Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 29/2000 van 21 maart 2000 Rolnummer 1615 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 93 van de wet van 20 mei 1994 inzake de rechtstoestanden van het militair personeel, gesteld door het Militair Gerechtshof. Het samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. Boel, E. Cerexhe, A. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 29/2000 van 21 maart 2000 Rolnummer 1615 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 93 van de wet van 20 mei 1994 inzake de rechtstoestanden van het militair personeel, gesteld door het Militair Gerechtshof. Het samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. Boel, E. Cerexhe, A. (...) Extrait de l'arrêt n° 29/2000 du 21 mars 2000 Numéro du rôle : 1615 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 93 de la loi du 20 mai 1994 relative aux statuts du personnel militaire, posée par la Cour militaire. La Cour d'a composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, E. Cerexhe, A. Arts, R. H(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 29/2000 van 21 maart 2000 Extrait de l'arrêt n° 29/2000 du 21 mars 2000
Rolnummer 1615 Numéro du rôle : 1615
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 93 van de wet van 20 mei En cause : la question préjudicielle concernant l'article 93 de la loi
1994 inzake de rechtstoestanden van het militair personeel, gesteld du 20 mai 1994 relative aux statuts du personnel militaire, posée par
door het Militair Gerechtshof. la Cour militaire.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, E. Cerexhe, A. Arts, R. Henneuse en E. De Groot, Boel, E. Cerexhe, A. Arts, R. Henneuse et E. De Groot, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest van 27 januari 1999 in zake het openbaar ministerie en de Par arrêt du 27 janvier 1999 en cause du ministère public et de l'Etat
Belgische Staat tegen L.L., waarvan de expeditie ter griffie van het belge contre L.L., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
Arbitragehof is ingekomen op 5 februari 1999, heeft het Militair d'arbitrage le 5 février 1999, la Cour militaire a posé la question
Gerechtshof de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Is artikel 93 van de wet van 20 mei 1994 inzake de rechtstoestanden « L'article 93 de la loi du 20 mai 1994 relative aux statuts du
van het militair personeel, in zoverre het de ontvankelijkheid van de personnel militaire, en ce qu'il subordonne la recevabilité de
rechtsvordering van de Staat tegen een militair ondergeschikt maakt l'action en justice de l'Etat contre un militaire à la formulation
aan de voorafgaande formulering van een aanbod tot dading, in d'une offre transactionnelle préalable, est-il conforme aux articles
overeenstemming met de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet ? » 10, 11 et 13 de la Constitution ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
Wat het onderwerp van de prejudiciële vraag betreft En ce qui concerne l'objet de la question préjudicielle
B.1. Bij beschikking van 24 februari 2000 heeft het Hof de B.1. Par ordonnance du 24 février 2000, la Cour a reformulé la
prejudiciële vraag als volgt geherformuleerd : question préjudicielle comme suit :
« Is artikel 93 van de wet van 20 mei 1994 inzake de rechtstoestanden « L'article 93 de la loi du 20 mai 1994 relative aux statuts du
van het militair personeel, in zoverre het de ontvankelijkheid van de personnel militaire, en ce qu'il subordonne la recevabilité de
rechtsvordering van de Staat tegen een militair ondergeschikt maakt l'action en justice de l'Etat contre un militaire à la formulation
aan de voorafgaande formulering van een aanbod tot dading, in d'une offre transactionnelle préalable, est-il conforme aux articles
overeenstemming met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, alsmede met 10 et 11 de la Constitution ainsi qu'à l'article 13 de la Constitution
artikel 13 van de Grondwet, gelezen in samenhang met de voormelde artikelen 10 en 11 ? » lu en combinaison avec les articles 10 et 11 précités ? »
B.2. Uit de feiten van de zaak en uit de motivering van de B.2. Il apparaît des faits de la cause et de la motivation de la
verwijzingsbeslissing blijkt dat deze betrekking heeft op de décision de renvoi que celle-ci porte sur l'obligation, qui découle du
verplichting, die voortvloeit uit paragraaf 1 van artikel 93 van de paragraphe 1er de l'article 93 de la loi du 20 mai 1994 relative aux
wet van 20 mei 1994 inzake de rechtstoestanden van het militair statuts du personnel militaire, de faire précéder toute action en
personeel, om elke aansprakelijkheidsvordering ingesteld door de Staat responsabilité intentée par l'Etat contre un militaire d'une offre
tegen een militair te laten voorafgaan door een aanbod tot dading, en transactionnelle préalable et non pas sur les modalités ou la
niet op de wijze of de procedure volgens welke dat aanbod moet worden procédure selon lesquelles cette offre doit être faite, telles
gedaan, zoals die zijn beschreven in paragraaf 2 van dezelfde bepaling. qu'elles sont décrites dans le paragraphe 2 de la même disposition.
