Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 Rolnummer : 2652 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóó Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 Rolnummer : 2652 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóó Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003 Numéro du rôle : 2652 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1 er , de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. François, M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 86/2003 van 11 juni 2003 Extrait de l'arrêt n° 86/2003 du 11 juin 2003
Rolnummer : 2652 Numéro du rôle : 2652
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 4, § 1, van de wet van 21 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 1er, de
november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la
responsabilité en matière de véhicules automoteurs, avant sa
inzake motorrijtuigen, vóór de wijziging ervan bij de wet van 22 modification par la loi du 22 août 2002, posée par le Tribunal de
augustus 2002, gesteld door de Politierechtbank te Gent. police de Gand.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L.
L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 24 februari 2003 in zake de n.v. Mercedes-Benz Gent Par jugement du 24 février 2003 en cause de la s.a. Mercedes-Benz Gent
tegen de n.v. Winterthur Europe Verzekeringen, waarvan de expeditie contre la s.a. Winterthur Europe Assurances, dont l'expédition est
ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 6 maart 2003, heeft parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 6 mars 2003, le Tribunal
de Politierechtbank te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : de police de Gand a posé la question préjudicielle suivante :
« Schond artikel 4, § 1 van de Wet van 21 november 1989 betreffende de « L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, op l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
automoteurs, sur la base duquel a été inséré l'article 7 relatif au
basis waarvan artikel 7 van de modelpolis bij K.B. van 14 december contrat-type par l'arrêté royal du 14 décembre 1992, avant sa
1992 werd ingevoerd, vóór de wijziging ervan door de Wet van 22 modification par la loi du 22 août 2002, violait-il les articles 10 et
augustus 2002 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het 11 de la Constitution en tant qu'il permettait qu'une personne
mogelijk maakte dat een benadeelde van het voordeel van de préjudiciée soit exclue du bénéfice de l'indemnisation au motif
verzekeringsvergoeding werd uitgesloten om reden dat hij houder was qu'elle était détentrice du véhicule avec lequel le dommage avait été
van het voertuig waarmee schade werd veroorzaakt, zonder dat de causé, sans que la possibilité lui fût offerte de renverser la
mogelijkheid hem werd geboden het vermoeden van heimelijke
verstandhouding of van bedrog, waarop die uitsluiting was gegrond, te présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était
weerleggen ? » fondée ? »
Op 25 maart 2003 hebben de rechters-verslaggevers M. Bossuyt en L. Le 25 mars 2003, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
François, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de organieke organique les juges-rapporteurs M. Bossuyt et L. François ont informé
wet, het Hof ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen
worden gebracht voor te stellen een arrest van onmiddellijk antwoord la Cour qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de
te wijzen. réponse immédiate.
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 4, § 1, van de B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 4, § 1er, de la loi
wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals van responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il était
toepassing vóór de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002, applicable avant sa modification par la loi du 22 août 2002, et qui
luidend : énonçait :
«

Art. 4.§ 1. Niemand kan van het voordeel van de vergoeding worden

«

Art. 4.§ 1er. Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation

uitgesloten om reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met en raison de sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est
uitzondering van diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is exonéré de toute responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du
krachtens artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail.
arbeidsovereenkomsten.
Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten, Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation
wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen : lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles :
- de bestuurder van het motorrijtuig; - le conducteur du véhicule;
- de verzekeringnemer; - le preneur d'assurance;
- de eigenaar en de houder van het verzekerd motorrijtuig; - le propriétaire et le détenteur du véhicule assuré;
- de echtgenoot van de bestuurder, van de verzekeringnemer, van de - le conjoint du conducteur, du preneur d'assurance, du propriétaire
eigenaar of van de houder van dat motorrijtuig; ou du détenteur de ce véhicule;
- de bloed- of aanverwanten in rechte lijn van een van de voornoemde - pour autant qu'ils habitent sous son toit et soient entretenus de
personen, wanneer deze bij hem inwonen en door hem onderhouden worden. ses deniers, les parents ou alliés en ligne directe de l'une des
» personnes précitées. »
B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of die bepaling de B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition viole les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt in zoverre zij toestaat dat articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'elle permet qu'une
een benadeelde van het voordeel van een verzekeringsvergoeding wordt personne lésée soit exclue du bénéfice d'une réparation dans le cadre
uitgesloten omdat hij de houder was van het voertuig waarmee schade de son assurance parce qu'elle était la détentrice du véhicule ayant
werd veroorzaakt, zonder dat hem de mogelijkheid werd geboden het causé le dommage, sans qu'il lui soit permis de renverser la
vermoeden van heimelijke verstandhouding of van bedrog, waarop die présomption de collusion ou de dol sur laquelle cette exclusion était
uitsluiting was gegrond, te weerleggen. fondée.
B.2.2. De wet van 1 juli 1956, aangenomen ter uitvoering van het B.2.2. La loi du 1er juillet 1956, adoptée en exécution du Traité
Benelux-Verdrag betreffende de verplichte verzekering van de Benelux relatif à l'assurance obligatoire de la responsabilité civile
burgerlijke aansprakelijkheid in verband met motorvoertuigen en
vervangen door de wet van 21 november 1989, strekt ertoe « aan al de en matière de véhicules automoteurs et remplacée par la loi du 21
slachtoffers van ongevallen, veroorzaakt door middel van novembre 1989, vise à « assurer à toutes les victimes d'accidents
motorrijtuigen, een snel en zeker herstel van de geleden schade te occasionnés au moyen de véhicules automoteurs la réparation rapide et
waarborgen » (Parl. St. , Kamer, 1953-1954, nr. 379, p. 3). Daartoe sûre du préjudice subi » (Doc. parl. , Chambre, 1953-1954, no 379, p.
wordt een verplichte verzekering ingesteld en wordt aan de benadeelde 3). A cette fin, une assurance obligatoire est instaurée et un droit
een eigen recht tegen de verzekeraar toegekend. propre est attribué au préjudicié vis-à-vis de l'assureur.
B.2.3. Artikel 4, § 1, tweede lid, derde streepje, biedt de B.2.3. L'article 4, § 1er, alinéa 2, troisième tiret, offre la
mogelijkheid de houder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakt, possibilité d'exclure du bénéfice de l'indemnisation le détenteur du
van het voordeel van de vergoeding uit te sluiten. Die uitsluiting véhicule qui occasionne l'accident. Comme dans les autres cas
was, zoals in de andere gevallen vermeld in artikel 4, § 1, ingegeven mentionnés à l'article 4, § 1er, cette exclusion était dictée par le
door de overweging om fraude en heimelijke verstandhouding te souci de prévenir la fraude et la collusion et d'empêcher de faire
voorkomen en te verhinderen schade van een andere oorsprong te doen passer pour des dommages causés par le véhicule assuré des dommages
doorgaan voor schade veroorzaakt door het verzekerde voertuig (Parl.
St. , Kamer, 1954-1955, nr. 351/4, p. 28, en Parl. St. , Senaat, ayant une autre origine (Doc. parl. , Chambre, 1954-1955, n° 351/4, p.
1988-1989, nr. 696/2, p. 35). 28, et Doc. parl. , Sénat, 1988-1989, n° 696/2, p. 35).
B.2.4. De wetgever heeft kunnen menen dat de situatie van houder van B.2.4. Le législateur a pu estimer que la situation du détenteur d'un
een verzekerd voertuig van die aard kon zijn dat zij het risico van
bedrog bij de verzekering zou kunnen vergroten. Vanwege haar algemeen véhicule assuré pouvait être de nature à augmenter le risque de fraude
en absoluut karakter is de uitsluiting van de houder van het verzekerd à l'assurance. De par son caractère général et absolu, l'exclusion du
voertuig evenwel onevenredig daar zij ertoe leidt dat hij van het détenteur du véhicule assuré est toutefois disproportionnée
voordeel van de verzekering wordt uitgesloten, zelfs in die gevallen puisqu'elle a pour effet qu'il est exclu du bénéfice de l'assurance
waarin hij zelf benadeelde is in de zin van artikel 3 van de wet van même dans les cas où il est lui-même préjudicié au sens de l'article 3
21 november 1989 en waarin hij aantoont dat er geen fraude of de la loi du 21 novembre 1989 et où il démontre qu'il n'y a ni fraude
heimelijke verstandhouding is. ni collusion.
B.3. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.3. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, vóór l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
de wijziging ervan bij de wet van 22 augustus 2002, schendt de automoteurs, avant sa modification par la loi du 22 août 2002, viole
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het toestaat dat de les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il permet que le
houder van het verzekerd voertuig steeds van het voordeel van de détenteur du véhicule assuré puisse toujours être exclu du bénéfice de
verplichte verzekering kan worden uitgesloten. l'assurance obligatoire.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 11 juni 2003. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 11 juin 2003.
De griffier, De voorzitter, P.-Y. Dutilleux A. Arts Le greffier, Le président,P.-Y. Dutilleux A. Arts
^