← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 78/2000 van 21 juni 2000 Rolnummers 1657, 1658, 1659 et 1660 In
zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 87, §§ 2 en 4, van de bijzondere wet
van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, ge Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M.
Melchior en G. De Baets, en de rechters P. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 78/2000 van 21 juni 2000 Rolnummers 1657, 1658, 1659 et 1660 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 87, §§ 2 en 4, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, ge Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters P. (...) | Extrait de l'arrêt n° 78/2000 du 21 juin 2000 Numéros du rôle : 1657, 1658, 1659 et 1660 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 87, §§ 2 et 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, m La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. Martens(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 78/2000 van 21 juni 2000 | Extrait de l'arrêt n° 78/2000 du 21 juin 2000 |
Rolnummers 1657, 1658, 1659 et 1660 | Numéros du rôle : 1657, 1658, 1659 et 1660 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 87, §§ 2 en 4, | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 87, §§ 2 |
van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | et 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, |
instellingen, gewijzigd bij de bijzondere wet van 8 augustus 1988, | modifié par la loi spéciale du 8 août 1988, posées par le Conseil |
gesteld door de Raad van State. | d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de | composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges P. |
rechters P. Martens, E. Cerexhe, A. Arts, M. Bossuyt en E. De Groot, | Martens, E. Cerexhe, A. Arts, M. Bossuyt et E. De Groot, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen | I. Objet des questions préjudicielles |
Bij arresten nrs. 79.360, 79.361, 79.358 en 79.359 van 19 maart 1999 | Par arrêts nos 79.360, 79.361, 79.358 et 79.359 du 19 mars 1999 |
in zake respectievelijk de v.z.w. Groupe d'étude et de réforme de la | respectivement en cause de l'a.s.b.l. Groupe d'étude et de réforme de |
fonction administrative, A. Menu, H. Orfinger en M. De Baenst tegen de | la fonction administrative, A. Menu, H. Orfinger et M. De Baenst |
Belgische Staat, waarvan de expedities ter griffie van het | contre l'Etat belge, dont les expéditions sont parvenues au greffe de |
Arbitragehof zijn ingekomen op 8 april 1999, heeft de Raad van State | la Cour d'arbitrage le 8 avril 1999, le Conseil d'Etat a posé les |
de volgende prejudiciële vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
« 1. Schendt artikel 87, §§ 2 en 4, van de bijzondere wet van 8 | « 1. L'article 87, §§ 2 et 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen de artikelen 10 en 11 | réformes institutionnelles viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
Constitution, en ce que, en imposant le recrutement, par le | |
van de Grondwet doordat het B door de aanwerving voor te schrijven, | Secrétariat permanent de recrutement, de tous les agents des |
door het Vast Wervingssecretariaat, van alle personeelsleden van de | administrations communautaires et régionales, ainsi que des personnes |
diensten van de gemeenschappen en de gewesten, alsook van de | morales de droit public qui en dépendent, il traite de manière |
publiekrechtelijke rechtspersonen die daarvan afhangen B voorziet in | identique, d'une part, les candidats aux postes vacants dont la |
een gelijke behandeling van, enerzijds, de kandidaten voor openstaande | candidature peut être évaluée par un ou plusieurs examens organisés |
betrekkingen van wie de kandidatuur kan worden beoordeeld aan de hand | par le Secrétariat permanent de recrutement et, d'autre part, les |
van een of meer door het Vast Wervingssecretariaat ingerichte examens | candidats à des postes vacants dont la candidature ne peut, vu la |
en, anderzijds, de kandidaten voor openstaande betrekkingen van wie de | nature des fonctions à exercer, être raisonnablement évaluée par un ou |
kandidatuur, gelet op de aard van de uit te oefenen functies, niet | |
redelijk kan worden beoordeeld aan de hand van een of meer door het | plusieurs examens organisés par le [Secrétariat permanent de |
[Vast Wervingssecretariaat] ingerichte examens ? | recrutement] ? |
2. Schendt artikel 87, § 4, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 | 2. L'article 87, § 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
