Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 92/2000 van 13 juli 2000 Rolnummer 1668 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 35, tweede en vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatsch Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 92/2000 van 13 juli 2000 Rolnummer 1668 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 35, tweede en vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatsch Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) Extrait de l'arrêt n° 92/2000 du 13 juillet 2000 Numéro du rôle : 1668 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 35, alinéas 2 et 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurit La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, L(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 92/2000 van 13 juli 2000 Extrait de l'arrêt n° 92/2000 du 13 juillet 2000
Rolnummer 1668 Numéro du rôle : 1668
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 35, tweede en vierde En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 35,
lid, van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van alinéas 2 et 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28
28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs, posées
arbeiders, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Charleroi. par le Tribunal correctionnel de Charleroi.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt en E. De Groot, Boel, L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt et E. De Groot, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen I. Objet des questions préjudicielles
Bij vonnis van 29 maart 1999 in zake de arbeidsauditeur tegen D. Par jugement du 29 mars 1999 en cause de l'auditeur du travail contre
D'Agostino, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is D. D'Agostino, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 3 mei 1999, heeft de Correctionele Rechtbank te Charleroi d'arbitrage le 3 mai 1999, le Tribunal correctionnel de Charleroi a
de volgende prejudiciële vragen gesteld : posé les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Schendt artikel 35, vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot « 1. L'article 35, alinéa 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders, zoals ingevoegd bij artikel
24 van de wet van 6 juli 1989, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, travailleurs salariés tel qu'inséré par l'article 24 de la loi du 6
in zoverre het bepaalt dat bij niet-onderwerping van één of meer juillet 1989 en ce qu'il prévoit qu'en cas de non-assujettissement
personen aan de toepassing van die wet, de rechter de werkgever d'une ou plusieurs personnes à l'application de cette loi le Juge
veroordeelt tot het drievoud van de ontdoken bijdragen, zonder dat die prononce la condamnation d'office de l'employeur au triple des
minder dan 51.000 frank per tewerkgestelde persoon en dit per maand of cotisations éludées sans qu'elles puissent être inférieures à 51.000
fractie ervan mogen bedragen, zonder dat een dergelijke ambtshalve francs par personne occupée et ce par mois ou par fraction de mois
veroordeling tot een forfaitaire vergoeding wordt bepaald ten gunste sans que pareille condamnation d'office à une indemnité forfaitaire ne
van de fondsen voor bestaanszekerheid ingesteld bij de wet van 7 soit stipulée en faveur des fonds de sécurité d'existence instaurés
par la loi du 7 janvier 1958 et singulièrement par les articles 16 et
januari 1958 en in het bijzonder bij de artikelen 16 en 19 van 19 de cette même loi, ne viole-t-il pas les articles 10 et 11 de la
diezelfde wet ? Constitution ?
2. Schendt artikel 35, vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot 2. L'article 35, alinéa 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders, zoals ingevoegd bij artikel
24 van de wet van 6 juli 1989, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, travailleurs salariés tel qu'inséré par l'article 24 de la loi du 6
in zoverre het bij niet-onderwerping van één of meer personen aan de juillet 1989 en ce qu'il prévoit en cas de non-assujettissement d'une
toepassing van die wet, naast de veroordeling tot de bijdragen, ou plusieurs personnes à l'application de cette loi, outre la
bijdrageopslagen en verwijlinteresten overeenkomstig het derde [lees : condamnation aux cotisations, majorations et intérêts conformément à
tweede] lid van artikel 35 van die wet, voorziet in de ambtshalve l'alinéa 3 [lire : 2] de l'article 35 de cette même loi, condamnation
veroordeling van de werkgever tot het drievoud van de ontdoken d'office de l'employeur au triple des cotisations éludées sans
bijdragen, zonder dat die minder dan 51.000 frank per tewerkgestelde qu'elles puissent être inférieures à 51.000 francs par personne
persoon en dit per maand of fractie ervan mogen bedragen, terwijl occupée et ce par mois ou par fraction de mois alors qu'en vertu des
krachtens de artikelen 1382, 1383, 1384, 1385 en 1386 van het articles 1382, 1383, 1384, 1385 et 1386 du Code civil, la réparation
Burgerlijk Wetboek, het door de dader van een schadelijk feit due par l'auteur d'un fait dommageable équivaut au seul dommage
verschuldigde herstel gelijk is aan enkel de schade die het réellement subi par la victime de ce fait, ne viole-t-il pas les
slachtoffer werkelijk door dat feit heeft geleden ? articles 10 et 11 de la Constitution ?
3. Schenden artikel 35, derde [lees : tweede] lid, van de wet van 27 3. L'article 35, alinéa 3 [lire : 2], de la loi du 27 juin 1969
juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité
betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders en artikel 35, sociale des travailleurs salariés et l'article 35, alinéa 4, de cette
vierde lid, van diezelfde wet, zoals ingevoegd bij artikel 24 van de
wet van 6 juli 1989, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre même loi tel qu'inséré par l'article 24 de la loi du 6 juillet 1989 en
zij voorzien in de ambtshalve veroordeling van de werkgever tot het ce qu'ils prévoient condamnation d'office de l'employeur à payer à
betalen aan de R.S.Z. van een deel van de bijdragen, bijdrageopslagen l'O.N.S.S. d'une part les cotisations, majorations et intérêts et
en verwijlinteresten, enerzijds, en het drievoud van de ontdoken d'autre part le triple des cotisations éludées sans qu'elles puissent
bijdragen, zonder dat die minder dan 51.000 frank per tewerkgestelde être inférieures à 51.000 francs par personne occupée et ce par mois
persoon en dit per maand of fractie ervan mogen bedragen, anderzijds, ou par fraction de mois, alors que toute autre personne se prétendant
terwijl elke andere persoon die beweert het slachtoffer te zijn van victime d'un fait pénal est tenue de se constituer partie civile aux
een strafrechtelijk feit ertoe gehouden is zich burgerlijke partij te fins d'obtenir réparation de son dommage, ne violent-ils pas les
stellen teneinde het herstel van zijn schade te verkrijgen ? articles 10 et 11 de la Constitution ?
4. Schendt artikel 35, vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot 4. L'article 35, alinéa 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders, de artikelen 10 en 11 van de travailleurs salariés viole-t-il les articles 10 et 11 de la
Grondwet, in zoverre het de strafrechter niet toestaat het bedrag van Constitution en ce qu'il ne permet pas au juge répressif de réduire le
de aan de R.S.Z. verschuldigde vergoeding te verminderen tot onder het montant de l'indemnité due à l'ONSS en deçà du triple des cotisations
drievoud van de ontdoken bijdragen, zonder dat die minder dan 51.000 éludées sans qu'elles puissent être inférieures à 51.000 francs par
frank per tewerkgestelde persoon en dit per maand of fractie ervan personne occupée et ce par mois ou par fraction de mois, en raison de
mogen bedragen, om reden van behoorlijk gemotiveerde verzachtende circonstances atténuantes dûment motivées, ou, à tout le moins,
omstandigheden of, op zijn minst, uitstel te verlenen voor het geheel
of een gedeelte van die ambtshalve veroordeling of elke andere d'octroyer le sursis pour tout ou partie de cette condamnation
maatregel bedoeld in de wet van 29 juni 1964 betreffende de d'office ou toute autre mesure prévue par la loi du 29 juin 1964
opschorting, het uitstel en de probatie ? » concernant la suspension, le sursis et la probation ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de bestaanbaarheid B.1. Les questions préjudicielles portent sur la compatibilité avec
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 35 van de wet 27 les articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 35 de la loi du
juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la
betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. sécurité sociale des travailleurs.
Dat artikel 35, met name gewijzigd bij de wet van 6 juli 1989, bepaalt Cet article 35, modifié notamment par la loi du 6 juillet 1989,
: dispose :
« Onverminderd de artikelen 269 tot 274 van het Strafwetboek, worden « Sans préjudice des articles 269 à 274 du Code pénal, sont punis d'un
gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met
een geldboete van 26 tot 500 frank, of met een van die straffen alleen : emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une amende de 26 à 500
1° de werkgever, zijn aangestelden of lasthebbers die zich niet F ou de l'une des peines seulement :
schikken naar de bepalingen voorgeschreven door de wet en de 1° l'employeur, ses préposés ou mandataires qui ne se sont pas
uitvoeringsbesluiten ervan; de geldboete wordt zoveel maal toegepast conformés aux obligations prescrites par la présente loi et ses
als er werknemers zijn ten overstaan van dewelke een inbreuk is arrêtés d'exécution; l'amende est appliquée autant de fois qu'il y a
gepleegd, zonder dat het totaal bedrag van de geldboete evenwel hoger de travailleurs à l'égard desquels une infraction a été commise, sans
mag zijn dan 100.000 frank; que toutefois le total des amendes puisse excéder 100.000 F;
2° de personen bedoeld bij artikel 30bis, § 3, en hun 2° les personnes, visées à l'article 30bis, § 3, et leurs
medecontractanten die de door de Koning bepaalde inlichtingen niet cocontractants, qui ne fournissent pas les renseignements déterminés
verstrekken of de opgelegde toezendingsvoorwaarden en -modaliteiten par le Roi ou ne respectent pas les conditions et modalités d'envoi
niet naleven; imposées;
3° de personen bedoeld bij artikel 30bis, § 3, die nalaten de 3° les personnes, visées à l'article 30bis, § 3, qui omettent de
verschuldigde sommen binnen de voorgeschreven termijn te storten; verser les sommes dues dans le délai prescrit;
4° al wie het krachtens deze wet georganiseerd toezicht verhindert. 4° toute personne qui met obstacle à la surveillance organisée en
De rechter die de straf uitspreekt ten laste van de werkgever, zijn vertu de la présente loi.
aangestelden of lasthebbers, veroordeelt ambtshalve de werkgever tot Le juge qui prononce la peine à charge de l'employeur, ses préposés ou
mandataires, condamne d'office l'employeur à payer à l'Office national
betaling aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de bijdragen, de sécurité sociale le montant des cotisations, majorations de
bijdrageopslagen en verwijlinteresten die niet aan de Rijksdienst cotisations et intérêts de retard qui n'ont pas été versés à l'Office.
werden gestort. Bij bedrieglijke onderwerping van een of meer personen aan de En cas d'assujettissement frauduleux d'une ou de plusieurs personnes à
toepassing van deze wet, veroordeelt de rechter ambtshalve de l'application de la présente loi, le juge condamne d'office
werkgever, zijn aangestelden of lasthebbers tot betaling aan de l'employeur, ses préposés ou mandataires au paiement à l'Office d'une
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van een vergoeding gelijk aan het indemnité égale au triple des cotisations déclarées frauduleusement.
driedubbel van de bedrieglijk aangegeven bijdragen. En cas de non-assujettissement d'une ou de plusieurs personnes à
Bij niet-onderwerping van één of meer personen aan de toepassing van l'application de la présente loi, le juge condamne d'office
deze wet, veroordeelt de rechter ambtshalve de werkgever, en in l'employeur et, lorsque le cas se présente, l'entrepreneur principal
voorkomend geval, de hoofdaannemer bedoeld bij artikel 30ter, wat visé à l'article 30ter, pour les personnes occupées par le
betreft de personen tewerkgesteld door de onderaannemer op de werf van sous-traitant sur le chantier de l'entrepreneur principal, au paiement
de hoofdaannemer, tot betaling aan de Rijksdienst voor sociale à l'Office national de sécurité sociale d'une indemnité égale au
zekerheid van een vergoeding gelijk aan het drievoud van de ontdoken triple des cotisations éludées sans qu'elle puisse être inférieure à
bijdragen, zonder dat dit bedrag minder dan 51.000 fr. per 51.000 F par personne occupée et ce par mois ou par fraction de mois.
tewerkgestelde persoon en dit per maand of fractie ervan, mag Ce montant est adapté en fonction de l'évolution des salaires et des
bedragen. Dit bedrag wordt aangepast in functie van de evolutie van de
lonen en van het bedrag van de sociale zekerheidsbijdragen. » taux des cotisations de sécurité sociale. »
Enkel het tweede lid - dat in werkelijkheid, rekening houdend met het Seuls l'alinéa 2 - que visent en réalité, en considération de leur
onderwerp ervan, wordt beoogd in de tweede en derde vraag - en het objet, les deuxième et troisième questions - et l'alinéa 4 de
vierde lid van artikel 35 zijn in het geding, waartoe het Hof l'article 35 sont en cause, auxquels la Cour limite dès lors son
bijgevolg zijn toetsing beperkt. examen.
Ten gronde Quant au fond
B.2. Artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 staat in hoofdstuk IV, B.2. L'article 35 de la loi du 27 juin 1969 figure dans le chapitre
afdeling 4, die, zoals het opschrift ervan aangeeft, gewijd is aan de IV, section 4, consacrée, comme son intitulé l'indique, aux sanctions
strafbepalingen. pénales.
Het eerste lid stelt de gevangenisstraffen en/of boetes vast die aan L'alinéa 1er détermine les peines d'emprisonnement et/ou les amendes
de in die bepaling gepreciseerde misdrijven zijn verbonden. attachées aux infractions que cette disposition précise.
Het tweede lid bepaalt dat de rechter die de straf uitspreekt de L'alinéa 2 prévoit que le juge qui prononce la peine condamne d'office
werkgever ambtshalve veroordeelt tot het betalen aan de Rijksdienst l'employeur à payer à l'Office national de sécurité sociale (en abrégé
voor Sociale Zekerheid (R.S.Z.) van de bijdragen, bijdrageopslagen en l'O.N.S.S.) le montant des cotisations, majorations de cotisations et
verwijlinteresten die niet aan de Rijksdienst zijn gestort. intérêts de retard qui n'ont pas été versés à l'Office.
