Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 120/2001 van 10 oktober 2001 Rolnummer 1966 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, thans artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomsten Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. Françoi(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 120/2001 van 10 oktober 2001 Rolnummer 1966 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, thans artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomsten Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. Françoi(...) Extrait de l'arrêt n° 120/2001 du 10 octobre 2001 Numéro du rôle : 1966 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 32bis du Code des impôts sur les revenus 1964, actuellement l'article 34, § 1 er , 1°, du Code des La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, des juges L. François, M. B(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 120/2001 van 10 oktober 2001 Extrait de l'arrêt n° 120/2001 du 10 octobre 2001
Rolnummer 1966 Numéro du rôle : 1966
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 32bis van het En cause : la question préjudicielle concernant l'article 32bis du
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, thans artikel 34, § 1, 1°, Code des impôts sur les revenus 1964, actuellement l'article 34, § 1er,
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par la Cour d'appel
van Beroep te Luik. de Liège.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, de rechters L. composée des présidents M. Melchior et A. Arts, des juges L. François,
François, M. Bossuyt, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, en, M. Bossuyt, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, et, conformément à
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
op het Arbitragehof, emeritus voorzitter H. Boel, bijgestaan door de d'arbitrage, du président émérite H. Boel, assistée du greffier L.
griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest van 10 mei 2000 in zake J.-J. Van Baelen en C. Collot tegen Par arrêt du 10 mai 2000 en cause de J.-J. Van Baelen et C. Collot
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
Arbitragehof is ingekomen op 18 mei 2000, heeft het Hof van Beroep te Cour d'arbitrage le 18 mai 2000, la Cour d'appel de Liège a posé la
Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Zijn de artikelen 32bis van het WIB 64 en 34, § 1, 1°, van het WIB « Dans la mesure où l'article 32bis du CIR 64 et 34, § 1er, 1°, du CIR
92 in strijd met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in 92 rendent imposables les indemnités se rattachant directement ou
zoverre ze de vergoedingen belastbaar stellen die rechtstreeks of indirectement à une activité professionnelle versées par une compagnie
onrechtstreeks betrekking hebben op een beroepswerkzaamheid en die d'assurances en réparation d'une invalidité physiologique et/ou
door een verzekeringsmaatschappij worden uitgekeerd tot herstel van économique, sans qu'il y ait perte de revenus dans le chef de la
een fysiologische en/of economische invaliditeit, zonder dat sprake is victime, cette disposition n'est-elle pas contraire aux articles 10,
van inkomstenderving voor het slachtoffer ? » 11 et 172 de la Constitution ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964 B.1. L'article 32bis du Code des impôts sur les revenus 1964 (C.I.R.
(W.I.B. 1964), thans artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de 1964), actuellement l'article 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur
inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B. 1992), bepaalde vóór de wijziging les revenus 1992 (C.I.R. 1992), disposait, avant sa modification par
ervan door de wet van 19 juli 2000 : la loi du 19 juillet 2000 :
« Pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen omvatten, « Les pensions, rentes et allocations en tenant lieu comprennent,
ongeacht de schuldenaar, de verkrijger of de benaming ervan en de quels qu'en soient le débiteur, le bénéficiaire, la qualification et
wijze waarop ze worden vastgesteld en toegekend : les modalités de détermination et d'octroi:
1° pensioenen en lijfrenten of tijdelijke renten, alsmede als zodanig 1° les pensions et les rentes viagères ou temporaires, ainsi que les
geldende toelagen die rechtstreeks of onrechtstreeks betrekking hebben allocations en tenant lieu, qui se rattachent directement ou
op een beroepswerkzaamheid of die het gehele of gedeeltelijke herstel indirectement à une activité professionnelle ou qui constituent la
van een bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten uitmaken; réparation totale ou partielle d'une perte permanente de bénéfices, de
». rémunérations ou de profits; ».
B.2. Het Hof van Beroep te Luik vraagt het Hof of die bepaling de B.2. La Cour d'appel de Liège interroge la Cour sur la question de
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet schendt « in zoverre ze de savoir si cette disposition viole les articles 10, 11 et 172 de la
vergoedingen belastbaar [stelt] die rechtstreeks of onrechtstreeks Constitution en ce qu'elle rend imposables « les indemnités se
betrekking hebben op een beroepswerkzaamheid en die door een rattachant directement ou indirectement à une activité
verzekeringsmaatschappij worden uitgekeerd tot herstel van een professionnelle, versées par une compagnie d'assurances en réparation
fysiologische en/of economische invaliditeit, zonder dat sprake is van d'une invalidité physiologique et/ou économique, sans qu'il y ait
inkomstenderving voor het slachtoffer ». perte de revenus dans le chef de la victime ».
B.3. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene B.3. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale.
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit l'origine. Ils
ervan. Zij zijn eveneens toepasselijk in fiscale aangelegenheden, wat sont également applicables en matière fiscale, ce que confirme
overigens wordt bevestigd door artikel 172 van de Grondwet, dat een d'ailleurs l'article 172 de la Constitution, lequel fait une
bijzondere toepassing inhoudt van het in artikel 10 vervatte gelijkheidsbeginsel. application particulière du principe d'égalité formulé à l'article 10.
B.4.1. Volgens de Ministerraad dient de prejudiciële vraag niet te B.4.1. Selon le Conseil des ministres, la question préjudicielle
worden beantwoord, aangezien zij niet preciseert ten aanzien van welke n'appellerait pas de réponse, dès lors qu'elle ne précise pas par
categorie van belastingplichtigen de begunstigden van vergoedingen rapport à quelle catégorie de contribuables les bénéficiaires
betaald door een verzekeringsmaatschappij tot herstel van een d'indemnités versées par une compagnie d'assurances, en réparation
fysiologische en/of economische invaliditeit moeten worden vergeleken. d'une invalidité physiologique et/ou économique, doivent être comparés.
B.4.2. Het onderzoek van de motivering van de verwijzingsbeslissing en B.4.2. L'examen de la motivation de la décision de renvoi et des
van de elementen van het aan het Hof voorgelegde dossier leidt tot de éléments du dossier remis à la Cour conduit à constater que la Cour
vaststelling dat aan het Hof wordt gevraagd of artikel 34, § 1, 1°, est interrogée sur le point de savoir si l'article 34, § 1er, 1°, du
van het W.I.B. 1992 al dan niet een discriminatie teweegbrengt in C.I.R. 1992 crée ou non une discrimination en ce qu'il soumettrait à
zoverre het de vergoeding die wordt uitgekeerd ter uitvoering van een l'impôt l'indemnité versée en exécution d'un contrat d'assurance
verzekeringscontract tot herstel van een fysiologische en/of
economische invaliditeit belastbaar zou stellen, zonder dat er voor tendant à réparer une invalidité physiologique et/ou économique, sans
het slachtoffer inkomstenderving is en zonder dat de begunstigde van qu'il y ait perte de revenus dans le chef de la victime et sans que le
de vergoeding de premies verbonden aan het contract niet als bénéficiaire de l'indemnité n'ait déduit les primes liées au contrat
beroepskosten heeft afgetrokken, terwijl de vergoedingen betaald ter au titre de charges professionnelles, tandis que sont exonérées
uitvoering van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 van belasting d'impôts les indemnités versées en exécution de la loi du 10 avril
zijn vrijgesteld alsmede die welke zijn uitbetaald als gevolg van een 1971 sur les accidents du travail ainsi que celles qui sont versées à
vordering van gemeen recht inzake de burgerrechtelijke la suite d'une action du droit commun de la responsabilité civile,
aansprakelijkheid, wanneer het slachtoffer geen inkomstenderving lijdt. lorsqu'il n'y a pas de perte de revenus dans le chef de la victime.
