Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 131/2003 van 8 oktober 2003 Rolnummer 2553 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen III.1, § 1, en V.3, §§ 1 en 2, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 juni Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 131/2003 van 8 oktober 2003 Rolnummer 2553 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen III.1, § 1, en V.3, §§ 1 en 2, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 juni Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) Extrait de l'arrêt n° 131/2003 du 8 octobre 2003 Numéro du rôle : 2553 En cause : le recours en annulation partielle des articles III.1, § 1 er , et V.3, §§ 1 er et 2, du décret de la Communauté flamande d La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, P(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 131/2003 van 8 oktober 2003 Extrait de l'arrêt n° 131/2003 du 8 octobre 2003
Rolnummer 2553 Numéro du rôle : 2553
In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de artikelen En cause : le recours en annulation partielle des articles III.1, § 1er,
III.1, § 1, en V.3, §§ 1 en 2, van het decreet van de Vlaamse et V.3, §§ 1er et 2, du décret de la Communauté flamande du 28 juin
Gemeenschap van 28 juni 2002 betreffende gelijke onderwijskansen-I, 2002 relatif à l'égalité des chances en éducation-I, introduit par J.
ingesteld door J. Librecht en D. Crols. Librecht et D. Crols.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L.
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L.
Lavrysen, J.-P. Snappe en E. Derycke, bijgestaan door de griffier L. Lavrysen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du greffier L. Potoms,
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 oktober Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 28
2002 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 29 octobre 2002 et parvenue au greffe le 29 octobre 2002, un recours en
oktober 2002, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van
de artikelen III.1, § 1, en V.3, §§ 1 en 2, van het decreet van de annulation partielle des articles III.1, § 1er, et V.3, §§ 1er et 2,
Vlaamse Gemeenschap van 28 juni 2002 betreffende gelijke du décret de la Communauté flamande du 28 juin 2002 relatif à
onderwijskansen-I (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 14 l'égalité des chances en éducation-I (publié au Moniteur belge du 14
september 2002), door J. Librecht, wonende te 9340 Lede, Papegemstraat septembre 2002) a été introduit par J. Librecht, demeurant à 9340
71, en D. Crols, wonende te 2340 Beerse, Pioenstraat 23. Lede, Papegemstraat 71, et D. Crols, demeurant à 2340 Beerse,
Pioenstraat 23.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 juni 2002 B.1. Le décret de la Communauté flamande du 28 juin 2002 relatif à
betreffende gelijke onderwijskansen-I is van toepassing op het l'égalité des chances en éducation-I s'applique à l'enseignement
basisonderwijs en het secundair onderwijs, gefinancierd of fondamental et à l'enseignement secondaire, financés ou subventionnés
gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, en op de centra voor par la Communauté flamande, et aux centres d'encadrement des élèves
leerlingenbegeleiding (artikel I.2). (article I.2).
Het bepaalt dat elke leerling die aan de bij of krachtens wet of Il dispose que tout élève qui remplit les conditions d'admission
decreet bepaalde toelatingsvoorwaarden voldoet vanaf het schooljaar fixées par ou en vertu d'une loi ou d'un décret a droit, à partir de
2003-2004 een recht heeft op inschrijving in de door zijn ouders l'année scolaire 2003-2004, à l'inscription dans l'école choisie par
gekozen school (artikelen III.1, § 1, en III.2). ses parents (articles III.1, § 1er, et III.2).
Voorafgaand aan een eerste inschrijving stelt de inrichtende macht de Préalablement à une première inscription, le pouvoir organisateur
ouders en de leerling in kennis van het pedagogisch project en het informe les parents et l'élève du projet pédagogique et du règlement
schoolreglement van de school. Het pedagogisch project en het scolaire de l'école. Le projet pédagogique et le règlement scolaire
schoolreglement eerbiedigen de internationaalrechtelijke en respectent les principes du droit international et les principes
grondwettelijke beginselen inzake de rechten van de mens en van het constitutionnels, en matière de droits de l'homme et de l'enfant en
kind in het bijzonder. De inschrijving wordt genomen na instemming van particulier. Il est procédé à l'inscription après que les parents ont
de ouders met dat project en dat reglement (artikel III.1, § 2). marqué leur accord sur ce projet et ce règlement (article III.1, § 2).
De inschrijving kan worden geweigerd wanneer zij volgens de L'inscription peut être refusée lorsque le pouvoir organisateur estime
inrichtende macht wegens materiële omstandigheden de veiligheid van de que celle-ci compromet la sécurité des élèves en raison de
leerlingen in het gedrang brengt of wanneer de betrokken leerling het circonstances matérielles ou lorsque l'élève concerné a été
vorige of het daaraan voorafgaande schooljaar definitief van de school définitivement exclu de l'école l'année précédente ou l'année
werd uitgesloten (artikel III.3). Bovendien kan de inrichtende macht antérieure à celle-ci (article III.3). En outre, le pouvoir
van een school voor gewoon onderwijs elke bijkomende leerling van wie organisateur d'un établissement d'enseignement ordinaire peut orienter
de thuistaal niet of - afhankelijk van het geval - wel het Nederlands vers une autre école tout élève supplémentaire qui parle le
is, doorverwijzen om de vooropgestelde verhouding tussen beide néerlandais ou - le cas échéant - ne parle pas le néerlandais chez
leerlingengroepen te waarborgen (artikel III.4). Het verloop van de lui, afin de garantir la proportion prévue entre les deux groupes
aanmeldingen en inschrijvingen is onderworpen aan een controle door d'élèves (article III.4). Le déroulement des présentations et
het departement Onderwijs van het Ministerie van de Vlaamse inscriptions est soumis au contrôle du département de l'enseignement
Gemeenschap (artikel III.5). du ministère de la Communauté flamande (article III.5).
Bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap wordt een « Commissie Une « Commission des droits de l'élève » est instituée auprès du
inzake leerlingenrechten » ingesteld (artikel IV.7). Die ministère de la Communauté flamande (article IV.7). Cette commission
onafhankelijke commissie oordeelt over de gegrondheid van indépendante statue sur le bien-fondé des décisions d'orienter un
doorverwijzingsbeslissingen (artikel V.1, § 2) en van schriftelijke élève vers une autre école (article V.1, § 2) et sur les plaintes
klachten van belanghebbenden inzake weigeringen tot inschrijving écrites des intéressés concernant les refus d'inscription (article
(artikel V.3, § 1). Tegen een uitspraak van de Commissie staat geen V.3, § 1er). Aucun recours n'est ouvert auprès du Gouvernement flamand
beroep open bij de Vlaamse Regering (artikel IV.9). contre la décision de la Commission (article IV.9).
Indien de Commissie een weigering niet of niet afdoende gemotiveerd Si la Commission juge qu'un refus n'est pas ou est insuffisamment
motivé, elle émet un avis à l'intention du Gouvernement flamand
acht, dient zij de Vlaamse Regering van advies over het terugvorderen concernant un recouvrement ou une retenue à opérer sur les moyens de
of inhouden van een bedrag op de werkingsmiddelen van de school. Een fonctionnement de l'école. Un refus fondé sur des circonstances
weigering op grond van materiële omstandigheden is enkel dan niet matérielles n'est déclaré insuffisamment motivé que s'il est constaté
afdoende gemotiveerd wanneer wordt vastgesteld dat na de kwestieuze que des inscriptions supplémentaires ont été acceptées après
inschrijving bijkomende inschrijvingen werden genomen (artikel V.3, § 2). l'inscription controversée (article V.3, § 2).
De Vlaamse Regering beslist vervolgens naar recht en in het algemeen Le Gouvernement flamand décide ensuite, en droit et dans l'intérêt
belang over het opleggen van een financiële sanctie. Voorafgaandelijk général, s'il convient d'infliger une sanction financière. Il vérifie
gaat zij na of de betrokken leerling alsnog in de school van préalablement si l'élève concerné s'est finalement inscrit dans
aanmelding werd ingeschreven (artikel V.4, § 2). De terugvordering of l'école où il s'était présenté (article V.4, § 2). Le recouvrement ou
inhouding mag niet meer bedragen dan tien procent van het la retenue ne peut excéder dix pour cent du budget de fonctionnement
werkingsbudget van de school en mag niet ertoe leiden dat het aandeel de l'école et ne peut avoir pour effet que la part des moyens de
in de werkingsmiddelen dat bestemd is voor personeelsaangelegenheden fonctionnement affectée aux dépenses en matière de personnel soit
in absolute cijfers kleiner wordt dan wanneer de maatregel niet zou inférieure, en chiffres absolus, à ce qu'elle serait si la mesure
zijn genomen (artikel V.4, § 3). n'était pas prise (article V.4, § 3).
