Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 9/2004 van 21 januari 2004 Rolnummer 2606 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13 van de wet van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening van ambulante activiteiten en de organisatie va Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 9/2004 van 21 januari 2004 Rolnummer 2606 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13 van de wet van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening van ambulante activiteiten en de organisatie va Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...) Extrait de l'arrêt n° 9/2004 du 21 janvier 2004 Numéro du rôle : 2606 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2, 3, 5, 3°, et 13 de la loi du 25 juin 1993 sur l'exercice d'activités ambulantes et l'organisation des march La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. Henneuse, M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 9/2004 van 21 januari 2004 Extrait de l'arrêt n° 9/2004 du 21 janvier 2004
Rolnummer 2606 Numéro du rôle : 2606
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2, 3, 5,
van de wet van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening van ambulante 3°, et 13 de la loi du 25 juin 1993 sur l'exercice d'activités
activiteiten en de organisatie van openbare markten, gesteld door de ambulantes et l'organisation des marchés publics, posée par le
Rechtbank van eerste aanleg te Brugge. Tribunal de première instance de Bruges.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R.
R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Snappe en E. Derycke, Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Snappe et E. Derycke,
bijgestaan door de griffier P.- Y. Dutilleux, onder voorzitterschap assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A.
van voorzitter A. Arts, Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 16 januari 2003 in zake het openbaar ministerie tegen Par jugement du 16 janvier 2003 en cause du ministère public contre M.
M. Burmanjer en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Burmanjer et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
Arbitragehof is ingekomen op 21 januari 2003, heeft de Rechtbank van Cour d'arbitrage le 21 janvier 2003, le Tribunal de première instance
eerste aanleg te Brugge de volgende prejudiciële vraag gesteld : de Bruges a posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13, van de wet van 25 juni « Les articles 2, 3, 5, 3°, et 13 de la loi du 25 juin 1993 sur
1993 betreffende de uitoefening van ambulante activiteiten en de l'exercice d'activités ambulantes et l'organisation des marchés
organisatie van de openbare markten, afzonderlijk beschouwd, dan wel publics, lus séparément ou combinés entre eux, interprétés en ce sens
in samenlezing, en aldus geïnterpreteerd dat zij de verkoop van que la vente d'abonnements à des périodiques, en tant qu'activité
abonnementen op tijdschriften als ambulante activiteit op het Belgisch ambulante sur le territoire belge, est subordonnée par ces
grondgebied onderwerpen aan de voorafgaandelijke en tijdelijke
machtiging van de minister of van de door hem gedelegeerde ambtenaar dispositions à l'autorisation préalable et temporaire du ministre ou
van niveau 1 en de niet-naleving van deze verplichting zelfs strafbaar du fonctionnaire de niveau 1 délégué par lui et qu'elles érigent même
en infraction le non-respect de cette obligation, violent-ils les
stelt, de artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet, alleen, articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée, lus isolément ou en
dan wel in samenhang met artikelen 7, 10 en 14 van het Europees combinaison avec les articles 7, 10 et 14 de la Convention européenne
Verdrag voor de Rechten van de Mens gelezen, in de mate dat : des droits de l'homme, en tant que :
a) de verkoop van kranten en abonnementen op kranten door artikel 5, a) la vente de journaux et d'abonnements à des journaux n'est pas
3°, van voornoemde wet van 25 juni 1993 niet wordt onderworpen aan een subordonnée, par l'article 5, 3°, de la loi précitée du 25 juin 1993,
voorafgaandelijke machtiging zoals voormeld terwijl de verkoop van à l'autorisation préalable susmentionnée, alors que la vente
abonnementen op tijdschriften (in die interpretatie) wel wordt d'abonnements à des périodiques (dans cette interprétation) est, quant
onderworpen aan deze voorafgaandelijke machtiging en à elle, subordonnée à cette autorisation préalable et que le
strafbaarstelling; non-respect de cette condition est passible de sanctions pénales;
b) de verkoop van tijdschriften op zich beschouwd door artikel 5, 3°, b) la vente de périodiques n'est pas, en soi, subordonnée, par
van voornoemde wet van 25 juni 1993 niet wordt onderworpen aan een l'article 5, 3°, de la loi précitée du 25 juin 1993, à l'autorisation
voorafgaandelijke machtiging zoals voormeld terwijl de verkoop van préalable susmentionnée, alors que la vente d'abonnements à des
abonnementen op tijdschriften wel wordt onderworpen aan deze périodiques est subordonnée à cette autorisation préalable et que le
voorafgaandelijke machtiging en strafbaarstelling ? » non-respect de cette condition est passible de sanctions pénales ? »
Bij beschikking van 29 oktober 2003 heeft het Hof de vraag als volgt Par ordonnance du 29 octobre 2003, la Cour a reformulé la question
geherformuleerd : comme suit :
« Schenden de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13 van de wet van 25 juni 1993 « Les articles 2, 3, 5, 3°, et 13 de la loi du 25 juin 1993 sur
betreffende de uitoefening van ambulante activiteiten en de l'exercice d'activités ambulantes et l'organisation des marchés
organisatie van openbare markten de artikelen 10 en 11 van de publics violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés
Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 7, 10 en ou non avec les articles 7, 10 et 14 de la Convention européenne des
14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, droits de l'homme,
a) in zoverre de verkoop van kranten en van tijdschriften niet aan een a) en tant que la vente de journaux et de périodiques n'est pas
voorafgaande machtiging van de overheid is onderworpen, terwijl de subordonnée à une autorisation préalable de l'autorité, alors que la
verkoop van abonnementen op kranten - behoudens wanneer die de vente d'abonnements à des journaux - sauf lorsque cette vente concerne
regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft - en la desserte régulière d'une clientèle fixe et locale - et la vente
van abonnementen op tijdschriften wel aan zulk een machtiging is d'abonnements à des périodiques sont, quant à elles, subordonnées à
onderworpen, en une telle autorisation, et
b) in zoverre de verkoop van abonnementen op kranten, voor zover die b) en tant que la vente d'abonnements à des journaux, pour autant
de regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft, qu'il s'agisse de la desserte régulière d'une clientèle fixe et
niet aan een voorafgaande machtiging is onderworpen, terwijl de locale, n'est pas subordonnée à une autorisation préalable, alors que
verkoop van andere abonnementen op kranten en van abonnementen op la vente d'autres abonnements à des journaux et à des périodiques est,
tijdschriften wel aan zulk een machtiging is onderworpen ? » quant à elle, subordonnée à une telle autorisation ? »
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag, zoals geherformuleerd door het Hof wat de B.1. La question préjudicielle, telle qu'elle a été reformulée par la
vergelijking van de categorieën van personen betreft, heeft betrekking Cour en ce qui concerne la comparaison des catégories de personnes,
op de bestaanbaarheid van de artikelen 2, 3, 5, 3°, en 13 van de wet porte sur la compatibilité des articles 2, 3, 5, 3°, et 13 de la loi
van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening van ambulante activiteiten du 25 juin 1993 sur l'exercice d'activités ambulantes et
en de organisatie van openbare markten, met de artikelen 10 en 11 van l'organisation des marchés publics avec les articles 10 et 11 de la
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 7, 10 Constitution, combinés ou non avec les articles 7, 10 et 14 de la
en 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, Convention européenne des droits de l'homme,
- in zoverre de verkoop van kranten en van tijdschriften niet aan een voorafgaande machtiging van de bevoegde minister of van de gevolmachtigde ambtenaar is onderworpen, terwijl de verkoop van abonnementen op kranten - behoudens wanneer die de regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft - en van abonnementen op tijdschriften wel aan zulk een machtiging is onderworpen, - in zoverre de verkoop van abonnementen op kranten, voor zover die de regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft, niet aan een voorafgaande machtiging is onderworpen, terwijl de verkoop van andere abonnementen op kranten en van abonnementen op tijdschriften - en tant que la vente de journaux et de périodiques n'est pas subordonnée à une autorisation préalable du ministre compétent ou du fonctionnaire délégué, alors que la vente d'abonnements à des journaux - sauf lorsque cette vente concerne la desserte régulière d'une clientèle fixe et locale - et la vente d'abonnements à des périodiques sont, quant à elles, subordonnées à une telle autorisation, - en tant que la vente d'abonnements à des journaux, pour autant qu'il s'agisse de la desserte régulière d'une clientèle fixe et locale, n'est pas subordonnée à une autorisation préalable, alors que la vente d'autres abonnements à des journaux et à des périodiques est, quant à
wel aan zulk een machtiging is onderworpen. elle, subordonnée à une telle autorisation.
B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 2, 3, 5, B.2. La question préjudicielle porte sur les articles 2, 3, 5, 3°, et
3°, en 13 van de voormelde wet van 25 juni 1993. 13 de la loi précitée du 25 juin 1993.
Het Hof bepaalt de omvang van de prejudiciële vraag rekening houdend La Cour détermine l'étendue de la question préjudicielle en tenant
met het onderwerp van het geschil en met de motivering van de compte de l'objet du litige et des motifs de la décision de renvoi.
verwijzingsbeslissing. Nu het voorgelegde verschil in behandeling Dès lors que la différence de traitement soumise découle de l'article
voortvloeit uit artikel 5, 3°, van de in het geding zijnde wet, 5, 3°, de la loi en cause, la Cour limite son examen à cette
beperkt het Hof zijn onderzoek tot die bepaling. disposition.
B.3. Artikel 5, 3°, van de voormelde wet van 25 juni 1993 bepaalt : B.3. L'article 5, 3°, de la loi précitée du 25 juin 1993 dispose :
« Aan de bepalingen van deze wet zijn niet onderworpen : « Ne sont pas soumises aux dispositions de la présente loi :
[...] [...]
3° de verkoop van kranten en tijdschriften, evenals het zich abonneren 3° la vente des journaux et périodiques, ainsi que la conclusion
op kranten in de mate dat het de regelmatige bediening van een vaste d'abonnement à des journaux pour autant qu'il s'agisse de la desserte
régulière d'une clientèle fixe et locale, les ventes par
en lokale cliënteel betreft, de postorderverkopen en de verkopen door correspondance et les ventes effectuées par distributeurs
middel van automaten; ». automatiques; ».
B.4.1. De verwerende partijen in het bodemgeschil verzoeken het Hof de B.4.1. Les parties défenderesses dans l'instance principale demandent
in het geding zijnde bepaling te toetsen in de twee interpretaties die à la Cour de contrôler la disposition en cause dans les deux
aan de zinsnede « in de mate dat het de regelmatige bediening van een interprétations qui pourraient être données au membre de phrase « pour
vaste en lokale cliënteel betreft » zouden kunnen worden gegeven : autant qu'il s'agisse de la desserte régulière d'une clientèle fixe et
ofwel heeft die zinsnede betrekking op zowel de verkoop van kranten, locale » : soit ce membre de phrase vise aussi bien la vente de
tijdschriften als abonnementen op kranten, ofwel heeft zij enkel journaux et de périodiques que celle d'abonnements à des journaux,
betrekking op de verkoop van abonnementen op kranten. soit il vise seulement la vente d'abonnements à des journaux.
B.4.2. Nu zowel uit de bewoordingen van de in het geding zijnde B.4.2. Dès lors que la formulation de la disposition en cause aussi
bepaling als uit de parlementaire voorbereiding ervan ondubbelzinnig bien que les travaux préparatoires qui s'y rapportent font apparaître
blijkt dat de voormelde zinsnede enkel betrekking heeft op de façon non équivoque que le membre de phrase précité ne concerne que
abonnementen op kranten, is er geen aanleiding om op dat verzoek in te les abonnements à des journaux, il n'y a pas lieu d'accéder à cette
gaan. demande.
B.5. In zoverre dat de verwerende partijen in het bodemgeschil kritiek B.5. En tant que les parties défenderesses dans l'instance principale
leveren op de regeling inzake « de postorderverkopen en de verkopen critiquent la réglementation concernant « les ventes par
door middel van automaten », waarvan sprake in het in het geding correspondance et les ventes effectuées par distributeurs automatiques
zijnde artikel 5, 3°, in fine, kan het Hof daarmee geen rekening » dont il est question dans le susdit article 5, 3°, in fine, la Cour
houden, nu de verwijzende rechter het Hof daarover niet heeft ne peut y avoir égard puisque le juge a quo ne l'a pas interrogée à ce
ondervraagd. De partijen vermogen niet de draagwijdte van de sujet. Les parties ne peuvent modifier ou faire modifier la portée de
prejudiciële vraag door de verwijzende rechter gesteld te wijzigen of la question préjudicielle posée par le juge a quo.
te laten wijzigen. B.6.1. De verwerende partijen in het bodemgeschil voeren aan dat de B.6.1. Les parties défenderesses dans l'instance principale allèguent
bij de in het geding zijnde bepaling voorgeschreven vergunningsplicht que l'obligation d'autorisation qu'impose la disposition en cause est
het interstatelijk verkeer van personen, goederen en diensten kan susceptible d'entraver la circulation transfrontalière des personnes,
belemmeren. des biens et des services.
B.6.2. Het staat niet aan het Hof zich uit te spreken over een B.6.2. Il n'appartient pas à la Cour de se prononcer sur une
mogelijke - overigens door die partijen niet aangetoonde - belemmering éventuelle entrave à la circulation transfrontalière - par ailleurs
van het interstatelijk verkeer die uit de in het geding zijnde non démontrée par les parties - qui résulterait des dispositions en
bepalingen zou voortvloeien. Overigens heeft de verwijzende rechter cause. Le juge a quo a d'ailleurs posé à la Cour de justice des
prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Communautés européennes des questions préjudicielles concernant la
Gemeenschappen over de overeenstemming van die bepalingen met de conformité de ces dispositions aux articles du traité garantissant la
verdragsbepalingen waarbij het vrij verkeer van personen, goederen en libre circulation des personnes, des biens et des services dans
diensten in de Europese Unie wordt gewaarborgd. l'Union européenne.
B.7.1. Volgens de Ministerraad zijn de categorieën die in de in het B.7.1. Selon le Conseil des ministres, les catégories distinguées dans
geding zijnde bepaling worden onderscheiden niet vergelijkbaar : la disposition en cause ne sont pas comparables : d'une part, la vente
enerzijds, zou de verkoop van kranten en tijdschriften niet vergelijkbaar zijn met de verkoop van abonnementen op die producten; anderzijds, zou de verkoop van abonnementen op kranten in zoverre die de regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft niet vergelijkbaar zijn met de verkoop van andere abonnementen op kranten en tijdschriften. B.7.2. De omstandigheid dat in het ene geval de consument op een meer afdoende wijze over de omvang van zijn verbintenissen en over het voorwerp van zijn aankoop zou zijn ingelicht dan in het andere, volstaat niet om de in het geding zijnde verschillen in behandeling dermate uiteenlopend te achten dat ze niet vergelijkbaar zouden zijn ten aanzien van het onderzoek naar het al dan niet discriminerend karakter van een bepaling die in bepaalde gevallen wel en in andere niet, in een voorafgaande machtiging door de overheid voorziet. Die de journaux et de périodiques ne serait pas comparable à la vente d'abonnements à ces produits; d'autre part, la vente d'abonnements à des journaux, pour autant qu'il s'agisse de la desserte régulière d'une clientèle fixe et locale, ne serait pas comparable à la vente d'autres abonnements à des journaux ou des périodiques. B.7.2. La circonstance que le consommateur serait informé de manière plus satisfaisante dans un cas que dans l'autre de la portée de ses engagements et de l'objet de son achat ne suffit pas pour considérer que les différences de traitement en cause seraient à ce point importantes que l'on ne pourrait les comparer pour vérifier le caractère discriminatoire ou non d'une disposition qui, dans certains cas mais non dans d'autres, prévoit une autorisation préalable des
verschillen in behandeling wat betreft de verkoop van soortgelijke autorités. Ces différences de traitement concernant la vente de
producten - hetzij in losse verkoop, hetzij in de vorm van een produits similaires - soit en vente à la pièce, soit sous la forme
abonnement - naargelang die verkoop al dan niet afhankelijk wordt d'un abonnement - selon que cette vente est subordonnée ou non à
gemaakt van het verkrijgen van een voorafgaande machtiging, zijn l'obtention d'une autorisation préalable sont dès lors comparables.
bijgevolg vergelijkbaar. B.7.3. De exceptie van de Ministerraad wordt verworpen. B.7.3. L'exception soulevée par le Conseil des ministres est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.8. Uit de parlementaire voorbereiding van het in het geding zijnde B.8. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 5, 3°, en cause
artikel 5, 3°, blijkt dat in het ontwerp van wet dat de wet van 25 que dans le projet de loi devenu la loi du 25 juin 1993, seule la
juni 1993 is geworden, enkel de verkoop van kranten en tijdschriften vente de journaux et de périodiques était exclue du champ
uit het toepassingsgebied van de wet was gesloten (Parl. St., Senaat, d'application de la loi (Doc. parl., Sénat, 1990-1991, n° 1417/1, p.
1990-1991, nr. 1417/1, p. 18). 18).
Bij de bespreking in de bevoegde Commissie van de Senaat werd Lors de la discussion au sein de la commission compétente du Sénat, il
opgemerkt a été constaté
« dat zowel de wet van 1986 als het wetsontwerp een grote lacune bevat « que tant la loi de 1986 que le projet de loi présentent de grandes
met name wat betreft de bescherming van (eenvoudige) mensen die lacunes notamment en ce qui concerne la protection des gens
overvallen worden door leurders, die hen een abonnement op dure (ordinaires) assaillis par des colporteurs qui essaient de les
tijdschriften (zoals bijvoorbeeld Burda ) willen aansmeren, zonder hen convaincre de souscrire un abonnement à des magazines chers (par
uitsluitsel te geven over de kostprijs ervan » (Parl. St., Senaat, exemple Burda ), sans vouloir leur fixer de prix » (Doc. parl., Sénat,
B.Z. 1991-1992, nr. 305-2, p. 16). S.E. 1991-1992, n° 305-2, p. 16).
Verschillende amendementen werden ingediend om het 3° van het Différents amendements ont été introduits visant à modifier le 3° de
ontworpen artikel 5 te wijzigen. l'article 5 en projet.
Een eerste amendement strekte ertoe na de woorden « de verkoop van Un premier amendement visait à insérer les mots « hormis la conclusion
kranten en tijdschriften » de woorden « uitgezonderd het afsluiten van d'abonnements » après les mots « la vente des journaux et périodiques
abonnementen » in te voegen. Dat amendement werd als volgt verantwoord : ». Cet amendement était justifié comme suit :
« Het ' leuren ' met tijdschriftenabonnementen heeft de laatste jaren « Le démarchage pour des abonnements à des revues a donné lieu ces
aanleiding gegeven tot heel wat misbruiken (bijvoorbeeld Nederlandse ' dernières années à pas mal d'abus (p. ex. des ' étudiants '
studenten ' die duitstalige abonnementen verkopen). Alhoewel volgens néerlandais vendant des abonnements à des revues en langue allemande).
de Administratie de verkoop van abonnementen aan een voorafgaande Bien que, selon l'administration, la vente d'abonnements soit soumise
machtiging (leurkaart) onderworpen is, wordt dit standpunt niet à une autorisation préalable (carte de commerçant ambulant), ce point
gevolgd door de rechtspraak [...]. Volgens de rechtspraak ' mag of kan de vue n'est pas suivi par la jurisprudence [...]. Selon la
er geen onderscheid gemaakt worden tussen enerzijds het rechtstreeks jurisprudence, il ne peut ni ne doit être fait de distinction entre,
venten met kranten en tijdschriften en anderzijds het afsluiten van d'une part, le colportage direct de journaux et de revues et, d'autre
abonnementen voor het ontvangen van dezelfde kranten en tijdschriften part, la conclusion d'abonnements en vue de recevoir ces mêmes
'. Het onderwerpen van het aanbieden van abonnementen in kranten en journaux et revues. Le fait de soumettre l'offre d'abonnements à des
tijdschriften aan een voorafgaande toelating van de Minister moet journaux et revues à une autorisation préalable du ministre doit,
volgens de rechtspraak ' evenzeer als een beknotting van de vrijheid selon la jurisprudence, être considéré tout autant comme une atteinte
van meningsuiting en/of persvrijheid beschouwd worden '. De rechtsleer à la liberté d'expression et/ou à la liberté de la presse. La doctrine
deelt evenwel (terecht) niet de mening van de rechtbanken [...]. ne partage toutefois pas (et à juste titre) le point de vue des
Alhoewel de formulering in het wetsontwerp abonnementen impliciet tribunaux [...]. Bien que la terminologie employée dans le projet de
uitsluit [...], is het noodzakelijk, om alle twijfel omtrent de keuze loi exclue implicitement les abonnements [...], il est nécessaire,
van de wetgever weg te nemen, het afsluiten van abonnementen expliciet pour écarter tout doute quant au choix du législateur, d'inclure
onder het toepassingsgebied van de wet te laten vallen. » (Parl. St., explicitement la conclusion d'abonnements dans le champ d'application
Senaat, B.Z. 1991-1992, nr. 305-2, pp. 35-36) de la loi. » (Doc. parl., Sénat, S.E. 1991-1992, n° 305-2, pp. 35-36)
Een tweede amendement beoogde het 3° te vervangen als volgt : Un deuxième amendement visait à remplacer le 3° comme suit :
« 3° de ambulante handel in kranten en tijdschriften door handelaars « 3° Le commerce ambulant de journaux et de périodiques par des
of hun aangestelden die geregeld een vast en plaatselijk cliënteel via commerçants ou leurs préposés desservant régulièrement une clientèle
een abonnementsysteem bedienen, de postorderverkopen en de verkopen fixe et locale par un système d'abonnements, les ventes par
door middel van automaten » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1991-1992, nr. correspondance et les ventes effectuées par distributeurs automatiques
305-2, p. 36). » (Doc. parl., Sénat, S.E. 1991-1992, n° 305-2, p. 36).
Dat amendement werd als volgt verantwoord : Cet amendement était justifié comme suit :
« De bescherming van de consument die de wet op de leurhandel heeft « La protection du consommateur qu'a instaurée la loi sur le commerce
ingebouwd, is vaak ondoelmatig gebleken aangezien sommige van de ambulant s'est souvent avérée inefficace, car certains des abus se
misbruiken zich situeren in sectoren die uitdrukkelijk waren situent dans des secteurs qui étaient expressément exclus de son champ
uitgesloten uit het toepassingsgebied; een gekend voorbeeld daarvan d'application. Un exemple notoire en est le colportage dans lequel
vormt de leurhandel met zeer dure modebladen die dan nog meestal in sont présentées des revues de mode très coûteuses qui, de surcroît,
een voor de consument vreemde taal zijn opgesteld en al of niet sont généralement rédigées dans une langue autre que celle du
voorzien zijn van een minuskuul Nederlandstalig inlegblaadje om de consommateur et pourvues ou non d'un encart minuscule en néerlandais,
brave huismoeder gemakkelijker te kunnen overreden. en vue de convaincre plus facilement la brave mère de famille.
Het amendement integreert de occasionele handel in dergelijke en Le présent amendement intègre bel et bien dans la loi sur le commerce
andere tijdschriften wel degelijk in de wet op de ambulante handel. ambulant la vente occasionnelle de tels périodiques ainsi que d'autres.
De auteur voegt er nog aan toe dat zijn amendement in feite L'auteur ajoute que son amendement est en fait plus sélectif que
selectiever is dan het voorgaande vermits hij alleen de doelgroep wil l'amendement précédent, puisqu'il ne vise que les personnes qui
treffen die misbruik maakt. » (ibid., p. 36) commettent des abus. » (ibid., p. 36)
Volgens de Minister waren beide amendementen overbodig, nu de wet Selon le ministre, les deux amendements étaient superflus, puisque la
betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van loi sur les pratiques du commerce et sur l'information et la
de consument voldoende waarborgen biedt. Hij voegde evenwel eraan toe protection du consommateur offre suffisamment de garanties. Il
dat, indien de Commissie van oordeel zou zijn dat er een probleem ajoutait toutefois que si la commission estimait qu'il y avait un
rijst, hij zich bij een concreet voorstel van amendement zou problème, il s'associerait à une proposition concrète d'amendement
aansluiten (ibid., pp. 36-37). (ibid., pp. 36-37).
Vervolgens dienden de auteurs van de twee voormelde amendementen een Les auteurs des deux amendements précités ont ensuite introduit un
gemeenschappelijk amendement in dat de tekst van het in het geding
zijnde artikel 5, 3°, is geworden. Dat amendement werd als volgt amendement commun qui est devenu le texte de l'article 5, 3°, en
verantwoord : cause. Cet amendement était justifié comme suit :
« Dit amendement gaat uit van het principe dat de verkoop van kranten « Le présent amendement pose le principe que la vente de journaux et
en tijdschriften mogelijk is zonder machtiging tot uitoefening van périodiques peut se faire en dehors de l'autorisation d'exercer une
ambulante activiteiten, en dit op openbare markten, op de openbare weg activité ambulante, que ce soit sur les marchés publics, sur la voie
of ten huize van de consument. publique ou au domicile du consommateur.
Dit principe bestond reeds in de vorige wetgevingen. Ce principe existait déjà dans les législations antérieures.
De verkoop van abonnementen op deze kranten en tijdschriften valt wel La vente d'abonnements à ces journaux et périodiques tombe dans le
onder het toepassingsgebied van de wet. Slechts indien het gedaan champ d'application de la loi. Ce n'est que lorsqu'elle est effectuée
wordt door een persoon die een vast en lokaal cliënteel bedient, par une personne desservant une clientèle fixe et locale que la vente
geniet de verkoper van abonnementen op kranten van de vrijstelling van leurkaart. d'abonnements à des journaux bénéficiera de l'exonération de carte.
De verkoop van deze waren is alleszins onderworpen aan de bepalingen En toute hypothèse, la vente de ces marchandises est soumise aux
van de wet van 14 juli 1991 (artikelen 86 tot 92). » (ibid., p. 37) dispositions de la loi du 14 juillet 1991 (art. 86 à 92). » (ibid., p.
B.9. Het in het geding zijnde artikel 5, 3°, beoogt, enerzijds, de losse verkoop van kranten en tijdschriften zonder voorafgaande machtiging door de overheid te laten verlopen en, anderzijds, van zulk een machtiging afhankelijk te maken, de verkoop van abonnementen op kranten, in zoverre die niet de regelmatige bediening van een vaste en lokale cliënteel betreft, en de verkoop van abonnementen op tijdschriften. Door in die gevallen in een voorafgaande machtiging te voorzien, streeft de wetgever ernaar, zoals uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt, de consument te beschermen en misbruiken tegen te gaan. B.10. De aangewende onderscheidingscriteria zijn relevant ten aanzien van het nagestreefde doel. Immers, door de losse verkoop van kranten en tijdschriften niet aan 37) B.9. L'article 5, 3°, en cause vise, d'une part, à permettre la vente à la pièce de journaux et de périodiques sans autorisation préalable de l'autorité et, d'autre part, à subordonner à une telle autorisation la vente d'abonnements à des journaux pour autant qu'il ne s'agisse pas de la desserte régulière d'une clientèle fixe et locale et la vente d'abonnements à des périodiques. En prévoyant une autorisation préalable pour ces cas, le législateur entend protéger le consommateur et combattre les abus, comme le montrent les travaux préparatoires cités. B.10. Les critères de distinction utilisés sont pertinents par rapport à l'objectif poursuivi. En effet, en ne soumettant pas à une autorisation préalable la vente à
een voorafgaande machtiging te onderwerpen en de verkoop van la pièce de journaux et de périodiques mais en subordonnant à une
abonnementen op kranten - in bepaalde gevallen - en van abonnementen telle autorisation la vente d'abonnements à des journaux - dans
op tijdschriften wel, kan de wetgever ermee rekening houden dat in het certains cas - et d'abonnements à des périodiques, le législateur peut
eerste geval de koper beter is ingelicht over de omvang van zijn tenir compte du fait que l'acheteur est mieux informé de l'étendue de
verbintenissen en over het voorwerp van zijn aankoop dan in het tweede ses engagements et de l'objet de son achat dans le premier cas que
geval. Het risico van misleiding van de consument en van misbruiken is dans le second. Le risque de tromperie du consommateur et d'abus est
in het laatste geval merkelijk groter, zodat een voorafgaande nettement plus grand dans le second cas et une autorisation préalable
vergunning de verwezenlijking van dat risico kan beperken. est donc susceptible de limiter la concrétisation de ce risque.
Hetzelfde geldt mutatis mutandis inzake de verkoop van abonnementen op Il en va de même, mutatis mutandis, en ce qui concerne la vente
kranten in zoverre die de regelmatige bediening van een vaste en d'abonnements à des journaux, lorsqu'il s'agit de la desserte
lokale cliënteel betreft (geen voorafgaande machtiging), enerzijds, en régulière d'une clientèle fixe et locale (pas d'autorisation
de verkoop van andere abonnementen op kranten en van abonnementen op préalable), d'une part, et de la vente d'autres abonnements à des
tijdschriften (voorafgaande machtiging), anderzijds. Bovendien kan journaux ou à des périodiques (autorisation préalable), d'autre part.
worden aangenomen dat bij de verkoop van abonnementen op kranten aan On peut en outre considérer que lors de la vente à une clientèle fixe
een vaste en lokale cliënteel de consument doorgaans beter over de et locale d'abonnements à des journaux, le consommateur est,
identiteit van de verkoper zal zijn ingelicht dan in de andere généralement, mieux informé sur l'identité du vendeur que dans les
gevallen, wat eveneens het risico van misleiding van de consument kan autres cas, ce qui peut également limiter le risque de tromperie du
beperken. consommateur.
B.11. De in het geding zijnde maatregel is niet onevenredig met het B.11. La mesure en cause n'est pas disproportionnée à l'objectif
nagestreefde doel. poursuivi.
Volgens de verwerende partijen in het bodemgeschil kan een verkoper Selon les parties défenderesses dans l'instance principale, un vendeur
van producten, waarvoor artikel 5, 3°, in een voorafgaande machtiging voorziet, zijn handelsactiviteit niet uitoefenen wanneer hem die machtiging wordt geweigerd. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet worden opgevat als een absolute vrijheid. Zij belet niet dat de wetgever de economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. De wetgever zou alleen dan de vrijheid van handel en nijverheid schenden indien hij die vrijheid zou beperken zonder dat daartoe enige noodzaak bestaat of indien die beperking kennelijk onevenredig zou zijn met het nagestreefde doel. Bovendien staan degene aan wie een machtiging werd geweigerd middelen ter beschikking om in voorkomend geval tegen die weigering in rechte op te komen. De verwerende partijen in het bodemgeschil wijzen nog erop dat de wetgever over andere, minder ingrijpende middelen beschikt om het doel te bereiken dat hij met de in het geding zijnde bepaling nastreeft, namelijk het aanvullen of verstrengen van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument. Het komt het Hof niet toe te oordelen of een door de wet voorgeschreven maatregel opportuun of wenselijk is. Het staat aan de wetgever de maatregelen vast te stellen die nodig zijn om het nagestreefde doel te bereiken, op voorwaarde dat ze er niet mee onevenredig zijn. Te dezen is niet aangetoond dat hetzelfde doel zou de produits pour lesquels l'article 5, 3°, prévoit une autorisation préalable ne peut exercer son activité commerciale lorsque cette autorisation lui est refusée. La liberté de commerce et d'industrie ne peut pas être conçue comme une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Le législateur ne violerait la liberté de commerce et d'industrie que s'il limitait celle-ci sans qu'existe une quelconque nécessité pour ce faire ou si cette limitation était manifestement disproportionnée au but poursuivi. De plus, les personnes qui se voient refuser une autorisation disposent de voies de recours pour contester ce refus en justice, le cas échéant. Les parties défenderesses dans l'instance principale soulignent encore que le législateur disposait d'autres moyens, moins radicaux, pour atteindre l'objectif que poursuit la disposition en cause, à savoir qu'il aurait pu compléter ou rendre plus sévère la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur l'information et la protection du consommateur. Il n'appartient pas à la Cour d'apprécier si une mesure établie par la loi est opportune ou souhaitable. C'est au législateur qu'il revient de déterminer les mesures à prendre pour atteindre le but qu'il s'est fixé, à condition qu'elles ne soient pas disproportionnées par rapport à celui-ci. En l'espèce, il n'a pas été démontré que le même objectif
kunnen worden bereikt door een wijziging van de wet van 14 juli 1991. aurait pu être atteint par une modification de la loi du 14 juillet 1991.
