Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 107/2000 van 31 oktober 2000 Rolnummer 1736 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 394bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 8(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 107/2000 van 31 oktober 2000 Rolnummer 1736 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 394bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 8(...) Extrait de l'arrêt n° 107/2000 du 31 octobre 2000 Numéro du rôle : 1736 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 394bis du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ar(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 107/2000 van 31 oktober 2000 Extrait de l'arrêt n° 107/2000 du 31 octobre 2000
Rolnummer 1736 Numéro du rôle : 1736
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 394bis van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 394bis du
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Raad van State. Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans en M. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, assistée
Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest nr. 81.697 van 6 juli 1999 in zake D. Baras tegen de Par arrêt n° 81.697 du 6 juillet 1999 en cause de D. Baras contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
is ingekomen op 27 juli 1999, heeft de Raad van State de volgende d'arbitrage le 27 juillet 1999, le Conseil d'Etat a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 394bis van het W.I.B. 92 de artikelen 10 en 11 van « L'article 394bis du C.I.R. 92 viole-t-il les articles 10 et 11 de la
de Grondwet doordat het aan de feitelijk gescheiden echtgenoot op Constitution en ce qu'il impose au conjoint séparé de fait au nom
wiens naam de aanslag niet is gevestigd, de verplichting oplegt om de duquel la cotisation n'est pas établie de renverser les présomptions
vermoedens gevestigd door de gewestelijke directeur der belastingen op établies par le directeur régional des contributions sur la base de
basis van het vroegere artikel 246 van het W.I.B. 92, het nieuwe l'article 246 ancien du C.I.R. 92, 340 nouveau, sans avoir accès à la
artikel 340, te weerleggen, zonder toegang te hebben tot de
boekhouding van zijn echtgenoot en zonder bovendien toegang te hebben comptabilité de son conjoint et sans, en outre, avoir accès au dossier
tot het fiscaal dossier van deze laatste, terwijl de echtgenoot op fiscal de ce dernier, alors que le conjoint au nom duquel la
wiens naam de aanslag niet is gevestigd, gehouden is tot de betaling cotisation n'est pas établie est tenu au paiement de la dette de son
van de schuld van zijn echtgenoot, met toepassing van artikel 394 van het W.I.B. 92 ? » conjoint, par application de l'article 394 du C.I.R. 92 ? »
IV. In rechte IV. En droit
B.1.1. De prejudiciële vraag gesteld bij arrest nr. 81.697 van 6 juli B.1.1. La question préjudicielle posée par l'arrêt n° 81.697 du 6
1999 van de Raad van State (dertiende kamer) heeft betrekking op juillet 1999 du Conseil d'Etat (treizième chambre) porte sur l'article
artikel 394bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 394bis du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après C.I.R. 1992),
(hierna W.I.B. 1992), dat luidt als volgt : libellé comme suit :
« De directeur der belastingen of de door hem gedelegeerde ambtenaar « Le directeur des contributions ou le fonctionnaire désigné par lui,
kan ten aanzien van de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft, op peut limiter, au profit du conjoint qui vit séparé de fait, sur
gemotiveerd verzoek van deze laatste, de invordering van de belasting requête motivée de ce dernier, le recouvrement de l'impôt relatif aux
betreffende de inkomsten van de andere echtgenoot beperken tot wat revenus de l'autre conjoint à ce qui aurait été dû par celui-ci s'il
deze verschuldigd zou zijn geweest indien hij al zijn rechten van avait exercé tous ses droits de réclamation et de dégrèvement d'office
bezwaar en van ontheffing van ambtswege, vermeld in de artikelen 366 visés aux articles 366 et 376.
en 376, uitgeoefend zou hebben.
