← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 53/2001 van 18 april 2001 Rolnummer 2014 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 62 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door een onderzoeksrechter in
de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. samengesteld uit de voorzitters
M. Melchior en H. Boel, en de rechters L. François, P. Martens, J. (...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 53/2001 van 18 april 2001 Rolnummer 2014 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 62 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door een onderzoeksrechter in de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, en de rechters L. François, P. Martens, J. (...) | Extrait de l'arrêt n° 53/2001 du 18 avril 2001 Numéro du rôle : 2014 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 62 du Code d'instruction criminelle, posée par un juge d'instruction du Tribunal de première instance de Bruxelles. La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, et des juges L. François, P(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 53/2001 van 18 april 2001 | Extrait de l'arrêt n° 53/2001 du 18 avril 2001 |
| Rolnummer 2014 | Numéro du rôle : 2014 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 62 van het Wetboek | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 62 du Code |
| van Strafvordering, gesteld door een onderzoeksrechter in de Rechtbank | d'instruction criminelle, posée par un juge d'instruction du Tribunal |
| van eerste aanleg te Brussel. | de première instance de Bruxelles. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et H. Boel, et des juges L. |
| L. François, P. Martens, J. Delruelle, L. Lavrysen en A. Alen, | François, P. Martens, J. Delruelle, L. Lavrysen et A. Alen, assistée |
| bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij beslissing van 13 juli 2000 in zake D.C. en anderen, waarvan de | Par décision du 13 juillet 2000 en cause de D.C. et autres, dont |
| expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 17 juli | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 17 |
| 2000, heeft een onderzoeksrechter in de Rechtbank van eerste aanleg te | juillet 2000, un juge d'instruction du Tribunal de première instance |
| Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : | de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 62 van het Wetboek van Strafvordering de regels van | « L'article 62 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les règles |
| gelijkheid van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het | d'égalité des articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit |
| bepaalt dat, wanneer de onderzoeksrechter zich ter plaatse begeeft, | que, lorsque le juge d'instruction se transportera sur les lieux, il |
| hij altijd vergezeld wordt door de procureur des Konings en door de | sera toujours accompagné du procureur du Roi et du greffier du |
| griffier van de rechtbank, zonder erin te voorzien dat hij vergezeld | tribunal, sans prévoir le même accompagnement par le ou les inculpés, |
| wordt door de verdachte(n), de burgerlijke partij(en) en hun respectieve raadslieden ? » | la ou les parties civiles, et leurs conseils respectifs ? » |
| (...) | (...) |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. Artikel 62 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt : | B.1. L'article 62 du Code d'instruction criminelle dispose : |
| « Wanneer de onderzoeksrechter zich ter plaatse begeeft, wordt hij altijd vergezeld door de procureur des Konings en door de griffier van de rechtbank ». B.2. Die bepaling slaat op verschillende gevallen. Zij heeft betrekking op iedere plaatsopneming, of het nu gaat om een verplaatsing met een technisch doel of om documenten in beslag te nemen, dan wel om een reconstructie van de feiten. De verplaatsingen kunnen worden uitgevoerd op verscheidene tijdstippen in het onderzoek van de zaak, en er kan, in de loop van het onderzoek, tot meerdere verplaatsingen worden overgegaan. De aanwezigheid van de procureur des Konings is niet vereist op straffe van nietigheid; het is voldoende dat hij op de hoogte werd gesteld van de verplaatsing van de onderzoeksrechter, opdat hij de vorderingen kan doen die hij nodig acht. B.3. In de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de situatie van, enerzijds, de procureur des Konings en, anderzijds, de verdachte, de burgerlijke partij en hun advocaten te vergelijken, in zoverre de onderzoeksmagistraat, wanneer hij zich verplaatst, de eerstgenoemde moet verzoeken om hem te vergezellen, terwijl hij ten opzichte van de laatstgenoemden niet diezelfde informatie- en verzoekplicht heeft. B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5. De plaatsopneming wordt uitgevoerd op een ogenblik dat, volgens | « Lorsque le juge d'instruction se transportera sur les lieux, il sera toujours accompagné du procureur du Roi et du greffier du tribunal ». B.2. Cette disposition concerne différentes hypothèses. Elle vise toute descente sur les lieux, qu'il s'agisse d'un déplacement à but technique ou en vue de saisir une pièce, ou d'une reconstitution des faits. Les déplacements peuvent avoir lieu à divers moments de l'instruction de l'affaire, et être multiples au cours de l'instruction. La présence du procureur du Roi n'est pas requise à peine de nullité, il suffit qu'il ait été informé du déplacement du juge d'instruction, afin qu'il puisse prendre les réquisitions qu'il estime opportunes. B.3. La question préjudicielle invite la Cour à comparer la situation du procureur du Roi d'une part, et de l'inculpé, de la partie civile et de leurs avocats d'autre part, en ce que le magistrat instructeur, lorsqu'il se déplace, doit inviter le premier à l'accompagner, alors qu'il n'est pas tenu du même devoir d'information et d'invitation à l'égard des seconds. B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5. La descente sur les lieux se situe à un moment où, selon la |
