Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 94/2001 van 12 juli 2001 Rolnummer 2180 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gesteld door Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters H. Boel en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 94/2001 van 12 juli 2001 Rolnummer 2180 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gesteld door Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters H. Boel en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 94/2001 du 12 juillet 2001 Numéro du rôle : 2180 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs sala La Cour d'arbitrage, composée des présidents H. Boel et M. Melchior, et des juges P. Martens, E.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 94/2001 van 12 juli 2001 Extrait de l'arrêt n° 94/2001 du 12 juillet 2001
Rolnummer 2180 Numéro du rôle : 2180
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17 de
besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de
overlevingspensioen voor werknemers, gesteld door de Arbeidsrechtbank retraite et de survie des travailleurs salariés, posée par le Tribunal
te Gent. du travail de Gand.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters H. Boel en M. Melchior, en de rechters composée des présidents H. Boel et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman, Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter H. Boel, du greffier L. Potoms, présidée par le président H. Boel,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 8 mei 2001 in zake F. Devlieger tegen de Rijksdienst Par jugement du 8 mai 2001 en cause de F. Devlieger contre l'Office
voor Pensioenen, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof national des pensions, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
is ingekomen op 18 mei 2001, heeft de Arbeidsrechtbank te Gent de Cour d'arbitrage le 18 mai 2001, la Cour d'appel de Gand a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 17 van het Koninklijk Besluit nr. 50 van 24 oktober « L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la
1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers de pension de retraite et de survie des travailleurs salariés viole-t-il
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre dit artikel het les articles 10 et 11 de la Constitution en tant que cet article
voordeel van de overlevingspensioen slechts toekent indien, op datum n'accorde l'avantage de la pension de survie que si, à la date du
van het overlijden, de langstlevende echtgenoot ten minste één jaar décès, le conjoint survivant a été marié pendant au moins un an avec
met de overleden werknemer gehuwd was, zonder datzelfde recht toe te le travailleur décédé, sans accorder ce même droit au conjoint
kennen aan de langstlevende echtgenoot die minder dan één jaar met de survivant qui a été marié moins d'un an avec le travailleur décédé
overleden werknemer gehuwd was, doch op de datum van het overlijden mais qui, à la date du décès, formait avec le travailleur décédé un
wel ten minste één jaar met de overleden werknemer een gezin vormde, ménage depuis au moins un an, fût-ce initialement en dehors du cadre
zij het aanvankelijk buiten het kader van een huwelijk ? » d'un mariage ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967, B.1. L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967, tel
zoals vervangen door artikel 107 van de wet van 15 mei 1984, bepaalt : qu'il a été remplacé par l'article 107 de la loi du 15 mai 1984, dispose :
« Het overlevingspensioen wordt slechts toegekend indien, op de datum « La pension de survie n'est accordée que, si à la date du décès, le
van het overlijden, de langstlevende echtgenoot ten minste één jaar conjoint survivant était marié depuis un an au moins avec le
met de overleden werknemer gehuwd was. Het huwelijk dient nochtans travailleur décédé. La durée d'un an de mariage n'est toutefois pas
niet een jaar te duren indien één van de volgende voorwaarden vervuld is : requise si une des conditions suivantes est remplie :
- er is een kind geboren uit het huwelijk; - un enfant est né du mariage;
- op het ogenblik van het overlijden is er een kind ten laste waarvoor - au moment du décès un enfant est à charge pour lequel l'époux ou
één van de echtgenoten kinderbijslag ontving; l'épouse percevait des allocations familiales;
- het overlijden is het gevolg van een na de datum van het huwelijk - le décès est dû à un accident postérieur à la date du mariage ou a
voorgekomen ongeval of werd veroorzaakt door een beroepsziekte été causé par une maladie professionnelle contractée dans l'exercice
opgedaan tijdens of naar aanleiding van de uitoefening van het beroep, ou à l'occasion de l'exercice de la profession, d'une mission confiée
van een door de Belgische Regering toevertrouwde opdracht of van in par le Gouvernement belge ou de prestations dans le cadre de
het kader van de Belgische technische bijstand verrichte prestaties, l'assistance technique belge et pour autant que l'origine ou
voor zover de aanvang of de verergering van deze ziekte na de datum l'aggravation de cette maladie soit postérieure à la date du mariage.
van het huwelijk plaatsvond.
[...] » [...] »
De vraag heeft enkel betrekking op de eerste zin van het eerste lid La question porte uniquement sur la première phrase de l'alinéa 1er de
van de in het geding zijnde bepaling. la disposition en cause.
B.2. De vraag noopt tot een dubbele vergelijking. Ten eerste moet, op B.2. La question invite la Cour à opérer une double comparaison.
het vlak van de toekenning van het overlevingspensioen, de situatie Premièrement, pour ce qui est de l'octroi de la pension de survie, la
van de langstlevende echtgenoot die ten minste één jaar met de situation du conjoint survivant marié depuis au moins un an avec le
overleden werknemer gehuwd was, worden vergeleken met de situatie van de langstlevende echtgenoot die minder dan één jaar met de overleden werknemer gehuwd was. Ten tweede roept de vraag op tot een vergelijking ten aanzien van de toekenning van overlevingspensioenen tussen gehuwden en andere personen van verschillend geslacht die een levensgemeenschap vormen. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4.1. Door een voorwaarde op te leggen van een minimumduur van één travailleur décédé doit être comparée avec la situation du conjoint survivant qui était marié depuis moins d'un an avec le travailleur décédé. Deuxièmement, la question invite la Cour à comparer, s'agissant de l'octroi de pensions de survie, la situation des conjoints avec celle d'autres personnes de sexe différent qui ont une vie commune. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
jaar huwelijk voor het toekennen van een overlevingspensioen aan de B.4.1. En imposant une condition de durée minimale d'un an de mariage
langstlevende echtgenoot van een werknemer van wie de pour l'octroi d'une pension de survie au conjoint survivant d'un
beroepsactiviteit het recht op een dergelijk pensioen opende, heeft de travailleur dont l'activité professionnelle ouvrait le droit à une
wetgever bepaalde misbruiken willen ontmoedigen, zoals het huwelijk in telle pension, le législateur a entendu décourager certains abus,
extremis, waarvan de enige bedoeling is het de langstlevende comme le mariage in extremis, contracté dans le seul but de permettre
echtgenoot mogelijk te maken het overlevingspensioen te genieten. au conjoint survivant de bénéficier de la pension de survie.
B.4.2. De vereiste van een minimumduur van één jaar huwelijk is een B.4.2. La condition de la durée minimale d'un an de mariage constitue
objectief criterium dat beantwoordt aan de doelstelling van de un critère objectif qui répond au but du législateur de décourager
wetgever om misbruiken dienaangaande te vermijden. certains abus en la matière.
Die vereiste is niet kennelijk onredelijk nu, enerzijds, de duur van Cette condition n'est pas manifestement déraisonnable dès lors que,
één jaar huwelijk niet overdreven lijkt en, anderzijds, de d'une part, la durée d'un an de mariage ne paraît pas excessive et
uitzonderingen die de wetgever heeft aanvaard op die regel uitgaan van que, d'autre part, les exceptions que le législateur a admises à cette
de idee dat in bepaalde situaties de omstandigheden aantonen dat, règle partent du principe que, dans certaines situations, les
hoewel het overlijden minder dan één jaar na het huwelijk heeft circonstances démontrent que, bien que le décès ait eu lieu moins d'un
plaatsgehad, dat huwelijk niet alleen is voltrokken om het an après le mariage, celui-ci n'avait pas été contracté dans le seul
overlevingspensioen te verkrijgen. De omstandigheid dat er al van but d'obtenir la pension de survie. La circonstance que les personnes
samenleving sprake was vooraleer het huwelijk was voltrokken, zoals concernées avaient déjà une vie commune avant leur mariage, comme
dit in het bodemgeschil aan de orde was, is niet van die aard dat een c'était le cas dans l'affaire au fond, n'est pas de nature à justifier
uitzondering op de voorwaarden kan worden verantwoord. une exception aux conditions requises.