Het verzoek moet op straffe van verval schriftelijk worden ingediend La requête doit être introduite par écrit, sous peine de déchéance,
bij de directeur der belastingen van de provincie of het gewest in auprès du directeur des contributions de la province ou de la région
wiens ambtsgebied de aanslag is gevestigd, binnen zes maanden na het dans le ressort de laquelle l'imposition a été établie, dans les six
verzenden van de aanmaning tot betalen door de ontvanger. mois de l'envoi par le receveur des contributions de la sommation à
In afwachting van de beslissing kan de directeur der belastingen ten payer. En attendant la décision, le directeur des contributions peut faire
aanzien van de verzoeker de invordering doen uitstellen in de mate en surseoir au recouvrement dans le chef du requérant dans la mesure et
onder de voorwaarden door hem te bepalen. » aux conditions qu'il détermine. »
B.1.2. De voormelde bepaling is opgeheven bij artikel 35 van de wet B.1.2. La disposition précitée a été abrogée par l'article 35 de la
van 15 maart 1999 betreffende de beslechting van fiscale geschillen loi du 15 mars 1999 relative au contentieux en matière fiscale mais le
maar de Raad van State stelt vast dat zij is toegepast in het geschil Conseil d'Etat constate qu'elle a été appliquée dans le litige à
naar aanleiding waarvan aan het Hof een vraag is gesteld. l'occasion duquel la Cour est saisie.
B.2. In de prejudiciële vraag wordt beweerd dat artikel 394bis « aan B.2. La question préjudicielle contient l'assertion que l'article
de feitelijk gescheiden echtgenoot op wiens naam de aanslag niet is 394bis « impose au conjoint séparé de fait au nom duquel la cotisation
gevestigd, de verplichting oplegt om de vermoedens gevestigd door de n'est pas établie de renverser les présomptions établies par le
gewestelijke directeur der belastingen [ . ] te weerleggen » terwijl directeur régional des contributions » alors que la disposition en
de in het geding zijnde bepaling enkel stelt dat een ambtenaar « ten cause porte seulement qu'un fonctionnaire « peut limiter, au profit du
aanzien van de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft, op
gemotiveerd verzoek van deze laatste, de invordering van de belasting conjoint qui vit séparé de fait, sur requête motivée de ce dernier, le
betreffende de inkomsten van de andere echtgenoot [kan] beperken tot recouvrement de l'impôt relatif aux revenus de l'autre conjoint à ce
wat deze verschuldigd zou zijn geweest indien hij al zijn rechten van qui aurait été dû par celui-ci s'il avait exercé tous ses droits de
bezwaar en van ontheffing van ambtswege, vermeld in de artikelen 366 réclamation et de dégrèvement d'office visés aux articles 366 et 376
en 376, uitgeoefend zou hebben ». Noch die vraag, noch de aan het Hof ». Ni cette question ni les pièces soumises à la Cour ne permettent de
voorgelegde stukken maken het mogelijk vast te stellen met wie de déterminer à qui le conjoint séparé de fait introduisant la requête
feitelijk gescheiden echtgenoot die het in artikel 394bis van het
W.I.B. 1992 bedoelde verzoek indient, wordt vergeleken, met andere visée à l'article 394bis du C.I.R. 1992 est comparé, autrement dit
woorden onder welke categorie van personen een verschil in behandeling entre quelles catégories de personnes une différence de traitement
als discriminerend zou moeten worden beoordeeld terwijl de verwijzing devrait être considérée comme discriminatoire, alors que la référence
naar de artikelen 10 en 11 van de Grondwet een vergelijking aux articles 10 et 11 de la Constitution suppose une comparaison. La
veronderstelt. De prejudiciële vraag bevat hieromtrent geen enkele question préjudicielle ne contient aucune indication à cet égard;
aanwijzing; wat betreft de verzoekende partij voor de Raad van State, quant à la partie requérante devant le Conseil d'Etat, elle compare,
vergelijkt zij in haar memorie (p. 6) « de echtgenoot op wiens naam de dans son mémoire (p. 6), « l'époux au nom duquel l'impôt est enrôlé et
belasting wordt ingekohierd en de feitelijk gescheiden echtgenoot » en, in haar memorie van antwoord (p. 3), geeft zij aan dat « het er niet om gaat feitelijk gescheiden echtgenoten onder elkaar te vergelijken, maar laatstgenoemden te vergelijken met andere belastingplichtigen die doen blijken van een recht van bezwaar ten aanzien van de omvang van de bewijsmiddelen waarover zij beschikken en waaraan zij zijn onderworpen ». Dergelijke elementen vormen geen afdoende preciseringen. B.3. Hoewel de in het geding zijnde bepaling, voor diegenen die het in artikel 394bis van het W.I.B. 1992 beoogde verzoek indienen, niet in de mogelijkheid voorziet om toegang te hebben tot stukken waarop zij le conjoint séparé de fait » et, dans son mémoire en réponse (p. 3), indique qu'« il ne s'agit pas de comparer les conjoints séparés de fait entre eux, mais de comparer ces derniers avec les autres contribuables justifiant d'un droit de réclamation quant à l'étendue des moyens de preuves dont ils disposent et auxquels ils sont soumis ». De tels éléments ne constituent pas des précisions suffisantes. B.3. S'il est vrai que la disposition en cause ne prévoit pas la possibilité, pour ceux qui introduisent la requête visée à l'article 394bis du C.I.R. 1992, d'avoir accès à des pièces permettant d'asseoir
hun beweringen kunnen baseren (en onder voorbehoud dat moet worden leurs prétentions (et sous réserve qu'il convient de préciser à qui
gepreciseerd met wie die categorie van verzoekers wordt vergeleken), cette catégorie de requérants est comparée), il y a lieu de relever
dient te worden opgemerkt dat, in een arrest nr. 81.740 van 9 juli que, dans un arrêt n° 81.740 du 9 juillet 1999, la treizième chambre
1999, de dertiende kamer van de afdeling administratie van de Raad van de la section d'administration du Conseil d'Etat a décidé :
State heeft beslist :
« Overwegende dat artikel 32 van de Grondwet bepaalt : ' Ieder heeft « Considérant que l'article 32 de la Constitution porte que ` chacun a
het recht elk bestuursdocument te raadplegen en er een afschrift van le droit de consulter chaque document administratif et de s'en faire
te krijgen, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden bepaald remettre copie, sauf dans les cas et conditions fixés par la loi, le
door de wet, het decreet of de regel bedoeld in artikel 134 '; dat décret ou la règle visée à l'article 134 '; que l'article 6, § 2, de
artikel 6, § 2, van de wet van 11 april 1994 betreffende de la loi du 11 avril 1994 relative à la publicité de l'administration
openbaarheid van bestuur, onder meer het volgende bepaalt : dispose notamment comme suit :
' § 2. Een federale of niet-federale administratieve overheid wijst de ` § 2. L'autorité administrative fédérale ou non fédérale rejette la
demande de consultation, d'explication ou de communication sous forme
vraag om inzage, uitleg of mededeling in afschrift van een de copie d'un document administratif qui lui est adressé en
bestuursdocument, die met toepassing van deze wet is gedaan, af, application de la présente loi si la publication du document
wanneer de openbaarmaking van het bestuursdocument afbreuk doet : administratif porte atteinte :
1° aan de persoonlijke levenssfeer, tenzij de betrokken persoon met de 1° à la vie privée, sauf si la personne concernée a préalablement
inzage, de uitleg of de mededeling in afschrift heeft ingestemd; donné son accord par écrit à la consultation ou à la communication
2° aan een bij wet ingestelde geheimhoudingsverplichting; sous forme de copie; 2° à une obligation de secret instaurée par la loi;
dat de uitzonderingen waarin het voormelde artikel 6 voorziet, que les exceptions prévues à l'article 6 précité sont limitativement
limitatief worden opgenoemd en strikt moeten worden geïnterpreteerd en énumérées et d'interprétation stricte, et ne peuvent être invoquées
niet systematisch kunnen worden aangevoerd tot staving van elke d'une façon systématique à l'appui de tout refus de communication d'un
weigering om inzage te krijgen van een fiscaal dossier zonder het dossier fiscal sans vider de toute portée le principe de la publicité
beginsel van de openbaarheid van de bestuurshandelingen uit te hollen; des actes administratifs; Considérant, quant aux motifs avancés en l'espèce par la partie
Overwegende, wat betreft de motieven die in casu door de verwerende adverse pour refuser de donner accès au dossier fiscal de
partij worden aangevoerd om te weigeren inzage te verlenen van het
fiscaal dossier van verzoeksters gewezen echtgenoot, dat het bepaalde l'ex-conjoint de la requérante, que l'obstacle inscrit à l'article 6,
in artikel 6, § 2, 2°, van de wet van 11 april 1994 alleen verstaan § 2, 2°, de la loi du 11 avril 1994 ne s'entend que dans les limites
moet worden binnen de perken van een wettelijke d'une obligation légale de secret et que le secret professionnel
geheimhoudingsverplichting en dat het fiscale beroepsgeheim, zoals
wordt vermeld in het eerste lid van artikel 337 van het WIB 92, alleen fiscal ne vaut, comme l'indique l'alinéa 1er de l'article 337 du
geldt buiten de uitoefening van het ambt; dat het tweede lid van C.I.R. 92, qu'en dehors de l'exercice des fonctions; que l'alinéa 2 de
dezelfde bepaling die interpretatie adstrueert in zoverre het ervan la même disposition appuie cette interprétation dans la mesure où il
uitgaat dat de ambtenaren van de administratie der directe belastingen répute agir dans l'exercice de leurs fonctions les fonctionnaires de
binnen de uitoefening van hun ambt blijven wanneer zij aan andere l'administration des contributions directes qui communiquent aux
administratieve diensten van de Staat en aan rechtscolleges de autres services administratifs de l'Etat et aux juridictions les
inlichtingen verstrekken die in de fiscale dossiers voorkomen; dat de renseignements figurant dans des dossiers fiscaux; que la loi du 11
wet van 11 april 1994 aan die opsomming van degenen die aanspraak avril 1994 a implicitement mais certainement ajouté à cette
kunnen maken op het fiscaal geheim, impliciet doch stellig de énumération des bénéficiaires des secrets fiscaux, les particuliers
particulieren heeft toegevoegd die, in de uitoefening van hun qui, dans l'exercice de leur droit constitutionnel et aux conditions
grondwettelijk recht en onder de voorwaarden gesteld in de wetgeving, inzage vragen van het fiscaal dossier; dat hoewel artikel 6, § 2, 1°, van de wet van 11 april 1994, wat de inachtneming van de persoonlijke levenssfeer van de gewezen echtgenoot betreft, de administratieve overheid dwingt een aanvraag om inzage van een bestuursdocument, gedaan met toepassing van de genoemde wet, af te wijzen, wanneer de bekendmaking afbreuk doet aan de persoonlijke levenssfeer, behoudens voorafgaand instemming van de betrokken persoon, er op grond van de in beginsel vertrouwelijke aard van het fiscaal dossier evenwel geen reden bestaat om af te wijken van het fundamentele recht van de belastingplichtige om de gegrondheid van een schuld die het bestuur van hem vordert te betwisten, wat het recht impliceert om zich de gegevens te laten meedelen die noodzakelijk zijn om de door het bestuur aangevoerde gegevens te begrijpen en in voorkomend geval te betwisten; dat verzoekster in dit geval blijk geeft van een bijzonder belang bij het kennen van de financiële situatie van haar gewezen echtgenoot, aangezien het op haar vermogen is dat de verwerende partij fixées par la législation, demandent un accès au dossier fiscal; que si, en ce qui concerne le respect de la vie privée de l'ex-conjoint, l'article 6, § 2, 1°, de la loi du 11 avril 1994 contraint l'autorité administrative à refuser l'accès à un document administratif pour une demande adressée en application de ladite loi lorsque la publicité porte atteinte à la vie privée, sauf accord préalable écrit de la personne concernée, le caractère en principe confidentiel du dossier fiscal ne justifie cependant pas que l'on déroge au droit fondamental du contribuable de contester le bien-fondé d'une dette que l'administration lui réclame, ce qui implique le droit de se faire communiquer les données nécessaires pour comprendre et le cas échéant contester les éléments avancés par l'administration; qu'en l'occurrence, la requérante prouve un intérêt particulier à connaître la situation fiscale de son ex-conjoint puisque c'est sur son
de niet-betaalde belastingen beoogt te verhalen en ze, zonder kennis patrimoine que la partie adverse entend récupérer les impôts impayés
te hebben van de gegevens van het fiscaal dossier, de te haren laste et que, sans connaître les éléments du dossier fiscal, elle ne peut
verhaalbare bedragen niet kan beperken tot hetgeen verschuldigd zou réduire les montants récupérables à sa charge à ce qui aurait été dû
zijn geweest indien haar gewezen echtgenoot al zijn rechten had si son ex-conjoint avait exercé tous ses droits; que s'il est vrai que
uitgeoefend; dat artikel 394bis van het WIB 92 weliswaar niets zegt l'article 394bis du C.I.R. 92 est muet quant à la possibilité pour le
over de mogelijkheid voor de echtgenoot die feitelijk gescheiden leeft conjoint qui vit séparé de fait d'avoir accès au dossier fiscal, cette
om inzage te krijgen van het fiscaal dossier, doch deze bepaling niet disposition ne peut cependant être interprétée comme justifiant un
zo kan worden uitgelegd dat op grond daarvan inzage kan worden
geweigerd; dat de wetgever immers, door te voorzien in de procedure refus d'accès; qu'en effet, le législateur, en organisant la procédure
vermeld in artikel 394bis, de echtgenoot die feitelijk gescheiden prévue à l'article 394bis, a précisément entendu octroyer au conjoint
leeft juist de mogelijkheid heeft willen bieden om de gewestelijk qui vit séparé de fait la possibilité de demander au directeur
directeur te vragen het bedrag dat van hem zou worden teruggevorderd régional de limiter le recouvrement à son égard au montant qui aurait
te beperken tot het bedrag dat door de andere echtgenoot zou zijn été dû par l'autre conjoint s'il avait exercé tous ses droits de
verschuldigd indien hij zijn bezwaarrecht en recht op ontheffing van
ambtswege volledig zou hebben uitgeoefend; dat uit die gegevens kan réclamation et de dégrèvement d'office; qu'il se déduit de ces
worden afgeleid dat de verwerende partij het bepaalde in artikel 6, § éléments que la partie adverse ne peut invoquer les dispositions de
2, 2°, van de wet van 11 april 1994 niet kan aanvoeren om in dit geval l'article 6, § 2, 2°, de la loi du 11 avril 1994 pour dénier en
elke inzage van het fiscaal dossier te ontzeggen; dat het middel l'espèce tout accès au dossier fiscal; que le moyen est fondé; ».
gegrond is; » B.4. Om reden van die elementen moet de zaak worden teruggezonden naar B.4. En raison de ces éléments, il convient de renvoyer l'affaire au
de verwijzende rechter opdat deze nagaat of het nodig is en, in juge a quo, afin que celui-ci apprécie s'il y a lieu de poser à
voorkomend geval, in welke bewoordingen, opnieuw een prejudiciële nouveau et, dans cette éventualité, dans quels termes, une question
vraag te stellen. préjudicielle.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zendt de prejudiciële vraag terug naar de Raad van State. renvoie la question préjudicielle au Conseil d'Etat.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 31 oktober 2000. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 31 octobre 2000.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^