Ten slotte voorzien het derde en het vierde lid respectievelijk in Enfin, les alinéas 3 et 4 prévoient, respectivement en cas d'«
geval van « bedrieglijke onderwerping » en in geval van « assujettissement frauduleux » et en cas de « non-assujettissement » à
niet-onderwerping » aan de wet van 27 juni 1969, in de ambtshalve la loi du 27 juin 1969, la condamnation d'office par le juge, selon
veroordeling door de rechter, volgens de in die bepalingen
gepreciseerde nadere regels, tot een vergoeding gelijk aan het les modalités que ces dispositions précisent, à une indemnité égale au
drievoud van de bijdragen die, naar gelang van het geval, bedrieglijk triple des cotisations, selon le cas, déclarées frauduleusement ou
zijn aangegeven of ontdoken. éludées.
B.3. Het Hof wordt gevraagd naar de bestaanbaarheid met het B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec le principe
gelijkheidsbeginsel van verscheidene verschillen in behandeling die, d'égalité de plusieurs différences de traitement qui résulteraient,
naar gelang van het geval, zouden voortvloeien uit het tweede en/of
vierde lid van het voormelde artikel 35.
In de eerste plaats, in zoverre artikel 35, vierde lid, van de wet van selon le cas, de l'alinéa 2 et/ou 4 de l'article 35 précité.
27 juni 1969, in geval van niet-onderwerping aan die wet, voorziet in Tout d'abord, en ce que l'article 35, alinéa 4, de la loi du 27 juin
1969, en cas de non-assujettissement à cette loi, prévoit la
de ambtshalve veroordeling van de werkgever tot het drievoud van de condamnation d'office de l'employeur au triple des cotisations
ontdoken bijdragen, terwijl niet in een dergelijke veroordeling is éludées, alors qu'une telle condamnation n'est pas prévue par la loi
voorzien in de wet van 7 januari 1958 betreffende de Fondsen voor du 7 janvier 1958 concernant les Fonds de sécurité d'existence
bestaanszekerheid (eerste prejudiciële vraag). (première question préjudicielle).
Vervolgens, in zoverre de in het tweede en vierde lid van artikel 35 Ensuite, en ce que les condamnations prévues par les alinéas 2 et 4 de
bedoelde veroordelingen, enerzijds, verschillen van de vergoeding - l'article 35, d'une part, diffèrent de la réparation - limitée au seul
beperkt tot de enkele werkelijk geleden schade - waarin de artikelen
1382 tot 1386 van het Burgerlijk Wetboek voorzien en, anderzijds, dommage réellement subi - que prévoient les articles 1382 à 1386 du
ambtshalve worden uitgesproken door de rechter, terwijl het herstel Code civil et, d'autre part, sont prononcées d'office par le juge,
van de schade geleden door elke andere persoon die het slachtoffer is alors que la réparation du dommage subi par toute autre personne
van een misdrijf vereist dat die persoon zich burgerlijke partij stelt victime d'une infraction nécessite une constitution de partie civile
(tweede en derde vraag). (deuxième et troisième questions).
Ten slotte, in zoverre de strafrechter, wat de in het vierde lid van Enfin, en ce que le juge pénal, s'agissant de la condamnation prévue
artikel 35 bedoelde veroordeling betreft, noch het bedrag ervan kan par l'alinéa 4 de l'article 35, ne peut ni en réduire le montant en
verminderen rekening houdend met verzachtende omstandigheden noch de considération de circonstances atténuantes, ni faire application de la
wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la
probatie kan toepassen (vierde vraag). probation (quatrième question).
Wat de eerste vraag betreft En ce qui concerne la première question
B.4.1. De wet van 7 januari 1958 reglementeert de oprichting van de B.4.1. La loi du 7 janvier 1958 réglemente la création de Fonds de
Fondsen voor bestaanszekerheid. sécurité d'existence.
Luidens het eerste artikel van die wet vloeien die Fondsen voort uit Selon l'article 1er de cette loi, ces Fonds résultent de conventions
collectieve overeenkomsten die kunnen worden afgesloten binnen de collectives qui peuvent être conclues au sein des commissions
paritaire comités en door de Koning bindend kunnen worden verklaard. paritaires et rendues obligatoires par le Roi. Le même article 1er
Hetzelfde eerste artikel preciseert de opdrachten van die Fondsen, met précise les missions de ces Fonds, notamment l'octroi d'avantages
name de toekenning van sociale voordelen aan bepaalde personen, sociaux à certaines personnes, déterminées par les statuts du Fonds
vastgesteld in de statuten van het Fonds (artikel 4, 3°). De Fondsen (article 4, 3°). Les Fonds sont gérés paritairement par des
worden paritair beheerd door vertegenwoordigers van de werkgevers en
de werknemers (artikel 3) en gefinancierd door de werkgevers (artikel représentants des employeurs et des travailleurs (article 3) et sont
4, 4°). financés par les employeurs (article 4, 4°).
B.4.2. Overigens volgt uit de parlementaire voorbereiding van de wet B.4.2. Par ailleurs, il ressort des travaux préparatoires de la loi du
van 6 juli 1989 dat de wetgever, met de aanneming van een aantal 6 juillet 1989 que le législateur, par l'adoption d'un certain nombre
maatregelen - waaronder het vierde lid van artikel 35 van de wet van de mesures - parmi lesquelles l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du
27 juni 1969 - op doeltreffende wijze de activiteiten van de 27 juin 1969 -, entendait lutter de manière efficace contre les
koppelbazen wilde bestrijden (Parl. St., Kamer, 1988-1989, nr. 833/1, activités des pourvoyeurs de main-d'oeuvre (Doc. parl., Chambre,
p. 10). 1988-1989, n° 833/1, p. 10).
B.5. De in het vierde lid van artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 B.5. La sanction prévue par l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du 27
bedoelde sanctie heeft een overwegend repressief karakter; zij heeft juin 1969 a un caractère répressif prédominant; elle a pour objet de
tot doel de inbreuken begaan door alle werkgevers, zonder enig prévenir et de sanctionner les infractions commises par tous les
onderscheid, die de regels van onderwerping aan de sociale zekerheid employeurs, sans distinction aucune, qui ne respectent pas les règles
niet naleven, te voorkomen en te bestraffen. de l'assujettissement à la sécurité sociale.
De wetgever mag bijzonder zware straffen opleggen in sectoren waar de Le législateur peut imposer des peines particulièrement lourdes dans
omvang en de veelheid van de fraude de belangen van de gemeenschap des secteurs où l'importance et la multiplicité des fraudes portent
ernstig aantasten. Rekening houdend met dat element alsmede met de gravement atteinte aux intérêts de la collectivité. En considération
specificiteit van het stelsel dat is ingevoerd bij de wet van 7 de cet élément comme de la spécificité du régime institué par la loi
januari 1958 (aanvullend, sectorieel en ruimschoots conventioneel du 7 janvier 1958 (régime complémentaire, sectoriel et largement
stelsel), heeft de wetgever redelijkerwijze kunnen beslissen, teneinde
de door hem nagestreefde doelstelling te bereiken, dat de veroordeling conventionnel), le législateur a pu raisonnablement décider, afin
van de werkgever tot het drievoud van de ontdoken bijdragen, met de d'atteindre l'objectif qu'il poursuivait, que la condamnation de
dubbele preventieve en repressieve werking zoals hiervoor beschreven, l'employeur au triple des cotisations éludées, avec le double effet
enkel de bijdragen zou betreffen die zijn verschuldigd in het kader préventif et répressif décrit ci-dessus, concernerait les seules
van de wet van 27 juni 1969 maar niet moest worden uitgebreid tot de cotisations dues dans le cadre de la loi du 27 juin 1969 mais ne
bijdragen aan een Fonds voor bestaanszekerheid. devait pas être étendue aux cotisations à un Fonds de sécurité
Aangezien bovendien kan worden aangenomen dat de in het geding zijnde d'existence. En outre, dès lors qu'il peut être admis que la condamnation
forfaitaire vergoeding van dien aard is dat daardoor misbruik kan
worden voorkomen en zelfs in de veronderstelling dat analoge forfaitaire en cause est de nature à prévenir les abus et à supposer
misbruiken de werking van de Fondsen voor bestaanszekerheid aantasten, même que des abus analogues entachent le fonctionnement des Fonds de
kan de omstandigheid dat die laatste misbruiken tot nu toe nog niet sécurité d'existence, la circonstance que ces derniers abus ne sont
zijn beoogd op zich niet aan het vierde lid van artikel 35 van het pas encore visés jusqu'à présent n'ôte pas, en elle-même, sa
decreet van 27 juni 1969 zijn verantwoording ontnemen. justification à l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du 27 juin 1969.
