Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 14/2002 van 17 januari 2002 Rolnummers 2054, 2058, 2069, 2075, 2081, 2083, 2084 en 2100. In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 14/2002 van 17 januari 2002 Rolnummers 2054, 2058, 2069, 2075, 2081, 2083, 2084 en 2100. In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...) Extrait de l'arrêt n° 14/2002 du 17 janvier 2002 Numéros du rôle : 2054, 2058, 2069, 2075, 2081, 2083, 2084 et 2100. En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. Henneuse, M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 14/2002 van 17 januari 2002 Extrait de l'arrêt n° 14/2002 du 17 janvier 2002
Rolnummers 2054, 2058, 2069, 2075, 2081, 2083, 2084 en 2100. Numéros du rôle : 2054, 2058, 2069, 2075, 2081, 2083, 2084 et 2100.
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 57, § 2, van de En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 57, § 2,
organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide
maatschappelijk welzijn, zoals gewijzigd bij artikel 65 van de wet van sociale, tel qu'il a été modifié par l'article 65 de la loi du 15
15 juli 1996, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Kortrijk, door de juillet 1996, posées par le Tribunal du travail de Courtrai, par le
Arbeidsrechtbank te Gent en door het Arbeidshof te Antwerpen. Tribunal du travail de Gand et par la Cour du travail d'Anvers.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R.
R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman, Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen I. Objet des questions préjudicielles
a. Bij zes vonnissen van 4, 11 en 25 oktober en 8 en 22 november 2000 a. Par six jugements des 4, 11 et 25 octobre et 8 et 22 novembre 2000
in zake respectievelijk S. Amasihohu, M. Lindner, M. Doe, M. Robleh en cause respectivement de S. Amasihohu, M. Lindner, M. Doe, M. Robleh
Reali, M. Benouadah en M. Abderrahim tegen diverse openbare centra Reali, M. Benouadah et M. Abderrahim contre divers centres publics
voor maatschappelijk welzijn, waarvan de expedities ter griffie van d'aide sociale, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la
het Arbitragehof zijn ingekomen op 13 en 17 oktober en 3, 16 en 29 Cour d'arbitrage les 13 et 17 octobre et les 3, 16 et 29 novembre
november 2000, heeft de Arbeidsrechtbank te Kortrijk de volgende 2000, le Tribunal du travail de Courtrai a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 « L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het van toepassing is op publics d'aide sociale viole-t-il les articles 10 et 11 de la
de vreemdelingen aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is Constitution en tant qu'il s'applique à des étrangers auxquels a été
betekend en die een regularisatieaanvraag hebben ingediend, waardoor notifié un ordre de quitter le territoire et qui ont introduit une
ze overeenkomstig artikel 14 van de wet [...] van 22 december 1999 demande de régularisation par laquelle, conformément à l'article 14 de
betreffende de regularisatie van het verblijf van bepaalde categorieën la loi du 22 décembre 1999 relative à la régularisation de séjour de
van vreemdelingen verblijvend op het grondgebied van het Rijk, niet certaines catégories d'étrangers séjournant sur le territoire du
van het grondgebied kunnen verwijderd worden in de periode tussen het Royaume, ils ne peuvent être éloignés du territoire dans la période
indienen van de aanvraag en de dag waarop een negatieve beslissing comprise entre l'introduction de la demande et le jour où une décision
wordt genomen ? » négative est prise ? »
b. Bij vonnis van 17 november 2000 in zake G. Do tegen het openbaar b. Par jugement du 17 novembre 2000 en cause de G. Do contre le centre
centrum voor maatschappelijk welzijn van Gent, waarvan de expeditie public d'aide sociale de Gand, dont l'expédition est parvenue au
ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 27 november 2000, greffe de la Cour d'arbitrage le 27 novembre 2000, le Tribunal du
heeft de Arbeidsrechtbank te Gent de volgende prejudiciële vraag travail de Gand a posé la question préjudicielle suivante :
gesteld : « Vormt de wettelijke regeling, zoals vastgesteld in het artikel 57, § « La réglementation légale établie par l'article 57, § 2, de la loi
2, van de O.C.M.W.-wet d.d. 8 juli 1976 en gewijzigd door artikel 65 organique des C.P.A.S. du 8 juillet 1976 et modifiée par l'article 65
van de wet d.d. 15 juli 1996, een schending van het gelijkheids- en de la loi du 15 juillet 1996 viole-t-elle les principes d'égalité et
niet-discriminatiebeginsel vervat in de artikelen 10 en 11 van de de non-discrimination contenus aux articles 10 et 11 de la
Grondwet, in samenhang met artikel 23 van de Grondwet, artikel 11.1 Constitution, combinés avec l'article 23 de la Constitution, avec
van het Internationale Verdrag inzake economische, sociale en l'article 11.1 du Pacte international relatif aux droits économiques,
culturele rechten en artikel 3 van het Verdrag tot bescherming van de sociaux et culturels et avec l'article 3 de la Convention de
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales,
