Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 128/2001 van 18 oktober 2001 Rolnummer 1956 In zake : de prejudiciële vragen over, enerzijds, artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 128/2001 van 18 oktober 2001 Rolnummer 1956 In zake : de prejudiciële vragen over, enerzijds, artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. Françoi(...) Extrait de l'arrêt n° 128/2001 du 18 octobre 2001 Numéro du rôle : 1956 En cause : les questions préjudicielles concernant, d'une part, l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet 1981 relatif à la préventi La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François, P. M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 128/2001 van 18 oktober 2001 Extrait de l'arrêt n° 128/2001 du 18 octobre 2001
Rolnummer 1956 Numéro du rôle : 1956
In zake : de prejudiciële vragen over, enerzijds, artikel 47, §§ 2 en En cause : les questions préjudicielles concernant, d'une part,
3, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet
de voorkoming en het beheer van afvalstoffen en, anderzijds, de 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets et, d'autre
artikelen 2 en 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de part, les articles 2 et 3 de la loi du 29 juillet 1991 relative à la
uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen, gesteld door de motivation formelle des actes administratifs, posées par le Tribunal
Rechtbank van eerste aanleg te Mechelen. de première instance de Malines.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, de rechters L. composée des présidents A. Arts et M. Melchior, des juges L. François,
François, P. Martens, R. Henneuse en M. Bossuyt, en, overeenkomstig P. Martens, R. Henneuse et M. Bossuyt, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du
Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de griffier président émérite H. Boel, assistée du greffier L. Potoms, présidée
L. Potoms, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter H. Boel, par le président émérite H. Boel,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen I. Objet des questions préjudicielles
Bij vonnis van 13 april 2000 in zake de gemeente Voeren tegen het Par jugement du 13 avril 2000 en cause de la commune de Fourons contre
Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
is ingekomen op 21 april 2000, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Cour d'arbitrage le 21 avril 2000, le Tribunal de première instance de
Mechelen de volgende prejudiciële vragen gesteld : Malines a posé les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Schendt artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van 2 juli 1981 « 1. L'article 47, §§ 2 et 3, du décret du 2 juillet 1981 relatif à la
betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen de regels die prévention et à la gestion des déchets viole-t-il les règles qui sont
door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer
onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de les compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions,
gewesten en met name artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere et en l'occurrence l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi
wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 9, § spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, l'article 9, §
1, derde lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de 1er, alinéa 3, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au
financiering van de gemeenschappen en de gewesten en artikel 2 van de financement des communautés et des régions et l'article 2 de la loi du
wet van 23 januari 1989 ? 23 janvier 1989 ?
2. Heeft de nationale wetgever door het uitvaardigen van de wet van 29 2. En édictant la loi du 29 juillet 1991 relative à la motivation
juli 1991 betreffende uitdrukkelijke motivering van de formelle des actes administratifs, et plus précisément les articles 2
bestuurshandelingen en meer bepaald van de artikelen 2 en 3 van deze et 3 de cette loi, le législateur national a-t-il violé les règles qui
wet, de regels geschonden die door of krachtens de Grondwet zijn sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour
vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés et
Staat, de gemeenschappen en de gewesten, in zoverre dit artikel 2 en 3 des régions, en tant que ces articles 2 et 3 sont applicables aux
van toepassing is op bestuurshandelingen van de Gewesten ? » actes administratifs des régions ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de B.1. La première question préjudicielle porte sur la conformité de
overeenstemming van artikel 47, §§ 2 en 3, van het decreet van het l'article 47, §§ 2 et 3, du décret de la Région flamande du 2 juillet
Vlaamse Gewest van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets aux règles
van afvalstoffen met de regels die door of krachtens de Grondwet zijn qui sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour
vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés et
Staat, de gemeenschappen en de gewesten, inzonderheid artikel 6, § 1, des régions, en particulier l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la
VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, l'article
hervorming der instellingen, artikel 9, § 1, derde lid, van de
bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de 9, § 1er, alinéa 3, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au
gemeenschappen en de gewesten en artikel 2 van de wet van 23 januari financement des communautés et des régions et l'article 2 de la loi du
1989 betreffende de in artikel 110, §§ 1 en 2, van de Grondwet bedoelde belastingsbevoegdheid. 23 janvier 1989 relative à la compétence fiscale visée à l'article 110, §§ 1er et 2, de la Constitution.
