Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 60/2004 van 31 maart 2004 Rolnummer 2761 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 3, 5 en 6, §§ 1 en 3, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 december 2002 « betreffende de verteg Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters R. Henn(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 60/2004 van 31 maart 2004 Rolnummer 2761 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 3, 5 en 6, §§ 1 en 3, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 december 2002 « betreffende de verteg Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters R. Henn(...) Extrait de l'arrêt n° 60/2004 du 31 mars 2004 Numéro du rôle : 2761 En cause : le recours en annulation des articles 3, 5 et 6, §§ 1 er et 3, du décret de la Communauté française du 19 décembre 2002 « relatif à la repré La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R. Henneuse, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 60/2004 van 31 maart 2004 Extrait de l'arrêt n° 60/2004 du 31 mars 2004
Rolnummer 2761 Numéro du rôle : 2761
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 3, 5 en 6, §§ 1 En cause : le recours en annulation des articles 3, 5 et 6, §§ 1er et
en 3, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 december 2002 « 3, du décret de la Communauté française du 19 décembre 2002 « relatif
betreffende de vertegenwoordiging van de leden van de Franse à la représentation des membres de la Communauté française au sein des
Gemeenschap bij de raden van bestuur van de door de Franse Gemeenschap conseils d'administration des associations sans but lucratif
gesubsidieerde verenigingen zonder winstoogmerk die voornamelijk subventionnées par la Communauté française et oeuvrant en ordre
actief zijn binnen de culturele sector », ingesteld door A. Namotte. principal dans le secteur culturel », introduit par A. Namotte.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges R.
R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke, Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitter M. Melchior, Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 juli 2003 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 8
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 9 juli juillet 2003 et parvenue au greffe le 9 juillet 2003, A. Namotte,
2003, heeft A. Namotte, wonende te 4040 Herstal, rue Bonne Foi 16, demeurant à 4040 Herstal, rue Bonne Foi 16, a introduit un recours en
beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 3, 5 en 6, §§ 1 en annulation des articles 3, 5 et 6, §§ 1er et 3, du décret de la
3, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 december 2002 « Communauté française du 19 décembre 2002 « relatif à la représentation
betreffende de vertegenwoordiging van de leden van de Franse des membres de la Communauté française au sein des conseils
Gemeenschap bij de raden van bestuur van de door de Franse Gemeenschap d'administration des associations sans but lucratif subventionnées par
gesubsidieerde verenigingen zonder winstoogmerk die voornamelijk la Communauté française et oeuvrant en ordre principal dans le secteur
actief zijn binnen de culturele sector » (bekendgemaakt in het
Belgisch Staatsblad van 22 januari 2003). culturel » (publié au Moniteur belge du 22 janvier 2003).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
De aangevochten bepalingen Les dispositions attaquées
B.1. De verzoeker vordert de vernietiging van de artikelen 3, 5 en 6, B.1. Le requérant demande l'annulation des articles 3, 5 et 6, §§ 1er
§§ 1 en 3, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 19 december et 3, du décret de la Communauté française du 19 décembre 2002 relatif
2002 betreffende de vertegenwoordiging van de leden van de Franse à la représentation des membres de la Communauté française au sein des
Gemeenschap bij de raden van bestuur van de door de Franse Gemeenschap conseils d'administration des associations sans but lucratif
gesubsidieerde verenigingen zonder winstoogmerk (v.z.w's) die (a.s.b.l.) subventionnées par la Communauté française et oeuvrant en
voornamelijk actief zijn binnen de culturele sector. ordre principal dans le secteur culturel.
Die bepalingen luiden als volgt : Ces dispositions énoncent :
«

Art. 3.§ 1. Om subsidies te krijgen van de Franse Gemeenschap mogen

«

Art. 3.§ 1er. Pour bénéficier de l'octroi de subventions de la

de verenigingen binnen hun raad van bestuur geen stemgerechtigde leden Communauté, les associations ne peuvent comprendre au sein de leur
conseil d'administration, un ou plusieurs membres d'un cabinet
van een ministerieel kabinet of stemgerechtigde leden van het bestuur ministériel ou un ou plusieurs membres de l'administration avec voix
tellen. délibérative.
