Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 146/2002 van 15 oktober 2002 Rolnummer 2171 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 275, § 2, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, artikel 88 en bijlage III van het koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend voorzitter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 146/2002 van 15 oktober 2002 Rolnummer 2171 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 275, § 2, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, artikel 88 en bijlage III van het koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend voorzitter(...) Extrait de l'arrêt n° 146/2002 du 15 octobre 2002 Numéro du rôle : 2171 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 275, § 2, du Code des impôts sur les revenus 1992, l'article 88 et l'annexe III de l'arrêté royal du 27 a La Cour d'arbitrage, composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de présiden(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 146/2002 van 15 oktober 2002 Extrait de l'arrêt n° 146/2002 du 15 octobre 2002
Rolnummer 2171 Numéro du rôle : 2171
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 275, § 2, van het En cause : la question préjudicielle concernant l'article 275, § 2, du
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, artikel 88 en bijlage III Code des impôts sur les revenus 1992, l'article 88 et l'annexe III de
van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van het l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution du Code des impôts sur les
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance de Mons.
van eerste aanleg te Bergen.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de rechters L. François en M. Bossuyt, waarnemend composée des juges L. François et M. Bossuyt, faisant fonction de
voorzitters, en de rechters P. Martens, E. De Groot, A. Alen, J.-P. présidents, et des juges P. Martens, E. De Groot, A. Alen, J.-P.
Snappe en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, Snappe et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée
onder voorzitterschap van rechter L. François, par le juge L. François,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 5 april 2001 in zake de b.v.b.a. Baudouin Boudart tegen Par jugement du 5 avril 2001 en cause de la s.p.r.l. Baudouin Boudart
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
Arbitragehof is ingekomen op 8 mei 2001, heeft de Rechtbank van eerste Cour d'arbitrage le 8 mai 2001, le Tribunal de première instance de
aanleg te Bergen de volgende prejudiciële vraag gesteld : Mons a posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de bepalingen van de fiscale wet (artikel 275, § 2, W.I.B. « Les dispositions de la loi fiscale (article 275, § 2, du C.I.R. 92;
92; artikel 88 en bijlage III van het koninklijk besluit van 27 article 88 et annexe III de l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution
augustus 1993 tot uitvoering van het W.I.B. 92, reglementaire du C.I.R. 92, dispositions réglementaires confirmées, en ce qui
bepalingen bekrachtigd wat de inkomsten betreft onderworpen aan de concerne les revenus soumis au précompte professionnel en 1994, par la
bedrijfsvoorheffing in 1994 bij de wet van 30 maart 1994, artikel 32; loi du 30 mars 1994, article 32; et annexe III du même arrêté
en bijlage III van hetzelfde uitvoeringsbesluit ingevoerd wat betreft d'exécution, introduite en ce qui concerne les revenus professionnels
de bedrijfsinkomsten onderworpen aan de bedrijfsvoorheffing in 1995 in soumis au précompte professionnel en 1995, dans l'arrêté royal/C.I.R.
het K.B./W.I.B. 92 van 27 augustus 1993 bij koninklijk besluit van 21 92 du 27 août 1993, par l'arrêté royal du 21 décembre 1994,
december 1994, reglementaire bepalingen bekrachtigd bij de wet van 4 dispositions réglementaires confirmées par la loi du 4 avril 1995,
april 1995, artikel 15; en de schalen I en III van de voormelde article 15; et les barèmes I et III de l'annexe III précitée, dont il
bijlage III, waarvan toepassing is gemaakt in het aan de rechtbank a été fait application en l'espèce soumise au tribunal) qui
voorgelegde geschil) die het bedrag van de aan de Schatkist te storten déterminent forfaitairement le montant du précompte professionnel à
bedrijfsvoorheffing forfaitair bepalen, dat wil zeggen zonder dat verser au Trésor, c'est-à-dire sans qu'il puisse être tenu compte de
rekening kan worden gehouden met verschillende fiscale maatregelen die
de globale belasting van de belastingschuldige verminderen vanwege de diverses mesures fiscales réduisant l'impôt global du redevable en
concrete en duurzame kenmerken eigen aan zijn fiscale situatie, de raison des particularités concrètes et durables de sa situation
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, rekening houdend met het feit dat fiscale, violent-elles les articles 10 et 11 de la Constitution, eu
diegenen die dezelfde belasting verschuldigd zijn en behoren tot een égard au fait que les redevables du même impôt appartenant à une autre
andere categorie van belastingplichtigen bij het bepalen van de catégorie de contribuables peuvent, quant à eux, dans la détermination
voorafbetalingen die zij verrichten rekening kunnen houden met alle des versements anticipés qu'ils effectuent, prendre en considération
specifieke kenmerken verbonden met hun persoonlijke fiscale situatie, l'ensemble des spécificités liées à leur situation fiscale
die voor hen leiden tot een belastingvermindering, en aldus geen personnelle, spécificités qui fondent des réductions d'impôt dans leur
bedrag vooraf hoeven te betalen dat de belasting die volgens de chef, et ne verser ainsi anticipativement aucune somme qui excède
inkohiering effectief verschuldigd zal zijn overschrijdt ? » l'impôt qui sera réellement dû aux termes de l'enrôlement? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 275, § 2, van het Wetboek B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 275, § 2, du Code
van de inkomstenbelastingen 1992 (afgekort « W.I.B. 1992 »), artikel des impôts sur les revenus 1992 (en abrégé « C.I.R. 1992 »), sur
88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993 tot uitvoering van l'article 88 de l'arrêté royal du 27 août 1993 d'exécution de ce Code,
dat Wetboek, bekrachtigd wat de inkomsten onderworpen aan de confirmé, en ce qui concerne les revenus soumis au précompte
bedrijfsvoorheffing betreft, bij de wet van 30 maart 1994, alsmede professionnel, par la loi du 30 mars 1994, ainsi que sur l'annexe III
bijlage III van voormeld besluit. à cet arrêté.
Artikel 275 van het W.I.B. 1992, waarvan enkel paragraaf 2 in het L'article 275 du C.I.R. 1992, dont seul le paragraphe 2 est en cause,
geding is, bepaalt : dispose :
« § 1. De bedrijfsvoorheffing wordt vastgesteld volgens de « § 1er. Le précompte professionnel est déterminé suivant les
aanduidingen van de schalen opgesteld door de Koning. indications des barèmes établis par le Roi.
§ 2. De Koning kan verschillende categorieën van belastingplichtigen § 2. Le Roi peut distinguer diverses catégories de contribuables. Pour
onderscheiden. Voor elke categorie zijn de schalen forfaitair. chaque catégorie, les barèmes sont forfaitaires.
§ 3. De Koning zal bij de Wetgevende Kamers, onmiddellijk indien ze in § 3. Le Roi saisira les Chambres législatives, immédiatement si elles
zitting zijn, zoniet bij de opening van de eerstvolgende zitting, een sont réunies, sinon dès l'ouverture de leur plus prochaine session,
ontwerp van wet indienen tot bekrachtiging van de ter uitvoering van d'un projet de loi de confirmation des arrêtés pris en exécution du
dit artikel genomen besluiten. » présent article. »
Artikel 88 van het koninklijk besluit tot uitvoering van het W.I.B. L'article 88 de l'arrêté royal d'exécution du C.I.R. 1992, confirmé
1992, bekrachtigd bij de wet van 30 maart 1994, bepaalt : par la loi du 30 mars 1994, dispose :
« Het bedrag van de aan de bron verschuldigde bedrijfsvoorheffing « Le montant du précompte professionnel dû à la source est déterminé
wordt vastgesteld volgens de schalen en de erbij horende regels conformément aux indications des barèmes et des règles d'application y
vermeld in bijlage III. » relatives, qui figurent à l'annexe III. »
Bijlage III, waarnaar artikel 88 verwijst, is respectievelijk gevoegd L'annexe III à laquelle se réfère cet article 88 est celle jointe
- voor de inkomsten die zijn uitbetaald of toegekend in 1994 û bij het respectivement, pour les revenus payés ou attribués en 1994, à
koninklijk besluit van 30 december 1993 (bekrachtigd bij de voormelde l'arrêté royal du 30 décembre 1993 (confirmé par la loi précitée du 30
wet van 30 maart 1994) en - voor de inkomsten 1995 - bij het mars 1994) et, pour les revenus de 1995, l'annexe jointe à l'arrêté
koninklijk besluit van 21 december 1994 (bekrachtigd bij de wet van 4 royal du 21 décembre 1994 (confirmé par la loi du 4 avril 1995),
april 1995); beide besluiten wijzigen « het KB/WIB 92, op het stuk van lesquels arrêtés modifient tous deux « en matière de précompte
de bedrijfsvoorheffing ». professionnel, l'AR/CIR 92 ».
B.2. Het aan Hof voorgelegde verschil in behandeling is het verschil B.2. La différence de traitement soumise à la Cour est celle faite,
dat de in het geding zijnde bepalingen maken tussen de par les dispositions en cause, entre les contribuables, selon qu'ils
belastingplichtigen, naargelang zij zijn onderworpen aan het stelsel sont soumis au régime du précompte professionnel ou à celui des
van de bedrijfsvoorheffing of aan dat van de voorafbetalingen : versements anticipés : alors que les premiers, en raison du caractère
terwijl voor de eerstgenoemden, vanwege het forfaitaire karakter van forfaitaire du précompte professionnel, ne peuvent voir prises en
de bedrijfsvoorheffing, geen rekening kan worden gehouden, in het compte, dans le cadre de ce précompte, les particularités de leur
kader van die voorheffing, met de specifieke kenmerken van hun fiscale situatie, die van dien aard zijn dat zij de globale belasting die zij verschuldigd zullen zijn kunnen verminderen, kunnen daarentegen de belastingplichtigen die zijn onderworpen aan het stelsel van de voorafbetalingen het bedrag ervan bepalen op grond van de specifieke kenmerken van hun fiscale situatie. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. situation fiscale qui sont de nature à réduire l'impôt global qu'ils devront, les contribuables soumis au régime des versements anticipés peuvent déterminer le montant de ceux-ci en fonction des particularités de leur situation fiscale. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
B.4. De verschillende behandeling van de twee categorieën van belastingplichtigen berust op een objectief criterium. De bedrijfsvoorheffing is een voorschot op de belasting, ingehouden bij de bron, geïnd gedurende het jaar zelf tijdens hetwelk de inkomsten worden ontvangen en berekend op inkomsten die een zekere stabiliteit vertonen. Het storten van de bedrijfsvoorheffing is verplicht en komt ten laste van de werkgever van de belastingplichtige. Voorafbetalingen worden daarentegen meestal verricht door de belastingplichtigen die inkomsten ontvangen die een wisselend karakter vertonen. Die voorafbetalingen zijn overigens niet verplicht, hoewel die belastingplichtigen tot het voorafbetalen worden aangezet om te ontsnappen aan de belastingvermeerdering als gevolg van het niet of onvoldoende verrichten van die betalingen. B.5. Rekening houdend met die verschillende kenmerken is het relevant B.4. Le traitement différent des deux catégories de contribuables repose sur un critère objectif. Le précompte professionnel est une avance sur l'impôt, retenue à la source, perçue durant l'année même au cours de laquelle les revenus sont recueillis et calculée sur des revenus qui présentent une certaine stabilité. Le versement du précompte professionnel est obligatoire et est à charge de l'employeur du contribuable. A l'inverse, les versements anticipés sont effectués, le plus souvent, par les contribuables qui perçoivent des revenus présentant un caractère aléatoire. Par ailleurs, ces versements anticipés sont facultatifs, même si ces contribuables sont incités à les faire pour échapper à la majoration d'impôt attachée au non-paiement, ou au paiement insuffisant, de ces versements. B.5. En considération de ces caractéristiques différentes, il est
om aan de bedrijfsvoorheffing een forfaitair karakter toe te kennen pertinent de donner au précompte professionnel un caractère
dat geen rekening houdt met de bijzondere fiscale situatie van de forfaitaire qui ne prend pas en considération la situation fiscale
belastingplichtige, terwijl de belastingplichtige die beslist particulière du contribuable alors que le contribuable qui décide de
voorafbetalingen te doen ze kan berekenen rekening houdend met zijn faire des versements anticipés peut les calculer en tenant compte de
persoonlijke situatie. sa situation personnelle.
Dat forfaitaire karakter kan bijkomend worden verantwoord door het Ce caractère forfaitaire trouve une justification supplémentaire dans
feit dat, aangezien de bedrijfsvoorheffing wordt betaald door de le fait que, le précompte professionnel étant payé par l'employeur du
werkgever van de belastingplichtige en niet door de belastingplichtige contribuable et non par le contribuable lui-même, une éventuelle
zelf, een eventuele aanpassing van de bedrijfsvoorheffing aan de modulation du précompte professionnel en fonction des particularités
specifieke kenmerken van de fiscale situatie van de de la situation fiscale des contribuables impliquerait la
belastingplichtigen zou inhouden dat die belastingplichtigen hun werkgevers gegevens dienen mee te delen die tot de persoonlijke levenssfeer behoren. B.6. Er dient echter te worden nagegaan of die maatregel door het forfaitaire karakter ervan geen onevenredige gevolgen heeft, en met name of de berekening van de voorheffing niet voorziet in regels die ertoe zouden leiden dat een voorheffing wordt ingehouden die duidelijk hoger ligt dan de verschuldigde belasting, terwijl de regels voor de berekening van de voorheffing zo dicht mogelijk de regels voor de berekening van de belasting dienen te benaderen. Het Hof merkt in dit opzicht op dat de bijlagen III bij de in B.1 in communication par ceux-ci, à leur employeur, d'éléments relevant du domaine de la vie privée. B.6. Il y a lieu toutefois de vérifier si, par son caractère forfaitaire, la mesure n'a pas des effets disproportionnés et, en particulier, si les règles de calcul du précompte ne sont pas telles qu'elles aboutiraient à la perception d'un précompte qui serait manifestement supérieur à l'impôt dû, alors que les règles de calcul du premier doivent être le plus proches possible des règles de calcul du second. La Cour observe à cet égard que les annexes III jointes aux arrêtés
fine beoogde koninklijke besluiten van 30 december 1993 en 21 december royaux des 30 décembre 1993 et 21 décembre 1994, visés en B.1 in fine
1994, in hun hoofdstuk I, afdeling 2, voorzien in verminderingen van
de bedrijfsvoorheffing, met name op grond van de gezinstoestand, de , prévoient, en leur chapitre Ier, section 2, des réductions de
gezinslast en de aanwezigheid van gehandicapte personen of het bestaan précompte professionnel en fonction, en particulier, de la situation
van een groepsverzekering. De wetgever heeft aldus voor de berekening de famille, des charges de famille, de la présence de personnes
van de bedrijfsvoorheffing rekening gehouden met een aantal specifieke handicapées ou de l'existence d'une assurance-groupe. Le législateur a
kenmerken die tegelijk blijk geven van een zekere stabiliteit en een ainsi pris en considération, dans le calcul du précompte
beslissende weerslag hebben op het bedrag van de uiteindelijk professionnel, un certain nombre de spécificités qui, à la fois,
présentent une certaine stabilité et ont une incidence déterminante
verschuldigde belasting. De regels voor de berekening van de sur le montant de l'impôt finalement dû. Les règles de calcul du
bedrijfsvoorheffing kunnen niet worden beschouwd als regels die précompte professionnel ne peuvent être considérées comme ayant des
onevenredige gevolgen hebben, waarbij de fiscale wetgever gebruik moet effets disproportionnés, le législateur fiscal devant pouvoir faire
kunnen maken - onder voorbehoud van een klaarblijkelijke usage, sous réserve d'une erreur manifeste d'appréciation qui n'est
beoordelingsfout, die te dezen niet is aangetoond - van categorieën pas démontrée en l'espèce, de catégories qui, nécessairement,
die, noodzakelijkerwijs, de verscheidenheid van toestanden slechts met n'appréhendent la diversité des situations qu'avec un certain degré
een zekere graad van benadering opvangen. d'approximation.
B.7. Uit wat voorafgaat volgt dat de prejudiciële vraag ontkennend B.7. Il découle de ce qui précède que la question préjudicielle
dient te worden beantwoord. appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 275, § 2, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, L'article 275, § 2, du Code des impôts sur les revenus 1992, l'article
artikel 88 van het koninklijk besluit van 27 augustus 1993, 88 de l'arrêté royal du 27 août 1993, confirmé par la loi du 30 mars
bekrachtigd bij de wet van 30 maart 1994 tot uitvoering van het
globaal plan op het stuk van de fiscaliteit en, doordat ze het bedrag 1994 portant exécution du plan global en matière de fiscalité et, en
van de aan de Schatkist te storten bedrijfsvoorheffing forfaitair ce qu'elle fixe forfaitairement le montant du précompte professionnel
bepaalt, bijlage III, gevoegd bij het koninklijk besluit van 30 à verser au Trésor, l'annexe III, jointe à l'arrêté royal du 30
december 1993, bekrachtigd bij de voormelde wet van 30 maart 1994, en décembre 1993, confirmé par la loi précitée du 30 mars 1994, et à
bij het koninklijk besluit van 21 december 1994, bekrachtigd bij de l'arrêté royal du 21 décembre 1994, confirmé par la loi du 4 avril
wet van 4 april 1995 houdende fiscale en financiële bepalingen, 1995 portant des dispositions fiscales et financières, ne violent pas
schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 oktober 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 octobre 2002.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
L. François L. François
^