B.2. De zaak die voor de verwijzende rechter in het geding is, betreft B.2. L'affaire en cause devant le juge a quo concerne une contestation
een betwisting over de milieuheffing met betrekking tot afvalstoffen portant sur la redevance d'environnement en ce qui concerne les
voor het derde kwartaal van 1990. In die periode bepaalde artikel 47, déchets pour le troisième trimestre de 1990. A l'époque, l'article 47,
§§ 2 en 3, van het afvalstoffendecreet van 2 juli 1981, zoals het van §§ 2 et 3, du décret sur les déchets du 2 juillet 1981, tel qu'il
toepassing was in de versie die voortvloeit uit artikel 2 van het était d'application dans la version résultant de l'article 2 du décret
decreet van 20 december 1989 en dus vóór de wijziging ervan, met du 20 décembre 1989 et donc avant sa modification, à partir du 1er
ingang van 1 januari 1991, door artikel 67 van het decreet van 21 janvier 1991, par l'article 67 du décret du 21 décembre 1990,
december 1990 : disposait :
« § 2. Het bedrag van de milieuheffing bedoeld in § 1 wordt « § 2. Le montant de la redevance visée au § 1er est fixé à :
vastgesteld op : 1° a) 3 000 frank per ton, voor de vernietiging, neutralisering en de 1° a) 3 000 francs par tonne pour la destruction, la neutralisation et
wegwerking van giftige afvalstoffen bedoeld in artikel 2 van het l'élimination de déchets toxiques, visées à l'article 2 de l'arrêté
koninklijk besluit van 9 februari 1976 houdende algemeen reglement op royal du 9 février 1976 portant règlement général sur les déchets
de giftige afval in een installatie die niet vermeld wordt onder de toxiques, dans une installation qui n'est pas prévue par les points b)
punten b) en c) hierna; et c) ci-dessous;
b) 500 frank per ton, voor de vernietiging door verbranding van b) 500 francs par tonne pour la destruction par incinération de
giftige afvalstoffen bedoeld in artikel 2 van bovenvermeld koninklijk déchets toxiques visés à l'article 2 de l'arrêté royal précité, dans
besluit in een installatie vergund overeenkomstig artikel 4 van hetzelfde besluit : une installation autorisée conformément à l'article 4 du même arrêté;
c) 400 frank per ton : c) 400 francs par tonne :
- voor de vernietiging anders dan door verbranding; - pour la destruction autrement que par incinération;
- voor de neutralisering; - pour la neutralisation;
- voor de wegwerking met uitzondering van het recycleren, de - pour l'élimination, à l'exception du recyclage, de la récupération
terugwinning en het regenereren, van giftige afvalstoffen bedoeld in
artikel 2 van voormeld koninklijk besluit in een installatie vergund et de la régénération, de déchets toxiques visés à l'article 2 de
overeenkomstig artikel 4 van hetzelfde besluit; l'arrêté royal précité, dans une installation autorisée conformément à l'article 4 du même arrêté;
2° a) 2 000 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een 2° a) 2 000 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une
stortplaats die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en met k) décharge non prévue par les points b) jusqu'à k) inclus cités
hierna; [ci-dessous];
b) 1) 900 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een b) 1) 900 francs par tonne pour le déversement sur une décharge
stortplaats vergund voor industriële afvalstoffen; autorisée pour des déchets industriels;
2) 100 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats van 2) 100 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée
shredderafval, afkomstig van de verwerking van autowrakken en schroot; de déchets provenant de la destruction d'épaves de voitures et de ferrailles;
3) 20 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats, van 3) 20 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée de
afvalstoffen van bodemsaneringsoperaties en van de verwijdering van déchets provenant d'opérations d'assainissement du sol et de
asbestbevattende bekleding en structuurelementen van gebouwen; l'élimination de revêtements et d'éléments de charpente d'immeubles
contenant de l'amiante;
c) 1) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een c) 1) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une
stortplaats vergund voor huishoudelijke afvalstoffen; décharge autorisée pour des ordures ménagères;
2) 50 frank per ton, voor het storten op voormelde stortplaats van de 2) 50 francs par tonne pour le déversement sur la décharge précitée de
recyclageresidu's van de bedrijven die hoofdzakelijk papier- en résidus de recyclage provenant d'entreprises utilisant des déchets de
kartonafval gebruiken als grondstof voor de aanmaak van nieuw papier papier et de carton comme matière première pour la production de
en karton; papier et de carton neufs;
d) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een d) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une
monostortplaats vergund voor vliegasse van de thermische centrales; décharge monovalente autorisée pour des cendres volantes provenant de
centrales thermiques;
e) 350 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een e) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une
monostortplaats vergund voor verkleinde huishoudelijke afvalstoffen; décharge monovalente autorisée pour des ordures ménagères broyées;
f) 1) 350 frank per ton, voor het storten van vrije asbestvezels f) 1) 350 francs par tonne pour le déversement de déchets contenant
bevattende afvalstoffen inclusief slibs, op een monostortplaats des fibres d'amiante libres y compris des boues, sur une décharge
vergund voor asbesthoudende afvalstoffen; monovalente autorisée pour des déchets contenant de l'amiante;
2) 100 frank per ton, voor het storten van gebonden asbestvezels 2) 100 francs par tonne pour le déversement de déchets contenant des
bevattende afvalstoffen, op een monostortplaats vergund voor fibres d'amiante fixées, sur une décharge monovalente autorisée pour
asbesthoudende afvalstoffen; des déchets contenant de l'amiante;