B.5.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 5 januari B.5.1. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 5 janvier
1976, die de in het geding zijnde bepaling in het Wetboek van de 1976 qui a introduit la disposition incriminée dans le Code des impôts
inkomstenbelastingen heeft ingevoegd, blijkt dat de wetgever een einde sur les revenus, que le législateur a entendu mettre fin au régime
wilde maken aan het stelsel van vrijstelling van sommige d'immunisation de certains revenus de remplacement qui constituent la
vervangingsinkomens die het herstel van een bestendige réparation d'une perte permanente de revenus (Doc. parl., Sénat,
inkomstenderving uitmaken (Parl. St., Senaat, 1975-1976, nr. 742/2, p. 18). 1975-1976, n° 742/2, p. 18).
B.5.2. De partijen baseren hun argumentering grotendeels op een B.5.2. Les parties fondent largement leur argumentation sur une
vergelijking tussen deze zaak en die welke aanleiding heeft gegeven comparaison entre la présente affaire et celle qui donna lieu à
tot het arrest nr. 132/98. In dat arrest heeft het Hof besloten dat l'arrêt n° 132/98. Dans cet arrêt, la Cour a conclu qu'il était
het in het licht van de doelstelling van de wetgever pertinent was de pertinent, par rapport à l'objectif du législateur, de taxer les
pensioenen, renten en toelagen die het herstel van een bestendige pensions, rentes et allocations qui constituent la réparation d'une
derving van winst, bezoldigingen of baten uitmaken, te belasten. Het perte permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits. La Cour
Hof heeft geoordeeld dat het evenwel niet verantwoord was bij de a considéré qu'en revanche, il ne pouvait se justifier d'inclure parmi
belastbare inkomsten de pensioenen, renten en toelagen op te nemen die les revenus imposables les pensions, rentes et allocations versées à
worden gestort naar aanleiding van een ongeval dat als arbeidsongeval la suite d'un accident reconnu comme accident du travail au sens de la
wordt erkend in de zin van de wet van 10 april 1971 zonder dat daarom afbreuk wordt gedaan aan de beroepsinkomsten van het slachtoffer. De schadeloosstelling waarop het slachtoffer recht heeft, heeft in die onderstelling niet het karakter van een vervangingsinkomen. B.5.3. Het Hof ziet niet in wat zou kunnen verantwoorden dat de schadeloosstelling die wordt uitgekeerd ter uitvoering van een verzekeringscontract dat de fysiologische en/of economische invaliditeit dekt, aan de belasting wordt onderworpen, terwijl zij geen vervangingsinkomen vormt. Een dergelijke belasting heeft tot gevolg dat een discriminatie wordt teweeggebracht tussen de slachtoffers van een ongeval, naargelang zij worden vergoed ter uitvoering van de wetsbepalingen betreffende de arbeidsongevallen, als gevolg van een vordering van gemeen recht inzake aansprakelijkheid, of ter uitvoering van een verzekeringscontract. B.5.4. In het voormelde arrest heeft het Hof vastgesteld dat het slachtoffer van een arbeidsongeval gediscrimineerd werd in vergelijking met andere slachtoffers van een ongeval dat zich noch op de weg naar of van het werk, noch op het werk heeft voorgedaan, vermits het aan de inkomstenbelasting was onderworpen, zowel voor de loi du 10 avril 1971 sans pour autant qu'il porte atteinte aux revenus professionnels de la victime. L'indemnisation à laquelle la victime a droit n'a pas, dans cette hypothèse, le caractère d'un revenu de remplacement. B.5.3. La Cour n'aperçoit pas ce qui pourrait justifier que l'indemnisation versée en exécution d'un contrat d'assurance qui couvre l'invalidité physiologique et/ou économique soit soumise à l'impôt, alors qu'elle ne constitue pas un revenu de remplacement. Pareille imposition a pour effet de créer une discrimination entre les victimes d'un accident, selon qu'elles sont indemnisées en exécution des dispositions législatives relatives aux accidents du travail, à la suite d'une action de droit commun de la responsabilité, ou en exécution d'un contrat d'assurance. B.5.4. Dans l'arrêt précité, la Cour a constaté que la victime d'un accident du travail subissait une discrimination par rapport à d'autres victimes d'un accident qui ne s'est produit ni sur le chemin ni sur les lieux du travail puisqu'elle était soumise à l'impôt sur les revenus, tant pour l'indemnité due en raison de l'accident que
wegens het ongeval verschuldigde schadevergoeding als voor de pour les revenus professionnels qu'elle continuait de percevoir. Il en
beroepsinkomsten die het behield. Hetzelfde geldt voor het slachtoffer est également ainsi pour la victime indemnisée en exécution d'un
dat wordt vergoed ter uitvoering van een verzekeringsovereenkomst die contrat d'assurance qui couvre l'invalidité physiologique et/ou
de fysiologische en/of economische invaliditeit dekt. Dat de économique. L'origine contractuelle de l'indemnisation ne pourrait
schadeloosstelling haar oorsprong vindt in een contract kan die
dubbele belasting redelijkerwijze niet verantwoorden. raisonnablement justifier cette double imposition.
B.6. De Ministerraad beweert in zijn memorie dat voor de toepassing B.6. Le Conseil des ministres soutient, dans son mémoire, que pour
van artikel 34, § 1, 1°, van het W.I.B. 1992 het zoeken naar een l'application de l'article 34, § 1er, 1°, du C.I.R. 1992, la recherche
verband tussen het verzekeringscontract en de beroepsactiviteit van de d'un lien entre le contrat d'assurance et l'activité professionnelle
verzekerde een maatregel is die evenredig is met het door de fiscale de l'assuré constitue une mesure proportionnée au but poursuivi par le
wetgever nagestreefde doel, « inzonderheid wanneer ofwel de werkgever législateur fiscal, « particulièrement lorsque soit l'employeur de
van de verzekerde, ofwel de verzekerde zelf, de premies van hun l'assuré, soit l'assuré lui-même, ont déduit les primes de leurs
belastbare beroepsinkomsten hebben afgetrokken. De belasting van de revenus professionnels imposables. En effet, l'imposition des
vergoedingen vormt in dat geval immers de tegenprestatie van het indemnités constitue dans ce cas la contrepartie de l'`avantage'
fiscale ` voordeel ' dat werd verkregen ». fiscal obtenu ».
Zoals het Hof in B.4.2 reeds heeft aangegeven, blijkt uit de Ainsi que la Cour l'a déjà indiqué au B.4.2, il ressort de la décision
verwijzingsbeslissing alsmede uit de elementen van het dossier dat in de renvoi ainsi que des éléments du dossier que l'hypothèse visée en
deze zaak het geval wordt beoogd waarin de begunstigde van de la présente affaire est celle dans laquelle le bénéficiaire de
verzekeringsuitkering de premies verbonden aan het l'indemnité d'assurance n'a pas déduit les primes liées au contrat au
verzekeringscontract niet als beroepskosten heeft afgetrokken. Het Hof titre de charge professionnelle. La Cour est donc tenue de limiter son
dient dus zijn onderzoek van de bestreden bepaling tot dat enkele examen de la disposition incriminée à cette seule hypothèse.
geval te beperken.
