Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 33/2001 van 13 maart 2001 Rolnummer 1822 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering, ingesteld door de F Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Arrest nr. 33/2001 van 13 maart 2001 Rolnummer 1822 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering, ingesteld door de F Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) Arrêt n° 33/2001 du 13 mars 2001 Numéro du rôle : 1822 En cause : le recours en annulation totale ou partielle du décret de la Communauté flamande du 30 mars 1999 portant organisation de l'assurance soins, introduit par le Gouvernement de la La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, L(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 33/2001 van 13 maart 2001 Arrêt n° 33/2001 du 13 mars 2001
Rolnummer 1822 Numéro du rôle : 1822
In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van het En cause : le recours en annulation totale ou partielle du décret de
decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 30 maart 1999 houdende de la Communauté flamande du 30 mars 1999 portant organisation de
organisatie van de zorgverzekering, ingesteld door de Franse l'assurance soins, introduit par le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering. française.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, A. Arts, R. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, A. Arts, R. Henneuse, M.
Henneuse, M. Bossuyt en E. De Groot, bijgestaan door de griffier P.-Y. Bossuyt et E. De Groot, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep I. Objet du recours
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 25 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 25
1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 26 novembre 1999 et parvenue au greffe le 26 novembre 1999, le
november 1999, heeft de Franse Gemeenschapsregering, Surlet de Gouvernement de la Communauté française, place Surlet de Chokier
Chokierplein 15-17, 1000 Brussel, beroep tot gehele of gedeeltelijke 15-17, 1000 Bruxelles, a introduit un recours en annulation totale ou
vernietiging ingesteld van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van
30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering partielle du décret de la Communauté flamande du 30 mars 1999 portant
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 mei 1999). organisation de l'assurance soins (publié au Moniteur belge du 28 mai
II. De rechtspleging 1999). II. La procédure
Bij beschikking van 26 november 1999 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 26 novembre 1999, le président en exercice a désigné
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. des articles 71 ou 72 de la loi organique.
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi
organieke wet bij op 10 december 1999 ter post aangetekende brieven. organique, par lettres recommandées à la poste le 10 décembre 1999.
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 december 1999. Moniteur belge du 28 décembre 1999.
Bij beschikking van 27 januari 2000 heeft de voorzitter in functie, op Par ordonnance du 27 janvier 2000, le président en exercice a prorogé
verzoek van de Vlaamse Regering van dezelfde dag, de termijn voor het de quinze jours le délai pour l'introduction d'un mémoire, suite à la
indienen van een memorie verlengd met vijftien dagen. demande du Gouvernement flamand du même jour.
Van die beschikking is kennisgegeven aan de Vlaamse Regering bij op 9 februari 2000 ter post aangetekende brief. Cette ordonnance a été notifiée au Gouvernement flamand par lettre recommandée à la poste le 9 février 2000.
De Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, heeft een Le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, a
memorie ingediend bij op 9 februari 2000 ter post aangetekende brief. introduit un mémoire, par lettre recommandée à la poste le 9 février
Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de 2000. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi
organieke wet bij op 23 mei 2000 ter post aangetekende brief. organique, par lettre recommandée à la poste le 23 mai 2000.
De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op La partie requérante a introduit un mémoire en réponse, par lettre
9 juni 2000 ter post aangetekende brief. recommandée à la poste le 9 juin 2000.
Bij beschikkingen van 27 april 2000 en 26 november 2000 heeft het Hof Par ordonnances du 27 avril 2000 et du 26 novembre 2000, la Cour a
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
respectievelijk 25 november 2000 en 25 mei 2001. prorogé respectivement jusqu'aux 25 novembre 2000 et 25 mai 2001 le
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Bij beschikking van 22 november 2000 heeft voorzitter M. Melchior de Par ordonnance du 22 novembre 2000, le président M. Melchior a soumis
zaak voorgelegd aan het Hof in voltallige zitting. l'affaire à la Cour réunie en séance plénière.
Bij beschikking van 22 november 2000 heeft het Hof de zaak in Par ordonnance du 22 novembre 2000, la Cour a déclaré l'affaire en
gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 13 état et fixé l'audience au 13 décembre 2000.
december 2000.
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats,
bij op 23 november 2000 ter post aangetekende brieven. par lettres recommandées à la poste le 23 novembre 2000.
Op de openbare terechtzitting van 13 december 2000 : A l'audience publique du 13 décembre 2000 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. M. Bauwens, advocaat bij de balie te Brussel, voor de . Me M. Bauwens, avocat au barreau de Bruxelles, pour la partie
verzoekende partij; requérante;
. Mr. P. Van Orshoven, advocaat bij de balie te Brussel, voor de . Me P. Van Orshoven, avocat au barreau de Bruxelles, pour le
Vlaamse Regering; Gouvernement flamand;
- hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en H. Boel verslag - les juges-rapporteurs P. Martens et H. Boel ont fait rapport;
uitgebracht;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- is de zaak in beraad genomen. - l'affaire a été mise en délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
A.1.1. De Vlaamse Gemeenschap stelt in hoofdorde dat het beroep A.1.1. Le Gouvernement flamand soutient en ordre principal que le
onontvankelijk is bij gebrek aan rechtsbekwaamheid van de Franse recours est irrecevable, pour défaut de capacité juridique de la
Gemeenschap als zodanig om een beroep tot vernietiging in te stellen Communauté française en tant que telle pour introduire un recours en
bij het Arbitragehof. Zij doet gelden dat enkel de regeringen en de annulation auprès de la Cour d'arbitrage. Il fait valoir que seuls les
voorzitters van de wetgevende vergaderingen op vraag van twee derden gouvernements et les présidents des assemblées législatives à la
van hun leden over de vereiste rechtsbekwaamheid beschikken om een demande de deux tiers de leurs membres disposent de la capacité
dergelijk beroep in te stellen. juridique requise pour introduire un tel recours.
A.1.2. De Vlaamse Regering stelt in eerste ondergeschikte orde dat het A.1.2. Le Gouvernement flamand soutient en premier ordre subsidiaire
beroep onontvankelijk is bij gebrek aan belang. Zij is van mening dat, que le recours est irrecevable à défaut d'intérêt. Il considère que si
indien de Franse Gemeenschap als zodanig over de vereiste la Communauté française disposait en tant que telle de la capacité
rechtsbekwaamheid zou beschikken, haar beroep zou moeten worden
beschouwd als een beroep van een rechtspersoon in de zin van artikel juridique requise, son recours devrait être considéré comme un recours
2, 2°, van de bijzondere wet op het Arbitragehof, en zij bijgevolg d'une personne morale au sens de l'article 2, 2°, de la loi spéciale
blijk zou moeten geven van haar belang bij het aanvechten van het sur la Cour d'arbitrage, et qu'elle devrait donc faire preuve de son
decreet. De Vlaamse Regering ziet niet in welk opzicht de Franse intérêt à attaquer le décret. Le Gouvernement flamand ne voit pas à
Gemeenschap rechtstreeks en ongunstig door het bestreden decreet zou quel égard la Communauté française pourrait être affectée directement
kunnen worden geraakt. et défavorablement par le décret entrepris.
A.1.3. In tweede ondergeschikte orde is de Vlaamse Regering van mening A.1.3. En deuxième ordre subsidiaire, le Gouvernement flamand
dat, indien het beroep zou moeten worden beschouwd als een beroep dat considère que si le recours devait être considéré comme émanant du
uitgaat van de Franse Gemeenschapsregering, het als onontvankelijk zou Gouvernement de la Communauté française, il devrait être considéré
moeten worden beschouwd vanwege het niet naleven van artikel 7, tweede comme irrecevable pour cause de méconnaissance de l'article 7, alinéa
lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, étant
aangezien bij het verzoekschrift geen eensluidend verklaard afschrift donné que n'est pas jointe à la requête une copie certifiée conforme
is gevoegd van de beslissing om het beroep in te stellen. De Vlaamse de la délibération par laquelle il a été décidé d'intenter le recours.
Regering is van mening dat dit verzuim niet achteraf kan worden Le Gouvernement flamand estime que cette négligence ne peut être
goedgemaakt. réparée après coup.
