Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 65/2002 van 28 maart 2002 Rolnummer 2174 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, gesteld door de Politierechtbank t Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 65/2002 van 28 maart 2002 Rolnummer 2174 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, gesteld door de Politierechtbank t Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) Extrait de l'arrêt n° 65/2002 du 28 mars 2002 Numéro du rôle : 2174 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 80, § 2, de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances, posée par le Tribunal d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 65/2002 van 28 maart 2002 Extrait de l'arrêt n° 65/2002 du 28 mars 2002
Rolnummer 2174 Numéro du rôle : 2174
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 80, § 2, van de wet van 9 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 80, § 2, de
juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises
gesteld door de Politierechtbank te Dinant. d'assurances, posée par le Tribunal de police de Dinant.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L.
L. François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, François, M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 26 april 2001 in zake het Gemeenschappelijk Par jugement du 26 avril 2001 en cause du Fonds commun de garantie
Motorwaarborgfonds tegen T. Denison, waarvan de expeditie ter griffie automobile contre T. Denison, dont l'expédition est parvenue au greffe
van het Arbitragehof is ingekomen op 10 mei 2001, heeft de de la Cour d'arbitrage le 10 mai 2001, le Tribunal de police de Dinant
Politierechtbank te Dinant de volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 [betreffende de controle « L'article 80, § 2, de la loi du 9 juillet 1975 [relative au contrôle
der verzekeringsondernemingen] bepaalt dat het Gemeenschappelijk des entreprises d'assurances] stipule que le Fonds commun de garantie
Waarborgfonds in de rechten treedt van de benadeelde tegen de est subrogé aux droits de la personne lésée contre le responsable; cet
aansprakelijke; dat artikel voorziet in geen enkele beperking van het
beroep, terwijl artikel 24 (...) van het typecontract er een oplegt article ne prévoit aucune limitation au recours alors que l'article 24
aan de verzekeringsmaatschappijen. Is er, aangezien het (...) du contrat type en impose une aux compagnies d'assurances. Dès
Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds dezelfde functie heeft en lors que le Fonds commun de garantie automobile a la même fonction et
optreedt in geval van ontstentenis van een maatschappij, geen intervient en cas d'absence de compagnie, n'y a-t-il pas une situation
verschillende situatie die strijdig is met de artikelen 10 en 11 van différente contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution dès lors
de Grondwet, vermits de schuldenaar op een verschillende wijze zou que le débiteur devra rembourser de façon différente selon qu'il a
moeten terugbetalen naargelang hij te maken heeft met het
Gemeenschappelijk Waarborgfonds of met een verzekeringsmaatschappij en affaire au Fonds commun de garantie ou à une compagnie d'assurance et
bevat het voormelde artikel 80 geen leemte die de artikelen 10 en 11 l'article 80 précité ne comporte-t-il pas une lacune violant les
van de Grondwet schendt ? » articles 10 et 11 de la Constitution ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid B.1.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 80, § 2, van de articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 80, § 2, de la loi
wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances en
verzekeringsondernemingen, in zoverre dat artikel een onbeperkt recht tant qu'il instaure un droit de subrogation sans limite dans le chef
van indeplaatsstelling instelt voor het Gemeenschappelijk
Waarborgfonds dat slachtoffers van een verkeersongeval schadeloos du Fonds commun de garantie qui a indemnisé des victimes d'un accident
heeft gesteld waarvoor een niet-verzekerde autobestuurder
aansprakelijk is, terwijl de regresvordering tegen de verzekerde de la circulation dont la responsabilité incombe à un automobiliste
autobestuurder die een ongeval heeft veroorzaakt, beperkt is non assuré, alors que l'action récursoire contre le conducteur,
overeenkomstig de artikelen 24 en 25 van het koninklijk besluit van 14 assuré, auteur d'un accident, instituée par les articles 24 et 25 de
december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de verplichte l'arrêté royal du 14 décembre 1992 instaurant un nouveau type de
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen. contrat d'assurance R.C. automobile, est limitée.
B.1.2. Artikel 80, § 1, van de wet van 9 juli 1975 bepaalt : B.1.2. L'article 80, § 1er, de la loi du 9 juillet 1975 précitée
« § 1. Elke benadeelde kan van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds de dispose : « § 1er. Toute personne lésée peut obtenir du Fonds commun de garantie
vergoeding bekomen van de schade voortvloeiende uit lichamelijke la réparation des dommages résultant de lésions corporelles causées
letsels die door een motorrijtuig zijn veroorzaakt : par un véhicule automoteur :
[...] [...]
2° wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot die vergoeding 2° lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite
verplicht is hetzij om reden van een toevallig feit waardoor de réparation en raison soit d'un cas fortuit exonérant le conducteur du
bestuurder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakte, vrij véhicule qui a causé l'accident, soit du fait que l'obligation
uitgaat, hetzij omdat de verzekeringsplicht niet nageleefd werd; d'assurance n'a pas été respectée;
[...]. » [...]. »
B.1.3. Artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 bepaalt : B.1.3. L'article 80, § 2, de la loi du 9 juillet 1975 précitée dispose
« § 2. In de gevallen bepaald in § 1, treedt het Fonds, in zoverre het : « § 2. Dans les cas prévus au § 1er, le Fonds est subrogé, dans la
de schade heeft vergoed, in de rechten van de benadeelde tegen de mesure où il a réparé le dommage, aux droits de la personne lésée
aansprakelijke personen en eventueel tegen hun verzekeraars. contre les personnes responsables et éventuellement contre leurs assureurs.
[...] » [...] »
B.2. Tussen de persoon die een ongeval heeft veroorzaakt en wiens B.2. Il existe entre l'auteur d'un sinistre dont la responsabilité
burgerlijke aansprakelijkheid niet is gedekt door een
verzekeringsovereenkomst die beantwoordt aan de bepalingen van de wet civile n'est pas couverte par un contrat d'assurance répondant aux
van 21 november 1989 betreffende de verplichte dispositions de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, en de persoon die obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs
een ongeval heeft veroorzaakt en wiens burgerlijke aansprakelijkheid et l'auteur d'un sinistre dont la responsabilité civile est couverte
wel is gedekt door een dergelijke overeenkomst, bestaat een verschil par un tel contrat une différence reposant sur un critère objectif.
dat op een objectief criterium berust.
B.3. Uit de parlementaire voorbereiding van de artikelen 79 en 80 van B.3. Il ressort des travaux préparatoires des articles 79 et 80 de la
de wet van 9 juli 1975 blijkt dat, op algemene wijze, de wetgever tot loi du 9 juillet 1975 que, de façon générale, le législateur avait
doel had het gebrek aan dekking van de burgerlijke aansprakelijkheid pour objectif de suppléer au défaut de couverture de la responsabilité
inzake motorrijtuigen, een sector waarin de verzekering verplicht werd civile en matière de véhicules automoteurs, secteur dans lequel
l'assurance a été rendue obligatoire. A cette fin, il a prévu la
gesteld, te verhelpen. Daartoe heeft hij voorzien in de oprichting van création d'un Fonds commun de garantie, ayant pour mission de réparer
een Gemeenschappelijk Waarborgfonds dat tot taak heeft de schade te les dommages causés par un véhicule automoteur dans les hypothèses
herstellen die in de in artikel 80 bedoelde gevallen door een visées à l'article 80 (Doc. parl., Sénat, 1970-1971, n° 269, p. 48).
motorrijtuig is veroorzaakt (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. 269, p. Le législateur s'est fondé sur le caractère obligatoire de l'assurance
48). De wetgever baseerde zich op het verplichte karakter van de de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs (article 79,
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (artikel 79, § 4) § 4) pour mettre à charge des entreprises d'assurances qui pratiquent
om de financiering van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds ten laste
te leggen van de verzekeringsondernemingen die in de genoemde ladite assurance le financement du Fonds commun de garantie.
verzekeringstak werkzaam zijn.
De wetgever heeft de tegemoetkoming vanwege het Gemeenschappelijk Le législateur a voulu garantir l'intervention du Fonds commun de
Waarborgfonds willen garanderen omdat « het om redenen van sociale garantie parce que, « pour des raisons de justice sociale, il ne
rechtvaardiging niet past de slachtoffers van verkeersongevallen convient pas de laisser sans réparation les victimes d'accidents de la
zonder schadeloosstelling te laten, wanneer deze niet kunnen worden circulation qui ne peuvent être dédommagées » (Doc. parl., Sénat,
vergoed » (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. 570, p. 52). De zorg van 1970-1971, n° 570, p. 52). Le souci du législateur a donc été de
de wetgever bestond er dus in enkel de schadeloosstelling van de garantir uniquement l'indemnisation des victimes d'un sinistre.
slachtoffers van een ongeval te garanderen. B.4.1. Rekening houdend met het in de in het geding zijnde wetgeving beoogde doel, vermocht de wetgever redelijkerwijze in het artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 erin te voorzien dat het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, in zoverre het de schade heeft vergoed, in de rechten van de benadeelde personen treedt. Dat recht staat het Fonds onder meer toe op te treden tegen de aansprakelijke personen die, zoals te dezen, niet verzekerd zijn. Het zou immers niet verantwoord zijn geweest die personen, wegens het enkele feit van de tegemoetkoming van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, in een gunstigere situatie te plaatsen dan om het even welke persoon die aansprakelijk is voor een fout, terwijl die tegemoetkoming precies B.4.1. Compte tenu du but visé par la législation en cause, le législateur a pu raisonnablement prévoir, dans l'article 80, § 2, de la loi du 9 juillet 1975, que le Fonds commun de garantie est subrogé, dans la mesure où il a réparé le dommage, aux droits des personnes lésées. Ce droit lui permet d'agir notamment contre les personnes responsables qui, comme en l'espèce, ne sont pas assurées. Il n'aurait pas en effet été justifié de placer ces personnes, du seul fait de l'intervention du Fonds commun de garantie, dans une situation plus favorable que n'importe quel auteur responsable d'une faute, alors que
noodzakelijk is gemaakt wegens een foutief gedrag dat voortvloeit uit cette intervention avait été rendue nécessaire précisément en raison
de schending van de verplichte verzekering zoals daarin is voorzien d'un comportement fautif résultant de la violation de l'obligation
bij artikel 2 en strafbaar gesteld bij artikel 22 van de voormelde wet d'assurance prévue à l'article 2 et sanctionné par l'article 22 de la
van 21 november 1989. loi précitée du 21 novembre 1989.
Het Hof merkt bovendien op dat zulk een gunstig stelsel afbreuk zou La Cour observe par ailleurs que ce régime de faveur aurait porté
hebben gedaan aan het beginsel van gelijkheid tussen verzekerde en atteinte au principe d'égalité entre automobilistes assurés et non
niet-verzekerde automobilisten, en zulks vanwege de wijze van assurés, et ce en raison du mode de financement du Fonds commun de
financiering van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, die, zoals in
herinnering werd gebracht in B.3, verzekerd is door de garantie, lequel est assuré, comme il a été rappelé en B.3, par les
verzekeringsmaatschappijen die zelf worden gefinancierd door de entreprises d'assurances financées elles-mêmes par les primes qui leur
premies die aan die maatschappijen worden gestort door de sont versées par les conducteurs de véhicules tenus légalement
autobestuurders die wettelijk ertoe gehouden zijn hun voertuig te
verzekeren. d'assurer leur véhicule.
B.4.2. Al voorziet artikel 24 van het koninklijk besluit van 14 B.4.2. S'il est exact que l'article 24 de l'arrêté royal du 14
december 1992 betreffende de modelovereenkomst voor de verplichte décembre 1992 relatif au contrat-type d'assurance obligatoire de la
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen in sommige beperkingen in verband met de regresvordering die door de verzekeraars kan worden ingesteld tegen de verzekerden die een verkeersongeval hebben veroorzaakt, die beperkingen maken deel uit van een contractuele verhouding tussen verzekeraars en verzekerden, die aanleiding geeft tot rechten en plichten, terwijl er geen enkele verhouding van die aard bestaat tussen het Gemeenschappelijk Waarborgfonds dat een vergoeding heeft uitgekeerd en de niet-verzekerde persoon die een verkeersongeval heeft veroorzaakt. Hieruit vloeit voort dat het door de wetgever gekozen criterium van onderscheid relevant is. B.4.3. Ten slotte is het aan het Gemeenschappelijk Waarborgfonds verleende recht van indeplaatsstelling niet onevenredig. Enerzijds, zou, bij gebrek aan een tegemoetkoming vanwege het Gemeenschappelijk Waarborgfonds, de niet-verzekerde persoon die aansprakelijk is voor het ongeval ertoe gehouden zijn geweest alle door het slachtoffer of de slachtoffers geleden schade te vergoeden. Anderzijds, bepaalt responsabilité en matière de véhicules automoteurs prévoit certaines limitations relativement à l'action récursoire que peuvent introduire les assureurs contre les assurés auteurs d'un accident de la circulation, ces limitations interviennent dans le cadre d'un rapport contractuel entre assureurs et assurés, générateur de droits et d'obligations, alors qu'il n'existe aucun rapport de cette nature entre le Fonds commun de garantie qui est intervenu et l'auteur non assuré d'un accident de la circulation. Il s'ensuit que le critère de distinction choisi par le législateur est pertinent. B.4.3. Enfin, le droit de subrogation conféré au Fonds commun de garantie n'est pas disproportionné. D'une part, en l'absence d'intervention du Fonds commun de garantie, l'auteur non assuré responsable de l'accident aurait été tenu d'indemniser l'ensemble du dommage encouru par la ou les victimes. D'autre part, l'article 80, §
artikel 80, § 2, vierde lid, van de wet van 9 juli 1975 dat het 2, alinéa 4, de la loi du 9 juillet 1975 dispose que le Fonds commun
Gemeenschappelijk Waarborgfonds zich slechts kan verhalen op de voor de garantie ne peut se retourner contre l'auteur responsable de
het ongeval aansprakelijke persoon binnen de in de artikelen 24 en 25 l'accident que dans les limites prévues par les articles 24 et 25 du
van de modelovereenkomst bepaalde perken, wanneer de tegemoetkoming contrat-type d'assurance, lorsque son intervention est justifiée, non
van het Fonds wordt verantwoord, niet door het verzuim van de voor het par la carence de l'auteur responsable de l'accident, mais bien en
ongeval aansprakelijke persoon, maar wel wegens het verzuim van zijn verzekeraar. raison de la carence de son assureur.
B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
En tant qu'il dispose que le Fonds commun de garantie est subrogé aux
In zoverre artikel 80, § 2, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de droits de la personne lésée, l'article 80, § 2, de la loi du 9 juillet
controle der verzekeringsondernemingen bepaalt dat het
Gemeenschappelijk Waarborgfonds in de rechten van de benadeelde 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances ne viole pas
persoon treedt, schendt het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet les articles 10 et 11 de la Constitution.
niet. Aldus uitgesproken in het Frans en in het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 maart 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 mars 2002.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux M. Melchior P.-Y. Dutilleux M. Melchior
^