B.7.1. Artikel 38, 8°, van het W.I.B. 1992 stelt de « vergoedingen B.7.1. L'article 38, 8°, du C.I.R. 1992 exonère « les allocations
verkregen ter uitvoering van een individueel verzekeringscontract obtenues en exécution d'un contrat d'assurance individuelle contre les
tegen lichamelijke ongevallen » vrij. Uit de parlementaire accidents corporels ». Dans les travaux préparatoires de la loi du 5
voorbereiding van de wet van 5 januari 1976 blijkt dat de Regering om janvier 1976, on peut lire que le Gouvernement a choisi de supprimer
twee redenen ervoor heeft gekozen elke mogelijkheid tot aftrek van de toute possibilité de déduction des primes en contrepartie de cette
premies als tegenprestatie van die vrijstelling af te schaffen : exonération, pour deux motifs : d'une part, parce qu'il n'y aurait pas
enerzijds, omdat er geen automatische en noodzakelijke binding is de liaison automatique et nécessaire entre ces avantages et les
tussen die voordelen en de inkomsten die de verzekerden verliezen revenus que les assurés perdent en cas de réalisation du risque contre
wanneer het risico waartegen zij zich verzekeren werkelijkheid wordt, lequel ils se couvrent, la prime étant calculée en fonction des
vermits de premie wordt berekend op grond van de voordelen waarop de avantages que l'assuré entend obtenir en cas de réalisation du risque;
verzekerde rekent ingeval het risico werkelijkheid wordt, anderzijds, d'autre part, parce que l'assurance individuelle contre les accidents
omdat de individuele verzekering tegen lichamelijke ongevallen meer
het karakter heeft van een « spaarverzekering » dan van een « corporels a plus le caractère d'une « assurance-épargne » que d'une «
verzekering tegen het verlies van inkomsten » (Parl. St., Kamer, assurance perte de revenus » (Doc. parl., Chambre, 1975-1976, n°
1975-1976, nr. 680/10, p. 25). 680/10, p. 25).
B.7.2. Indien de wetgever ervan uitgaat dat de vergoedingen gestort B.7.2. Si le législateur admet que les allocations versées en
ter uitvoering van een individueel verzekeringscontract tegen
lichamelijke ongevallen van belasting worden vrijgesteld wanneer de exécution d'un contrat d'assurance individuelle contre les accidents
premies verbonden aan het contract niet fiscaal werden afgetrokken corporels sont exonérées d'impôt lorsque les primes liées au contrat
door de begunstigde van de vergoeding, dan ziet het Hof niet in wat n'ont pas été déduites fiscalement par le bénéficiaire de l'indemnité,
zou kunnen verantwoorden dat hetzelfde niet zou gelden voor een la Cour n'aperçoit pas ce qui pourrait justifier qu'il n'en soit pas
vergoeding toegekend ter uitvoering van een verzekeringscontract dat de même pour une allocation octroyée en exécution d'un contrat
tot doel heeft een fysiologische en/of economische invaliditeit te d'assurance qui vise à réparer une invalidité physiologique et/ou
herstellen, wanneer er geen inkomensverlies is en de premies door de économique, lorsqu'il n'y a pas de perte de revenus et que les primes
begunstigde van de uitkering niet werden afgetrokken. n'ont pas été déduites par le bénéficiaire de l'indemnité.
B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, thans L'article 32bis du Code des impôts sur les revenus 1964, actuellement
artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, l'article 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992,
vóór de wijziging ervan bij de wet van 19 juli 2000, schendt de avant sa modification par la loi du 19 juillet 2000, viole les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het de vergoedingen articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il rend imposables les
uitgekeerd door een verzekeringsmaatschappij tot herstel van een indemnités versées par une compagnie d'assurances en réparation d'une
fysiologische en/of economische invaliditeit belastbaar stelt, zonder invalidité physiologique et/ou économique, sans qu'il y ait perte de
dat er voor het slachtoffer een inkomstenderving is, en terwijl de revenus dans le chef de la victime, et alors que les primes liées au
premies verbonden aan het verzekeringscontract door de begunstigde van contrat d'assurance n'ont pas été déduites par le bénéficiaire de
de vergoeding niet als beroepskosten werden afgetrokken. l'indemnité au titre de charges professionnelles.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 oktober 2001. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 octobre 2001.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
L. Potoms. M. Melchior. L. Potoms. M. Melchior.
^