← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 71/2000 van 14 juni 2000 Rolnummer 1726 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 195, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van
Cassatie. Het Arbitragehof, samengesteld wijst na
beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest van
(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 71/2000 van 14 juni 2000 Rolnummer 1726 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 195, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Arbitragehof, samengesteld wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest van (...) | Extrait de l'arrêt n° 71/2000 du 14 juin 2000 Numéro du rôle : 1726 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 195, alinéa 3, du Code d'instruction criminelle, posée par la Cour de cassation. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ar(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 71/2000 van 14 juni 2000 | Extrait de l'arrêt n° 71/2000 du 14 juin 2000 |
Rolnummer 1726 | Numéro du rôle : 1726 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 195, derde lid, | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 195, alinéa |
van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Cassatie. | 3, du Code d'instruction criminelle, posée par la Cour de cassation. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de | composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. |
rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, A. Arts en M. Bossuyt, | Boel, L. François, J. Delruelle, A. Arts et M. Bossuyt, assistée de la |
bijgestaan door referendaris B. Renauld, waarnemend griffier, onder | référendaire B. Renauld, faisant fonction de greffier, présidée par le |
voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij arrest van 16 juni 1999 in zake F. Akremi, waarvan de expeditie | Par arrêt du 16 juin 1999 en cause de F. Akremi, dont l'expédition est |
ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 2 juli 1999, heeft | parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 2 juillet 1999, la Cour |
het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : | de cassation a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 195, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering, | « L'article 195, alinéa 3, du Code d'instruction criminelle, qui |
krachtens hetwelk andere straffen dan het verval van het recht tot | exclut l'obligation de motiver les peines autres que la déchéance du |
sturen niet met redenen omkleed hoeven te worden, wanneer zij door de | droit de conduire, lorsqu'elles sont prononcées par le tribunal |
correctionele rechtbank in graad van beroep worden uitgesproken, en | correctionnel statuant en degré d'appel, et qui, partant, soumet à un |
dat de rechtzoekenden derhalve aan een andere regeling onderwerpt naar | régime différent les justiciables selon le rang de la juridiction |
gelang van de rang van het rechtscollege dat hen in laatste aanleg | appelée à les juger en dernier ressort, viole-t-il les articles 10 et |
moet berechten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? » | 11 de la Constitution ? » |
(...) | (...) |
IV. In rechte | IV. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. Artikel 195 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt : | B.1.1. L'article 195 du Code d'instruction criminelle dispose que : |
« Ieder veroordelend vonnis vermeldt de feiten waaraan de gedaagden | « Tout jugement de condamnation énonce les faits dont les personnes |
schuldig of waarvoor zij aansprakelijk geoordeeld worden, de straf, de | citées sont jugées coupables ou responsables, la peine, les |
burgerlijke veroordelingen en de toegepaste wetsbepaling. Het vonnis vermeldt nauwkeurig, maar op een wijze die beknopt mag zijn, de redenen waarom de rechter, als de wet hem daartoe vrije beoordeling overlaat, dergelijke straf of dergelijke maatregel uitspreekt. Het rechtvaardigt bovendien de strafmaat voor elke uitgesproken straf of maatregel. Wanneer hij veroordeelt tot een geldboete kan hij voor de vaststelling van het bedrag ervan rekening houden met de door de beklaagde aangevoerde elementen over zijn sociale toestand. Het tweede lid is niet van toepassing wanneer de rechtbank uitspraak doet in graad van beroep, behalve wanneer zij een verval van het recht tot het besturen van een voertuig, een luchtschip en het geleiden van een rijdier uitspreekt. » | condamnations civiles et la disposition de la loi dont il est fait application. Le jugement indique, d'une manière qui peut être succincte mais doit être précise, les raisons du choix que le juge fait de telle peine ou mesure parmi celles que la loi lui permet de prononcer. Il justifie en outre le degré de chacune des peines ou mesures prononcées. Lorsqu'il condamne à une peine d'amende, il peut tenir compte, pour la détermination de son montant, des éléments invoqués par le prévenu eu égard à sa situation sociale. Le deuxième alinéa n'est pas applicable lorsque le tribunal statue en degré d'appel, sauf lorsqu'il prononce une déchéance du droit de conduire un véhicule, un aéronef et une monture. » |
B.1.2. De in die bepaling opgenomen verplichting om de keuze van de | B.1.2. L'obligation de motivation du choix de la peine prononcée, |
uitgesproken straf te motiveren, gaat verder dan de algemene vereiste | contenue dans cette disposition, va au-delà de l'exigence générale de |
die in artikel 149 van de Grondwet is gesteld om de vonnissen met redenen te omkleden. | motivation des jugements édictée par l'article 149 de la Constitution. |
B.1.3. De door het Hof van Cassatie gestelde vraag heeft betrekking op | B.1.3. La question posée par la Cour de cassation concerne l'alinéa 3 |
het derde lid van de in het geding zijnde bepaling, in zoverre het | de la disposition en cause, en tant qu'il crée une différence de |
onder de rechtsonderhorigen een verschil in behandeling teweegbrengt | traitement entre les justiciables, quant à l'obligation faite aux |
aangaande de verplichting voor de rechters om de straffen, andere dan | juges de motiver les peines autres que la déchéance du droit de |
de vervallenverklaring van het recht tot besturen van een voertuig, te | conduire, selon la juridiction compétente pour connaître de l'appel |
motiveren, naar gelang van het rechtscollege dat bevoegd is om kennis | |
te nemen van het beroep dat zij tegen een veroordeling instellen. | qu'ils forment contre une condamnation. |
Krachtens artikel 195, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering, | En vertu de l'article 195, alinéa 3, du Code d'instruction criminelle, |
geldt de verplichting van motivering van de straffen niet voor de | l'obligation de motivation des peines ne vaut pas pour les tribunaux |
correctionele rechtbanken die uitspraak doen in hoger beroep terwijl | correctionnels statuant en degré d'appel, alors qu'elle s'impose, |
zij, overeenkomstig artikel 211 van hetzelfde Wetboek, dat naar | conformément à l'article 211 du même Code qui renvoie à l'article 195, |
artikel 195 verwijst, wel geldt voor de hoven van beroep. | aux cours d'appel. |
B.2. De personen die door een politierechtbank veroordeeld zijn en die | B.2. Les personnes qui ont été condamnées par un tribunal de police et |
tegen die beslissing hoger beroep instellen bij de correctionele | qui forment un appel contre cette décision auprès du tribunal |
rechtbank en de personen die door een correctionele rechtbank | correctionnel et celles qui ont été condamnées par un tribunal |
veroordeeld zijn en die tegen die beslissing beroep instellen bij het | correctionnel et qui forment un appel contre cette décision auprès de |
hof van beroep bevinden zich, in tegenstelling met hetgeen de | la cour d'appel ne se trouvent pas, contrairement à ce que soutient le |
Ministerraad beweert, niet in situaties die zodanig van elkaar | Conseil des ministres, dans des situations à ce point éloignées |
verwijderd zijn dat zij niet voldoende vergelijkbaar zouden zijn om de | qu'elles ne soient pas suffisamment comparables pour vérifier la |
bestaanbaarheid van het betrokken verschil in behandeling met de | compatibilité de la différence de traitement en cause avec les |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet na te gaan. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. Het derde lid van artikel 195 werd verantwoord door het feit dat | B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. L'alinéa 3 de l'article 195 a été justifié par le « peu de |
de politierechtbanken « in het algemeen minder zware straffen | gravité des peines généralement prononcées par » les tribunaux de |
uitspreken » (Parl. St., Kamer, 1982-1983, nr. 668/1, p. 7), door het | police (Doc. parl., Chambre, 1982-1983, n° 668/1, p. 7), par le fait |
feit dat « de overtredingen die worden vervolgd beter door de | que « les infractions poursuivies sont mieux connues des justiciables |
rechtzoekenden gekend zijn » (op. cit., nr. 668/3, p. 2), en door de | » (op. cit., n° 668/3, p. 2), et par le souci « de ne pas entraver le |
zorg om « een vlugge afhandeling van de politiezaken niet in de weg te | règlement rapide des affaires de police » (Doc. parl., Sénat, |
staan » (Parl. St., Senaat, 1986-1987, nr. 383-2, p. 2). Uit de | 1986-1987, n° 383-2, p. 2.). Les travaux préparatoires indiquent en |
parlementaire voorbereiding blijkt bovendien dat het hoofdbezwaar ten | outre que si l'objection principale émise à l'égard du projet, à |
aanzien van het ontwerp, namelijk dat de voorgestelde maatregel de | savoir que la mesure projetée renforcerait l'arriéré judiciaire, n'a |
gerechtelijke achterstand nog zou vergroten, is afgewezen, « behalve | pas été admise, « elle a cependant été retenue pour les condamnations |
voor de veroordelingen door de politierechtbanken, die in beginsel | prononcées par le tribunal de police parce qu'elles sont en principe |
minder zwaar zijn en vaak terugkeren » (Parl. St., Kamer, 1985-1986, | moins sévères et souvent répétitives. » (Doc. parl. Chambre, |
nr. 508/3, p. 2). | 1985-1986, n° 508/3, p. 2). |
Het is trouwens in het licht van het verband tussen de verplichting | C'est d'ailleurs en considération du lien établi entre l'obligation de |
tot motivering en de ernst van de straffen die kunnen worden | motivation et la gravité des peines pouvant être prononcées que le |
uitgesproken, dat de wetgever de verplichting tot motivering heeft | législateur a étendu l'obligation de motivation aux tribunaux de |
uitgebreid tot de politierechtbanken en de correctionele rechtbanken | police et aux tribunaux correctionnels statuant en degré d'appel |
uitspraak doende in hoger beroep wanneer zij een verval van het recht | |
tot besturen van een voertuig uitspreken (Parl. St., Kamer, 1982-1983, | lorsqu'ils prononcent une déchéance du droit de conduire (Doc. parl., |
nr. 668/1, p. 8, en Parl. St., Kamer, 1985-1986, nr. 508/2 en nr. | Chambre, 1982-1983, n° 668/1, p. 8, et Doc. parl., Chambre, 1985-1986, |
508/3, p. 2). | n° 508/2 et n° 508/3, p. 2). |
Door aan de correctionele rechtbanken die uitspraak doen in eerste | En imposant aux tribunaux correctionnels statuant en première instance |
aanleg en aan de hoven van beroep de verplichting op te leggen tot | et aux cours d'appel une motivation plus étendue et plus précise que |
ruimere en duidelijkere motivering dan die welke vroeger voldoende | celle qui suffisait auparavant, le législateur cherchait notamment à |
was, wilde de wetgever onder meer het risico van willekeur vermijden, | éviter le risque d'arbitraire, risque créé par l'individualisation et |
dat werd gecreëerd door de individualisering en de diversifiëring van | la diversification des peines (Doc. parl., Chambre, 1982-1983, n° |
de straffen (Parl. St., Kamer, 1982-1983, nr. 668/1, p. 1), de | 668/1, p. 1), à faciliter l'exécution de celles-ci et à augmenter la |
tenuitvoerlegging van de straffen vergemakkelijken en de samenhang in | |
de toepassing van het recht verhogen (ibid., pp. 5 en 6). In het licht | cohérence dans l'application du droit (ibid., pp. 5 et 6). Au regard |
van die doelstellingen vermocht hij redelijkerwijze een eenvoudig toe | de ces objectifs, il a raisonnablement pu vouloir adopter une règle |
te passen regel te willen aannemen, rekening houdend, enerzijds, met | d'application simple, prenant en considération, d'une part, le nombre |
het aantal en de ernst van de veroordelingen die door de verschillende | et la gravité des condamnations que peuvent prononcer les différentes |
rechtscolleges kunnen worden uitgesproken en, anderzijds, met de min | juridictions et, d'autre part, leurs possibilités, plus ou moins |
of meer ruime mogelijkheden voor beide om de straffen te | grandes pour les unes et pour les autres, d'individualisation de la |
individualiseren. | peine. |
B.5. De vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.5. La question appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 195, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering schendt de | L'article 195, alinéa 3, du Code d'instruction criminelle ne viole pas |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 juni 2000. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juin 2000. |
De wnd. griffier, De voorzitter, | Le greffier f.f., Le président, |
B. Renauld. M. Melchior. | B. Renauld. M. Melchior. |