← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 41/2003 van 9 april 2003 Rolnummer 2285 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld
door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengest wijst na beraad het volgende arrest : I.
Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 41/2003 van 9 april 2003 Rolnummer 2285 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengest wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr(...) | Extrait de l'arrêt n° 41/2003 du 9 avril 2003 Numéro du rôle : 2285 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par a(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 41/2003 van 9 april 2003 | Extrait de l'arrêt n° 41/2003 du 9 avril 2003 |
Rolnummer 2285 | Numéro du rôle : 2285 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14 des lois |
gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. | coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. |
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij arrest nr. 99.417 van 3 oktober 2001 in zake V. Loseke Nembalemba | Par arrêt no 99.417 du 3 octobre 2001 en cause de V. Loseke Nembalemba |
en de v.z.w. « Fédération des étudiants francophones de Belgique » | et de l'a.s.b.l. Fédération des étudiants francophones de Belgique |
tegen de « Université libre de Bruxelles » (U.L.B.) en de Franse | contre l'Université libre de Bruxelles (U.L.B.) et la Communauté |
Gemeenschap, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is | française, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
ingekomen op 6 november 2001, heeft de Raad van State de volgende | d'arbitrage le 6 novembre 2001, le Conseil d'Etat a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State | « L'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat viole-t-il |
de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet in zoverre het in die zin | les articles 10, 11 et 24 de la Constitution dans la mesure où il est |
wordt geïnterpreteerd dat het de beslissingen van de commissies voor | interprété comme excluant de la notion d'autorité administrative et |
uitreiking van getuigschriften voor de studie tandheelkunde die binnen | donc de la compétence du Conseil d'Etat les décisions des commissions |
de instellingen voor vrij onderwijs zijn opgericht met toepassing van | de délivrance des attestations pour les études de science dentaire |
constituées au sein des établissements d'enseignement libre en | |
artikel 11, § 7, van het decreet van 5 september 1994 tot regeling van | application de l'article 11, § 7, du décret du 5 septembre 1994 |
de universitaire studies en de academische graden, van het begrip | |
administratieve overheid en dus van de bevoegdheid van de Raad van | relatif au régime des études universitaires et des grades académiques |
State uitsluit ? » | ? » |
(...) | (...) |
IV. In rechte | IV. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De Raad van State vraagt aan het Hof of artikel 14 van de | B.1. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si l'article 14 des lois |
gecoördineerde wetten op de Raad van State de artikelen 10, 11 en 24 | coordonnées sur le Conseil d'Etat viole les articles 10, 11 et 24 de |
van de Grondwet schendt in zoverre het « in die zin wordt | la Constitution dans la mesure où il « est interprété comme excluant |
geïnterpreteerd dat het de beslissingen van de commissies voor | de la notion d'autorité administrative et donc de la compétence du |
Conseil d'Etat les décisions des commissions de délivrance des | |
uitreiking van getuigschriften voor de studie tandheelkunde die binnen | attestations pour les études de science dentaire constituées au sein |
de instellingen voor vrij onderwijs zijn opgericht met toepassing van | des établissements d'enseignement libre en application de l'article |
artikel 11, § 7, van het decreet van 5 september 1994 tot regeling van | 11, § 7, du décret du 5 septembre 1994 relatif au régime des études |
de universitaire studies en de academische graden, van het begrip | |
administratieve overheid en dus van de bevoegdheid van de Raad van State uitsluit ». | universitaires et des grades académiques ». |
B.2.1. Artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State | B.2.1. L'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat dispose |
bepaalt : | : |
« § 1. De afdeling doet uitspraak, bij wijze van arresten, over de | « § 1er. La section statue par voie d'arrêts sur les recours en |
