Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 89/2004 van 19 mei 2004 Rolnummers 2701 en 2716 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 89/2004 van 19 mei 2004 Rolnummers 2701 en 2716 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 89/2004 du 19 mai 2004 Numéros du rôle : 2701 et 2716 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posées par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage,
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 89/2004 van 19 mei 2004 Extrait de l'arrêt n° 89/2004 du 19 mai 2004
Rolnummers 2701 en 2716 Numéros du rôle : 2701 et 2716
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 14 van de En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 14 des
gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posées par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L.
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L.
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest nr. 119.261 van 12 mei 2003 in zake A. Brouillard tegen a. Par arrêt n° 119.261 du 12 mai 2003 en cause de A. Brouillard
de Kamer van volksvertegenwoordigers, waarvan de expeditie ter griffie contre la Chambre des représentants, dont l'expédition est parvenue au
van het Arbitragehof is ingekomen op 16 mei 2003, heeft de Raad van greffe de la Cour d'arbitrage le 16 mai 2003, le Conseil d'Etat a posé
State de volgende prejudiciële vragen gesteld : les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Is artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State « 1. L'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat est-il
in overeenstemming met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in conforme aux articles 10 et 11 de la Constitution, combinés au
samenhang gelezen met het beginsel van de scheiding der machten, in principe de la séparation des pouvoirs, en ce qu'il assimilerait une
zoverre het een parlementaire overheid zou gelijkstellen met een autorité parlementaire à une autorité administrative en permettant au
administratieve overheid door het de Raad van State, zonder dat de Conseil d'Etat, sans que le texte ne le prévoie expressément, de
tekst daarin uitdrukkelijk voorziet, mogelijk te maken bij wege van contrôler par voie d'exception la conformité d'une décision d'une
exceptie na te gaan of een beslissing van een parlementaire
vergadering in overeenstemming is met de hogere rechtsregels ? assemblée parlementaire aux règles de droit supérieures ?
2. Schendt artikel 14, § 1, van de wetten op de Raad van State, 2. L'article 14, § 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le
gecoördineerd op 12 januari 1973, de artikelen 10 en 11 van de 12 janvier 1973, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution
Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat de administratieve s'il est interprété en ce sens que les actes administratifs des
handelingen van de wetgevende vergaderingen met betrekking tot de assemblées législatives relatifs aux membres de leur personnel sont
leden van hun personeel individuele handelingen zijn, met uitsluiting les actes individuels, à l'exclusion des actes à caractère
van de handelingen van regelgevende aard, terwijl de leden van het réglementaire, alors que les membres du personnel des autorités
personeel van de administratieve overheden bij wege van vordering of administratives peuvent, par voie d'action ou d'exception, exercer un
exceptie beroep kunnen instellen bij de Raad van State tegen de recours au Conseil d'Etat à l'encontre des dispositions relatives à
bepalingen met betrekking tot hun aanwerving en hun statuut, en de leur recrutement et à leur statut et en invoquer l'illégalité sur la
onwettigheid ervan op grond van artikel 159 van de Grondwet kunnen base de l'article 159 de la Constitution ? »
aanvoeren ? » b. Bij arrest nr. 119.643 van 21 mei 2003 in zake R. Veulemans tegen b. Par arrêt n° 119.643 du 21 mai 2003 en cause de R. Veulemans contre
het Rekenhof, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is la Cour des comptes, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
ingekomen op 13 juni 2003, heeft de Raad van State de volgende Cour d'arbitrage le 13 juin 2003, le Conseil d'Etat a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 14, § 1, van de wetten op de Raad van State, « L'article 14, § 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le
gecoördineerd op 12 januari 1973, de artikelen 10 en 11 van de 12 janvier 1973, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution
Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat de ' administratieve
handelingen ' van de wetgevende vergaderingen of van hun organen en s'il est interprété en ce sens que les ' actes administratifs ' des
die van het Rekenhof met betrekking tot de overheidsopdrachten en de assemblées législatives ou de leurs organes et ceux de la Cour des
leden van hun personeel uitsluitend individuele handelingen zijn, met comptes relatifs aux marchés publics et aux membres de leur personnel
uitsluiting van de reglementaire handelingen die de aanwerving en het sont uniquement les actes individuels, à l'exclusion des actes
statuut van dat personeel regelen, terwijl de leden van het personeel réglementaires régissant le recrutement et le statut de ce personnel,
van de administratieve overheden bij de Raad van State de alors que les membres du personnel des autorités administratives
nietigverklaring - en bijgevolg de schorsing van de tenuitvoerlegging, peuvent demander au Conseil d'Etat l'annulation - et, par voie de
het accessorium van de vernietiging - kunnen vorderen van de conséquence, la suspension de l'exécution, accessoire de l'annulation
reglementaire bepalingen met betrekking tot hun aanwerving en hun - des dispositions réglementaires relatives à leur recrutement et à
statuut ? » leur statut ? »
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2701 en 2716 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 2701 et 2716 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Wat de zaak nr. 2701 betreft En ce qui concerne l'affaire n° 2701
Ten aanzien van de draagwijdte van de gestelde vragen Quant à la portée des questions posées
B.1.1. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing en de wijze B.1.1. La motivation de l'arrêt de renvoi et la manière dont les deux
waarop beide prejudiciële vragen zijn geformuleerd blijkt dat het Hof questions préjudicielles sont formulées font apparaître que la Cour
wordt ondervraagd over artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten est interrogée au sujet de l'article 14, § 1er, des lois coordonnées
op de Raad van State, in die zin geïnterpreteerd dat het met de sur le Conseil d'Etat, interprété en ce sens que, par les termes «
woorden « administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of actes administratifs des assemblées législatives ou de leurs organes
van hun organen [...] met betrekking tot [...] leden van hun personeel [...] relatifs [...] aux membres de leur personnel », cet article vise
» uitsluitend de individuele handelingen bedoelt en niet de exclusivement les actes individuels et non les actes de nature
handelingen van regelgevende aard. réglementaire.
B.1.2. De tweede prejudiciële vraag beoogt van het Hof te vernemen of B.1.2. Par la deuxième question préjudicielle, il est demandé à la
het aldus geïnterpreteerde artikel 14, § 1, de artikelen 10 en 11 van Cour si l'article 14, § 1er, ainsi interprété, viole les articles 10
de Grondwet schendt, doordat de leden van het personeel van de et 11 de la Constitution en ce que les membres du personnel des
wetgevende vergaderingen of hun organen, in tegenstelling tot de leden assemblées législatives ou de leurs organes, contrairement aux membres
van het personeel van de administratieve overheden, niet over de du personnel des autorités administratives, n'ont pas la possibilité
mogelijkheid beschikken om, bij wege van vordering of exceptie, de de contester, par voie d'action ou d'exception, la légalité des
wettigheid te betwisten van de reglementaire bepalingen met betrekking dispositions réglementaires relatives à leur recrutement et à leur
tot hun aanwerving en hun statuut. statut.
B.1.3. De eerste prejudiciële vraag gaat ervan uit dat de tekst van B.1.3. La première question préjudicielle considère que le texte de
artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne prévoit pas
uitdrukkelijk erin voorziet dat de Raad van State bij wege van explicitement que le Conseil d'Etat puisse contrôler, par voie
exceptie kan nagaan of een beslissing van een parlementaire d'exception, la conformité d'une décision d'une assemblée
vergadering in overeenstemming is met de hogere rechtsregels en beoogt parlementaire aux règles de droit supérieures et vise à demander à la
van het Hof te vernemen of artikel 14, § 1, geïnterpreteerd in die zin Cour si l'article 14, § 1er, interprété en ce sens que le Conseil
dat de Raad van State, niettegenstaande de tekst van het artikel niet
uitdrukkelijk erin voorziet, bevoegd is om de reglementaire d'Etat, sans que le texte de l'article ne le prévoie expressément, est
handelingen van de parlementaire vergaderingen bij wege van exceptie néanmoins compétent pour contrôler, par voie d'exception, la légalité
op hun wettigheid te toetsen, in overeenstemming is met de artikelen des actes réglementaires des assemblées parlementaires, est conforme
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het beginsel van de aux articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec le principe de
scheiding der machten. la séparation des pouvoirs.
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de interpretatie Quant à la disposition en cause et à l'interprétation que lui donne le
eraan verleend door de verwijzende rechter juge a quo
B.2.1. Het in het geding zijnde artikel 14, § 1, luidt als volgt : B.2.1. L'article 14, § 1er, en cause, est libellé comme suit :
« De afdeling doet uitspraak, bij wijze van arresten, over de beroepen « La section statue par voie d'arrêts sur les recours en annulation
tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij substantiële,
hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, overschrijding pour violation des formes soit substantielles, soit prescrites à peine
of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en reglementen van de de nullité, excès ou détournement de pouvoir, formés contre les actes
onderscheiden administratieve overheden, alsook tegen de et règlements des diverses autorités administratives, ainsi que contre
administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of van hun les actes administratifs des assemblées législatives ou de leurs
organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze organes, en ce compris les médiateurs institués auprès de ces
assemblées, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, evenals van assemblées, de la Cour des comptes et de la Cour d'arbitrage, ainsi
organen van de rechterlijke macht en van de Hoge Raad van de Justitie que des organes du pouvoir judiciaire et du Conseil supérieur de la
met betrekking tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel. » Justice relatifs aux marchés publics et aux membres de leur personnel. »
B.2.2. De in het geding zijnde bepaling, in de huidige formulering B.2.2. La disposition en cause, dans sa formulation actuelle, résulte
ervan, vloeit voort uit artikel 2 van de wet van 25 mei 1999 « tot de l'article 2 de la loi du 25 mai 1999 « modifiant les lois sur le
wijziging van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12
januari 1973, van de wet van 5 april 1955 inzake de wedden van de Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, la loi du 5 avril 1955
ambtsdragers bij de Raad van State, alsook van het Gerechtelijk relative aux traitements des titulaires d'une fonction au Conseil
Wetboek », wijziging die gevolg geeft aan het arrest nr. 31/96 van het d'Etat, ainsi que le Code judiciaire », modification qui donne suite à
Hof van 15 mei 1996. l'arrêt de la Cour n° 31/96 du 15 mai 1996.
De wijziging brengt met zich mee dat de afdeling administratie van de La modification a pour effet que la section d'administration du
Raad van State uitspraak kan doen over de beroepen tot Conseil d'Etat peut statuer sur les recours en annulation formés
nietigverklaring ingesteld tegen de « administratieve handelingen » contre les « actes administratifs » des assemblées législatives ou de
van wetgevende vergaderingen of van hun organen met betrekking tot leurs organes, relatifs aux marchés publics et aux membres de leur
overheidsopdrachten en leden van hun personeel. personnel.
B.2.3. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 25 mei 1999 B.2.3. Les travaux préparatoires de la loi du 25 mai 1999 font
blijkt dat artikel 2 is aangenomen op basis van een amendement van een apparaître que l'article 2 a été adopté sur la base d'un amendement
parlementslid, dat geïnspireerd is op een vroeger door hetzelfde déposé par un député, inspiré d'une proposition de loi déposée
parlementslid neergelegd wetsvoorstel, waarin de woorden « antérieurement par ce même député, dans lequel étaient utilisés les
bestuurshandelingen » en « actes administratifs » werden gehanteerd termes « bestuurshandelingen » et « actes administratifs » (Doc.
(Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1640, p. 6, en Parl. St., Kamer, parl., Chambre, 1998-1999, n° 1640, p. 6, et Doc. parl., Chambre,
1997-1998, nr. 1733/1). 1997-1998, n° 1733/1).
In antwoord op een verzoek om advies met betrekking tot een ander Saisi d'une demande d'avis portant sur une autre proposition de loi
wetsvoorstel, dat ertoe strekt gevolg te geven aan het arrest nr. tendant à donner suite à l'arrêt de la Cour n° 31/96, dans laquelle
31/96 van het Hof en waarin de woorden « akten en reglementen » en « actes et règlements » werden gehanteerd, heeft de Raad van State gewezen op de ruimere draagwijdte van dat andere voorstel, ten opzichte van het hiervoor bedoelde voorstel : « Volgens de bedoeling van de indieners van het voorstel zou de Raad van State niet alleen bevoegd zijn voor individuele handelingen, maar ook voor regelgeving van wetgevende vergaderingen. In dat opzicht lijkt dit voorstel grondig te verschillen van het door de heer Landuyt ingediende wetsvoorstel nr. 1733/1, dat alleen betrekking heeft op bestuurshandelingen en niet op verordeningen van organen van wetgevende vergaderingen. Het staat aan het Parlement te oordelen of de bevoegdheid van de Raad van State beperkt dient te worden tot individuele handelingen alleen étaient utilisés les termes « akten en reglementen » et « actes et règlements », le Conseil d'Etat a notamment relevé la portée plus large de cette autre proposition par rapport à celle évoquée ci-dessus : « Selon l'intention des auteurs, la compétence du Conseil d'Etat s'étendrait non seulement aux actes individuels mais aussi à l'activité réglementaire des assemblées législatives. A cet égard, elle semble être en contraste avec la proposition de loi n° 1733/1 faite par M. Landuyt qui ne vise que les actes administratifs et non les règlements émanant des organes des assemblées législatives. Il appartient au Parlement d'apprécier si la compétence attribuée au Conseil d'Etat doit se limiter aux seuls actes individuels ou peut
of tot verordeningen mag worden uitgebreid. » (Parl. St., Kamer, être étendue aux actes réglementaires. » (Doc. parl., Chambre,
1996-1997, nr. 893/3, p. 2) 1996-1997, n° 893/3, p. 2)
B.2.4. Bien que ce soit le terme « administratieve handelingen » (et
non « bestuurshandelingen ») qui est utilisé dans le texte néerlandais
B.2.4. Ofschoon in de Nederlandse tekst van het gewijzigde artikel 14 de l'article 14 modifié, on ne peut déduire du terme « actes
de woorden « administratieve handelingen » worden gebruikt (en niet «
bestuurshandelingen »), kan uit de in de Franse tekst van dat artikel
gehanteerde woorden « actes administratifs » niet worden afgeleid dat administratifs » utilisé dans le texte français de cet article que le
de wetgever afstand heeft willen doen van de beperkende interpretatie législateur ait voulu se distancier de l'interprétation restrictive
die de Raad van State gaf aan de woorden « actes administratifs » en « que le Conseil d'Etat donnait aux termes « actes administratifs » et «
bestuurshandelingen ». bestuurshandelingen ».
Ten gronde Quant au fond
B.3. Krachtens artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de B.3. En vertu de l'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le
Raad van State kunnen de ambtenaren in dienst van een administratieve Conseil d'Etat, les fonctionnaires qui sont au service d'une autorité
overheid, voor zover zij doen blijken van het vereiste belang, bij de Raad van State een beroep tot nietigverklaring instellen tegen de administratieve rechtshandelingen van die overheid, ongeacht of zij van individuele of van reglementaire aard zijn. In het kader van een beroep tot nietigverklaring van een individuele administratieve handeling beschikken die ambtenaren bovendien over de mogelijkheid om, bij wege van exceptie, de wettigheid van de reglementaire administratieve handeling die aan de bestreden handeling ten grondslag ligt, te betwisten. De bevoegdheid van de Raad van State om, bij wege van exceptie, een reglementaire administratieve handeling buiten toepassing te laten, administrative peuvent, pour autant qu'ils justifient de l'intérêt requis, introduire un recours en annulation devant le Conseil d'Etat contre les actes administratifs de cette autorité, que ceux-ci aient une portée individuelle ou soient de nature réglementaire. Dans le cadre d'un recours en annulation d'un acte administratif individuel, ces fonctionnaires peuvent en outre contester, par voie d'exception, la légalité de l'acte administratif réglementaire qui sert de fondement à l'acte attaqué. Le pouvoir du Conseil d'Etat d'écarter, par voie d'exception, l'application d'un acte administratif réglementaire ne découle pas de
vloeit niet voort uit artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op l'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat mais
de Raad van State, maar uit artikel 159 van de Grondwet, naar luid waarvan de hoven en rechtbanken de algemene, provinciale en plaatselijke besluiten en verordeningen alleen toepassen in zoverre zij met de wetten overeenstemmen. B.4.1. Krachtens de in het geding zijnde bepaling beschikken de personeelsleden van een wetgevende vergadering over de mogelijkheid om de nietigverklaring van een individuele administratieve handeling, uitgaande van die vergadering of van een orgaan ervan, te vorderen; zij beschikken evenwel niet over de mogelijkheid om de vernietiging van een van die vergadering of van een orgaan ervan uitgaande reglementaire handeling te vorderen. de l'article 159 de la Constitution, aux termes duquel les cours et tribunaux n'appliqueront les arrêtés et règlements généraux, provinciaux et locaux, qu'autant qu'ils seront conformes aux lois. B.4.1. En vertu de la disposition en cause, les membres du personnel d'une assemblée législative ont la possibilité de demander l'annulation d'un acte administratif individuel de cette assemblée ou de l'un de ses organes; ils ne peuvent toutefois demander l'annulation d'un acte réglementaire de cette assemblée ou de l'un de ses organes.