tot hervorming der instellingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | institutionnelles viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, |
doordat het, door de toepassing op te leggen van het koninklijk | en ce que, en imposant l'application de l'arrêté royal 'fixant les |
besluit ' tot bepaling van de algemene principes van het | principes généraux du statut administratif et pécuniaire des agents de |
administratief en geldelijk statuut van de rijksambtenaren die van | l'Etat applicables au personnel des services des gouvernements de |
toepassing zijn op het personeel van de diensten van de gemeenschaps- | communauté et de région et des collèges de la commission communautaire |
en gewestregeringen en van de colleges van de Gemeenschappelijke | commune et de la commission communautaire française ainsi qu'aux |
Gemeenschapscommissie en van de Franse Gemeenschapscommissie, alsook | personnes morales de droit public qui en dépendent', à l'ensemble des |
op de publiekrechtelijke rechtspersonen die ervan afhangen ' op het | |
geheel van de publiekrechtelijke rechtspersonen die ressorteren onder | personnes morales de droit public qui relèvent des communautés et des |
de gemeenschappen en de gewesten, zonder onderscheid : | régions, sans distinction : |
1°) voorziet in een gelijke behandeling van, enerzijds, instellingen van openbaar nut die opdrachten uitoefenen die traditioneel van het bestuur deel uitmaken in een context die de administratieve actie eigen is en, anderzijds, instellingen van openbaar nut die opdrachten uitoefenen die geheel of gedeeltelijk van industriële of commerciële aard zijn, die zich geheel of gedeeltelijk in een concurrentietoestand bevinden en die industriële en commerciële beheersmethodes toepassen; 2°) voorziet in een verschillende behandeling van industriële en commerciële ondernemingen die onderworpen zijn aan identieke rentabiliteits- en prestatiecriteria, terwijl dat verschil alleen | 1°) il traite de manière identique, d'une part, des organismes d'intérêt public qui exercent des missions relevant traditionnellement de l'administration et dans un contexte propre à l'action administrative et, d'autre part, des organismes d'intérêt public qui exercent des missions à caractère - totalement ou partiellement - industriel ou commercial, qui sont placés - totalement ou partiellement - dans une situation de concurrence, et qui utilisent des méthodes de gestion industrielle et commerciale; 2°) il traite de manière différente des entreprises industrielles et commerciales soumises à des règles identiques de rentabilité et de performance, cette différence n'étant justifiée que par le régime de |
verantwoord is door het stelsel van hun eigendom of hun controle ? » | leur propriété ou de leur contrôle ? » |
(...) | (...) |
V. In rechte | V. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof en de ontvankelijkheid van | Quant à la compétence de la Cour et à la recevabilité des questions |
de prejudiciële vragen | préjudicielles |
B.1.1. A. Menu, verzoeker voor de Raad van State, die opmerkt dat de | B.1.1. A. Menu, requérant devant le Conseil d'Etat, observant que les |
prejudiciële vragen zijn gesteld op initiatief van de Ministerraad met | questions préjudicielles ont été posées à l'initiative du Conseil des |
als doel de ongrondwettigheid te laten vaststellen van een bepaling | ministres dans le but de faire constater l'inconstitutionnalité d'une |
die onder de bevoegdheid van de federale overheid zelf ressorteert, | disposition relevant de la compétence de l'autorité fédérale |
beweert dat het Hof zich aldus zou verheffen tot wetgevende macht. | elle-même, soutient que, ce faisant, la Cour s'érigerait en pouvoir législatif. |
B.1.2. De v.z.w. Groupe d'étude et de réforme de la fonction | B.1.2. L'a.s.b.l. Groupe d'étude et de réforme de la fonction |
administrative, afgekort GERFA, voegt daaraan de overweging toe dat de | administrative, en abrégé GERFA, ajoute la considération selon |
federale Staat nooit is opgetreden als rechter inzake de toepassing | laquelle l'Etat fédéral ne s'est jamais érigé en juge de l'application |
van het koninklijk besluit betreffende de algemene principes op de | de l'arrêté royal des principes généraux aux organismes des entités |
instellingen van de deelentiteiten en zij vraagt zich af of de | fédérées et il se demande si, en suscitant ces questions |
Belgische Staat, met die prejudiciële vragen, niet de bedoeling heeft | préjudicielles, le but de l'Etat belge ne consiste pas à empêcher le |