A.2. In haar memorie van antwoord preciseert de Franse A.2. Dans son mémoire en réponse, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapregering dat bij het beroep tot vernietiging, ingediend bij française précise que le recours en annulation formé par pli
aangetekende zending van 25 november 1999, de eensluidende kopie van recommandé du 25 novembre 1999 est accompagné de la copie conforme de
de beslissing van 8 november 1999 is gevoegd, waarbij de Franse Gemeenschapsregering heeft beslist het beroep tot vernietiging tegen het in het geding zijnde decreet in te stellen. Daaruit blijkt dat de exceptie van onontvankelijkheid afgeleid uit de niet-naleving van artikel 7, tweede lid, van de bijzondere wet op het Arbitragehof feitelijke grondslag mist, en dat bijgevolg niet in twijfel kan worden getrokken dat het beroep wel degelijk op geldige wijze werd ingesteld door de Gemeenschapsregering, die van haar kant geen blijk moet geven van een belang bij de door haar nagestreefde vernietiging. Ten gronde Eerste middel la décision du 8 novembre 1999, par laquelle le Gouvernement de la Communauté française a décidé de former le recours en annulation contre le décret en cause. Il en résulte que l'exception d'irrecevabilité déduite du non-respect de l'article 7, alinéa 2, de la loi spéciale sur la Cour d'arbitrage manque en fait, et qu'il ne peut donc être mis en doute que le recours a bien été introduit de façon valable par le Gouvernement de la Communauté, qui ne doit pas, pour ce qui le concerne, faire preuve d'un intérêt à l'annulation qu'il poursuit. Quant au fond Premier moyen
A.3.1. De Franse Gemeenschapsregering leidt een eerste middel af uit A.3.1. Le Gouvernement de la Communauté française prend un premier
de schending van artikel 128, § 1, eerste lid, van de Grondwet en van moyen de la violation de l'article 128, § 1er, alinéa 1er, de la
artikel 5, § 1, II, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot Constitution et de l'article 5, § 1er, II, de la loi spéciale du 8
hervorming der instellingen. Zij is van mening dat het door haar août 1980 de réformes institutionnelles. Il estime que le mécanisme
bestreden decreet een verzekeringsmechanisme organiseert dat niet d'assurance organisé par le décret qu'il attaque n'entre pas dans la
onder de persoonsgebonden aangelegenheden valt, waarvoor de catégorie des matières personnalisables pour lesquelles les Conseils
Gemeenschapsraden bevoegd zijn. Zij betoogt dat het advies van de Raad de communauté sont compétents. Il soutient que l'avis du Conseil
van State, volgens hetwelk de bepalingen van het voorstel van decreet d'Etat, selon lequel les dispositions de la proposition de décret
een toereikende bevoegdheidsgrondslag vinden, aangezien de trouvent une base de compétence suffisante, la prise en charge de
tenlasteneming van zorgverstrekking kan worden beschouwd als een vorm
van maatschappelijke hulp aan personen die zich in een toestand van soins pouvant être considérée comme une forme d'aide sociale aux
behoeftigheid vinden, niet kan worden gevolgd aangezien de personnes se trouvant dans une situation de besoin, ne peut être
maatschappelijke dienstverlening een voorrecht van de persoon is, dat suivi, étant donné que l'aide sociale est une prérogative de la
niet te verzoenen is met de noodzaak van een voorafgaande aansluiting personne, qui ne se concilie ni avec la nécessité d'une affiliation
bij een verzekeringskas, noch met het betalen van bijdragen, noch met préalable à une caisse d'assurance, ni avec le paiement de
het bestaan van welke handicap ook, noch met het uitwerken van een cotisations, ni avec l'exigence d'un handicap quel qu'il soit, ni
risicocompensatiesysteem tussen de kassen. encore avec l'élaboration d'un système de compensation des risques
entre les caisses.
A.3.2. De Vlaamse Regering doet gelden dat de door het decreet A.3.2. Le Gouvernement flamand fait valoir que l'aide palliative, par
georganiseerde lenigende, per definitie materiële, bijstand hypothèse matérielle, organisée par le décret, est forcément une «
noodzakelijkerwijs een « maatschappelijke dienstverlening » is, met aide sociale », c'est-à-dire la fourniture d'un service qui a pour but
andere woorden de dienstverlening die tot doel heeft « eenieder in de « de permettre à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine
mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de
menselijke waardigheid », dit wil zeggen maatschappelijk welzijn in de », autrement dit une aide sociale au sens de l'article 5, § 1er, de la
zin van artikel 5, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980. De loi spéciale du 8 août 1980. Par ailleurs, la compétence de la
bevoegdheid van de Gemeenschap kan overigens ook worden gebaseerd op Communauté peut aussi s'appuyer sur sa compétence en matière de
haar bevoegdheid inzake gezinsbeleid of inzake bejaardenbeleid. Die politique familiale, ou en matière de politique du troisième âge.
gehele materies werden overgedragen en er kan geen ruimte zijn voor L'ensemble de ces matières a été transféré, et il ne peut y avoir de
een beperkende interpretatie van de overgedragen bevoegdheden. Zij latitude pour une interprétation restrictive des compétences
voegt eraan toe dat de Franse Gemeenschap niet doet gelden waarin de transférées. Il ajoute que la Communauté française ne fait pas valoir
door de bijzondere wet aan de federale overheid voorbehouden en quoi les compétences réservées à l'autorité fédérale par la loi
bevoegdheden door het bestreden decreet zouden zijn uitgeoefend. De spéciale seraient exercées par le décret attaqué. Le Gouvernement
Vlaamse Regering is tot slot van mening dat de vraag of de maatregelen flamand estime enfin que la question du caractère éventuellement
betreffende de maatschappelijke dienstverlening eventueel inconciliable des mesures relatives à l'aide sociale avec la nécessité
onverzoenbaar zijn met de noodzaak van een voorafgaande aansluiting d'une affiliation préalable auprès d'une caisse d'assurance soins,
bij een zorgkas, met de betaling van bijdragen, met de vereiste van avec le paiement de cotisations, avec l'exigence de n'importe quel
welke handicap ook en met een risicocompensatiesysteem, een pure handicap et avec un système de compensation des risques est une pure
beleidsvraag is waarop door de betrokken wetgever dient te worden question de politique à laquelle il doit être répondu par le
geantwoord. législateur concerné.
A.3.3. In haar memorie van antwoord beklemtoont de Franse A.3.3. Dans son mémoire en réponse, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering dat het bestreden decreet een nieuw sociaal française insiste sur le fait que le décret attaqué élabore un
verzekeringsmechanisme uitwerkt, bestemd voor het dekken van de mécanisme nouveau d'assurance sociale, destiné à couvrir des frais
specifieke kosten van de aangeslotenen van het systeem, dat niet mag spécifiques encourus par les affiliés au système, qui ne saurait être
worden verward met dat van de maatschappelijke dienstverlening om confondu avec celui de l'aide sociale, pour la raison qu'il ne s'agit
reden dat het niet om een dienstverlening gaat maar om het dekken van pas d'une aide, mais de la couverture d'un risque déterminé, quelle
een bepaald risico, welke ook de hoedanigheid van de verzekerden is. que soit la qualité des assurés.
Tweede middel Deuxième moyen
A.4.1. De Franse Gemeenschapsregering leidt het tweede middel af uit A.4.1. Le Gouvernement de la Communauté française prend un deuxième
de schending van artikel 128, § 1, eerste lid, van de Grondwet en van moyen de la violation de l'article 128, § 1er, alinéa 1er, de la
artikel 5, § 1, II, 4°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, doordat het bestreden decreet tot doel heeft een financiële toelage toe te kennen aan de gebruikers die aantonen dat zij getroffen zijn door een ernstig en langdurig verminderd zelfzorgvermogen, en doordat die voorwaarde zonder enige twijfel geheel of ten dele de toestand van de mindervaliden beoogt, terwijl de in het middel bedoelde bepaling de regels en de financiering van de toelagen aan mindervaliden met inbegrip van de individuele dossiers aan de bevoegdheid van de decreetgevers onttrekt. A.4.2. De Vlaamse Regering is allereerst van mening dat het middel feitelijke grondslag mist, aangezien het decreet niet enkel de Constitution et de l'article 5, § 1er, II, 4°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, en ce que le décret attaqué a pour objet d'accorder une allocation financière aux usagers démontrant qu'ils sont atteints d'une capacité d'autonomie réduite grave et prolongée, que cette condition vise indubitablement, en tout ou en partie, la situation des personnes handicapées, alors que la disposition visée au moyen soustrait à la compétence des législateurs décrétaux les règles et le financement des allocations aux handicapés, en ce compris les dossiers individuels. A.4.2. Le Gouvernement flamand estime en premier lieu que le moyen
mindervaliden beoogt, maar eveneens de bejaarden en de hoogbejaarden. manque en fait, étant donné que le décret vise non pas uniquement les
Volgens haar houdt de redenering van de Franse Gemeenschap in dat de personnes handicapées, mais aussi les personnes âgées et fort âgées.
mindervaliden nooit in aanmerking zouden kunnen komen voor de Selon lui, le raisonnement de la Communauté française implique que les
maatschappelijke dienstverlening waarin de gemeenschappen voorzien. handicapés ne pourraient jamais bénéficier de l'aide sociale prévue par les communautés.
Zij voegt eraan toe dat de aan de federale overheid ter zake Il ajoute qu'en tout état de cause, la compétence réservée à
voorbehouden bevoegdheid in elk geval slechts de reglementering en de l'autorité fédérale en la matière ne vise que la réglementation et le
financiering van de inkomenstoelagen voor mindervaliden beoogt, financement d'allocations de revenus aux handicapés, alors que le
terwijl het bestreden decreet uitsluitend voorziet in tenlastenemingen décret entrepris prévoit exclusivement des prises en charge destinées
bestemd voor het vergoeden van de kosten. à compenser les frais.
A.4.3. In haar memorie van antwoord stelt de Franse A.4.3. Dans son mémoire en réponse, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering vast dat de Vlaamse Regering niet aantoont in française constate que le Gouvernement flamand ne démontre pas en quoi
welke mate het bestreden decreet niet van toepassing zou zijn op le décret attaqué ne s'appliquerait pas aux handicapés, ni en quoi un
mindervaliden, noch in welke mate een individu met verminderd individu à capacité d'autonomie réduite ne serait, en tout ou partie,
zelfzorgvermogen geen volledig of gedeeltelijk gehandicapte zou zijn pas un handicapé selon la définition même du décret. Celui-ci tend à
volgens de definitie zelf van het decreet. Het decreet strekt ertoe fournir à ces personnes une compensation financière, sous la forme de
die personen een financiële vergoeding te geven in de vorm van
zorgcheques of van « daarmee gelijkgestelde dragers », wat geen chèques soins ou de « supports assimilés », ce qui n'exclut pas une
rechtstreekse financiële tenlasteneming uitsluit. Die vergoeding vormt prise en charge financière directe. Cette compensation constitue de
op evidente wijze een toelage in de zin van artikel 5, § 1, II, 4°, façon évidente une allocation au sens de l'article 5, § 1er, II, 4°,
van de bijzondere wet van 8 augustus 1980. de la loi spéciale du 8 août 1980.
Derde middel Troisième moyen
A.5.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van artikel 6, § A.5.1. Le troisième moyen est pris de la violation de l'article 6, § 1er,
1, VI, vijfde lid, 3° en 12°, van de bijzondere wet van 8 augustus VI, alinéa 5, 3° et 12°, de la loi spéciale du 8 août 1980. Dans la
1980. In het eerste onderdeel van dat middel doet de Franse première branche de ce moyen, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering gelden dat de federale wetgever bevoegd is voor française fait valoir que le législateur fédéral est compétent pour la
het inkomensbeleid. Door echter de inning van jaarlijkse bijdragen bij politique des revenus. Or, en organisant la perception de cotisations
de aangeslotenen van de zorgkassen te organiseren heeft het bestreden annuelles auprès des affiliés aux caisses d'assurance soins, le décret
decreet tot gevolg dat aan de inkomens van die aangeslotenen wordt attaqué a pour conséquence d'affecter les revenus de ces affiliés,
geraakt, met de omstandigheid dat voor een grote meerderheid onder hen avec la circonstance que pour une large majorité d'entre eux,
het lidmaatschap hun wordt opgelegd. De Regering besluit daaruit dat l'affiliation leur est imposée. Le Gouvernement en conclut que le
het decreet eveneens rechtstreeks het inkomensbeleid betreft, en décret concerne ainsi directement la politique des revenus, et est de
bovendien van dien aard is dat aan het algemeen normatief kader van de surcroît de nature à affecter le cadre normatif général de l'union
economische en monetaire unie wordt geraakt. économique et monétaire.
A.5.2. In het tweede onderdeel van dat middel stelt de Franse A.5.2. Dans la deuxième branche de ce moyen, le Gouvernement de la
Gemeenschapsregering dat het door het bestreden decreet uitgewerkte Communauté française affirme que le mécanisme élaboré par le décret
mechanisme alle kenmerken bevat die eigen zijn aan een systeem van attaqué comporte l'ensemble des caractéristiques propres à un système
sociale zekerheid, en dat de decreetgever zich bijgevolg duidelijk de de sécurité sociale, et que le législateur décrétal empiète donc
aan de federale overheid voorbehouden bevoegdheden toe-eigent. clairement sur les compétences réservées de l'autorité fédérale.
A.5.3. De Vlaamse Regering is van mening dat het middel in de twee A.5.3. Le Gouvernement flamand estime que le moyen manque en fait dans
onderdelen feitelijke grondslag mist, aangezien het bestreden decreet les deux branches, parce que le décret attaqué n'empiète pas sur les
zich niet de domeinen van het inkomensbeleid, de economische en terrains de la politique des revenus, de l'union économique et
monetaire unie of de sociale zekerheid toe-eigent, tenzij die materies monétaire ou de la sécurité sociale, à moins que ces matières doivent
dermate ruim moeten worden opgevat dat elke maatregel van het gewest se comprendre d'une manière à ce point large que toute mesure de la
of de gemeenschap met die domeinen zou zijn verbonden. Dat région ou de la communauté serait liée à ces domaines. Ces réserves de
bevoegdheidsvoorbehoud kan evenwel niet zover reiken dat de compétence ne peuvent en effet aller jusqu'à priver les communautés et
gemeenschappen en de gewesten de mogelijkheid wordt ontnomen om bij de les régions de la possibilité, dans l'exercice de leurs compétences,
uitoefening van hun bevoegdheden financiële tegemoetkomingen te de fournir des interventions financières. Le Gouvernement flamand ne
verstrekken. De Vlaamse Regering ziet eveneens niet in, in welk voit pas non plus en quoi le décret entrepris pourrait affecter la
opzicht het bestreden decreet het inkomensbeleid of de eenvormige politique des revenus ou la réglementation uniforme de l'organisation
regeling van de organisatie van de economie in een geïntegreerde markt de l'économie dans un marché intégré. En ce qui concerne la sécurité
zou kunnen raken. Wat de sociale zekerheid betreft kan het sociale, la réserve de compétence au bénéfice du législateur fédéral
bevoegdheidsvoorbehoud voor de federale wetgever slechts de vrijwaring ne peut concerner que la préservation des risques sur lesquels portait
voor de risico's betreffen waarop de in 1980 bestaande Belgische socialezekerheidswetgeving betrekking had. Nu kan echter niet worden gesteld dat het door het bestreden decreet beoogde risico, namelijk « het verminderd vermogen tot zelfzorg », een risico is dat deel uitmaakt van die wetgeving. A.5.4. In haar memorie van antwoord onderstreept de verzoekende partij, enerzijds, dat de vereiste bijdragen van dien aard zijn dat ze rechtstreeks de inkomens van de verzekerden raken en, anderzijds, dat niet kan worden uitgesloten dat het bestreden decreet een invloed zou kunnen hebben op de keuze van de verblijfplaats, en tot slot, dat het aldus uitgewerkte systeem van sociale verzekeringen rechtstreeks afbreuk doet aan de exclusieve bevoegdheid van de federale wetgever inzake de sociale zekerheid. la législation de sécurité sociale belge qui existait en 1980. Or, il ne peut pas être soutenu que le risque visé par le décret entrepris, à savoir « l'autonomie réduite », soit un risque faisant partie de cette législation. A.5.4. Dans son mémoire en réponse, la partie requérante souligne d'une part que les cotisations requises sont de nature à affecter directement les revenus des assurés, d'autre part, qu'il ne peut être exclu que le décret attaqué puisse avoir une incidence sur le choix du lieu de résidence, et enfin, que le système d'assurances sociales ainsi élaboré porte directement atteinte à la compétence exclusive du législateur fédéral en matière de sécurité sociale.
Vierde middel Quatrième moyen
A.6.1. Dat middel is afgeleid uit de schending van artikel 128, § 2, A.6.1. Ce moyen est pris de la violation de l'article 128, § 2, de la
van de Grondwet. De Franse Gemeenschapsregering is van mening dat het Constitution. Le Gouvernement de la Communauté française estime que le
bestreden decreet een reeks regels tot stand brengt die van toepassing décret attaqué élabore une série de règles applicables à des
zijn op personen en niet enkel op instellingen die in het Brusselse personnes, et non pas uniquement à des institutions établies en région
Gewest zijn gevestigd, wat strijdig is met de in het middel beoogde bruxelloise, ce qui est contraire à la disposition visée au moyen.
bepaling. A.6.2. De Vlaamse Regering is van mening dat het middel feitelijke A.6.2. Le Gouvernement flamand estime que le moyen manque en fait,
grondslag mist, aangezien, enerzijds, de toepassing van het bestreden étant donné d'une part que l'application à Bruxelles du décret
decreet op Brussel noodzakelijk gebeurt op grond van de aansluiting entrepris se fait nécessairement sur la base de l'affiliation des
van de betrokken inwoners bij een « unicommmunautair-Vlaamse » zorgkas habitants concernés auprès d'une caisse d'assurance soins «
en, anderzijds, dat de betrokken Brusselaars, in tegenstelling tot de unicommunautaire flamande » et d'autre part que, contrairement aux
inwoners van het Nederlandse taalgebied, geenszins ertoe verplicht habitants de la région de langue néerlandaise, les intéressés
zijn zich aan te sluiten. bruxellois ne sont nullement obligés de s'affilier.
A.6.3. In haar memorie van antwoord doet de Franse A.6.3. Dans son mémoire en réponse, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering opmerken dat het bestreden decreet een veelheid française observe que le décret attaqué prescrit une multitude de
aan rechtsregels voorschrijft die direct bestemd zijn voor de règles de droit dont les Bruxellois, qui se sont affiliés à une
Brusselaars die bij een kas zijn aangesloten. De verzoekster vermeldt caisse, sont les destinataires directs. Le requérant cite le paiement
de betaling van de jaarlijkse bijdrage, de aanvraagprocedure voor de de la cotisation annuelle, la procédure de demande de prise en charge,
tenlasteneming, de naleving van de wijze waarop bezwaar kan worden le respect des modalités de contestation des décisions des caisses et
ingediend tegen de beslissingen van de kassen en de rechtsmiddelen les voies de recours judiciaires imposées par le décret. Il ajoute que
opgelegd door het decreet. Zij voegt eraan toe dat het feit dat de
Brusselaars zich vooraf vrijwillig hadden aangesloten bij het systeem le fait que les Bruxellois aient au préalable volontairement adhéré au
niet van dien aard is dat men zich kan afmaken van de schending van de système n'est pas de nature à écarter la violation de la règle selon
regel volgens welke de natuurlijke personen met hoofdverblijfplaats te laquelle les personnes physiques ayant leur résidence principale à
Brussel niet kunnen worden onderworpen aan rechtsregels voorgeschreven Bruxelles ne peuvent être assujetties à des normes de droit prescrites
door de Vlaamse Gemeenschap. par la Communauté flamande.
Vijfde middel Cinquième moyen
A.7.1. De Franse Gemeenschapsregering leidt een laatste middel af uit A.7.1. Le Gouvernement de la Communauté française prend un dernier
de schending van de artikelen 146 en 157, derde lid, van de Grondwet moyen de la violation des articles 146 et 157, alinéa 3, de la
en van artikel 19, § 1, eerste lid, van de bijzondere wet van 8 Constitution, et de l'article 19, § 1er, alinéa 1er, de la loi
augustus 1980 tot hervorming der instellingen. Het eerste onderdeel spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. La première
van dat middel beoogt artikel 8, § 4, van het bestreden decreet, het branche de ce moyen vise l'article 8, § 4, du décret attaqué, la
tweede onderdeel beoogt artikel 23 van het decreet. De verzoekster is seconde branche vise l'article 23 du décret. La partie requérante
van mening dat die twee bepalingen de oprichting lijken in te luiden estime que ces deux dispositions semblent inaugurer la création d'une
van een administratief rechtscollege dat kennis zal moeten nemen van juridiction administrative destinée à connaître des réclamations
de bezwaren van de gebruikers tegen de door de zorgkassen genomen formulées par les usagers à l'encontre des décisions prises par les
beslissingen, wat strijdig zou zijn met de in het middel beoogde caisses d'assurance soins, ce qui serait contraire aux dispositions
bepalingen. visées au moyen.
A.7.2. De Vlaamse Regering is van mening dat het middel deels A.7.2. Le Gouvernement flamand estime que le moyen manque
feitelijke grondslag mist, aangezien er geen sprake van is dat het partiellement en fait, parce qu'il n'est pas question que la
bezwaar beoogd in artikel 8, § 4, van het bestreden decreet een réclamation visée à l'article 8, § 4, du décret attaqué soit un
jurisdictioneel beroep zou zijn, maar het gaat om een administratief recours juridictionnel, mais qu'il s'agit d'un recours administratif,
beroep vermits de in het geding zijnde beslissing niet wordt
gecontroleerd, maar wordt overgedaan, en dus vervangen een door nieuwe puisque la décision en cause n'est pas contrôlée, mais refaite, et
administratieve rechtshandeling. donc remplacée par un nouvel acte administratif.
Voor het overige is de Vlaamse Regering van mening dat het decreet uit Pour le surplus, le Gouvernement flamand estime que le décret puise
artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 de bevoegdheid dans l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980 la compétence de
haalt om de geschillen betreffende de bepalingen van het decreet door faire régler les litiges afférents aux dispositions du décret par les
de arbeidsrechtbanken te laten beslechten. Te dezen is de noodzaak van tribunaux du travail. En l'occurrence, la nécessité de la mesure,
de maatregel, samen met het feit dat de materie zich tot een jointe au fait que la matière se prête à une réglementation
gedifferentieerde reglementering leent en slechts een marginale différenciée et n'a qu'une incidence marginale, est évidente.
weerslag heeft, evident. A.7.3. In haar memorie van antwoord overweegt de Franse A.7.3. Dans son mémoire en réponse, le Gouvernement de la Communauté
Gemeenschapsregering dat het gebruik van de term « bezwaar » de door française considère que l'emploi du terme « opposition » semble
de Vlaamse Regering gegeven versie der dingen lijkt te weerleggen, contredire la version des choses donnée par le Gouvernement flamand,
doordat een dergelijk soort beroepen een rechtsprekende bijklank heeft en ce que pareil type de recours revêt une consonance juridictionnelle
die onverenigbaar is met de bevoegdheden van de deelentiteiten. Wat de incompatible avec les compétences des entités fédérées. Pour ce qui
wijziging van de bevoegdheden van de arbeidsrechtbank betreft, est de la modification des compétences du tribunal du travail, la
preciseert de verzoekende partij dat het het Hof zal toekomen te partie requérante précise qu'il reviendra à la Cour d'apprécier le
oordelen over de beweerde klaarblijkelijkheid van de redenen die voor caractère prétendument manifeste des motifs qui, pour la Communauté
de Vlaamse Gemeenschap het beroep artikel 10 van de bijzondere wet van flamande, justifient l'usage de l'article 10 de la loi spéciale du 8
8 augustus 1980 verantwoorden. août 1980.
- B - - B -
Ten aanzien van ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.1. Hoewel het beroep volgens de bewoordingen van het verzoekschrift B.1. Bien que le recours ait été introduit, selon les termes de la
werd ingesteld door « de Franse Gemeenschap, vertegenwoordigd door requête, par « la Communauté française, représentée par son
haar Regering », blijkt uit het bijgevoegde document dat wel degelijk Gouvernement », le document qui y était annexé établit que c'est bien
de Regering de beslissing heeft genomen de zaak bij het Hof aanhangig le Gouvernement qui a pris la décision de saisir la Cour.
te maken. Het verkeerde woordgebruik aan het begin van het
verzoekschrift kan, te dezen, niet doen besluiten tot de L'impropriété des termes utilisés en tête de la requête ne peut, en
onontvankelijkheid van het beroep. Het beroep werd ingesteld met l'espèce, faire conclure à l'irrecevabilité du recours. Celui-ci a été
toepassing van artikel 2, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 introduit en application de l'article 2, 1°, de la loi spéciale du 6
op het Arbitragehof. janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
Daaruit volgt dat de verzoekende partij de Franse Gemeenschapsregering Il s'ensuit que la partie requérante est le Gouvernement de la
is, dat zij de vereiste bekwaamheid heeft en dat zij haar belang niet Communauté française, qu'elle a la capacité requise et qu'elle n'a pas
moet aantonen. à démontrer son intérêt.
De excepties van niet-ontvankelijkheid worden verworpen. Les fins de non-recevoir sont rejetées.
