Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 24/2002 van 23 januari 2002 Rolnummer 2263 Inzake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de vrederechter van het eerste kanton Gent. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, E. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 24/2002 van 23 januari 2002 Rolnummer 2263 Inzake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de vrederechter van het eerste kanton Gent. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, E. (...) Extrait de l'arrêt n° 24/2002 du 23 janvier 2002 Numéro du rôle : 2263 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1479, alinéa 3, du Code civil, posée par le juge de paix du premier canton de Gand. La Cour d'arbitrage, co après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par jug(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 24/2002 van 23 januari 2002 Extrait de l'arrêt n° 24/2002 du 23 janvier 2002
Rolnummer 2263 Numéro du rôle : 2263
Inzake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1479, derde lid, En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1479, alinéa
van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de vrederechter van het 3, du Code civil, posée par le juge de paix du premier canton de Gand.
eerste kanton Gent. La Cour d'arbitrage,
Het Arbitragehof,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe,
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 1 oktober 2001 in zake M. Casteur en K. Pede tegen G. Par jugement du 1er octobre 2001 en cause de M. Casteur et K. Pede
Van Quekelberghe, waarvan de expeditie ter griffie van het contre G. Van Quekelberghe, dont l'expédition est parvenue au greffe
Arbitragehof is ingekomen op 8 oktober 2001, heeft de vrederechter van de la Cour d'arbitrage le 8 octobre 2001, le juge de paix du premier
het eerste kanton Gent de prejudiciële vraag gesteld « of artikel canton de Gand a posé la question préjudicielle de savoir « si
1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zo begrepen dat de l'article 1479, alinéa 3, du Code civil, interprété en ce sens que le
vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen gelast die juge de paix ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées
gerechtvaardigd zijn ingevolge de beëindiging van een wettelijke par la cessation d'une cohabitation légale mais n'a pas le pouvoir à
samenwoning maar daartoe geen rechtsmacht heeft indien de samenwoning, cette fin si la cohabitation dont l'existence de fait est constatée
waarvan het feitelijk bestaan wordt vastgesteld, niet ' wettelijk '
is, te verenigen is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ». n'est pas légale ', est compatible avec les articles 10 et 11 de la
Constitution ».
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter verzoekt het Hof « uitspraak te doen op de B.1. Le juge a quo demande à la Cour « de statuer sur la question de
vraag of artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zo savoir si l'article 1479, alinéa 3, du Code civil, interprété en ce
begrepen dat de vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen sens que le juge de paix ordonne les mesures urgentes et provisoires
gelast die gerechtvaardigd zijn ingevolge de beëindiging van een justifiées par la cessation d'une cohabitation légale mais n'a aucun
wettelijke samenwoning maar daartoe geen rechtsmacht heeft indien de pouvoir à cette fin si la cohabitation dont l'existence de fait est
samenwoning, waarvan het feitelijk bestaan wordt vastgesteld, niet '
wettelijk ' is, te verenigen is met de artikelen 10 en 11 van de constatée n'est pas légale ', est compatible avec les articles 10 et
Grondwet ». 11 de la Constitution ».
B.2. De wet van 23 november 1998 heeft in boek III van het Burgerlijk B.2. La loi du 23 novembre 1998 a inséré dans le livre III du Code
Wetboek nieuwe artikelen 1475 tot 1479 ingevoerd, onder een titel civil de nouveaux articles 1475 à 1479, sous un titre Vbis, « De la
Vbis, met als opschrift « Wettelijke samenwoning ». cohabitation légale ».
Onder wettelijke samenwoning wordt verstaan de toestand van samenleven Par « cohabitation légale », il y a lieu d'entendre la situation de
van twee personen die een schriftelijke verklaring van wettelijke vie commune de deux personnes ayant fait une déclaration écrite de
samenwoning hebben afgelegd (artikel 1475 van het Burgerlijk Wetboek). cohabitation légale (article 1475 du Code civil).
De verklaring wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke
stand van de gemeentelijke woonplaats, die nagaat of beide partijen La déclaration est remise à l'officier de l'état civil du domicile
niet verbonden zijn door een huwelijk of door een andere wettelijke commun, qui vérifie si les deux parties ne sont pas liées par un
samenwoning en bekwaam zijn om contracten aan te gaan overeenkomstig mariage ou par une autre cohabitation légale et si elles sont capables
de artikelen 1123 en 1124 van het Burgerlijk Wetboek. De verklaring de contracter conformément aux articles 1123 et 1124 du Code civil. La
wordt vermeld in het bevolkingsregister. déclaration est actée dans le registre de la population.
De wettelijke samenwoning houdt op wanneer een van de partijen in het La cohabitation légale prend fin lorsqu'une des parties se marie ou
huwelijk treedt of overlijdt. Zij kan tevens door de samenwonenden décède. Les cohabitants peuvent également y mettre fin, soit de commun
worden beëindigd, in onderlinge overeenstemming of eenzijdig, door accord, soit unilatéralement, au moyen d'une déclaration écrite remise
middel van een schriftelijke verklaring bij de ambtenaar van de à l'officier de l'état civil qui acte la cessation de la cohabitation
burgerlijke stand, die daarvan melding maakt in het bevolkingsregister (artikel 1476 van het Burgerlijk Wetboek). légale dans le registre de la population (article 1476 du Code civil).
Op de wettelijke samenwoning zijn de volgende bepalingen toepasselijk Les dispositions suivantes sont applicables à la cohabitation légale :
: de wettelijke bescherming van de gezinswoning (artikelen 215, 220, § la protection légale du logement familial (articles 215, 220, § 1er,
1, en 224, § 1, 1, van het Burgerlijk Wetboek) wordt van et 224, § 1er, 1, du Code civil) s'applique par analogie à la
overeenkomstige toepassing verklaard op de wettelijke samenwoning; de cohabitation légale; les cohabitants légaux contribuent aux charges de
wettelijk samenwonenden dragen bij in de lasten van het samenleven
naar evenredigheid van hun mogelijkheden en iedere niet-buitensporige la vie commune en proportion de leurs facultés et toute dette non
schuld die door een der wettelijk samenwonenden wordt aangegaan ten excessive contractée par l'un des cohabitants légaux pour les besoins
behoeve van het samenleven en van de kinderen die door hen worden de la vie commune et des enfants qu'ils éduquent oblige solidairement
opgevoed, verbindt de andere partner hoofdelijk (artikel 1477 van het l'autre partenaire (article 1477 du Code civil).
Burgerlijk Wetboek).
Voor het overige voorziet de in het geding zijnde wet in een regeling Pour le surplus, la loi en cause fixe le régime des biens des
van de goederen van de samenwonenden en in de mogelijkheid om de cohabitants et prévoit la possibilité de régler les modalités de la
wettelijke samenwoning door middel van een overeenkomst te regelen, cohabitation légale par convention, pour autant que celle-ci ne
voor zover die geen beding bevat dat strijdig is met artikel 1477 van contienne aucune clause contraire à l'article 1477 du Code civil, à
het Burgerlijk Wetboek, met de openbare orde of de goede zeden, noch l'ordre public, aux bonnes moeurs ou aux règles relatives à l'autorité
met de regels betreffende het ouderlijk gezag en de voogdij, noch met parentale, à la tutelle et aux règles déterminant l'ordre légal de la
de regels die de wettelijke orde van de erfopvolging bepalen. Die succession. Cette convention est passée en la forme authentique devant
overeenkomst wordt in authentieke vorm verleden voor de notaris en notaire et fait l'objet d'une mention au registre de la population
wordt in het bevolkingsregister vermeld (artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek). Wanneer de verstandhouding tussen de wettelijk samenwonenden ernstig is verstoord, kan elk van beide partners de vrederechter vragen om dringende en voorlopige maatregelen te bevelen betreffende het betrekken van de gemeenschappelijke verblijfplaats, betreffende de persoon en de goederen van de samenwonenden en van de kinderen, alsmede betreffende de wettelijke en contractuele verplichtingen van beide samenwonenden. Ook na de beëindiging van de wettelijke samenwoning en voor zover de vordering binnen drie maanden na de beëindiging is ingesteld, kan de vrederechter de dringende en (article 1478 du Code civil). Si l'entente entre les cohabitants légaux est sérieusement perturbée, chacun des deux partenaires peut demander au juge de paix d'ordonner les mesures urgentes et provisoires relatives à l'occupation de la résidence commune, à la personne et aux biens des cohabitants et des enfants et aux obligations légales et contractuelles des deux cohabitants. Même après la cessation de la cohabitation légale, pour autant que la demande ait été introduite dans les trois mois de la
voorlopige maatregelen gelasten die ingevolge de beëindiging cessation, le juge de paix peut ordonner les mesures urgentes et
gerechtvaardigd zijn (artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek). provisoires justifiées par cette cessation (article 1479 du Code
B.3. Uit de laatstgenoemde bepaling vloeit voort dat de personen die civil). B.3. Il découle de cette dernière disposition que les personnes qui
wettelijk hebben samengewoond, gedurende drie maanden na de ont cohabité légalement peuvent demander au juge de paix, pendant les
beëindiging van de wettelijke samenwoning de vrederechter kunnen trois mois qui suivent la cessation de la cohabitation légale,
verzoeken dringende en voorlopige maatregelen te gelasten. Personen d'ordonner des mesures urgentes et provisoires. En revanche, les
daarentegen die feitelijk hebben samengewoond, kunnen niet gedurende personnes qui ont cohabité en fait ne peuvent introduire auprès du
eenzelfde periode na de beëindiging van de feitelijke samenwoning een juge de paix, pendant la même période suivant la cessation de la
verzoek om gelijkaardige maatregelen bij de vrederechter indienen. cohabitation de fait, une demande de mesures analogues.
De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of dat Par sa question préjudicielle, le juge a quo demande à la Cour si
verschil in behandeling een schending inhoudt van de artikelen 10 en cette différence de traitement est constitutive d'une violation des
11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn, discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.5. Te dezen is het recht op toegang tot de rechter, dat een B.5. C'est le droit d'accès à un juge, élément constitutif du droit à
onderdeel is van het recht op een eerlijk proces, in het geding. un procès équitable, qui est en cause en l'espèce. Il convient
Inzonderheid moet worden onderzocht of de personen die feitelijk d'examiner en particulier si les personnes qui ont cohabité en fait
hebben samengewoond toegang hebben tot een rechter bij wie ze om ont accès à un juge auquel elles puissent demander des mesures
dringende maatregelen zouden kunnen verzoeken die ingevolge de urgentes, justifiées par la cessation de leur cohabitation.
beëindiging van hun samenwoning gerechtvaardigd zouden zijn.
B.6. Op grond van artikel 584, eerste lid, van het Gerechtelijk B.6. En vertu de l'article 584, alinéa 1er, du Code judiciaire, le
Wetboek kan de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg in président du tribunal de première instance peut, dans des cas urgents,
spoedeisende gevallen bij voorraad uitspraak doen in alle zaken, statuer au provisoire en toutes matières, sauf celles que la loi
behalve die welke de wet aan de rechterlijke macht onttrekt. soustrait au pouvoir judiciaire.
Nu de zaken die een gevolg zijn van de beëindiging van een feitelijke Dès lors que les affaires qui sont une conséquence de la cessation
samenwoning niet onttrokken zijn aan de rechterlijke macht, kan de d'une cohabitation de fait ne sont pas soustraites au pouvoir
voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg in gevallen die hij judiciaire, le président du tribunal de première instance peut, dans
spoedeisend acht, in die zaken bij voorraad uitspraak doen en des cas qu'il estime urgents, statuer au provisoire dans ces affaires
dringende maatregelen bevelen. et ordonner des mesures urgentes.
B.7. Het recht op toegang tot de rechter staat er niet aan in de weg B.7. Le droit d'accès à un tribunal n'empêche pas qu'un juge doive
dat een rechter zich onbevoegd moet verklaren ten voordele van een décliner sa compétence au bénéfice d'un autre lorsqu'ils satisfont
andere wanneer beiden beantwoorden aan de door artikel 6.1 van het tous deux aux exigences de l'article 6.1 de la Convention européenne
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens gestelde eisen. des droits de l'homme.
B.8. De in het geding zijnde bepaling heeft derhalve niet tot gevolg B.8. La disposition en cause n'a donc pas pour effet de limiter de
dat het recht op toegang tot de rechter van de betrokken personen op manière disproportionnée le droit d'accès à un juge des personnes
onevenredige wijze zou worden beperkt. concernées.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de L'article 1479, alinéa 3, du Code civil ne viole pas les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet in zoverre het bepaalt dat de et 11 de la Constitution en tant qu'il dispose que le juge de paix
vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen gelast die ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées par la
gerechtvaardigd zijn ingevolge de beëindiging van een wettelijke cessation d'une cohabitation légale, mais n'accorde pas à ce juge la
samenwoning, doch de vrederechter niet dezelfde bevoegdheid verleent même compétence si aucune déclaration de cohabitation légale n'a été
indien geen verklaring van wettelijke samenwoning werd afgelegd. faite.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 januari 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 janvier 2002.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
L. Potoms. A. Arts. L. Potoms. A. Arts.
^