§ 2. Paragraaf 1 is niet van toepassing op : § 2. Le paragraphe 1er ne s'applique pas aux associations :
1° de verenigingen die met name zijn opgericht op initiatief van de 1° qui sont constituées notamment à l'initiative de la Communauté qui
Gemeenschap welke er lid van is en waarvan de vertegenwoordigers, en est membre et dont, en vertu des statuts, des représentants sont
krachtens de statuten, aangeduid worden om in de beheersorganen te désignés en vue de composer leurs instances de gestion;
zetelen; 2° de verenigingen waaraan de Gemeenschap uitdrukkelijk de zorg 2° auxquelles la Communauté confie explicitement le soin d'assurer
[toevertrouwt] om functioneel opdrachten van openbare dienstverlening fonctionnellement des missions de service public ou le soin de gérer
te vervullen of een patrimonium van de Gemeenschap te beheren; un patrimoine appartenant à la Communauté;
3° de verenigingen wier leden, geheel of gedeeltelijk, 3° dont les membres, en tout ou en partie, sont des représentants de
vertegenwoordigers zijn van de Gemeenschap die van haar bijzondere la Communauté chargés par elle de mandats particuliers de gestion;
beheersmandaten hebben gekregen;
4° de verenigingen die door de Gemeenschap erkende culturele centra zijn; 4° qui sont des Centres culturels agréés par la Communauté;
5° het grensoverschrijdend cultureel centrum. » 5° le centre culturel transfrontalier. »
«

Art. 5.Geen enkele vereniging mag in haar raad van bestuur een lid

«

Art. 5.Aucune association ne peut comprendre au sein de son conseil

van een ministerieel kabinet of van het bestuur tellen dat reeds d'administration un membre d'un cabinet ministériel ou de
zetelt in de raad van bestuur van vijf verenigingen. l'administration qui siège déjà au conseil d'administration de cinq
associations.

Art. 6.§ 1. De leden van het bestuur die omwille van deze

Art. 6.§ 1er. Les membres de l'administration qui sont nommés en

hoedanigheid zijn benoemd in de raad van bestuur van een vereniging raison de cette qualité au conseil d'administration d'une association
zijn dit voor een maximale duur van vijf jaar. le sont pour une durée de maximum cinq ans.
§ 2. De mandaten van de leden van een ministerieel kabinet die omwille § 2. Les mandats des membres d'un cabinet ministériel qui sont nommés
van deze hoedanigheid benoemd zijn in de raad van bestuur van een en raison de cette qualité au conseil d'administration d'une
vereniging verlopen van rechtswege uiterlijk zes maand na de association expirent de plein droit au plus tard six mois après
verkiezing van een nieuwe bevoegde minister door het Parlement van de l'élection du nouveau ministre compétent par le Parlement de la
Franse Gemeenschap. Communauté française.
§ 3. De mandaten van de leden bedoeld in paragrafen 1 en 2 zijn § 3. Les mandats des membres visés aux paragraphes 1er et 2 sont
hernieuwbaar behalve wanneer de statuten van de vereniging anders renouvelables sauf si les statuts de l'association en disposent
luiden. » autrement. »
Ten gronde Quant au fond
Ten aanzien van het geheel van de middelen Sur l'ensemble des moyens
B.2. De drie middelen zijn afgeleid uit de schending van de artikelen B.2. Les trois moyens sont pris de la violation des articles 10 et 11
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 27 van de de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 27 de la
Grondwet, artikel 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Constitution, avec l'article 11 de la Convention européenne des droits
Mens en artikel 22 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten de l'homme et avec l'article 22 du Pacte international relatif aux
en politieke rechten. droits civils et politiques.
De vrijheid van vereniging van de personen die lid zijn van de La liberté d'association des personnes qui sont membres de
administratie van de Franse Gemeenschap - zoals dat het geval is voor l'administration de la Communauté française - comme tel est le cas du
de verzoeker, die met politiek verlof is - en als privé-persoon requérant, en congé politique - et siègent à titre privé dans les
zitting hebben in de raden van bestuur van door de Franse Gemeenschap conseils d'administration d'a.s.b.l. culturelles subventionnées par la
gesubsidieerde culturele v.z.w.'s, zou door de aangevochten bepalingen Communauté française, serait affectée de façon discriminatoire par les
op een discriminerende wijze worden aangetast, doordat zij, naar dispositions attaquées en ce que, selon le cas, elles n'assortissent
gelang van het geval, aan die personen bij hun deelname aan de raad leur participation au conseil d'administration que d'une voix
van bestuur een raadgevende stem geven, die deelname beperken tot consultative, limitent cette participation à cinq associations au
maximum vijf verenigingen of de duur van hun « mandaat » vaststellen maximum ou fixent la durée de leur « mandat » à une durée maximale de
op een hernieuwbare termijn van maximum vijf jaar. cinq ans, renouvelable.