De bepalingen van het decreet moeten ten slotte worden gelezen in het Enfin, les dispositions du décret doivent être interprétées en gardant
licht van het realiseren van optimale leer- en ontwikkelingskansen à l'esprit l'octroi de chances d'apprentissage et de développement
voor alle leerlingen, het vermijden van uitsluiting, segregatie en optimales à tous les élèves, la prévention de l'exclusion, de la
discriminatie en het bevorderen van sociale cohesie. De rechten ségrégation et de la discrimination et la promotion de la cohésion
bepaald in het decreet moeten worden uitgeoefend met respect voor de sociale. Les droits fixés dans le décret doivent être exercés dans le
fundamentele vrijheden van de school, inzonderheid het recht om een respect des libertés fondamentales de l'école, en particulier le droit
eigen pedagogisch project en een eigen schoolreglement te ontwikkelen, d'élaborer un projet pédagogique et un règlement scolaire propres,
de belangen van de schoolgemeenschap en het recht op onderwijs van de dans le respect des intérêts de la communauté scolaire et du droit à
individuele leerling (artikel I.3). l'enseignement de l'élève (article I.3).
De bestreden bepalingen Les dispositions attaquées
B.2.1. Artikel III.1, § 1, eerste zin, van het decreet van 28 juni B.2.1. L'article III.1, § 1er, première phrase, du décret du 28 juin
2002 betreffende gelijke onderwijskansen-I luidt : 2002 relatif à l'égalité des chances en éducation-I dispose :
« Elke leerling heeft vanaf het schooljaar 2003-2004 een recht op « A compter de l'année scolaire 2003-2004, chaque élève a droit à
l'inscription dans l'école choisie par ses parents. Si l'élève est âgé
inschrijving in de school, gekozen door zijn ouders. Is de leerling 12 de 12 ans ou plus, ce choix d'école se fait de concert avec l'élève. »
jaar of ouder, dan gebeurt de schoolkeuze in samenspraak met de leerling. »
B.2.2. Artikel V.3, §§ 1 en 2, van hetzelfde decreet luidt : B.2.2. L'article V.3, §§ 1er et 2, du même décret dispose :
« § 1. De Commissie oordeelt binnen een termijn van vijf « § 1er. La Commission statue dans un délai de cinq jours calendrier
kalenderdagen, die ingaat de dag na die van betekening of van commençant le jour après la date de la signification ou la date de la
poststempel, over de gegrondheid van schriftelijke klachten van poste, sur le bien-fondé des réclamations écrites introduites par les
belanghebbenden inzake weigeringen tot inschrijving. Klachten die na personnes intéressées relatives aux refus d'inscription. Des plaintes
verloop van een termijn van dertig kalenderdagen na de vaststelling introduites après expiration d'un délai de trente jours calendrier du
van de betwiste feiten ingediend worden, zijn onontvankelijk. constat des différends ne sont pas recevables.
§ 2. Indien de Commissie de weigering niet of niet afdoende § 2. Si la Commission juge que le refus n'est pas motivé ou n'est pas
gemotiveerd acht, dient zij de Vlaamse regering van advies over het suffisamment motivé, elle émet un avis à l'intention du Gouvernement
terugvorderen of inhouden van een bedrag op de werkingsmiddelen van de school. flamand quant au recouvrement ou à la retenue d'un montant sur les moyens de fonctionnement de l'école.