1. doordat het artikel 57, § 2, een niet verantwoord verschil in behandeling instelt wat betreft het recht op maatschappelijke dienstverlening ten opzichte van, enerzijds, de kandidaat-vluchtelingen aan wie een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend en die een beroep bij de Raad van State hebben ingesteld tegen een bevestigende beslissing van het Commissariaat Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen of tegen een negatieve beslissing van de Vaste Beroepscommissie voor de Vluchtelingen en aan wie, in afwachting van de beslissing, te verlenen door de Raad van State, verder maatschappelijke dienstverlening, andere dan de dringende medische hulp, wordt toegekend en, anderzijds, de 1. en ce que l'article 57, § 2, instaure une différence de traitement non justifiée en ce qui concerne le droit à l'aide sociale à l'égard, d'une part, des candidats réfugiés auxquels un ordre de quitter le territoire a été notifié et qui ont introduit un recours auprès du Conseil d'Etat contre une décision confirmative du Commissariat général aux réfugiés et aux apatrides ou contre une décision négative de la Commission permanente de recours des réfugiés et auxquels, dans l'attente de la décision à rendre par le Conseil d'Etat, une aide sociale autre que l'aide médicale urgente continue à être accordée et,
kandidaat-vluchtelingen die, overeenkomstig de wet van 22 december d'autre part, des candidats réfugiés qui, conformément à la loi du 22
1999 betreffende de regularisatie van het verblijf van bepaalde décembre 1999 relative à la régularisation de séjour de certaines
categorieën van vreemdelingen, verblijvend op het grondgebied van het catégories d'étrangers séjournant sur le territoire du Royaume (Moniteur belge,
Rijk (Belgisch Staatsblad van 10 januari 2000), tijdig een aanvraag 10 janvier 2000), ont introduit dans les délais une demande de
tot regularisatie hebben ingediend en aan wie, in afwachting van de te régularisation et auxquels, dans l'attente de la décision à prendre,
treffen beslissing, geen maatschappelijke dienstverlening buiten de une aide sociale autre que l'aide médicale urgente n'est pas accordée;
dringende medische hulp wordt toegekend;
2. doordat het artikel 57, § 2, de uitsluiting van de maatschappelijke 2. en ce que l'article 57, § 2, utilise sans justification l'exclusion
dienstverlening, andere dan de dringende medische hulp, op niet te de l'aide sociale autre que l'aide médicale urgente, comme moyen de
verantwoorden wijze als drukkingsmiddel aanwendt ten aanzien van de pression sur les candidats réfugiés auxquels, par suite de leur
kandidaat-vluchtelingen aan wie, ingevolge hun aanvraag tot
regularisatie en krachtens het artikel 14 van de wet d.d. 22 december demande de régularisation et en vertu de l'article 14 de la loi du 22
1999, wettelijk geen dwang kan worden opgelegd met het oog op hun décembre 1999, aucune contrainte ne peut légalement être imposée en
verwijdering van het grondgebied ? » vue de les éloigner du territoire ? »
c. Bij arrest van 13 december 2000 in zake M. Rahaoui tegen het c. Par arrêt du 13 décembre 2000 en cause de M. Rahaoui contre le
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Antwerpen, waarvan centre public d'aide sociale d'Anvers, dont l'expédition est parvenue
de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 20 au greffe de la Cour d'arbitrage le 20 décembre 2000, la Cour du
december 2000, heeft het Arbeidshof te Antwerpen de volgende travail d'Anvers a posé la question préjudicielle suivante :
prejudiciële vraag gesteld : « L'article 57, § 2, de la loi organique des C.P.A.S. viole-t-il les
« Schendt artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet de artikelen 10 en 11 articles 10 et 11 de la Constitution en ce que cette disposition est
van de Grondwet doordat deze bepaling dan ook van toepassing is op donc applicable aux étrangers qui ont introduit une demande de
vreemdelingen die een regularisatieaanvraag hebben ingediend conform
de wet van 22 december 1999 betreffende de regularisatie van bepaalde régularisation conformément à la loi du 22 décembre 1999 relative à la
régularisation de séjour de certaines catégories d'étrangers
categorieën van vreemdelingen verblijvend op het grondgebied van het séjournant sur le territoire du Royaume, par laquelle, en vertu de
Rijk, waardoor ze krachtens artikel 14 van voormelde wet niet l'article 14 de cette loi, ils ne peuvent être renvoyés tant que leur
uitgewezen kunnen worden zolang hun aanvraag wordt onderzocht, terwijl demande est examinée, alors qu'une aide peut être accordée aux
aan vreemdelingen die legaal in het Rijk verblijven en aan étrangers qui séjournent légalement dans le Royaume et aux étrangers
vreemdelingen wier asielaanvraag werd verworpen en die tegen de dont la demande d'asile a été rejetée et qui ont introduit un recours
negatieve beslissing van de Commissaris-generaal voor de Vluchtelingen auprès du Conseil d'Etat contre la décision négative du Commissaire
en de Staatlozen of van de Vaste Beroepscommissie beroep hebben général aux réfugiés et aux apatrides ou de la Commission permanente
aangetekend bij de Raad van State, wel steun kan toegekend worden ? » de recours ? »
De onder (a) vermelde zaken zijn ingeschreven onder de nummers 2054, Les affaires mentionnées sous (a) sont inscrites sous les numéros
2058, 2069, 2075, 2083 en 2084 van de rol van het Hof, de onder (b) 2054, 2058, 2069, 2075, 2083 et 2084, celle mentionnée sous (b) sous
vermelde zaak onder nummer 2081 en de onder (c) vermelde zaak onder nummer 2100. le numéro 2081 et celle mentionnée sous (c) sous le numéro 2100.
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
De in het geding zijnde bepaling La disposition en cause
B.1.1. Volgens artikel 57, § 1, van de organieke wet van 8 juli 1976 B.1.1. Aux termes de l'article 57, § 1er, de la loi du 8 juillet 1976
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (hierna : organique des centres publics d'aide sociale (ci-après : loi sur les
de O.C.M.W.-wet) heeft het openbaar centrum voor maatschappelijk C.P.A.S.), le centre public d'aide sociale a pour mission d'assurer
welzijn tot taak aan personen en gezinnen de dienstverlening te aux personnes et aux familles l'aide due par la collectivité. Cette
verzekeren waartoe de gemeenschap gehouden is. De dienstverlening is aide n'est pas nécessairement financière, mais peut être matérielle,
niet noodzakelijk geldelijk, doch kan van materiële, sociale, sociale, médicale, médico-sociale ou psychologique.
geneeskundige, sociaal-geneeskundige of psychologische aard zijn.
B.1.2. Artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet, vervangen bij artikel 65 B.1.2. L'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S., remplacé par
van de wet van 15 juli 1996 « tot wijziging van de wet van 15 december l'article 65 de la loi du 15 juillet 1996 « modifiant la loi du 15
1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et
vestiging en de verwijdering van vreemdelingen en van de organieke wet
van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk l'éloignement des étrangers et la loi du 8 juillet 1976 organique des
welzijn », en gedeeltelijk vernietigd door het Hof in het arrest nr. centres publics d'aide sociale » et partiellement annulé par l'arrêt
43/98 van 22 april 1998, bepaalt : de la Cour n° 43/98 du 22 avril 1998, dispose :
« § 2. In afwijking van de andere bepalingen van deze wet, is de taak van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn beperkt tot het verlenen van dringende medische hulp, wanneer het gaat om een vreemdeling die illegaal in het Rijk verblijft. De Koning kan bepalen wat onder dringende medische hulp begrepen moet worden. Een vreemdeling die zich vluchteling heeft verklaard en heeft gevraagd om als dusdanig te worden erkend, verblijft illegaal in het Rijk wanneer de asielaanvraag is geweigerd en aan de betrokken vreemdeling een bevel om het grondgebied te verlaten is betekend. De maatschappelijke dienstverlening aan een vreemdeling die werkelijk steuntrekkende was op het ogenblik dat hem een bevel om het grondgebied te verlaten werd betekend, wordt, met uitzondering van de dringende medische hulpverlening, stopgezet de dag dat de vreemdeling daadwerkelijk het grondgebied verlaat, en ten laatste de dag van het verstrijken van de termijn van het bevel om het grondgebied te verlaten. Van het bepaalde in het voorgaande lid wordt afgeweken gedurende de termijn die strikt noodzakelijk is om de vreemdeling in staat te stellen het grondgebied te verlaten, voor zover hij een verklaring heeft ondertekend die zijn uitdrukkelijke intentie het grondgebied zo snel mogelijk te willen verlaten, weergeeft; deze termijn mag in geen geval een maand overschrijden. De hierboven vermelde intentieverklaring kan slechts eenmaal worden ondertekend. Het centrum verwittigt zonder verwijl de Minister die bevoegd is voor de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de « § 2. Par dérogation aux autres dispositions de la présente loi, la mission du centre public d'aide sociale se limite à l'octroi de l'aide médicale urgente, à l'égard d'un étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume. Le Roi peut déterminer ce qu'il y a lieu d'entendre par aide médicale urgente. Un étranger qui s'est déclaré réfugié et a demandé à être reconnu comme tel, séjourne illégalement dans le Royaume lorsque la demande d'asile a été rejetée et qu'un ordre de quitter le territoire a été notifié à l'étranger concerné. L'aide sociale accordée à un étranger qui était en fait bénéficiaire au moment où un ordre de quitter le territoire lui a été notifié, est arrêtée, à l'exception de l'aide médicale urgente, le jour où l'étranger quitte effectivement le territoire et, au plus tard, le jour de l'expiration du délai de l'ordre de quitter le territoire. Il est dérogé aux dispositions de l'alinéa précédent pendant le délai strictement nécessaire pour permettre à l'étranger de quitter le territoire, pour autant qu'il ait signé une déclaration attestant son intention explicite de quitter le plus vite possible le territoire, sans que ce délai ne puisse en aucun cas excéder un mois. La déclaration d'intention précitée ne peut être signée qu'une seule fois. Le centre informe sans retard le Ministre qui a l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers
vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, evenals de betrokken dans ses compétences, ainsi que la commune concernée, de la signature
gemeente, van de ondertekening van de intentieverklaring. » de la déclaration d'intention. »
B.1.3. De prejudiciële vragen hebben alle betrekking op de B.1.3. Les questions préjudicielles portent toutes sur la
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van de in compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la
het geding zijnde bepaling geïnterpreteerd als zijnde van toepassing disposition en cause interprétée comme s'appliquant aux personnes qui
op personen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend op ont introduit une demande de régularisation conformément à la loi du
grond van de wet van 22 december 1999 betreffende de regularisatie van 22 décembre 1999 relative à la régularisation de séjour de certaines
het verblijf van bepaalde categorieën van vreemdelingen verblijvend op catégories d'étrangers séjournant sur le territoire du Royaume.
het grondgebied van het Rijk.
B.1.4. Artikel 2 van die wet bepaalt : B.1.4. L'article 2 de cette loi dispose :
« Onverminderd de toepassing van artikel 9 van de wet van 15 december « Sans préjudice de l'application de l'article 9 de la loi du 15
1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et
vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, is deze wet van l'éloignement des étrangers, la présente loi s'applique aux demandes
toepassing op de aanvragen tot regularisatie van verblijf die de régularisation de séjour introduites par des étrangers qui
ingediend worden door vreemdelingen die reeds daadwerkelijk in België séjournaient déjà effectivement en Belgique au 1er octobre 1999 et
verbleven op 1 oktober 1999 en die op het ogenblik van de aanvraag : qui, au moment de la demande :
1° hetzij de erkenning van de hoedanigheid van vluchteling hebben 1° soit ont demandé la reconnaissance de la qualité de réfugié sans
aangevraagd zonder een uitvoerbare beslissing te hebben ontvangen avoir reçu de décision exécutoire dans un délai de quatre ans, ce
binnen een termijn van vier jaar; deze termijn wordt teruggebracht tot
drie jaar voor de gezinnen met minderjarige kinderen die in België délai étant ramené à trois ans pour les familles avec des enfants
verbleven op 1 oktober 1999 en die de leeftijd hebben om naar school mineurs séjournant en Belgique au 1er octobre 1999 et en âge d'aller à
te gaan; l'école;
2° hetzij om redenen onafhankelijk van hun wil niet kunnen terugkeren 2° soit ne peuvent, pour des raisons indépendantes de leur volonté,
naar het land of de landen waar ze vóór hun aankomst in België retourner ni dans le ou les pays où ils ont séjourné habituellement
gewoonlijk verbleven hebben, noch naar hun land van herkomst, noch avant leur arrivée en Belgique, ni dans leur pays d'origine, ni dans
naar het land waarvan ze de nationaliteit hebben; le pays dont ils ont la nationalité;
3° hetzij ernstig ziek zijn; 3° soit sont gravement malades;
4° hetzij humanitaire redenen kunnen laten gelden en duurzame sociale 4° soit peuvent faire valoir des circonstances humanitaires et ont
bindingen in het land hebben ontwikkeld. » développé des attaches sociales durables dans le pays. »
B.1.5. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 luidt : B.1.5. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 est libellé comme
« Behalve voor maatregelen tot verwijdering die gemotiveerd zijn door suit : « Hormis les mesures d'éloignement motivées par l'ordre public ou la
de openbare orde of de nationale veiligheid, of tenzij de aanvraag sécurité nationale, ou à moins que la demande ne réponde manifestement
kennelijk niet beantwoordt aan de voorwaarden bepaald in artikel 9, pas aux conditions de l'article 9, il ne sera pas procédé
zal er niet feitelijk worden overgegaan tot verwijdering tussen de matériellement à un éloignement entre l'introduction de la demande et
indiening van de aanvraag en de dag waarop een negatieve beslissing le jour où une décision négative a été prise en application de
wordt genomen met toepassing van artikel 12. » l'article 12. »
Ten gronde Quant au fond
B.2.1. Artikel 57 van de O.C.M.W.-wet maakt inzake maatschappelijke B.2.1. L'article 57 de la loi sur les C.P.A.S. fait une distinction,
en matière d'aide sociale, entre les étrangers, selon que ceux-ci
dienstverlening een onderscheid tussen vreemdelingen naargelang zij al séjournent légalement ou illégalement sur le territoire. Depuis la loi
dan niet legaal op het grondgebied verblijven. Sinds de wet van 30 december 1992 verduidelijkt artikel 57, § 2, dat de maatschappelijke dienstverlening aan illegaal op het grondgebied verblijvende vreemdelingen wordt beperkt tot dringende medische hulp. Die maatregel strekt ertoe de wetgeving betreffende het verblijfsstatuut van de vreemdelingen en diegene betreffende de maatschappelijke dienstverlening beter op elkaar af te stemmen. B.2.2. Het komt de wetgever toe een beleid betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen te voeren en daaromtrent, met inachtneming van het gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel, in de nodige maatregelen te voorzien die betrekking kunnen hebben op onder meer het vaststellen du 30 décembre 1992, l'article 57, § 2, précise que l'aide sociale accordée aux étrangers séjournant illégalement sur le territoire est limitée à l'aide médicale urgente. Cette mesure tend à harmoniser la législation relative au statut de séjour des étrangers et celle relative à l'aide sociale. B.2.2. C'est au législateur qu'il appartient de mener une politique concernant l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers et de prévoir à cet égard, dans le respect du principe d'égalité et de non-discrimination, les mesures nécessaires qui peuvent notamment porter sur la fixation des
van de voorwaarden volgens welke het verblijf van een vreemdeling in conditions auxquelles le séjour d'un étranger en Belgique est légal ou
België al dan niet wettig is. Dat daaruit een verschil in behandeling non. Le fait qu'il en découle une différence de traitement entre
voortvloeit tussen vreemdelingen is het logische gevolg van de étrangers est la conséquence logique de la mise en oeuvre de ladite politique.
inwerkingstelling van voormeld beleid. B.2.3. Les questions préjudicielles concernent la situation
B.2.3. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de bijzondere particulière des demandeurs d'une régularisation de séjour fondée sur
situatie van aanvragers tot regularisatie overeenkomstig de wet van 22 la loi du 22 décembre 1999.
december 1999. Bij de totstandkoming van die wet werd in de parlementaire Lors de l'adoption de cette loi, il a été souligné à plusieurs
voorbereiding meermaals beklemtoond dat een aanvraag tot regularisatie reprises dans les travaux préparatoires que la demande de
niet de juridische verblijfsstatus van de betrokkenen wijzigt en als régularisation ne modifiait pas le statut juridique du séjour des
dusdanig geen recht op maatschappelijke dienstverlening doet ontstaan. intéressés et n'ouvrait pas, en tant que telle, un droit à l'aide
Artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet werd daarom ongewijzigd behouden sociale. C'est la raison pour laquelle l'article 57, § 2, de la loi
sur les C.P.A.S. a été maintenu inchangé (Doc. parl., Chambre,
(Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 5, en 0234/005, p. 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 5, et 0234/005, p. 60; Ann., Chambre,
60; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, 1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 plen. 017, pp. 7, 8, 18, 31 et 32;
8, 18, 31 en 32, Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, p. 23). Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, p. 23).
Uit het bovenstaande volgt niet dat het recht op maatschappelijke Il ne résulte pas de ce qui précède que le droit à l'aide sociale de
dienstverlening van alle personen die een aanvraag tot regularisatie toutes les personnes qui ont introduit une demande de régularisation
hebben ingediend tijdens het onderzoek van hun aanvraag beperkt is tot de séjour serait limité à l'aide médicale urgente durant l'examen de
dringende medische hulp. Wie op andere juridische gronden cette demande. Les personnes qui bénéficient de l'aide sociale sur
maatschappelijke dienstverlening geniet overeenkomstig artikel 57, § d'autres bases juridiques, conformément à l'article 57, § 1er, de la
1, van de O.C.M.W.-wet, behoudt dat recht tijdens de loi sur les C.P.A.S., conservent ce droit durant la procédure de
regularisatieprocedure. régularisation.
B.2.4. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de aanvragers tot B.2.4. Les questions préjudicielles se rapportent aux demandeurs de la
regularisatie die volgens de verwijzende rechters onder de toepassing régularisation de séjour auxquels s'applique, selon les juges a quo,
vallen van artikel 57, § 2, van de O.C.M.W.-wet : zij steunen op de l'article 57, § 2, de la loi sur les C.P.A.S. : elles sont fondées sur
interpretatie dat de verblijfsstatus van de betrokken vreemdelingen l'interprétation selon laquelle le statut de séjour des étrangers
illegaal is in de zin van die bepaling. concernés est illégal au sens de cette disposition.
B.3.1. Er wordt aan het Hof gevraagd of artikel 57, § 2, van de B.3.1. Il est demandé à la Cour si l'article 57, § 2, de la loi sur
O.C.M.W.-wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt doordat die les C.P.A.S. viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que
bepaling ook van toepassing is op de categorie van aanvragers tot cette disposition s'applique également à la catégorie des demandeurs
regularisatie overeenkomstig de wet van 22 december 1999 die illegaal d'une régularisation fondée sur la loi du 22 décembre 1999 qui
séjournent illégalement sur le territoire mais qui, en vertu de
op het grondgebied verblijven, maar die op grond van artikel 14 van l'article 14 de cette loi, ne seront pas matériellement éloignés
die wet feitelijk niet worden verwijderd zolang hun aanvraag wordt durant l'examen de leur demande, alors que l'aide sociale peut être
onderzocht, terwijl aan vreemdelingen die legaal in het Rijk accordée aux étrangers qui séjournent légalement dans le Royaume et
verblijven en aan vreemdelingen wier asielaanvraag werd verworpen en aux étrangers dont la demande d'asile a été rejetée et qui ont
die tegen de bevestigende weigeringsbeslissing van de introduit un recours devant le Conseil d'Etat contre la décision
Commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen of tegen confirmative de refus du Commissaire général aux réfugiés et aux
de weigeringsbeslissing van de Vaste Beroepscommissie voor apatrides ou contre la décision de refus de la Commission permanente
vluchtelingen beroep hebben ingesteld bij de Raad van State, wel de recours des réfugiés.
maatschappelijke dienstverlening kan worden verstrekt.
B.3.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 december B.3.2. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 22 décembre
1999 blijkt dat gestreefd werd naar een evenwicht tussen, enerzijds, 1999 qu'un équilibre a été recherché entre, d'une part, le souci de
de bekommernis om een humane en definitieve oplossing te vinden voor trouver une solution humaine et définitive pour un grand nombre
een grote groep vreemdelingen die illegaal op het grondgebied d'étrangers qui séjournaient illégalement sur le territoire et,
verbleven en, anderzijds, de bekommernis te waken over de d'autre part, le souci de veiller à ce que les demandes puissent être
beheersbaarheid van de aanvragen met het oog op het welslagen van die gérées, en vue de la réussite de cette opération d'envergure (Doc.
grootschalige operatie (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, pp. 3-10, et 0234/005,
pp. 3-10, en 0234/005, pp. 5-16). pp. 5-16).
B.3.3. De wetgever heeft niet gekozen voor een automatische B.3.3. Le législateur n'a pas opté pour une régularisation
regularisatie, doch wel voor een procedure waarbij van geval tot geval automatique, mais bien pour une procédure dans laquelle il est
wordt onderzocht of aan de door de wet gestelde vereisten is voldaan. examiné, cas par cas, si les conditions fixées par la loi sont
Door er niet in te voorzien dat het indienen van een remplies. En ne prévoyant pas que l'introduction d'une demande de
regularisatieaanvraag een recht op maatschappelijke dienstverlening régularisation ouvrirait, par elle-même, un droit à l'aide sociale, il
zou doen ontstaan, heeft hij de financiële aantrekkingskracht van de a entendu éviter l'attrait financier de la demande de régularisation,
regularisatieaanvraag willen voorkomen om onterechte aanvragen, afin d'écarter les demandes abusives introduites uniquement dans le
ingediend met de enkele bedoeling maatschappelijke dienstverlening te but d'obtenir l'aide sociale et afin de combattre une immigration
verkrijgen, te weren en om bijkomende illegale immigratie tegen te
gaan (zie Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 10, en illégale supplémentaire (voy. Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50
0234/005, p. 13, p. 60 en p. 65; Hand., Kamer, 1999-2000, 24 november 0234/001, p. 10, et 0234/005, p. 13, p. 60 et p. 65; Ann., Chambre,
1999, HA 50 plen. 017, pp. 31 en 32; Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 1999-2000, 24 novembre 1999, HA 50 plen. 017, pp. 31 et 32; Doc.
2-202/3, pp. 4 en 6). parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 4 et 6).
B.3.4. De wetgever vermag maatregelen te nemen om misbruik van B.3.4. Le législateur peut adopter des mesures visant à combattre les
procedure tegen te gaan en kan ook om budgettaire redenen tot bepaalde abus de procédure et peut également être amené à faire certains choix
beleidskeuzes worden verplicht. Het Hof dient evenwel na te gaan of politiques pour des raisons budgétaires. La Cour doit toutefois
uit de keuze van de wetgever geen discriminatie voortspruit. vérifier si le choix du législateur n'entraîne aucune discrimination.
B.3.5. Enkel voor degenen die zich bij de totstandkoming van de wet B.3.5. C'est uniquement pour ceux qui se trouvaient en séjour illégal
van 22 december 1999 op illegale wijze op het grondgebied bevonden, sur le territoire lors de l'adoption de la loi du 22 décembre 1999,
hetzij doordat zij zich zonder toestemming toegang tot het grondgebied soit parce qu'ils y avaient accédé sans autorisation et étaient
hadden verschaft en in de clandestiniteit waren gebleven, hetzij demeurés dans la clandestinité soit parce qu'ils séjournaient sur le
doordat zij op het grondgebied verblijven na het verstrijken van de territoire après l'expiration de la période pour laquelle ils avaient
periode waarvoor zij de vereiste toestemming hadden verkregen, hetzij obtenu l'autorisation requise ou parce qu'ils ont été déboutés de leur
doordat zij, na een asielaanvraag te hebben ingediend, uitgeprocedeerd
waren en geen gevolg hebben gegeven aan een bevel het grondgebied te demande d'asile et n'ont pas donné suite à l'ordre de quitter le
verlaten, is het recht op maatschappelijke dienstverlening van de territoire, que le droit à l'aide sociale des demandeurs de
regularisatieaanvragers beperkt tot dringende medische hulp. régularisation est limité à l'aide médicale urgente.
In de parlementaire voorbereiding werd meermaals aangegeven dat de Il a été dit à plusieurs reprises au cours des travaux préparatoires
aanvraag tot regularisatie niet de juridische verblijfsstatus van de que la demande de régularisation n'affectait pas le statut juridique
betrokkenen wijzigt (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/005, p. du séjour des intéressés (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50
60, en Parl. St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-202/3, pp. 36 en 58). Dat 0234/005, p. 60, et Doc. parl., Sénat, 1999-2000, n° 2-202/3, pp. 36
niet « feitelijk » zal worden overgegaan tot hun verwijdering van het et 58). Le fait qu'il ne soit pas procédé « matériellement » à
grondgebied tijdens het onderzoek van hun aanvraag tot regularisatie, l'éloignement de ceux-ci pendant l'examen de leur demande de
houdt enkel in dat ze, in afwachting van een beslissing, op het régularisation signifie simplement qu'ils sont tolérés sur le
grondgebied worden gedoogd en neemt niet weg dat ze zich door hun territoire, dans l'attente d'une décision, et n'empêche pas qu'ils se
eigen toedoen in een onwettige verblijfssituatie bevinden. trouvent, de leur propre fait, dans une situation de séjour illégale.
Hun situatie is objectief verschillend van de situatie van degenen Leur situation diffère objectivement de celle des personnes qui, avant
die, vóór de totstandkoming van de wet van 22 december 1999, op grond l'adoption de la loi du 22 décembre 1999, avaient obtenu un statut
van de daartoe geëigende procedures, een wettige verblijfsstatus hadden verkregen of voor de bevoegde instanties nog een asielaanvraag hangende hadden. B.3.6. Wanneer de wetgever een vreemdelingenbeleid wil voeren en met het oog daarop regels oplegt waaraan moet worden voldaan om wettig op het grondgebied te verblijven, hanteert hij een objectief en pertinent criterium van onderscheid indien hij aan het al dan niet naleven daarvan gevolgen verbindt bij het toekennen van maatschappelijke dienstverlening. Het beleid inzake toegang tot het grondgebied en verblijf van vreemdelingen zou immers worden doorkruist wanneer zou worden aangenomen dat voor vreemdelingen die onwettig in België verblijven, ter zake dezelfde voorwaarden zouden moeten gelden als voor degenen die wettig in België verblijven. légal de séjour, sur la base des procédures prévues à cet effet, ou dont la demande d'asile était encore pendante devant les instances compétentes. B.3.6. Lorsque le législateur entend mener une politique des étrangers et impose à cette fin des règles auxquelles il y a lieu de se conformer pour séjourner légalement sur le territoire, il utilise un critère de distinction objectif et pertinent s'il lie des effets aux manquements à ces règles, lors de l'octroi de l'aide sociale. La politique en matière d'accès au territoire et de séjour des étrangers serait en effet mise en échec s'il était admis que, pour les étrangers qui séjournent illégalement en Belgique, les mêmes conditions devraient être appliquées dans cette matière que pour ceux qui séjournent légalement dans le pays.
B.3.7. De in de prejudiciële vragen vermelde categorieën van personen onderscheiden zich ook van elkaar vanuit het oogpunt van de verplichtingen die op de overheid te hunnen opzichte rusten. De procedure tot erkenning van de status van vluchteling past in het kader van internationale verplichtingen die de Staat op zich heeft genomen. De regularisatieprocedure daarentegen is een maatregel die tot de soevereine beoordelingsbevoegdheid van de Belgische overheid behoort. Ook dat verschil verantwoordt dat op de Staat ten aanzien van beide categorieën van vreemdelingen niet dezelfde verplichtingen rusten. B.3.8. De regularisatie biedt de betrokken vreemdelingen een kans om, ondanks hun clandestien verblijf of de uitputting van de voorheen bestaande procedures, alsnog een legaal verblijfsstatuut te verkrijgen, en aldus ook recht op maatschappelijke dienstverlening B.3.7. Les catégories de personnes mentionnées dans les questions préjudicielles se distinguent également l'une de l'autre, du point de vue des obligations qui incombent à l'autorité à leur égard. La procédure de reconnaissance du statut de réfugié s'inscrit dans le cadre d'obligations internationales auxquelles l'Etat a souscrit. La procédure de régularisation, en revanche, est une mesure qui relève du pouvoir d'appréciation souverain des autorités belges. Cette différence aussi justifie que l'Etat n'ait pas les mêmes obligations vis-à-vis de ces deux catégories d'étrangers. B.3.8. La régularisation offre aux étrangers concernés une chance d'obtenir un statut de séjour légal, malgré leur séjour clandestin ou le fait que les procédures existant auparavant ont été épuisées, et donc aussi d'obtenir le droit à l'aide sociale, conformément à
overeenkomstig artikel 57, § 1, van de O.C.M.W.-wet te verwerven. l'article 57, § 1er, de la loi sur les C.P.A.S. En attendant, l'aide
Ondertussen is hen dringende medische hulp gewaarborgd. Zij kunnen médicale urgente leur est garantie. Sur la base de la circulaire du 6
bovendien, op grond van de omzendbrief van 6 april 2000 betreffende de avril 2000 concernant les autorisations provisoires d'occupation pour
voorlopige arbeidsvergunningen voor de buitenlandse onderdanen die een les ressortissants étrangers ayant introduit une demande de
aanvraag tot regularisatie van het verblijf hebben ingediend, zoals
gewijzigd bij omzendbrief van 6 februari 2001, een tijdelijke régularisation de séjour, modifiée par la circulaire du 6 février
arbeidsvergunning verkrijgen en aldus in hun onderhoud voorzien. 2001, ils peuvent en outre obtenir une autorisation provisoire
d'occupation et pourvoir ainsi à leur subsistance.
B.4.1. Aan het Hof wordt tevens gevraagd of artikel 57, § 2, van de B.4.1. Il est également demandé à la Cour si l'article 57, § 2, de la
O.C.M.W.-wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt doordat loi sur les C.P.A.S. viole les articles 10 et 11 de la Constitution,
binnen de categorie van illegale vreemdelingen geen onderscheid wordt en ce qu'il n'est pas fait de distinction, au sein de la catégorie des
gemaakt tussen de vreemdelingen die van het grondgebied kunnen worden étrangers en séjour illégal, entre ceux qui peuvent être éloignés du
verwijderd en degenen die niet feitelijk worden verwijderd ingevolge territoire et ceux qui ne le peuvent matériellement pas, en vertu de
artikel 14 van de wet van 22 december 1999. l'article 14 de la loi du 22 décembre 1999.
B.4.2. Artikel 14 van de wet van 22 december 1999 heeft tot gevolg dat B.4.2. L'article 14 de la loi du 22 décembre 1999 a pour effet que les
de vreemdelingen die een aanvraag tot regularisatie hebben ingediend, étrangers qui ont introduit une demande de régularisation de séjour
gedurende die procedure op het grondgebied worden gedoogd, zonder aan sont tolérés sur le territoire durant le déroulement de cette
diegenen onder hen die illegaal op het grondgebied verblijven een procédure, sans que soit accordée à ceux d'entre eux qui séjournent
verblijfsvergunning te verlenen. Indien voorheen aan de betrokkenen illégalement sur le territoire un titre de séjour. Lorsqu'un ordre de
het bevel was gegeven het grondgebied te verlaten, blijft dat bevel quitter le territoire a été donné précédemment à l'intéressé, celui-ci
gelden, ook al wordt niet effectief tot gedwongen uitvoering subsiste, même s'il n'est pas procédé effectivement à son exécution
overgegaan (Parl. St., Kamer, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 18). forcée (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, Doc. 50 0234/001, p. 18).
B.4.3. Het ware niet redelijk geweest illegaal op het grondgebied B.4.3. Il n'aurait pas été raisonnable d'inviter les étrangers
verblijvende vreemdelingen, die vaak clandestien op het grondgebied séjournant illégalement sur le territoire et dont le séjour est
verblijven, uit te nodigen om zich bekend te maken door een souvent clandestin à se faire connaître en introduisant une demande de
regularisatieaanvraag in te dienen, zonder hen de waarborg te geven régularisation de séjour, sans leur donner la garantie qu'ils ne
dat zij « feitelijk » niet zouden worden verwijderd. Het is echter al evenmin redelijk te stellen dat het verlenen van die waarborg grondwettelijk slechts mogelijk zou zijn, indien het gepaard zou gaan met het verlenen van een recht op maatschappelijke dienstverlening, ook al is niet uitgemaakt dat zij aan de voorwaarden voor regularisatie voldoen. De regularisatieaanvragers wier dienstverlening beperkt is tot dringende medische hulp, zijn vreemdelingen die zich niet hebben gedragen overeenkomstig de bestaande verblijfsreglementering, doordat ze geen gevolg hebben gegeven aan een bevel het grondgebied te verlaten of de vereiste toelating tot verblijf op het grondgebied niet hebben verkregen of niet hadden gevraagd. In afwachting van de afronding van de regularisatieprocedure, seront « matériellement » pas éloignés. Il ne serait pas davantage raisonnable d'affirmer qu'il n'est constitutionnellement possible de leur accorder cette garantie que si elle est accompagnée de l'octroi du droit à l'aide sociale, même s'il n'est pas établi qu'ils remplissent les conditions pour obtenir la régularisation. Les demandeurs de la régularisation de séjour dont l'aide sociale est limitée à l'aide médicale urgente sont des étrangers qui n'ont pas agi conformément à la réglementation existante en matière de séjour, soit qu'ils n'ont pas donné suite à un ordre de quitter le territoire, soit qu'ils n'ont pas obtenu l'autorisation de séjour requise ou qu'ils ne l'avaient pas demandée. En attendant que la procédure de régularisation soit clôturée, leur
verschilt hun verblijfssituatie juridisch niet van die van de andere situation de séjour ne diffère pas, sur le plan juridique, de celle
vreemdelingen die illegaal op het grondgebied verblijven, zodat het des autres étrangers qui séjournent illégalement sur le territoire, en
niet onredelijk is dat zij inzake maatschappelijke dienstverlening sorte qu'il n'est pas déraisonnable qu'ils soient traités de la même
gelijk worden behandeld. De wet van 22 december 1999 biedt de manière en ce qui concerne l'aide sociale. La loi du 22 décembre 1999
betrokkenen een kans om de vereiste verblijfsvergunning te verkrijgen, accorde aux intéressés une chance d'obtenir l'autorisation de séjour
ook al hebben ze mogelijkerwijs de voorheen bestaande procedures exigée, même s'ils ont éventuellement épuisé sans résultat les
zonder resultaat uitgeput. procédures qui existaient antérieurement.
B.5. Uit het voorafgaande volgt dat het niet kennelijk onredelijk is B.5. Compte tenu de ce qui précède, il n'est pas manifestement
dat, in afwachting van de beëindiging van de regularisatieprocedure, déraisonnable qu'en attendant la fin de la procédure de
en zolang derhalve niet vaststaat dat aan de voorwaarden voor régularisation, soit aussi longtemps qu'il n'est pas établi que les
regularisatie is voldaan, de aan de aanvragers gewaarborgde conditions pour obtenir la régularisation sont remplies, l'aide
maatschappelijke dienstverlening aldus beperkt blijft. sociale garantie aux demandeurs reste ainsi limitée.
B.6. Luidens de bewoordingen van de prejudiciële vraag in de zaak nr. B.6. Aux termes de la question préjudicielle posée dans l'affaire no
2081 wordt eveneens aan het Hof gevraagd de in het geding zijnde 2081, il est également demandé à la Cour de contrôler la disposition
bepaling te toetsen aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in en cause au regard des articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
samenhang gelezen met artikel 23 van de Grondwet, met artikel 11.1 van combinaison avec l'article 23 de la Constitution, avec l'article 11.1
het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele du Pacte international relatif aux droits économiques, sociaux et
rechten en met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van culturels ainsi qu'avec l'article 3 de la Convention européenne des
de Mens. Die toetsing leidt te dezen tot dezelfde conclusie vanwege de droits de l'homme. Eu égard aux considérations qui précèdent, ce
overwegingen die voorafgaan. contrôle conduit en l'espèce à la même conclusion.
B.7. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. B.7. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 57, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de L'article 57, § 2, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres
openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd bij de wetten publics d'aide sociale, modifié par les lois des 30 décembre 1992 et
van 30 december 1992 en 15 juli 1996, schendt niet de artikelen 10 en 15 juillet 1996, interprété en ce sens que le droit à l'aide sociale
11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 23 de l'étranger séjournant illégalement sur le territoire et qui a
van de Grondwet, met artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag introduit une demande de régularisation de séjour sur la base de la
inzake economische, sociale en culturele rechten en met artikel 3 van loi du 22 décembre 1999 est limité à l'aide médicale urgente aussi
het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, in de interpretatie longtemps que son séjour n'est pas régularisé, ne viole pas les
dat het recht op maatschappelijke dienstverlening beperkt wordt tot articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou combinés avec
dringende medische hulp voor de illegaal op het grondgebied l'article 23 de la Constitution, avec l'article 11.1 du Pacte
verblijvende vreemdeling die een aanvraag tot regularisatie heeft international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels et
ingediend op grond van de wet van 22 december 1999, zolang zijn avec l'article 3 de la Convention européenne des droits de l'homme.
verblijf niet is geregulariseerd.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 januari 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 janvier 2002.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^