| de wil van de wetgever, de strafrechtspleging inquisitoriaal is, om, | volonté du législateur, la procédure pénale est inquisitoire, afin, |
| enerzijds, rekening houdend met het vermoeden van onschuld, te | d'une part, compte tenu de la présomption d'innocence, d'éviter de |
| vermijden dat personen onnodig in diskrediet worden gebracht en, | jeter inutilement le discrédit sur les personnes, d'autre part, dans |
| anderzijds, met het oog op doeltreffendheid, snel te kunnen handelen, | un souci d'efficacité, d'être en mesure d'agir vite, sans alerter les coupables. |
| zonder de schuldigen op de hoogte te brengen. | B.6.1. L'importance de ces objectifs est de nature à justifier que le |
| B.6.1. Die doelstellingen zijn dermate belangrijk dat kan worden | législateur ait pu traiter différemment le procureur du Roi et les |
| verantwoord dat de wetgever de procureur des Konings en de andere | autres parties en ce qui concerne les descentes sur les lieux. La |
| partijen verschillend kon behandelen wat de plaatsopneming betreft. De | possibilité donnée au juge d'instruction de se déplacer, voire |
| mogelijkheid voor de onderzoeksrechter om zich te verplaatsen of zelfs | d'organiser une reconstitution des faits hors la présence de |
| een reconstructie van de feiten te organiseren zonder dat de | l'inculpé, de la partie civile et de leurs conseils respectifs ne |
| verdachte, de burgerlijke partij en hun respectieve raadslieden | porte pas, en soi, une atteinte disproportionnée à leurs droits de |
| aanwezig zijn, houdt op zich geen onevenredige schending in van hun | |
| rechten van verdediging, rekening houdend met de garanties waarover | défense, compte tenu des garanties dont ils disposent dès cette phase |
| zij beschikken vanaf die fase van de strafrechtspleging. | de la procédure. |
| B.6.2. De niet aangehouden verdachte en de burgerlijke partij kunnen | B.6.2. En effet, l'inculpé non détenu et la partie civile peuvent |
| de onderzoeksrechter immers verzoeken om inzage van het deel van het | demander au juge d'instruction de pouvoir consulter la partie du |
| dossier betreffende de feiten die tot de inverdenkingstelling of tot | dossier concernant les faits ayant conduit à l'inculpation ou à la |
| de burgerlijke partijstelling hebben geleid (artikel 61ter van het | constitution de partie civile (article 61ter du Code d'instruction |
| Wetboek van Strafvordering); de aangehouden verdachte en zijn advocaat | criminelle); l'inculpé détenu et son conseil disposent du droit de |
| hebben, krachtens de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, het recht om het dossier te raadplegen; op grond van artikel 61quinquies van het Wetboek van Strafvordering kunnen de verdachte en de burgerlijke partij de onderzoeksrechter verzoeken bijkomende onderzoekshandelingen te verrichten, waarbij die laatste uitspraak doet bij beschikkingen waartegen hoger beroep kan worden ingesteld. Op die manier waarborgt het Wetboek voor de verdachte en de burgerlijke partij de mogelijkheid om, enerzijds, op de hoogte te worden gesteld van de verplaatsingen van de onderzoeksrechter en de regelmatigheid ervan na te gaan en, anderzijds, een verplaatsing van de rechter of een reconstructie van de feiten te vragen indien zij dat | consulter le dossier en vertu de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive; l'article 61quinquies du Code d'instruction criminelle permet à l'inculpé et à la partie civile de demander l'accomplissement d'actes complémentaires au juge d'instruction qui statue par des ordonnances susceptibles de recours. Le Code garantit de la sorte à l'inculpé et à la partie civile la possibilité, d'une part, d'être informés des déplacements du juge d'instruction et d'en contrôler la régularité, d'autre part, de pouvoir demander que le juge se déplace ou qu'il organise une reconstitution des faits s'ils |
| nuttig achten. | l'estiment utile. |
| B.7. Het Hof stelt overigens vast dat de wet de onderzoeksrechter niet | B.7. La Cour constate par ailleurs que la loi n'interdit pas au juge |
| verbiedt zich te laten vergezellen door de verdachte, de burgerlijke | d'instruction de se faire accompagner par l'inculpé, par la partie |
| partij en hun advocaten, indien hij dat aangewezen acht en indien hij | civile ainsi que par leurs avocats s'il l'estime indiqué, et s'il juge |
| oordeelt dat door hun aanwezigheid de doelstellingen vermeld in B.5 | que leur présence n'est pas de nature à porter atteinte aux objectifs |
| niet in het gedrang komen. | mentionnés en B.5. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 62 van het Wetboek van Strafvordering schendt de artikelen 10 | L'article 62 du Code d'instruction criminelle ne viole pas les |
| en 11 van de Grondwet niet doordat het bepaalt dat, wanneer de | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit que lorsque |
| onderzoeksrechter zich ter plaatse begeeft, hij altijd vergezeld wordt | le juge d'instruction se transportera sur les lieux, il sera toujours |
| door de procureur des Konings en door de griffier van de rechtbank, | accompagné du procureur du Roi et du greffier du tribunal, sans |
| zonder erin te voorzien dat hij vergezeld wordt door de verdachte of | prévoir le même accompagnement par le ou les inculpés, la ou les |
| verdachten, de burgerlijke partij of burgerlijke partijen en hun | parties civiles et leurs conseils respectifs. |
| respectieve raadslieden. | |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 april 2001. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 avril 2001. |
| De griffier, | Le greffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |