← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 35/2004 van 10 maart 2004 Rolnummer 2687 In zake : de
prejudiciële vraag over artikel 5ter van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de
Brusselse instellingen, ingevoegd bij artikel 20 van de bi Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M.
Melchior, en de rechters L. Fran(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 35/2004 van 10 maart 2004 Rolnummer 2687 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 5ter van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen, ingevoegd bij artikel 20 van de bi Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) | Extrait de l'arrêt n° 35/2004 du 10 mars 2004 Numéro du rôle : 2687 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 5ter de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions bruxelloises, inséré par l'article 20 de la La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 35/2004 van 10 maart 2004 | Extrait de l'arrêt n° 35/2004 du 10 mars 2004 |
Rolnummer 2687 | Numéro du rôle : 2687 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 5ter van de bijzondere | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 5ter de la |
wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen, | loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions |
ingevoegd bij artikel 20 van de bijzondere wet van 13 juli 2001, | bruxelloises, inséré par l'article 20 de la loi spéciale du 13 juillet |
gesteld door de Raad van State. | 2001, posée par le Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. |
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest nr. 118.134 van 8 april 2003 in zake de v.z.w. Vlaams | Par arrêt n° 118.134 du 8 avril 2003 en cause de l'a.s.b.l. Vlaams |
Komitee Brussel tegen het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, de | Komitee Brussel contre la Région de Bruxelles-Capitale, la Commission |
Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Belgische Staat, | |
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op | communautaire commune et l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue |
14 april 2003, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag | au greffe de la Cour d'arbitrage le 14 avril 2003, le Conseil d'Etat a |
gesteld : | posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 19 (lees : 20) van de bijzondere wet van 13 juli | « L'article 19 (lire : 20) de la loi spéciale du 13 juillet 2001 |
2001 houdende overdracht van diverse bevoegdheden aan de gewesten en | |
gemeenschappen, dat een artikel 5ter heeft ingevoegd in de bijzondere | portant transfert de diverses compétences aux régions et communautés, |
wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen, | qui a inséré un article 5ter dans la loi spéciale du 12 janvier 1989 |
op grond waarvan tot de schorsing van een norm of van een handeling | relative aux institutions bruxelloises, aux termes duquel la |
kan worden besloten door het Arbitragehof of door de Raad van State | suspension d'une norme ou d'un acte peut être ordonnée par la Cour |
d'arbitrage ou le Conseil d'Etat si des moyens sérieux sont | |
indien ernstige middelen de vernietiging van de norm of de handeling | susceptibles de justifier l'annulation de la norme ou de l'acte sur la |
rechtvaardigen op grond van artikel 5bis, de artikelen 10 en 11 van de | base de l'article 5bis, viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
Grondwet doordat dit artikel de schorsing van die norm of handeling | Constitution en ce que cet article autorise la suspension de cette |
toelaat zonder dat het bestaan van een moeilijk te herstellen ernstig | norme ou de cet acte sans qu'il y ait lieu de constater l'existence |
nadeel dient te worden vastgesteld, terwijl ieder andere norm of | d'un préjudice grave difficilement réparable, alors que toute autre |
handeling slechts kan worden geschorst nadat het bestaan van een | norme ou tout autre acte ne peuvent être suspendus que s'il est |
moeilijk te herstellen ernstig nadeel werd vastgesteld op grond van | constaté qu'il existe un préjudice grave difficilement réparable en |
artikel 17, § 2, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, | vertu de l'article 17, § 2, des lois coordonnées sur le Conseil |
zodat dit artikel een verschil van behandeling tot stand brengt, dat | d'Etat, de sorte que cet article établit une différence de traitement |
niet vatbaar is voor een redelijke en evenredige verantwoording | |
tussen, enerzijds, de overheden die normen en handelingen uitwerken | insusceptible de justification raisonnable et proportionnée entre, |
ten aanzien waarvan een middel wordt ingeroepen dat de vernietiging | d'une part, les autorités qui édictent des normes et actes à l'égard |
van de norm of van de handeling rechtvaardigt op grond van artikel | desquels est invoqué un moyen qui justifie l'annulation de la norme ou |
5bis en, anderzijds, de overheden die elke andere norm of handeling | de l'acte sur la base de l'article 5bis et, d'autre part, les |
uitwerken ? » | autorités qui édictent toute autre norme ou tout autre acte ? » |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. Het in het geding zijnde artikel 5ter van de bijzondere wet van | |
12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen luidt : | B.1.1. L'article 5ter en cause de la loi spéciale du 12 janvier 1989 |
relative aux institutions bruxelloises est libellé comme suit : | |
« Tot de schorsing van een norm of een handeling kan worden besloten | « La suspension d'une norme ou d'un acte peut être ordonnée par la |
door het Arbitragehof of de Raad van State indien ernstige middelen de | Cour d'arbitrage ou le Conseil d'Etat si des moyens sérieux sont |
vernietiging van de norm of de handeling rechtvaardigen op grond van | susceptibles de justifier l'annulation de la norme ou de l'acte sur |
artikel 5bis. » | base de l'article 5bis. » |
B.1.2. Artikel 5bis van dezelfde bijzondere wet bepaalt : | B.1.2. L'article 5bis de la même loi spéciale dispose : |
« De ordonnanties, reglementen en administratieve handelingen mogen | « Les ordonnances, règlements et actes administratifs ne peuvent |
geen afbreuk doen aan het tweetalig karakter, noch aan de op het | porter préjudice au caractère bilingue et aux garanties dont |
ogenblik van de inwerkingtreding van deze bepaling bestaande | bénéficient les personnes d'appartenance linguistique française et |
waarborgen die de personen van de Nederlandse en Franse | néerlandaise dans les communes de la Région de Bruxelles-Capitale, |
taalaanhorigheid genieten in de gemeenten van het Brussels | existantes au moment de l'entrée en vigueur de la présente |
Hoofdstedelijk Gewest. » | disposition. » |
B.1.3. De in het geding zijnde bepaling heeft zowel betrekking op de | B.1.3. La disposition en cause concerne aussi bien la procédure de |
schorsingsprocedure voor het Arbitragehof als op die voor de Raad van | suspension devant la Cour d'arbitrage que la procédure de suspension |
devant le Conseil d'Etat. Dès lors que la question préjudicielle | |
State. Doordat de prejudiciële vraag evenwel enkel de grondwettigheid | concerne uniquement la constitutionnalité de cette disposition en tant |
betreft van die bepaling in zoverre zij afwijkt van artikel 17, § 2, | qu'elle déroge à l'article 17, § 2, des lois coordonnées sur le |
van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, beperkt het Hof | Conseil d'Etat, la Cour limite son examen à la procédure devant cette |
zijn onderzoek tot de procedure voor dat rechtscollege. | juridiction. |
B.2.1. Op grond van artikel 17, § 2, van de gecoördineerde wetten op | B.2.1. En vertu de l'article 17, § 2, des lois coordonnées sur le |
de Raad van State kan tot schorsing van de tenuitvoerlegging worden besloten als ernstige middelen worden aangevoerd die de vernietiging van de aangevochten akte of verordening kunnen verantwoorden en op voorwaarde dat de onmiddellijke tenuitvoerlegging van de akte of de verordening een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen. De in het geding zijnde bepaling wijkt af van die regeling doordat ze de schorsing toestaat op voorwaarde dat ernstige middelen worden aangevoerd, doch zonder dat het bewijs van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel moet worden geleverd. B.2.2. Van de algemene regel volgens welke de schorsing van een administratieve rechtshandeling door de Raad van State onderworpen is aan twee cumulatieve voorwaarden, zou de wetgever - al is het de bijzondere wetgever - slechts kunnen afwijken op voorwaarde dat voor het onderscheid in behandeling dat daardoor ontstaat een objectieve en redelijke rechtvaardiging voorhanden is. B.3.1. De in het geding zijnde bepalingen passen in het kader van de bevoegdheidsoverdracht aan de gewesten van de organieke wetgeving op | Conseil d'Etat, la suspension de l'exécution ne peut être ordonnée que si des moyens sérieux susceptibles de justifier l'annulation de l'acte ou du règlement attaqué sont invoqués et à condition que l'exécution immédiate de l'acte ou du règlement risque de causer un préjudice grave difficilement réparable. La disposition en cause déroge à cette règle en ce qu'elle autorise la suspension si des moyens sérieux sont invoqués, mais sans que la preuve d'un préjudice grave difficilement réparable doive être apportée. B.2.2. A la règle générale selon laquelle la suspension d'un acte administratif par le Conseil d'Etat est subordonnée à deux conditions cumulatives, le législateur, fût-il spécial, ne pourrait apporter d'exception qu'à la condition que la différence de traitement qui en résulte soit objectivement et raisonnablement justifiée. B.3.1. Les dispositions en cause s'inscrivent dans le cadre du transfert aux régions des compétences en matière de législation |
de provincies en de gemeenten, door artikel 6, § 1, VIII, van de | organique des provinces et des communes, opéré par l'article 6, § 1er, |
bijzondere wet van 13 juli 2001 houdende overdracht van diverse | VIII, de la loi spéciale du 13 juillet 2001 portant transfert de |
bevoegdheden aan de gewesten en de gemeenschappen. Ze moeten in | diverses compétences aux régions et communautés. Elles doivent être |
samenhang worden gelezen met de artikelen 16bis en 16ter van de | lues en combinaison avec les articles 16bis et 16ter de la loi |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et visent, dans |
beogen, bij de regionalisering van de organieke wetgeving op de | le cadre de la régionalisation de la législation organique des |
ondergeschikte besturen, waarborgen in te stellen voor de | pouvoirs subordonnés, à instaurer des garanties en faveur des |
néerlandophones, des francophones et des germanophones dans les | |
Nederlandstaligen, de Franstaligen en de Duitstaligen in de gemeenten | communes à statut linguistique spécial ou dans les communes de la |
met een bijzonder taalstatuut of in de gemeenten van het Brusselse | Région de Bruxelles-Capitale (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC |
Hoofdstedelijke Gewest (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1280/003, | 50-1280/003, p. 10; Doc. parl., Sénat, 2000-2001, n° 2-709/1, pp. 9, |
p. 10; Parl. St., Senaat, 2000-2001, nr. 2-709/1, pp. 9, 21 en 23). | 21 et 23). |
B.3.2. Terwijl de artikelen 5bis en 5ter van de bijzondere wet van 12 | B.3.2. Alors que les articles 5bis et 5ter de la loi spéciale du 12 |
januari 1989 de waarborgen beogen die de personen van Nederlandse en | janvier 1989 visent les garanties dont bénéficient les personnes |
Franse taalaanhorigheid genieten in de gemeenten van het Brusselse | d'appartenance linguistique française et néerlandaise dans les |
Hoofdstedelijke Gewest, regelen de artikelen 16bis en 16ter van de | communes de la Région de Bruxelles-Capitale, les articles 16bis et |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen een | 16ter de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles |
analoge bescherming voor de Franstaligen in de gemeenten genoemd in | organisent une protection analogue des francophones dans les communes |
artikel 7 van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, | énumérées à l'article 7 des lois sur l'emploi des langues en matière |
gecoördineerd op 18 juli 1966, en de Nederlandstaligen, | administrative, coordonnées le 18 juillet 1966, et des |
respectievelijk Franstaligen en Duitstaligen in de gemeenten genoemd | néerlandophones, des francophones et des germanophones dans les |
in artikel 8 van diezelfde wetten. | communes énumérées à l'article 8 des mêmes lois. |
B.4.1. De in het geding zijnde bepalingen zijn ingegeven door het | B.4.1. Les dispositions en cause sont dictées par le souci du |
streven van de bijzondere wetgever om een evenwicht te verwezenlijken | |
tussen de belangen van de verschillende gemeenschappen en gewesten | législateur spécial de réaliser un équilibre entre les intérêts des |
binnen de Belgische Staat. | différentes communautés et régions au sein de l'Etat belge. |
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de bijzondere wetgever | Il ressort des travaux préparatoires que le législateur spécial a |
de belangen in kwestie dermate beschermenswaardig heeft geacht dat hij | considéré que les intérêts en cause étaient à ce point dignes de |
de mogelijkheid tot schorsing van normen of rechtshandelingen die | protection qu'il a renforcé la possibilité de suspension des normes ou |
daaraan afbreuk doen, heeft versterkt door de voorwaarden tot | des actes administratifs qui y porteraient atteinte en limitant les |
schorsing te beperken tot het aanvoeren van ernstige middelen (Parl. | conditions de suspension à la formulation de moyens sérieux (Doc. |
St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1280/003, p. 10; Parl. St., Senaat, | parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1280/003, p. 10; Doc. parl., Sénat, |
2000-2001, nr. 2-709/1, pp. 21, 22 en 24, en nr. 2-709/7, p. 158). | 2000-2001, n° 2-709/1, pp. 21, 22 et 24, et n° 2-709/7, p. 158). |
B.4.2. Het komt de bijzondere wetgever toe, behoudens kennelijk | B.4.2. Sous réserve d'une appréciation manifestement déraisonnable, il |
onredelijke beoordeling, te beslissen of de nagestreefde doelstelling | appartient au législateur spécial de décider si l'objectif poursuivi |
van pacificatie tussen de gemeenschappen en de gewesten tot een | de pacification entre les communautés et les régions nécessite de |
afwijking noopt van de gewone schorsingsprocedure voor de Raad van | déroger à la procédure ordinaire de suspension devant le Conseil |
State. | d'Etat. |
B.5.1. De prejudiciële vraag beoogt van het Hof te vernemen of de in | B.5.1. La question préjudicielle vise à demander à la Cour si la |
het geding zijnde bepaling strijdig is met de artikelen 10 en 11 van | disposition en cause viole les articles 10 et 11 de la Constitution en |
de Grondwet doordat ze een verschil in behandeling tot stand brengt | ce qu'elle crée une différence de traitement entre, d'une part, les |
tussen, enerzijds, overheden die normen uitvaardigen die vallen onder | autorités qui édictent des normes tombant sous l'application de |
het toepassingsgebied van artikel 5bis van de bijzondere wet van 12 | l'article 5bis de la loi spéciale du 12 janvier 1989 et, d'autre part, |