beroepen tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij | annulation pour violation des formes soit substantielles, soit |
substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, | |
overschrijding of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en | prescrites à peine de nullité, excès ou détournement de pouvoir, |
reglementen van de onderscheiden administratieve overheden, alsook | formés contre les actes et règlements des diverses autorités |
tegen de administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of | administratives, ainsi que contre les actes administratifs des |
van hun organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze | assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les |
assemblées, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, evenals van | médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des Comptes |
organen van de rechterlijke macht en van de Hoge Raad van de Justitie | et de la Cour d'Arbitrage, ainsi que des organes du pouvoir judiciaire |
met betrekking tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel. | et du Conseil supérieur de la Justice relatifs aux marchés publics et |
§ 2. De afdeling doet uitspraak, bij wijze van arresten, over de | aux membres de leur personnel. |
cassatieberoepen ingesteld tegen de door de administratieve | § 2. La section statue par voie d'arrêts sur les recours en cassation |
rechtscolleges in laatste aanleg gewezen beslissingen in betwiste | formés contre les décisions contentieuses rendues en dernier ressort |
zaken wegens overtreding van de wet of wegens schending van | par les juridictions administratives pour contravention à la loi ou |
substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen. Zij | pour violation des formes, soit substantielles, soit prescrites à |
treedt daarbij niet in de beoordeling van de zaken zelf. | peine de nullité. Dans ce cas, elle ne connaît pas du fond des |
§ 3. Wanneer een administratieve overheid verplicht is te beschikken | affaires. § 3. Lorsqu'une autorité administrative est tenue de statuer et qu'à |
en er bij het verstrijken van een termijn van vier maanden te rekenen | l'expiration d'un délai de quatre mois prenant cours à la mise en |
vanaf de haar daartoe door een belanghebbende betekende aanmaning geen | demeure de statuer qui lui est notifiée par un intéressé, il n'est pas |
beslissing is getroffen, wordt het stilzwijgen van de overheid geacht | intervenu de décision, le silence de l'autorité est réputé constituer |
een afwijzende beslissing te zijn waartegen beroep kan worden | une décision de rejet susceptible de recours. Cette disposition ne |
ingesteld. Deze bepaling doet geen afbreuk aan de bijzondere | préjudicie pas aux dispositions spéciales qui établissent un délai |
bepalingen die een andere termijn vaststellen of aan het stilzwijgen | différent ou qui attachent des effets différents au silence de |
van de administratieve overheid andere gevolgen verbinden. » | l'autorité administrative. » |
B.2.2. Artikel 11, § 7, van het decreet van de Franse Gemeenschap van | B.2.2. L'article 11, § 7, du décret de la Communauté française du 5 |
5 september 1994 tot regeling van de universitaire studies en de | septembre 1994 relatif au régime des études universitaires et des |
academische graden, ingevoegd bij artikel 16, § 2, van het | grades académiques, inséré par l'article 16, § 2, du décret-programme |
programmadecreet van 24 juli 1997, bepaalt : | du 24 juillet 1997, dispose : |
« § 7. Hebben slechts toegang tot de studies van de tweede cyclus met | « § 7. Ont seuls accès aux études de deuxième cycle en vue de |
het oog op het bekomen van de academische graad van licentiaat in de | l'obtention du grade académique de licencié en science dentaire, les |
tandheelkunde, de houders van een academische graad van kandidaat in | titulaires du grade académique de candidat en science dentaire qui ont |
de tandheelkunde die op het einde van een eerste cyclus een attest | obtenu à l'issue du premier cycle une attestation faisant état de |
bekomen hebben, gewag makend van het gunstig advies van een commissie | l'avis favorable d'une commission constituée à cette fin dans chacune |
die voor dat doel werd samengesteld in elk van de universitaire | des institutions universitaires organisant des études dans le domaine |
instellingen die studies organiseren in het domein van de | de la science dentaire. |
tandheelkunde. Deze bepaling is niet van toepassing op de studenten die een | Cette disposition ne s'applique pas aux étudiants ayant réussi une |
studiejaar van de eerste cyclus in de tandheelkunde met vrucht | année d'études de premier cycle en dentisterie avant l'année |
volbracht hebben voor het academisch jaar 1997-1998. » | académique 1997-1998. » |
B.3.1. De commissie voor het uitreiken van getuigschriften voor de | B.3.1. La commission de délivrance des attestations pour les études de |
studie tandheelkunde, waarvan een beslissing voor de Raad van State | science dentaire, dont une décision est entreprise devant le Conseil |
wordt aangevochten, is een orgaan dat is opgericht met toepassing van | d'Etat, est un organe créé en application de l'article 11, § 7, |
het voormelde artikel 11, § 7, van het decreet van 5 september 1994. | précité du décret du 5 septembre 1994. |
Volgens die bepaling wordt in elk van de universiteiten die de studie | Selon cette disposition, une telle commission est instituée dans |
tandheelkunde organiseren, een dergelijke commissie ingesteld. | chacune des universités organisant des études de science dentaire. |
De commissie bestaat uit drie leden van het onderwijzend personeel van | La commission se compose de trois membres du personnel enseignant de |
de betrokken universiteit en twee leden afkomstig uit respectievelijk | l'université concernée et de deux membres provenant respectivement des |
de twee andere universitaire instellingen die de graad van kandidaat | deux autres institutions universitaires délivrant le grade de candidat |
tandheelkunde uitreiken. De aanwijzingen gebeuren elk jaar door de | en science dentaire. Les désignations sont faites, chaque année, par |
Regering, op eensluidend advies van elke universitaire instelling | le Gouvernement, sur avis conforme de chaque institution universitaire |
(artikel 14decies ). Zij reikt getuigschriften uit aan studenten van | (article 14decies ). Elle décerne des attestations à des étudiants |
wie de Regering het totale aantal alsmede de spreiding over de drie | dont le Gouvernement fixe le nombre global ainsi que la répartition |
universitaire instellingen vaststelt volgens een berekeningswijze die | entre les trois institutions universitaires, selon un mode de calcul |
in het decreet (artikel 14nonies ) is bepaald. Voorts bepaalt het | fixé par le décret (article 14nonies ). Le décret précise encore que |
decreet nog dat de commissie één zitting per jaar houdt en dat zij de | la commission tient une session par an et qu'elle classe les étudiants |
studenten wier kandidaturen worden ingediend volgens de voorwaarden | dont les candidatures sont déposées aux conditions qu'il prévoit |
waarin het voorziet (artikel 14undecies ) rangschikt door hen punten | (article 14undecies ) en leur attribuant des points selon un mode de |
toe te kennen volgens een berekeningswijze die het bepaalt (artikel 14duodecies ). | calcul qu'il précise (article 14duodecies ). |
B.3.2. De decreetgever heeft aldus alle studenten tandheelkunde op | B.3.2. Le législateur décrétal a ainsi traité tous les étudiants en |
dezelfde manier behandeld met betrekking tot de mogelijkheid om | science dentaire de la même manière, en ce qui concerne la possibilité |
toegang te krijgen tot de tweede studiecyclus, ongeacht of zij aan een | d'accéder au deuxième cycle d'études, qu'ils fassent leurs études dans |
vrije universiteit of aan een gemeenschapsuniversiteit studeren. | une université libre ou dans une université de la Communauté. |
Artikel 24, § 4, van de Grondwet, dat de gelijkheid tussen de | L'article 24, § 4, de la Constitution, qui garantit l'égalité entre |
studenten waarborgt, zou worden geschonden indien de commissies de | étudiants, serait violé si les commissions appréciaient différemment |
verdiensten van de studenten verschillend zouden beoordelen naargelang | les mérites des étudiants selon la nature juridique de l'université au |
de rechtstoestand van de universiteit waar zij college volgen. | sein de laquelle elles fonctionnent. |
B.4. Uit de prejudiciële vraag blijkt evenwel dat de studenten van een | B.4. Il ressort toutefois de la question préjudicielle que les |
gemeenschapsuniversiteit het bindend ongunstig advies van de commissie | étudiants d'une université de la Communauté peuvent attaquer devant le |
voor de Raad van State kunnen aanvechten, terwijl de studenten van een | Conseil d'Etat l'avis défavorable contraignant de la commission, |
vrije universiteit zich niet tot de Raad van State zouden kunnen | tandis que les étudiants d'une université libre ne pourraient |
wenden om reden dat de commissie waarvan zij dergelijk advies | s'adresser au Conseil d'Etat au motif que la commission dont ils |
betwisten, is ingesteld in de schoot van een universiteit die geen | contestent un tel avis est instituée au sein d'une université qui |
administratieve overheid is. | n'est pas une autorité administrative. |
B.5. Hoewel de gelijke behandeling van de studenten het uitgangspunt | B.5. Bien que l'égalité de traitement des étudiants constitue le |
is, staat artikel 24, § 4, van de Grondwet een verschil in behandeling toe op voorwaarde dat die gegrond is op de karakteristieken die eigen zijn aan de inrichtende machten. Een van die karakteristieken is de juridische aard van de inrichtende machten, die, in het vrij onderwijs privaatrechtelijke rechtspersonen of instellingen zijn en in het officieel onderwijs publiekrechtelijke rechtspersonen of instellingen zijn. B.6. Die verschillen verantwoorden dat de bevoegdheid van de Raad van State wordt uitgesloten voor de geschillen die ontstaan uit de contractuele betrekkingen van een vrije universiteit, onder meer de betrekkingen tussen haar en haar personeel. De juridische aard van de | principe, l'article 24, § 4, de la Constitution permet un traitement différent, à condition que celui-ci soit fondé sur les caractéristiques propres aux pouvoirs organisateurs. Une de ces caractéristiques est la nature juridique des pouvoirs organisateurs, qui, dans l'enseignement libre, sont des personnes morales ou des établissements de droit privé et qui, dans l'enseignement officiel, sont des personnes morales ou des établissements de droit public. B.6. Ces différences justifient que soit exclue la compétence du Conseil d'Etat pour ce qui a trait aux litiges nés des relations contractuelles d'une université libre, notamment celles qui la lient à |
universiteit in de schoot waarvan de bij het decreet van 5 september | son personnel. La nature juridique de l'université au sein de laquelle |
1994 opgerichte commissie wordt ingesteld, heeft evenwel geen enkele | est instituée la commission créée par le décret du 5 septembre 1994 |
weerslag op de adviezen die die commissie moet geven en op de beroepen | n'a toutefois aucune incidence sur les avis que doit donner cette |
die het mogelijk maken de wettigheid ervan te betwisten. Daaruit volgt | commission et sur les recours qui permettent d'en contester la |
dat de studenten van de vrije universiteiten anders worden behandeld | légalité. Il s'ensuit que les étudiants des universités libres sont |
dan die van de gemeenschapsuniversiteiten, zonder dat voor dat verschil een grondslag kan worden gevonden in de eigen karakteristieken van de inrichtende machten die het betrokken onderwijs organiseren. B.7. De studenten van een vrije universiteit kunnen zich weliswaar wenden tot de gewone rechtbanken, die zich soms bevoegd hebben geacht om een wettigheidscontrole uit te oefenen op de beslissingen genomen door overheden die in instellingen van het vrij onderwijs zijn opgericht. Dergelijke vorderingen zijn evenwel niet gebaseerd op een inquisitoriaal onderzoek en zij leiden tot beslissingen die, anders dan de arresten van de Raad van State, slechts een relatief gezag van gewijsde hebben. B.8. Daaruit volgt dat de prejudiciële vraag, in de daarin voorgestelde interpretatie, bevestigend dient te worden beantwoord vermits die interpretatie ertoe leidt twee categorieën van studenten verschillend te behandelen zonder toelaatbare verantwoording. B.9. Het Hof stelt evenwel vast dat de commissie die met toepassing | traités différemment de ceux des universités de la Communauté sans que cette différence puisse se fonder sur les caractéristiques propres aux pouvoirs qui les organisent. B.7. Il est vrai que les étudiants d'une université libre peuvent s'adresser aux tribunaux de l'ordre judiciaire qui se sont parfois reconnus compétents pour exercer un contrôle de légalité sur des décisions prises par des autorités instituées dans des établissements de l'enseignement libre. Toutefois, de telles actions ne bénéficient pas d'une instruction inquisitoire et elles aboutissent à des décisions qui, à la différence des arrêts du Conseil d'Etat, n'ont qu'une autorité de chose jugée relative. B.8. Il s'ensuit que, dans l'interprétation proposée par la question préjudicielle, celle-ci appelle une réponse positive puisque cette interprétation aboutit à traiter différemment deux catégories d'étudiants sans justification admissible. B.9. La Cour constate cependant que la commission instituée en |
van het decreet van 5 september 1994 in de schoot van de U.L.B. is | application du décret du 5 septembre 1994 au sein de l'U.L.B. peut |
opgericht, als een administratieve overheid kan worden beschouwd. | être considérée comme une autorité administrative. |
Zij is immers opgericht op initiatief van de openbare overheden. De | En effet, elle est créée à l'initiative des pouvoirs publics. Les avis |
adviezen die zij geeft en de getuigschriften waarin die zijn | qu'elle donne et les attestations qui les constatent sont obligatoires |
opgenomen, zijn bindend voor de betrokkenen en voor derden : zij | pour les intéressés et ils lient les tiers : ils seraient opposables à |
zouden tegenstelbaar zijn aan de gemeenschapsuniversiteit waar de | l'université de la Communauté où l'étudiant qui fait l'objet d'un avis |
student, die een ongunstig advies heeft gekregen, zou beslissen zich | défavorable déciderait de s'inscrire pour poursuivre le deuxième cycle |
in te schrijven om de tweede cyclus van zijn studie tandheelkunde te volgen. | de ses études de science dentaire. |
Overigens en zonder dat zulks bepalend is, verbieden de ongunstige | Par ailleurs, et sans que ce ne soit déterminant, les avis |
adviezen van de commissie de toegang tot de tweede cyclus met het oog | défavorables de la commission interdisent l'accès au deuxième cycle en |
op het behalen van de academische graad van licentiaat tandheelkunde | vue de l'obtention du grade académique de licencié en science dentaire |
die toegang geeft tot een bij de wet gereglementeerd beroep. | qui donne accès à une profession réglementée par la loi. |
B.10. In die interpretatie, volgens welke de bij artikel 11, § 7, van | B.10. Dans cette interprétation, selon laquelle la commission créée au |
het decreet van 4 september 1994 in de schoot van de U.L.B. opgerichte | sein de l'U.L.B. par l'article 11, § 7, du décret du 5 septembre 1994 |
commissie als een administratieve overheid wordt gekwalificeerd, dient | est qualifiée d'autorité administrative, la question préjudicielle |
de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. | appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- Artikel 14 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State schendt | - L'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat viole les |
de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet indien het in die zin | articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution s'il est interprété |
wordt geïnterpreteerd dat het de student van een vrije universiteit | comme ne permettant pas à l'étudiant d'une université libre d'attaquer |
niet toestaat voor de Raad van State de adviezen aan te vechten die | |
worden gegeven door de commissie voor uitreiking van getuigschriften | devant le Conseil d'Etat les avis donnés par la commission de |
voor de studie tandheelkunde, die in de schoot van die universiteit is | délivrance des attestations pour les études de science dentaire, |
opgericht met toepassing van artikel 11, § 7, van het decreet van de | constituée au sein de cette université en application de l'article 11, |
Franse Gemeenschap van 5 september 1994 tot regeling van de | § 7, du décret de la Communauté française du 5 septembre 1994 relatif |
universitaire studies en de academische graden. | au régime des études universitaires et des grades académiques. |
- Dezelfde bepaling schendt de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de | - La même disposition ne viole pas les articles 10, 11 et 24, § 4, de |
Grondwet niet indien zij in die zin wordt geïnterpreteerd dat zij de | la Constitution si elle est interprétée comme permettant à l'étudiant |
student van een vrije universiteit toestaat voor de Raad van State de | d'une université libre d'attaquer devant le Conseil d'Etat les avis |
adviezen aan te vechten die door die commissie worden gegeven. | donnés par cette commission. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 9 april 2003, door de | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 9 avril 2003, par le |
voormelde zetel, in afwezigheid van de rechters A. Alen en J.-P. | siège précité, en l'absence des juges A. Alen et J.-P. Moerman, |
Moerman, wettig verhinderd. | légitimement empêchés. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |