Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 Rolnummer 2659 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. François, M. Bossuyt, A. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 Rolnummer 2659 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. François, M. Bossuyt, A. (...) Extrait de l'arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004 Numéro du rôle : 2659 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, c après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 13/2004 van 21 januari 2004 Extrait de l'arrêt n° 13/2004 du 21 janvier 2004
Rolnummer 2659 Numéro du rôle : 2659
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 en 19 van En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 et 19
de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil
van State. d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L.
L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 116.005 van 17 februari 2003 in zake M. Kiebooms tegen Par arrêt n° 116.005 du 17 février 2003 en cause de M. Kiebooms contre
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
Arbitragehof is ingekomen op 10 maart 2003, heeft de Raad van State de d'arbitrage le 10 mars 2003, le Conseil d'Etat a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Les articles 10 et 11 de la Constitution sont-ils violés par les
« Schenden de artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat
Raad van State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in die zin interprétés en ce sens que le Conseil d'Etat peut récuser, en cours de
geïnterpreteerd dat de Raad van State de rechtmatigheid van verzoekers procédure, la légitimité de l'intérêt du requérant à demander
belang tot het vorderen van de vernietiging van de weigering van een l'annulation de l'acte de refus d'une démission volontaire, en se
vrijwillig ontslag in de loop van de procedure kan ontzeggen op grond basant sur la constatation que la demande de démission volontaire -
van de bevinding dat de aanvraag tot vrijwillig ontslag, voorwerp van objet de la requête en annulation - a été ultérieurement acceptée,
het verzoekschrift tot vernietiging, later werd ingewilligd doch
zonder dat deze latere rechtshandeling ingang heeft op de aanvankelijk mais sans que cet acte ultérieur prenne effet à la date de démission
gevraagde ontslagdatum en zonder dat de bestreden akte hiermede initialement demandée et sans que l'acte attaqué ait été par là
ingetrokken wordt en in acht genomen, enerzijds, het feit dat deze retiré, et compte tenu aussi, d'une part, du fait que cette exception
exceptie niet zou onderzocht zijn geweest, indien de Raad van State n'aurait pas été examinée si le Conseil d'Etat avait antérieurement
voordien zoniet de grond van de zaak, dan minstens de ontvankelijkheid examiné, sinon le fond de l'affaire, tout au moins la recevabilité et,
zou onderzocht hebben, en, anderzijds, het feit dat retroactief d'autre part, du fait qu'il y a lieu d'accorder réparation en droit
rechtsherstel dient verleend te worden ? » rétroactive ? »
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of de B.1. La question préjudicielle vise à demander à la Cour si les
artikelen 14, § 1, en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van articles 14, § 1er, et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat
State bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la Constitution, dans
indien de Raad van State het belang, waarvan die bepalingen melding la mesure où le Conseil d'Etat interprète l'intérêt dont ces
maken als een ontvankelijkheidsvoorwaarde voor elk annulatieberoep,
aldus interpreteert dat een verzoeker die in de loop van de dispositions font une condition de recevabilité de chaque recours en
rechtspleging een gedeeltelijke genoegdoening vanwege het bestuur annulation en ce sens qu'un requérant qui, en cours de procédure, a
heeft gekregen, moet aantonen welk voordeel de vernietiging hem nadien obtenu de l'autorité partiellement satisfaction doit démontrer quel
nog kan opleveren, terwijl een verzoeker die een dergelijke avantage pourrait ensuite encore lui procurer l'annulation, tandis que
genoegdoening nog niet heeft gekregen, het vereiste belang om die l'intérêt requis du requérant qui n'a pas encore obtenu satisfaction
reden niet wordt ontzegd. Daarbij dient rekening te worden gehouden n'est, pour cette raison, pas contesté. Il doit être tenu compte à cet
met de feitelijke omstandigheid dat de aanvraag tot vrijwillig ontslag égard de la circonstance de fait que la demande de démission
van een officier, waarvan de weigering werd bestreden met het beroep volontaire d'un officier, dont le rejet est attaqué par un recours en
tot nietigverklaring, later werd ingewilligd, evenwel zonder terugwerkende kracht. annulation, a été acceptée ultérieurement mais sans effet rétroactif.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de tussenkomst Quant à la recevabilité de l'intervention
B.2.1. Bij memorie is E. Lardinois, verzoeker voor de Raad van State B.2.1. E. Lardinois, requérant devant le Conseil d'Etat dans une
in een vergelijkbare procedure als die waartoe de procédure comparable à celle qui a donné lieu à la décision de renvoi,
verwijzingsbeslissing heeft geleid, tussengekomen in de rechtspleging est intervenu dans la procédure devant la Cour en introduisant un
voor het Hof. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van de mémoire. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité de cette
tussenkomst bij afwezigheid van belang bij de zaak die bij de intervention en raison de l'absence d'intérêt dans l'affaire qui est
verwijzende rechter aanhangig is. pendante devant le juge a quo.
