Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 126/2002 van 10 juli 2002 Rolnummer 2150 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maats Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 126/2002 van 10 juli 2002 Rolnummer 2150 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maats Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 126/2002 du 10 juillet 2002 Numéro du rôle : 2150 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30bis, § 6, 1°, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, M.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 126/2002 van 10 juli 2002 Extrait de l'arrêt n° 126/2002 du 10 juillet 2002
Rolnummer 2150 Numéro du rôle : 2150
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 30bis, § 6, 1°, En cause : la question préjudicielle relative à l'article 30bis, § 6,
van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 1°, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre
december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs, posée par le
gesteld door de Arbeidsrechtbank te Charleroi. Tribunal du travail de Charleroi.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Snappe, Martens, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Snappe, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 20 maart 2001 in zake de Rijksdienst voor Sociale Par jugement du 20 mars 2001 en cause de l'Office national de sécurité
Zekerheid tegen M.D. en S.S., waarvan de expeditie ter griffie van het sociale contre M.D. et S.S., dont l'expédition est parvenue au greffe
Arbitragehof is ingekomen op 29 maart 2001, heeft de Arbeidsrechtbank de la Cour d'arbitrage le 29 mars 2001, le Tribunal du travail de
te Charleroi de volgende prejudiciële vraag gesteld : Charleroi a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969 [tot « L'article 30bis, § 6, 1°, de la loi du 27 juin 1969 [révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders], in de restrictieve travailleurs], tel qu'interprété restrictivement par la Cour de
interpretatie van het Hof van Cassatie, de artikelen 10 en 11 van de cassation, ne viole-t-il pas les articles 10 et 11 de la Constitution
Grondwet niet, doordat het de uitsluiting van de wettelijke en ce qu'il limite l'exclusion de la solidarité légale aux seuls cas
hoofdelijkheid beperkt tot de enkele gevallen van het verbouwen, het de transformation, aménagement, réparation, entretien ou nettoyage
inrichten, het herstellen, het onderhouden of het reinigen van een
bestaande individuele woongelegenheid, zonder een uitsplitsing tussen d'une habitation individuelle existante sans permettre une ventilation
het particuliere gedeelte en het beroepsgedeelte van een woonhuis toe entre partie privée et partie professionnelle d'une maison
te staan, in het geval waarin de medecontractant van de d'habitation dans l'hypothèse où le cocontractant de l'entrepreneur
niet-geregistreerde aannemer zijn woonhuis ten dele aanwendt voor de non enregistré affecte partiellement sa maison d'habitation à
uitoefening van een beroepsactiviteit als zelfstandige ? » l'exercice d'une activité professionnelle indépendante ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 30bis van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de B.1. L'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi
besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs,
zekerheid der arbeiders, zoals van toepassing op het geschil voor de tel qu'il est applicable au litige pendant devant le juge a quo,
verwijzende rechter, bepaalde : disposait :
« § 1. Eenieder die voor de uitvoering van de door de Koning te « § 1er. Quiconque fait appel, pour l'exécution d'activités
bepalen werkzaamheden een beroep doet op iemand die niet geregistreerd déterminées par le Roi, à quelqu'un qui n'est pas enregistré comme
is als aannemer voor de toepassing van dit artikel en van artikel entrepreneur pour l'application du présent article et de l'article
299bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, is hoofdelijk 299bis du Code des impôts sur les revenus, est solidairement
aansprakelijk voor de betaling van de bijdragen voor sociale responsable du paiement des cotisations, des majorations responsable
zekerheid, de bijdrageopslagen en verwijlintresten verschuldigd door du paiement des cotisations, des majorations de cotisations et des
zijn medecontractant aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Deze intérêts dus à l'Office national de sécurité sociale, par son
aansprakelijkheid wordt beperkt tot 50 pct. van de totale prijs van cocontractant. Cette responsabilité est limitée à 50 p.c. du prix
het werk, exclusief belasting over de toegevoegde waarde. total des travaux, non compris la taxe sur la valeur ajoutée.
[...] [...]
§ 3. Degene die een beroep doet op een niet geregistreerde § 3. Celui qui, pour l'exécution d'une activité visée au § 1er, fait
medecontractant voor de uitvoering van een in § 1 bepaalde appel à un cocontractant non enregistré, est tenu, lors de chaque
werkzaamheid, is verplicht bij iedere betaling die hij aan die
medecontractant doet, 15 pct. van het door hem verschuldigde bedrag, paiement qu'il effectue à ce cocontractant, de retenir et de verser 15
exclusief belasting over de toegevoegde waarde, in te houden en te p.c. du montant dont il est redevable; non compris la taxe sur la
storten bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid volgens de door de valeur ajoutée, à l'Office national de sécurité sociale, selon les
Koning te bepalen modaliteiten. De aldus gestorte bedragen worden in modalités déterminées par le Roi. Le cas échéant, les montants ainsi
voorkomend geval in mindering gebracht van het bedrag waarvoor hij bij versés sont déduits du montant pour lequel il est rendu responsable
toepassing van § 1 aansprakelijk gesteld wordt. conformément au § 1er.
[...] [...]
Onverminderd de toepassing van de sancties voorzien in artikel 35, Celui qui n'effectue par le versement visé par les alinéas précédents,
eerste lid, 3°, is degene die de in de voorgaande leden bedoelde est redevable envers l'Office national de sécurité sociale d'une
storting niet verricht heeft, aan de Rijksdienst voor Sociale majoration égale au double du montant dû, sans préjudice de
Zekerheid een bijslag verschuldigd gelijk aan het dubbel van het te l'application des sanctions prévues par l'article 35, alinéa 1er, 3°.
betalen bedrag. De Koning bepaalt onder welke voorwaarden deze bijslag Le Roi détermine les conditions dans lesquelles cette majoration peut
geheel of gedeeltelijk kan kwijtgescholden worden. être remise en tout ou en partie.
[...] [...]
§ 6. Dit artikel is niet van toepassing op : § 6. Le présent article n'est pas applicable :
1° het verbouwen, het inrichten, het herstellen, het onderhouden of 1° à la transformation, l'aménagement, la réparation, l'entretien ou
het reinigen van een bestaande individuele woongelegenheid; le nettoyage d'une habitation individuelle existante;
2° het bouwen van een eengezinswoning die anders dan in groepsverband 2° à la construction d'une maison unifamiliale érigée autrement qu'en
wordt opgericht op initiatief en voor rekening van een particulier. De groupe, à l'initiative et pour le compte d'un particulier. Le Roi
Koning omschrijft het begrip groepsverband. » définit la notion de construction en groupe. ».
B.2. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van het articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 30bis, § 6, 1°, de
voormelde artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969, niet la loi du 27 juin 1969 précité, non pas en ce qu'il prévoit une
doordat het in een uitzondering voorziet voor het verbouwen, het exception pour la transformation, l'aménagement, la réparation,
inrichten, het herstellen, het onderhouden of het reinigen van een l'entretien ou le nettoyage d'une habitation individuelle existante
bestaande individuele woongelegenheid, maar doordat het, volgens vaste mais en ce qu'il ne permet pas, selon une jurisprudence constante de
rechtspraak van het Hof van Cassatie (Cass. 9 januari 1988, Arr. la Cour de cassation (Cass. 9 janvier 1988, Pas., 1989, I, n° 257;
Cass., 1989, nr. 257; Cass. 5 september 1988, Arr. Cass., 1989, nr. 4; Cass. 5 septembre 1988, Pas., 1989, I, n° 4; Cass. 21 mai 1990, Pas.,
Cass. 21 mei 1990, Arr. Cass., 1990, nr. 554), niet toestaat dat het privé-gedeelte en het beroepsgedeelte worden opgesplitst in het geval waarin de medecontractant van de niet-geregistreerde aannemer zijn woonhuis gedeeltelijk gebruikt voor de uitoefening van een zelfstandige beroepsactiviteit. B.3. In zoverre de in het geding zijnde bepaling enkel betrekking heeft op de individuele woongelegenheid in de gebruikelijke betekenis van het woord, namelijk het onroerend goed dat voor bewoning en niet voor professioneel gebruik is bestemd, brengt zij een verschil in behandeling teweeg tussen een particulier die werken, als omschreven in die bepaling, uitvoert in een bestaande individuele woongelegenheid die uitsluitend voor huisvesting wordt gebruikt en een particulier die dergelijke werken uitvoert in een woongelegenheid die deels voor 1990, I, n° 554), que la partie privée et la partie professionnelle soient scindées dans le cas où le cocontractant de l'entrepreneur non enregistré affecte partiellement sa maison d'habitation à l'exercice d'une activité professionnelle indépendante. B.3. En ce que la disposition en cause porte uniquement sur l'habitation individuelle au sens usuel du terme, à savoir le bien immobilier qui est affecté à l'habitation et non à l'usage professionnel, elle établit une différence de traitement entre un particulier qui effectue les travaux définis par cette disposition dans une habitation individuelle existante à usage exclusif de logement et un particulier qui effectue des travaux dans une
huisvesting wordt gebruikt en deels wordt aangewend voor de habitation qui est affectée en partie au logement et en partie à
uitoefening van een zelfstandige beroepsactiviteit en waarbij de l'exercice d'une activité professionnelle indépendante, lorsque les
werken de beide gedeelten van de woongelegenheid betreffen. Immers, travaux concernent les deux parties de l'habitation. En effet, le
enkel de eerstgenoemde wordt begrepen onder de uitzondering bedoeld in premier nommé est inclus dans l'exception visée à l'article 30bis, §
artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969, terwijl de 6, 1°, de la loi du 27 juin 1969, cependant que le dernier nommé ne
laatstgenoemde die uitzondering niet kan genieten en zijn peut bénéficier de cette exception et ne peut limiter sa solidarité,
hoofdelijkheid niet kan beperken, zelfs niet in de vorm van een fût-ce sous la forme d'une ventilation entre les travaux concernant la
uitsplitsing van de werken betreffende het woongedeelte en die partie réservée à l'habitation et ceux concernant la partie
betreffende het beroepsgedeelte, en bijgevolg voor het geheel van de professionnelle, et que, dès lors, il relève, pour l'ensemble des
werken onder de toepassing van artikel 30bis, §§ 1 en 3, van dezelfde travaux, de l'application de l'article 30bis, §§ 1er et 3, de la même
wet valt. loi.
B.4.1. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van een geheel B.4.1. La disposition en cause fait partie d'un ensemble de mesures
van maatregelen ter bestrijding, op een meer doeltreffende wijze dan visant à lutter, de manière plus efficace que dans le passé, contre
in het verleden, van de bedrieglijke praktijken van de koppelbazen, les pratiques frauduleuses des pourvoyeurs de main-d'oeuvre qui « se
die, enerzijds, bestaan « uit het niet-betalen van sociale bijdragen, traduisent, d'une part, par le non-paiement des cotisations de
de bedrijfsvoorheffing en de B.T.W. en, anderzijds, uit het bezetten sécurité sociale, du précompte professionnel et de la T.V.A. et,
van een belangrijk aantal werkplaatsen door personen die sociale d'autre part, par l'occupation d'un nombre important de postes de
uitkeringen genieten (pensioen, werkloosheidsvergoeding en uitkeringen travail soit par des personnes bénéficiant d'allocations sociales
ZIV) en wier prestaties in strijd zijn met de betrokken (pension, allocation de chômage et indemnités AMI) et effectuant des
uitkeringsreglementering, of door buitenlanders. In beide gevallen is prestations en violation des règles qui régissent l'octroi de ces
het effect een even grote vermindering van het aanbod voor de allocations, soit par des étrangers, ce qui, dans un cas comme dans
werknemers die een regelmatige betrekking zoeken » (Parl. St., Senaat, l'autre, a pour effet de réduire [...] les offres pour les demandeurs
1977-1978, nr. 415-1, p. 36). d'emploi réguliers » (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, n° 415-1, p. 36).
B.4.2. Luidens dezelfde parlementaire voorbereiding betreffen die B.4.2. Selon les mêmes travaux préparatoires, ces mesures concernent
maatregelen de sectoren van de fiscale wetgeving, de sociale les secteurs de la législation fiscale, de la législation sociale, de
wetgeving, de wetgeving op de overheidsopdrachten en de wetgeving op la législation sur les marchés publics et de la législation relative
het handelsregister. Artikel 30bis van de wet van 27 juni 1969 maakt au registre de commerce. L'article 30bis de la loi du 27 juin 1969
deel uit van de tweede categorie van maatregelen. Het was de bedoeling fait partie de la deuxième catégorie de mesures. L'intention du
van de wetgever « ertoe te komen dat geen beroep meer wordt gedaan op législateur était « d'en arriver à ce qu'il ne soit plus fait appel à
personen van wie verwacht kan worden dat ze hun verplichtingen als des personnes dont on peut craindre qu'elles ne rempliront pas leurs
werkgever niet zullen naleven » (ibid., p. 39). obligations d'employeur » (ibid., p. 39).
B.5.1. Het onderscheid in behandeling tussen de personen bedoeld in B.5.1. La différence de traitement entre les personnes visées au B.3
B.3 steunt op een objectief criterium, namelijk de bestemming van de se fonde sur un critère objectif, à savoir la destination des travaux
werken die zij hebben laten uitvoeren. qu'elles ont fait réaliser.