B.6. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.6. La première question préjudicielle appelle une réponse négative.
beantwoord. Wat de tweede en derde prejudiciële vraag betreft En ce qui concerne les deuxième et troisième questions préjudicielles
B.7. Het mogelijke discriminerende karakter van het tweede en vierde B.7. Le caractère éventuellement discriminatoire des alinéas 2 et 4 de
lid van artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 wordt aangevoerd in l'article 35 de la loi du 27 juin 1969 est allégué en ce que l'étendue
zoverre de omvang van het herstelde nadeel en de ontstentenis van verplichting van burgerlijke partijstelling die in die bepalingen is verankerd verschillen van het gemeen recht. B.8. Zoals opgemerkt in B.5, heeft de in het vierde lid van artikel 35 van de wet van 27 juni 1969 bedoelde sanctie een overwegend repressief karakter; zij wordt toegevoegd aan een straf die door een strafrechter met toepassing van het eerste lid van hetzelfde artikel is uitgesproken. Zij vergoedt niet de schade die de betrokkene heeft berokkend aan de benadeelde partij, die met de toepassing van artikel 35, tweede lid, reeds is vergoed. du préjudice réparé et l'absence d'obligation de constitution de partie civile que ces dispositions consacrent diffèrent du droit commun. B.8. Comme il a été relevé au B.5, la sanction prévue par l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du 27 juin 1969 a un caractère répressif prédominant; elle s'ajoute à une peine prononcée par un juge pénal en application de l'alinéa 1er du même article. Elle ne répare pas le dommage causé par l'intéressé à la partie préjudiciée, qui est indemnisée par l'application de l'article 35, alinéa 2.
Daaruit volgt dat, wat het vierde lid van artikel 35 van de wet van 27 Il s'ensuit que, s'agissant de l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du
juni 1969 betreft, de ambtshalve veroordeling waarin dat lid voorziet 27 juin 1969, la condamnation d'office que cet alinéa prévoit ne doit
niet moet worden vergeleken, noch wat haar grondslag, noch wat haar être comparée, ni quant à sa raison d'être ni quant à son étendue ni
omvang, noch wat de modaliteiten ervan betreft, met de regels die, op quant à ses modalités, aux règles qui régissent, sur le plan civil et
burgerlijk en procedureel vlak, het herstel van een nadeel regelen procédural, la réparation d'un dommage, de telle sorte que ne doit pas
zodat evenmin de situatie moet worden vergeleken van de personen op davantage être comparée la situation des personnes auxquelles
wie die beide types van regels respectievelijk van toepassing zijn. s'appliquent respectivement ces deux types de règles.
B.9. Artikel 35, tweede lid, voorziet in de ambtshalve veroordeling B.9. L'article 35, alinéa 2, prévoit la condamnation d'office de
van de werkgever tot het bedrag van de bijdragen, bijdrageopslagen en l'employeur au montant des cotisations, majorations et intérêts de
verwijlinteresten die niet aan de Rijksdienst zijn gestort. retard qui n'ont pas été versés à l'Office.
Die ambtshalve veroordeling vormt geen straf maar een bijzondere wijze Cette condamnation d'office ne constitue pas une peine mais un mode
van vergoeding of herstel bestemd om, in het belang van de
financiering van de sociale zekerheid, een einde te maken aan een particulier de réparation ou de restitution destinée, dans l'intérêt
situatie die strijdig is met de wet; die maatregel moet worden du financement de la sécurité sociale, à mettre fin à une situation
opgelegd door de strafrechter bij wie de strafvordering aanhangig is contraire à la loi; cette mesure doit être ordonnée par le juge pénal
gemaakt - waarmee de ambtshalve veroordeling verbonden is -, ongeacht het feit of er al dan niet een burgerlijke partij in het geding is. Het feit dat die veroordeling ambtshalve is uitgesproken door de strafrechter, onafhankelijk van een burgerlijke partijstelling door de R.S.Z., is redelijkerwijze verantwoord door het bijkomstige karakter van die maatregel ten aanzien van de strafvordering die bij de rechter is aanhangig gemaakt en door de vrijwaring van de financiering van de sociale zekerheid waartoe hij strekt. B.10. De tweede en de derde vraag moeten ontkennend worden beantwoord. Wat de vierde vraag betreft B.11. Het Hof wordt ten slotte ondervraagd over de verenigbaarheid met saisi de l'action publique - à laquelle la condamnation d'office se rattache -, qu'il y ait ou non une partie civile en cause. Le fait que cette condamnation est prononcée d'office par le juge pénal, indépendamment d'une constitution de partie civile par l'O.N.S.S., est raisonnablement justifié par le caractère accessoire de cette mesure par rapport à l'action publique dont le juge est saisi et par la sauvegarde du financement de la sécurité sociale à laquelle elle tend. B.10. Les deuxième et troisième questions appellent une réponse négative. En ce qui concerne la quatrième question B.11. Enfin, la Cour est interrogée sur la compatibilité avec le
gelijkheidsbeginsel van het vierde lid van artikel 35 van de wet van principe d'égalité de l'alinéa 4 de l'article 35 de la loi du 27 juin
27 juni 1969, in zoverre die bepaling, volgens de verwijzende rechter, 1969, en ce que, selon le juge a quo, cette disposition ne permettrait
het de correctionele rechtbank niet mogelijk zou maken het bedrag van au tribunal correctionnel ni de réduire le montant de la condamnation
de ambtshalve veroordeling te verminderen wanneer er verzachtende d'office lorsqu'il y a des circonstances atténuantes ni davantage de
omstandigheden zijn, noch evenmin op het geheel of een deel van die faire application, à tout ou partie de cette condamnation, de la loi
veroordeling de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation.
uitstel en de probatie toe te passen.
B.12.1. Om de redenen uiteengezet in B.5 en B.8, heeft de ambtshalve B.12.1. Pour les raisons exposées au B.5 et au B.8, la condamnation
veroordeling opgelegd bij artikel 35, vierde lid, een overwegend d'office qu'édicte l'article 35, alinéa 4, a un caractère répressif
repressief karakter; zij wordt toegevoegd aan een straf die is prédominant; elle s'ajoute à une peine prononcée par le juge pénal en
uitgesproken door de strafrechter met toepassing van het eerste lid application de l'alinéa 1er du même article.
van hetzelfde artikel.
B.12.2. Aangezien, in de interpretatie die door de verwijzende rechter B.12.2. Dès lors que, dans l'interprétation retenue par le juge a quo,
in aanmerking is genomen, de strafrechter op de ambtshalve le juge pénal ne peut faire application à la condamnation d'office ni
veroordeling noch artikel 85 van het Strafwetboek, noch de wet van 29 juni 1964 kan toepassen, worden de personen op wie die veroordeling van toepassing is verschillend behandeld ten opzichte van de andere beklaagden die voor de strafrechter verschijnen. De ambtshalve veroordeling, kan in bepaalde gevallen, uitermate zwaar blijken zonder dat, in de voormelde interpretatie, zij verminderd kan worden of op zijn minst de uitspraak kan worden opgeschort of de uitvoering ervan kan worden uitgesteld; die vaststelling blijkt des te minder aanvaardbaar daar de in het geding zijnde ambtshalve veroordeling de verplichte aanvulling vormt van de straf die is uitgesproken op basis van artikel 35, eerste lid, een straf die vergezeld kan gaan van de voormelde verzachtende maatregelen, op basis de l'article 85 du Code pénal, ni de la loi du 29 juin 1964, les personnes auxquelles s'applique cette condamnation sont traitées différemment des autres prévenus qui comparaissent devant le juge pénal. La condamnation d'office peut, dans certains cas, s'avérer extrêmement lourde, sans que, dans l'interprétation précitée, elle puisse être réduite ou qu'à tout le moins, le prononcé puisse être suspendu ou qu'il puisse être sursis à son exécution; ce constat apparaît d'autant moins acceptable que la condamnation d'office en cause constitue le complément obligé de la peine prononcée sur la base de l'article 35, alinéa 1er, laquelle peine peut, elle, être assortie des mesures d'adoucissement précitées, sur la base notamment de l'article 38 de la
met name van artikel 38 van de wet van 27 juni 1969. loi du 27 juin 1969.
Het hiervoor uiteengezette verschil in behandeling is des te minder La différence de traitement exposée ci-dessus est d'autant moins
verantwoord daar, in het koninklijk besluit nr. 5 van 23 oktober 1978 justifiée que, dans l'arrêté royal n° 5 du 23 octobre 1978 relatif à
betreffende het bijhouden van sociale documenten, de wetgever, bij de
wet van 26 juni 1992, de voor de rechter geldende verplichting om la tenue des documents sociaux, le législateur, par la loi du 26 juin
1992, a mis fin à l'obligation pour le juge de condamner d'office et,
ambtshalve te veroordelen heeft opgeheven en, bij de wet van 23 maart par la loi du 23 mars 1994, a remplacé l'indemnité par une amende
1994, de vergoeding door een strafrechtelijke geldboete heeft
vervangen. pénale.
B.12.3. Uit wat voorafgaat volgt dat artikel 35, vierde lid, van de B.12.3. Il résulte de ce qui précède que l'article 35, alinéa 4, de la
wet van 27 juni 1969 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, loi du 27 juin 1969 viole les articles 10 et 11 de la Constitution,
wanneer het zo wordt geïnterpreteerd dat het niet de toepassing s'il est interprété comme ne permettant pas l'application de l'article
toestaat van artikel 85 van het Strafwetboek en van de wet van 29 juni 85 du Code pénal et de la loi du 29 juin 1964.