B.2.2. Gelet op het feit dat de verzoeker tot tussenkomst de Raad van B.2.2. Etant donné que le demandeur en intervention a demandé au
State, in een analoge procedure, heeft gevraagd aan het Hof een Conseil d'Etat, dans une procédure analogue, de poser à la Cour une
prejudiciële vraag over hetzelfde probleem te stellen, is het verzoek question préjudicielle portant sur le même problème, la demande
tot tussenkomst ontvankelijk. d'intervention est recevable.
Ten gronde Quant au fond
B.3. Artikel 14, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van B.3. L'article 14, § 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat
State luidt : dispose :
« De afdeling [administratie] doet uitspraak, bij wijze van arresten, « La section [d'administration] statue par voie d'arrêts sur les
over de beroepen tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij recours en annulation pour violation des formes soit substantielles,
substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, soit prescrites à peine de nullité, excès ou détournement de pouvoir,
overschrijding of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en formés contre les actes et règlements des diverses autorités
reglementen van de onderscheiden administratieve overheden, alsook administratives, ainsi que contre les actes administratifs des
tegen de administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les
van hun organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des comptes
assemblées, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, evenals van et de la Cour d'arbitrage, ainsi que des organes du pouvoir judiciaire
organen van de rechterlijke macht en van de Hoge Raad van de Justitie et du Conseil supérieur de la Justice relatifs aux marchés publics et
met betrekking tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel. » aux membres de leur personnel. »
Artikel 19 van dezelfde gecoördineerde wetten bepaalt : L'article 19 des mêmes lois coordonnées dispose :
« De aanvragen, moeilijkheden en beroepen tot nietigverklaring en « Les demandes, difficultés, recours en annulation et recours en
cassatieberoepen bedoeld bij de artikelen 11, 12, 13, 14 en 16 kunnen cassation visés aux articles 11, 12, 13, 14 et 16 peuvent être portés
voor de afdeling administratie worden gebracht door elke partij welke devant la section d'administration par toute partie justifiant d'une
doet blijken van een benadeling of van een belang en worden
schriftelijk ingediend bij de afdeling in de vormen en binnen de lésion ou d'un intérêt et sont soumis par écrit à la section dans les
termijn door de Koning bepaald. formes et délais déterminés par le Roi.
[...] » [...] »
De wetgever heeft aldus de mogelijkheid om bij de Raad van State, Le législateur a donc réservé aux personnes justifiant d'un intérêt la
afdeling administratie, de nietigverklaring van een administratieve possibilité de demander au Conseil d'Etat, section d'administration,
rechtshandeling te vorderen voorbehouden aan de personen die doen l'annulation d'un acte administratif.
blijken van een belang.
Dat « belang » wordt door de wet niet omschreven. De wetgever heeft La loi ne définit pas cet « intérêt ». Le législateur a laissé au
aan de Raad van State de zorg overgelaten om dat begrip inhoud te Conseil d'Etat le soin de préciser le contenu de cette notion (Doc.