B.4.2. Uit de wet van 25 mei 1999 kan worden afgeleid dat de wetgever de individuele administratieve handelingen van de wetgevende vergaderingen of hun organen met betrekking tot hun personeel aan hetzelfde rechtsbeschermingsstelsel heeft willen onderwerpen als datgene dat van toepassing is op de handelingen van de bestuurlijke overheden. Uit die wet kan evenwel niet worden afgeleid dat de wetgever de reglementaire handelingen van die vergaderingen of hun organen aan dat rechtsbeschermingsstelsel heeft willen onderwerpen. Wanneer ze een beroep bij de Raad van State hebben ingesteld tegen een individuele handeling van een wetgevende vergadering of van een orgaan B.4.2. On peut déduire de la loi du 25 mai 1999 que le législateur a voulu soumettre les actes administratifs individuels des assemblées législatives ou de leurs organes, relatifs à leur personnel, au même régime de protection juridique que celui qui est applicable aux actes des autorités administratives. On ne peut toutefois déduire de cette loi que le législateur ait voulu soumettre les actes réglementaires de ces assemblées ou de leurs organes à ce système de protection juridique. Lorsqu'ils ont introduit devant le Conseil d'Etat un recours contre un
ervan, beschikken de personeelsleden van die vergadering bijgevolg acte individuel d'une assemblée législative ou de l'un de ses organes,
niet over de mogelijkheid om bij wege van exceptie, de wettigheid van les membres du personnel de cette assemblée ne peuvent contester, par
de reglementaire handeling die aan de bestreden handeling ten voie d'exception, la légalité de l'acte réglementaire qui sert de
grondslag ligt, te betwisten. fondement à l'acte attaqué.
B.5. Het eigen karakter van de wetgevende vergaderingen, die verkozen B.5. Le caractère propre des assemblées législatives, qui sont élues
zijn en houders zijn van het residu van de soevereiniteit, vergt dat hun onafhankelijkheid wordt gewaarborgd. De noodzaak om die onafhankelijkheid te vrijwaren verantwoordt evenwel niet dat aan de ambtenaren van de wetgevende vergaderingen de mogelijkheid zou worden ontzegd om in het kader van een beroep tot nietigverklaring tegen individuele handelingen, bij wege van exceptie of via een procedure die tot een gelijkaardig resultaat leidt, de wettigheid van de reglementaire handeling die aan de bestreden handeling ten grondslag ligt te betwisten, noch dat hun een beroep tot nietigverklaring tegen die reglementaire handelingen zou worden ontzegd. Het ontbreken van die jurisdictionele waarborgen, die wel zijn toegekend aan de ambtenaren die van bestuurlijke overheden afhangen, is strijdig met het grondwettelijke beginsel van gelijkheid en et détentrices du résidu de la souveraineté, exige que leur indépendance soit garantie. La nécessité de sauvegarder cette indépendance ne justifie toutefois pas que les fonctionnaires des assemblées législatives soient privés de la possibilité de contester, dans le cadre d'un recours en annulation formé contre des actes individuels, la légalité de l'acte réglementaire qui sert de fondement à l'acte attaqué, par voie d'exception ou via une procédure aboutissant au même résultat, ni qu'ils soient privés d'un recours en annulation contre ces actes réglementaires. L'absence de ces garanties juridictionnelles qui sont reconnues par contre aux fonctionnaires relevant des autorités administratives est
niet-discriminatie; het staat niet in verhouding tot de gewettigde contraire au principe constitutionnel d'égalité et de
zorg de vrijheid van handelen van de verkozenen te vrijwaren want het non-discrimination; elle est disproportionnée au souci légitime de
belang dat wordt beschermd door de invoering van die jurisdictionele sauvegarder la liberté d'action des élus, car l'intérêt protégé par
waarborgen is even reëel en even legitiem bij de ambtenaren van de l'institution de ces garanties juridictionnelles est aussi réel et
wetgevende vergaderingen als bij die van de bestuurlijke overheden. aussi légitime chez les fonctionnaires des assemblées législatives que
B.6. Die situatie kan slechts worden verholpen door de organisatie van chez ceux relevant des autorités administratives.
een beroep door het bevoegde normerende orgaan, dat zou kunnen B.6. Il ne peut être remédié à cette situation que par la création
voorzien in specifieke waarborgen die de onafhankelijkheid van de d'un recours organisé par l'organe normatif compétent qui puisse
wetgevende vergaderingen verzekeren, onafhankelijkheid die in het envisager des garanties spécifiques assurant l'indépendance des
bijzonder gewaarborgd is door artikel 60 van de Grondwet en analoge assemblées législatives, consacrée notamment par l'article 60 de la
bepalingen in de wetten tot hervorming der instellingen. Constitution et les dispositions analogues des lois de réformes
B.7. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de discriminatie haar oorsprong institutionnelles. B.7. Il résulte de ce qui précède que la discrimination trouve son
vindt in de ontstentenis van organisatie van, enerzijds, een recht om, origine dans le défaut d'organisation, d'une part, d'un droit de
naar aanleiding van een beroep tot nietigverklaring van een contester, à la suite d'un recours en annulation d'un acte individuel,
individuele handeling, de wettigheid van de reglementaire handeling la légalité de l'acte réglementaire qui sert de fondement à l'acte
die aan de bestreden handeling ten grondslag ligt te betwisten, en attaqué et, d'autre part, d'un recours en annulation des actes
van, anderzijds, een beroep tot nietigverklaring van reglementaire réglementaires pris par les assemblées législatives ou leurs organes à
handelingen die door de wetgevende vergaderingen of hun organen ten l'égard de leur personnel.
aanzien van hun personeel worden gesteld.
B.8. Om die redenen dient de tweede prejudiciële vraag ontkennend te B.8. Pour ces raisons, la deuxième question préjudicielle appelle une
worden beantwoord en behoeft de eerste prejudiciële vraag geen réponse négative et la première question préjudicielle n'appelle pas
antwoord. de réponse.
Wat de zaak nr. 2716 betreft En ce qui concerne l'affaire n° 2716
B.9. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de B.9. La motivation de l'arrêt de renvoi fait apparaître que la
prejudiciële vraag betrekking heeft op artikel 14, § 1, waarvan de question préjudicielle porte sur l'article 14, § 1er, dont les termes
woorden « administratieve handelingen van [...] het Rekenhof [...] met « actes administratifs [...] de la Cour des comptes [...] relatifs
betrekking tot [...] leden van [zijn] personeel » uitsluitend de [...] aux membres de [son] personnel » visent uniquement les actes
individuele handelingen beogen en niet de handelingen van individuels et non les actes de nature réglementaire.
reglementaire aard. B.10. De in het geding zijnde bepaling brengt met zich mee dat de B.10. La disposition en cause a pour effet que les fonctionnaires qui
ambtenaren in dienst van het Rekenhof, in tegenstelling tot de sont au service de la Cour des comptes, contrairement aux
ambtenaren in dienst van een administratieve overheid, niet beschikken fonctionnaires qui sont au service d'une autorité administrative,
over het recht om de vernietiging te vorderen van een reglementaire n'ont pas le droit de demander l'annulation d'un acte réglementaire de
handeling van het Rekenhof met betrekking tot zijn personeel. la Cour des comptes relatif à son personnel.
B.11. Artikel 180 van de Grondwet bepaalt : B.11. L'article 180 de la Constitution dispose :
« De leden van het Rekenhof worden door de Kamer van « Les membres de la Cour des comptes sont nommés par la Chambre des
volksvertegenwoordigers benoemd, voor de tijd bij de wet bepaald. représentants et pour le terme fixé par la loi.
[...] [...]
Dit Hof wordt door de wet georganiseerd. » Cette Cour est organisée par la loi. »
Artikel 20 van de wet van 29 oktober 1846 op de inrichting van het L'article 20 de la loi du 29 octobre 1846, relative à l'organisation
Rekenhof bepaalt : de la Cour des comptes, dispose :
« In het reglement van orde van het Rekenhof kunnen geen wijzigingen
worden aangebracht, dan met goedkeuring van de Kamer van « Il ne peut être fait de changement au règlement d'ordre de la Cour
Volksvertegenwoordigers. » des comptes qu'avec l'approbation de la Chambre des représentants. »
B.12. De noodzaak om de onafhankelijkheid van de Kamer van volksvertegenwoordigers te vrijwaren, verantwoordt niet dat aan de ambtenaren van het Rekenhof een beroep tot nietigverklaring tegen de reglementaire handelingen die de aanwerving en het statuut van dat personeel regelen, zou worden ontzegd. Het ontbreken van die jurisdictionele waarborg, die wel is toegekend aan de ambtenaren die van bestuurlijke overheden afhangen, is strijdig met het grondwettelijke beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Die discriminatie vindt haar oorsprong in de ontstentenis van organisatie van een beroep tot nietigverklaring van reglementaire handelingen met betrekking tot de aanwerving en het statuut van de personeelsleden van het Rekenhof. B.13. Om die reden dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : B.12. La nécessité de sauvegarder l'indépendance de la Chambre des représentants ne saurait justifier que les fonctionnaires de la Cour des comptes soient privés d'un recours en annulation des actes réglementaires qui règlent le recrutement et le statut de ce personnel. L'absence de cette garantie juridictionnelle qui est reconnue par contre aux fonctionnaires relevant des autorités administratives est contraire au principe constitutionnel d'égalité et de non-discrimination. Cette discrimination trouve son origine dans le défaut d'organisation d'un recours en annulation des actes réglementaires relatifs au recrutement et au statut des membres du personnel de la Cour des comptes. B.13. Pour cette raison, la question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit :
1. De eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 2701 behoeft geen 1. La première question préjudicielle dans l'affaire n° 2701 n'appelle
antwoord. pas de réponse.
2. De ontstentenis van organisatie van een beroep tot nietigverklaring 2. Le défaut d'organisation d'un recours en annulation des actes
van reglementaire administratieve handelingen met betrekking tot de administratifs réglementaires relatifs au recrutement et au statut des
aanwerving en het statuut van de personeelsleden van de wetgevende membres du personnel des assemblées législatives et de la Cour des
vergaderingen en van het Rekenhof schendt de artikelen 10 en 11 van de comptes, viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Grondwet. 3. De ontstentenis van organisatie van een procedure om, naar 3. Le défaut d'organisation d'une procédure permettant de contester, à
aanleiding van een beroep tot nietigverklaring van een individuele la suite d'un recours en annulation d'un acte individuel d'une
handeling van een wetgevende vergadering of van een orgaan ervan, met
betrekking tot de leden van haar personeel, de wettigheid van de assemblée législative ou de l'un de ses organes, relatif aux membres
reglementaire handeling die aan de bestreden handeling ten grondslag de son personnel, la légalité de l'acte réglementaire qui sert de
ligt te betwisten, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. fondement à l'acte attaqué viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
4. Artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State 4. L'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in zoverre de viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que les
daarin vermelde administratieve handelingen van de wetgevende actes administratifs des assemblées législatives, de leurs organes et
vergaderingen, van hun organen en van het Rekenhof, met betrekking tot de la Cour des comptes, relatifs aux membres de leur personnel, que
de leden van hun personeel, enkel de individuele handelingen zijn, met cette disposition mentionne, sont uniquement les actes individuels, à
uitsluiting van de handelingen van reglementaire aard. l'exclusion des actes de nature réglementaire.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 mei 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 mai 2004.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^