Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 101/2002 van 19 juni 2002 Rolnummer : 2238 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52 2 van het Wetboek der successierechten, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik. Het Arbitrag samengesteld uit rechter L. François, waarnemend voorzitter, en voorzitter A. Arts, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 101/2002 van 19 juni 2002 Rolnummer : 2238 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 52 2 van het Wetboek der successierechten, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik. Het Arbitrag samengesteld uit rechter L. François, waarnemend voorzitter, en voorzitter A. Arts, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 101/2002 du 19 juin 2002 Numéro du rôle : 2238 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 52 2 du Code des droits de succession, posée par le Tribunal de première instance de Liège. La Cour d' composée du juge L. François, faisant fonction de président, et du président A. Arts, et des juges (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 101/2002 van 19 juni 2002 Extrait de l'arrêt n° 101/2002 du 19 juin 2002
Rolnummer : 2238 Numéro du rôle : 2238
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 522 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 522 du Code
Wetboek der successierechten, gesteld door de Rechtbank van eerste des droits de succession, posée par le Tribunal de première instance
aanleg te Luik. de Liège.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit rechter L. François, waarnemend voorzitter, en composée du juge L. François, faisant fonction de président, et du
voorzitter A. Arts, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. président A. Arts, et des juges P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt,
Bossuyt, L. Lavrysen en J.-P. Snappe, bijgestaan door de griffier L. Lavrysen et J.-P. Snappe, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van rechter L. François, présidée par le juge L. François,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 10 september 2001 in zake R. Parsha-Radermaker tegen de Par jugement du 10 septembre 2001 en cause de R. Parsha-Radermaker
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
is ingekomen op 13 september 2001, heeft de Rechtbank van eerste Cour d'arbitrage le 13 septembre 2001, le Tribunal de première
aanleg te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : instance de Liège a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 522 van het Wetboek der successierechten, krachtens « L'article 522 du Code des droits de succession, en vertu duquel il
hetwelk, behalve in de vier gevallen die het bepaalt, voor de gewoon ' ne peut être, et sauf dans les quatre cas qu'il détermine, fait
geadopteerden geen toepassing kan worden gemaakt van het tarief in de application, pour les adoptés simples ' - à l'opposé de ce qui est
rechte lijn ' - in tegenstelling met wat is bepaald voor de ten volle prévu pour les adoptés pléniers - du tarif en ligne directe ',
geadopteerden - al dan niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? » viole-t-il ou non les articles 10 et 11 de la Constitution ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 522 van het Wetboek der successierechten bepaalt : B.1. L'article 522 du Code des droits de succession dispose :
« Voor de toepassing van dit Wetboek wordt er geen rekening gehouden « Pour l'application du présent Code, il n'est pas tenu compte du lien
met de verwantschapsband voortspruitend uit de gewone adoptie. de parenté résultant de l'adoption simple.
Evenwel wordt, mits bewijs te verstrekken door de belanghebbenden, met Toutefois, moyennant justifications à fournir par les intéressés, il
deze adoptieve afstamming rekening gehouden : est tenu compte de cette filiation adoptive :
1° wanneer het adoptief kind een kind is van de echtgenoot van de adoptant; 2° wanneer, op het ogenblik van de adoptie, het adoptief kind onder de voogdij was van de openbare onderstand of van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, of wees van een voor België gestorven vader of moeder; 3° wanneer het adoptief kind vóór de leeftijd van eenentwintig jaar bereikt te hebben en gedurende zes onafgebroken jaren, uitsluitend van de adoptant of eventueel van hem en zijn echtgenoot te zamen, de hulp en de verzorging heeft gekregen welke kinderen normaal van hun ouders krijgen; 1° lorsque l'enfant adoptif est un enfant du conjoint de l'adoptant; 2° lorsque, au moment de l'adoption, l'enfant adoptif était sous la tutelle de l'assistance publique ou d'un centre public d'aide sociale, ou orphelin d'un père ou d'une mère morts pour la Belgique; 3° lorsque l'enfant adoptif a, avant d'avoir atteint l'âge de vingt et un ans et pendant six années ininterrompues, reçu exclusivement de l'adoptant ou éventuellement de l'adoptant et de son conjoint ensemble, les secours et les soins que les enfants reçoivent normalement de leurs parents;
4° wanneer de adoptie gedaan werd door een persoon van wie al de 4° lorsque l'adoption a été faite par une personne dont tous les
afstammelingen voor België gestorven zijn. » descendants sont morts pour la Belgique. »
B.2. Het principe van die bepaling werd ingevoerd in het Wetboek der B.2. Le principe de cette disposition a été introduit dans le Code des
successierechten bij de wet van 14 augustus 1947, dat wil zeggen in droits de succession par la loi du 14 août 1947, c'est-à-dire à une
een periode waarin slechts één soort adoptie bestond, omdat de époque où il n'existait qu'un type d'adoption, le législateur ayant
wetgever had vastgesteld dat de adoptie « al te vaak van haar doel constaté que « l'adoption est trop souvent détournée de son but et
[wordt] afgeleid en gebruikt met het doel de fiskale lasten te utilisée à des fins d'allégement fiscal » (Doc. parl., Chambre,
verlichten » (Parl. St., Kamer, 1946-1947, nr. 76, p. 4). 1946-1947, n° 76, p. 4).