B.5. Wat het tweede opgeworpen verschil in behandeling betreft, dit B.5. La seconde différence de traitement évoquée se fonde sur un
steunt op het objectieve gegeven dat de juridische toestand van élément objectif, à savoir que la situation juridique des conjoints et
echtgenoten en niet-gehuwde paren verschilt, zowel wat de des couples non mariés diffère aussi bien en ce qui concerne les
verplichtingen jegens elkaar betreft, als wat hun vermogensrechtelijke obligations mutuelles que pour ce qui concerne leur situation
toestand betreft. Echtgenoten zijn elkaar hulp en bijstand patrimoniale. Les époux se doivent mutuellement secours et assistance
verschuldigd (artikel 213 van het Burgerlijk Wetboek), zij genieten de (article 213 du Code civil), ils bénéficient de la protection du
bescherming van de gezinswoonst en de huisraad (artikel 215 van het logement de la famille et des meubles meublants (article 215 du Code
Burgerlijk Wetboek), de echtgenoten moeten hun inkomsten bij voorrang civil), les époux doivent consacrer leurs revenus par priorité à leur
besteden aan hun bijdrage in de lasten van het huwelijk (artikel 217 contribution aux charges du mariage (article 217 du Code civil),
van het Burgerlijk Wetboek), waarin de echtgenoten moeten bijdragen auxquelles les époux doivent contribuer selon leurs facultés (article
naar vermogen (artikel 221 van het Burgerlijk Wetboek). Schulden die 221 du Code civil). Les dettes qui sont contractées par l'un des époux
door een der echtgenoten worden aangegaan ten behoeve van de pour les besoins du ménage et l'éducation des enfants obligent
huishouding en de opvoeding van de kinderen verbinden de andere solidairement l'autre époux, sauf lorsqu'elles sont excessives eu
echtgenoot hoofdelijk, behoudens wanneer zij, gelet op de
bestaansmiddelen van het gezin, buitensporig zijn (artikel 222 van het égard aux ressources du ménage (article 222 du Code civil).
Burgerlijk Wetboek).
Die wederzijdse rechten en plichten gelden als zodanig niet voor Ces droits et obligations réciproques ne concernent pas en tant que
personen die, hoewel zij een levensgemeenschap vormen, tegenover tels les personnes qui, bien qu'elles forment une communauté de vie,
elkaar niet dezelfde juridische verbintenissen hebben aangegaan. Er n'ont pas pris l'une envers l'autre les mêmes engagements juridiques.
moet bovendien rekening worden gehouden met het feit dat men beslist Il y a lieu de tenir compte du fait que l'on décide de se marier ou de
te huwen of buiten het huwelijk samen te wonen met kennis van de voor- cohabiter hors mariage en connaissance des avantages et des
en nadelen van de ene en de andere samenlevingsvorm. inconvénients de l'une et de l'autre formes de vie commune.
Het staat aan de wetgever te beslissen of, en in hoeverre, de personen C'est au législateur qu'il appartient de décider si, et dans quelle
die een levensgemeenschap vormen, dienen te worden behandeld zoals de mesure, les personnes formant une communauté de vie doivent être
gehuwde paren wat de overlevingspensioenen betreft. Zelfs al houdt het traitées comme les couples mariés dans la matière des pensions de
Hof rekening met de recente wetswijzigingen waarbij de samenwonenden survie. Même en tenant compte des modifications récentes assimilant en
in bepaalde aangelegenheden juridisch gelijk worden gesteld met de certaines matières juridiquement les cohabitants aux conjoints, la
echtgenoten, toch kan het Hof niet in de plaats van de wetgever Cour ne peut substituer son appréciation à celle du législateur dans
oordelen in een aangelegenheid die een dergelijke evolutie doormaakt. un domaine qui connaît une telle évolution.
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la
betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers schendt pension de retraite et de survie des travailleurs salariés ne viole
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 12 juli 2001. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 12 juillet 2001.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
H. Boel. H. Boel.
^