Het Hof zal zijn onderzoek dus beperken tot paragraaf 1 van artikel 93 La Cour limitera donc son examen au paragraphe 1er de l'article 93 de
van de wet van 20 mei 1994. la loi du 20 mai 1994 précité.
B.3. Artikel 93, §1, van de wet van 20 mei 1994 inzake de B.3. L'article 93, § 1er, de la loi du 20 mai 1994 relative aux
rechtstoestanden van het militair personeel bepaalt : statuts du personnel militaire dispose comme suit :
«

Art. 93.§ 1. De rechtsvordering die door de Staat tegen een

 «

Art. 93.§ 1er. L'action en justice exercée par l'Etat contre un
militair op grond van artikel 92 wordt ingesteld, is pas ontvankelijk,
indien zij wordt voorafgaan [lees : voorafgegaan] door een aanbod tot militaire sur la base de l'article 92, n'est recevable que si elle est
dading aan de verweerder. Dit aanbod tot dading gaat uit van de précédée d'une offre de transaction au défendeur. Cette offre de
overheid aangewezen door de Koning. transaction émane de l'autorité désignée par le Roi.
Dit aanbod omvat, afgezien van de evaluatie van het gevorderde bedrag, Cette offre comporte, outre l'évaluation du montant de la somme
de nadere regels van de betaling. exigée, les modalités de son paiement.
De in het eerste lid bedoelde overheid kan beslissen dat de schade L'autorité visée à l'alinéa premier peut décider que le dommage ne
slechts gedeeltelijk moet worden vergoed. » sera que partiellement réparé. »
B.4. Voor het verwijzende rechtscollege heeft de Staat doen gelden dat B.4. Devant la juridiction a quo, l'Etat a fait valoir que l'article
het voormelde artikel 93, § 1, een onverantwoord verschil in 93, § 1er, précité établissait une différence de traitement
behandeling teweegbracht betreffende de algemene regeling van de injustifiée en ce qui concerne le régime général des conditions de
ontvankelijkheidsvoorwaarden van een rechtsvordering, regeling die een recevabilité d'une action en justice, lequel n'impose pareille
dergelijke verplichting van aanbod tot dading niet oplegt aan obligation d'une offre transactionnelle ni aux particuliers ni aux
particulieren noch aan rechtspersonen, met inbegrip van de Staat, personnes morales, en ce compris l'Etat, lorsqu'il intente une action
wanneer hij een rechtsvordering instelt tegen personeel dat van andere en justice contre du personnel dépendant d'autres départements
ministeriële departementen afhangt. Enkel artikel 49 van de wet van 5 ministériels. Seul l'article 49 de la loi du 5 août 1992 sur la
augustus 1992 op het politieambt voorziet in een soortgelijke fonction de police prévoit une condition similaire de l'intentement de
voorwaarde voor het instellen van een rechtsvordering door de Staat of l'action en justice exercée par l'Etat ou les communes contre les
de gemeenten tegen de ambtenaren van de gemeentepolitie, de rijkswacht fonctionnaires de la police communale, de la gendarmerie et de la
en de gerechtelijke politie. police judiciaire.
B.5.1. Volgens de memorie van toelichting bij de betwiste bepaling, « B.5.1. Selon l'exposé des motifs de la disposition litigieuse, « les
[beoogt] de regeling vervat in paragraaf 1 [...] de rechtsvorderingen dispositions contenues au paragraphe 1er visent à limiter autant que
waardoor de Staat [...] zich tegen een militair kan keren, zoveel possible les actions judiciaires par lesquelles [...] l'Etat peut se
mogelijk te beperken. [...] Het dadingsaanbod zal [...] steunen op de retourner contre un militaire. [...] L'offre de transaction [...] se
evaluatie van de te vergoeden schade zoals ze beslist werd door de basera sur l'évaluation du dommage à réparer tel que décidé par le
rechtbank. Bij gebrek aan gerechtelijke beslissing zal de overheid tribunal. A défaut de décision judiciaire, il importera que l'autorité
zich vooraf moeten uitspreken over de omvang van de in aanmerking te se prononce préalablement sur l'ampleur du dommage à prendre en compte
nemen schade en soms zelfs over de manier om ze te evalueren. [...] De ou parfois même sur la manière de l'évaluer. [...] La solution
voorgestelde oplossing laat toe via een dading een minnelijke regeling proposée permet d'arriver, par une transaction, à un accord à
te bereiken. Bij gebrek aan dading, zal de rechtbank van eerste aanleg l'amiable. A défaut de transaction, le tribunal de première instance
bevoegd zijn om van de vordering van de Staat kennis te nemen, sera compétent pour connaître de l'action intentée par l'Etat quel que
ongeacht het bedrag ervan. Dit moet de eenheid van rechtspraak ten soit le montant réclamé. Ceci doit contribuer à l'uniformité de la
goede komen. In de aldus ingestelde rechtsvordering zal de Staat jurisprudence. Dans l'action ainsi intentée l'Etat ne sera évidemment
uiteraard niet gebonden zijn door de voorgestelde dading » (Parl. St., plus lié par la transaction proposée » (Doc. parl., Sénat, 1993-1994,
Senaat, 1993-1994, nr. 928-1, memorie van toelichting, pp. 25-26). n° 928-1, exposé des motifs, pp. 25-26).
B.5.2. Het verschil in behandeling tussen militairen, enerzijds, en B.5.2. La différence de traitement entre les militaires, d'une part,
andere ambtenaren, anderzijds, wat betreft de verplichting voor de et les autres agents publics, d'autre part, en ce qui concerne
Staat om een aanbod tot dading te doen alvorens een l'obligation pour l'Etat de faire une offre transactionnelle avant
aansprakelijkheidsvordering op grond van artikel 92 van de voormelde wet in te stellen, steunt op een objectief criterium, namelijk het bijzonder statuut waaraan militairen in vergelijking met andere ambtenaren zijn onderworpen. De wetgever heeft immers in redelijkheid kunnen oordelen dat de specifieke opdrachten waarmee militairen zijn belast, hen, meer dan andere ambtenaren, blootstellen aan het risico dat zij schade aanrichten die vele malen hun persoonlijke draagkracht te boven gaat en heeft aldus kunnen oordelen dat zij een bijzondere bescherming behoefden, door de Staat te verplichten, alvorens een aansprakelijkheidsvordering in te stellen, een aanbod tot dading te doen, dat moet uitgaan van de door de Koning aangewezen overheid en dat erin kan bestaan dat de schade slechts ten dele moet worden vergoed. Nu die regel een snellere afwikkeling van de betwistingen mogelijk maakt en aldus dure en tijdrovende gerechtelijke procedures kan vermijden, worden daarmee niet alleen de belangen van de militairen, maar ook die van de Staat gediend. Het Hof stelt bovendien vast dat soortgelijke maatregelen werden d'engager une action en responsabilité fondée sur l'article 92 de la loi précitée, repose sur un critère objectif, à savoir le statut particulier auquel sont soumis les militaires par comparaison avec d'autres agents publics. En effet, le législateur a raisonnablement pu estimer que les missions spécifiques dont les militaires sont chargés les exposent, plus que d'autres agents publics, au risque de causer un dommage qui excède très souvent leur capacité contributive personnelle et, dès lors, qu'ils avaient besoin d'une protection particulière, en obligeant l'Etat, avant d'engager une action en responsabilité, à faire une offre transactionnelle, qui doit émaner de l'autorité désignée par le Roi et qui peut consister en ce que le dommage ne doive être indemnisé que partiellement. Au demeurant, dès lors que cette disposition permet de régler plus rapidement les contestations et, partant, d'éviter des procédures judiciaires coûteuses et inutilement longues, elle sert les intérêts des militaires mais également ceux de l'Etat. La Cour constate en outre que des mesures analogues ont été prises à
genomen ten aanzien van andere ambtenaren met een vergelijkbaar l'égard d'autres agents publics ayant un statut comparable et des
statuut en met vergelijkbare opdrachten, inzonderheid de politieambtenaren. missions comparables, en particulier les fonctionnaires de police.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Doordat artikel 93, § 1, van de wet van 20 mei 1994 inzake de L'article 93, § 1er, de la loi du 20 mai 1994 relative aux statuts du
rechtstoestanden van het militair personeel de ontvankelijkheid van de personnel militaire, en ce qu'il subordonne la recevabilité de
rechtsvordering van de Staat tegen een militair afhankelijk stelt van l'action en justice de l'Etat contre un militaire à la formulation
de voorafgaande formulering van een aanbod tot dading, schendt het de d'une offre transactionnelle préalable, ne viole pas les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, noch afzonderlijk gelezen, et 11 de la Constitution ni lus séparément ni lus en combinaison avec
noch gelezen in samenhang met artikel 13 van de Grondwet. l'article 13 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 maart 2000. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 mars 2000.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^