B.3. De voorwaarden voor de gelijkschakeling werden gewijzigd bij B.3. Les conditions de l'assimilation ont été modifiées par l'arrêté
koninklijk besluit nr. 12 van 18 april 1967 tot wijziging van het royal n° 12 du 18 avril 1967 modifiant le Code des droits de
Wetboek der successierechten, van het Wetboek der registratie-,
hypotheek- en griffierechten en van het Wetboek der zegelrechten. Het succession, le Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de
verslag aan de Koning voorafgaand aan dat besluit herbevestigt de door greffe et le Code des droits de timbre. Le rapport au Roi précédant
de wet van 14 augustus 1947 nagestreefde doelstelling (Belgisch cet arrêté réaffirme l'objectif poursuivi par la loi du 14 août 1947
Staatsblad van 20 april 1967, p. 4223) en verantwoordt die als volgt : (Moniteur belge du 20 avril 1967, p. 4223) et le justifie par les
« Om te vermijden dat de aannemingen vooral door fiscale overwegingen raisons suivantes : « Pour éviter que les adoptions ne puissent être dictées
zouden geïnspireerd worden en hierdoor van hun werkelijk doel zouden principalement par des considérations d'ordre fiscal, au risque d'être
afgeleid worden, tevens om ongezonde belastingontwijking tegen te ainsi détournées de leur fin véritable, ainsi que pour obvier à toute
gaan, voorzien artikel 522 van het Wetboek der successierechten en pratique malsaine visant à éluder l'impôt, l'article 522 du Code des
artikel 1322 van het Wetboek der registratierechten dat in de regel droits de succession et l'article 1322 du Code des droits
voor de heffing van bedoelde belastingen geen rekening mag worden d'enregistrement disposent qu'au regard de la perception de ces
impôts, il ne peut être tenu compte, en principe, du lien de parenté
gehouden met de verwantschapsband voortspruitend uit aanneming. Op résultant de l'adoption. Cette règle s'accompagne, aux termes de la
deze regel voorziet de wet vier uitzonderingen waarin het aangenomen loi, de quatre exceptions dans lesquelles l'enfant adoptif est
kind gelijkgesteld wordt met een wettig kind, [...]. » assimilé à l'enfant légitime, [...]. »
B.4. De huidige tekst, die werd ingevoerd bij artikel 216 van de wet B.4. Le texte actuel, qui provient de l'article 216 de la loi du 22
van 22 december 1989 houdende fiscale bepalingen, houdt rekening met décembre 1989 portant des dispositions fiscales, tient compte de ce
het feit dat de volle adoptie in het Burgerlijk Wetboek werd ingevoerd que l'adoption plénière a été introduite dans le Code civil par la loi
bij de wet van 27 april 1987, die verscheidene bepalingen betreffende du 27 avril 1987 qui a modifié diverses dispositions relatives à
de adoptie heeft gewijzigd. Hij behandelt de twee soorten adopties l'adoption. Il traite différemment, sur le plan fiscal, les deux types
fiscaal verschillend. d'adoption.
Sinds die wijziging wordt de volle adoptie gelijkgesteld met Depuis cette modification, l'adoption plénière est assimilée à la
afstamming, terwijl de gelijkschakeling van de gewone adoptie aan één filiation, tandis que l'assimilation de l'adoption simple reste
van de vier in artikel 522 opgesomde voorwaarden onderworpen blijft. subordonnée à l'une des quatre conditions énumérées à l'article 522.
B.5. Door te eisen dat de gewone adoptie plaatshad in één van de in B.5. En exigeant, pour qu'il en soit tenu compte sur le plan fiscal,
artikel 522 opgesomde omstandigheden, opdat daarmee op fiscaal vlak que l'adoption simple ait été faite dans l'une des circonstances
rekening zou worden gehouden, heeft de wetgever een maatregel genomen énumérées à l'article 522, le législateur a pris une mesure qui permet
die het mogelijk maakt zich ervan te verzekeren dat de adoptie niet de s'assurer qu'elle ne soit pas utilisée à des fins étrangères à
gebeurt met doelstellingen die vreemd zijn aan die welke de wetgever celles qu'il se proposait en organisant l'adoption simple.
beoogde bij de instelling van de gewone adoptie. B.6. Le juge a quo demande à la Cour si la distinction introduite en
B.6. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het in 1989 ingevoerde 1989 n'est pas discriminatoire en ce qu'elle traite différemment, sur
onderscheid niet discriminerend is doordat het op fiscaal vlak de le plan fiscal, la personne qui a fait l'objet d'une adoption simple
personen verschillend behandelt al naargelang die het voorwerp hebben
uitgemaakt van een gewone dan wel van een volle adoptie. et celle qui a fait l'objet d'une adoption plénière.