te verhinderen dat de Raad van State binnen een redelijke termijn | Conseil d'Etat de statuer dans un délai raisonnable. |
uitspraak zou doen. | |
B.1.3. Naar luid van artikel 26, § 2, eerste lid, van de bijzondere | B.1.3. Aux termes de l'article 26, § 2, alinéa 1er, de la loi spéciale |
wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof moeten de rechtscolleges | du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les juridictions devant |
voor welke een vraag wordt opgeworpen die onder de bevoegdheid van het | lesquelles une question relevant de la compétence de la Cour est |
Hof valt, die vraag bij het Hof aanhangig maken. Het staat niet aan | soulevée doivent en saisir celle-ci. Il n'appartient pas à la Cour |
het Hof de pertinentie of de opportuniteit van een prejudiciële vraag | d'apprécier la pertinence ou l'opportunité d'une question |
te beoordelen. Het staat aan de verwijzende rechter na te gaan of een | préjudicielle. C'est au juge a quo qu'il appartient d'apprécier si une |
van de uitzonderingen op de verplichting om een prejudiciële vraag te | des exceptions à l'obligation de poser une question préjudicielle |
stellen, waarin is voorzien in artikel 26, § 2, tweede en derde lid, | prévues à l'alinéa 26, § 2, alinéas 2 et 3, de la même loi lui permet |
van dezelfde wet, hem toestaat de vraag niet bij het Hof aanhangig te maken. | de ne pas saisir la Cour. |
De exceptie wordt verworpen. | L'exception est rejetée. |
Ten gronde | Quant au fond |
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag | Quant à la première question préjudicielle |
B.2.1. In de eerste prejudiciële vraag vraagt de Raad van State of | B.2.1. Par la première question préjudicielle, le Conseil d'Etat |
artikel 87, §§ 2 en 4, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot | demande si l'article 87, §§ 2 et 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 |
hervorming der instellingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | de réformes institutionnelles viole les articles 10 et 11 de la |
schendt doordat het B door de aanwerving voor te schrijven, door het | Constitution, en ce que, en imposant le recrutement, par le |
Vast Wervingssecretariaat, van alle personeelsleden van de diensten | |
van de gemeenschappen en de gewesten, alsook van de publiekrechtelijke | Secrétariat permanent de recrutement, de tous les agents des |
rechtspersonen die daarvan afhangen B voorziet in een gelijke | administrations communautaires et régionales, ainsi que des personnes |
behandeling van, enerzijds, de kandidaten voor openstaande | morales de droit public qui en dépendent, il traite de manière |
betrekkingen van wie de kandidatuur kan worden beoordeeld aan de hand | identique, d'une part, les candidats aux postes vacants dont la |
van een of meer door het Vast Wervingssecretariaat ingerichte examens | candidature peut être évaluée par un ou plusieurs examens organisés |
en, anderzijds, de kandidaten voor openstaande betrekkingen van wie de | par le Secrétariat permanent de recrutement et, d'autre part, les |
kandidatuur, gelet op de aard van de uit te oefenen functies, niet | candidats à des postes vacants dont la candidature ne peut, vu la |
redelijk kan worden beoordeeld aan de hand van een of meer door het | nature des fonctions à exercer, être raisonnablement évaluée par un ou |
Vast Wervingssecretariaat ingerichte examens. | plusieurs examens organisés par le Secrétariat permanent de |
B.2.2. Artikel 87, § 2, legt aan iedere regering de verplichting op | recrutement. B.2.2. L'article 87, § 2, impose à chaque gouvernement de recruter son |
haar personeel aan te werven door bemiddeling van het Vast | personnel par l'intermédiaire du Secrétariat permanent de recrutement |
Secretariaat voor werving van het Rijkspersoneel, thans « SELOR ». Het | du personnel de l'Etat, aujourd'hui « SELOR ». Il n'impose pas la même |
legt dezelfde verplichting niet op aan de publiekrechtelijke | obligation aux personnes morales de droit public qui dépendent des |
rechtspersonen die van de gemeenschappen en de gewesten afhangen. | communautés et des régions. Lorsque cette obligation leur incombe, |
Wanneer die verplichting voor hen geldt, dan is het met toepassing van | c'est en application de dispositions réglementaires qui échappent à la |
verordeningsbepalingen ten aanzien waarvan het Hof niet bevoegd is. | compétence de la Cour. |
In zoverre de vraag betrekking heeft op het personeel van die | En ce qu'elle concerne le personnel de ces personnes morales de droit |
publiekrechtelijke rechtspersonen, is zij zonder voorwerp. | public, la question est sans objet. |
