← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 74/2002 van 23 april 2002 Rolnummer 2205 In zake : de prejudiciële
vraag over de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
inzake motorrijtuigen, gelezen Het Arbitragehof, samengesteld
uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 74/2002 van 23 april 2002 Rolnummer 2205 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gelezen Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) | Extrait de l'arrêt n° 74/2002 du 23 avril 2002 Numéro du rôle : 2205 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhic La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, L.(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 74/2002 van 23 april 2002 | Extrait de l'arrêt n° 74/2002 du 23 avril 2002 |
| Rolnummer 2205 | Numéro du rôle : 2205 |
| In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 en 4 van de wet | En cause : la question préjudicielle concernant les articles 3 et 4 de |
| van 21 november 1989 betreffende de verplichte | la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la |
| aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gelezen in | responsabilité en matière de véhicules automoteurs, lus en combinaison |
| samenhang met artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk | avec l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre |
| besluit van 14 december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de | 1992 relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la |
| verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, | responsabilité en matière de véhicules automoteurs, posée par le |
| gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk. | Tribunal de première instance de Courtrai. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. |
| P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman en E. Derycke, | Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée |
| bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij vonnis van 22 juni 2001 in zake het openbaar ministerie en C. | Par jugement du 22 juin 2001 en cause du ministère public et de C. |
| Deckmyn tegen H. Fraeyman en in zake H. Fraeyman tegen de n.v. De | Deckmyn contre H. Fraeyman et en cause de H. Fraeyman contre la s.a. « |
| Volksverzekering en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het | Les Assurances Populaires » et autres, dont l'expédition est parvenue |
| Arbitragehof is ingekomen op 27 juni 2001, heeft de Rechtbank van | au greffe de la Cour d'arbitrage le 27 juin 2001, le Tribunal de |
| eerste aanleg te Kortrijk de volgende prejudiciële vraag gesteld : | première instance de Courtrai a posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schenden de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 | « Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à |
| betreffende de verplichte verzekering voor de aansprakelijkheid van de | l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules |
| motorvoertuigen, in samenlezing met het artikel 4, 1°, b , van het | automoteurs, lus en combinaison avec l'article 4, 1°, b , de l'arrêté |
| koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de | royal du 14 décembre 1992 relatif au contrat-type d'assurance, |
| modelovereenkomst, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet voorzover een | violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'une |
| niet te verantwoorden onderscheid wordt gemaakt en ongelijkheid wordt | distinction injustifiée serait faite et qu'une inégalité serait créée |
| gecreëerd tussen : | entre : |
| - die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die achter | - la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui ont pris |
| het stuur hebben plaatsgenomen en het voertuig doen bewegen of | place derrière le volant et qui mettent en mouvement ou manoeuvrent le |
| manipuleren waardoor schade wordt veroorzaakt en een andere categorie van personen die diezelfde handelingen stellen doch die niet achter het stuur hebben plaatsgenomen, doch wel op de passagierszetel plaatsgenomen hebben, doch evenwel op een gelijke wijze de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid over het voertuig bezitten, waarbij zowel dit voertuig als de controle door deze persoon over het voertuig oorzaak is van de schade, waarbij de verplichte verzekering bij de eerste categorie van personen dekking verschuldigd is, doch bij de tweede categorie geen dekking verschuldigd is door het enkele feit dat de eerste categorie van personen geen wettelijk verplichte verzekering heeft afgesloten; - die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die een welbepaalde schadeveroorzakende handeling stelt, bestaande uit het manipuleren van het voertuig, of althans een onderdeel ervan, waardoor de schade wordt gegenereerd, waarbij deze persoon de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid over het voertuig bezit, dat oorzaak is van een schadeverwekkend feit, terwijl geen enkele andere persoon een handeling van sturen, bewegen of manipuleren ten aanzien van dit voertuig uitvoert, waarbij dit voertuig geldig en wettelijk verzekerd is in burgerrechtelijke aansprakelijkheid, en waarbij het slachtoffer van voormeld schadeverwekkend feit vergoeding kan ontvangen van voormelde verzekeraar, en die categorie van personen, inzittende van een voertuig, die een gelijke welbepaalde schadeveroorzakende | véhicule en provoquant un dommage et une autre catégorie de personnes qui posent les mêmes actes sans avoir pris place derrière le volant mais sur le siège du passager et qui, de manière égale, ont la maîtrise et la responsabilité du véhicule, ce véhicule aussi bien que son contrôle par cette personne étant la cause du dommage et une couverture étant due, du fait de l'assurance obligatoire, pour la première catégorie de personnes mais pas pour la deuxième catégorie de personnes, par le simple fait que la première catégorie de personnes n'a pas conclu d'assurance légalement obligatoire; - la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui posent un acte dommageable déterminé consistant à manoeuvrer le véhicule, ou du moins, une partie de celui-ci et à générer le dommage, cette personne ayant la maîtrise et la responsabilité du véhicule, qui est la cause d'un fait dommageable, alors qu'aucune autre personne ne pose un acte de conduite, de mise en mouvement ou de manoeuvre à l'égard de ce véhicule, ce véhicule étant assuré valablement et légalement en responsabilité civile et la victime du fait dommageable précité pouvant recevoir une indemnité de l'assureur précité, et la catégorie des personnes, passagères d'un véhicule, qui posent un acte |
| handeling stelt, bestaande uit het manipuleren van het voertuig, of | dommageable déterminé identique consistant à manoeuvrer le véhicule, |
| althans een onderdeel ervan, waardoor de schade wordt gegenereerd, | ou du moins une partie de celui-ci, et générant le dommage, cette |
| waarbij deze persoon de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid over | personne ayant la maîtrise et la responsabilité du véhicule, qui est |
| het voertuig bezit, dat oorzaak is van een schadeverwekkend feit, | la cause d'un fait dommageable, alors qu'aucune autre personne ne pose |
| terwijl geen enkele andere persoon een handeling van sturen, bewegen of manipuleren ten aanzien van dit voertuig uitvoert, waarbij dit voertuig niet geldig en wettelijk verzekerd is in burgerrechtelijke aansprakelijkheid, en waarbij het slachtoffer van voormeld schadeverwekkend feit geen vergoeding kan ontvangen van de wettelijke verzekeraar burgerrechtelijke aansprakelijkheid, waardoor dus een niet te verantwoorden onderscheid wordt gecreëerd tussen twee verschillende situaties, waarbij het slachtoffer in het ene geval wel en in het andere geval geen vergoeding kan bekomen, vanwege een wettelijk voorziene verzekeraar burgerrechtelijke aansprakelijkheid, door het enkele geval dat de eigenaar van het voertuig, waarmee het schadeverwekkend feit werd veroorzaakt, doch bestuurd, dan wel gemanipuleerd door een persoon, die wel over een wettelijk voorziene verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid auto beschikt, geen wettelijk voorziene verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid auto had, terwijl de schadeverwekkende situatie, de schadeverwekkende persoon en het motorvoertuig waarmee de schade werd veroorzaakt identiek zijn ? » | un acte de conduite, de mise en mouvement ou de manipulation à l'égard de ce véhicule, ce véhicule n'étant pas assuré valablement et légalement en responsabilité civile et la victime du fait dommageable précité ne pouvant recevoir une indemnité de l'assureur légal en responsabilité civile, ce qui crée donc une distinction injustifiée entre deux situations différentes, la victime pouvant, dans un cas, obtenir une indemnité et non dans l'autre cas, de la part d'un assureur en responsabilité civile légalement prévu, par le simple fait que le propriétaire du véhicule qui a causé le fait dommageable mais qui est conduit ou manoeuvré par une personne qui possède, elle, une assurance en responsabilité civile 'automobile ' légalement prévue, n'avait pas d'assurance en responsabilité civile 'automobile' légalement prévue, alors que la situation dommageable, l'auteur du dommage et le véhicule automoteur avec lequel le dommage a été causé sont identiques ? » |
| (...) | (...) |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De beide onderdelen van de prejudiciële vraag hebben betrekking | B.1. Les deux parties de la question préjudicielle ont trait aux |
| op de artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de | articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance |
| verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen en op | obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs |
| artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk besluit van 14 | et à l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre |
| december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de verplichte | 1992 relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la |
| aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. | responsabilité en matière de véhicules automoteurs. |
| De artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 luiden : | Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 sont libellés comme suit : |
| « Art. 3.§ 1. De verzekering moet waarborgen dat benadeelden |
« Art. 3.§ 1er. L'assurance doit garantir l'indemnisation des |
| schadeloos worden gesteld in geval van burgerrechtelijke | personnes lésées chaque fois qu'est engagée la responsabilité civile |
| aansprakelijkheid van de eigenaar, van iedere houder en van iedere | du propriétaire, de tout détenteur et de tout conducteur du véhicule |
| bestuurder van het verzekerde motorrijtuig, alsmede van degenen die | assuré, de toute personne transportée et de l'employeur des personnes |
| daarin worden vervoerd en van de werkgever van bovengenoemde personen, | précitées lorsque celles-ci sont exonérées de toute responsabilité en |
| wanneer dezen van alle aansprakelijkheid zijn ontheven krachtens | |
| artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de | vertu de l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux |
| arbeidsovereenkomsten, zulks met uitzondering van de burgerrechtelijke | contrats de travail, à l'exclusion de la responsabilité civile de ceux |
| aansprakelijkheid van hen die zich door diefstal, geweldpleging of | qui se seraient rendus maîtres du véhicule par vol ou violence ou par |
| heling de macht over het motorrijtuig hebben verschaft. | suite de recel. |
| De verzekering moet, onder de voorwaarden die de Koning bepaalt, de | L'assurance doit garantir, aux conditions que le Roi détermine, les |
| schade omvatten welke aan personen en aan goederen wordt toegebracht | dommages causés aux personnes et aux biens par des faits survenus sur |
| door feiten die voorgevallen zijn op het grondgebied van de Staten die | le territoire des Etats déterminés par le Roi. Elle doit garantir les |
| de Koning bepaalt. Hierin is begrepen de schade toegebracht aan | dommages causés aux personnes transportées à quelque titre que ce soit |
| personen die, onder welke titel ook, worden vervoerd door het | |
| verzekerd motorrijtuig. | par le véhicule assuré. |
| Van de verzekering kan niettemin worden uitgesloten, de schade aan : | Toutefois, peuvent être exclus de l'assurance, les dommages : |
| 1° het verzekerd voertuig; 2° de door dit voertuig vervoerde goederen met uitzondering van de persoonlijke kleding en bagage van de vervoerde personen, de garantie met betrekking tot de persoonlijke kleding en bagage kan beperkt worden tot honderdduizend frank per persoon. De verzekering moet de burgerrechtelijke aansprakelijkheid dekken voor de schade die het motorrijtuig heeft veroorzaakt, zoals die aansprakelijkheid voortvloeit uit de toepasselijke wet. De verzekering met betrekking tot een bij artikel 1 met een motorrijtuig gelijkgestelde aanhangwagen moet alleen de schade dekken die door de niet gekoppelde aanhangwagen wordt veroorzaakt. § 2. De dekking moet onbeperkt zijn. Voor stoffelijke schade, veroorzaakt door brand of ontploffing kan de dekking tot vijftig miljoen frank per schadegeval beperkt worden. In de gevallen bedoeld in artikel 8, kan de dekking worden beperkt tot vijfhonderd miljoen frank per schadegeval. | 1° au véhicule assuré; 2° aux biens transportés par ce véhicule à l'exception des vêtements et bagages personnels des personnes transportées; la garantie relative à ces vêtements et bagages personnels peut être limitée à cent mille francs par personne. L'assurance doit couvrir la responsabilité civile du chef des dommages causés par le véhicule automoteur telle qu'elle résulte de la loi applicable. L'assurance portant sur une remorque assimilée à un véhicule automoteur par l'article 1er, ne doit couvrir que les dommages causés par la remorque non attelée. § 2. La garantie doit être illimitée. En ce qui concerne les dommages matériels provoqués par un incendie ou une explosion, la garantie peut être limitée à une somme de cinquante millions de francs par sinistre. Pour les cas prévus à l'article 8, la couverture peut être limitée à cinq cents millions de francs par sinistre. |
| § 3. Dit artikel vindt geen toepassing op schade te vergoeden | § 3. Le présent article n'est pas applicable aux dommages dont la |
| overeenkomstig de wetgeving betreffende de aansprakelijkheid op het | réparation est organisée par la législation relative à la |
| gebied van de kernenergie. | responsabilité civile dans le domaine de l'énergie nucléaire. |
| Voor de stoffelijke schade die niet door deze wetgeving gedekt is en | En ce qui concerne les dommages matériels non couverts par cette |
| voortkomt uit of het gevolg is van een kernongeval in de zin van | législation et résultant des effets d'un accident nucléaire, au sens |
| artikel 1, a) , i), van het Verdrag van Parijs van 29 juli 1960, kan | de l'article 1er, a) , i), de la Convention de Paris du 29 juillet |
| de dekking worden beperkt tot vijftig miljoen frank per schadegeval. | 1960, la garantie peut être limitée à une somme de cinquante millions |
| de francs par sinistre. | |
| § 4. De Koning kan op 1 januari van elk jaar de in de voorgaande | § 4. Le Roi peut adapter le 1er janvier de chaque année les montants |
| paragrafen bedoelde bedragen aanpassen volgens de ontwikkeling van het | visés aux paragraphes précédents en fonction de l'évolution de |
| indexcijfer der consumptieprijzen van het Rijk, met als basis het | l'indice des prix à la consommation du Royaume en prenant comme base |
| indexcijfer van 1 januari 1983. | l'indice au 1er janvier 1983. |
Art. 4.§ 1. Niemand kan van het voordeel van de vergoeding |
Art. 4.§ 1er. Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation |
| uitgesloten worden om reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met | en raison de sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est |
| uitzondering van diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is | exonéré de toute responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du |
| krachtens artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de | 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail. |
| arbeidsovereenkomsten. | |
| Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten, | Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation |
| wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen : | lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles : |
| - de bestuurder van het motorrijtuig; | - le conducteur du véhicule; |
| - de verzekeringnemer; | - le preneur d'assurance; |
| - de eigenaar en de houder van het verzekerd motorrijtuig; | - le propriétaire et le détenteur du véhicule assuré; |
| - de echtgenoot van de bestuurder, van de verzekeringnemer, van de | - le conjoint du conducteur, du preneur d'assurance, du propriétaire |
| eigenaar of van de houder van dat motorrijtuig; | ou du détenteur de ce véhicule; |
| - de bloed- of aanverwanten in rechte lijn van een van de voornoemde | - pour autant qu'ils habitent sous son toit et soient entretenus de |
| personen, wanneer deze bij hem inwonen en door hem onderhouden worden. | ses deniers, les parents ou alliés en ligne directe de l'une des personnes précitées. |
| § 2. Van de verzekering kan worden uitgesloten de schade die | § 2. Peuvent être exclus de l'assurance, les dommages qui découlent de |
| voortvloeit uit het deelnemen van het motorrijtuig aan snelheids-, | la participation du véhicule à des courses ou concours de vitesse, de |
| regelmatigheids- of behendigheidsritten of -wedstrijden, waartoe van | |
| overheidswege verlof is verleend overeenkomstig artikel 8. » | régularité ou d'adresse autorisés conformément à l'article 8. » |
| Artikel 4, 1°, b , van de bijlage van het koninklijk besluit van 14 | L'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 |
| december 1992 luidt : | est libellé comme suit : |
| « 1° De dekking van deze overeenkomst strekt zich uit, zonder dat | « 1° La garantie du présent contrat s'étend, sans qu'une déclaration |
| hiervoor een mededeling vereist is, tot de burgerrechtelijke | ne soit requise, à la responsabilité civile du preneur d'assurance |
| aansprakelijkheid van de verzekeringsnemer alsmede van diens | ainsi que de ses conjoint et enfants, s'ils habitent avec lui et ont |
| echtgenoot en kinderen, indien deze bij hem inwonen en de wettelijke | atteint l'âge légal de conduire, en leur qualité de conducteur ou de |
| leeftijd om een motorrijtuig te besturen bereikt hebben, in hun | |
| hoedanigheid van bestuurder of van burgerrechtelijk aansprakelijke voor de bestuurder : | civilement responsable du conducteur : |
| [...] b) van een aan derden toebehorend motorrijtuig, dat zij toevallig zouden besturen, zelfs terwijl het omschreven rijtuig in gebruik is. Wanneer de verzekeringsnemer een rechtspersoon is, is de dekking verworven voor de bestuurder van het omschreven rijtuig waarvan de identiteit in de bijzondere voorwaarden vermeld is, alsook voor zijn echtgenoot en kinderen, indien deze bij hem inwonen en de wettelijke leeftijd om een motorrijtuig te besturen bereikt hebben, in hun hoedanigheid van bestuurder of in hun hoedanigheid van burgerrechtelijk aansprakelijke voor de bestuurder. Onder derden ' in de zin van dit artikel wordt verstaan, elke andere persoon dan : - de verzekeringnemer van deze overeenkomst en, indien de verzekeringnemer een rechtspersoon is, de bestuurder bedoeld in a) of b) ; | [...] b) d'un véhicule automoteur appartenant à un tiers, conduit occasionnellement, alors même que le véhicule désigné serait en usage. Lorsque le preneur d'assurance est une personne morale, la garantie est acquise au conducteur du véhicule désigné, dont l'identité est reprise aux conditions particulières, ainsi qu'à ses conjoint et enfants, s'ils habitent avec lui et ont atteint l'âge légal de conduire, en leur qualité de conducteur ou de civilement responsable du conducteur. On entend par 'tiers ' au sens du présent article, toute personne autre que : - le preneur d'assurance du présent contrat et, si le preneur d'assurance est une personne morale, le conducteur visé en a) ou b) ; |
| - zijn echtgenoot; | - son conjoint; |
| - zijn bij hem inwonende kinderen; | - ses enfants habitant avec lui; |
| - de eigenaar of de houder van het omschreven rijtuig zelf. | - le propriétaire ou le détenteur du véhicule désigné lui-même. |
| [...] » | [...] » |
| B.2. Het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag noopt tot | B.2. La première partie de la question préjudicielle invite à comparer |
| vergelijking van een categorie van personen, die « achter het stuur | une catégorie de personnes, celles « qui ont pris place derrière le |
| hebben plaatsgenomen » en die, terwijl het motorrijtuig stilstaat, een | volant » et qui, alors que le véhicule automoteur est à l'arrêt, |
| schadeverwekkende handeling stellen, met een categorie van personen | commettent un acte dommageable, avec la catégorie des personnes qui, |
| die in de hoedanigheid van passagier van het motorrijtuig in dezelfde | en qualité de passager du véhicule automoteur, ont, dans les mêmes |
| omstandigheden en op dezelfde wijze schade hebben veroorzaakt. Volgens | circonstances et de la même manière, causé un dommage. Selon les |
| de bewoordingen van de vraag zou de verplichte verzekering de | termes de la question, l'assurance obligatoire de la responsabilité |
| burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de eerste categorie van | civile de la première catégorie de personnes couvrirait le dommage |
| personen dekken voor de schade die is veroorzaakt, terwijl « bij de | causé, tandis qu'aucune « couverture [n'est] due [...] pour la |
| tweede categorie geen dekking verschuldigd is door het enkele feit dat | deuxième catégorie de personnes, par le simple fait que la première |
| de eerste categorie van personen geen wettelijk verplichte verzekering | catégorie de personnes n'a pas conclu d'assurance légalement |
| heeft afgesloten ». | obligatoire ». |
| B.3.1. Het Hof stelt vast dat, indien het motorrijtuig overeenkomstig | B.3.1. La Cour constate que si le véhicule automoteur est assuré |
| de verplichting opgelegd in artikel 2 van de wet van 21 november 1989 | conformément à l'obligation imposée par l'article 2 de la loi du 21 |
| verzekerd is, er geen verschil in behandeling bestaat tussen de in het | novembre 1989, il n'existe aucune différence de traitement entre les |
| eerste onderdeel van de vraag aangehaalde categorieën van personen, | catégories de personnes mentionnées dans la première partie de la |
| daar zowel de burgerlijke aansprakelijkheid van de bestuurder als van | question, étant donné que tant la responsabilité civile du conducteur |
| de passagier wordt verzekerd. Een dergelijk onderscheid bestaat | que celle du passager sont assurées. Une telle distinction n'existe |
| evenmin indien het motorrijtuig niet is verzekerd en de eigenaar, op | pas non plus lorsque le véhicule automoteur n'est pas assuré et que le |
| wie de verplichting tot het sluiten van een verzekering overeenkomstig | propriétaire, à qui incombe l'obligation de contracter une assurance |
| artikel 2, tweede lid, van de wet van 21 november 1989 rust, die | conformément à l'article 2, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989, |
| verplichting niet is nagekomen : in een dergelijke hypothese wordt | n'a pas respecté cette obligation : dans cette hypothèse, ni la |
| noch de burgerlijke aansprakelijkheid van de eigenaar, noch die van de | responsabilité civile du propriétaire ni celle du passager ne sont |
| passagier gedekt. | couvertes. |
| B.3.2. Aangezien het in het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag | B.3.2. La différence de traitement décrite dans la première partie de |
| beschreven verschil in behandeling niet bestaat, dient dat onderdeel | la question préjudicielle étant inexistante, cette partie de la |
| van de prejudiciële vraag niet te worden beantwoord. | question n'appelle pas de réponse. |
| B.4. Volgens de bewoordingen van het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag wordt een categorie van personen, inzittenden van een verzekerd motorrijtuig en aansprakelijk voor de schade toegebracht aan een slachtoffer, vergeleken met de categorie van personen, inzittenden van een niet-verzekerd motorrijtuig en aansprakelijk voor de schade toegebracht aan een slachtoffer. De ongelijke behandeling zou voortvloeien uit het feit dat het slachtoffer in het ene geval wel en in het andere geval niet zal worden vergoed door de wettelijke verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid. In werkelijkheid klaagt de vraag het verschil in behandeling aan tussen de slachtoffers van een schadeverwekkende handeling gesteld door een inzittende van een verzekerd motorrijtuig en de slachtoffers van een schadeverwekkende handeling gesteld door een inzittende van een niet-verzekerd motorrijtuig. In het eerste geval zal de verzekeraar van de eigenaar van het motorrijtuig overeenkomstig | B.4. Selon les termes de la deuxième partie de la question préjudicielle, une catégorie de personnes, à savoir les occupants d'un véhicule automoteur assuré responsables du dommage causé à une victime, est comparée à celle des occupants d'un véhicule automoteur non assuré responsables du dommage causé à une victime. Le traitement inégal résulterait du fait que la victime, dans le premier cas, sera indemnisée et, dans le second cas, ne sera pas indemnisée par l'assureur légal de la responsabilité civile. En réalité, la question dénonce la différence de traitement entre les victimes d'un acte dommageable commis par l'occupant d'un véhicule automoteur assuré et les victimes d'un acte dommageable commis par l'occupant d'un véhicule automoteur non assuré. Dans le premier cas, l'assureur du propriétaire du véhicule automoteur indemnisera la |
| artikel 3 van de wet van 21 november 1989 het slachtoffer schadeloos | victime, conformément à l'article 3 de la loi du 21 novembre 1989, |
| stellen, ongeacht of de fout te wijten is aan de bestuurder dan wel | sans avoir égard au fait que la faute incombe au conducteur ou au |
| aan de passagier van het verzekerde motorrijtuig. In het tweede geval | passager du véhicule automoteur assuré. Dans le second cas, cet |
| zal die verzekeraar die schade niet dekken. Uit het verwijzingsvonnis | |
| blijkt tevens dat de eigen verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid | assureur ne couvrira pas le dommage. Il ressort aussi du jugement de |
| van de inzittende slechts tegemoet komt indien is voldaan aan de | renvoi que l'assureur de la responsabilité civile de l'occupant |
| voorwaarden van artikel 4, 1°, b , van de bijlage bij het koninklijk | intervient seulement si les conditions formulées à l'article 4, 1°, b |
| besluit van 14 december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de | , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 relatif au |
| verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, met | contrat-type d'assurance obligatoire de la responsabilité en matière |
| andere woorden indien die inzittende de schadeverwekkende handeling | de véhicules automoteurs sont remplies, en d'autres termes, si cet |
| stelt in zijn hoedanigheid van toevallige bestuurder van andermans | occupant commet l'acte dommageable en sa qualité de conducteur |
| motorrijtuig. | occasionnel d'un véhicule automoteur appartenant à un tiers. |
| B.5. Met de wet van 21 november 1989 heeft de wetgever verder willen | B.5. Avec la loi du 21 novembre 1989, le législateur a voulu |
| bouwen op de doelstellingen van de wet van 1 juli 1956, namelijk de | poursuivre sur la lancée de la loi du 1er juillet 1956, qui visait à |
| slachtoffers van verkeersongevallen waarin motorrijtuigen betrokken | protéger les victimes d'accidents de la circulation impliquant des |
| zijn beschermen en hen een zekere en snelle schadeloosstelling | véhicules automoteurs et à leur procurer une réparation certaine et |
| verschaffen in de persoon van de aansprakelijkheidsverzekeraar (Parl. | rapide en la personne de l'assureur responsabilité civile (Doc. parl., |
| St., Senaat, 1988-1989, nr. 696/2, pp. 6 en 7; Parl. St., Kamer, | Sénat, 1988-1989, n° 696/2, pp. 6 et 7; Doc. parl., Chambre, |
| 1954-1955, nr. 351/4, pp. 2 en 3), en heeft hij tevens die wet willen actualiseren. B.6. Het betwiste onderscheid in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het al dan niet verzekerd zijn van het motorrijtuig, en is pertinent ten opzichte van het doel van de wet. Gelet op de risico's die het in het verkeer brengen van een motorrijtuig met zich meebrengt voor andere weggebruikers, is het adequaat te stellen dat motorrijtuigen alleen tot het verkeer op de openbare weg worden toegelaten indien de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe zij aanleiding geven, gedekt is door een verzekeringsovereenkomst en waarbij de verplichting die verzekering | 1954-1955, n° 351/4, pp. 2 et 3), et il a aussi voulu actualiser cette loi. B.6. La différence de traitement contestée repose sur un critère objectif, à savoir le fait que le véhicule automoteur est assuré ou non, et est pertinente par rapport à l'objectif de la loi. Compte tenu des risques qu'entraîne la mise en circulation d'un véhicule automoteur pour les autres usagers de la route, il est adéquat de poser que les véhicules automoteurs ne sont admis à la circulation sur la voie publique que si la responsabilité civile à laquelle ils donnent lieu est couverte par un contrat d'assurance et de faire peser |
| aan te gaan principieel ten laste wordt gelegd van de eigenaar van het | en principe sur le propriétaire du véhicule automoteur l'obligation de |
| motorrijtuig. Doordat aldus in principe alleen verzekerde | souscrire cette assurance. Ainsi, du fait que ne circulent en principe |
| motorrijtuigen aan het verkeer deelnemen, krijgen de slachtoffers van | que des véhicules automoteurs assurés, les victimes d'un accident de |
| een verkeersongeval de waarborg dat zij in de meeste gevallen voor hun | la circulation obtiennent la garantie d'être indemnisées dans la |
| schade zullen worden vergoed door een verzekeraar, op grond van een | plupart des cas pour le dommage subi, par un assureur, sur la base |
| verzekeringsovereenkomst die voldoet aan de bepalingen van de wet van 21 november 1989. | d'un contrat d'assurance qui répond aux dispositions de la loi du 21 novembre 1989. |
| B.7. Een dergelijk verzekeringsmechanisme, dat gebaseerd is op de | B.7. Un tel mécanisme d'assurance, qui est basé sur l'obligation de |
| verplichting tot het sluiten van een verzekering, kan niet als | contracter une assurance, ne saurait être considéré comme injustifié. |
| onverantwoord worden beschouwd. Gelet op de ruime omschrijving van de | Eu égard à la définition extensive des personnes assurées contenue |
| verzekerde personen in de artikelen 3 en 4 van de wet, op de regel dat | dans les articles 3 et 4 de la loi, à la règle en vertu de laquelle |
| geen motorrijtuig mag worden ingeschreven als het niet gedekt is tegen | l'immatriculation d'un véhicule automoteur est subordonnée à la |
| de burgerrechtelijke aansprakelijkheid (artikelen 6 en volgende) en op | couverture de la responsabilité civile (articles 6 et suivants) et aux |
| de strafbepalingen bepaald in hoofdstuk V van de wet van 21 november | dispositions pénales fixées au chapitre V de la loi du 21 novembre |
| 1989, heeft de wetgever voldoende maatregelen genomen teneinde te | 1989, le législateur a pris suffisamment de mesures afin de garantir |
| waarborgen dat, in principe, enkel verzekerde motorrijtuigen in het | |
| verkeer worden gebracht en dat verkeersslachtoffers aldus voor hun | que seuls des véhicules automoteurs assurés soient en principe mis en |
| schade zullen worden vergoed. Daarenboven heeft de wetgever voorzien | circulation et que les victimes d'accidents de la circulation puissent |
| in de oprichting van een Gemeenschappelijk Waarborgfonds, dat tegemoet | ainsi être indemnisées de leur dommage. Le législateur a prévu en |
| komt in de schadeloosstelling van slachtoffers die, niettegenstaande | outre la création d'un Fonds commun de garantie qui indemnise les |
| de verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor motorrijtuigen, | victimes qui, nonobstant l'assurance obligatoire de la responsabilité |
| onvergoed blijven omdat er geen tegemoetkoming is van enige | pour les véhicules automoteurs, ne peuvent être indemnisées parce |
| verzekeringsmaatschappij wegens de niet-naleving van de | qu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite réparation, |
| verzekeringsplicht (artikel 80 van de wet van 9 juli 1975 betreffende | du fait que l'obligation d'assurance n'a pas été respectée (article 80 |
| de controle der verzekeringsondernemingen). | de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises |
| B.8. Het in de memorie van de appellant voor de verwijzende rechter | d'assurances). B.8. La différence de traitement dénoncée dans le mémoire de |
| aangeklaagde verschil in behandeling ten opzichte van zijn eigen | |
| verzekeraar burgerlijke aansprakelijkheid naargelang de verzekerde | l'appelant devant le juge a quo à l'égard de son propre assureur |
| persoon schade veroorzaakt in de hoedanigheid van bestuurder van een | responsabilité civile, selon que la personne assurée cause un dommage |
| aan een ander toebehorend motorrijtuig dan wel van passagier van een | en sa qualité de conducteur du véhicule automoteur appartenant à un |
| dergelijk motorrijtuig, houdt verband met artikel 4, 1°, b, van de | tiers ou de passager d'un tel véhicule automoteur, se rapporte à |
| bijlage bij het koninklijk besluit van 14 december 1992 betreffende de | l'article 4, 1°, b , de l'annexe de l'arrêté royal du 14 décembre 1992 |
| modelovereenkomst voor de verplichte aansprakelijkheidsverzekering | relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la responsabilité |
| inzake motorrijtuigen. | en matière de véhicules automoteurs. |
| Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la |
| Arbitragehof, aangenomen ter uitvoering van artikel 142 van de | Cour d'arbitrage, adoptée en exécution de l'article 142 de la |
| Grondwet, noch enige andere grondwets- of wetsbepaling verlenen aan | Constitution, ni aucune autre disposition constitutionnelle ou |
| het Hof de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële beslissing | législative ne confèrent à la Cour le pouvoir de statuer, à titre |
| uitspraak te doen over de vraag of de bepalingen van een bijlage bij | préjudiciel, sur la question de savoir si les dispositions d'une |
| een koninklijk besluit al dan niet bestaanbaar zijn met de artikelen | annexe d'un arrêté royal sont compatibles ou non avec les articles 10 |
| 10 en 11 van de Grondwet. In zoverre de prejudiciële vraag ook het | et 11 de la Constitution. En tant qu'elle vise aussi la différence de |
| onderscheid in behandeling dat eruit voortvloeit aan het Hof had | traitement qui en résulte, la question préjudicielle ne relève |
| willen voorliggen, valt zij kennelijk niet onder de bevoegdheid van | manifestement pas de la compétence de la Cour. |
| het Hof. B.9. Het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag dient ontkennend | B.9. La deuxième partie de la question préjudicielle appelle une |
| te worden beantwoord. | réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| - Het eerste onderdeel van de prejudiciële vraag behoeft geen | - La première partie de la question préjudicielle n'appelle pas de |
| antwoord. | réponse. |
| - Wat betreft het tweede onderdeel van de prejudiciële vraag : | - En ce qui concerne la deuxième partie de la question préjudicielle : |
| De artikelen 3 en 4 van de wet van 21 november 1989 betreffende de | Les articles 3 et 4 de la loi du 21 novembre 1989 relative à |
| verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen | l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules |
| schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij enkel | automoteurs ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en |
| in het geval dat het motorrijtuig verzekerd is in de | tant qu'ils prévoient l'indemnisation des personnes lésées uniquement |
| schadeloosstelling van de benadeelden voorzien. | dans le cas où le véhicule automoteur est assuré. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 april 2002. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 avril 2002. |
| De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
| P.-Y. Dutilleux A. Arts | P.-Y. Dutilleux A. Arts |