1964. B.13.1. Het Hof merkt echter op dat dit artikel anders kan worden B.13.1. La Cour observe toutefois que cet article est susceptible
geïnterpreteerd. d'une autre interprétation.
Aangezien die ambtshalve veroordeling wordt beschouwd als een En effet, dès lors que cette condamnation d'office s'analyse comme une
strafmaatregel - en bovendien de aanvulling vormt van een mesure pénale - et constitue en outre l'accessoire d'une peine
gevangenisstraf of boete -, is immers artikel 38 van de wet van 27 d'emprisonnement ou d'amende -, l'article 38 de la loi du 27 juin 1969
juni 1969 erop van toepassing, met name in zoverre het de lui est applicable, notamment en ce qu'il confirme l'applicabilité aux
toepasbaarheid bevestigt van artikel 85 van het Strafwetboek, infractions à la loi précitée de l'article 85 du Code pénal, relatif
betreffende de verzachtende omstandigheden, op de overtredingen van de aux circonstances atténuantes; à défaut de disposition dérogatoire, la
voormelde wet; bij ontstentenis van een afwijkende bepaling is de wet
van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la
probatie eveneens toepasselijk op de in artikel 35, vierde lid, probation est également applicable à la condamnation d'office prévue
bedoelde ambtshalve veroordeling. par l'article 35, alinéa 4.
In die interpretatie, volgens welke artikel 35, vierde lid, niet de Dans cette interprétation, selon laquelle l'article 35, alinéa 4, ne
toepassing verhindert van artikel 85 van het Strafwetboek en van de fait pas obstacle à l'application aux condamnations d'office en cause
wet van 29 juni 1964 op de in het geding zijnde ambtshalve de l'article 85 du Code pénal et de la loi du 29 juin 1964, aucune
veroordelingen, wordt geen enkel verschil in behandeling gemaakt différence de traitement n'est faite entre les personnes visées par de
tussen de door dergelijke veroordelingen beoogde personen en de andere telles condamnations et les autres prévenus comparaissant devant le
beklaagden die voor de strafrechter verschijnen en die de toepassing juge pénal susceptibles de bénéficier de l'application des
van de voormelde bepalingen kunnen genieten. dispositions précitées.
B.13.2. In die interpretatie schendt artikel 35, vierde lid, van de B.13.2. Dans cette interprétation, l'article 35, alinéa 4, de la loi
wet van 27 juni 1969 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet; de du 27 juin 1969 ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution;
vierde prejudiciële vraag moet bijgevolg ontkennend worden beantwoord. la quatrième question préjudicielle appelle en conséquence une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
1. - Artikel 35, vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 tot 1. - L'article 35, alinéa 4, de la loi du 27 juin 1969 révisant
herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité sociale des
maatschappelijke zekerheid der arbeiders, in de interpretatie dat het travailleurs, interprété comme s'opposant à ce que le juge répressif
zich ertegen verzet dat de strafrechter het bedrag van de aan de puisse réduire le montant de l'indemnité due à l'O.N.S.S. en deçà du
R.S.Z. verschuldigde vergoeding kan verminderen tot onder het drievoud triple des cotisations éludées sans qu'elle puisse être inférieure à
van de ontdoken bijdragen zonder dat ze minder dan 51.000 frank per 51.000 francs par personne occupée et par mois ou par fraction de
tewerkgestelde persoon en dit per maand of fractie ervan mag bedragen, mois, en raison de circonstances atténuantes dûment motivées, ou que
om reden van behoorlijk gemotiveerde verzachtende omstandigheden, of
dat die rechter uitstel kan verlenen voor het geheel of een gedeelte ce juge puisse octroyer le sursis pour tout ou partie de cette
van die ambtshalve veroordeling of elke andere maatregel bedoeld in de condamnation d'office ou toute autre mesure prévue par la loi du 29
wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation, viole
probatie, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
- Dezelfde bepaling, in de interpretatie dat zij de strafrechter - La même disposition interprétée comme permettant au juge répressif
toestaat de bovenvermelde maatregelen te nemen, schendt de artikelen de prendre les mesures qui viennent d'être mentionnées ne viole pas
10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
2. Voor het overige schendt artikel 35, tweede en vierde lid, van de 2. Pour le surplus, l'article 35, alinéas 2 et 4, de la loi du 27 juin
wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité
1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. sociale des travailleurs ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 juli 2000. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 juillet 2000.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms L. Potoms
De voorzitter, Le président,
M. Melchior M. Melchior
^