Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 54/2004 van 24 maart 2004 Rolnummer 2735 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 632 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk. Het Arbitragehof, samenge wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 54/2004 van 24 maart 2004 Rolnummer 2735 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 632 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk. Het Arbitragehof, samenge wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 54/2004 du 24 mars 2004 Numéro du rôle : 2735 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 632 du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Courtrai. La Cour d'arbitrage, composée d après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 54/2004 van 24 maart 2004 Extrait de l'arrêt n° 54/2004 du 24 mars 2004
Rolnummer 2735 Numéro du rôle : 2735
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 632 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 632 du Code
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk. civil, posée par le Tribunal de première instance de Courtrai.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, bijgestaan door de griffier P.-Y. J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 17 juni 2003 in zake de n.v. Bel-Vu tegen G. Gheysens, Par jugement du 17 juin 2003 en cause de la s.a. Bel-Vu contre G.
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op Gheysens, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
27 juni 2003, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk de d'arbitrage le 27 juin 2003, le Tribunal de première instance de
volgende prejudiciële vraag gesteld : Courtrai a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 632 van het Burgerlijk Wetboek het « L'article 632 du Code civil viole-t-il le principe d'égalité établi
gelijkheidsbeginsel vastgelegd in de artikelen 10 en 11 van de aux articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il découle de
Grondwet, in zoverre hieruit voortvloeit dat een niet-gehuwde partner, cette disposition qu'un partenaire non marié avec lequel cohabite
met wie de titularis van een recht van bewoning op duurzame wijze durablement le titulaire d'un droit d'habitation n'a pas le droit
samenleeft, niet het recht heeft om met de titularis te wonen in het d'habiter avec le titulaire dans l'immeuble sur lequel porte le droit
onroerend goed waarop het recht van bewoning betrekking heeft ? » d'habitation ? »
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 632 van het Burgerlijk B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 632 du Code
Wetboek dat luidt : civil, qui énonce :
« Hij die het recht van bewoning in een huis heeft, mag daar met zijn « Celui qui a un droit d'habitation dans une maison, peut y demeurer
gezin wonen, zelfs al was hij niet gehuwd toen hem dit recht werd avec sa famille, quand même il n'aurait pas été marié à l'époque où ce
verleend. » droit lui a été donné. »
B.1.2. De verwijzende rechter interpreteert die bepaling in die zin B.1.2. Le juge a quo interprète cette disposition en ce sens que la
dat met het begrip « gezin » « uitdrukkelijk het traditionele gezin notion de « famille » « vise explicitement la famille traditionnelle
[wordt] geviseerd waarin een man en een vrouw gehuwd zijn en in dans laquelle un homme et une femme sont mariés et ont, le cas
voorkomend geval kinderen hebben ». échéant, des enfants ».
In die interpretatie is er aldus, volgens de verwijzende rechter, een Dans cette interprétation, il y a donc, selon le juge a quo, une
verschil in behandeling tussen, enerzijds, de echtgenoot of echtgenote différence de traitement entre, d'une part, l'époux ou l'épouse du
van de houder van het recht van bewoning, gehuwd nadat dat recht werd titulaire du droit d'habitation, mariés après l'attribution de ce
toegekend, en, anderzijds, de niet-gehuwde partner van de houder van
het recht van bewoning, die met hem een levensgemeenschap vormt nadat droit, et, d'autre part, le partenaire non marié du titulaire du droit
het recht van bewoning werd verleend. Enkel de eerstgenoemde heeft, d'habitation, qui forme avec lui une communauté de vie après
krachtens de in het geding zijnde bepaling, het recht om met de houder l'attribution de ce droit. En vertu de la disposition en cause, seul
van het recht van bewoning te wonen in het onroerend goed waarop dat le premier nommé a le droit d'habiter avec le titulaire du droit
recht betrekking heeft. d'habitation dans l'immeuble sur lequel porte ce droit.
B.2. De Ministerraad voert aan dat een andere interpretatie mogelijk B.2. Le Conseil des ministres fait valoir qu'une autre interprétation
is en dat het begrip « gezin » in de ruime betekenis ook betrekking est possible et que la notion de « famille » au sens large peut
kan hebben « op de situatie van feitelijk samenwonenden ». également concerner « la situation des cohabitants de fait ».
Het Hof dient in beginsel de in het geding zijnde bepaling te La Cour doit en principe examiner la disposition en cause dans
onderzoeken in de interpretatie die daaraan door de verwijzende l'interprétation que lui donne le juge a quo. Toutefois, s'il s'avère
rechter is gegeven. Indien echter zou blijken dat die bepaling, in de que, dans l'interprétation que le juge lui donne, la disposition viole
interpretatie die de rechter eraan geeft, de artikelen 10 en 11 van de les articles 10 et 11 de la Constitution, il convient que la Cour
Grondwet schendt, dan past het dat het Hof onderzoekt of ze in een examine si, dans une autre interprétation, elle est compatible avec
andere interpretatie bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.3. Het recht van bewoning is een recht van gebruik van een woonhuis B.3. Le droit d'habitation est un droit d'usage d'une maison
en komt voor als een beperkt recht van vruchtgebruik. d'habitation et se présente comme un droit d'usufruit restreint.
Overeenkomstig artikel 628 van het Burgerlijk Wetboek wordt het recht Conformément à l'article 628 du Code civil, le droit est réglé par le
geregeld door de titel waarbij het werd gevestigd, zodat de partijen titre qui l'a établi, de sorte que les parties sont libres de donner
vrij zijn om aan het recht de omvang te geven die zij wensen. Wanneer au droit l'étendue qu'elles souhaitent. Si le titre ne s'explique pas
de titel geen aanwijzing omtrent de omvang van dat recht bevat, bepalen de artikelen 632 tot 634 van het Burgerlijk Wetboek dat hij die het recht van bewoning heeft, het huis met zijn gezin kan bewonen, zelfs als hij op het ogenblik dat hem het recht werd verleend, niet gehuwd was, dat het recht beperkt is tot hetgeen nodig is als woning voor hem die recht heeft en voor zijn gezin, en dat het recht van bewoning noch afgestaan noch verhuurd kan worden. B.4. Volgens de Ministerraad en de eisende partij voor de verwijzende rechter zijn echtgenoten en ongehuwde personen die een levensgemeenschap vormen, categorieën van personen die niet vergelijkbaar zijn. Het recht van bewoning strekt ertoe aan de houder van dat recht en aan zijn gezin het gebruik van een woning toe te kennen. In het licht van die doelstelling en met het oog op het bepalen van de omvang van dat recht, zijn echtgenoten en personen die ongehuwd samenleven vergelijkbaar. De exceptie wordt verworpen. sur l'étendue de ce droit, les articles 632 à 634 du Code civil disposent que celui qui a le droit d'habitation peut demeurer dans la maison avec sa famille, quand même il n'aurait pas été marié à l'époque où ce droit lui a été donné, que le droit est limité à ce qui est nécessaire pour l'habitation de celui à qui ce droit est concédé et sa famille et que le droit d'habitation ne peut être ni cédé ni loué. B.4. Selon le Conseil des ministres et la partie demanderesse devant le juge a quo, les époux et les personnes non mariées qui forment une communauté de vie sont des catégories de personnes non comparables. Le droit d'habitation vise à octroyer l'usage d'une habitation au titulaire de ce droit et à sa famille. A la lumière de cet objectif et en vue de déterminer l'étendue de ce droit, les époux et les couples non mariés sont comparables. L'exception est rejetée.
B.5. Het verschil in behandeling - ten aanzien van de omvang van het B.5. La différence de traitement - quant à l'étendue du droit
recht van bewoning - tussen echtgenoten en ongehuwde partners die een d'habitation - entre les époux et les couples non mariés se fonde sur
levensgemeenschap vormen, steunt op het objectieve gegeven dat de un élément objectif, à savoir que la situation juridique des conjoints
juridische toestand van echtgenoten en ongehuwde partners verschilt, et des couples non mariés diffère aussi bien en ce qui concerne leurs
zowel wat de verplichtingen jegens elkaar betreft als wat hun obligations mutuelles que pour ce qui concerne leur situation
vermogensrechtelijke toestand betreft. patrimoniale.