Ten gronde Quant au fond
Ten aanzien van het bestreden decreet Quant au décret attaqué
B.2.1. Het bestreden decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 30 maart B.2.1. Le décret attaqué de la Communauté flamande du 30 mars 1999
1999 heeft als opschrift : « Decreet houdende de organisatie van de s'intitule : « Décret portant organisation de l'assurance soins ». Aux
zorgverzekering ». Naar luid van artikel 3 ervan geeft die verzekering termes de son article 3, cette assurance « donne droit à la prise en
« recht op tenlastenemingen door een zorgkas van kosten voor charge par une caisse d'assurance soins des frais encourus pour des
niet-medische hulp- en dienstverlening ». De aansluiting bij die kas prestations d'aide et de services non médicaux ». L'affiliation à
maakt het voorwerp uit van artikel 4, dat bepaalt : « § 1. Elke persoon die binnen het Nederlandse taalgebied zijn woonplaats heeft, moet aangesloten zijn bij een krachtens dit decreet erkende zorgkas. Wie binnen de door de regering te bepalen termijn niet aangesloten is bij een erkende zorgkas, wordt ambtshalve aangesloten bij de door het Vlaams Zorgfonds opgerichte zorgkas. In dit geval wordt de betrokkene hiervan onmiddellijk en schriftelijk op de hoogte gebracht. Die aansluiting vervalt als de betrokkene alsnog aansluit bij een erkende zorgkas van zijn keuze. § 2. Elke persoon die binnen het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad zijn woonplaats heeft, kan vrijwillig aansluiten bij een krachtens dit decreet erkende zorgkas. § 3. De regering bepaalt de nadere regels inzake de aansluiting, met cette caisse fait l'objet de l'article 4, selon lequel : « § 1. Toute personne ayant son domicile en région linguistique néerlandaise, doit être affiliée à une caisse d'assurance soins agréée par le présent décret. Toute personne non affiliée à une caisse d'assurance soins agréée, dans un délai à déterminer par le gouvernement, sera d'office affiliée à la caisse d'assurance soins établie par le Fonds flamand d'Assurance Soins. Dans ce cas, l'intéressé en sera informé sans délai et par écrit. Cette affiliation échoit lorsque l'intéressé s'est entre-temps affilié à une caisse d'assurance soins agréée en vertu du présent décret. § 2. Toute personne ayant son domicile en région bilingue de Bruxelles-Capitale, a la possibilité de s'affilier volontairement à une caisse d'assurance soins agréée par le présent décret. § 3. Le gouvernement fixe les règles spécifiques en matière
inbegrip van de minimale verblijfstermijn en de minimale d'affiliation, y compris la durée minimale du séjour ainsi que la
aansluitingstermijn die vereist zijn om aanspraak te kunnen maken op durée minimale d'affiliation qui sont requises pour pouvoir prétendre
een tenlasteneming. » à une prise en charge. »
B.2.2. De definities die nuttig zijn voor de toepassing van het B.2.2. Les définitions utiles à l'application du décret sont fournies
decreet zijn gegeven in artikel 2 ervan, dat bepaalt : par son article 2, selon lequel :
« In dit decreet wordt verstaan onder : « Dans le présent décret, il faut entendre par :
1° niet-medische hulp- en dienstverlening : de hulp en bijstand 1° prestation d'aide et de services non médicaux : l'aide et
verleend door derden aan een persoon met een verminderd vermogen tot l'assistance fournies par des tiers à une personne ayant une capacité
zelfzorg in residentieel, semi-residentieel of ambulant verband; 2° verminderd zelfzorgvermogen : toestand van een persoon van wie de mogelijkheden tot zelfzorg zijn aangetast. Onder zelfzorg wordt verstaan : de beslissingen en de acties van een natuurlijke persoon in het dagelijkse leven met het oog op het voorzien in de eigen basisbehoeften, en de daarbij aansluitende activiteiten die voornamelijk betrekking hebben op de uitvoering van huishoudelijke activiteiten en de mogelijkheid om sociale contacten te leggen, zich te ontplooien en zich te oriënteren in tijd en ruimte; réduite d'autonomie dans un cadre résidentiel, semi-résidentiel ou ambulatoire; 2° autonomie réduite : condition d'une personne dont les capacités d'autonomie sont amputées. Par autonomie, il faut entendre : les décisions prises et les actions entreprises par une personne physique dans sa vie quotidienne en vue de subvenir à ses propres besoins de base, ainsi que les activités connexes se rapportant surtout à l'exécution des activités ménagères et à la capacité d'établir des contacts sociaux, de s'épanouir et de s'orienter dans le temps et dans l'espace;
3° gebruiker : iedere natuurlijke persoon die ten gevolge van een 3° usager : toute personne physique qui, en raison d'une autonomie
verminderd zelfzorgvermogen een beroep doet op niet-medische hulp- en réduite, fait appel à une prestation d'aide ou de services non
dienstverlening; médicaux;
4° voorziening : de voorziening die op een professionele basis een of 4° structure : la structure qui fournit ou organise de façon
meer vormen van niet-medische hulp- en dienstverlening verstrekt of professionnelle une ou plusieurs formes d'aide et de services non
organiseert; médicaux;
5° professionele zorgverlener : de natuurlijke persoon die op een 5° prestataire de soins professionnel : la personne physique qui
beroepsmatige basis niet-medische hulp- en dienstverlening verstrekt; fournit de l'aide et des services non médicaux sur une base professionnelle;
6° mantelzorger : de natuurlijke persoon die niet-beroepsmatig 6° intervenant de proximité : la personne physique qui fournit de
niet-medische hulp- en dienstverlening verstrekt. » l'aide et des services non médicaux sur une base non professionnelle.
B.2.3. De artikelen 5 en 6 bepalen de toepassingsvoorwaarden van het » B.2.3. Les articles 5 et 6 déterminent les conditions d'application du
decreet. De artikelen 7 tot 10 organiseren de te volgen procedure om décret. Les articles 7 à 10 organisent la procédure à suivre pour en
ervoor in aanmerking te komen. Artikel 11 richt een « Vlaams Zorgfonds bénéficier. L'article 11 porte création d'un « Fonds flamand
» op en beschrijft de taken die het Fonds worden toevertrouwd. Artikel d'assurance soins » et décrit les tâches qui lui sont confiées.
12 maakt het de Regering mogelijk een adviesorgaan op te richten. L'article 12 permet au Gouvernement d'établir un organe consultatif.
Artikel 13 somt de financieringsbronnen van het Fonds op, waaronder L'article 13 énumère les sources de financement du Fonds, parmi
een dotatie ten laste van de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse lesquelles une dotation à charge du budget général de la Communauté
Gemeenschap (1°), alsook de ontvangsten voortvloeiend uit solidaire flamande (1°), ainsi que les recettes provenant des cotisations
bijdragen (3°). solidaires (3°).
De andere bepalingen van het decreet handelen over de zorgkassen Les autres dispositions du décret traitent des caisses d'assurance
(artikelen 14 tot 18), het toezicht en de controle uitgeoefend op de soins (articles 14 à 18), de la surveillance et du contrôle exercés
zorgkassen en op het Fonds (artikelen 19 tot 21). De artikelen 22 tot sur les caisses d'assurance soins et sur le Fonds (articles 19 à 21).
24 bevatten strafbepalingen en stellen de inwerkingtreding van het Les articles 22 à 24 contiennent des dispositions pénales et fixent
decreet vast. l'entrée en vigueur du décret.
Ten aanzien van de eerste drie middelen samen Sur les trois premiers moyens réunis
B.3.1. Artikel 128, § 1, eerste lid, van de Grondwet bepaalt : B.3.1. L'article 128, § 1er, alinéa 1er, de la Constitution dispose :
« De Raden van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap regelen, ieder wat « Les Conseils de la Communauté française et de la Communauté flamande
hem betreft, bij decreet, de persoonsgebonden aangelegenheden, alsook, règlent par décret, chacun en ce qui le concerne, les matières
voor deze aangelegenheden, de samenwerking tussen de gemeenschappen en personnalisables, de même qu'en ces matières, la coopération entre les
de internationale samenwerking, met inbegrip van het sluiten van communautés et la coopération internationale, y compris la conclusion
verdragen. » de traités. »
B.3.2. Naar luid van artikel 5, § 1, van de bijzondere wet van 8 B.3.2. Aux termes de l'article 5, § 1er, de la loi spéciale du 8 août
augustus 1980 tot hervorming der instellingen zijn de persoonsgebonden 1980 de réformes institutionnelles, les matières personnalisables sont
aangelegenheden : :
« II. Wat de bijstand aan personen betreft : « II. En matière d'aide aux personnes :
1° Het gezinsbeleid met inbegrip van alle vormen van hulp en bijstand 1° La politique familiale en ce compris toutes les formes d'aide et
aan gezinnen en kinderen. d'assistance aux familles et aux enfants.
2° Het beleid inzake maatschappelijk welzijn, met inbegrip van de 2° La politique d'aide sociale, en ce compris les règles organiques
organieke regels betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, met uitzondering van : relatives aux centres publics d'aide sociale, à l'exception :
a) de vaststelling van het minimumbedrag, de toekenningsvoorwaarden en a) de la fixation du montant minimum, des conditions d'octroi et du
de financiering van het wettelijk gewaarborgd inkomen overeenkomstig financement du revenu légalement garanti, conformément à la
de wetgeving tot instelling van het recht op een bestaansminimum; législation instituant le droit à un minimum de moyens d'existence;
[ . ] [ . ]
4° Het beleid inzake minder-validen, met inbegrip van de 4° La politique des handicapés, en ce compris la formation, la
beroepsopleiding, de omscholing en de herscholing van minder-validen, reconversion et le recyclage professionnels des handicapés, à
met uitzondering van : l'exception :
a) de regelen betreffende en de financiering van de toelagen aan de a) des règles et du financement des allocations aux handicapés en ce
minder-validen, met inbegrip van de individuele dossiers; compris les dossiers individuels;
b) de regelen betreffende de financiële tegemoetkoming voor de b) des règles relatives à l'intervention financière pour la mise au
tewerkstelling van minder-valide werknemers, die toegekend wordt aan de werkgevers die minder-validen tewerkstellen. travail de travailleurs handicapés, octroyée aux employeurs occupant des handicapés.
5° Het bejaardenbeleid met uitzondering van de vaststelling van het 5° La politique du troisième âge, à l'exception de la fixation du
minimumbedrag, van de toekenningsvoorwaarden en van de financiering montant minimum, des conditions d'octroi et du financement du revenu
van het wettelijk gewaarborgd inkomen voor bejaarden. légalement garanti aux personnes âgées.
[ . ] » [ . ] »
B.3.3. Uit die bepalingen kan worden afgeleid dat de Grondwetgever en B.3.3. Il se déduit de ces dispositions que le Constituant et le
de bijzondere wetgever de gemeenschappen de hele materie betreffende législateur spécial ont entendu confier aux communautés, au titre des
de bijstand aan personen als persoonsgebonden aangelegenheden wilden matières personnalisables, toute la matière de l'aide aux personnes et
toevertrouwen en dat die met name de hulp en bijstand aan gezinnen, que celle-ci comprend notamment l'aide et l'assistance aux familles,
het beleid inzake maatschappelijk welzijn, het beleid inzake la politique d'aide sociale, la politique des handicapés et la
mindervaliden en het bejaardenbeleid omvat. In zoverre het bestreden politique du troisième âge. En ce qu'il prévoit la prise en charge de
decreet voorziet in de tenlasteneming van kosten gedragen door frais encourus par des personnes ayant une capacité réduite
personen met een verminderd vermogen tot zelfzorg, neemt het maatregelen die deel uitmaken van die materies. B.3.4. Het heeft weinig belang dat de categorie van begunstigden van de bestreden maatregelen niet uitdrukkelijk in de opsomming van artikel 5, § 1, II, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 is vermeld. Men moet immers ervan uitgaan dat de Grondwetgever en de bijzondere wetgever, voor zover zij er niet anders over hebben beschikt, aan de gemeenschappen en gewesten de volledige bevoegdheid hebben toegekend tot het uitvaardigen van de regels die eigen zijn aan de hun toegewezen aangelegenheden. De bijstand waarin de gemeenschappen kunnen voorzien is derhalve niet beperkt tot de diverse categorieën van personen die worden vermeld in artikel 5, § 1, II. B.3.5. Het maakt dan ook geen verschil uit dat de wetgever heeft gekozen voor een stelsel van verzekering, aansluiting, bijdragen en risicocompensatie. Het gaat hierbij om modaliteiten die de bevoegde overheid vermag vast te leggen zonder dat die keuze het beginsel van d'autonomie, le décret attaqué prend des mesures qui font partie de ces matières. B.3.4. Il importe peu que la catégorie des bénéficiaires des mesures critiquées ne soit pas expressément mentionnée dans l'énumération de l'article 5, § 1er, II, de la loi spéciale du 8 août 1980. Il faut en effet considérer que le Constituant et le législateur spécial, dans la mesure où ils n'en disposent pas autrement, ont attribué aux communautés et aux régions toute la compétence d'édicter les règles propres aux matières qui leur ont été transférées. L'aide que les communautés peuvent prévoir n'est donc pas limitée aux diverses catégories de personnes énumérées à l'article 5, § 1er, II. B.3.5. Il est également indifférent que le législateur ait opté pour un régime d'assurance, d'affiliation, de cotisations et de compensation des risques. Il s'agit là de modalités qu'il revient à l'autorité compétente d'arrêter, sans que ce choix puisse remettre en
haar bevoegdheid in het gedrang kan brengen, onder voorbehoud van wat cause le principe de sa compétence, sous réserve de ce qui sera
zal worden onderzocht in B.3.9.1 tot B.3.9.3. examiné en B.3.9.1 à B.3.9.3.
B.3.6. De gemeenschappen mogen bij de aanwending van hun bevoegdheid B.3.6. Dans la mise en oeuvre de leur compétence, les communautés ne
evenwel niet de aangelegenheden vermeld in artikel 5, § 1, II, 2°, a), peuvent toutefois régler les matières visées à l'article 5, § 1er, II,
en 4°, a) en b), regelen en ze mogen evenmin afbreuk doen aan andere 2°, a), et 4°, a) et b), et ne peuvent davantage porter atteinte à
bevoegdheden die aan de federale Staat uitdrukkelijk zijn toegekend d'autres compétences de l'Etat fédéral qui lui sont explicitement
bij de Grondwet of de bijzondere wetten of die, zolang geen uitvoering attribuées par la Constitution ou par les lois spéciales ou qui font
is gegeven aan artikel 35 van de Grondwet, behoren tot zijn residuaire partie de sa compétence résiduelle aussi longtemps que l'article 35 de
bevoegdheid. la Constitution n'est pas exécuté.
B.3.7. Het voordeel van een zorgverzekering, waarbij een zorgkas de B.3.7. Le bénéfice d'une assurance de soins par laquelle une caisse
kosten van niet-medische hulp- en dienstverlening aan personen met een verminderd zelfzorgvermogen ten laste neemt, zonder dat is vereist dat zij noodlijdend zijn, betreft noch de regels inzake het bestaansminimum, noch de regels inzake de financiering van de toelagen voor mindervaliden. Wellicht zullen bij de begunstigden van het decreet personen kunnen worden gevonden die recht hebben of zouden kunnen hebben op die uitkeringen. Maar uit de uitzonderingen waarin de bijzondere wet voorziet, kan niet worden afgeleid dat de gemeenschappen die personen geen andere steunmaatregelen zouden kunnen laten genieten, op andere gronden, voor zover die gemeenschappen niet datgene willen regelen wat de wetgever uitdrukkelijk van hun d'assurance prend en charge des frais encourus pour des prestations d'aide et des services non médicaux fournis à des personnes ayant une capacité réduite d'autonomie, sans qu'il soit exigé qu'elles se trouvent dans le besoin, ne concerne ni les règles relatives au minimum de moyens d'existence ni les règles relatives au financement des allocations pour handicapés. Sans doute pourra-t-il se trouver, parmi les bénéficiaires du décret, des personnes qui ont ou qui pourraient avoir droit à ces prestations. Mais il ne se déduit pas des exceptions prévues par la loi spéciale que les communautés ne pourraient faire bénéficier ces personnes d'autres mesures d'aide, fondées sur d'autres causes, pour autant qu'elles ne prétendent pas
bevoegdheidssfeer heeft uitgesloten. Uit de tekst zelf van voormeld régler celles que le législateur a explicitement exclues de leurs
artikel 5, § 1, II, blijkt daarentegen dat de bijzondere wetgever de compétences. Il ressort, au contraire, du texte même de l'article 5, §
gemeenschappen heeft willen verbieden dezelfde materies te behandelen, 1er, II, précité que le législateur spécial a entendu interdire aux
en ze niet heeft willen verbieden belangstelling te hebben voor communautés de traiter des mêmes matières, non de s'intéresser aux
dezelfde personen als diegenen over wie de federale wetgever zich mêmes personnes que celles dont s'occupe le législateur fédéral.
bekommert. B.3.8. De materie die het voorwerp van het decreet uitmaakt valt B.3.8. La matière qui fait l'objet du décret relève donc, en principe,
bijgevolg in principe onder de bij artikel 5, § 1, II, van de de la compétence attribuée aux communautés par l'article 5, § 1er, II,
bijzondere wet van 8 augustus 1980 aan de gemeenschappen toegekende de la loi spéciale du 8 août 1980.
bevoegdheid. B.3.9.1. Er dient echter nog te worden onderzocht of de Vlaamse B.3.9.1. Il reste cependant à examiner si, dans l'exercice d'une
Gemeenschap bij de uitoefening van een bevoegdheid die haar toekomt, compétence qui lui appartient, la Communauté flamande n'a pas pris des
geen maatregelen heeft genomen die tot gevolg hebben dat inbreuk wordt mesures qui ont pour effet d'empiéter sur une compétence fédérale
gemaakt op een andere federale bevoegdheid dan die welke het voorwerp autre que celles qui font l'objet des exceptions mentionnées à
uitmaken van de uitzonderingen vermeld in artikel 5, § 1, II, van de l'article 5, § 1er, II, de la loi spéciale.
bijzondere wet.
B.3.9.2. De bestreden maatregelen zullen gevolgen hebben voor het B.3.9.2. Les mesures critiquées auront des répercussions sur les
inkomen van de begunstigden ervan aangezien ze hun een aantal kosten revenus de ceux qui en bénéficient puisqu'elles leur éviteront
zullen besparen. Daaruit volgt echter niet dat de decreetgever de certains frais. Il ne s'ensuit toutefois pas que le législateur
bevoegdheid inzake het inkomensbeleid zou hebben miskend die artikel décrétal aurait méconnu la compétence en matière de politique des
6, § 1, VI, vijfde lid, 3°, aan de federale overheid voorbehoudt. Een revenus que l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 3°, réserve à l'autorité
dergelijke bevoegdheid heeft betrekking op de algemene maatregelen fédérale. Une telle compétence concerne les mesures d'ordre général
waarmee de federale overheid het inkomensniveau reglementeert. De par lesquelles l'autorité fédérale réglemente le niveau des revenus.
federale wetgever zou, via zijn bevoegdheid inzake het inkomensbeleid, Le législateur fédéral ne pourrait, par le biais de sa compétence en
de gemeenschappen niet kunnen verhinderen de aangelegenheid van de matière de politique des revenus, empêcher les communautés de régler
bijstand aan personen te regelen, die impliceert dat geldelijke la matière de l'aide aux personnes, qui implique de prendre des
maatregelen in hun voordeel worden genomen. mesures pécuniaires en leur faveur.
Door het beperkte bedrag en effect ervan brengen de bestreden Par leur montant et leur effet limités, les mesures critiquées ne
maatregelen de economische unie en de monetaire eenheid evenmin in mettent pas davantage en péril l'union économique et l'unité
gevaar. monétaire.
B.3.9.3. Tot slot dient de vraag te worden gesteld of het bestreden B.3.9.3. Il convient enfin de se demander si le décret attaqué
decreet geen inbreuk maakt op de bevoegdheid inzake de sociale n'empiète pas sur la compétence en matière de sécurité sociale que
zekerheid, die artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de bijzondere l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale du 8 août
wet van 8 augustus 1980 aan de federale overheid voorbehoudt. 1980 réserve à l'autorité fédérale.
Door de materie van de sociale zekerheid aan de federale overheid voor En réservant la matière de la sécurité sociale à l'autorité fédérale,
te behouden, heeft de bijzondere wetgever willen verbieden dat de le législateur spécial a entendu interdire que les communautés et les
gemeenschappen en gewesten zich zouden mengen in de door de federale régions puissent s'immiscer dans la réglementation établie par
overheid vastgelegde reglementering. Doordat hij echter de l'autorité fédérale. Toutefois, en ce qu'il a attribué aux communautés
gemeenschappen de bevoegdheid heeft toegekend om steunmaatregelen te la compétence de prendre des mesures d'aide en faveur des catégories
nemen ten gunste van de in B.3.3 vermelde categorieën van personen, de personnes mentionnées en B.3.3, il a nécessairement admis que
heeft hij noodzakelijkerwijs erkend dat door die maatregelen personen kunnen worden geholpen die eveneens in aanmerking komen voor het systeem van de sociale zekerheid. Die twee bevoegdheidstoewijzingen moeten op dusdanige wijze worden geïnterpreteerd dat ze verenigbaar zijn. Men kan immers niet vermoeden dat de gemeenschappen slechts personen zouden kunnen helpen die er geen behoefte aan hebben. De decreetgever heeft overigens elke inbreuk uitgesloten door in artikel 6, § 2, van het decreet te bepalen dat tenlastenemingen zullen worden geweigerd indien de gebruiker aanspraak heeft op dekking van dezelfde kosten krachtens andere wettelijke, decretale of reglementaire bepalingen. De maatregelen waarmee de gemeenschap een sociale zekerheidsregel wil wijzigen, ze wil vervangen, ervan wil afwijken of ze wil opheffen zouden als een overschrijding van de gemeenschapsbevoegdheid moeten worden beschouwd. Maar een gemeenschap overschrijdt haar bevoegdheden niet indien zij, bij de uitoefening van de bevoegdheden die haar inzake de bijstand aan personen zijn toegewezen, aan een aantal personen een bijzondere bijstand toekent, onderscheiden van de bijstand toegekend in het kader van het door de federale overheid georganiseerde socialezekerheidsstelsel, en zonder te raken aan een aan die overheid voorbehouden materie. B.3.10. Daaruit volgt dat de Vlaamse Gemeenschap een bevoegdheid heeft uitgeoefend die de hare was, zonder zich bevoegdheden toe te eigenen die de Grondwet en de bijzondere wet tot hervorming der instellingen aan de federale overheid voorbehouden. De eerste drie middelen zijn niet gegrond. Ten aanzien van het vierde middel puissent être aidées par ces mesures des personnes qui peuvent bénéficier, par ailleurs, du système de sécurité sociale. Ces deux attributions de compétence doivent s'interpréter de la manière qui les rend compatibles. On ne peut en effet présumer que ne pourraient être aidées par les communautés que les personnes qui n'en ont pas besoin. Le législateur décrétal a par ailleurs exclu tout empiétement en prévoyant, à l'article 6, § 2, du décret, que les prises en charge seront refusées si l'usager a droit à la couverture des mêmes frais en vertu d'autres dispositions légales, décrétales ou réglementaires. Devraient être considérées comme excédant la compétence d'une communauté les mesures par lesquelles elle prétendrait modifier une règle de sécurité sociale, la remplacer, y déroger ou l'abroger. Mais une communauté n'excède pas ses compétences si, dans l'exercice des compétences qui lui sont attribuées en matière d'aide aux personnes, elle accorde à certaines d'entre elles une aide particulière, distincte de celles qui sont accordées par le régime de sécurité sociale organisé par l'autorité fédérale, et sans toucher à une matière réservée à celle-ci. B.3.10. Il s'ensuit que la Communauté flamande a exercé une compétence qui lui appartient, sans empiéter sur celles que la Constitution et la loi spéciale de réformes institutionnelles réservent à l'autorité fédérale. Les trois premiers moyens ne sont pas fondés. Quant au quatrième moyen
B.4.1. Naar luid van artikel 128, § 2, van de Grondwet hebben de B.4.1. Aux termes de l'article 128, § 2, de la Constitution, les
decreten waarbij de gemeenschappen de persoonsgebonden aangelegenheden décrets par lesquels les communautés règlent les matières
regelen personnalisables
« kracht van wet respectievelijk in het Nederlandse taalgebied en in « ont force de loi respectivement dans la région de langue française
het Franse taalgebied, alsmede, tenzij wanneer een wet aangenomen met et dans la région de langue néerlandaise, ainsi que, sauf si une loi
de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid er anders over adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa, en dispose
beschikt, ten aanzien van de instellingen gevestigd in het tweetalige autrement, à l'égard des institutions établies dans la région bilingue
gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun organisatie, moeten worden de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leur organisation, doivent
beschouwd uitsluitend te behoren tot de ene of de andere gemeenschap être considérées comme appartenant exclusivement à l'une ou à l'autre
». communauté ».
B.4.2. Terwijl artikel 4, § 1, van het decreet bepaalt dat elke B.4.2. Si l'article 4, § 1er, du décret prévoit que toute personne
persoon die binnen het Nederlandse taalgebied zijn woonplaats heeft ayant son domicile en région de langue néerlandaise doit être affiliée
moet zijn aangesloten bij een erkende zorgkas, bij ontstentenis à une caisse d'assurance soins agréée, faute de quoi elle est affiliée
waarvan de persoon ambtshalve wordt aangesloten bij de door het Vlaams d'office à la caisse établie par le Fonds flamand d'assurance soins,
Zorgfonds opgerichte zorgkas, geldt dat niet voor de personen die il n'en est pas de même des personnes domiciliées en région bilingue
binnen het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad hun woonplaats hebben. de Bruxelles-Capitale. Pour celles-ci, l'article 4, § 2, prévoit
Voor die personen bepaalt artikel 4, § 2, dat zij zich « vrijwillig qu'elles ont « la possibilité de s'affilier volontairement à une
[kunnen] aansluiten bij een [ . ] zorgkas ». caisse [ . ] ».