B.12. In de prejudiciële vraag wordt het Hof eveneens verzocht over te B.12. La question préjudicielle invite également la Cour à procéder à
gaan tot een toetsing aan de hand van de artikelen 10 en 11 van de un contrôle au regard des articles 10 et 11 de la Constitution
Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 7, 10 en 14 van het combinés avec les articles 7, 10 et 14 de la Convention européenne des
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. droits de l'homme.
Volgens de verwerende partijen in het bodemgeschil zou de in het Selon les parties défenderesses dans l'instance principale, la
geding zijnde bepaling de vrijheid van meningsuiting en de disposition en cause compromettrait la liberté d'expression et la
persvrijheid in het gedrang brengen. liberté de la presse.
Het Hof ziet niet in hoe een mogelijke schending van artikel 7 van het La Cour n'aperçoit pas comment une éventuelle violation de l'article 7
voormelde Europees Verdrag, waarin het beginsel is neergelegd dat de la Convention européenne précitée, qui consacre le principe selon
niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten dat geen lequel nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui
strafbaar feit uitmaakt, te dezen zou kunnen worden aangevoerd. ne constitue pas une infraction, pourrait être alléguée en l'espèce.
Wat de vermeende schending van artikel 10 van hetzelfde Europees S'agissant de la violation prétendue de l'article 10 de la même
Verdrag betreft, stelt het Hof vast dat de in het geding zijnde Convention, la Cour constate que la disposition en cause se borne à
bepaling ertoe beperkt is in wel omschreven gevallen in een prévoir une autorisation préalable dans des cas bien précis. On ne
voorafgaande machtiging te voorzien. Zulk een machtiging kan niet saurait considérer qu'une telle autorisation porte atteinte à la
worden beschouwd als een aantasting van de vrijheid van meningsuiting, liberté d'expression, étant donné qu'elle ne vise nullement à empêcher
nu zij geenszins ertoe strekt de verspreiding van een mening te ou à rendre exagérément difficile la diffusion d'une opinion. Ceci
verhinderen of overdreven moeilijk te maken. Zulks blijkt inzonderheid
uit de omstandigheid dat enkel de ambulante verkoop van de bedoelde ressort en particulier du fait que seule la vente ambulante des
producten aan een voorafgaande machtiging wordt onderworpen, doch niet produits visés est subordonnée à une autorisation préalable, et non la
de niet-ambulante verkoop van dezelfde producten. vente non ambulante des mêmes produits.
Wat de vermeende schending van artikel 14 van het voormelde Europees S'agissant de la violation prétendue de l'article 14 de la Convention
Verdrag betreft, dient te worden opgemerkt dat het geen ruimere européenne précitée, il convient de relever que celui-ci n'a pas une
draagwijdte heeft dan die van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, portée plus large que celle des articles 10 et 11 de la Constitution
wat betreft de rechten en vrijheden gewaarborgd door dat Verdrag en en ce qui concerne les droits et libertés garantis par cette
zijn aanvullende protocollen. Convention et ses protocoles additionnels.
B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 5, 3°, van de wet van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening L'article 5, 3°, de la loi du 25 juin 1993 sur l'exercice d'activités
van ambulante activiteiten en de organisatie van openbare markten, ambulantes et l'organisation des marchés publics ne viole pas les
schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec les
samenhang gelezen met de artikelen 7, 10 en 14 van het Europees articles 7, 10 et 14 de la Convention européenne des droits de
Verdrag voor de Rechten van de Mens. l'homme.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 januari 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 janvier 2004.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^