B.3. Het doel dat de decreetgever nastreefde met de aanneming van het B.3. L'objectif poursuivi par le législateur décrétal par l'adoption
decreet van 19 december 2002, toen in ontwerp, is als volgt beschreven du décret du 19 décembre 2002, alors en projet, a été décrit comme
in de parlementaire voorbereiding : suit dans les travaux préparatoires :
« Teneinde de creatie en de verspreiding van de cultuur in de Franse « Afin de favoriser la création et la diffusion de la Culture en
Gemeenschap te bevorderen, dient de grootst mogelijke Communauté française, il importe que la plus grande indépendance soit
onafhankelijkheid te worden gelaten aan de culturele actoren. Die laissée aux opérateurs culturels. Ceux-ci sont en effet les mieux à
bevinden zich immers in de beste positie om te beslissen welke même de décider des projets qu'ils souhaitent mettre sur pied.
projecten zij op het getouw wensen te zetten.
De aanwezigheid van vertegenwoordigers van ministeriële kabinetten en Toutefois, la présence de représentants des cabinets ministériels et
van de administratie binnen de raad van bestuur van de gesubsidieerde de l'administration au sein du conseil d'administration des opérateurs
culturele actoren blijkt echter noodzakelijk maar is enkel culturels subventionnés se révèle nécessaire, mais n'est cependant
aanvaardbaar wanneer er geen enkele inmenging van de overheid in het acceptable que si aucune ingérence des pouvoirs publics dans la
artistiek beheer van de organisaties plaatsgrijpt : ' ten aanzien van gestion artistique des organismes n'a lieu : ' l'Etat n'entre pour
de verschillende cultuurvormen heeft de Staat geenszins, in wat dan rien dans l'évolution, la définition des thèmes et dans la
ook, deel aan de evolutie, aan het bepalen van de thema's, en aan de caractéristique des styles des différentes formes de la Culture ' (R.
stijlkenmerken ervan ' (R. Abirached, ibidem ). Abirached, ibidem ).
Het moeilijke evenwicht tussen de deelname van de Franse Gemeenschap Le difficile équilibre entre la participation de la Communauté
aan de evolutie van de cultuur binnen die Gemeenschap en de française à l'évolution de la Culture en son sein et l'indépendance
onafhankelijkheid van de culturele actoren ' in de praktijk ' kan tot des opérateurs culturels ' sur le terrain ' peut être établi par la
stand worden gebracht door de aanwezigheid van leden van ministeriële présence de membres des cabinets ministériels et de l'administration
kabinetten en van de administratie in de raden van bestuur van de au sein des conseils d'administration des opérateurs culturels
gesubsidieerde culturele actoren zonder aan die leden een subventionnés sans laisser à ces membres de pouvoir décisionnel au
beslissingsbevoegdheid te laten binnen die raden en door hun een sein de ceux-ci et en leur confiant un mandat strict de
strikt vertegenwoordigend mandaat toe te vertrouwen. représentation.
Bovendien staat het aan de Franse Gemeenschap om het culturele beleid Il appartient en outre à la Communauté française de déterminer les
te bepalen dat zij wil voeren en, om, vanaf het ogenblik waarop de politiques culturelles qu'elle entend mener et, à partir du moment où
culturele actoren aanspraak maken op het genieten van steun, hun les opérateurs culturels prétendent bénéficier de son concours, de
projecten en het beheer ervan te regelen en aan te moedigen. réguler et d'inciter leurs projets et la gestion de ceux-ci.
[...] [...]
Daarom strekt het aan de Raad voorgelegde ontwerp van decreet ertoe C'est pourquoi le projet de décret qui est soumis au Conseil vise à
nieuwe werkingsregels vast te stellen voor de raden van bestuur van de établir de nouvelles règles de fonctionnement des conseils
gesubsidieerde culturele organisaties. Die regels verstevigen hun d'administration des organismes culturels subventionnés. Ces règles
onafhankelijkheid ten aanzien van de Franse Gemeenschapsregering en de renforcent leur indépendance par rapport au Gouvernement de la
diensten die daarvan afhangen. Communauté française et aux services qui en dépendent.
Zij garanderen bovendien een daadwerkelijke deelname van de Elles garantissent en outre une participation effective des
vertegenwoordigers van de Franse Gemeenschap die benoemd zijn in de représentants de la Communauté française nommés au sein des conseils
raden van bestuur van de gesubsidieerde culturele organisaties doordat d'administration des organismes culturels subventionnés en
zij afwezigheden die onverantwoord zouden zijn, bestraft. » (Parl. sanctionnant les absences qui seraient injustifiées. » (Doc.,
St., Parlement van de Franse Gemeenschap, 2001-2002, nr. 315-1, p. 2) Parlement de la Communauté française, 2001-2002, n° 315-1, p. 2)
Daaruit volgt dat het door de decreetgever nagestreefde doel in wezen Il s'ensuit que, en substance, l'objectif poursuivi par le législateur
tweeledig is : het komt erop aan zowel aan de door de Franse décrétal est double : il s'agit d'assurer une plus grande indépendance
Gemeenschap gesubsidieerde culturele verenigingen een grotere aux associations culturelles subventionnées par la Communauté
onafhankelijkheid te waarborgen als aan de Franse Gemeenschap de française, tout en donnant à cette dernière les moyens de participer à
middelen te geven om deel te nemen aan de evolutie van de cultuur in de Franse Gemeenschap. l'évolution de la culture en Communauté française.
Ten aanzien van de artikelen 5 en 6, §§ 1 en 3, van het decreet van 19 En ce qui concerne les articles 5 et 6, §§ 1er et 3, du décret du 19
december 2002 décembre 2002
B.4.1. Artikel 5 verbiedt de in het decreet bedoelde verenigingen B.4.1. L'article 5 interdit aux associations visées par le décret
(gedefinieerd in artikel 1, 3°, ervan) « in haar raad van bestuur een (définies en son article 1er, 3° ) de « comprendre au sein de [leur]
lid van een ministerieel kabinet of van het bestuur [te] tellen dat conseil d'administration un membre d'un cabinet ministériel ou de
reeds zetelt in de raad van bestuur van vijf verenigingen ». l'administration qui siège déjà au conseil d'administration de cinq associations ».
Daarnaast bepaalt artikel 6, § 1, dat de leden van de administratie - Par ailleurs, l'article 6, § 1er, prévoit que les membres de
begrip gepreciseerd in artikel 1, 2°, van het decreet - « die omwille l'administration - notion que précise l'article 1er, 2°, du décret - «
van deze hoedanigheid zijn benoemd in de raad van bestuur van een qui sont nommés en raison de cette qualité au conseil d'administration
vereniging, [dit] zijn [...] voor een maximale duur van vijf jaar »; d'une association le sont pour une durée de maximum cinq ans »; en
krachtens paragraaf 3 van hetzelfde artikel 6 is dat mandaat vertu du paragraphe 3 du même article 6, ce mandat est renouvelable,
hernieuwbaar, behalve wanneer de statuten zich ertegen verzetten. sauf si les statuts s'y opposent.
B.4.2. Naar gelang van het geval blijkt uit de bewoordingen zelf van B.4.2. Il ressort, selon le cas, des termes mêmes de ces dispositions
die bepalingen of uit de parlementaire voorbereiding dat zij enkel van
toepassing zijn op de « vertegenwoordigers van de Franse Gemeenschap » ou des travaux préparatoires qu'elles s'appliquent aux seuls «
in de zin van artikel 4 van het decreet, namelijk de personen die door représentants de la Communauté française » au sens de l'article 4 du
haar zijn aangesteld in een raad van bestuur en die haar daarin décret, à savoir les personnes désignées par elle dans un conseil
vertegenwoordigen in het raam van een mandaat waarvan de inhoud is d'administration et qui l'y représentent, dans le cadre d'un mandat
bepaald door de Regering (artikel 4, § 1). dont le contenu est fixé par le Gouvernement (article 4, § 1er).
Artikel 6, § 1, beoogt immers uitdrukkelijk enkel de leden van de En effet, l'article 6, § 1er, vise de façon expresse les seuls membres
administratie die door de Franse Gemeenschap in die hoedanigheid in de de l'administration nommés, par la Communauté française, en cette
raad van bestuur zijn benoemd. qualité au conseil d'administration.