Een weigering op grond van artikel III.3, 1o, is enkel dan niet Un refus sur la base de l'article III.3, 1o, n'est pas suffisamment
afdoende gemotiveerd wanneer overeenkomstig artikel III.5 wordt motivé lorsqu'il est constaté que des inscriptions additionnelles
vastgesteld dat na kwestieuze inschrijving bijkomende inschrijvingen étaient [lire : ont été] acceptées après l'inscription controversée. »
werden genomen. » Quant à l'intérêt
Ten aanzien van het belang
B.3.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel B.3.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article
III.1, § 1, in zoverre het bepaalt dat elke leerling een recht heeft III.1, § 1er, en tant qu'il dispose que chaque élève a droit à
op inschrijving in een school gekozen door zijn ouders, en van artikel l'inscription dans l'école choisie par ses parents, et l'annulation de
V.3, in zoverre het bepaalt dat de Commissie inzake leerlingenrechten l'article V.3, en tant qu'il dispose que la Commission des droits de
oordeelt over de gegrondheid van een klacht na voorafgaande l'élève apprécie le bien-fondé d'une plainte après le dépôt d'une
schriftelijke klacht van een belanghebbende inzake weigering tot plainte écrite d'un intéressé concernant le refus d'inscription.
inschrijving. B.3.2. De Vlaamse Regering en de Franse Gemeenschapsregering betwisten B.3.2. Le Gouvernement flamand et le Gouvernement de la Communauté
het belang van de verzoekende partijen bij de vernietiging van de française contestent l'intérêt des parties requérantes à l'annulation
bestreden bepalingen. des dispositions attaquées.
B.3.3. De eerste verzoeker dient het beroep in als lid van het Vlaams B.3.3. Le premier requérant introduit le recours en sa qualité de
Parlement. membre du Parlement flamand.
Uit artikel 2, 3o, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof volgt dat de bijzondere wetgever de mogelijkheid voor de leden van de wetgevende vergaderingen om in rechte te treden heeft willen beperken door die mogelijkheid aan hun voorzitters voor te behouden, en op voorwaarde dat twee derden van de leden erom zouden verzoeken. Een lid van een wetgevende vergadering doet dus niet, in die enkele hoedanigheid, blijken van het vereiste belang om voor het Hof op te treden. Die bepaling sluit weliswaar niet uit dat een lid van een wetgevende vergadering zich op een functioneel belang beroept wanneer de bestreden bepalingen zouden raken aan prerogatieven die eigen zijn aan de individuele uitoefening van zijn mandaat; de bestreden bepalingen raken evenwel niet aan dergelijke prerogatieven. De eerste verzoeker doet niet blijken van het rechtens vereiste belang bij de vernietiging van de bestreden bepalingen. B.3.4. De tweede verzoeker kiest voor zijn kinderen een school met een welbepaald levensbeschouwelijk pedagogisch project. Hij voert aan dat Il résulte de l'article 2, 3o, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage que le législateur spécial a entendu limiter la possibilité d'agir pour les membres des assemblées législatives en la réservant à leurs présidents et à la condition que deux tiers des membres en fassent la demande. Un membre d'une assemblée législative ne justifie dès lors pas, en cette seule qualité, de l'intérêt requis pour agir devant la Cour. Cette disposition n'exclut certes pas qu'un membre d'une assemblée législative puisse invoquer un intérêt fonctionnel si les dispositions attaquées portaient atteinte aux prérogatives propres à l'exercice individuel de son mandat; les règles attaquées n'affectent toutefois pas de telles prérogatives. Le premier requérant ne justifie pas de l'intérêt requis à l'annulation des dispositions attaquées. B.3.4. Le deuxième requérant a décidé de choisir pour ses enfants une école proposant un projet pédagogique philosophiquement orienté. Il
de bestreden bepalingen de identiteit van de school kunnen veranderen, fait valoir que les dispositions attaquées sont susceptibles de
waardoor hij zou worden gedwongen zijn kinderen van die school weg te modifier l'identité de l'école, ce qui l'obligerait à retirer ses
halen. Bij gebrek aan verscheidenheid van scholen met een duidelijk enfants de celle-ci. Faute d'une diversité d'écoles à l'identité
herkenbare identiteit zou hij dan niet meer over de vrije keuze van clairement reconnaissable, il ne disposerait dès lors plus de la
onderwijs beschikken. liberté du choix de l'enseignement.
Aangezien het belang van de verzoeker afhankelijk is van de Etant donné que l'intérêt du requérant dépend de la portée des
draagwijdte van de bestreden bepalingen, valt het onderzoek ervan dispositions attaquées, son examen se confond avec celui du fond de
samen met dat van de grond van de zaak. l'affaire.