B.4.3. Daaruit volgt dat de bepalingen van het decreet verplicht van B.4.3. Il s'ensuit que les dispositions du décret s'appliquent
toepassing zijn op de zorgkassen gevestigd in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die aan de definitie gegeven in artikel 128, § 2, van de Grondwet beantwoorden, maar dat de verplichtingen van de in dat gebied gedomicilieerde personen zijn toe te schrijven aan hun vrijwillige beslissing zich bij een dergelijke kas aan te sluiten en dat die aangeslotenen hun verplichtingen slechts moeten nakomen zolang zij aangesloten blijven. B.4.4. Het bestreden decreet kan bijgevolg niet worden beschouwd als zijnde een decreet dat rechtsregels oplegt aan personen met woonplaats in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad. Het middel is niet gegrond. Ten aanzien van het vijfde middel B.5.1. Na de procedure te hebben beschreven die de gebruiker die een obligatoirement aux caisses établies dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale qui répondent à la définition donnée à l'article 128, § 2, de la Constitution mais que les obligations qui incombent aux personnes domiciliées dans cette région auront pour cause leur décision libre de s'affilier à une telle caisse et qu'elles ne seront tenues de les respecter qu'aussi longtemps qu'elles resteront affiliées. B.4.4. Le décret attaqué ne peut donc être considéré comme imposant des règles de droit à des personnes ayant leur domicile dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale. Le moyen n'est pas fondé. Quant au cinquième moyen B.5.1. Après avoir décrit la procédure que doit suivre l'usager qui
tegemoetkoming van de kas wenst, moet volgen, bepaalt de wetgever in souhaite une intervention de la caisse, le législateur dispose à
artikel 8, § 4 : l'article 8, § 4° :
« L'usager peut former opposition à la décision envisagée par la
« De gebruiker kan bezwaar aantekenen tegen de voorgenomen beslissing caisse d'assurance soins. Le gouvernement règle la procédure de
van de zorgkas. De regering regelt de bezwaarprocedure. Zij kan een réclamation. Il peut soit constituer une commission de réclamation
multidisciplinair samengestelde bezwaarcommissie oprichten of bepalen composée de façon multidisciplinaire, soit déterminer qui traitera la
wie het bezwaar behandelt. réclamation.
[ . ] » [ . ] »
B.5.2. Artikel 23 van het bestreden decreet bepaalt : B.5.2. L'article 23 du décret attaqué dispose :
« Aan artikel 582 van het Gerechtelijk Wetboek wordt, wat de Vlaamse « A l'article 582 du Code judiciaire, un 6° est ajouté pour ce qui
Gemeenschap betreft, een 6° toegevoegd, dat luidt als volgt : concerne la Communauté flamande, libellé comme suit :
' 6° van de geschillen betreffende de rechten en verplichtingen die ' 6° des litiges relatifs aux droits et aux obligations découlant de
voortvloeien uit de toepassing van het decreet van ( . ) houdende de l'application du décret ( . ) portant organisation de l'assurance
organisatie van de zorgverzekering'. » soins '. »
B.5.3. De verzoekende partij stelt in een eerste onderdeel dat de B.5.3. La partie requérante soutient, première branche, que le
decreetgever een rechtscollege zou hebben opgericht en de bevoegdheden législateur décrétal aurait créé une juridiction et déterminé ses
ervan zou hebben bepaald, met miskenning van artikel 147 van de compétences en méconnaissance de l'article 147 de la Constitution et
Grondwet, en in een tweede onderdeel dat hij de arbeidsrechtbank een que, deuxième branche, il aurait attribué une compétence nouvelle au
nieuwe bevoegdheid zou hebben toegekend, met schending van de artikelen 146 en 157, derde lid, van de Grondwet. tribunal du travail, en violation des articles 146 et 157, alinéa 3, de la Constitution.
B.5.4. Wat het eerste onderdeel betreft, blijkt geenszins dat de B.5.4. En ce qui concerne la première branche, il n'apparaît en rien
decreetgever bij artikel 8, § 4, een administratief rechtscollege had que, par l'article 8, § 4, le législateur décrétal aurait entendu
willen oprichten. Hij heeft enkel een administratieve bezwaarprocedure créer une juridiction administrative. Il a seulement établi un mode de
bepaald. Dat onderdeel van het middel kan niet worden aangenomen. réclamation administrative. En cette branche, le moyen ne peut être
B.5.5.1. Wat het tweede onderdeel betreft, bepaalt artikel 146 van de accueilli. B.5.5.1. En ce qui concerne la seconde branche, l'article 146 de la
Grondwet : Constitution dispose :
« Geen rechtbank, geen met eigenlijke rechtspraak belast orgaan kan « Nul tribunal, nulle juridiction contentieuse ne peut être établi
worden ingesteld dan krachtens een wet. [ . ] » qu'en vertu d'une loi. [ . ] »
Artikel 157, derde lid, van de Grondwet bepaalt : L'article 157, alinéa 3, de la Constitution dispose :
« De wet regelt eveneens de organisatie van de arbeidsgerechten, hun « La loi règle aussi l'organisation des juridictions du travail, leurs
bevoegdheid, de wijze van benoeming en de duur van het ambt van hun attributions, le mode de nomination de leurs membres et la durée des
leden. » fonctions de ces derniers. »
Die bepalingen behouden aan de federale wetgever de bevoegdheid voor Ces dispositions réservent au législateur fédéral la compétence
om rechtscolleges op te richten en hun bevoegdheden te bepalen. d'établir des juridictions et de définir leurs attributions.
B.5.5.2. De Vlaamse Regering beroept zich op de toepassing van artikel B.5.5.2. Le Gouvernement flamand invoque l'application de l'article
10, gelezen in samenhang met artikel 19, § 1, van de bijzondere wet 10, lu en combinaison avec l'article 19, § 1er, de la loi spéciale du
van 8 augustus 1980, zoals gewijzigd bij de bijzondere wet van 16 juli 8 août 1980 tel qu'il a été modifié par la loi spéciale du 16 juillet
1993. 1993.
Opdat die bepalingen toepassing kunnen vinden, is vereist dat de Pour que ces dispositions puissent trouver à s'appliquer, il est
aangenomen reglementering noodzakelijk is voor de uitoefening van de requis que la réglementation adoptée soit nécessaire à l'exercice des
gemeenschapsbevoegdheden, dat die aangelegenheid zich leent tot een compétences de la Communauté, que cette matière se prête à un régime
gedifferentieerde regeling en dat de weerslag van de betrokken différencié et que l'incidence des dispositions en cause sur la
bepalingen op die aangelegenheid slechts marginaal is. matière ne soit que marginale.
B.5.5.3. De Vlaamse Regering wijst in haar memorie erop dat het niet B.5.5.3. Le Gouvernement flamand observe dans son mémoire qu'il n'est
aangewezen is de betwistingen inzake de toepassing van de guère indiqué de ne pas régler le sort des litiges concernant
zorgverzekering niet te regelen en ze bijgevolg krachtens het gemeen l'application de l'assurance soins et, partant, de les faire traiter,
recht te laten beslechten door de rechtbanken van eerste aanleg of en vertu du droit commun, par les tribunaux de première instance ou
door de vrederechter, naar gelang van de waarde van de vordering, par le juge de paix, en fonction de la valeur de la demande, alors que
terwijl de geschillen over de toepassing van andere welzijnsregelingen les litiges concernant l'application d'autres réglementations en
alle aan de arbeidsrechtbank worden toegewezen. matière d'aide sociale sont tous attribués au tribunal du travail.
B.5.5.4. De Vlaamse Regering toont niet aan en het Hof ziet niet in, in welk opzicht de wijziging die de in het geding zijnde bepaling in de bevoegdheden van de arbeidsrechtbanken aanbrengt, noodzakelijk is voor de uitoefening van de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap inzake de organisatie van de zorgverzekering, aangezien er een beroep bestaat bij andere rechtscolleges, met toepassing van de algemene bevoegdheidstoewijzing die door de federale wetgever aan de burgerlijke rechtscolleges is verleend. Daaruit volgt dat de decreetgever, zonder dat zulks kan worden verantwoord, afbreuk heeft gedaan aan de bevoegdheden die aan de federale wetgever zijn voorbehouden. B.5.5.4. Le Gouvernement flamand n'indique pas et la Cour n'aperç oit pas en quoi la modification apportée aux attributions des tribunaux du travail par la disposition en cause est nécessaire à l'exercice par la Communauté de sa compétence en matière d'organisation de l'assurance soins, dès lors qu'un recours existe auprès d'autres juridictions, en application de l'attribution générale de compétence conférée aux juridictions civiles par le législateur fédéral. Il s'ensuit que le législateur décrétal a porté atteinte, sans que cela puisse se justifier, aux compétences réservées au législateur fédéral.
B.5.5.5. Het middel is in zijn tweede onderdeel gegrond. B.5.5.5. Le moyen, en sa seconde branche, est fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
- vernietigt artikel 23 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van - annule l'article 23 du décret de la Communauté flamande du 30 mars
30 maart 1999 houdende de organisatie van de zorgverzekering; 1999 portant organisation de l'assurance soins;
- verwerpt het beroep voor het overige. - rejette le recours pour le surplus.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 maart 2001, janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 mars
door de voormelde zetel, waarin rechter M. Bossuyt voor de uitspraak 2001, par le siège précité, dans lequel le juge M. Bossuyt est
is vervangen door rechter L. Lavrysen, overeenkomstig artikel 110 van de voormelde wet. remplacé, pour le prononcé, par le juge L. Lavrysen, conformément à l'article 110 de la même loi.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^