De toepassingssfeer ratione personae van artikel 5 is in de Par ailleurs, le champ d'application ratione personae de l'article 5 a
parlementaire voorbereiding als volgt gepreciseerd : été précisé comme suit, lors des travaux parlementaires :
« Ten derde, hoedanigheid en effectieve deelname van de « Troisièmement, qualité et participation effective des représentants
vertegenwoordigers van de Franse Gemeenschap aan de raden van bestuur de la Communauté française au sein des conseils d'administration des
van de verenigingen zonder winstoogmerk die actief zijn in de associations sans but lucratif oeuvrant dans le secteur culturel et
culturele sector en door de Franse Gemeenschap worden gesubsidieerd. subventionnées par la Communauté française.
- Het dynamisme en de inzet van de vertegenwoordigers van de Franse - Le dynamisme et l'investissement des représentants de la Communauté
Gemeenschap in die raden van bestuur winnen aan kracht wanneer het française au sein de ces conseils d'administration sont renforcés par
aantal mandaten dat zij daarin uitoefenen beperkt wordt tot vijf. une limitation à cinq du nombre de mandats qu'ils y exercent.
- Met dezelfde bedoeling wordt voor de vertegenwoordigers van de - Dans le même objectif, une démission de plein droit des
Franse Gemeenschap een ontslag van rechtswege ingevoerd, indien zij, représentants de la Communauté française est instaurée s'ils
zonder geldige reden, op drie vergaderingen van de raad van bestuur in s'absentent à trois réunions du conseil d'administration sans juste
de loop van hetzelfde jaar afwezig zijn. motif au cours de la même année.
- Ten slotte wordt de duurtijd van de mandaten van de - Enfin, la durée des mandats des représentants de la Communauté
vertegenwoordigers van de Franse Gemeenschap in die raden van bestuur française au sein de ces conseils d'administration est limitée. Les
beperkt. De mandaten van de leden van de ministeriële kabinetten die mandats des membres des cabinets ministériels désignés à ce titre pour
als dusdanig worden aangewezen om de Franse Gemeenschapsregering te représenter le Gouvernement de la Communauté française doivent être
vertegenwoordigen, moeten worden hernieuwd binnen zes maanden volgend renouvelés dans les six mois suivant le changement de ministre de
op de verandering van toeziende minister van de betrokken vereniging, tutelle de l'association concernée, alors que les mandats des membres
terwijl de mandaten van de leden van de administratie een duurtijd van de l'administration sont d'une durée de cinq ans.
vijf jaar hebben.
Die mandaten zijn hernieuwbaar. Ces mandats sont renouvelables.
Ik zou tevens willen antwoorden op enkele bijkomende vragen die door Je voudrais également répondre aux quelques questions supplémentaires
een aantal personen zijn gesteld en duidelijk maken dat de kwestie van qui ont été posées par les uns et les autres et indiquer
de beperking van het aantal mandaten uiteraard belangrijk is. Die qu'évidemment, la question de la limite du nombre de mandats est
beperking raakt uitsluitend diegenen die met een v.z.w. de functionele importante. Cette limite touche uniquement ceux qui sont dans le
band hebben die ik zonet heb beschreven. Die nuancering is dermate rapport fonctionnel avec l'a.s.b.l. que j'ai décrit tout à l'heure.
belangrijk dat ik ze hier te berde wil brengen. » (Parl. St., Cet élément de nuance revêt suffisamment d'importance pour être
Parlement van de Franse Gemeenschap, 2002-2003, volledig verslag, p. rappelé à la tribune. » (Doc., Parlement de la Communauté française,
14) 2002-2003, C.R.I., p. 14)
Zoals de Raad van State in zijn advies heeft opgemerkt, volgt daaruit Il s'ensuit que, comme le Conseil d'Etat l'a relevé dans son avis, les
dat de artikelen 5 en 6, §§ 1 en 3, slechts op de leden van de articles 5 et 6, §§ 1er et 3, ne s'appliquent aux membres de
administratie van toepassing zijn in zoverre zij vanwege een l'administration que dans la mesure où c'est en raison d'une
aanstelling door de Franse Gemeenschap in een raad van bestuur van een désignation par la Communauté française qu'ils siègent dans un conseil
v.z.w. zitting hebben (Parl. St., Parlement van de Franse Gemeenschap, d'administration d'une a.s.b.l. (Doc., Parlement de la Communauté
2001-2002, nr. 315-1, p. 11). française, 2001-2002, n° 315-1, p. 11).