g) 200 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een g) 200 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une
stortplaats vergund voor inerte afvalstoffen; décharge autorisée pour des déchets inertes;
h) 80 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een h) 80 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge
monostortplaats vergund voor ijzeroxyde afvalstoffen van de monovalente autorisée pour des oxydes de fer provenant de la
zinkproduktie bekend onder de naam jarosiet en goethiet; production de zinc, connus sous le nom de jarosite et goethite;
i) 30 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een i) 30 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge
monostortplaats vergund voor gips en calciumchloride afvalstoffen; monovalente autorisée pour des déchets contenant du plâtre et du chlorure de calcium;
j) 30 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een j) 30 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge
monostortplaats vergund voor mijnbouwafval; monovalente autorisée pour des déchets miniers;
k) 10 frank per ton, voor het storten van afvalstoffen op een k) 10 francs par tonne pour le déversement de déchets sur une décharge
monostortplaats vergund voor baggerspecie; monovalente autorisée pour de la terre draguée;
3° a) 1 000 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een 3° a) 1 000 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un
oven die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en met d) hierna; four non prévu par les points b) jusqu'à d) inclus cités ci-dessous;
b) 300 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven b) 300 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four
vergund voor industriële afvalstoffen en voor het fysico-chemisch autorisé pour déchets industriels et pour le traitement
behandelen van afvalstoffen in daartoe vergunde installaties; physicochimique de déchets dans des installations autorisées à cet
c) 150 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven effet; c) 150 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four
vergund voor huishoudelijke afvalstoffen; autorisé pour des ordures ménagères;
d) 150 frank per ton, voor het verbranden van afvalstoffen in een oven d) 150 francs par tonne pour l'incinération de déchets dans un four
vergund voor bijzondere afvalstoffen; autorisé pour des déchets particuliers;
4° 350 frank per ton, voor het ophalen van afvalstoffen in het Vlaamse 4° 350 francs par tonne pour la collecte de déchets dans la Région
Gewest om gestort of verbrand te worden buiten het Vlaamse Gewest. flamande qui seront déchargés ou incinérés au dehors de la Région flamande.
§ 3. De milieuheffing is verschuldigd op het tijdstip dat de § 3. La redevance est due au moment où les déchets sont éliminés par
afvalstoffen worden verwijderd in de in § 2, 1° tot en met 3°, les établissements visés au § 2, 1° jusqu'à 3° inclus ou sont ramassés
bedoelde inrichtingen of worden opgehaald door de in § 2, 4° bedoelde par les entreprises, communes et associations de communes visées par
ondernemingen, gemeenten en verenigingen van gemeenten. » le § 2, 4°. »
B.3. Uit de gegevens van de zaak, de aanvullende memories en de B.3. Les éléments de l'affaire, les mémoires complémentaires et
tussenkomst van de gemeente Voeren op de terechtzitting blijkt dat l'intervention de la commune de Fourons à l'audience font apparaître
enkel paragraaf 2, 2°, a), van het voormelde artikel 47 en paragraaf que seuls sont en cause le paragraphe 2, 2°, a), de l'article 47
2, 4°, van datzelfde artikel in het geding zijn, in zoverre het précité et le paragraphe 2, 4°, de ce même article, en ce qu'il a
betrekking heeft op de huishoudelijke afvalstoffen. Het Hof beperkt trait aux déchets ménagers. La Cour limite dès lors son contrôle à ces
zijn toetsing derhalve tot die bepalingen. dispositions.
B.4. Het Hof beoordeelt de overeenstemming van de in het geding zijnde B.4. La Cour examine la conformité des dispositions en cause aux
bepalingen met de bevoegdheidverdelende regels zoals zij van kracht règles répartitrices de compétences telles qu'elles étaient en vigueur
waren op het tijdstip waarop die bepalingen werden aangenomen. au moment où ces dispositions ont été adoptées.
Te dezen is er geen aanleiding tot een toetsing - niettegenstaande de Il n'y a pas lieu en l'espèce de procéder à un contrôle - nonobstant
uitnodiging daartoe in de prejudiciële vraag - aan artikel 2 van de la demande en ce sens dans la question préjudicielle - au regard de
wet van 23 januari 1989 betreffende de in artikel 110, §§ 1 en 2, van l'article 2 de la loi du 23 janvier 1989 relative à la compétence
de Grondwet bedoelde belastingsbevoegdheid, dat door artikel 356 van fiscale visée à l'article 110, §§ 1er et 2, de la Constitution, qui a
de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale
staatsstructuur in de toenmalige wet van 23 januari 1989 is ingevoegd. été inséré dans la loi du 23 janvier 1989 alors en vigueur par
l'article 356 de la loi ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever
la structure fédérale de l'Etat.
B.5. Het afvalstoffendecreet van 2 juli 1981 voorziet in een B.5. Le décret sur les déchets du 2 juillet 1981 prévoit un dispositif
instrumentarium om het ontstaan van milieuhinder en -verontreiniging destiné à prévenir les incommodités et la pollution causées par les
door afvalstoffen te voorkomen. déchets.
Artikel 47 maakt deel uit van hoofdstuk IX van het decreet, dat de L'article 47 fait partie du chapitre IX du décret, qui soumet
verwijdering van vaste afvalstoffen onderwerpt aan een milieuheffing l'élimination de déchets solides à une « redevance » d'environnement
die ertoe strekt de productie van afvalstoffen en de verontreiniging (« milieuheffing ») qui tend à limiter la production de déchets et la
van het leefmilieu die daardoor wordt veroorzaakt, te beperken. pollution de l'environnement que ceux-ci entraînent.
B.6. In tegenstelling met hetgeen de officiële Franse vertaling (« B.6. Contrairement à ce qui est suggéré par la traduction officielle
redevance ») van het decreet laat veronderstellen, doet die heffing en français du décret, cette « redevance » d'environnement n'apparaît
zich niet voor als de vergoeding van een dienst die de overheid pas comme la rétribution d'un service fourni par l'autorité au profit
verleent ten voordele van de heffingsplichtige individueel beschouwd; du redevable, considéré individuellement; elle n'est donc pas une
zij is dus geen retributie maar een belasting die, krachtens artikel redevance, mais un impôt qui, en vertu de l'article 110, § 2,
110, § 2, (thans artikel 170, § 2) van de Grondwet tot de bevoegdheid (désormais l'article 170, § 2) de la Constitution, relève de la
van de gewesten behoort. compétence des régions.
B.7. Artikel 110, § 2, van de Grondwet bepaalde : B.7. L'article 110, § 2, de la Constitution disposait :
« § 2. Geen belasting ten behoeve van de Gemeenschap of het Gewest kan « § 2. Aucun impôt au profit de la Communauté ou de la Région ne peut
worden ingevoerd dan door een decreet of een in artikel 26bis bedoelde être établi que par un décret ou une règle visée à l'article 26bis.
regel. De wet bepaalt ten aanzien van de in het vorige lid bedoelde La loi détermine, relativement aux impositions visées à l'alinéa
belastingen, de uitzonderingen waarvan de noodzakelijkheid blijkt. » précédent, les exceptions dont la nécessité est démontrée. »
Het enig artikel (thans artikel 1) van de wet van 23 januari 1989 « L'article unique (désormais l'article 1er) de la loi du 23 janvier
houdende uitvoering van artikel 110, § 2, tweede lid, van de Grondwet 1989 « portant application de l'article 110, § 2, alinéa 2, de la
» luidde : Constitution » était ainsi conçu :
« In de gevallen die niet voorzien zijn in artikel 11 van de « Dans les cas non prévus par l'article 11 de la loi spéciale du 16
bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de janvier 1989 relative au financement des Communautés et des Régions,
Gemeenschappen en de Gewesten, zijn de Raden niet gemachtigd om les Conseils ne sont pas autorisés à lever des impôts dans les
belastingen te heffen op de materies die het voorwerp uitmaken van de matières qui font l'objet d'une imposition par l'Etat, ni à percevoir
belasting door de Staat, noch opcentiemen te heffen op belastingen en des centimes additionnels aux impôts et perceptions au profit de
heffingen te voordele van de Staat, noch kortingen hierop toe te l'Etat, ni à accorder des remises sur ceux-ci. »
staan. » Artikel 11 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de L'article 11 de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au
financiering van de gemeenschappen en de gewesten bepaalde : financement des communautés et des régions disposait :
« De Gemeenschappen en de Gewesten kunnen geen opcentiemen heffen of « Les Communautés et les Régions ne peuvent ni lever de centimes
additionnels ni accorder des réductions sur les impôts et perceptions
kortingen toestaan op de in deze wet bedoelde belastingen, behalve op visés par la présente loi, à l'exception de ceux visés aux articles 3,
die welke bedoeld zijn in de artikelen 3, eerste lid, 6° en 6, § 2. Met uitzondering van de bij deze wet voorziene gevallen, zijn de Gemeenschappen en de Gewesten niet gemachtigd belastingen te heffen op de materies die het voorwerp uitmaken van een in deze wet bedoelde belasting. » Het ophalen van afvalstoffen waarop door de betwiste bepalingen een belasting werd geheven, was een materie die niet het voorwerp uitmaakte van een in de bijzondere wet van 16 januari 1989 bedoelde belasting. Het ophalen van afvalstoffen was evenmin een materie die het voorwerp uitmaakte van een belasting door de Staat. Te dezen werd de algemene fiscale bevoegdheid die de Grondwet aan het Gewest toekende dus niet belemmerd door de voormelde bepalingen van de alinéa 1er, 6°, et 6, § 2. A l'exception des cas prévus par la présente loi, les Communautés et les Régions ne sont pas autorisées à lever des impôts dans les matières qui font l'objet d'une imposition visée par la présente loi. » La collecte des déchets sur laquelle une taxe est levée par les dispositions litigieuses constituait une matière qui ne faisait pas l'objet d'un impôt visé par la loi spéciale du 16 janvier 1989. La collecte des déchets n'était pas davantage une matière faisant l'objet d'une imposition par l'Etat. En l'espèce, la compétence fiscale générale que la Constitution attribuait à la Région n'était donc pas entravée par les dispositions
wetten van 16 en 23 januari 1989. Het gegeven dat afvalstoffen kunnen susdites des lois des 16 et 23 janvier 1989. Le fait que les déchets
worden beschouwd als producten, zoals de gemeente Voeren stelt, doet peuvent être considérés comme des produits, comme l'affirme la commune
geen afbreuk aan die bevoegdheid. de Fourons, ne porte pas atteinte à cette compétence.
B.8. Artikel 47, § 2, 2°, a), van het betwiste decreet voert een B.8. L'article 47, § 2, 2°, a), du décret litigieux instaure une «
heffing in van 2.000 frank per ton voor het storten van afvalstoffen redevance » de 2 000 francs par tonne pour le déversement de déchets
op een stortplaats die niet vermeld wordt onder de punten b) tot en sur une décharge non prévue par les points b) à k) de cet article. Il
met k) van dat artikel. Het gaat om een algemene bepaling waarmee de s'agit d'une disposition générale par laquelle le législateur décrétal
decreetgever beoogt het storten op andere plaatsen dan vergunde entend combattre le déversement sur d'autres lieux que des décharges
stortplaatsen tegen te gaan. Die bepaling heeft betrekking op het autorisées. Cette disposition concerne le déversement sur le
storten op het grondgebied van het Vlaamse Gewest en kan geen territoire de la Région flamande et ne saurait faire double emploi
overlapping uitmaken met de in artikel 47, § 2, 4°, bedoelde heffing avec la taxe visée à l'article 47, § 2, 4°, pour la collecte de
voor het ophalen van afvalstoffen die buiten het Vlaamse Gewest worden déchets qui sont déversés ou incinérés en dehors de la Région
gestort of verbrand. flamande.
De decreetgever kon het aldus geïnterpreteerde artikel 47, § 2, 2°, Le législateur décrétal pouvait adopter l'article 47, § 2, 2°, a),
a), aannemen op grond van de eigen fiscale bevoegdheid die het Vlaamse ainsi interprété, sur la base de la compétence fiscale propre que la
Gewest rechtstreeks ontleent aan artikel 110, § 2, (thans artikel 170, Région flamande tient directement de l'article 110, § 2, (aujourd'hui
§ 2) van de Grondwet. l'article 170, § 2) de la Constitution.
B.9. Artikel 47, § 2, 4°, voert een heffing van 350 frank per ton in B.9. L'article 47, § 2, 4°, instaure une « redevance » de 350 francs
voor het ophalen van afvalstoffen in het Vlaamse Gewest om gestort of par tonne pour la collecte de déchets dans la Région flamande qui
verbrand te worden buiten het Vlaamse Gewest. Het Hof toetst die seront déchargés ou incinérés hors de la Région flamande. La Cour
bepaling in zoverre zij betrekking heeft op de huishoudelijke contrôle cette disposition en tant qu'elle vise les déchets ménagers
afvalstoffen (B.3). (B.3).
B.10. De uitoefening door een gewest van zijn eigen fiscale B.10. L'exercice par une région de sa compétence fiscale propre ne
bevoegdheid mag geen afbreuk doen aan de algehele staatsopvatting peut porter atteinte à la conception globale de l'Etat telle qu'elle
zoals die tot uiting komt in de opeenvolgende grondwetsherzieningen se dégage des révisions constitutionnelles successives de 1970, 1980
van 1970, 1980, 1988 en in de respectieve bijzondere en gewone wetten et 1988 ainsi que des lois spéciales et ordinaires déterminant les
tot bepaling van de onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions.
gemeenschappen en de gewesten. Uit het geheel van die bepalingen, en inzonderheid die van artikel 6, Il ressort de l'ensemble de ces dispositions et notamment de celles de
§ 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 - l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 -
ingevoegd bij artikel 4, § 8, van de bijzondere wet van 8 augustus insérées par l'article 4, § 8, de la loi spéciale du 8 août 1988 -, de
1988 -, van artikel 9, § 1, derde lid, en van artikel 49, § 6, derde l'article 9, § 1er, alinéa 3, et de l'article 49, § 6, alinéa 3, de la
lid, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 blijkt dat het loi spéciale du 16 janvier 1989 que la structure de l'Etat belge
Belgische staatsbestel berust op een economische en monetaire unie, repose sur une union économique et monétaire caractérisée par un
die gekenmerkt wordt door een geïntegreerde markt en door de eenheid van de munt. marché intégré et l'unité de la monnaie.
Hoewel artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 Bien que l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8
augustus 1980 past in het kader van de toewijzing van bevoegdheden aan août 1980 s'inscrive dans l'attribution de compétences aux régions en
de gewesten wat de economie betreft, geldt die bepaling als de uiting ce qui concerne l'économie, cette disposition traduit la volonté du
van de wil van de bijzondere wetgever om een eenvormige basisregeling législateur spécial de maintenir une réglementation de base uniforme
van de organisatie van de economie in een geïntegreerde markt te de l'organisation de l'économie dans un marché intégré.
handhaven. Het bestaan van een economische unie impliceert in de eerste plaats L'existence d'une union économique implique au premier chef la libre
het vrije verkeer van goederen en productiefactoren tussen de circulation des marchandises et des facteurs de production entre les
deelgebieden van de Staat. Wat het goederenverkeer betreft, zijn niet composantes de l'Etat. Sont incompatibles avec une union économique,
bestaanbaar met een economische unie de maatregelen die autonoom door s'agissant des échanges de biens, les mesures établies de façon
de deelgebieden van de unie - in casu de gewesten - worden vastgesteld autonome par les composantes de l'union - en l'espèce, les régions -
en het vrije verkeer belemmeren; dit geldt noodzakelijkerwijs voor qui entravent la libre circulation; il en va nécessairement ainsi pour
alle interne douanerechten en alle heffingen met gelijke werking. tous droits de douane intérieurs et toutes taxes d'effet équivalent.
Het Hof dient dus te onderzoeken of de in het geding zijnde belasting, La Cour doit donc examiner si la taxe en cause, qui n'est pas un droit
die geen intern douanerecht is, al dan niet een heffing met gelijke werking is. de douane intérieur, constitue ou non une taxe d'effet équivalent.
B.11. De bedoelde belasting is verschuldigd : B.11. La taxe susvisée est due :
a) voor het ophalen van afvalstoffen, niet voor het overbrengen van a) pour la collecte de déchets, et non pour le transport de ces
die afvalstoffen naar buiten het Vlaamse Gewest; déchets en dehors de la Région flamande;
b) « op het tijdstip dat de afvalstoffen [...] worden opgehaald door b) « au moment où les déchets [...] sont ramassés par les entreprises,
de [...] ondernemingen, gemeenten en verenigingen van gemeenten » communes et associations de communes » (article 47, § 3), et non au
(artikel 47, § 3), niet op het tijdstip van de uitvoer buiten het moment de l'exportation de ces déchets en dehors de la Région
Vlaamse Gewest van die afvalstoffen; flamande;
c) door de ophaler van de afvalstoffen, niet door de natuurlijke of c) par le collecteur des déchets, et non par les personnes physiques
rechtspersoon die deze afvalstoffen uitvoert; ou morales qui exportent ces déchets;
d) op basis van de aangifte, zoals bepaald in artikel 47ter, § 1, van d) sur la base de la déclaration prévue à l'article 47ter, § 1er, du
het decreet van 2 juli 1981, niet op basis van het effectieve décret du 2 juillet 1981, et non sur la base du transfert effectif de
overbrengen van afvalstoffen naar buiten het Gewest. déchets hors de la Région.
B.12. Die belasting doet zich niet voor, noch door het voorwerp ervan, B.12. Cette taxe ne se présente, ni en fonction de son objet, ni en
noch door de verrichting naar aanleiding waarvan de belasting fonction de l'opération à l'occasion de laquelle elle est due, de la
verschuldigd is, noch door de persoon van de belastingplichtige, noch personne du redevable ou du mode de perception, comme une taxe d'effet
door de wijze van inning, als een heffing met gelijke werking als een douanerecht. Niettemin is de bestreden maatregel in werkelijkheid een belasting die, doordat zij gekoppeld is aan het overschrijden van de territoriale grens die krachtens de Grondwet tussen de gewesten is vastgesteld, een werking heeft die gelijk is met die van een douanerecht in zoverre zij de afvalstoffen die bestemd zijn om in een ander dan het Vlaamse Gewest te worden verwijderd, zwaarder treft dan de afvalstoffen die in het Vlaamse Gewest worden verwijderd. De heffing voor het ophalen van afvalstoffen is weliswaar identiek wanneer zij worden gestort op een stortplaats vergund voor équivalent à un droit de douane. Toutefois, la mesure contestée constitue en réalité une taxe qui, en ce qu'elle est liée au franchissement de la limite territoriale établie entre les régions en vertu de la Constitution, a un effet équivalent à celui d'un droit de douane dans la mesure où elle frappe les déchets destinés à être éliminés dans une autre région que la Région flamande plus lourdement que les déchets éliminés dans cette dernière. La taxe pour la collecte de déchets est certes identique lorsqu'ils sont déversés sur une décharge autorisée pour des déchets
huishoudelijke afvalstoffen (artikel 47, § 2, 2°, c), en § 2, 4°), ménagers (article 47, § 2, 2°, c), et § 2, 4°), mais lorsqu'ils sont
maar wanneer zij nadien worden verbrand buiten het Vlaamse Gewest
(artikel 47, § 2, 4°) is de heffing hoger dan wanneer zij worden incinérés par après en dehors de la Région flamande (article 47, § 2,
opgehaald om te worden verbrand in een oven vergund voor 4°), cette taxe est plus élevée que lorsqu'ils sont collectés en vue
huishoudelijke afvalstoffen in het Vlaamse Gewest (artikel 47, § 2, d'être incinérés dans un four autorisé pour des déchets ménagers dans
3°, c). Te dezen bepaalt geen enkele regel, zoals de wijziging la Région flamande (article 47, § 2, 3°, c). En l'espèce, aucune règle
aangebracht door de decreten van 21 december 1990 en later, dat het ne prévoit, comme le fait la modification apportée par le décret du 21
bedrag van de heffing in voorkomend geval wordt verminderd met het décembre 1990 et les décrets ultérieurs, que le montant de la taxe est
bedrag van de gelijksoortige heffing opgelegd door het gewest waar de diminué, le cas échéant, du montant de la taxe analogue levée par la
afvalstoffen gestort of verbrand worden. région où les déchets sont déchargés ou incinérés.
Door haar belemmerende werking op het intergewestelijk verkeer kan de Par son effet d'entrave aux échanges interrégionaux, la taxe critiquée
betwiste belasting derhalve niet worden verzoend met het algemeen
normatief kader van de economische unie zoals dat door of krachtens de ne respecte donc pas le cadre normatif général de l'union économique
wet is vastgesteld; zij is strijdig met de bepalingen van artikel 6, § tel qu'il est établi par ou en vertu de la loi; elle est contraire aux
1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, gewijzigd dispositions de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale
bij de bijzondere wet van 8 augustus 1988. du 8 août 1980 modifiée par la loi spéciale du 8 août 1988.
B.13. Artikel 47, § 2, 4°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van B.13. L'article 47, § 2, 4°, du décret de la Région flamande du 2
2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen, juillet 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets,
vervangen door het decreet van 20 december 1989, is derhalve niet in remplacé par le décret du 20 décembre 1989, n'est dès lors pas
overeenstemming met de regels die de respectieve bevoegdheden van de conforme aux règles qui déterminent les compétences respectives de
Staat, de gemeenschappen en de gewesten bepalen in zoverre het l'Etat, des communautés et des régions en tant qu'il porte sur les
betrekking heeft op de huishoudelijke afvalstoffen die in het Vlaamse déchets ménagers collectés dans la Région flamande par des services
Gewest door gemeentediensten worden opgehaald om buiten dat Gewest te communaux en vue d'être déchargés ou incinérés en dehors de cette
worden gestort of verbrand. Région.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la deuxième question préjudicielle
B.14.1. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of de B.14.1. Le juge a quo demande à la Cour si, en adoptant les articles 2
federale wetgever door het uitvaardigen van de artikelen 2 en 3 van de et 3 de la loi du 29 juillet 1991, le législateur fédéral a ou non
wet van 29 juli 1991 al dan niet de regels heeft geschonden die door violé les règles établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci
of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de pour déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés
onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de gemeenschappen en de et des régions, en ce que, en vertu de l'article 1er de la loi
gewesten, doordat de artikelen 2 en 3, ingevolge artikel 1 van précitée, ces articles 2 et 3 s'appliquent aux actes administratifs
vermelde wet, van toepassing zijn op de bestuurshandelingen van de
gemeenschappen en de gewesten. des communautés et des régions.
B.14.2. De relevante bepalingen van de wet van 29 juli 1991 B.14.2. Les dispositions pertinentes de la loi du 29 juillet 1991
relative à la motivation formelle des actes administratifs énoncent :
betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen «

Art. 1er.Pour l'application de la présente loi, il y a lieu

luiden : d'entendre par :
«

Art. 1.Voor de toepassing van deze wet moeten worden verstaan onder

- acte administratif : l'acte juridique unilatéral de portée
: individuelle émanant d'une autorité administrative et qui a pour but
- Bestuurshandelingen : de eenzijdige rechtshandeling met individuele de produire des effets juridiques à l'égard d'un ou de plusieurs
strekking die uitgaat van een bestuur en die betoogt rechtsgevolgen te administrés ou d'une autre autorité administrative;
hebben voor één of meer bestuurden of voor een ander bestuur; - autorité administrative : les autorités administratives au sens de
- Bestuur : de administratieve overheden als bedoeld in artikel 14 van l'article 14 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat;
de gecoördineerde wetten op de Raad van State;
- Bestuurde : elke natuurlijke of rechtspersoon in zijn betrekkingen - administré : toute personne physique ou morale dans ses rapports
met het bestuur. avec les autorités administratives.

Art. 2.De bestuurshandelingen van de besturen bedoeld in artikel 1

Art. 2.Les actes administratifs des autorités administratives visées

moeten uitdrukkelijk worden gemotiveerd. à l'article 1er doivent faire l'objet d'une motivation formelle.

Art. 3.De opgelegde motivering moet in de akte de juridische en

Art. 3.La motivation exigée consiste en l'indication, dans l'acte,

feitelijke overwegingen vermelden die aan de beslissing ten grondslag des considérations de droit et de fait servant de fondement à la
liggen. décision.
Zij moet afdoende zijn. » B.15. De in die bepalingen neergelegde uitdrukkelijke motiveringsplicht heeft tot doel de bestuurde, zelfs wanneer een beslissing niet is aangevochten, in kennis te stellen van de redenen waarom de administratieve overheid ze heeft genomen, zodat kan worden beoordeeld of er aanleiding toe bestaat de beroepen in te stellen waarover hij beschikt. B.16. De verplichting de bestuurshandelingen met individuele draagwijdte uitdrukkelijk te motiveren bestond voorheen reeds in bepaalde aangelegenheden, hetzij omdat erin voorzien werd door een uitdrukkelijke tekst, hetzij omdat ze voortvloeide uit de aard zelf van de handeling. Elle doit être adéquate. » B.15. L'obligation de motivation formelle prévue par ces dispositions a pour objet d'informer l'administré, alors même qu'une décision n'est pas attaquée, des raisons pour lesquelles l'autorité administrative l'a prise, ce qui lui permet d'apprécier s'il y a lieu d'introduire les recours qui lui sont offerts. B.16. L'obligation de motiver formellement les actes administratifs de portée individuelle existait déjà par le passé dans certaines matières, soit qu'elle fût prévue par un texte explicite soit qu'elle s'imposât en raison de la nature de l'acte.
