Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 130/2002 van 18 september 2002 Rolnummer 2203 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29bis, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuige Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 130/2002 van 18 september 2002 Rolnummer 2203 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29bis, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuige Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 130/2002 du 18 septembre 2002 Numéro du rôle : 2203 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis, § 2, de la loi du 21 novembre(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 130/2002 van 18 september 2002 Extrait de l'arrêt n° 130/2002 du 18 septembre 2002
Rolnummer 2203 Numéro du rôle : 2203
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29bis, § 2, van de wet En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis, § 2,
van 21 november 1989 betreffende de verplichte de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals van kracht responsabilité en matière de véhicules automoteurs, tel qu'il était en
vóór 1 juli 1995, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te vigueur avant le 1er juillet 1995, posée par le Tribunal de première
Nijvel. instance de Nivelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen en E. Derycke, Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen et E. Derycke, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 22 juni 2001 in zake de n.v. AG 1824 tegen de n.v. Axa Par jugement du 22 juin 2001 en cause de la s.a. AG 1824 contre la
Royale Belge, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is s.a. Axa Royale Belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
ingekomen op 27 juni 2001, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Cour d'arbitrage le 27 juin 2001, le Tribunal de première instance de
Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld : Nivelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 29bis, § 2, van de wet van 21 november 1989 « L'article 29bis, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 [relative à
[betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
motorrijtuigen], ingevoegd bij artikel 45 van de wet van 30 maart 1994 automoteurs], inséré par l'article 45 de la loi du 30 mars 1994 et
en in werking getreden op 1 januari 1995, de artikelen 10 en 11 van de entré en vigueur le 1er janvier 1995, viole-t-il les articles 10 et 11
Grondwet doordat het bepaalt dat de passagiers geen aanspraak kunnen de la Constitution en ce qu'il dispose que les passagers ne peuvent se
maken op het voormelde artikel 29bis ? » prévaloir dudit article 29bis ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 29bis, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende B.1. L'article 29bis, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen,
zoals het van toepassing was op het ogenblik van de aan de verwijzende l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
rechter voorgelegde feiten, dus vóór de wijziging ervan bij de wet van automoteurs, tel qu'il était applicable au moment des faits soumis au
13 april 1995, bepaalde : juge a quo, soit avant sa modification par la loi du 13 avril 1995,
« Bij een verkeersongeval waarbij een motorrijtuig betrokken is, disposait : « A l'exception des dégâts matériels, tous les dommages résultant de
wordt, met uitzondering van de stoffelijke schade, alle schade lésions corporelles ou du décès, causés à toute victime d'un accident
veroorzaakt aan elk slachtoffer of zijn rechthebbenden en de la circulation ou à ses ayants droit, dans lequel est impliqué un
voortvloeiend uit lichamelijke letsels of het overlijden, vergoed door véhicule automoteur, sont indemnisés par l'assureur qui couvre la
de verzekeraar die de aansprakelijkheid dekt van de eigenaar of de responsabilité du propriétaire ou du détenteur de ce véhicule
houder van het motorrijtuig overeenkomstig deze wet, of, bij gebreke automoteur conformément à la présente loi, ou, à défaut d'assurance,
van verzekering, door het Gemeenschappelijk Waarborgfonds bedoeld in
artikel 50 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der par le Fonds commun de garantie visé à l'article 50 de la loi du 9
verzekeringsondernemingen. juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurance.
[...] » [...] »
Artikel 29bis, § 2, van dezelfde wet bepaalde : L'article 29bis, § 2, de la même loi disposait :
« De bestuurder en de passagiers van een motorrijtuig en hun « Le conducteur et les passagers d'un véhicule automoteur et leurs
rechthebbenden kunnen zich niet beroepen op de bepalingen van dit ayants droit ne peuvent se prévaloir du présent article. »
artikel. » B.2. De zaak ten gronde heeft betrekking op de schade geleden door een B.2. L'affaire au fond concerne le dommage subi par un éboueur qui fut
werkman die werd geraakt door een voertuig toen hij afstapte van een heurté par un véhicule alors qu'il descendait du camion de la voirie
vuilniswagen om vuilnisbakken op te halen. pour ramasser des poubelles.