B.6. De onderscheiden behandeling is evenwel niet pertinent ten B.6. Le traitement différent n'est cependant pas pertinent par rapport
opzichte van de doelstelling van de wetgever. Vermits het recht van à l'objectif du législateur. Le droit d'habitation profitant non
bewoning ten goede komt niet alleen aan de houder van dat recht maar seulement au titulaire de ce droit mais également à sa famille, sans
ook aan zijn gezin, zonder onderscheid of dat gezin reeds bestond vóór faire de distinction selon que cette famille existait déjà avant ou
of na de vestiging van dat recht, zodat de titularis, overeenkomstig seulement après l'établissement de ce droit, de sorte que le
zijn behoeften, in het onroerend goed waarop het recht betrekking titulaire, selon ses besoins, peut établir sa vie de famille dans
heeft, zijn gezinsleven kan vestigen, is het niet verantwoord de l'immeuble auquel le droit se rapporte, il n'est pas justifié de
echtgenoot of echtgenote van de houder van het recht toe te staan het permettre à l'époux ou à l'épouse du titulaire du droit d'habiter
goed mede te bewonen en dat uit te sluiten voor de ongehuwde partner l'immeuble et d'exclure cette possibilité pour le partenaire non marié
met wie die houder een levensgemeenschap vormt. Een dergelijk avec lequel ce titulaire forme une communauté de vie. Une telle
onderscheid heeft immers als gevolg dat het recht van bewoning niet distinction a en effet pour conséquence que le droit d'habitation ne
langer beantwoordt aan het recht van de houder om er met zijn gezin te correspond plus au droit du titulaire d'y habiter avec sa famille, de
wonen, zodat zijn recht van bewoning zou worden uitgehold. sorte que son droit d'habitation serait vidé de sa substance.
In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une
beantwoord. réponse positive.
B.7. Zoals de Ministerraad aangeeft, is evenwel een andere en ruimere B.7. Comme l'indique le Conseil des ministres, une autre
interpretatie van het begrip « gezin » mogelijk zodat de in het geding interprétation, plus large, de la notion de « famille » est toutefois
zijnde bepaling ook betrekking heeft op de situatie van de ongehuwde possible, selon laquelle la disposition en cause concerne également la
partner die met de houder van het recht een levensgemeenschap vormt. situation des personnes non mariées qui forment une communauté de vie.
Die interpretatie vindt onder meer haar grondslag in artikel 22 van de Cette interprétation trouve notamment son fondement dans l'article 22
Grondwet, waarvan de Grondwetgever heeft verklaard dat het moest de la Constitution, dont le Constituant a déclaré qu'il devait être
worden begrepen in de zin van de rechtspraak van het Europees Hof voor entendu par référence à la jurisprudence de la Cour européenne des
de Rechten van de Mens met betrekking tot artikel 8 van het Europees droits de l'homme relative à l'article 8 de la Convention européenne
Verdrag voor de Rechten van de Mens (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. des droits de l'homme (Doc. parl., Sénat, 1991-1992, n° 100/4, p. 3;
100/4, p. 3; Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 997/5, nr. 2). Doc. parl., Chambre, 1993-1994, n° 997/5, p. 2).
In die interpretatie is er geen verschil in behandeling en dient de Dans cette interprétation, il n'y a pas de différence de traitement et
vraag ontkennend te worden beantwoord. la question appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In de interpretatie dat het begrip « gezin » wel betrekking heeft op - Dans l'interprétation selon laquelle la notion de « famille » inclut
de echtgenoot of echtgenote van de houder van het recht van bewoning uniquement l'époux ou l'épouse du titulaire du droit d'habitation mais
maar niet de ongehuwde partner omvat met wie de houder van het recht non le partenaire non marié avec lequel le titulaire du droit
van bewoning een levensgemeenschap vormt, schendt artikel 632 van het d'habitation forme une communauté de vie, l'article 632 du Code civil
Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
- In de interpretatie dat het begrip « gezin » ook betrekking heeft op - Dans l'interprétation selon laquelle la notion de « famille » inclut
de ongehuwde partner met wie de houder van het recht van bewoning een également le partenaire non marié avec lequel le titulaire du droit
levensgemeenschap vormt, schendt artikel 632 van het Burgerlijk d'habitation forme une communauté de vie, l'article 632 du Code civil
Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 24 maart 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 24 mars 2004.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^