B.5.2. Dat criterium van onderscheid is tevens pertinent ten opzichte B.5.2. Ce critère de distinction est également pertinent par rapport
van het doel van de maatregel, zoals omschreven in B.4. De wetgever, au but de la mesure, défini au B.4. Le législateur, qui souhaitait
die de strijd tegen de frauduleuze activiteiten van de koppelbazen renforcer la lutte contre les activités frauduleuses des pourvoyeurs
wenste op te drijven, vermocht de door hem toegestane uitzonderingen de main-d'oeuvre, a pu définir de manière restrictive les exceptions
restrictief te omschrijven en te beperken tot die werken die exclusief qu'il autorise et les limiter aux travaux qui portent exclusivement
betrekking hebben op een bestaande individuele woongelegenheid of op sur une habitation individuelle existante ou sur la construction,
een eengezinswoning die anders dan in groepsverband wordt opgericht. érigée autrement qu'en groupe, d'une maison unifamiliale.
B.5.3. Ook al is het gewettigd dat de wetgever ernaar streeft fraude B.5.3. Il est également légitime que le législateur vise à prévenir la
te voorkomen in sectoren waarin hij heeft vastgesteld dat die fraude fraude dans les secteurs où il a constaté que cette fraude est
aanzienlijk is, toch dient hij ervoor te zorgen dat de genomen considérable, mais il doit veiller à ce que les mesures adoptées
maatregelen niet verder gaan dan hetgeen daartoe noodzakelijk is. Het n'aillent pas au-delà de ce qui est nécessaire à cette fin. La Cour
Hof moet bijgevolg nagaan of de in het geding zijnde maatregel niet doit, dès lors, vérifier si la mesure en cause n'est pas
onevenredig is. disproportionnée.
B.5.4. Rekening houdend met het doel van de wetgever dat erin bestaat B.5.4. Compte tenu du but du législateur qui consiste en ce que, dans
dat in alle andere gevallen dan die welke zijn omschreven in de tous les autres cas que ceux décrits dans les exceptions visées à
uitzonderingen bedoeld in artikel 30bis, § 6, eenieder ertoe wordt aangespoord een beroep te doen op een geregistreerde aannemer, brengt de in het geding zijnde maatregel geen onevenredige gevolgen teweeg, daar, wat de werken aan het beroepsgedeelte van de woning betreft, de betrokken opdrachtgever steeds verplicht is na te gaan of zijn aannemer geregistreerd is. Het Hof ziet niet in in welk opzicht een overdreven verplichting aan de opdrachtgever zou worden opgelegd vermits het waarschijnlijk dezelfde aannemer zal zijn die de totaliteit van de werken en dus ook aan het woongedeelte zal uitvoeren. Ten slotte kan van één en dezelfde persoon bezwaarlijk worden verwacht dat hij, met betrekking tot de naleving van de wettelijke vereisten door zijn medecontractant, een grotere oplettendheid aan de dag legt voor het deel van de werken dat het beroepsgedeelte betreft dan voor het deel dat het privé-gedeelte betreft. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof l'article 30bis, § 6, chacun soit incité à recourir à un entrepreneur enregistré, la mesure en cause n'a pas d'effets disproportionnés, étant donné que pour ce qui concerne les travaux effectués à la partie professionnelle de l'habitation, le cocontractant concerné est toujours tenu de vérifier si son entrepreneur est enregistré. La Cour ne voit pas en quoi une obligation excessive serait imposée au cocontractant puisque, probablement, ce sera le même entrepreneur qui effectuera la totalité des travaux et, dès lors, également ceux effectués à la partie réservée à l'habitation. Enfin, on peut difficilement attendre d'une seule et même personne qu'en ce qui concerne le respect des exigences légales par son cocontractant, elle fasse preuve de plus d'attention pour les travaux qui concernent la partie professionnelle que pour ceux qui concernent la partie privée. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 30bis, § 6, 1°, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van L'article 30bis, § 6, 1°, de la loi du 27 juin 1969 révisant
de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
zekerheid der arbeiders schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet travailleurs ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en
niet in zoverre het niet geldt voor de in die bepaling omschreven ce qu'il ne s'applique pas aux travaux définis dans cette disposition,
werken aan een bestaande individuele woongelegenheid die deels voor effectués dans une habitation individuelle existante qui est affectée
huisvesting en deels voor een zelfstandige beroepsactiviteit wordt en partie au logement et en partie à une activité professionnelle
gebruikt, wanneer de werken beide gedeelten van de woongelegenheid indépendante, lorsque les travaux concernent les deux parties de
betreffen. l'habitation.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 juli 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 juillet 2002.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms L. Potoms
De voorzitter, Le président,
M. Melchior M. Melchior
^