B.3. De verwijzende rechter verwijst naar het begrip « passagier », B.3. Le juge a quo se réfère à la notion de « passager », telle
zoals het is gedefinieerd in artikel 3, § 1, van de wet van 21 qu'elle est définie à l'article 3, § 1er, de la loi du 21 novembre
november 1989, en hij is van mening dat de persoon die een vervoermiddel verlaat de hoedanigheid van bestuurder of passagier van dat voertuig behoudt zolang die persoon in het verkeer niet een normale plaats heeft ingenomen die niets heeft uit te staan met het besturen van dat voertuig of het erdoor vervoerd worden. Uit die definitie leidt hij af dat het slachtoffer van het ongeval te dezen de hoedanigheid van passagier had. Het Hof antwoordt op de prejudiciële vraag in de interpretatie die de verwijzende rechter meende te kunnen geven aan de in het geding zijnde bepaling. B.4. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde bepaling blijkt dat het door de wetgever nagestreefde doel erin bestond de schadeloosstelling van sommige slachtoffers van ongevallen te versnellen en voor het Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) een substantiële besparing te 1989, et il considère que la personne qui descend d'un moyen de locomotion garde la qualité de conducteur ou de passager de ce véhicule tant qu'elle n'a pas repris dans la circulation une présence normale, distincte de la conduite de ce véhicule ou de son transport par celui-ci. Il déduit de cette définition que la victime de l'accident avait en l'espèce la qualité de passager. La Cour répond à la question préjudicielle dans l'interprétation que le juge a quo a cru pouvoir donner à la disposition en cause. B.4. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition en cause que l'objectif poursuivi par le législateur était d'accélérer l'indemnisation de certaines victimes d'accidents et de réaliser pour l'Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI) une
verwezenlijken (Parl. St., Senaat, 1993-1994, nr. 980/3, pp. 12-16; économie substantielle (Doc. parl., Sénat, 1993-1994, n° 980/3, pp.
Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 1343/6, p. 2). 12-16 ; Doc. parl., Chambre, 1993-1994, n° 1343/6, p. 2).
Over het bestaan van een eventuele discriminatie ten nadele van de Sur l'existence d'une éventuelle discrimination au détriment des
bestuurders en passagiers, vanwege hun uitsluiting uit de regeling van conducteurs et passagers, en raison de leur exclusion du système
automatische schadeloosstelling, heeft de bevoegde minister betoogd d'indemnisation automatique, le ministre compétent a soutenu que le
dat de bestuurder een aansprakelijkheid op zich neemt die verbonden is conducteur prenait une responsabilité liée au risque créé par la mise
met het risico dat wordt gecreëerd door het in het verkeer brengen van en circulation d'un véhicule et que le passager était lui aussi
een voertuig en dat de passagier ook aansprakelijk is vermits hij responsable puisqu'il acceptait de partager ce risque (Doc. parl.,
aanvaardt dat risico te delen (Parl. St., Senaat, 1993-1994, nr.
980/3, p. 5; Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 1343/6, pp. 10-11). De Sénat, 1993-1994, n° 980/3, p. 5; Doc. parl., Chambre, 1993-1994, n°
minister heeft eraan toegevoegd dat er weinig gevallen zijn waarbij de 1343/6, pp. 10-11). Le ministre a ajouté qu'il n'y avait que peu de
passagiers, slachtoffers van een verkeersongeval, niet worden vergoed cas où les passagers, victimes d'un accident de la circulation, ne
en dat die gevallen zouden moeten kunnen worden geregeld in het kader sont pas indemnisés et que ces cas devaient pouvoir être réglés dans
van de wet op de verzekeringen (Parl. St., Senaat, 1993-1994, nr. le cadre de la loi sur les assurances (Doc. parl., Sénat, 1993-1994,
980/3, p. 21). n° 980/3, p. 21).
B.5. Ongeacht de pertinentie van de motieven - bekritiseerd door de B.5. Quelle que soit la pertinence des motifs - critiqués par la
afdeling wetgeving van de Raad van State (Parl. St., Kamer, 1993-1994, section de législation du Conseil d'Etat (Doc. parl., Chambre,
nr. 980/1, p. 157) - die worden aangevoerd om de bestuurders uit te 1993-1994, n° 980/1, p. 157) - invoqués pour exclure les conducteurs
sluiten van het voordeel van de wet, blijken ze toch de volledige
uitsluiting van de passagiers niet te kunnen verantwoorden. Zij worden du bénéfice de la loi, il n'apparaît pas qu'ils puissent justifier
immers van het voordeel van de wet uitgesloten, zelfs indien zij geen l'exclusion totale des passagers. En effet, ceux-ci sont privés du
enkele fout hebben begaan, terwijl de andere gebruikers die onder de bénéfice de la loi même s'ils n'ont commis aucune faute, alors que les
toepassing van de wet vallen, van het voordeel slechts worden autres usagers qui entrent dans le champ d'application de la loi, n'en
uitgesloten indien zij een onverschoonbare fout hebben begaan (artikel sont exclus que s'ils ont commis une faute inexcusable (article 29bis,
29bis, § 1, derde lid). De omstandigheid dat er maar weinig gevallen § 1er, alinéa 3). La circonstance qu'il y aurait peu de cas où les
zouden zijn waarin de passagiers niet zouden worden vergoed of dat die passagers ne seraient pas indemnisés ou encore que ces cas devraient
gevallen zouden moeten worden geregeld « in het kader van de wet op de être réglés « dans le cadre de la loi sur les assurances » n'est pas
verzekeringen » is evenmin van die aard dat zij hun uitsluiting davantage de nature à justifier leur exclusion.
verantwoordt.
B.6. Daaruit volgt dat de in het geding zijnde bepaling niet redelijk B.6. Il s'ensuit que, en ce qu'elle dispose qu'en toute hypothèse les
verantwoord is, in zoverre zij bepaalt dat de passagiers van een passagers d'un véhicule victimes d'un accident de la circulation ne
voertuig die het slachtoffer zijn van een verkeersongeval zich hoe dan peuvent se prévaloir de l'article 29bis de la loi, la disposition en
ook niet op artikel 29bis van de wet kunnen beroepen. cause n'est pas raisonnablement justifiée.
B.7. Het Hof stelt trouwens vast, samen met de verwijzende rechter, B.7. La Cour constate d'ailleurs, avec le juge a quo, que l'exclusion
dat de in het geding zijnde uitsluiting, die is ingevoerd bij de wet en cause, instaurée par la loi du 30 mars 1994, a été supprimée par
van 30 maart 1994, is afgeschaft bij de wet van 13 april 1995. Die celle du 13 avril 1995. Cette dernière loi avait pour objet de
laatstvermelde wet had tot doel « een aantal gebreken » weg te werken, remédier à « certains défauts », parmi lesquels l'exclusion des
waaronder de uitsluiting van de passagiers, « [hoewel] zij niet aan de passagers, « malgré [qu'ils] ne soient pas à l'origine du risque
basis [liggen] van het objectieve risico dat (de eigenaar van) het objectif créé par le (propriétaire du) véhicule à moteur » (Doc.
motorrijtuig creëert » (Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 1422/1, pp. 1 parl., Chambre, 1993-1994, n° 1422/1, pp. 1 et 2). L'auteur de la
en 2). De auteur van het voorstel dat zou leiden tot de wetswijziging proposition qui allait aboutir à la modification de la loi justifiait
verantwoordde de afschaffing van de uitsluiting van passagiers door la suppression de l'exclusion des passagers par le souci de mettre «
het streven « een einde [te maken] aan deze discriminatoire regeling » un terme à cette discrimination » (Doc. parl., Chambre, 1993-1994, n°
(Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 1422/5, p. 5). 1422/5, p. 5).
B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 29bis, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de L'article 29bis, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorvoertuigen, l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
ingevoegd bij artikel 45 van de wet van 30 maart 1994, zoals van automoteurs, inséré par l'article 45 de la loi du 30 mars 1994, tel
toepassing vóór de wijziging ervan bij de wet van 13 april 1995, qu'il était d'application avant sa modification par la loi du 13 avril
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het bepaalt dat 1995, viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il
de passagiers van een motorrijtuig en hun rechthebbenden zich niet dispose que les passagers d'un véhicule automoteur et leurs ayants
kunnen beroepen op dat artikel 29bis. droit ne peuvent se prévaloir de cet article 29bis.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 september 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 septembre 2002.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Melchior M. Melchior
^