Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 155/2001 van 4 december 2001 Rolnummers 2000 en 2001 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 66 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals gewijzigd bij artikel 13 van de wet van 6 juli 1994, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. Françoi(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 155/2001 van 4 december 2001 Rolnummers 2000 en 2001 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 66 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals gewijzigd bij artikel 13 van de wet van 6 juli 1994, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. Françoi(...) Extrait de l'arrêt n° 155/2001 du 4 décembre 2001 Numéros du rôle : 2000 et 2001 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 66 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été modifié par l'article 13 de la loi du 6 jui La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, des juges L. François, P. (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 155/2001 van 4 december 2001 Extrait de l'arrêt n° 155/2001 du 4 décembre 2001
Rolnummers 2000 en 2001 Numéros du rôle : 2000 et 2001
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 66 van het Wetboek En cause : la question préjudicielle relative à l'article 66 du Code
van de inkomstenbelastingen 1992, zoals gewijzigd bij artikel 13 van des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été modifié par l'article
de wet van 6 juli 1994, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. 13 de la loi du 6 juillet 1994, posée par la Cour d'appel de Mons.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. composée des présidents M. Melchior et A. Arts, des juges L. François,
François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A.
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, en, overeenkomstig Alen, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du
Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de griffier président émérite H. Boel, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arresten van 27 juni 2000 in zake D.C. tegen de Belgische Staat, Par arrêts du 27 juin 2000 en cause de D.C. contre l'Etat belge, dont
waarvan de expedities ter griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen
op 3 juli 2000, heeft het Hof van Beroep te Bergen de volgende les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage le 3
prejudiciële vraag gesteld : juillet 2000, la Cour d'appel de Mons a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 66 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, « L'article 66 du Code des impôts sur les revenus, tel qu'il a été
zoals het is gewijzigd bij artikel 13 van de wet van 6 juli 1994 modifié par l'article 13 de la loi du 6 juillet 1994 portant les [lire
houdende fiscale bepalingen, de artikelen 10 en 11 van de : des] dispositions fiscales viole-t-il les articles 10 et 11 de la
gecoördineerde Grondwet in de interpretatie volgens welke die bepaling
de belastingplichtige die met de eigenaar van het voertuig samenwoont, Constitution coordonnée dans l'interprétation selon laquelle cette
doch niet de belastingplichtige die met laatstgenoemde is gehuwd,
uitsluit van het forfait van 6 frank per kilometer voor de disposition exclut du forfait de 6 frs par kilomètre pour les
verplaatsingen tussen de woonplaats en de plaats van tewerkstelling ? déplacements entre le domicile et le lieu de travail le contribuable
cohabitant avec le propriétaire du véhicule mais non le contribuable
» marié avec celui-ci ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de betwiste bepaling en de draagwijdte van de Quant à la disposition litigieuse et à la portée de la question
prejudiciële vraag préjudicielle
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 66 van het Wetboek van de B.1. La question préjudicielle concerne l'article 66 du Code des
inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B. 1992), zoals gewijzigd bij artikel impôts sur les revenus 1992 (C.I.R. 1992) tel qu'il a été modifié par
13 van de wet van 6 juli 1994 houdende fiscale bepalingen. Het l'article 13 de la loi du 6 juillet 1994 portant des dispositions
voormelde artikel bepaalt : fiscales. L'article précité dispose :
« § 1. Met uitzondering van de kosten van brandstof zijn beroepskosten « § 1er. Les frais professionnels afférents à l'utilisation des
met betrekking tot het gebruik van personenauto's, auto's voor dubbel voitures, voitures mixtes et minibus, tels que ces véhicules sont
définis par la réglementation relative à l'immatriculation des
gebruik en minibussen, zoals deze zijn omschreven in de reglementering véhicules à moteur, à l'exception des frais de carburant, et les
inzake inschrijving van motorvoertuigen, en op die voertuigen geleden moins-values sur ces véhicules ne sont déductibles qu'à concurrence de
minderwaarden, slechts tot 75 pct. aftrekbaar. 75 p.c.
[...] [...]
§ 4. In afwijking van § 1 worden de beroepskosten met betrekking tot § 4. Par dérogation au § 1er, les frais professionnels afférents aux
de verplaatsing tussen de woonplaats en de plaats van tewerkstelling déplacements entre le domicile et le lieu de travail au moyen d'un
met een in die bepaling vermeld voertuig forfaitair op 6 frank per véhicule visé dans cette disposition, sont fixés forfaitairement à 6
afgelegde kilometer bepaald. Deze afwijking geldt niet voor voertuigen francs par kilomètre parcouru. La présente dérogation n'est pas
die, overeenkomstig artikel 5, § 1, 3°, van het Wetboek van de met de applicable aux véhicules qui sont exonérés de la taxe de circulation
inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, van de conformément à l'article 5, § 1er, 3°, du Code des taxes assimilées
verkeersbelasting zijn vrijgesteld. aux impôts sur les revenus.
§ 5. Het in § 4 vermelde forfaitair bedrag mag uitsluitend worden § 5. Le montant forfaitaire fixé au § 4 peut exclusivement être
toegekend aan de belastingplichtige indien het betrokken voertuig : accordé au contribuable lorsque le véhicule en question :
1° hetzij zijn eigendom is; 1° soit est sa propriété;
2° hetzij op zijn naam is ingeschreven bij de Directie voor de 2° soit est immatriculé à son nom auprès de la Direction pour
Inschrijving van de Voertuigen; l'Immatriculation des Véhicules;
3° hetzij door een huur- of leasingovereenkomst bestendig of gewoonlijk te zijner beschikking is; 4° hetzij aan zijn werkgever of vennootschap toebehoort en het eventueel voordeel voortspruitend uit het gebruik van dat voertuig op zijn naam wordt belast. In de gevallen vermeld in het eerste lid, 1° tot 3°, mag dat forfait worden toegekend aan de echtgenoot of aan een kind van de belastingplichtige indien die echtgenoot of dat kind het voertuig gebruikt voor de in § 4 vermelde verplaatsing, met dien verstande evenwel dat het forfait slechts aan één enkele belastingplichtige mag worden toegekend voor het gezamenlijk afgelegde traject. » 3° soit est mis à sa disposition de façon permanente ou habituelle en vertu d'un contrat de location ou de leasing; 4° soit appartient à son employeur ou à sa société et que l'avantage éventuel découlant de l'utilisation de ce véhicule est taxé dans son chef. Dans les cas visés à l'alinéa 1er, 1° à 3°, le forfait peut être accordé au conjoint ou à un enfant du contribuable, lorsque ce conjoint ou cet enfant utilise le véhicule pour le déplacement visé au § 4, étant toutefois entendu que le forfait ne peut être accordé qu'à un seul contribuable pour ce qui concerne le trajet effectué en commun. »
B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof naar de bestaanbaarheid van B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les
voormelde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat articles 10 et 11 de la Constitution de la disposition précitée en ce
die bepaling van het voordeel van de forfaitaire aftrek van zes frank qu'elle exclut du bénéfice de la déduction forfaitaire de six francs
per kilometer de samenwonende belastingplichtige uitsluit die voor par kilomètre le contribuable cohabitant qui utilise, pour ses
zijn verplaatsingen van en naar het werk het voertuig gebruikt waarvan déplacements professionnels, le véhicule dont est propriétaire la
de persoon met wie hij een feitelijk huishouden vormt de eigenaar is, personne avec laquelle il forme un ménage de fait et ce, contrairement
en zulks in tegenstelling tot de gehuwde die in dezelfde au conjoint qui utilise dans les mêmes circonstances le véhicule de
omstandigheden het voertuig van zijn echtgenoot gebruikt. son époux.
B.3. Uit het onderzoek van de dossiers en van de verwijzingsarresten B.3. Il ressort de l'examen des dossiers et des arrêts de renvoi que
blijkt dat de geschillen die voor het Hof van Beroep te Bergen zijn les litiges déférés à la Cour d'appel de Mons sont relatifs aux
gebracht, betrekking hebben op de belastingjaren 1993-1994. Zij exercices fiscaux 1993-1994. Ils concernent donc un contribuable
betreffen bijgevolg een belastingplichtige die een feitelijk formant un ménage de fait qui n'aurait pu faire la déclaration de
huishouden vormt en die geen verklaring van samenwoning kon hebben
afgelegd waarin de wet van 23 november 1998 voorziet, waarbij de cohabitation prévue par la loi du 23 novembre 1998 qui a introduit
artikelen 1475 en volgende met betrekking tot de wettelijke samenwoning in het Burgerlijk Wetboek zijn ingevoegd. Uit diezelfde elementen blijkt dat de belastingplichtige die de beroepen voor het Hof van Beroep heeft ingesteld, een feitelijk huishouden vormde met de persoon met wie hij samenwoont. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die categorie van samenwonenden. B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5. Volgens de memorie van toelichting is de in het geding zijnde dans le Code civil les articles 1475 et suivants relatifs à la cohabitation légale. Il ressort des mêmes éléments que le contribuable qui a exercé les recours devant la Cour d'appel formait un ménage de fait avec la personne avec laquelle il cohabite. La Cour limite son examen à cette catégorie de cohabitants. B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5. Selon l'exposé des motifs, la disposition en cause est une «
bepaling een « technische aanpassing » die het mogelijk maakt te adaptation d'ordre technique » permettant de déterminer lequel des
bepalen welke van de belastingplichtigen in aanmerking komt voor het contribuables peut bénéficier du forfait de six francs par kilomètre,
forfait van zes frank per kilometer, met dien verstande dat het in étant entendu que ce forfait ne peut s'appliquer, en cas de
geval van carpooling slechts kan worden toegepast voor één enkele covoiturage, que dans le chef d'un seul contribuable (Doc. parl.,
belastingplichtige (Parl. St., Kamer, 1993-1994, nr. 1421/1, pp. 9-10). B.6. Het verschil in behandeling tussen echtgenoten en niet-gehuwde paren steunt op het objectieve gegeven dat hun juridische toestand verschilt, zowel wat betreft de persoonlijke verplichtingen jegens elkaar, als wat betreft hun vermogensrechtelijke toestand. Die objectief verschillende toestand heeft de fiscale wetgever ook ertoe gebracht te bepalen dat de inkomsten van echtgenoten, in tegenstelling tot die van ongehuwd samenwonenden, het voorwerp uitmaken van een gezamenlijke aangifte en een aanslag die op beider naam wordt gevestigd. Ongeacht het huwelijksvermogensstelsel worden de andere inkomsten dan beroepsinkomsten van echtgenoten samengevoegd met de beroepsinkomsten van de echtgenoot die het meest zulke inkomsten Chambre, 1993-1994, n° 1421/1, pp. 9-10). B.6. La différence de traitement entre conjoints et couples non mariés se fonde sur un élément objectif, à savoir que leur situation juridique diffère aussi bien en ce qui concerne leurs devoirs personnels mutuels que pour ce qui concerne leur situation patrimoniale. Cette situation objectivement différente a amené le législateur fiscal à disposer que les revenus des conjoints, contrairement à ceux des cohabitants non mariés, font l'objet d'une déclaration commune et d'une cotisation établie au nom des deux conjoints. Quel que soit le régime matrimonial, les revenus des conjoints autres que les revenus professionnels sont cumulés avec les revenus professionnels de celui
heeft (artikel 126 van het W.I.B. 1992). Voor de berekening van de des conjoints qui en a le plus (article 126 du C.I.R. 1992). Pour le
belasting wordt van het belastbare inkomen een deel afgezonderd dat calcul de l'impôt, une quotité correspondant aux revenus
overeenstemt met de beroepsinkomsten van de echtgenoot die het minst professionnels du conjoint qui en a le moins est séparée du revenu
zulke inkomsten heeft en wordt op het aldus afgezonderde inkomen en op imposable et le tarif d'imposition correspondant à chacune des parts
het resterende gezinsinkomen het met elk inkomensdeel overeenstemmende est appliqué à la quotité ainsi séparée et au reste du revenu du
belastingtarief toegepast (artikel 127 van hetzelfde Wetboek). Wanneer ménage (article 127 du même Code). Lorsque les revenus d'un conjoint
de inkomsten van een echtgenoot onvoldoende zijn om de aftrekbare sont insuffisants pour apurer les pertes déductibles, le solde est
verliezen erop aan te zuiveren, wordt het saldo aangerekend op de
inkomsten van de andere echtgenoot (artikel 129 van hetzelfde Wetboek). imputé sur les revenus de l'autre conjoint (article 129 du même Code).