B.2.3. Artikel 87, § 4, van de bijzondere wet, waarop de prejudiciële vraag ook betrekking heeft, bevat geen enkele bepaling betreffende het beroep op het Vast Wervingssecretariaat. B.2.4. Het Hof dient de vraag dus enkel te beantwoorden in zoverre artikel 87, § 2, de verplichting oplegt een beroep te doen op het Vast Wervingssecretariaat voor de aanwerving van het personeel van de centrale administraties van de gemeenschappen en de gewesten. B.2.5. De Ministerraad geeft niet aan op welke manier dat personeel zou worden gediscrimineerd ten opzichte van een andere categorie van personen die met dat personeel vergelijkbaar zou zijn. Hij maakt gewag van bijzonderheden betreffende de gemeenschaps- en gewestadministraties enkel ten aanzien van sommige publiekrechtelijke rechtspersonen die van de deelentiteiten afhangen. Om de in B.2.2 vermelde redenen is er geen aanleiding om over te gaan tot de door de Ministerraad gesuggereerde vergelijkingen. | B.2.3. L'article 87, § 4, de la loi spéciale, sur lequel porte également la question préjudicielle, ne contient aucune disposition relative au Secrétariat permanent de recrutement. B.2.4. La Cour ne doit donc répondre à la question qu'en ce que l'article 87, § 2, impose de recourir au Secrétariat permanent pour le recrutement du personnel des administrations centrales des communautés et des régions. B.2.5. Le Conseil des ministres n'indique pas en quoi ce personnel serait discriminé par rapport à une autre catégorie de personnes qui lui serait comparable. Il ne fait état de particularités d'administrations communautaires et régionales qu'à l'égard de certaines personnes morales de droit public qui dépendent des entités fédérées. Pour les raisons exprimées en B.2.2, il n'y a pas lieu de procéder aux comparaisons suggérées par le Conseil des ministres. |
B.2.6. Het specifieke karakter van sommige ambten, met name die welke | B.2.6. Au demeurant, les spécificités de certaines fonctions, |
economische en commerciële vaardigheden vereisen, kan de | notamment celles qui requièrent des compétences en matière économique |
administratieve overheden er overigens toe aanzetten sommige eisen te | et commerciale, peuvent inciter les autorités administratives à |
formuleren en te voorzien in proeven die het mogelijk maken de meest | formuler certaines exigences et à prévoir des épreuves qui permettent |
geschikte kandidaten voor dergelijke ambten te selecteren. Maar de | de sélectionner les candidats les plus aptes à remplir de telles |
loutere omstandigheid te eisen dat die examens worden georganiseerd | fonctions. Mais la seule circonstance d'imposer que ces examens soient |
door het Vast Wervingssecretariaat, kan niet als een discriminerende | organisés par le Secrétariat permanent de recrutement ne peut être |
eis worden beschouwd. | considérée comme une exigence discriminatoire. |
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag | Quant à la seconde question préjudicielle |
B.3.1. Met de tweede prejudiciële vraag verzoekt de Raad van State na | B.3.1. Par la seconde question préjudicielle, le Conseil d'Etat |
te gaan of artikel 87, § 4, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 | demande si l'article 87, § 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
tot hervorming der instellingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | réformes institutionnelles viole les articles 10 et 11 de la |
schendt doordat het, door de toepassing van het koninklijk besluit tot | Constitution, en ce que, en imposant l'application de l'arrêté royal |
bepaling van de algemene principes van het ambtenarenrecht op te | fixant les principes généraux du droit de la fonction publique à |
leggen aan het geheel van de publiekrechtelijke rechtspersonen die | l'ensemble des personnes morales de droit public qui relèvent des |
ressorteren onder de gemeenschappen en gewesten, zonder onderscheid : | communautés et des régions, sans distinction : |
1°) voorziet in een gelijke behandeling van, enerzijds, instellingen van openbaar nut die opdrachten uitoefenen die traditioneel van het bestuur deel uitmaken in een context die de administratieve actie eigen is en, anderzijds, instellingen van openbaar nut die opdrachten uitoefenen die geheel of gedeeltelijk van industriële of commerciële aard zijn, die zich geheel of gedeeltelijk in een concurrentietoestand bevinden en die industriële en commerciële beheersmethodes toepassen; 2°) voorziet in een verschillende behandeling van industriële en commerciële ondernemingen die onderworpen zijn aan identieke rentabiliteits- en prestatiecriteria, terwijl dat verschil alleen verantwoord is door het stelsel van hun eigendom of hun controle. | 1°) il traite de manière identique, d'une part, des organismes d'intérêt public qui exercent des missions relevant traditionnellement de l'administration et dans un contexte propre à l'action administrative et, d'autre part, des organismes d'intérêt public qui exercent des missions à caractère - totalement ou partiellement - industriel ou commercial, qui sont placés - totalement ou partiellement - dans une situation de concurrence, et qui utilisent des méthodes de gestion industrielle et commerciale; 2°) il traite de manière différente des entreprises industrielles et commerciales soumises à des règles identiques de rentabilité et de performance, cette différence n'étant justifiée que par le régime de leur propriété ou de leur contrôle. |
B.3.2. Naar luid van artikel 87, § 4, van de bijzondere wet van 8 | B.3.2. Aux termes de l'article 87, § 4, de la loi spéciale du 8 août |
augustus 1980 is de Koning ertoe gemachtigd « die algemene principes | 1980, le Roi est habilité à « désigne[r] ceux des principes généraux |
van het administratief en geldelijk statuut van het Rijkspersoneel aan | |
[te wijzen], welke van rechtswege van toepassing zullen zijn op het | du statut administratif et pécuniaire du personnel de l'Etat qui |
personeel van de Gemeenschappen en de Gewesten, evenals op het | seront applicables de plein droit, au personnel des communautés et des |
personeel van de publiekrechtelijke rechtspersonen die afhangen van de | régions, ainsi qu'à celui des personnes morales de droit public qui |
Gemeenschappen en de Gewesten, met uitzondering van het personeel | dépendent des communautés et des régions, à l'exception du personnel |
bedoeld in artikel 17 van de Grondwet ». | visé à l'article 17 de la Constitution ». |
De federale overheid beschikt op grond hiervan over een ruime | L'autorité fédérale dispose sur cette base d'une habilitation large à |
machtiging om de algemene principes vast te stellen die van toepassing | énoncer les principes généraux applicables à l'ensemble de la fonction |
zijn op de gehele overheidsdienst van gemeenschappen en gewesten. | publique communautaire et régionale. |
Door artikel 87, § 4, van de bijzondere wet aan te nemen, heeft de | En adoptant l'article 87, § 4, de la loi spéciale, le législateur n'a |
wetgever ten aanzien van de betrokken publiekrechtelijke | pas abrogé en ce qui concerne les personnes morales de droit public |
rechtspersonen niet de wetsbepalingen opgeheven die sommigen onder hen | concernées les dispositions législatives soumettant certaines d'entre |
aan de concurrentieregels onderwerpen. De in artikel 87, § 4, vervatte | elles aux règles de la concurrence. L'habilitation au Roi contenue |
machtiging aan de Koning dient dus te worden gelezen in samenhang met | dans l'article 87, § 4, doit donc se lire en combinaison avec ces |
die wetsbepalingen alsmede met de beginselen van het Europese recht | dispositions législatives ainsi qu'avec les principes du droit |
ter zake, die onder meer voortvloeien uit de artikelen 81 tot 89 van | européen en la matière, résultant notamment des articles 81 à 89 du |
het Verdrag van Rome. | Traité de Rome. |
De Koning mag van die machtiging dus slechts gebruik maken mits | Le Roi n'est donc autorisé à faire usage de cette habilitation qu'en |
rekening wordt gehouden met die regels, op een manier dat de vermelde | tenant compte de ces règles, en manière telle que les principes |
algemene principes een personeelsbeheer mogelijk maken dat verenigbaar | généraux énoncés permettent une gestion du personnel compatible avec |
is met de noodwendigheden die voortvloeien uit het concurrentieel | les nécessités résultant du cadre concurrentiel dans lequel certaines |
kader waarin sommige overheidsbedrijven hun bevoegdheden dienen uit te | entreprises publiques doivent exercer leurs compétences. |
oefenen. B.3.3. De vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.3.3. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 87, §§ 2 en 4, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot | L'article 87, §§ 2 et 4, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
hervorming der instellingen schendt de artikelen 10 en 11 van de | institutionnelles ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
Grondwet niet. | Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 juni 2000. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 juin 2000. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |