Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 26/2002 van 30 januari 2002 Rolnummer 2028 Inzake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 142 en 157 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördinee Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 26/2002 van 30 januari 2002 Rolnummer 2028 Inzake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 142 en 157 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördinee Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...) Extrait de l'arrêt n° 26/2002 du 30 janvier 2002 Numéro du rôle : 2028 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 142 et 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 26/2002 van 30 januari 2002 Extrait de l'arrêt n° 26/2002 du 30 janvier 2002
Rolnummer 2028 Numéro du rôle : 2028
Inzake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 142 en 157 van En cause : la question préjudicielle concernant les articles 142 et
de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et
verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, gesteld door indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, posée par la Commission de
de Controlecommissie, afdeling West-Vlaanderen, ingesteld bij de contrôle, section de Flandre occidentale, instituée auprès du Service
Dienst voor geneeskundige controle van het RIZIV. du contrôle médical de l'INAMI.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François,
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A.
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, en, overeenkomstig Alen, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du
Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de griffier
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter H. président émérite H. Boel, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
Boel, présidée par le président émérite H. Boel,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij beslissing van 2 augustus 2000 in zake B. Simoens, waarvan de Par décision du 2 août 2000 en cause de B. Simoens, dont l'expédition
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 12 est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 12 septembre 2000, la
september 2000, heeft de Controlecommissie, afdeling West-Vlaanderen, Commission de contrôle, section de Flandre occidentale, instituée
ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige controle van het auprès du Service du contrôle médical de l'Institut national
Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV), de d'assurance maladie-invalidité (INAMI), a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 142 en 157 van de wet betreffende de « Les articles 142 et 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire
verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging [en uitkeringen] soins de santé [et indemnités] (coordonnée le 14 juillet 1994)
(gecoördineerd op 14 juli 1994), de artikelen 10 en 11 van de violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution coordonnée, lus
gecoördineerde Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 144 van deze en combinaison avec son article 144, en ce qu'ils ont pour effet que
Grondwet, doordat zij de beslechting omtrent geschillen met betrekking le règlement de contestations portant sur la constatation d'éventuels
tot de vaststelling van eventuele tekortkomingen aan de voorschriften manquements aux prescriptions de l'article 73, alinéas 2, 3 et 4, de
van artikel 73, tweede, derde en vierde lid, van de wet betreffende de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités
verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen
(gecoördineerd op 14 juli 1994) en de erop toe te passen sancties (coordonnée le 14 juillet 1994) ainsi que les sanctions y afférentes
opdragen aan een administratief rechtscollege en aldus onttrokken sont confiés à une juridiction administrative, si bien qu'ils ont
hebben aan de bescherming van de rechterlijke macht ? » soustrait cette matière à la protection du pouvoir judiciaire ? »
(...) (...)
V. In rechte V. En droit
(...) (...)
B.1. Naar luid van de wet betreffende de verplichte verzekering voor B.1. En vertu de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de
geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, les médecins et
1994, dienen de geneesheren en de tandheelkundigen zich te onthouden les dentistes doivent s'abstenir de prescrire des examens et
van het voorschrijven van onnodig dure onderzoeken en behandelingen, traitements inutilement onéreux, ainsi que d'exécuter ou de faire
alsook van het verrichten en laten verrichten van overbodige exécuter des prestations superflues à charge du régime d'assurance
verstrekkingen ten laste van de regeling voor verplichte verzekering obligatoire soins de santé et indemnités. Les autres dispensateurs de
voor geneeskundige verzorging en uitkeringen. Ook de andere soins doivent également s'abstenir d'exécuter des prestations
zorgverleners mogen geen onnodig dure of overbodige verstrekkingen inutilement onéreuses ou superflues lorsqu'ils sont autorisés à
uitvoeren wanneer zij gemachtigd zijn zelf het initiatief tot die prendre eux-mêmes l'initiative de ces prestations. Le caractère
verstrekkingen te nemen. Het onnodig dure karakter van onderzoeken en inutilement onéreux des examens et des traitements ainsi que le
behandelingen en het overbodige karakter van verstrekkingen dienen caractère superflu des prestations doivent être évalués en rapport
geëvalueerd te worden in vergelijking met de onderzoeken, avec les examens, traitements et prestations qu'un dispensateur de
behandelingen en verstrekkingen die een zorgverlener voorschrijft,
verricht of laat verrichten in soortgelijke omstandigheden (artikel soins prescrit, exécute ou fait exécuter dans des circonstances
73, tweede tot vierde lid). similaires (article 73, alinéas 2 à 4).
Een Controlecommissie, ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige Une Commission de contrôle, instituée auprès du Service du contrôle
controle, is belast met het vaststellen van de tekortkomingen inzake médical, est chargée de constater les manquements aux dispositions de
de bepalingen van artikel 73, tweede, derde en vierde lid. Ten tijde l'article 73, alinéas 2, 3 et 4. Au moment où l'intéressé a introduit
van de aanhangigmaking van de zaak van de betrokkene was de son instance, la Commission de contrôle était composée de dix sections
Controlecommissie onderverdeeld in tien provinciale afdelingen en twee
regionale afdelingen voor het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad provinciales et de deux sections régionales pour la région bilingue de
(artikel 142, § 1) en was zij samengesteld uit drie magistraten, onder Bruxelles-Capitale (article 142, § 1er) et elle était composée de
wie de voorzitter, en zes geneesheren, van wie er drie door de trois magistrats, dont le président, et de six médecins, dont trois
verzekeringsinstellingen werden aangewezen en drie door de étaient désignés par les organismes assureurs et trois par les
representatieve organisaties van de geneesheren (artikel 144, § 1). organisations représentatives des médecins (article 144, § 1er). Ils
Zij werden door de Koning benoemd voor een hernieuwbare periode van étaient nommés par le Roi pour une période renouvelable de six ans.
zes jaar. Het uitoefenen van een mandaat in de Controlecommissie was L'exercice d'un mandat au sein de la Commission de contrôle était
onverenigbaar met het uitoefenen van een mandaat in het Comité van de incompatible avec l'exercice d'un mandat au Comité du Service du
Dienst voor geneeskundige controle of in een profielencommissie contrôle médical ou dans une commission de profils visée à l'article
bedoeld in artikel 30 van de gecoördineerde wet (artikel 143, §§ 2 en 30 de la loi coordonnée (article 143, §§ 2 et 3).
3). Als de Dienst voor geneeskundige controle, een profielencommissie of Lorsque le Service du contrôle médical, une commission de profils ou
een verzekeringsinstelling van mening is dat een zorgverlener de un organisme assureur estime qu'un dispensateur de soins enfreint les
bepalingen van artikel 73 overtreedt, kan hij de zaak aanhangig maken dispositions de l'article 73, il peut en saisir la Commission de
bij de Controlecommissie (artikel 145, § 1). De afdelingen van de contrôle (article 145, § 1er). Les sections de la Commission de
Controlecommissie kunnen slechts een beslissing nemen na de betrokkene contrôle ne peuvent prendre de décision qu'après avoir convoqué
ter zitting te hebben opgeroepen. De betrokkene mag zich laten
bijstaan door een advocaat of een andere persoon van zijn keuze. De l'intéressé à comparaître à l'audience. L'intéressé peut se faire
beslissing van de Controlecommissie moet worden gemotiveerd (artikel assister par un avocat ou toute autre personne de son choix. La
145, § 3). Tegen de beslissingen van de Controlecommissie kan hoger décision de la Commission de contrôle doit être motivée (article 145,
beroep worden ingesteld door de betrokken zorgverlener, de § 3). Le dispensateur de soins, le Service du contrôle médical et les
verzekeringsinstellingen en de Dienst voor geneeskundige controle organismes assureurs peuvent interjeter appel des décisions de la
(artikel 145, § 4). Commission de contrôle (article 145, § 4).
Een Commissie van beroep, ingesteld bij de Dienst voor geneeskundige Une Commission d'appel, instituée auprès du Service du contrôle
controle, doet uitspraak over de hogere beroepen. Zij bestaat uit twee médical, statue sur les appels. Elle est composée de deux sections
afdelingen (artikel 142, § 2). Elke afdeling is samengesteld uit drie (article 142, § 2). Chaque section est composée de trois magistrats,
magistraten, van wie er één voorzitter is. Zij omvat voor het overige dont un est président. Elle comprend en outre quatre membres médecins,
vier leden-geneesheren, van wie er twee worden aangewezen door de dont deux sont désignés par les organismes assureurs et deux autres
verzekeringsinstellingen en twee andere door de representatieve par les organisations représentatives des médecins. Ils sont soumis
organisaties van de geneesheren. Zij zijn aan dezelfde
benoemingsvereisten en onverenigbaarheden onderworpen als de leden van aux mêmes conditions de nomination et incompatibilités que les membres
de Controlecommissie. Alleen de leden-magistraten zijn stemgerechtigd de la Commission de contrôle. Seuls les membres magistrats ont voix
(artikel 144, § 1). délibérative (article 144, § 1er).
Bij vaststelling van een tekortkoming inzake de bepalingen van artikel En cas de constatation d'un manquement aux dispositions de l'article
73, vorderen de Controlecommissie en de Commissie van beroep, 73, la Commission de contrôle et la Commission d'appel, sans préjudice
onverminderd straf- of tuchtrechtelijke vervolgingen, de uitgaven met des poursuites pénales ou disciplinaires, récupèrent totalement ou
betrekking tot de prestaties die door de verzekering voor partiellement auprès du dispensateur de soins les dépenses relatives
geneeskundige verzorging en uitkeringen ten laste werden genomen, aux prestations à charge de l'assurance soins de santé et indemnités.
geheel of gedeeltelijk terug van de zorgverlener. Samen met die Outre ces récupérations, elles peuvent interdire d'appliquer le régime
terugvorderingen kunnen zij verstrekkingen van de betrokken du tiers payant pour les prestations dispensées par le dispensateur de
zorgverlener uitsluiten van de derdebetalersregeling (artikel 157, soins concerné (article 157, alinéas 2 et 3).
tweede en derde lid).
B.2. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of de B.2. La question préjudicielle interroge la Cour sur le point de
toewijzing van de geschillen over tekortkomingen ten aanzien van de savoir si l'attribution à une juridiction administrative des
voorschriften van voormeld artikel 73 aan een administratief contestations portant sur les manquements aux prescriptions de
rechtscollege een schending inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de l'article 73 précité viole les articles 10 et 11 de la Constitution,
Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 144 van de Grondwet. lus en combinaison avec l'article 144 de la Constitution.
B.3. De Ministerraad werpt op dat het Hof niet bevoegd is om de in het B.3. Le Conseil des ministres objecte que la Cour n'est pas compétente
geding zijnde bepalingen te toetsen aan artikel 144 van de Grondwet. pour contrôler les dispositions en cause au regard de l'article 144 de
la Constitution.
Nu het Hof niet wordt verzocht de in het geding zijnde bepalingen La Cour n'étant pas invitée à contrôler directement la disposition en
rechtstreeks te toetsen aan artikel 144 van de Grondwet, doch aan de cause au regard de l'article 144 de la Constitution, mais bien au
artikelen 10 en 11 daarvan, gelezen in samenhang met artikel 144, regard des articles 10 et 11 de celle-ci, lus en combinaison avec
wordt de exceptie van onbevoegdheid verworpen. l'article 144, l'exception d'incompétence est rejetée.
B.4. Door te bepalen dat geschillen over burgerlijke rechten bij B.4. En disposant que les constatations qui ont pour objet des droits
uitsluiting tot de bevoegdheid van de rechtbanken behoren, verleent
artikel 144 van de Grondwet aan eenieder een waarborg die niet aan civils sont exclusivement du ressort des tribunaux, l'article 144 de
sommigen kan worden ontnomen. Mocht blijken dat aan een categorie van la Constitution accorde à tous une garantie qui ne peut être retirée à
personen het recht wordt ontzegd om een betwisting over een burgerlijk certains. S'il apparaissait qu'une catégorie de personnes est privée
recht bij de rechtbanken aanhangig te maken, dan zou dat verschil in du droit de saisir les tribunaux à propos d'une contestation portant
behandeling niet kunnen worden verantwoord, aangezien het op het sur un droit civil, cette différence de traitement ne pourrait être
voormelde artikel 144 zou stuiten. Het zou artikel 10 van de Grondwet justifiée, puisqu'elle se heurterait à l'article 144 précité. Elle
dan ook schenden. violerait donc l'article 10 de la Constitution.
B.5. Om op de prejudiciële vraag te antwoorden dient het Hof te B.5. Afin de répondre à la question préjudicielle, il appartient à la
onderzoeken of de wetgever, door de betwistingen over tekortkomingen Cour de vérifier si c'est à juste titre que le législateur, puisqu'il
ten aanzien van de voorschriften van voormeld artikel 73 aan een a confié les contestations relatives aux manquements à l'article 73
administratief rechtscollege toe te vertrouwen, de in het geding précité à une juridiction administrative, a considéré implicitement
zijnde rechten wel terecht op impliciete wijze als politieke rechten les droits en cause comme des droits politiques.
heeft beschouwd.
B.6. De wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige B.6. La loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et
verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, voorziet in indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, prévoit un système
een systeem van tegemoetkoming in de kosten van geneeskundige d'intervention dans les frais de prestations médicales. Le bon
verstrekkingen. De goede werking van dat systeem veronderstelt dat de fonctionnement de ce système suppose que les dispensateurs de soins,
zorgverleners, die bij de toepassing van die wet worden betrokken en qui sont associés à l'application de cette loi et qui coopèrent en
in die mate hun medewerking verlenen aan een openbare dienst, geen cela à un service public, ne prescrivent ni n'exécutent des
onnodig dure of overbodige verstrekkingen voorschrijven of verrichten prestations inutilement onéreuses ou superflues à charge du régime
ten laste van de regeling voor verplichte verzekering voor d'assurance obligatoire soins de santé et indemnités.
geneeskundige verzorging en uitkeringen. Le dispensateur de soins qui n'observe pas les dispositions de
Van de zorgverlener die de bepalingen van artikel 73 van de l'article 73 de la loi coordonnée peut se voir réclamer le
gecoördineerde wet niet naleeft, kunnen de uitgaven die door de remboursement total ou partiel des dépenses prises en charge par
verplichte verzekering ten laste werden genomen geheel of gedeeltelijk worden teruggevorderd. Bovendien kan de zorgverlener worden uitgesloten van de derdebetalersregeling. Die sanctie vindt haar grondslag in de verstoring van de goede werking van de verplichte verzekering. Zij bestaat in het tijdelijk wegnemen van een prerogatief, namelijk de terugbetaalbaarheid van de geneeskundige verstrekkingen. B.7. Het onderwerp van de in het geding zijnde geschillen betreft derhalve de beoordeling van de naleving door de zorgverlener van zijn verplichtingen in zoverre hij meewerkt aan een openbare dienst. Wanneer de Controlecommissie daarover uitspraak doet, treedt zij op in uitoefening van een functie die in een dergelijke verhouding staat tot l'assurance obligatoire. En outre, le dispensateur de soins peut être exclu du régime du tiers payant. Cette sanction répond à la perturbation du bon fonctionnement de l'assurance obligatoire. Elle consiste à retirer temporairement une prérogative, à savoir celle de voir rembourser ses prestations de santé. B.7. Les contestations en cause ont donc pour objet l'appréciation du respect des obligations du dispensateur de soins en tant qu'il collabore à un service public. Lorsqu'elle statue en la matière, la Commission de contrôle agit dans l'exercice d'une fonction qui se
de prerogatieven van het openbaar gezag van de Staat, dat zij zich trouve dans un rapport tel avec les prérogatives de puissance publique
buiten de werkingssfeer bevindt van de gedingen van burgerlijke aard de l'Etat qu'elle se situe en dehors de la sphère des litiges de
in de zin van artikel 144 van de Grondwet. Daaruit volgt dat de nature civile au sens de l'article 144 de la Constitution. Il s'ensuit
wetgever een betwisting omtrent het verbod tot tegemoetkoming in de que le législateur a pu qualifier le litige concernant l'interdiction
kosten van geneeskundige verstrekkingen vermocht te kwalificeren als d'intervention dans les frais de prestations médicales de contestation
een geschil over een politiek recht in de zin van artikel 145 van de qui a pour objet un droit politique, au sens de l'article 145 de la
Grondwet. Constitution.
De wetgever vermocht dan ook, met toepassing van de mogelijkheid die Le législateur a donc pu, en application de la possibilité que lui
artikel 145 van de Grondwet hem biedt, het contentieux betreffende een offre l'article 145 de la Constitution, confier le contentieux relatif
dergelijk politiek recht toe te vertrouwen aan een administratief à un tel droit politique à une juridiction administrative disposant en
rechtscollege dat ter zake over een volle rechtsmacht beschikt en dat la matière d'une compétence de pleine juridiction, créée en
is opgericht met toepassing van artikel 146 van de Grondwet. application de l'article 146 de la Constitution.
B.8. Gelet op artikel 145 van de Grondwet, kan het feit dat het B.8. Compte tenu de l'article 145 de la Constitution, le fait
kennisnemen van gedingen met betrekking tot politieke rechten wordt d'attribuer la connaissance de litiges portant sur des droits
toevertrouwd aan een administratief rechtscollege, veeleer dan dat politiques à une juridiction administrative plutôt que de confier ce
contentieux over te laten aan een rechtscollege van de rechterlijke contentieux à une juridiction de l'ordre judiciaire ne peut constituer
orde, geen schending uitmaken van het beginsel van gelijkheid en une violation du principe d'égalité et de non-discrimination.
niet-discriminatie.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 142 en 157 van de wet betreffende de verplichte Les articles 142 et 157 de la loi relative à l'assurance obligatoire
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, ne
gecoördineerd op 14 juli 1994, schenden niet de artikelen 10 en 11 van violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 144 ervan, doordat zij combinaison avec l'article 144 de celle-ci, en ce qu'ils confient à
de geschillen over tekortkomingen ten aanzien van de voorschriften van une juridiction administrative le règlement de contestations portant
artikel 73, tweede, derde en vierde lid, van voormelde wet aan een sur des manquements aux prescriptions de l'article 73, alinéas 2, 3 et
administratief rechtscollege toewijzen. 4, de la loi précitée.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 30 januari 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 30 janvier 2002.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux H. Boel P.-Y. Dutilleux H. Boel
^