← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 102/2004 van 9 juni 2004 Rolnummer 2909 In zake : de prejudiciële
vragen over artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en artikel 18 van de wet van 3 juli
1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, Het
Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 102/2004 van 9 juni 2004 Rolnummer 2909 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) | Extrait de l'arrêt n° 102/2004 du 9 juin 2004 Numéro du rôle : 2909 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail et l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 102/2004 van 9 juni 2004 | Extrait de l'arrêt n° 102/2004 du 9 juin 2004 |
| Rolnummer 2909 | Numéro du rôle : 2909 |
| In zake : de prejudiciële vragen over artikel 46 van de | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 46 de la |
| arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en artikel 18 van de wet van 3 | loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail et l'article 18 de |
| juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door de | la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posées par |
| Rechtbank van eerste aanleg te Tongeren. | le Tribunal de première instance de Tongres. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. |
| P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot en J.-P. Moerman, | Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot et J.-P. Moerman, |
| bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij vonnis van 13 januari 2004 in zake de vennootschap naar Duits | Par jugement du 13 janvier 2004 en cause de la société de droit |
| recht Ford Werke AG en de n.v. Groep Josi tegen G. Bulen en de n.v. | allemand Ford Werke AG et de la s.a. Groupe Josi contre G. Bulen et la |
| Mercator en Noordstar en in aanwezigheid van R. Fred, waarvan de | s.a. « Mercator en Noordstar » et en présence de R. Fred, dont |
| expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 5 februari | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 5 |
| 2004, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Tongeren de volgende | février 2004, le Tribunal de première instance de Tongres a posé les |
| prejudiciële vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
| « Schendt artikel 46 van de wet van 10 april 1971 op de | « L'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail |
| arbeidsongevallen het grondwettelijke beginsel en het | |
| niet-discriminatiebeginsel, als vervat in de artikelen 11 en 12 [lees | viole-t-il le principe constitutionnel d'égalité et de |
| : 10 en 11] van de Grondwet, door, wanneer een ongeval wordt | non-discrimination, inscrit aux articles 11 et 12 [lire : 10 et 11] de |
| veroorzaakt door de werkgever van het slachtoffer of door een | la Constitution en ce que, lorsqu'un accident est causé par |
| aangestelde van de werkgever, een onderscheid te maken tussen de | l'employeur de la victime ou par un préposé de l'employeur, cette |
| slachtoffers van een arbeidsongeval en de slachtoffers van een ongeval | disposition établit une distinction entre les victimes d'un accident |
| ' op de weg ' van en naar het werk, door louter op basis van dit | du travail et les victimes d'un accident survenu ' sur le chemin ' du |
| onderscheid de slachtoffers van een arbeidsongeval uit te sluiten van | travail, en excluant purement sur la base de cette distinction les |
| een volledige gemeenrechtelijke schadeloosstelling die aan elke burger | victimes d'un accident du travail d'une indemnisation intégrale de |
| en ook aan het slachtoffer van een ongeval op de weg van en naar het | droit commun à laquelle ont droit tout citoyen et toute victime d'un |
| werk toekomt ? » | accident survenu sur le chemin du travail ? » |
| « Schendt artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet de artikelen 10 | « L'article 18 de la loi sur les contrats de travail viole-t-il les |
| en 11 van de Grondwet door te stellen dat de werknemer bij de | articles 10 et 11 de la Constitution en disposant que le travailleur, |
| uitvoering van zijn arbeid enkel aansprakelijk is voor bedrog en zware | dans l'exécution de son contrat, ne répond que de son dol et de sa |
| schuld, terwijl artikel 46, § 1, 6°, van de wet op de | faute lourde, alors que l'article 46, § 1er, 6°, de la loi sur les |
| arbeidsongevallen de vordering inzake burgerlijke aansprakelijkheid | |
| toelaat aan de getroffene en zijn rechthebbenden tegen de werkgever, | accidents du travail permet l'action en responsabilité civile à la |
| diens aangestelden [lees : lasthebbers] of aangestelden, wanneer het | victime et à ses ayants droit contre l'employeur ou ses préposés, |
| arbeidsongeval een verkeersongeval uitmaakt ? » | lorsque l'accident du travail est un accident de roulage ? » |
| Op 2 maart 2004 hebben de rechters-verslaggevers E. De Groot en J.-P. | Le 2 mars 2004, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi |
| Moerman, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere | |
| wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, het Hof ervan in kennis | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les |
| gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te stellen | juges-rapporteurs E. De Groot et J.-P. Moerman ont informé la Cour |
| een arrest van onmiddellijk antwoord te wijzen. | qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de réponse |
| De bepalingen van voormelde bijzondere wet met betrekking tot de | immédiate. Les dispositions de la loi spéciale précitée relatives à la procédure |
| rechtspleging en het gebruik van de talen werden toegepast. | et à l'emploi des langues ont été appliquées. |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. De wet van 24 december 1903 betreffende de vergoeding van | B.1.1. La loi du 24 décembre 1903 sur la réparation des dommages |
| schade voortspruitende uit ongevallen voorzag in een forfaitaire | résultant des accidents du travail prévoyait la réparation forfaitaire |
| vergoeding voor schade ten gevolge van een arbeidsongeval, waarbij de | du dommage résultant d'un accident du travail, le caractère |
| forfaitaire aard van de vergoeding meer bepaald was ingegeven door een | forfaitaire de l'indemnité s'expliquant notamment par une |
| van het gemeen recht afwijkende aansprakelijkheidsregeling die niet | réglementation de la responsabilité s'écartant du droit commun, basée |
| meer uitgaat van het begrip « fout », maar van het begrip « | non plus sur la notion de « faute », mais sur celle de « risque |
| professioneel risico », en van het verdelen van dat risico over de | professionnel » et sur une répartition de ce risque entre l'employeur |
| werkgever en het slachtoffer van het arbeidsongeval. | et la victime de l'accident du travail. |
| Enerzijds, werd de werkgever, zelfs zonder dat hem enige schuld trof, | D'une part, l'employeur était, même en l'absence de toute faute dans |
| steeds aansprakelijk gesteld voor de schade ten gevolge van het | son chef, toujours rendu responsable du dommage résultant de |
| arbeidsongeval opgelopen door het slachtoffer. Niet alleen werd het slachtoffer op die manier vrijgesteld van het vaak zeer moeilijk te leveren bewijs van de schuld van de werkgever of zijn aangestelde en van het oorzakelijk verband tussen die schuld en de geleden schade. Bovendien zou zijn eventuele eigen (onopzettelijke) fout de vergoeding niet in de weg staan, noch tot zijn aansprakelijkheid leiden, indien door die fout een derde een arbeidsongeval zou overkomen. Anderzijds, ontving het slachtoffer van het arbeidsongeval een forfaitaire schadevergoeding, waardoor het slechts gedeeltelijk werd vergoed voor de geleden schade. Door verschillende wetswijzigingen werd het vergoedingsniveau van | l'accident du travail subi par la victime. Ainsi non seulement celle-ci était dispensée de la preuve, souvent très difficile à apporter, de la faute de l'employeur ou de son préposé et de l'existence d'un lien causal entre cette faute et le dommage subi, mais sa propre faute (non intentionnelle) ne faisait pas obstacle à la réparation, et n'entraînait pas sa responsabilité si cette faute causait un accident de travail à un tiers. D'autre part, la victime de l'accident du travail percevait une indemnité forfaitaire, qui ne l'indemnisait que partiellement pour le dommage subi. A la suite de plusieurs modifications de la loi, le niveau |
| oorspronkelijk 50 pct. van het « basisloon » uitgebreid naar 66 pct. | d'indemnisation des 50 p.c. originaires de la « rémunération de base » |
| en 100 pct. Ook de oorspronkelijk voorgeschreven immuniteit van de | a été porté à 66 p.c. et à 100 p.c. De même, l'immunité initialement |
| werkgever werd aangepast na de uitbreiding van de | prévue de l'employeur a été adaptée à la suite de l'extension de la |
| arbeidsongevallenregeling tot de ongevallen op de weg naar en van het | réglementation sur les accidents du travail aux accidents sur le |
| werk. | chemin du travail. |
| Bij de totstandkoming van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 | Lors de l'élaboration de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
| werd het systeem gewijzigd door het invoeren van de verplichte | travail, le système a été modifié par l'instauration de l'assurance |
| verzekering, krachtens welke de werknemer zich niet meer richt tot de | obligatoire, en vertu de laquelle le travailleur ne s'adresse plus à |
| werkgever maar tot de « wetsverzekeraar ». De schade opgelopen door de | l'employeur mais à « l'assureur-loi ». C'est le préjudice du |
| werknemer en niet langer de aansprakelijkheid van de werkgever werd | travailleur et non plus la responsabilité de l'employeur qui est |
| vanaf dan verzekerd, waardoor het systeem gelijkenis vertoont met een | assuré, de sorte que le système se rapproche d'un mécanisme |
| mechanisme van sociale verzekering. | d'assurances sociales. |
| B.1.2. Het doel van het systeem van de vaste vergoeding bij | B.1.2. L'objectif du système forfaitaire, dans le cadre des accidents |
| arbeidsongevallen bestaat erin het inkomen van de werknemer te | du travail, est d'assurer une protection du revenu du travailleur |
| beschermen tegen een mogelijk professioneel risico, zelfs indien het | contre un risque professionnel censé se réaliser même lorsqu'un |
| ongeval gebeurt door de schuld van die werknemer of van een collega, | accident survient par la faute de ce travailleur ou d'un compagnon de |
| alsook de sociale vrede en de arbeidsverhoudingen binnen de bedrijven te handhaven door een toename van het aantal processen inzake aansprakelijkheid uit te sluiten. De bescherming in geval van een fout van de werknemer houdt in dat deze van zijn eigen aansprakelijkheid wordt ontheven in geval van een arbeidsongeval dat door die fout is veroorzaakt. De vaste vergoeding dekt bovendien diegenen van wie de wetgever veronderstelt dat zij normaal gesproken afhangen van het inkomen van het slachtoffer van een dodelijk ongeval. De vaste vergoeding zal in bepaalde gevallen groter zijn dan wat het slachtoffer had kunnen verkrijgen door een gemeenrechtelijke vordering in te stellen tegen de dader van de fout die het ongeval heeft veroorzaakt en, in andere gevallen, minder | travail, ainsi que de préserver la paix sociale et les relations de travail dans les entreprises en excluant la multiplication des procès en responsabilité. La protection en cas de faute du travailleur va jusqu'à immuniser celui-ci contre sa propre responsabilité en cas d'accident de travail causé par cette faute. Le forfait couvre en outre ceux dont le législateur estime qu'ils dépendent normalement du revenu du travailleur victime d'un accident mortel. La réparation forfaitaire sera, dans certains cas, plus importante que ce que la victime aurait pu obtenir en intentant une action de droit commun contre l'auteur de la faute qui a causé l'accident et, dans certains cas, moins |
| groot. De financiering van het systeem van de vaste vergoeding wordt | importante. Le financement du système forfaitaire est assuré par les |
| gewaarborgd door de werkgevers, die sinds 1971 verplicht zijn een | employeurs, qui sont obligés, depuis 1971, de souscrire une assurance |
| verzekering inzake arbeidsongevallen te sluiten en de kosten van de | en matière d'accidents du travail et de supporter le coût des primes. |
| premies te dragen. De bekommernis om de financiële last die hiervan het gevolg is niet te verzwaren door een eventuele gemeenrechtelijke vergoedingsverplichting, heeft de wetgever ertoe gebracht de gevallen te beperken waarin de werkgever burgerlijk aansprakelijk kan worden gesteld. B.1.3. Aangezien het afwijkende systeem in principe verantwoord is, kan worden aanvaard dat bij een nadere vergelijking met het gemeenrechtelijke systeem verschillen in behandeling aan het licht komen, nu eens in de ene zin, dan weer in de andere, onder voorbehoud dat elk van de in het geding zijnde regels dient overeen te stemmen met de logica van het systeem waarvan die regel deel uitmaakt. B.2. De eerste prejudiciële vraag betreft artikel 46 van de wet van 10 april 1971, evenwel zonder dat in de vraag is gepreciseerd of het de | Le souci de ne pas alourdir la charge économique qui en résulte par une éventuelle obligation de réparer issue du droit commun a conduit le législateur à restreindre le champ des hypothèses susceptibles d'engager la responsabilité civile de l'employeur. B.1.3. Dès lors que le système dérogatoire se justifie dans son principe, il est admissible que sa comparaison trait pour trait avec celui du droit commun fasse apparaître des différences de traitement tantôt dans un sens, tantôt dans l'autre, sous la réserve que chacune des règles en cause doit être conforme à la logique du système auquel elle appartient. B.2. La première question préjudicielle concerne l'article 46 de la loi du 10 avril 1971, sans qu'il soit toutefois précisé si c'est la version antérieure ou la version postérieure aux modifications |
| versie vóór dan wel na de wijzigingen ervan bij de wetten van 20 mei | apportées à cet article par les lois du 20 mai 1998, du 25 janvier |
| 1998, 25 januari 1999 en 24 december 1999 betreft. Gelet op de datum | 1999 et du 24 décembre 1999 qui est visée. Compte tenu de la date de |
| van het ongeval in het bodemgeschil en op de formulering van de vraag | l'accident qui est à l'origine de l'instance principale et de la |
| zelf, die identiek is aan deze onderzocht in het arrest nr. 3/97 van | formulation de la question elle-même, qui est identique à celle |
| 16 januari 1997, meent het Hof dat de eerste versie ter toetsing | examinée dans l'arrêt n° 3/97 du 16 janvier 1997, la Cour considère |
| voorligt. Het Hof kan zich bijgevolg, binnen de grenzen van zijn | que c'est la première version qui est soumise à son contrôle. La Cour |
| saisine, niet uitspreken over het onderscheid in behandeling dat zou | ne peut dès lors se prononcer, dans les limites de sa saisine, sur la |
| différence de traitement qui pourrait résulter du prescrit de | |
| kunnen worden teweeggebracht door het bepaalde in artikel 46, § 1, 6°, | l'article 46, § 1er, 6°, tel qu'il a été inséré par la loi du 20 mai |
| zoals ingevoegd bij de wet van 20 mei 1998 en vervangen bij de wet van | 1998 et remplacé par la loi du 25 janvier 1999, entre les accidents de |
| 25 januari 1999 tussen verkeersongevallen op de openbare weg en | la circulation intervenant sur la voie publique et les accidents de la |
| verkeersongevallen op terreinen die enkel toegankelijk zijn voor een | circulation ayant lieu sur des terrains ouverts seulement à un certain |
| zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen, zoals | nombre de personnes ayant le droit de les fréquenter, telles les |
| bijvoorbeeld privé-parkeergelegenheden. Het staat de verwijzende | installations privées de parking par exemple. Il est loisible au juge |
| rechter vrij hieromtrent een nieuwe prejudiciële vraag te stellen. | a quo de poser une nouvelle question préjudicielle à ce sujet. |
| B.3.1. Artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 | B.3.1. L'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
| (Belgisch Staatsblad van 24 april 1971) luidt : | travail (Moniteur belge du 24 avril 1971) s'énonce comme suit : |
| « § 1. Ongeacht de uit deze wet voortvloeiende rechten blijft de | « § 1er. Indépendamment des droits découlant de la présente loi, une |
| rechtsvordering inzake burgerlijke aansprakelijkheid mogelijk voor de | action en justice peut être intentée, conformément aux règles de la |
| getroffene of zijn rechthebbenden : | responsabilité civile, par la victime ou ses ayants droit : |
| 1° tegen de werkgever die het arbeidsongeval opzettelijk heeft | 1° contre l'employeur qui a causé intentionnellement l'accident du |
| veroorzaakt of die opzettelijk een ongeval heeft veroorzaakt dat een | travail ou causé intentionnellement un accident ayant entraîné un |
| arbeidsongeval tot gevolg heeft; | accident du travail; |
| 2° tegen de werkgever wanneer het arbeidsongeval schade aan goederen | 2° contre l'employeur, dans la mesure où l'accident du travail a causé |
| van de werknemer heeft veroorzaakt; | des dommages aux biens du travailleur; |
| 3° tegen de lasthebber of aangestelde van de werkgever die het | 3° contre le mandataire ou le préposé de l'employeur qui a causé |
| arbeidsongeval opzettelijk heeft veroorzaakt; | intentionnellement l'accident du travail; |
| 4° tegen de personen, andere dan de werkgever, zijn lasthebbers of | 4° contre les personnes autres que l'employeur, ses mandataires ou |
| aangestelden, die voor het ongeval aansprakelijk zijn; | préposés, qui sont responsables de l'accident; |
| 5° tegen de werkgever, zijn lasthebbers of aangestelden, wanneer het | 5° contre l'employeur, ses mandataires ou préposés, lorsque l'accident |
| ongeval zich voordoet op de weg naar en van het werk. | est survenu sur le chemin du travail. |
| § 2. Onverminderd de bepalingen van § 1, is de verzekeraar verplicht | § 2. Indépendamment des dispositions du § 1er, l'assureur reste tenu |
| de vergoedingen, die voortvloeien uit deze wet te betalen binnen de | du paiement des indemnités résultant de la présente loi, dans les |
| bij de artikelen 41 en 42 gestelde termijn. | délais fixés aux articles 41 et 42. |
| De volgens het gemeen recht toegekende vergoeding, die geen betrekking | La réparation en droit commun qui ne peut se rapporter à |
| kan hebben op de vergoeding van de lichamelijke schade zoals zij | l'indemnisation des dommages corporels, telle qu'elle est couverte par |
| gedekt is door deze wet, mag samengevoegd worden met de krachtens deze | la présente loi, peut se cumuler avec les indemnités résultant de la |
| wet toegekende vergoedingen. » | présente loi. » |
| B.3.2. Artikel 7 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 | B.3.2. L'article 7 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
| definieert het arbeidsongeval als volgt : | travail définit l'accident du travail comme suit : |
| « Voor de toepassing van deze wet wordt als arbeidsongeval aangezien | « Pour l'application de la présente loi, est considéré comme accident |
| elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de | du travail, tout accident qui survient à un travailleur dans le cours |
| uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel | et par le fait de l'exécution du contrat de louage de travail et qui |
| veroorzaakt. | produit une lésion. |
| Het ongeval overkomen tijdens de uitvoering van de overeenkomst wordt, | L'accident survenu dans le cours de l'exécution du contrat est |
| behoudens tegenbewijs, geacht als overkomen door het feit van de | présumé, jusqu'à preuve du contraire, survenu par le fait de cette |
| uitvoering van die overeenkomst. » | exécution. » |
| Artikel 8, § 1, voegt daaraan toe in het eerste lid : « Wordt eveneens | L'article 8, § 1er, ajoute, en son alinéa 1er : « Est également |
| als arbeidsongeval aangezien het ongeval dat zich voordoet op de weg | considéré comme accident du travail l'accident survenu sur le chemin |
| naar en van het werk ». Het omschrijft in het tweede lid de weg naar | du travail ». Il définit, en son alinéa 2, le chemin du travail comme |
| en van het werk als « het normale traject dat de werknemer moet | le « trajet normal que le travailleur doit parcourir pour se rendre de |
| afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats | sa résidence au lieu de l'exécution du travail, et inversement ». |
| waar hij werkt, en omgekeerd ». Artikel 8, § 1, derde lid, somt de | L'article 8, § 1er, alinéa 3, énumère les cas dans lesquels le trajet |
| gevallen op waarin het traject normaal blijft indien de werknemer de | demeure normal lorsque le travailleur effectue les détours nécessaires |
| nodige en redelijkerwijze te verantwoorden omwegen maakt. Het traject | et raisonnablement justifiables. Le trajet de la résidence au lieu du |
| van of naar de verblijfplaats begint zodra de werknemer de dorpel van | travail commence dès que le travailleur franchit le seuil de sa |
| zijn hoofd- of tweede verblijfplaats verlaat en eindigt zodra die weer | résidence principale ou secondaire et finit dès qu'il en franchit de |
| overschreden wordt (artikel 8, § 1, vierde lid). Artikel 8, § 2, vermeldt ten slotte de trajecten die onder meer met de weg naar en van het werk worden gelijkgesteld. B.4.1. In zijn paragraaf 1 roept artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 ten aanzien van de personen die het slachtoffer zijn van een verkeersongeval dat onopzettelijk veroorzaakt is door de werkgever, zijn lasthebbers of zijn aangestelden en die aanspraak kunnen maken op de door de arbeidsongevallenwet gewaarborgde schadeloosstelling, een onderscheiden behandeling in het leven tussen de slachtoffers van een arbeidsongeval en de slachtoffers van een ongeval dat zich voordoet op de weg naar en van het werk, doordat alleen de laatste categorie van slachtoffers, benevens de vorderingen op grond van de rechten voortvloeiende uit voormelde wet, een rechtsvordering inzake | nouveau le seuil (article 8, § 1er, alinéa 4). L'article 8, § 2, mentionne enfin les déplacements assimilés au chemin du travail. B.4.1. En son § 1er, l'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail instaure, à l'égard des personnes qui sont victimes d'un accident de roulage causé involontairement par l'employeur, ses mandataires ou ses préposés et qui peuvent prétendre à l'indemnisation garantie par la loi sur les accidents du travail, une différence de traitement entre les victimes d'un accident du travail et les victimes d'un accident survenu sur le chemin du travail, en ce que seule cette dernière catégorie de victimes peut intenter en justice, outre les actions fondées sur les droits |
| burgerlijke aansprakelijkheid kunnen instellen tegen de werkgever, | découlant de la loi précitée, une action en responsabilité civile |
| zijn lasthebbers of zijn aangestelden. | contre l'employeur, ses mandataires ou ses préposés. |
| B.4.2. Dat onderscheid werd reeds ingevoerd door de wet van 11 juni | B.4.2. Cette distinction avait déjà été instaurée par la loi du 11 |
| 1964 tot wijziging van artikel 19 van de wet betreffende de | juin 1964 modifiant l'article 19 de la loi sur les accidents du |
| arbeidsongevallen. | travail. |
| Zoals reeds uiteengezet in B.1.1 voorzag de wet van 24 december 1903 | Ainsi qu'il a déjà été exposé au B.1.1, la loi du 24 décembre 1903 sur |
| betreffende de vergoeding van schade voortspruitende uit ongevallen in | la réparation des dommages résultant des accidents du travail |
| een forfaitaire vergoeding ten gevolge van een arbeidsongeval, waarbij | prévoyait la réparation forfaitaire du dommage résultant d'un accident |
| de forfaitaire aard van de vergoeding was ingegeven door de opvatting | du travail, le caractère forfaitaire de l'indemnité s'expliquant par |
| van een gedeeld risico tussen de werkgever en het slachtoffer van het | la conception d'un partage des risques entre l'employeur et la victime |
| arbeidsongeval. | de l'accident du travail. |
| De wetgever van 1964 heeft evenwel gemeend het van de artikelen 1382 | Le législateur de 1964 a toutefois estimé ne pas devoir maintenir le |
| en volgende van het Burgerlijk Wetboek afwijkende stelsel van | régime d'indemnisation forfaitaire des accidents survenus sur le |
| forfaitaire schadeloosstelling voor ongevallen op de weg naar en van | chemin du travail, dérogatoire aux articles 1382 et suivants du Code |
| het werk niet langer te moeten handhaven op grond van de overwegingen | civil, considérant que les difficultés de preuve n'étaient plus |
| dat de moeilijkheden inzake bewijslast van dat soort van ongevallen | totalement insurmontables pour cette sorte d'accidents, que les |
| niet geheel onoverkomelijk meer waren, dat door de werkgevers meer en | employeurs organisaient de plus en plus fréquemment des transports |
| meer vervoer naar het werk werd georganiseerd, dat dergelijke | vers le lieu du travail, que ces accidents avaient augmenté tant en |
| ongevallen zowel in aantal als in ernst waren toegenomen en dat de | nombre qu'en gravité et que cette limitation de l'indemnisation |
| beperking van de schadeloosstelling in feite ten goede kwam aan de | bénéficiait en fait à l'organisme assureur avec qui l'auteur de |
| verzekeringsinstelling waarbij de voor het ongeval aansprakelijke | l'accident avait obligatoirement contracté en vue de couvrir un risque |
| persoon zich verplicht tegen een onbeperkt risico had verzekerd, | illimité alors que le risque se trouvait limité par les stipulations |
| terwijl het risico door de bepalingen van de wet van 1903 op de | de la loi de 1903 sur les accidents du travail (Doc. parl., Chambre, |
| arbeidsongevallen werd beperkt (Parl. St., Kamer, 1962-1963, nr. | |
| 593/1, p. 2, en nr. 593/2, p. 2). | 1962-1963, n° 593/1, p. 2, et n° 593/2, p. 2). |
| De wet van 11 juni 1964 voerde ten voordele van de slachtoffers van | La loi du 11 juin 1964 a instauré au bénéfice des victimes de tels |
| dergelijke ongevallen een gemengd stelsel in waardoor de slachtoffers | accidents un régime mixte dans lequel les victimes et leurs ayants |
| en hun rechthebbenden, enerzijds, hun aanspraak op de forfaitaire | droit, d'une part, conservent le bénéfice de l'indemnisation |
| vergoeding, die als een minimumuitkering zou gelden, behouden zonder | forfaitaire qui constitue un minimum acquis, sans devoir prouver une |
| dat hun de bewijslast werd opgelegd ten aanzien van de eventuele schuld van de persoon die het ongeval heeft veroorzaakt, en, anderzijds, een vergoeding kunnen verkrijgen voor de overige schade waarvan, volgens de regels van het gemeen recht, zou kunnen worden aangetoond dat zij veroorzaakt is door de schuld van een derde, zelfs zo deze laatste tot dezelfde onderneming behoort (ibid. ). B.5. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.6. Het door de wetgever ingevoerde onderscheid tussen de | faute éventuelle de l'auteur de l'accident, et, d'autre part, peuvent obtenir réparation pour le reste du dommage dont il pourrait être démontré, selon les règles du droit commun, qu'il a été causé par la faute d'un tiers, même si ce dernier appartient à la même entreprise (ibid. ). B.5. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.6. La distinction établie par le législateur entre les victimes d'un |
| slachtoffers van een arbeidsongeval en de slachtoffers van een ongeval | accident du travail et les victimes d'un accident survenu sur le |
| op de weg naar en van het werk beantwoordt aan een wettige | chemin du travail répond à un objectif légitime, à savoir le souci de |
| doelstelling, te weten de zorg om aan alle slachtoffers de in de | garantir à toutes les victimes l'indemnité de base fixée par la loi |
| arbeidsongevallenwet bepaalde basisvoorziening te verzekeren en om, in | sur les accidents du travail et d'offrir à la victime, dans les cas où |
| die gevallen waarin er geen redenen zijn om de in de wet | il n'existe aucun motif de maintenir les restrictions prévues par la |
| voorgeschreven beperkingen te behouden, aan het slachtoffer een zo | loi, une réparation aussi complète que possible du dommage. |
| ruim mogelijke vergoeding te zien toekennen. | En fondant la distinction entre les deux catégories de victimes sur la |
| Door het onderscheid tussen beide categorieën van slachtoffers te | constatation que la difficulté d'apporter la preuve du dommage et du |
| baseren op de vaststelling dat de moeilijkheden van bewijs van de | lien causal entre le dommage et la faute de l'employeur, de ses |
| schade die uit ieder van de beide soorten van ongevallen voortvloeit | mandataires ou de ses préposés diffère pour ces deux sortes |
| en van het oorzakelijk verband tussen de schade en de schuld van de | d'accidents et que, dans le cas d'un accident du travail, la preuve |
| werkgever, zijn lasthebbers en zijn aangestelden, verschillend zijn en | |
| dat het bewijs in het kader van een arbeidsongeval vaak moeilijk te | est souvent difficile à faire sans porter atteinte à la paix sociale |
| leveren is zonder afbreuk te doen aan de sociale rust en de | et aux relations de travail dans les entreprises, le législateur a |
| arbeidsverhoudingen in de ondernemingen, heeft de wetgever een | établi une différence de traitement sur la base de critères qui |
| verschil in behandeling ingevoerd op grond van criteria die de | justifient objectivement et raisonnablement l'établissement de cette |
| invoering van dat onderscheid tussen beide categorieën van | |
| slachtoffers objectief en redelijk verantwoorden. | différence entre les deux catégories de victimes. |
| Aldus heeft de wetgever een onderscheid in behandeling ingesteld dat | Le législateur a instauré de la sorte une différence de traitement qui |
| de toets aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doorstaat. | n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.7.1. Uit de combinatie van de artikelen 7 en 8 van de | B.7.1. De la lecture conjointe des articles 7 et 8 de la loi du 10 |
| arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 heeft de rechtspraak echter een | avril 1971 sur les accidents du travail, la jurisprudence a toutefois |
| ander onderscheid afgeleid tussen de slachtoffers van een | déduit une autre distinction entre les victimes d'un accident de |
| verkeersongeval : enerzijds, van een verkeersongeval dat zich voordoet | roulage, à savoir, d'une part, les victimes d'un accident de roulage |
| terwijl het slachtoffer zich onder het gezag van de werkgever bevindt | survenu alors que la victime se trouve sous l'autorité de l'employeur |
| en dat als een arbeidsongeval beschouwd wordt doordat het is overkomen | et qui est considéré comme un accident du travail parce qu'il est |
| tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst | survenu pendant et par le fait de l'exécution du contrat de travail |
| en, anderzijds, van een verkeersongeval dat zich voordoet terwijl het | et, d'autre part, les victimes d'un accident de roulage survenant |
| slachtoffer niet onder het gezag van de werkgever staat. In het eerste | alors que la victime ne se trouve pas sous l'autorité de l'employeur. |
| geval kan het slachtoffer slechts aanspraak maken op de forfaitaire | Dans le premier cas, la victime ne peut prétendre qu'à l'indemnisation |
| arbeidsongevallenvergoeding; in het tweede geval behoudt het | forfaitaire prévue pour les accidents du travail; dans le second cas, |
| daarenboven in voorkomend geval de gemeenrechtelijke vordering, zoals | elle conserve la faculté d'exercer l'action de droit commun, ainsi |
| bepaald in artikel 46 van de arbeidsongevallenwet (zie onder meer | qu'il est indiqué à l'article 46 de la loi sur les accidents du |
| Cass., 14 maart 1968, Arr. Cass., 1968, pp. 932-934; Cass., 19 | travail (voy. notamment Cass., 14 mars 1968, Pas., 1968, pp. 880-882; |
| september 1972, Arr. Cass., 1973, pp. 72-75; Cass., 28 januari 1975, | Cass., 19 septembre 1972, Pas., 1973, I, pp. 67-69; Cass., 28 janvier |
| Arr. Cass., 1975, pp. 596-612). | 1975, Pas., 1975, pp. 552-555). |
| Het bestaan van de gezagsverhouding wordt door de feitenrechter | L'existence d'un rapport d'autorité est appréciée par le juge du fond |
| beoordeeld op grond van verschillende criteria die in hoofdzaak | sur la base de différents critères. Ils portent principalement sur le |
| betrekking hebben op het al dan niet verplicht karakter van het georganiseerd vervoer van werknemers, tijdens hetwelk het ongeval zich voordoet, het al dan niet betalen van loon voor de duur van het traject en soms zelfs het al dan niet bereikt zijn van de plaats waar het werk wordt uitgevoerd. B.7.2. Dat het slachtoffer al dan niet onder het gezag van de werkgever stond, is een objectief criterium van onderscheid. Rekening houdend met het doel en de gevolgen van de in het geding zijnde wettelijke bepaling is dat criterium van onderscheid evenwel niet relevant. Het feit dat een werknemer al dan niet onder het gezag van zijn werkgever staat, beïnvloedt immers op geen enkele wijze het bestaan en de toename van het aantal verkeersongevallen die hadden | caractère obligatoire ou non du transport organisé par l'employeur, au cours duquel l'accident se produit, sur le paiement ou non d'une rémunération pour la durée du trajet et parfois même sur le fait que le lieu où le travail s'effectue a été atteint ou non. B.7.2. Que la victime se trouve ou non sous l'autorité de l'employeur constitue un critère de distinction objectif. Toutefois, compte tenu du but et des effets de la disposition législative en cause, ce critère de distinction n'est pas pertinent. En effet, la circonstance qu'un travailleur se trouve ou non sous l'autorité de son employeur n'influence en aucune manière l'existence et l'accroissement du nombre |
| verantwoord dat de wetgever afweek van het forfaitaire | d'accidents de roulage qui avaient justifié que le législateur déroge |
| vergoedingsstelsel; dat feit vertoont geen verband met de ernst van de | au régime d'indemnisation forfaitaire; cette circonstance ne présente |
| schade die uit dergelijke ongevallen voor de werknemers voortvloeit en | aucun lien avec la gravité du dommage qui résulte de ces accidents |
| heeft evenmin een weerslag op de moeilijkheid om het bewijs te leveren | pour les travailleurs et n'a pas davantage d'incidence sur la |
| van de geleden schade en van het oorzakelijk verband tussen die schade | difficulté d'apporter la preuve du dommage subi et du lien de |
| en de schuld van de werkgever, zijn lasthebbers of zijn aangestelden. | causalité entre ce dommage et la faute de l'employeur, de ses |
| Bijgevolg is, met betrekking tot de mogelijkheid om een | mandataires ou de ses préposés. |
| gemeenrechtelijke vordering inzake burgerlijke aansprakelijkheid in te | Par conséquent, s'agissant de la possibilité d'intenter une action en |
| stellen, het ingevoerde onderscheid tussen de slachtoffers van een | responsabilité civile de droit commun, la distinction instaurée entre |
| door de werkgever, diens lasthebbers of aangestelden onopzettelijk | les victimes d'un accident de roulage causé involontairement par |
| veroorzaakt verkeersongeval, naargelang zij al dan niet onder het | l'employeur, ses mandataires ou préposés, selon qu'elles se trouvent |
| gezag van de werkgever staan, niet verantwoord bij ontstentenis van de | ou non sous l'autorité de l'employeur n'est pas justifiée, ce critère |
| grondwettelijk vereiste relevantie van dat criterium van onderscheid. | de distinction étant dénué de la pertinence qu'exige la Constitution. |
| B.8.1. De parlementaire voorbereiding van de wet van 11 juni 1964 | B.8.1. Les travaux préparatoires de la loi du 11 juin 1964 ne semblent |
| lijkt evenwel niet te hebben uitgesloten dat de rechtsvordering inzake | toutefois pas avoir exclu que l'action en responsabilité civile puisse |
| burgerlijke aansprakelijkheid met toepassing van artikel 46 van de | être accordée, en application de l'article 46 de la loi sur les |
| arbeidsongevallenwet zou worden toegekend aan het slachtoffer van het | |
| door de werkgever, zijn lasthebbers of aangestelden onopzettelijk | accidents du travail, à la victime d'un accident de roulage causé |
| veroorzaakt verkeersongeval dat zich voordoet op het ogenblik dat het | involontairement par l'employeur, ses mandataires ou préposés et |
| slachtoffer onder het gezag van de werkgever stond. | survenu alors que la victime se trouvait sous l'autorité de |
| Bij de toelichting van het wetsvoorstel werd immers uitdrukkelijk | l'employeur. Dans les développements de la proposition de loi, il est en effet |
| opgemerkt dat « de moeilijkheden, wat de bewijslast betreft, [...] | expressément observé que « les difficultés dans l'ordre de la preuve |
| niet meer geheel onoverkomelijk [zijn] wanneer de ongevallen zich | n'offrent plus un caractère quasi insurmontable lorsque les accidents |
| voordoen buiten de plaats van het werk en buiten de beroepsactiviteit | se produisent en dehors des lieux du travail et en dehors de |
| van de werknemer » en dat het « trouwens meer en meer voor [komt] dat | l'activité professionnelle du travailleur » et qu' « il arrive de plus |
| de werklieden van een onderneming zich van hun woonplaats naar hun | en plus fréquemment que les ouvriers d'une entreprise se rendent de |
| werk begeven in een door de werkgever of een zijner aangestelden | leur domicile à leur lieu de travail dans un véhicule conduit par leur |
| bestuurd voertuig » (Parl. St., Kamer, 1962-1963, nr. 593/1, p. 2). | patron ou par un préposé de celui-ci » (Doc. parl., Chambre, 1962-1963, n° 593/1, p. 2). |
| B.8.2. Gelet op de vaststelling dat de problematiek van de bewijslast | B.8.2. Puisque le problème de la charge de la preuve ne se présente |
| zich niet anders aandient wanneer het verkeersongeval zich voordoet op | |
| een ogenblik dat de werknemer, zij het zelfs onrechtstreeks, onder het | pas différemment lorsque l'accident de roulage se produit alors que le |
| gezag van de werkgever staat, en rekening houdend met de | travailleur se trouve, fût-ce indirectement, sous l'autorité de |
| ontwikkelingen van de arbeidsverhoudingen, die van de werknemer een | l'employeur, et compte tenu de l'évolution des relations de travail |
| steeds grotere mobiliteit vereisen, kan, naar luid van de | qui exigent du travailleur une mobilité toujours plus grande, il est |
| parlementaire voorbereiding onder het begrip « ongeval naar en van het | permis, conformément aux travaux préparatoires, d'entendre par « |
| werk », worden begrepen : ieder ongeval dat zich bij de uitvoering van | accident sur le chemin du travail » : tout accident qui se produit |
| de opdracht waartoe de werknemer middels een arbeidsovereenkomst is | lors de l'exécution d'une mission à laquelle le travailleur est tenu |
| gehouden, op de openbare weg voordoet « buiten de plaats van het werk | en vertu de son contrat de travail, sur la voie publique, « en dehors |
| en buiten de beroepsactiviteit van de werknemer » (Parl. St., Kamer, | des lieux du travail et en dehors de l'activité professionnelle du |
| 1962-1963, nr. 593/1, p. 2). | travailleur » (Doc. parl., Chambre, 1962-1963, n° 593/1, p. 2). |
| In die interpretatie van artikel 46 van de arbeidsongevallenwet | Dans cette interprétation de l'article 46 de la loi sur les accidents |
| schendt het onderscheid tussen de slachtoffers van een arbeidsongeval | du travail, la distinction entre les victimes d'un accident du travail |
| en de slachtoffers van een ongeval op de weg naar en van het werk de | et les victimes d'un accident survenu sur le chemin du travail ne |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.9. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 18 van | B.9. La seconde question préjudicielle porte sur l'article 18 de la |
| de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, dat luidt : « Ingeval de werknemer bij de uitvoering van zijn overeenkomst de werkgever of derden schade berokkent, is hij enkel aansprakelijk voor zijn bedrog en zijn zware schuld. Voor lichte schuld is hij enkel aansprakelijk als die bij hem eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt. Op straffe van nietigheid mag niet worden afgeweken van de bij het eerste en het tweede lid vastgestelde aansprakelijkheid, tenzij, en alleen wat de aansprakelijkheid tegenover de werkgever betreft, bij een door de Koning algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst. De werkgever kan de vergoedingen en de schadeloosstellingen die hem krachtens dit artikel verschuldigd zijn en die na de feiten met de werknemer zijn overeengekomen of door de rechter vastgesteld, op het | loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, qui énonce : « En cas de dommages causés par le travailleur à l'employeur ou à des tiers dans l'exécution de son contrat, le travailleur ne répond que de son dol et de sa faute lourde. Il ne répond de sa faute légère que si celle-ci présente dans son chef un caractère habituel plutôt qu'accidentel. A peine de nullité, il ne peut être dérogé à la responsabilité fixée aux alinéas 1er et 2 que par une convention collective de travail rendue obligatoire par le Roi, et ce uniquement en ce qui concerne la responsabilité à l'égard de l'employeur. |
| loon inhouden in de voorwaarden als bepaald bij artikel 23 van de wet | L'employeur peut, dans les conditions prévues par l'article 23 de la |
| van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der | loi du 12 avril 1965 concernant la protection de la rémunération des |
| travailleurs, imputer sur la rémunération les indemnités et | |
| dommages-intérêts qui lui sont dus en vertu du présent article et qui | |
| ont été, après les faits, convenus avec le travailleur ou fixés par le | |
| werknemers. » | juge. » |
| B.10.1. Op grond van artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet is de | B.10.1. En vertu de l'article 18 de la loi relative aux contrats de |
| werknemer in het raam van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst ten | travail, le travailleur, dans le cadre de l'exécution du contrat de |
| aanzien van derden aansprakelijk bij bedrog, zware schuld en | travail, est responsable à l'égard des tiers en cas de dol, de faute |
| gewoonlijk voorkomende lichte schuld. Die aansprakelijkheidsregeling | lourde et de faute légère habituelle. Ce régime de responsabilité est |
| is een bijzondere toepassing van de beginselen vervat in de artikelen | une application particulière des principes contenus aux articles 1382 |
| 1382 en volgende van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 18 van de wet van | et suivants du Code civil. L'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 ne |
| 3 juli 1978 doet geen afbreuk aan artikel 1384, derde lid, van het | déroge pas à l'article 1384, alinéa 3, du Code civil, qui dispose que |
| Burgerlijk Wetboek, dat stelt dat de meester aansprakelijk is voor de | le maître est responsable de ses préposés. |
| aangestelden. B.10.2. Zoals hiervoor is aangegeven onder B.1.1 voorziet de | B.10.2. Ainsi qu'il est indiqué ci-dessus au B.1.1, la loi sur les |
| arbeidsongevallenwet in een forfaitaire schadevergoeding, ingegeven | accidents du travail prévoit une réparation forfaitaire, inspirée par |
| door een van het gemeen recht afwijkende aansprakelijkheidsregeling | un régime de responsabilité dérogatoire au droit commun qui ne repose |
| die niet meer uitgaat van het begrip fout. Die regeling verschilt | plus sur la notion de faute. Ce régime diffère donc fondamentalement, |
| aldus, wat haar juridische grondslag betreft, fundamenteel van artikel | pour ce qui concerne son fondement juridique, de l'article 18 de la |
| 18 van de wet van 3 juli 1978, dat wel op het foutbegrip is gebaseerd. | loi du 3 juillet 1978, qui repose, lui, sur la notion de faute. Les |
| Beide regelingen kunnen dan ook niet op pertinente wijze worden | deux régimes ne sauraient dès lors être comparés de manière pertinente |
| vergeleken wat de gevolgen betreft die ze hechten aan een zware fout, | en ce qui concerne les effets qu'ils attachent à une faute lourde, à |
| een opzettelijke fout of een gewoonlijk voorkomende lichte fout begaan | une faute intentionnelle ou à une faute légère habituelle commise par |
| door de werknemer. | le travailleur. |
| B.10.3. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden | B.10.3. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse |
| beantwoord. | négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| - Artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 schendt de | - L'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet indien het in die zin wordt | viole les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété |
| uitgelegd dat het, volgens de gemeenrechtelijke regels inzake | comme refusant une réparation intégrale de son préjudice, selon les |
| burgerlijke aansprakelijkheid, een volledige schadevergoeding weigert | règles du droit commun relatives à la responsabilité civile, au |
| aan de werknemer die het slachtoffer is van een verkeersongeval dat | travailleur victime d'un accident de roulage causé involontairement |
| onopzettelijk is veroorzaakt door zijn werkgever, diens lasthebbers of | par son employeur, les mandataires ou préposés de celui-ci, alors que |
| aangestelden, terwijl die werknemer onder het gezag van zijn werkgever staat. | ce travailleur se trouve sous l'autorité de son employeur. |
| - Artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 schendt de | - L'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet indien het in die zin wordt | ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est |
| uitgelegd dat het, volgens de gemeenrechtelijke regels inzake | interprété comme accordant une réparation intégrale de son préjudice, |
| burgerlijke aansprakelijkheid, een volledige schadevergoeding toekent | selon les règles du droit commun relatives à la responsabilité civile, |
| aan de werknemer die het slachtoffer is van een verkeersongeval dat | au travailleur victime d'un accident de roulage causé involontairement |
| onopzettelijk is veroorzaakt door zijn werkgever, diens lasthebbers of | par son employeur, les mandataires ou préposés de celui-ci, même |
| aangestelden, zelfs terwijl die werknemer onder het gezag van zijn | lorsque ce travailleur se trouve sous l'autorité de son employeur. |
| werkgever staat. - Artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de | - L'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de |
| arbeidsovereenkomsten schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | travail ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en tant |
| niet, in zoverre het de werknemer enkel aansprakelijk stelt in het | qu'il dispose que le travailleur, dans l'exécution de son contrat de |
| raam van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst ten aanzien van | travail, ne répond à l'égard de tiers que de son dol, de sa faute |
| derden bij bedrog, zware schuld en gewoonlijk voorkomende lichte | |
| schuld, terwijl artikel 46, § 1, 6°, van de arbeidsongevallenwet van | lourde ou de sa faute légère présentant un caractère habituel, alors |
| 10 april 1971 de vordering inzake burgerlijke aansprakelijkheid tegen | que l'article 46, § 1er, 6°, de la loi du 10 avril 1971 sur les |
| de werkgever, zijn lasthebber of zijn aangestelde mogelijk maakt | accidents du travail permet l'action en responsabilité civile contre |
| wanneer het ongeval een verkeersongeval betreft. | l'employeur, son mandataire ou son préposé lorsque l'accident est un |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | accident de roulage. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 9 juni 2004. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 9 juin 2004. |
| De griffier, | Le greffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| De voorzitter, | Le président, |
| A. Arts. | A. Arts. |