B.7. Krachtens de in het geding zijnde bepalingen kunnen in beginsel B.7. En vertu des dispositions en cause, ne peuvent en principe être
enkel de kosten gemaakt met een voertuig dat geacht wordt toe te déduits comme frais professionnels que les frais exposés avec un
behoren aan de betrokken belastingplichtige als beroepskosten worden véhicule censé appartenir au contribuable concerné. Le législateur,
ingebracht. De wetgever, die de aftrekbaarheid van de
verplaatsingskosten wilde blijven beperken tot 6 frank per kilometer, qui a voulu que reste limitée à 6 francs par kilomètre la
beoogde inzonderheid te vermijden dat de forfaitaire kosten van een déductibilité des frais de déplacement, visait en particulier à éviter
voertuig dat door meerdere personen tegelijkertijd in het que les coûts forfaitaires d'un véhicule qui est utilisé simultanément
woon-werkverkeer wordt gebruikt meermaals als beroepskosten zouden par plusieurs personnes pour des déplacements du domicile au lieu de
worden ingebracht. Gelet op die doelstelling en op de voormelde travail soient déduits plusieurs fois au titre de frais
objectieve verschillen tussen gehuwd en ongehuwd samenwonenden, professionnels. Eu égard à cet objectif et aux différences objectives
vermocht hij de afwijking van de regel vervat in paragraaf 5 van susmentionnées entre cohabitants mariés et non mariés, il a pu limiter
artikel 66 van het W.I.B. 1992 te beperken tot de echtgenoot van de la dérogation à la règle contenue au paragraphe 5 de l'article 66 du
belastingplichtige, met uitsluiting van de met hem samenwonende C.I.R. 1992 au conjoint du contribuable, à l'exclusion de la personne
ongehuwde persoon. Die beperking is pertinent ten aanzien van de door de wetgever beoogde doelstelling. Zij is inzonderheid verantwoord door de zorg fraude te vermijden en de controle niet te bemoeilijken. Vanwege de gezamenlijke aangifte die echtgenoten moeten doen, valt immers gemakkelijk te controleren of de betrokken kosten slechts eenmaal worden ingebracht. De maatregel is niet kennelijk onevenredig met de door de wetgever beoogde doelstelling. Aangezien de ongehuwd samenwonenden, in tegenstelling tot echtgenoten, geen gezamenlijke aangifte moeten indienen en hun inkomsten niet het voorwerp uitmaken van een gehele of gedeeltelijke samenvoeging, was de wetgever redelijkerwijs evenmin ertoe gehouden bij de aftrekbare beroepskosten rekening te houden met uitgaven die niet door de belastingplichtige zelf zijn gedaan, doch die geheel of ten dele gedragen werden door de met hem samenwonende persoon. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof non mariée cohabitant avec lui. Cette limitation est pertinente à l'égard de l'objectif visé par le législateur. Elle se justifie en particulier par le souci d'éviter la fraude et de ne pas compliquer le contrôle. En raison de la déclaration commune que les conjoints doivent faire, il est effectivement aisé de vérifier si les frais en question ne sont déduits qu'une seule fois. La mesure n'est pas manifestement disproportionnée à l'objectif poursuivi par le législateur. Etant donné que les cohabitants non mariés - contrairement aux conjoints - ne doivent pas introduire une déclaration commune, et que leurs revenus ne font pas l'objet d'un cumul total ou partiel, le législateur n'était, selon toute raison, pas davantage tenu de prendre en compte, à titre de frais professionnels déductibles, les dépenses qui n'ont pas été exposées par le contribuable lui-même, mais qui ont été totalement ou partiellement supportées par la personne qui cohabite avec lui. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 66 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het L'article 66 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été
is gewijzigd bij artikel 13 van de wet van 6 juli 1994 houdende modifié par l'article 13 de la loi du 6 juillet 1994 portant des
fiscale bepalingen, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet dispositions fiscales, ne viole pas les articles 10 et 11 de la
in de interpretatie volgens welke die bepaling de belastingplichtige Constitution dans l'interprétation selon laquelle cette disposition
die met de eigenaar van het voertuig samenwoont, en niet de exclut du forfait de six francs par kilomètre pour les déplacements
belastingplichtige die met laatstgenoemde is gehuwd, uitsluit van het
forfait van zes frank per kilometer voor de verplaatsingen tussen de entre le domicile et le lieu de travail le contribuable cohabitant
woonplaats en de plaats van tewerkstelling. avec le propriétaire du véhicule et non le contribuable marié avec
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig celui-ci. Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 4 december 2001, door la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 4 décembre 2001, par le
de voormelde zetel, waarin rechter J.-P. Moerman wettig verhinderd is siège précité, dans lequel le juge J.-P. Moerman est légitimement
en rechter A. Alen zich moet onthouden. empêché, le juge A. Alen devant s'abstenir.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^
Etaamb.be maakt gebruik van cookies
Etaamb.be gebruikt cookies om uw taalvoorkeur te onthouden en om beter te begrijpen hoe etaamb.be gebruikt wordt.
DoorgaanMeer details
x