Die bepalingen zijn derhalve niet van toepassing op de leden van de Ces dispositions ne sont dès lors pas applicables aux membres de
administratie die in een dergelijke raad als privé-persoon zitting hebben. l'administration qui siègent dans un tel conseil à titre privé.
B.4.3. De verzoeker, die zijn hoedanigheid van inspecteur voor de B.4.3. Le requérant, invoquant à l'appui de son intérêt à agir sa
cultuur bij de Franse Gemeenschap aanvoert tot staving van zijn belang qualité d'Inspecteur pour la Culture à la Communauté française, appuie
om in rechte te treden, baseert het tweede onderdeel van het eerste la deuxième branche du premier moyen ainsi que les deux autres moyens,
middel alsook de twee andere middelen op een interpretatie van de
artikelen 5 en 6 van het decreet volgens welke die bepalingen ook van sur une interprétation des articles 5 et 6 du décret, selon laquelle
toepassing zouden zijn op de leden van de administratie die als ces dispositions s'appliqueraient également aux membres de
privé-persoon zitting hebben in de raad van bestuur van een v.z.w. l'administration qui siègent à titre privé dans le conseil
bedoeld in het decreet. d'administration d'une a.s.b.l. visée par le décret.
Die interpretatie kan om de hierboven uiteengezette redenen niet in Pour les motifs exposés ci-dessus, cette interprétation ne peut être
aanmerking worden genomen. retenue.
De voormelde middelen kunnen niet worden aangenomen. Les moyens précités ne peuvent être accueillis.
Ten aanzien van artikel 3 En ce qui concerne l'article 3
B.5. Volgens het eerste onderdeel van het eerste middel zou artikel 3 B.5. Selon le premier moyen, première branche, l'article 3 porterait
op discriminerende wijze inbreuk maken op de vrijheid van vereniging une atteinte discriminatoire à la liberté d'association en
door enkel nog een raadgevende stem toe te kennen aan de leden van de n'attribuant plus qu'une voix consultative aux membres de
administratie die zitting hebben in de verenigingen die zijn bedoeld l'administration qui siègent au sein des associations visées par le
in het decreet (artikel 1, 3°), met uitzondering van die welke zijn décret (article 1er, 3° ), à l'exception de celles mentionnées au
vermeld in paragraaf 2 van artikel 3. paragraphe 2 de l'article 3.
B.6.1. Artikel 27 van de Grondwet erkent het recht om zich te verenigen, alsook het recht om zich niet te verenigen, en verbiedt dat recht aan preventieve maatregelen te onderwerpen. Het belet de wetgever evenwel niet te voorzien in werkings- en toezichtsmodaliteiten, wanneer de vereniging overheidssubsidies ontvangt. B.6.2. Doordat artikel 3 van het decreet het genieten van subsidies vanwege de Franse Gemeenschap afhankelijk stelt van het feit dat de leden van haar administratie die deel zouden uitmaken van de raad van bestuur van een gesubsidieerde vereniging of een vereniging die dergelijke subsidies vraagt niet stemgerechtigd mogen zijn, vaardigt het geen preventieve maatregel uit die verboden is bij artikel 27 van de Grondwet. Er dient te worden nagegaan of een dergelijke maatregel pertinent en niet onevenredig is ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel. B.7. Zoals in B.3 is opgemerkt, heeft het decreet in zijn geheel een tweeledig doel : enerzijds, een grotere onafhankelijkheid waarborgen aan de door de Franse Gemeenschap gesubsidieerde culturele verenigingen en, anderzijds, de Franse Gemeenschap ertoe in staat te stellen deel te nemen aan de evolutie van de cultuur binnen die Gemeenschap. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd een bijkomende specifieke doelstelling aangevoerd, naar aanleiding van de bespreking van artikel 1 van het decreet. In dat artikel worden diverse definities gegeven en in het 2° worden met name de leden van de administratie gepreciseerd op wie het decreet dient te worden toegepast : de « statutaire of contractuele ambtenaren van het Ministerie van de Franse Gemeenschap of van het Commissariaat-generaal voor de Internationale Betrekkingen die, in het raam van hun ambt, een advies moeten uitbrengen aangaande de erkenning, de subsidiëring of de werking van een vereniging zonder winstoogmerk zoals bepaald in 3° van dit artikel ». B.8.1. In het licht van de bekommernis eventuele belangenconflicten te