B.7. Het verschil tussen de twee categorieën van geadopteerden berust B.7. La différence entre les deux catégories d'adoptés repose sur un
op een objectief criterium, omdat de adoptie die zij genieten critère objectif, car l'adoption dont ils bénéficient a des
verschillende burgerrechtelijke gevolgen heeft. conséquences différentes en droit civil.
B.8. De volle adoptie en de gewone adoptie zijn beide weliswaar B.8. Il est vrai que l'adoption plénière et l'adoption simple sont
onderworpen aan voorwaarden die grotendeels dezelfde zijn (artikelen soumises l'une et l'autre à des conditions qui sont largement les
368, § 1, en 345 van het Burgerlijk Wetboek). De volle adoptie is mêmes (articles 368, § 1er, et 345 du Code civil). L'adoption plénière
echter slechts toegestaan indien de geadopteerde minderjarig is op het n'est toutefois permise que si l'adopté est mineur au moment de l'acte
ogenblik van de akte of van het verzoekschrift (artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek). Die voorwaarde is van die aard dat zij de volle adoptie beperkt tot de gevallen waarin de adoptant of de adoptiefouders de werkelijke bedoeling hebben alle verplichtingen van ouders van een minderjarig kind op zich te nemen. Het is bijgevolg relevant om het tarief « in de rechte lijn » slechts zonder voorbehoud toe te passen in geval van volle adoptie. B.9. De volle adoptie kent overigens aan het kind en aan zijn afstammelingen hetzelfde statuut en dezelfde rechten toe als wanneer het geboren zou zijn als kind van de adoptanten en heeft tot gevolg dat het ophoudt deel uit te maken van zijn oorspronkelijke familie (artikel 370, § 1, van het Burgerlijk Wetboek), terwijl in geval van gewone adoptie de geadopteerde en zijn afstammelingen al hun erfrechten behouden in hun oorspronkelijke familie en slechts rechten ou de la requête (article 368, § 2, du Code civil). Cette condition est de nature à limiter l'adoption plénière aux cas où l'adoptant ou les époux adoptants ont l'intention réelle d'assumer toutes les obligations qui incombent aux parents d'un enfant mineur. Il est donc pertinent de n'appliquer sans réserve le tarif « en ligne directe » qu'en cas d'adoption plénière. B.9. Par ailleurs, l'adoption plénière confère à l'enfant et à ses descendants le même statut et les mêmes droits que s'il était né des adoptants et elle a pour effet qu'il cesse d'appartenir à sa famille d'origine (article 370, § 1er, du Code civil), tandis que, en cas d'adoption simple, l'adopté et ses descendants conservent tous leurs droits héréditaires dans leur famille d'origine et n'acquièrent de
verkrijgen op de nalatenschap van de adoptant en niet op de goederen droits que sur la succession de l'adoptant et non sur les biens des
van zijn bloedverwanten (artikel 365 van het Burgerlijk Wetboek). parents de celui-ci (article 365 du Code civil).
B.10. Er bestaan bijgevolg vooral op vermogensrechtelijk vlak B.10. Il existe donc, notamment sur le plan patrimonial, des
verschillen die het verschil in fiscale behandeling verantwoorden van différences qui justifient le traitement fiscal différent des
personen die het voorwerp hebben uitgemaakt van een gewone adoptie : personnes qui ont fait l'objet d'une adoption simple : dès lors que
aangezien zij tegelijk kunnen erven van hun oorspronkelijke familie en celles-ci ont vocation à hériter à la fois de leur famille d'origine
van hun adoptiefouders heeft de wetgever geen onevenredige maatregel et de leurs parents adoptifs, le législateur n'a pas pris une mesure
genomen door te overwegen dat zij niet in beide gevallen het tarief disproportionnée en considérant qu'elles ne pouvaient bénéficier dans
konden genieten dat is voorbehouden voor erfgenamen in de rechte lijn. les deux cas du tarif réservé aux héritiers en ligne directe.
B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 522 van het Wetboek der successierechten schendt de artikelen L'article 522 du Code des droits de succession ne viole pas les
10 en 11 van de Grondwet niet doordat die bepaling het niet mogelijk articles 10 et 11 de la Constitution en ce que cette disposition ne
maakt het tarief « in de rechte lijn » toe te passen voor de permet pas de faire application du tarif « en ligne directe » aux
erfenissen verkregen door de persoon die het voorwerp heeft uitgemaakt successions recueillies par la personne qui a fait l'objet d'une
van een gewone adoptie. adoption simple.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 juni 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 juin 2002.
De griffier, De wnd. voorzitter, Le greffier, Le président f.f.,
P.-Y. Dutilleux. L. François. P.-Y. Dutilleux. L. François.
^