geven (Parl. St., Kamer, 1936-1937, nr. 211, p. 34, en nr. 299, p. 18). B.4. Uit de formulering van de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over de grondwettigheid inzonderheid van artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, geïnterpreteerd in die zin dat het ertoe leidt dat de verzoekende partijen die een weigering van de aanvraag tot vrijwillig ontslag aanvechten verschillend worden behandeld naargelang zij al dan niet de inwilliging van hun aanvraag, zonder terugwerkende kracht, hebben verkregen in de loop van het onderzoek van hun beroep tot nietigverklaring. B.5. Het Hof onderzoekt de gestelde vraag, niet om zich uit te spreken over een rechtspraak van de Raad van State, wat niet onder zijn bevoegdheid valt, maar door zich te plaatsen in de in de prejudiciële vraag aangenomen veronderstelling volgens welke de in het geding zijnde bepaling tot de in de vraag geformuleerde interpretatie verplicht. B.6. Een verzoeker voor de Raad van State verliest niet noodzakelijk parl., Chambre, 1936-1937, n° 211, p. 34, et n° 299, p. 18). B.4. Il ressort du libellé de la question préjudicielle que la Cour est interrogée sur la constitutionnalité notamment de l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme conduisant à traiter différemment les parties requérantes qui attaquent un refus de leur demande de démission volontaire, selon qu'elles ont ou n'ont pas obtenu cette démission, sans effet rétroactif, au cours de l'examen de leur recours en annulation. B.5. La Cour examine la question qui lui est posée, non pour se prononcer sur une jurisprudence du Conseil d'Etat, ce qui ne relève pas de sa compétence, mais en se plaçant dans l'hypothèse, postulée par la question préjudicielle, selon laquelle la disposition en cause commande l'interprétation qui y est formulée. B.6. Un requérant devant le Conseil d'Etat ne perd pas nécessairement
elk - materieel of moreel - belang bij de vernietiging erga omnes van tout intérêt - moral ou matériel - à l'annulation erga omnes d'un
een weigering, wanneer in het vervolg van de rechtspleging zijn refus lorsque, dans la suite de la procédure, sa demande initiale est
oorspronkelijke aanvraag zonder terugwerkende kracht wordt aanvaard. acceptée sans effet rétroactif.
B.7. Artikel 19 vermeldt geen vereiste wat het behoud van het belang B.7. L'article 19 n'exprime aucune exigence en ce qui concerne le
betreft. Het artikel kan worden geïnterpreteerd in de zin dat de maintien de l'intérêt. Il peut être interprété en ce sens que
officier die de weigering tot vrijwillig ontslag aanvecht, zijn belang l'officier qui attaque le refus de sa démission volontaire ne perd pas
bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij vervolgens de nécessairement son intérêt au recours lorsque sa demande est ensuite
inwilliging van zijn aanvraag, zonder terugwerkende kracht, heeft acceptée, sans effet rétroactif.
verkregen. B.8. In zoverre een verzoeker voor de Raad van State wordt uitgenodigd B.8. En tant qu'un requérant devant le Conseil d'Etat est invité à
aan te tonen welk voordeel de vernietiging van een bestuurlijke établir l'avantage qu'il pourrait retirer de l'annulation d'une
weigeringsbeslissing hem nog kan opleveren, ondanks de latere décision administrative de refus, malgré l'acceptation ultérieure,
inwilliging, zonder terugwerkende kracht, van zijn aanvraag, is
artikel 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State niet sans effet rétroactif, de sa demande, l'article 19 des lois
coordonnées sur le Conseil d'Etat n'est pas incompatible avec les
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Het komt articles 10 et 11 de la Constitution. Il appartient dès lors au
derhalve de Raad van State, en niet het Hof, toe om zich hierover in Conseil d'Etat, et non à la Cour, de se prononcer dans chaque cas sur
elk geval uit te spreken. ce sujet.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 14 en 19 van de gecoördineerde wetten op de Raad van Les articles 14 et 19 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne
State schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le
de verzoeker wiens aanvraag tot ontslag werd geweigerd, zijn belang requérant dont la demande de démission a été refusée ne perd pas
bij het beroep tot nietigverklaring van die beslissing niet
noodzakelijk verliest wanneer zijn aanvraag in het vervolg van de nécessairement son intérêt au recours en annulation de cette décision
rechtspleging zonder terugwerkende kracht wordt ingewilligd. lorsque sa demande est acceptée, sans effet rétroactif, dans la suite
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig de la procédure. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 januari 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 janvier 2004.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^