vermijden voor de bestuurders die, in hun hoedanigheid van ambtenaar, ook het dossier dienen te behandelen van een v.z.w. waarvan zij lid zijn en aldus een grotere onafhankelijkheid te waarborgen aan de betrokken culturele verenigingen, is de beperking die ten aanzien van het stemrecht is aangebracht bij artikel 3, § 1, van het decreet een pertinente maatregel. B.8.2. De maatregel heeft enkel betrekking op de culturele v.z.w.'s die door de Franse Gemeenschap worden gesubsidieerd of die dergelijke subsidies vragen en, ratione personae, worden bij die maatregel enkel beperkingen opgelegd aan de leden van de administratie van de Franse Gemeenschap en de leden van de ministeriële kabinetten ten aanzien van wie het belangenconflict kan ontstaan dat de wetgever wil voorkomen. De leden van de administratie van de Franse Gemeenschap die niet zijn bedoeld in artikel 1, 2°, zijn derhalve niet onderworpen aan die beperking van de draagwijdte van hun stem in de hoedanigheid van bestuurder. De maatregel is niet onevenredig ten aanzien van het beoogde doel. B.8.3. Het voormelde middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 31 maart 2004. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, B.6.1. L'article 27 de la Constitution reconnaît le droit de s'associer, comme celui de ne pas s'associer, et interdit de soumettre ce droit à des mesures préventives. Il n'empêche pas toutefois le législateur de prévoir des modalités de fonctionnement et de contrôle lorsque l'association est subventionnée par les pouvoirs publics. B.6.2. L'article 3 du décret, en ce qu'il subordonne le bénéfice de subventions de la Communauté française à l'absence de voix délibérative dans le chef des membres de son administration qui feraient partie du conseil d'administration d'une association subventionnée ou demanderesse de telles subventions, n'édicte pas de mesure préventive interdite par l'article 27 de la Constitution. Il y a lieu de vérifier si une telle mesure est pertinente et non disproportionnée au regard des objectifs poursuivis par le législateur. B.7. Comme il a été relevé en B.3, le décret, dans son ensemble, poursuit un double objectif : il s'agit d'assurer une plus grande indépendance des associations culturelles subventionnées par la Communauté française, tout en permettant à cette dernière de participer à l'évolution de la culture en son sein. Un objectif spécifique supplémentaire a été relevé lors des travaux préparatoires, à l'occasion de la discussion de l'article 1er du décret. Cet article porte diverses définitions, et précise notamment, sous le 2°, les membres de l'administration auxquels le décret entend s'appliquer : les « agents statutaires ou contractuels du Ministère de la Communauté française ou du Commissariat général aux Relations internationales qui sont amenés, dans le cadre de leur fonction, à rendre un avis quant à la reconnaissance, au subventionnement ou au fonctionnement d'une association sans but lucratif telle que définie au 3° du présent article ». B.8.1. Au regard du souci d'éviter d'éventuels conflits d'intérêts dans le chef d'administrateurs amenés également, en leur qualité d'agent de l'administration, à traiter le dossier d'une a.s.b.l. dont ils sont membres et d'assurer, ainsi, une plus grande indépendance aux associations culturelles concernées, la limitation apportée au droit de vote par l'article 3, § 1er, du décret constitue une mesure pertinente. B.8.2. La mesure ne concerne que les seules a.s.b.l. culturelles subventionnées par la Communauté française ou qui sollicitent de telles subventions et, ratione personae, elle ne soumet à des restrictions que les membres de l'administration de la Communauté française et les membres des cabinets ministériels dans le chef desquels est susceptible de naître le conflit d'intérêts que tend à prévenir le législateur. Les membres de l'administration de la Communauté française autres que ceux visés à l'article 1er, 2°, ne sont dès lors pas soumis à cette restriction de la portée de leur vote en qualité d'administrateur. La mesure n'est pas disproportionnée par rapport à l'objectif poursuivi. B.8.3. Le moyen précité ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 31 mars 2004. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^