Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 12/2003 van 22 januari 2003 Rolnummer 2429 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 346, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het A samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. François, R. Henneuse, M.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 12/2003 van 22 januari 2003 Rolnummer 2429 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 346, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het A samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. François, R. Henneuse, M.(...) Extrait de l'arrêt n° 12/2003 du 22 janvier 2003 Numéro du rôle : 2429 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 346, alinéas 2 et 3, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Nivelles. La Cour d'arb composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 12/2003 van 22 januari 2003 Extrait de l'arrêt n° 12/2003 du 22 janvier 2003
Rolnummer 2429 Numéro du rôle : 2429
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 346, tweede en En cause : la question préjudicielle relative à l'article 346, alinéas
derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van 2 et 3, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de
eerste aanleg te Nijvel. Nivelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L.
L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen en J.-P. Moerman, François, R. Henneuse, M. Bossuyt, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 11 april 2002 in zake B. de Liedekerke Beaufort, Par jugement du 11 avril 2002 en cause de B. de Liedekerke Beaufort,
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op
30 april 2002, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel de dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 30
avril 2002, le Tribunal de première instance de Nivelles a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 346, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek « Les alinéas 2 et 3 de l'article 346 du Code civil ne violent-ils pas
al dan niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het tot les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'ils ont pour
gevolg heeft : effets :
- dat bij herroeping van de adoptie ten opzichte van de adoptant of - qu'en cas de révocation de l'adoption en ce qui concerne l'adoptant
van beide adopterende echtgenoten of bij overlijden van de adoptant of ou les deux époux adoptants ou en cas de décès de l'adoptant ou des
van beide echtgenoten die geadopteerd of ten volle geadopteerd hebben, deux époux ayant fait l'adoption ou l'adoption plénière, une nouvelle
een nieuwe adoptie enkel toegelaten is indien de geadopteerde adoption n'est permise que si l'adopté est mineur;
minderjarig is; - dat bij herroeping van de adoptie ten opzichte van één van de - qu'en cas de révocation de l'adoption en ce qui concerne l'un des
adopterende echtgenoten of bij overlijden van één van de echtgenoten deux époux adoptant ou en cas de décès de l'un des époux ayant fait
die geadopteerd of ten volle geadopteerd hebben, een nieuwe adoptie l'adoption ou l'adoption plénière, une nouvelle adoption est permise
toegelaten is ongeacht de leeftijd van de geadopteerde, doch enkel
indien de nieuwe adoptant degene is met wie de andere echtgenoot quel que soit l'âge de l'adopté uniquement si le nouvel adoptant est
getrouwd is ? » le conjoint de l'autre époux ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 346 van het Burgerlijk Wetboek, waarvan het tweede en het B.1. L'article 346 du Code civil, dont les alinéas 2 et 3 font l'objet
derde lid het voorwerp uitmaken van de prejudiciële vraag, luidt : de la question préjudicielle, énonce :
« Niemand kan worden geadopteerd door meer dan een persoon, behalve « Nul ne peut être adopté par plusieurs si ce n'est par deux époux.
door twee echtgenoten.
Bij herroeping van de adoptie ten opzichte van de adoptant of van Toutefois, en cas de révocation de l'adoption en ce qui concerne
beide adopterende echtgenoten, of bij overlijden van de adoptant of l'adoptant ou les deux époux adoptants ou de décès de l'adoptant ou
van beide echtgenoten die geadopteerd of ten volle geadopteerd hebben, des deux époux ayant fait l'adoption ou l'adoption plénière, une
is een nieuwe adoptie evenwel toegelaten zolang de geadopteerde minderjarig is. nouvelle adoption est permise aussi longtemps que l'adopté est mineur.
Bij herroeping van de adoptie ten opzichte van een van de adopterende En cas de révocation de l'adoption en ce qui concerne l'un des époux
echtgenoten of bij overlijden van een van de echtgenoten die adoptants ou de décès de l'un des époux ayant fait l'adoption ou
geadopteerd of ten volle geadopteerd hebben, kan de betrokkene in l'adoption plénière, une nouvelle adoption est permise, le cas
voorkomend geval opnieuw geadopteerd worden door degene met wie de échéant, par le nouveau conjoint de l'autre époux quel que soit l'âge
andere echtgenoot hertrouwd is, ongeacht de leeftijd van de
geadopteerde. » de l'adopté. »
B.2. Uit die bepaling volgt dat een persoon die reeds werd geadopteerd B.2. Il découle de cette disposition qu'une personne ayant fait
niet opnieuw kan worden geadopteerd, behalve in geval van overlijden
van één of van beide adoptanten of in geval van herroeping van de l'objet d'une adoption ne peut à nouveau être adoptée, sauf en cas de
adoptie; indien de eerste adoptie gebeurde door echtgenoten en zij zou décès du ou des adoptants ou en cas de révocation de l'adoption; si la
worden herroepen ten aanzien van één van hen of indien de adopterende première adoption a été faite par des époux et qu'elle soit révoquée à
echtgenoten beiden zijn overleden is een nieuwe adoptie slechts l'égard de l'un et de l'autre ou que les époux adoptants soient l'un
mogelijk zolang de geadopteerde minderjarig is; indien de geadopteerde et l'autre décédés, une nouvelle adoption n'est possible que tant que
meerderjarig is, is een nieuwe adoptie slechts mogelijk in het geval l'adopté est mineur; si l'adopté est majeur, une nouvelle adoption
waarin de eerste adoptie gebeurde door echtgenoten van wie de ene is n'est possible que dans l'hypothèse où, la première adoption ayant été
overleden of indien ten aanzien van één van hen de adoptie werd faite par des époux dont l'un est décédé ou vis-à-vis de l'un desquels
herroepen, en wanneer de nieuwe adoptant de nieuwe echtgenoot is van l'adoption a été révoquée, le nouvel adoptant est le nouveau conjoint
de andere echtgenoot. de l'autre époux.
B.3. In het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag vraagt de B.3. Dans la première partie de la question préjudicielle, le juge a
verwijzende rechter het Hof of het tweede lid van de in het geding quo demande à la Cour si l'alinéa 2 de la disposition en cause crée
zijnde bepaling een verschil in behandeling invoert tussen
meerderjarigen en minderjarigen, dat strijdig zou zijn met de entre majeurs et mineurs une différence de traitement contraire aux
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat enkel de tweeden het voorwerp kunnen uitmaken van een nieuwe adoptie, indien een eerste adoptie plaatshad maar werd herroepen ten aanzien van de adoptant of de twee adopterende echtgenoten of in geval van overlijden van de adoptant of de twee adopterende echtgenoten. B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voorzover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de terzake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5. Het verschil tussen beide categorieën van personen steunt op een articles 10 et 11 de la Constitution en ce que seuls les seconds peuvent faire l'objet d'une nouvelle adoption lorsqu'une première adoption a été faite mais a été révoquée en ce qui concerne l'adoptant ou les deux époux adoptants ou en cas de décès de l'adoptant ou des deux époux adoptants. B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5. La différence entre les deux catégories de personnes repose sur
objectief criterium, te weten het al dan niet meerderjarig zijn. un critère objectif, qui est d'être ou non majeur.
B.6. Door in de artikelen 346 en 368, § 3, van het Burgerlijk Wetboek B.6. En excluant, aux articles 346 et 368, § 3, du Code civil, les
opeenvolgende adopties uit te sluiten, heeft de wetgever de adoptions successives, le législateur a voulu garantir la stabilité
stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de des liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté.
geadopteerde willen waarborgen.
Hij wilde dat de adoptie het een kind mogelijk maakte « in een milieu Il a entendu que l'adoption permette à l'enfant de [faire] son entrée
[te komen] waarin verwantschapsbanden tot stand kunnen komen die dans un milieu qui garantit la réalisation d'une filiation ressemblant
vergelijkbaar zijn met de biologische afstamming » (Parl. St. , à la filiation biologique » (Doc. parl. , Sénat, 1985-1986, no 256-2,
Senaat, 1985-1986, nr. 256-2, p. 65) en was van oordeel dat adoptie p. 65) et a considéré qu'elle n'était pas destinée à permettre à des
niet was bestemd om volwassenen in staat te stellen achtereenvolgens adultes de pénétrer successivement dans plusieurs familles (Doc. parl.
in verschillende gezinnen binnen te dringen (Parl. St. , Senaat, 1966-1967, nr. 358, pp. 69 en 70). B.7. Het in het geding zijnde verbod is relevant ten aanzien van dergelijke doelstellingen, aangezien de wetgever zonder onevenredig afbreuk te doen aan de rechten van de belanghebbenden van oordeel kon zijn dat het niet verantwoord was dat de persoon, die reeds de bescherming die de adoptie vormt had genoten en reeds kon worden opgenomen in een gezinsomgeving en er volwassen kon worden, daarvoor opnieuw in aanmerking zou dienen te komen, met het risico conflicten tussen families te genereren. B.8. Het eerste onderdeel van de vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. In het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag vraagt de , Sénat, 1966-1967, no 358, pp. 69 et 70). B.7. L'interdiction en cause est pertinente au regard de tels objectifs dès lors que le législateur pouvait considérer, sans porter une atteinte disproportionnée aux droits des intéressés, qu'il ne se justifiait pas que la personne ayant déjà bénéficié de la protection que constitue l'adoption et ayant pu entrer dans un milieu familial et y devenir adulte, doive pouvoir en bénéficier à nouveau, au risque de susciter des conflits entre les familles. B.8. En sa première partie, la question appelle une réponse négative. B.9. Dans la seconde partie de la question préjudicielle, le juge a
verwijzende rechter het Hof of het derde lid van de in het geding quo demande à la Cour si l'alinéa 3 de la disposition en cause crée,
zijnde bepaling een verschil in behandeling invoert tussen adoptanten, entre adoptants, une différence de traitement contraire aux articles
dat strijdig zou zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, 10 et 11 de la Constitution en ce que, lorsque la première adoption a
doordat, indien de eerste adoptie gebeurde door echtgenoten van wie été faite par des époux dont l'un est décédé ou vis-à-vis de l'un
één van beiden is overleden of indien de adoptie ten aanzien van één
van hen werd herroepen, een nieuwe adoptie slechts kan gebeuren door desquels l'adoption a été révoquée, une nouvelle adoption ne peut être
de nieuwe echtgenoot van de andere echtgenoot. faite que par le nouveau conjoint de l'autre époux.
B.10. Dat onderdeel van de vraag betreft het geval waarin één van B.10. Cette partie de la question vise le cas dans lequel un des deux
beide oorspronkelijke gehuwde adoptanten is overleden of waarin de adoptants mariés originaires est décédé ou dans lequel l'adoption a
adoptie ten aanzien van één van hen werd herroepen, terwijl de adoptie été révoquée vis-à-vis de l'un d'entre eux, alors que l'adoption par
door de andere echtgenoot ongewijzigd blijft. l'autre conjoint demeure inchangée.
Uit de verwijzingsbeslissing blijkt evenwel dat in de zaak voor de Il appert toutefois de la décision de renvoi que dans l'affaire
verwijzende rechter de twee oorspronkelijke adoptanten overleden zijn. soumise au juge a quo , les deux adoptants originaires sont décédés.
Het beantwoorden van het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag Dans ces conditions, répondre à la deuxième partie de la question
kan in die omstandigheden niet dienstig zijn voor het beslechten van préjudicielle ne peut pas être utile au règlement du litige pendant
het geschil dat voor de verwijzende rechter aanhangig is. devant le juge a quo .
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 346, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de - L'article 346, alinéa 2, du Code civil ne viole pas les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre het bepaalt dat bij et 11 de la Constitution en tant qu'il prévoit qu'en cas de révocation
herroeping van de adoptie ten opzichte van de adoptant of van beide de l'adoption en ce qui concerne l'adoptant ou les deux époux
adopterende echtgenoten of bij overlijden van de adoptant of van beide adoptants ou en cas de décès de l'adoptant ou des deux époux ayant
echtgenoten die geadopteerd of ten volle geadopteerd hebben, een fait l'adoption ou l'adoption plénière, une nouvelle adoption n'est
nieuwe adoptie enkel toegelaten is indien de geadopteerde minderjarig permise que si l'adopté est mineur.
is. - Het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag behoeft geen - La deuxième partie de la question préjudicielle n'appelle pas de
antwoord. réponse.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 januari 2003. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 janvier 2003.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^