De wet van 29 juli 1991 heeft die verplichting veralgemeend en La loi du 29 juillet 1991 a généralisé cette obligation pour les
beschouwt ze voortaan als een recht van de bestuurde, aan wie aldus autorités administratives, la considérant dorénavant comme un droit de
een bijkomende waarborg wordt geboden tegen bestuurshandelingen met l'administré, auquel est ainsi offerte une garantie supplémentaire
individuele strekking die willekeurig zouden zijn. contre les actes administratifs de portée individuelle qui seraient
B.17. Door de uitdrukkelijke motivering op te leggen, beoogt de wet arbitraires. B.17. En imposant la motivation formelle, la loi n'a pas pour objet
niet de organisatie en de werkwijze van het bestuur, maar de l'organisation et le mode de fonctionnement de l'administration mais
bescherming van de bestuurde. Zij is van die aard dat zij de la protection de l'administré. Elle est de nature à renforcer le
jurisdictionele toetsing van de bestuurshandelingen, die is verankerd contrôle juridictionnel sur les actes administratifs, consacré par
in artikel 159 van de Grondwet en waarin is voorzien in artikel 14 van l'article 159 de la Constitution et prévu par l'article 14 des lois
de gecoördineerde wetten op de Raad van State, versterkt. Zij maakt coordonnées sur le Conseil d'Etat. Elle ne se situe pas dans une
geen deel uit van een aangelegenheid die is toegewezen aan de matière attribuée aux communautés ou aux régions.
gemeenschappen en de gewesten. B.18. Le législateur fédéral pouvait, en vertu de sa compétence
B.18. De federale wetgever kon, krachtens zijn residuaire bevoegdheid, résiduelle, établir une telle règle de protection de l'administré à
een dergelijke regel ter bescherming van de bestuurde ten aanzien van l'égard des actes administratifs de toutes les autorités
de bestuurshandelingen van alle besturen vaststellen. In zoverre de administratives. Dans la mesure où les communautés et les régions
gemeenschappen en de gewesten en de van hen afhangende besturen onder ainsi que les autorités administratives qui en dépendent entrent dans
de werkingssfeer van de wet vallen, kon de federale wetgever evenwel le champ d'application de la loi, le législateur fédéral ne pouvait
een dergelijke regeling slechts treffen voor zover hij daarbij de cependant élaborer pareille réglementation que pour autant qu'il ne
uitoefening van de bevoegdheden van de gemeenschappen en de gewesten, rendît pas impossible ou exagérément difficile la mise en oeuvre des
inzonderheid inzake de organisatie en de werking van de besturen, niet compétences des communautés et des régions, notamment en matière
onmogelijk of buitengewoon moeilijk maakte. Dit is te dezen niet het d'organisation et de mode de fonctionnement de l'administration. Tel
geval, vermits de opgelegde verplichtingen zich beperken tot wat n'est pas le cas en l'espèce, puisque les obligations qui sont
noodzakelijk kan worden geacht met het oog op het bieden van een imposées se limitent à ce qui peut être considéré comme nécessaire en
minimum aan bescherming aan elke bestuurde. De gemeenschappen en de vue d'offrir un minimum de protection à tout administré. Les
gewesten blijven vrij de door de in het geding zijnde federale wet communautés et les régions restent libres de compléter ou de préciser
geboden bescherming aan te vullen of nader te preciseren. la protection offerte par la loi fédérale en cause.
B.19. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.19. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 47, § 2, 2°, a), van het decreet van het Vlaamse Gewest van - L'article 47, § 2, 2° a), du décret de la Région flamande du 2
2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen, juillet 1981 relatif à la prévention et à la gestion des déchets,
zoals vervangen bij decreet van 20 december 1989, schendt niet de remplacé par le décret du 20 décembre 1989, ne viole pas les règles
regels die de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, des communautés
gemeenschappen en de gewesten bepalen. et des régions.
- Artikel 47, § 2, 4°, van datzelfde decreet schendt de voormelde - L'article 47, § 2, 4°, de ce même décret viole les susdites règles
bevoegdheidverdelende regels in zoverre het betrekking heeft op répartitrices de compétences en tant qu'il porte sur les déchets
huishoudelijk afval opgehaald in het Vlaamse Gewest door de ménagers collectés dans la Région flamande par les services communaux
gemeentediensten om gestort of verbrand te worden buiten dat Gewest. en vue d'être déversés ou incinérés en dehors de cette Région.
- De artikelen 2 en 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de - Les articles 2 et 3 de la loi du 29 juillet 1991 relative à la
uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen schenden niet de motivation formelle des actes administratifs ne violent pas les règles
regels die de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de qui déterminent les compétences respectives de l'Etat, des communautés
gemeenschappen en de gewesten bepalen, doordat ze van toepassing zijn et des régions, en ce qu'ils s'appliquent aux actes administratifs des
op de bestuurshandelingen van de gemeenschappen en de gewesten alsook communautés et des régions ainsi que des autorités administratives qui
van de van hen afhangende besturen. dépendent de celles-ci.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 oktober 2001, door la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 octobre 2001, par le
de voormelde zetel, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, siège précité, présidé par le président A. Arts, dans lequel le
waarin emeritus voorzitter H. Boel voor de uitspraak is vervangen door président émérite H. Boel est remplacé, pour le prononcé, par le juge
rechter E. De Groot, overeenkomstig artikel 110 van de voormelde wet. E. De Groot, conformément à l'article 110 de la même loi.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^