januari 1989 en, anderzijds, overheden die normen uitvaardigen die | les autorités qui édictent des normes tombant sous l'application de |
onder het toepassingsgebied vallen van artikel 17 van de | l'article 17 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. |
gecoördineerde wetten op de Raad van State. | |
B.5.2. Bij de beoordeling van de in het geding zijnde bepaling dient | B.5.2. Il y a lieu, pour contrôler la disposition en cause, de tenir |
de ratio legis van de vordering tot schorsing in aanmerking te worden | compte de la ratio legis de la demande de suspension. |
genomen. De mogelijkheid om de schorsing en vernietiging te vorderen van | La possibilité de demander la suspension et l'annulation d'actes |
administratieve overheidshandelingen is ingesteld in het belang van de | administratifs est organisée dans l'intérêt de l'ordre juridique en |
rechtsorde in het algemeen en van de rechtsonderhorigen in het | général et des justiciables en particulier. |
bijzonder. B.5.3. De administratieve overheden mogen alleen dan handelen wanneer | B.5.3. Les autorités administratives ne peuvent agir que lorsqu'elles |
zij daartoe door de Grondwet of door een wetgevende norm zijn | y sont habilitées par la Constitution ou par une norme législative. |
gemachtigd. Ze moeten daarbij de grondwettelijke en wettelijke normen | Elles doivent, à cette occasion, respecter les normes |
in acht nemen. | constitutionnelles et législatives. |
Wanneer artikel 5bis van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met | Lorsque l'article 5bis de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative |
betrekking tot de Brusselse instellingen voorschrijft dat reglementen | aux institutions bruxelloises prescrit que les règlements et les actes |
en administratieve handelingen geen afbreuk mogen doen aan het | administratifs ne peuvent porter préjudice au caractère bilingue et |
tweetalig karakter, noch aan de op het ogenblik van de | aux garanties existantes au moment de l'entrée en vigueur de cette |
inwerkingtreding van die bepaling bestaande waarborgen die de personen | disposition, dont bénéficient les personnes d'appartenance |
van de Nederlandse en Franse taalaanhorigheid genieten in de gemeenten | linguistique française et néerlandaise dans les communes de la Région |
van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, worden de administratieve | de Bruxelles-Capitale, les autorités administratives sont censées |
overheden geacht die regels na te leven. | respecter ces règles. |
B.5.4. In redelijkheid kan niet staande worden gehouden dat een | B.5.4. On ne peut raisonnablement soutenir qu'une autorité publique |
overheid zou worden gediscrimineerd door een wettelijke regeling die | serait discriminée par une règle législative visant à préserver |
beoogt de rechtsorde en de rechtsonderhorige te beschermen tegen | l'ordre juridique et le justiciable d'actes de l'autorité au sujet |
overheidshandelingen waartegen ernstige aanwijzingen bestaan dat ze | desquels existent des indices sérieux qu'ils violent des normes |
grondwettelijke of wettelijke normen schenden. | constitutionnelles ou législatives. |
B.5.5. De in het geding zijnde bepaling staat overigens niet toe dat | B.5.5. La disposition en cause ne permet d'ailleurs pas que les actes |
de desbetreffende overheidshandelingen zonder grond zouden worden | concernés de l'autorité soient suspendus sans fondement. Les |
geschorst. De verzoekers moeten steeds ernstige middelen aanvoeren ter | requérants doivent toujours invoquer des moyens sérieux à l'appui de |
ondersteuning van hun vordering. Daarnaast blijven alle | leur demande. Toutes les règles de la procédure devant le Conseil |
procedureregels voor de Raad van State behouden (Parl. St., Senaat, | d'Etat demeurent par ailleurs maintenues (Doc. parl., Sénat, |
2000-2001, nr. 709/7, p. 157) zodat ze ook moeten doen blijken van het | 2000-2001, n° 709/7, p. 157), de sorte que les requérants doivent |
rechtens vereiste belang bij een beroep tot vernietiging en de daarmee | aussi justifier de l'intérêt requis au recours en annulation et à la |
samenhangende vordering tot schorsing. | demande de suspension qui l'accompagne. |
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 5ter van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking | L'article 5ter de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux |
tot de Brusselse instellingen, ingevoegd bij artikel 20 van de | institutions bruxelloises, inséré par l'article 20 de la loi spéciale |
bijzondere wet van 13 juli 2001 houdende overdracht van diverse | du 13 juillet 2001 portant transfert de diverses compétences aux |
bevoegdheden aan de gewesten en de gemeenschappen, schendt niet de | |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet ten aanzien van de overheden. | régions et communautés, ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
Constitution dans le chef des autorités publiques. | |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 maart 2004. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 mars 2004. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
A. Arts. | A. Arts. |