Ten gronde Quant au fond
B.4. Het eerste middel is afgeleid uit een schending van artikel 24 B.4. Le premier moyen est pris de la violation de l'article 24 de la
van de Grondwet. De tweede verzoeker beklaagt zich erover dat artikel Constitution. Le deuxième requérant se plaint de ce que l'article
III.1, § 1, van het decreet van 28 juni 2002 betreffende gelijke III.1, § 1er, du décret du 28 juin 2002 relatif à l'égalité des
onderwijskansen-I aan elke leerling het recht verleent op inschrijving
in de door zijn ouders gekozen school. Een dergelijk chances en éducation-I octroie à chaque élève le droit de s'inscrire
inschrijvingsrecht zou het pedagogisch project of de « (religieuze) dans l'école choisie par ses parents. Un tel droit d'inscription
identiteit » van de school in het gedrang kunnen brengen. Daardoor zou pourrait menacer le projet pédagogique ou « l'identité (religieuse) »
de keuzevrijheid van de ouders worden aangetast. de l'école. La liberté de choix des parents s'en trouverait affectée.
B.5.1. Artikel 24, § 1, eerste en tweede lid, van de Grondwet bepaalt B.5.1. L'article 24, § 1er, alinéas 1er et 2, de la Constitution
: dispose :
« Het onderwijs is vrij; elke preventieve maatregel is verboden; de « L'enseignement est libre; toute mesure préventive est interdite; la
bestraffing van de misdrijven wordt alleen door de wet of het decreet geregeld. répression des délits n'est réglée que par la loi ou le décret.
De gemeenschap waarborgt de keuzevrijheid van de ouders. » La communauté assure le libre choix des parents. »
De keuzevrijheid van de ouders houdt in dat zij voor hun kinderen het La liberté de choix des parents implique que ceux-ci puissent choisir
onderwijs kunnen kiezen dat het meest met hun levensopvatting pour leurs enfants l'enseignement qui est le plus proche de leurs
overeenstemt. Om die keuzevrijheid te waarborgen richt de gemeenschap conceptions philosophiques. C'est pour garantir cette liberté de choix
neutraal onderwijs in dat de filosofische, ideologische of que la communauté organise un enseignement neutre dans le respect des
godsdienstige opvattingen van de ouders en de leerlingen eerbiedigt conceptions philosophiques, idéologiques ou religieuses des parents et
(artikel 24, § 1, derde lid, van de Grondwet) en subsidieert zij des élèves (article 24, § 1er, alinéa 3, de la Constitution) et
onderwijsinstellingen die hun eigenheid vinden in een bepaalde qu'elle subventionne les établissements d'enseignement dont la
godsdienstige, filosofische of onderwijskundige opvatting. Die spécificité réside dans une conception religieuse, philosophique ou
vrijheid houdt niet in dat de ouders en de leerlingen een pédagogique déterminée. Cette liberté n'implique pas que les parents
onvoorwaardelijk recht van inschrijving in de school van hun keuze et les élèves aient un droit inconditionnel d'inscription dans l'école
hebben. de leur choix.
B.5.2. Het recht op subsidiëring vindt zijn beperking, enerzijds, in B.5.2. Le droit au subventionnement est limité, d'une part, par le
het vermogen van de gemeenschap om de subsidiëring te laten afhangen pouvoir de la communauté de lier les subventions à des exigences
van vereisten van algemeen belang, zoals onder meer die van een tenant à l'intérêt général, entre autres celles d'un enseignement de
behoorlijke onderwijsverstrekking, van bepaalde schoolbevolkingsnormen qualité, du respect de normes de population scolaire et d'une égalité
en van gelijke toegang tot het onderwijs, en, anderzijds, in de d'accès à l'enseignement et, d'autre part, par la nécessité de
noodzakelijkheid om de beschikbare financiële middelen te spreiden répartir les moyens financiers disponibles entre les diverses missions
over de onderscheiden opdrachten van de gemeenschap. de la communauté.
De vrijheid van onderwijs is derhalve aan grenzen gebonden en verzet La liberté d'enseignement connaît dès lors des limites et n'empêche
zich niet ertegen dat de decreetgever voorwaarden van financiering of pas que le législateur décrétal impose des conditions de financement
subsidiëring oplegt die de uitoefening van die vrijheid beperken, voor et de subventionnement qui restreignent l'exercice de cette liberté,
zover daaraan niet wezenlijk afbreuk wordt gedaan. pour autant qu'il n'y soit pas porté d'atteinte essentielle.
B.5.3. De keuzevrijheid van de ouders kan niet los worden gezien van B.5.3. La liberté de choix des parents ne saurait être dissociée du
het recht tot oprichting van onderwijsinstellingen en van het recht op droit de créer des établissements d'enseignement et du droit au
subsidiëring dat die instellingen bezitten. De keuzevrijheid van de subventionnement que possèdent lesdits établissements. En effet, le
ouders kan immers slechts ten volle gelden wanneer de vrijheid van de libre choix des parents ne peut être pleinement réalisé que si la
inrichtende machten om onderwijs in te richten en het recht op liberté des pouvoirs organisateurs d'organiser un enseignement et le
subsidiëring dat dit onderwijs in principe bezit, niet op willekeurige droit au subventionnement que possède en principe cet enseignement ne
wijze worden beperkt. sont pas limités de manière arbitraire.
B.5.4. Overigens staat de vrijheid van onderwijs niet eraan in de weg B.5.4. Par ailleurs, la liberté d'enseignement n'empêche pas que le
dat de bevoegde wetgever, met het oog op het verzekeren van de législateur compétent, en vue d'assurer la qualité et l'équivalence de
kwaliteit en de onderlinge gelijkwaardigheid van het met l'enseignement dispensé au moyen des deniers publics, prenne des
overheidsmiddelen verstrekte onderwijs, maatregelen neemt die op de mesures qui soient applicables de manière générale aux établissements
onderwijsinstellingen van algemene toepassing zijn, ongeacht de d'enseignement, indépendamment de la spécificité de l'enseignement
eigenheid van het door hen verstrekte onderwijs. dispensé par ceux-ci.
B.5.5. Het decreet waarvan de bestreden bepalingen deel uitmaken B.5.5. Le décret dont font partie les dispositions attaquées vise à
beoogt een antwoord te bieden op de problematiek van de apporter une réponse au problème de l'inégalité des chances dans
kansenongelijkheid in het onderwijs (Parl. St. , Vlaams Parlement,
2001-2002, nr. 1143/1, p. 3). Het verleent aan elke leerling een l'enseignement (Doc. , Parlement flamand, 2001-2002, no 1143/1, p. 3).
principieel recht op inschrijving in een gefinancierde of Il accorde à chaque élève un droit de principe à l'inscription dans
gesubsidieerde school naar keuze. Dat recht moet het mogelijk maken « l'école financée ou subventionnée de son choix. Ce droit doit
dat in onze pluralistische kennismaatschappij alle leerlingen en permettre « que, dans notre société pluraliste de la connaissance,
ouders onbelemmerd onderwijs kunnen kiezen binnen een waaier van tous les élèves et parents puissent choisir sans entrave un
projecten » (ibid. ). enseignement parmi un éventail de projets » (ibid. ).
Dat recht beperkt de vrijheid van de inrichtende macht om, gelet op de Ce droit limite la liberté des pouvoirs organisateurs d'accepter ou
fundamentele uitgangspunten van het door haar georganiseerde non des élèves, compte tenu des principes fondamentaux de
onderwijs, leerlingen al of niet toe te laten. l'enseignement qu'ils organisent.
Het Hof dient te onderzoeken of de bestreden bepaling geen La Cour doit vérifier si la disposition en cause ne limite pas la
onevenredige beperking inhoudt van de vrijheid van onderwijs. liberté d'enseignement de façon disproportionnée.
B.5.6. Het inschrijvingsrecht is niet absoluut. In de eerste plaats is B.5.6. Le droit à l'inscription n'est pas absolu. Il est,
het recht onderworpen aan de instemming van de ouders met het premièrement, subordonné à l'adhésion des parents au projet
pedagogisch project en het schoolreglement van de school (artikel pédagogique et au règlement scolaire de l'école (article III.1, § 2).
III.1, § 2). Het pedagogisch project is het geheel van de fundamentele Le projet pédagogique est « l'ensemble de points de départ
uitgangspunten voor een school en haar werking (artikel II.1, 10o). fondamentaux pour une école et son fonctionnement » (article II.1, 10o).
Het omvat alle uitgangspunten die de inrichtende macht als Il contient tous les principes que le pouvoir organisateur considère
fundamenteel beschouwt, bijvoorbeeld ook de levensbeschouwelijke comme fondamentaux, parmi lesquels, par exemple, les principes
uitgangspunten die de inrichtende macht wenst te hanteren. Het wordt philosophiques sur lesquels le pouvoir organisateur souhaite se
slechts begrensd door de verplichting om de internationaalrechtelijke fonder. Il n'est limité que par l'obligation de respecter les
principes du droit international et du droit constitutionnel, en
en grondwettelijke beginselen inzake de rechten van de mens en van het matière de droits de l'homme et de l'enfant en particulier (article
kind in het bijzonder te eerbiedigen (artikel III.1, § 2, tweede lid). III.1, § 2, alinéa 2).
In de tweede plaats kan een inschrijving worden geweigerd wanneer zij Deuxièmement, une inscription peut être refusée lorsque le pouvoir
volgens de inrichtende macht vanwege materiële omstandigheden de organisateur estime que celle-ci compromet la sécurité des élèves en
veiligheid van de leerlingen in het gedrang brengt of wanneer de raison de circonstances matérielles ou lorsque l'élève concerné a été
betrokken leerling het vorige of het daaraan voorafgaande schooljaar définitivement exclu de l'école l'année précédente ou l'année
definitief van de school werd uitgesloten (artikel III.3). Een antérieure à celle-ci (article III.3). Un refus fondé sur des
weigering op grond van materiële omstandigheden is enkel dan niet circonstances matérielles n'est insuffisamment motivé que lorsqu'il
afdoende gemotiveerd wanneer wordt vastgesteld dat na de kwestieuze est constaté que des inscriptions supplémentaires ont été acceptées
inschrijving bijkomende inschrijvingen werden genomen (artikel V.3, § 2). après l'inscription controversée (article V.3, § 2).
In de derde plaats kan de inrichtende macht van een school voor gewoon Troisièmement, le pouvoir organisateur d'un établissement
onderwijs bij inschrijving elke bijkomende leerling waarvan de d'enseignement ordinaire peut orienter vers une autre école tout
thuistaal niet - of afhankelijk van het geval - wél het Nederlands is, nouvel élève qui parle le néerlandais ou - le cas échéant - ne parle
doorverwijzen om de vooropgestelde verhouding tussen beide pas le néerlandais chez lui, afin de garantir la proportion prévue
leerlingengroepen te waarborgen (artikel III.4). Slechts wanneer de entre les deux groupes d'élèves (article III.4). Ce n'est que lorsque
Commissie inzake leerlingenrechten een doorverwijzingsbeslissing la Commission des droits de l'élève juge infondée la décision
ongegrond acht, wordt de keuze van de ouder ingewilligd (artikel V.1, d'orienter un élève vers une autre école qu'il est fait droit au choix
§ 2). In de vierde plaats bestaat de sanctie niet in een ambtshalve des parents (article V.1, § 2).
inschrijving maar in het terugvorderen of inhouden van een bedrag op Quatrièmement, la sanction ne consiste pas en une inscription d'office
de werkingsmiddelen van de school. Die terugvordering of inhouding mag mais dans un recouvrement ou une retenue sur les moyens de
niet meer bedragen dan tien procent van het werkingsbudget van de fonctionnement de l'école. Ce recouvrement ou cette retenue ne peuvent
school en mag niet ertoe leiden dat het aandeel in de werkingsmiddelen excéder 10 p.c. du budget de fonctionnement de l'école et ne peuvent
dat bestemd is voor personeelsaangelegenheden in absolute cijfers avoir pour effet que la part des moyens de fonctionnement affectée aux
kleiner wordt dan wanneer de maatregel niet zou zijn genomen (artikel dépenses en matière de personnel soit inférieure, en chiffres absolus,
V.4, § 3). à ce qu'elle serait si la mesure n'était pas prise (article V.4, § 3).
Ten slotte kan de inrichtende macht van een vrije school in voorkomend Enfin, le pouvoir organisateur d'une école libre peut exclure, le cas
geval een ingeschreven leerling uitsluiten door op grond van artikel échéant, un élève inscrit, en demandant la résiliation de la
1184 van het Burgerlijk Wetboek de ontbinding van de overeenkomst te convention, sur la base de l'article 1184 du Code civil, pour
vorderen wegens het niet naleven van de voorwaarden of door toepassing non-respect des conditions convenues, ou en appliquant les règles
te maken van de bestaande regelingen inzake orde en tucht. existantes en matière d'ordre et de discipline.
B.5.7. In die omstandigheden kan de bestreden bepaling niet worden B.5.7. Dans ces circonstances, on ne saurait considérer que la
geacht een onevenredige beperking van de vrijheid van onderwijs in te disposition attaquée implique une limitation disproportionnée de la
houden. liberté d'enseignement.
Daaruit volgt dat, zelfs indien wordt aangenomen dat de tweede Il s'ensuit que, même si l'on considère que le deuxième requérant
verzoeker door de bestreden bepaling rechtstreeks en ongunstig zou pourrait être directement et défavorablement affecté par la
kunnen worden geraakt, het middel niet kan worden aangenomen. disposition attaquée, le moyen ne peut être admis.
B.6. In het tweede middel voert de tweede verzoeker aan dat artikel B.6. Par son deuxième moyen, le deuxième requérant fait valoir que
V.3 een schending inhoudt van artikel 24 van de Grondwet doordat het advies van de Commissie inzake leerlingenrechten zware financiële gevolgen kan hebben voor de inrichtende machten. Hij beklaagt zich erover dat tegen het advies van de Commissie geen beroep mogelijk is en dat de rechter niet bevoegd zou zijn ten aanzien van de betwistingen inzake weigering tot inschrijving. B.7. De Commissie inzake leerlingenrechten oordeelt krachtens de bestreden bepaling over de gegrondheid van schriftelijke klachten van belanghebbenden inzake weigeringen tot inschrijving. Indien de Commissie een weigering niet of niet afdoende gemotiveerd acht, dient zij de Vlaamse Regering van advies over het terugvorderen of inhouden van een bedrag op de werkingsmiddelen van de school. Na ontvangst van het advies beslist de Vlaamse Regering naar recht en in het algemeen belang over het opleggen van een financiële sanctie. Die beslissing is een administratieve overheidshandeling waarvan de schorsing van de tenuitvoerlegging en de nietigverklaring kan worden gevorderd voor de Raad van State en waarvan op grond van de exceptie van onwettigheid de niet-toepassing kan worden gevorderd voor de hoven en rechtbanken. B.8. Nu de bestreden bepaling derhalve niet de draagwijdte heeft die de tweede verzoeker eraan geeft, is het middel niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 8 oktober 2003. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, l'article V.3 viole l'article 24 de la Constitution, parce que l'avis de la Commission des droits de l'élève peut avoir de lourdes conséquences financières pour les pouvoirs organisateurs. Il se plaint de ce qu'aucun recours n'est ouvert contre l'avis de la Commission et que le juge ne serait pas compétent en ce qui concerne les contestations relatives au refus d'inscription. B.7. En vertu de la disposition attaquée, la Commission des droits de l'élève statue sur le bien-fondé des plaintes écrites des intéressés concernant les refus d'inscription. Si la Commission juge qu'un refus n'est pas ou est insuffisamment motivé, elle émet un avis à l'intention du Gouvernement flamand concernant un recouvrement ou une retenue à opérer sur les moyens de fonctionnement de l'école. Après réception de l'avis, le Gouvernement flamand décide, en droit et dans l'intérêt général, s'il convient d'infliger une sanction financière. Cette décision est un acte administratif de l'autorité, dont la suspension et l'annulation peuvent être demandées devant le Conseil d'Etat et dont la non-application peut être poursuivie, sur la base de l'exception d'illégalité, devant les cours et tribunaux. B.8. La disposition attaquée n'ayant donc pas la portée que lui prête le second requérant, le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 8 octobre 2003. Le greffier, L. Potoms. Le président,
A. Arts. A. Arts.
^