Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 122/2000 van 29 november 2000 Rolnummer 1778 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalinge Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Arrest nr. 122/2000 van 29 november 2000 Rolnummer 1778 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalinge Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) Arrêt n° 122/2000 du 29 novembre 2000 Numéro du rôle : 1778 En cause : le recours en annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses, introduit La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 122/2000 van 29 november 2000 Arrêt n° 122/2000 du 29 novembre 2000
Rolnummer 1778 Numéro du rôle : 1778
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de En cause : le recours en annulation des articles 59 et 60 de la loi du
wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et
werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen, ingesteld door de portant des dispositions diverses, introduit par la Confédération
Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf. nationale de la construction.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse en M. Bossuyt, Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep I. Objet du recours
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 oktober Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 1er
1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 4 octobre 1999 et parvenue au greffe le 4 octobre 1999, un recours en
oktober 1999, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 59
en 60 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative au
voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions
diverses (publiée au Moniteur belge du 1er avril 1999) a été introduit
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 april 1999), door de par la Confédération nationale de la construction, dont le siège est
Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf, met zetel te 1000 Brussel, établi à 1000 Bruxelles, rue du Lombard 34-42.
Lombardstraat 34-42.
II. De rechtspleging II. La procédure
Bij beschikking van 4 oktober 1999 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 4 octobre 1999, le président en exercice a désigné
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. des articles 71 ou 72 de la loi organique.
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi
organieke wet bij op 17 november 1999 ter post aangetekende brieven. organique, par lettres recommandées à la poste le 17 novembre 1999.
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 23 november 1999. Moniteur belge du 23 novembre 1999.
Memories zijn ingediend door : Des mémoires ont été introduits par :
- de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 3 januari 2000 - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par
ter post aangetekende brief; lettre recommandée à la poste le 3 janvier 2000;
- de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 3 januari - le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre
2000 ter post aangetekende brief. recommandée à la poste le 3 janvier 2000.
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi
organieke wet bij op 3 februari 2000 ter post aangetekende brieven. organique, par lettres recommandées à la poste le 3 février 2000.
Memories van antwoord zijn ingediend door : Des mémoires en réponse ont été introduits par :
- de Ministerraad, bij op 14 februari 2000 ter post aangetekende - le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 14
brief; février 2000;
- de verzoekende partij, bij op 3 maart 2000 ter post aangetekende - la partie requérante, par lettre recommandée à la poste le 3 mars
brief. 2000.
Bij beschikkingen van 30 maart 2000 en 28 september 2000 heeft het Hof Par ordonnances du 30 mars 2000 et du 28 septembre 2000, la Cour a
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot prorogé respectivement jusqu'aux 1er octobre 2000 et 1er avril 2001 le
respectievelijk 1 oktober 2000 en 1 april 2001. délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Bij beschikking van 12 juli 2000 heeft het Hof de zaak in gereedheid Par ordonnance du 12 juillet 2000, la Cour a déclaré l'affaire en état
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 26 september et fixé l'audience au 26 septembre 2000.
2000. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats,
bij op 13 juli 2000 ter post aangetekende brieven. par lettres recommandées à la poste le 13 juillet 2000.
Op de openbare terechtzitting van 26 september 2000 : A l'audience publique du 26 septembre 2000 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. A. Delvaux en Mr. V. Bertrand, advocaten bij de balie te Luik, . Me A. Delvaux et Me V. Bertrand, avocats au barreau de Liège, pour
voor de verzoekende partij; la partie requérante;
. Mr. M. Jaspar loco Mr. E. Maron, advocaten bij de balie te Brussel, . Me M. Jaspar loco Me E. Maron, avocats au barreau de Bruxelles, pour
voor de Ministerraad; le Conseil des ministres;
. Mr. D. Wagner loco Mr. J. Clesse, advocaten bij de balie te Luik, . Me D. Wagner loco Me J. Clesse, avocats au barreau de Liège, pour le
voor de Waalse Regering; Gouvernement wallon;
- hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en M. Bossuyt verslag uitgebracht; - les juges-rapporteurs P. Martens et M. Bossuyt ont fait rapport;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- is de zaak in beraad genomen. - l'affaire a été mise en délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
Standpunt van de verzoekende partij Position de la partie requérante
A.1. De Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf vordert de A.1. La Confédération nationale de la construction demande
vernietiging van de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 l'annulation des articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 relative
betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions
houdende diverse bepalingen. Zij doet gelden dat, aangezien die diverses. Elle fait valoir que ces articles ayant pour objet de
artikelen tot doel hebben de zogenaamde ondernemingen « voor sociale dispenser les entreprises dites « d'économie sociale d'insertion » de
inschakelingseconomie » vrij te stellen van de inschrijving in het l'inscription au registre de commerce pour l'obtention de l'agréation,
handelsregister teneinde de erkenning te verkrijgen, en het die et permettant donc à ces entreprises de soumissionner, à des
ondernemingen dus mogelijk maken tegen gunstigere voorwaarden in de
schrijven voor dezelfde opdrachten als die waarvoor haar leden zich conditions plus avantageuses, aux mêmes marchés que ceux auxquels
inschrijven, zij belang heeft bij het beroep. soumissionnent ses membres, elle a intérêt au recours.
A.2.1. De verzoekster leidt een eerste middel af uit de schending van A.2.1. La requérante prend un premier moyen de la violation de
artikel 6, § 1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus l'article 6, § 1er, IX, 1° et 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de
1980 tot hervorming der instellingen. Uit dat artikel zou volgen dat
het onderwerp van de aangevochten bepalingen rechtstreeks onder de réformes institutionnelles. Il résulterait de cet article que l'objet
bevoegdheid van de gewesten inzake werkgelegenheidsbeleid valt. des dispositions attaquées relève directement de la compétence des
A.2.2. Ze voegt daaraan toe dat mochten de artikelen 59 en 60 van de régions en matière de politique de l'emploi.
wet van 26 maart 1999 zo worden geanalyseerd dat ze onder de A.2.2. Elle ajoute que si les articles 59 et 60 de la loi du 26 mars
bevoegdheid vallen van de federale Staat, nog zou moeten worden 1999 devaient s'analyser comme relevant de la compétence de l'Etat
vastgesteld dat de uitoefening van die bevoegdheid op onevenredige fédéral, encore faudrait-il constater que l'exercice de cette
wijze afbreuk heeft gedaan aan de bevoegdheden van de gewesten. compétence a empiété de manière disproportionnée sur les compétences
A.3.1. De verzoekster leidt een tweede middel af uit de schending van des régions. A.3.1. La requérante prend un deuxième moyen de la violation des
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zij zet uiteen dat het doel van articles 10 et 11 de la Constitution. Elle expose que l'objet des
de bestreden bepalingen erin bestaat de ondernemingen voor sociale dispositions attaquées est de dispenser les entreprises d'économie
inschakelingseconomie vrij te stellen van de verplichting tot sociale d'insertion de l'obligation d'inscription au registre de
inschrijving in het handelsregister teneinde een erkenning te kunnen commerce pour pouvoir obtenir une agréation comme entrepreneur, et que
verkrijgen als aannemer, en dat bovendien die bepalingen in het kader par ailleurs, ces dispositions s'inscrivent dans le cadre de la
passen van de wetgeving op de overheidsopdrachten waar het législation sur les marchés publics où le principe d'égalité entre
gelijkheidsbeginsel onder inschrijvers een heel bijzondere vorm soumissionnaires prend un relief tout particulier.
aanneemt. A.3.2. In het eerste onderdeel van het middel is de verzoekster van A.3.2. Dans la première branche du moyen, la requérante estime que les
mening dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn geschonden in articles 10 et 11 de la Constitution sont violés dans la mesure où,
zoverre, met de duidelijke bedoeling de verenigingen zonder winstoogmerk die niet de mogelijkheid hebben de erkenning te verkrijgen, vermits zij niet kunnen worden ingeschreven in het handelsregister - ertoe in staat te stellen in te schrijven voor overheidsopdrachten, het alle ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie zijn die worden vrijgesteld van inschrijving in het handelsregister, terwijl de meeste onder hen, en met name de vennootschappen met een commerciële vorm maar met een sociaal oogmerk, ze zouden kunnen verkrijgen. Daaruit volgt dat de door de wetgever aangewende middelen onevenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. A.3.3. In het tweede onderdeel van het middel doet de verzoekster dans l'objectif déclaré de permettre aux associations sans but lucratif - qui n'ont pas la possibilité d'obtenir l'agréation, puisqu'elles ne peuvent être inscrites au registre de commerce - de soumissionner des marchés publics, ce sont toutes les sociétés d'économie sociale d'insertion qui sont dispensées de l'inscription au registre de commerce alors que la plupart d'entre elles, et notamment les sociétés à forme commerciale mais à finalité sociale, pourraient l'obtenir. Il en résulte que les moyens utilisés par le législateur sont disproportionnés par rapport au but poursuivi. A.3.3. Dans la seconde branche du moyen, la requérante fait valoir que
gelden dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn geschonden, in zoverre de verenigingen zonder winstoogmerk nu de erkenning kunnen verkrijgen, terwijl zij misschien niet voldoen aan de opleidingsvoorwaarden die voor de andere ondernemingen die moeten zijn ingeschreven in het handelsregister vereist zijn en die in het bijzonder verantwoord zijn in het kader van het gunnen van overheidsopdrachten. De verenigingen zonder winstoogmerk en de andere ondernemingen, in het bijzonder die van de commerciële sector, worden dus op dezelfde wijze behandeld terwijl ze zich in verschillend situaties bevinden. Standpunt van de Ministerraad en van de Waalse Regering Wat betreft de ontvankelijkheid van het beroep A.4.1. De Ministerraad en de Waalse Regering doen opmerken dat de verzoekende partij nog niet het bewijs heeft geleverd van het feit dat zij de formaliteiten in acht heeft genomen die zijn vereist bij de wet les articles 10 et 11 de la Constitution sont violés dans la mesure où les associations sans but lucratif peuvent maintenant obtenir l'agréation alors qu'elles ne satisfont peut-être pas aux conditions de formation qui sont exigées des autres entreprises devant être inscrites au registre de commerce et qui sont particulièrement justifiées dans le cadre de l'attribution des marchés publics. Les associations sans but lucratif et les autres entreprises, en particulier celles du secteur marchand, sont donc traitées de manière identique alors qu'elles se trouvent dans des situations différentes. Position du Conseil des ministres et du Gouvernement wallon En ce qui concerne la recevabilité du recours A.4.1. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon relèvent que la partie requérante n'a pas encore apporté la preuve de ce qu'elle a
van 27 juni 1921 « waarbij aan de vereenigingen zonder winstgevend respecté les formalités requises par la loi du 27 juin 1921 accordant
doel en aan de instellingen van openbaar nut rechtspersoonlijkheid la personnalité civile aux associations sans but lucratif et aux
wordt verleend », teneinde in rechte te treden. Wanneer dat bewijs établissements d'utilité publique, afin d'agir en justice. A défaut
niet wordt geleverd, zou het beroep onontvankelijk moeten worden verklaard. d'apporter cette preuve, le recours devrait être déclaré irrecevable.
A.4.2. De Ministerraad en de Waalse Regering zijn van mening dat de A.4.2. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon estiment que
verzoekster geen belang heeft bij het vorderen van de vernietiging van la requérante n'a pas d'intérêt à demander l'annulation de l'article
artikel 59 van de wet van 26 maart 1999. Die bepaling, die geen 59 de la loi du 26 mars 1999. Cette disposition, qui n'a pas de portée
normerende draagwijdte heeft vermits zij enkel de definitie vaststelt normative puisqu'elle ne fait qu'établir la définition des entreprises
van de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie, raakt niet d'économie sociale d'insertion, n'affecte pas l'objet social de la
het maatschappelijk doel van de verzoekster. Aangezien de artikelen 59 requérante. Etant donné que les articles 59 et 60 sont dissociables,
en 60 los van elkaar kunnen worden gezien, moet het beroep le recours doit être déclaré irrecevable en tant qu'il vise l'article
onontvankelijk worden verklaard in zoverre het artikel 59 beoogt. 59.
A.4.3. De Waalse Regering is bovendien van mening dat de verzoekende A.4.3. Le Gouvernement wallon estime par ailleurs que la partie
partij evenmin belang heeft bij het vorderen van de vernietiging van requérante n'a pas non plus d'intérêt à demander l'annulation de
artikel 60. Die bepaling raakt immers een domein dat tot de l'article 60. Cette disposition touche en effet à un domaine relevant
verdediging van de collectieve belangen van de bouwondernemingen de la défense des intérêts collectifs des entreprises de la
behoort. De ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie die als construction. Les entreprises d'économie sociale d'insertion agréées
aannemers worden erkend, kunnen lid worden van de verzoekende comme entrepreneurs peuvent devenir membres de la Confédération
Confederatie. Doordat zij artikel 60 aanvecht, treedt zij tegen die requérante. En attaquant l'article 60, celle-ci agit à l'encontre de
ondernemingen op, wat in strijd lijkt te zijn met haar maatschappelijk doel. ces entreprises, ce qui paraît contraire à son objet social.
Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikel 6, § Quant au moyen pris de la violation de l'article 6, § 1er, IX, 1° et
1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles
A.5. Wat betreft artikel 60 zijn de Ministerraad en de Waalse Regering A.5. En ce qui concerne l'article 60, le Conseil des ministres et le
van mening dat de gewesten geen exclusieve bevoegdheid genieten die Gouvernement wallon estiment que les régions ne jouissent pas d'une
betrekking heeft op het hele werkgelegenheidsbeleid. Zij citeren compétence exclusive portant sur l'ensemble de la politique de
verscheidene arresten van het Hof en brengen in herinnering dat de l'emploi. Citant plusieurs arrêts de la Cour, ils rappellent que
federale Staat bevoegd is inzake werkgelegenheidsbeleid en dat de l'Etat fédéral est compétent en matière de politique de l'emploi et
gewesten bevoegd zijn inzake arbeidsbemiddeling voor werklozen. que les régions sont compétentes en matière de placement des chômeurs.
Bovendien doen zij opmerken dat artikel 60 de overheidsopdrachten Par ailleurs, ils relèvent que l'article 60 concerne les marchés
betreft, en meer in het bijzonder de reglementering inzake de publics, et plus précisément la réglementation en matière d'agréation
erkenning van de aannemers, een aangelegenheid die, overeenkomstig des entrepreneurs, matière qui est, conformément à l'article 6, § 1er,
artikel 6, § 1, VI, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, onder de bevoegdheid van de federale wetgever valt. A.6. Ten aanzien van een mogelijke onevenredige inbreuk op de bevoegdheden van de gewesten, die in ondergeschikte orde door de verzoekster wordt aangevoerd, doen de Ministerraad en de Waalse Regering opmerken dat de aangevochten bepalingen geen inbreuk maken op de gewestelijke bevoegdheden inzake werkgelegenheidsbeleid. Zij onderstrepen vervolgens dat het argument duister, vaag en niet bewezen is en dat het bijgevolg onontvankelijk moet worden verklaard. Zij wijzen er ten slotte op dat het Waalse Gewest betrokken is geweest bij VI, de la loi spéciale du 8 août 1980, de la compétence du législateur fédéral. A.6. Quant à un éventuel empiétement disproportionné sur les compétences des régions, soutenu à titre subsidiaire par la requérante, le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon relèvent que les dispositions attaquées n'empiètent pas sur les compétences régionales en matière de politique de l'emploi. Ils soulignent ensuite que l'argument est obscur, imprécis et non démontré, et qu'il doit, partant, être déclaré irrecevable. Ils signalent enfin que la Région wallonne a été associée à l'élaboration
de totstandkoming van de wet en dat de door de federale overheid en de de la loi, et que les initiatives prises par l'autorité fédérale et
gewesten genomen initiatieven bestemd zijn om elkaar aan te vullen. les régions sont destinées à se compléter.
Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikelen 10 Quant au moyen pris de la violation des articles 10 et 11 de la
en 11 van de Grondwet Constitution
A.7. De Ministerraad en de Waalse Regering preciseren dat de bedoeling A.7. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon précisent que
van de auteurs van het aangevochten artikel 60 erin bestaat de toegang le but des auteurs de l'article 60 attaqué est de permettre l'accès
tot de overheidsopdrachten mogelijk te maken voor de ondernemingen aux marchés publics des entreprises d'économie sociale d'insertion, y
voor sociale inschakelingseconomie, ook wanneer de rechtsvorm die zij compris lorsque la forme juridique qu'elles ont adoptée ne leur permet
hebben aangenomen hen niet in staat stelt te worden ingeschreven in pas d'être immatriculées au registre de commerce. Il en va notamment
het handelsregister. Dat geldt met name aldus voor de verenigingen ainsi des associations sans but lucratif. Ils font remarquer que la
zonder winstoogmerk. Zij doen opmerken dat de bij artikel 60 dérogation introduite par l'article 60 est strictement limitée à la
ingevoerde afwijking strikt beperkt is tot de voorwaarden in verband condition relative à l'inscription au registre de commerce. Pour être
met de inschrijving in het handelsregister. Om als aannemer van werken agréées en qualité d'entrepreneur de travaux, les entreprises
te worden erkend, moeten de ondernemingen voor sociale d'économie sociale d'insertion doivent, par contre, satisfaire à
inschakelingseconomie daarentegen voldoen aan alle andere voorwaarden l'ensemble des autres conditions posées par l'article 4, § 1er, de la
die worden gesteld in artikel 4, § 1, van de wet van 20 maart 1991. loi du 20 mars 1991.
A.8. De Ministerraad en de Waalse Regering weerleggen het eerste A.8. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon réfutent le
onderdeel van het middel dat is afgeleid uit de te ruime
toepassingsfeer van het aangevochten artikel 60. Ze zijn van mening moyen, en sa première branche, déduit du champ d'application trop
dat die bepaling redelijkerwijze moet worden geïnterpreteerd, met name large de l'article 60 attaqué. Ils considèrent que cette disposition
rekening houdend met de verplichtingen die bovendien worden opgelegd doit être interprétée raisonnablement, en tenant compte notamment des
bij de op 20 juli 1964 gecoördineerde wetten betreffende het obligations imposées par ailleurs, par les lois coordonnées du 20
handelsregister. De draagwijdte van de afwijking moet worden beperkt juillet 1964 relatives au registre de commerce. La portée de la
tot de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie waarvan de dérogation doit être limitée aux entreprises d'économie sociale
rechtsvorm niet de inschrijving in het handelsregister mogelijk maakt. d'insertion dont la forme juridique ne permet pas l'immatriculation au
De omstandigheid dat niet zal worden onderzocht of een onderneming registre de commerce. La circonstance qu'il ne sera pas vérifié si une
voor sociale inschakelingseconomie is ingeschreven in het entreprise d'économie sociale d'insertion est immatriculée au registre
handelsregister om haar de erkenning als aannemer van werken toe te de commerce pour lui accorder l'agréation comme entrepreneur de
kennen, stelt die onderneming niet vrij van de verplichtingen die travaux ne libère pas cette entreprise des obligations résultant des
voortvloeien uit de op 20 juli 1964 gecoördineerde wetten. Op die lois coordonnées du 20 juillet 1964. Interprétée de cette façon, la
wijze geïnterpreteerd is de bestreden bepaling niet onevenredig. disposition entreprise n'est pas disproportionnée.
A.9.1. Ten aanzien van het tweede onderdeel van het middel betogen de Ministerraad en de Waalse Regering dat de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie die een bijzondere rechtsvorm aannemen die het hun niet mogelijk maakt te worden ingeschreven in het handelsregister en de andere bedrijven zich in fundamenteel verschillende situaties bevinden en bijgevolg niet vergelijkbaar zijn. A.9.2. Het door de wetgever nagestreefde doel is zeker wettig. Teneinde het scheppen van arbeidsplaatsen te stimuleren heeft hij de sociale economie willen bevorderen. Om die doelstelling te bereiken, was de deelname van de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie aan de overheidsopdrachten, die een groot deel A.9.1. Quant à la seconde branche du moyen, le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon soutiennent que les entreprises d'économie sociale d'insertion revêtant une forme juridique qui ne leur permet pas d'être immatriculées au registre de commerce et les autres entreprises sont dans des situations fondamentalement différentes et ne sont dès lors pas comparables. A.9.2. Le but poursuivi par le législateur est assurément légitime. En vue de stimuler la création d'emplois, il a entendu favoriser l'économie sociale. Afin d'atteindre cet objectif, la participation des entreprises d'économie sociale d'insertion aux marchés publics,
van de Belgische economie vertegenwoordigen, onontbeerlijk. De qui constituent un grand pan de l'économie belge, était indispensable.
vastgestelde afwijking is strikt noodzakelijk voor die doelstelling en La dérogation établie est strictement nécessaire à cet objectif, et
blijkt niet onevenredig. De ondernemingen die zijn vrijgesteld van de n'apparaît pas disproportionnée. Les entreprises dispensées de
inschrijving in het handelsregister moeten, voor het overige, voldoen l'inscription au registre de commerce doivent, pour le surplus,
aan alle voorwaarden die op hen van toepassing zijn ten aanzien van de satisfaire à l'ensemble des conditions qui leur sont applicables eu
rechtsvorm die zij hebben aangenomen, alsmede aan de andere égard à la forme juridique qu'elles ont empruntée, ainsi qu'aux autres
voorwaarden vastgesteld in artikel 4, § 1, van de wet van 20 maart conditions fixées par l'article 4, § 1er, de la loi du 20 mars 1991
1991, en met name over voldoende technische bekwaamheid en voldoende et, notamment, disposer des capacités techniques, financières et
financiële en economische draagkracht beschikken. économiques suffisantes.
Memorie van antwoord van de verzoekster Mémoire en réponse de la requérante
A.10. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep voegt de A.10. Quant à la recevabilité du recours, la requérante joint à son
verzoekster bij haar memorie van antwoord het bewijs van de
bekendmaking van haar statuten in de bijlagen tot het Belgisch mémoire en réponse la preuve de la publication de ses statuts aux
Staatsblad, alsmede het bewijs van de neerlegging van de lijst van haar leden ter griffie van de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Ten aanzien van haar belang betoogt de verzoekster dat de artikelen 59 en 60 van de wet van 26 maart 1999 onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. A.11. Wat betreft het eerste middel antwoordt de verzoekster dat het doel van de bestreden bepalingen wel degelijk erin bestaat de maatschappelijke intergratie en de inschakeling in het arbeidsproces van werkzoekenden die moeilijk aan werk kunnen worden geholpen te bevorderen en dat zij moeten worden beschouwd als de basis voor een beleid van arbeidsbemiddeling voor werklozen. Het aangevochten artikel annexes du Moniteur belge, ainsi que la preuve du dépôt de la liste de ses membres au greffe du Tribunal de première instance de Bruxelles. Quant à son intérêt, la requérante soutient que les articles 59 et 60 de la loi du 26 mars 1999 sont indissociables. A.11. En ce qui concerne le premier moyen, la requérante répond que l'objet des dispositions entreprises est bien de favoriser l'insertion sociale et professionnelle des demandeurs d'emploi difficiles à placer, et qu'elles doivent donc s'analyser comme la base d'une
60 heeft tot enige doelstelling de ondernemingen voor sociale politique de placement des chômeurs. L'article 60 attaqué a pour
inschakelingseconomie te bevorderen en valt dus niet onder de objectif unique de favoriser les entreprises d'économie sociale
reglementering van de overheidsopdrachten maar onder het beleid van de d'insertion et ne ressortit donc pas à la réglementation des marchés
gewesten. publics, mais à la politique des régions.
A.12.1. Ten aanzien van het eerste onderdeel van het tweede middel A.12.1. Quant à la première branche du second moyen, la requérante
betoogt de verzoekster dat artikel 60 alle ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie vrijstelt van inschrijving in het handelsregister, en dat die te ruime formulering niet wordt verantwoord door de doelstelling van de wetgever. De maatregel is dus onevenredig en de discriminatie zou niet kunnen worden weggewerkt bij wege van interpretatie. A.12.2. Ten aanzien van het tweede onderdeel van het tweede middel, onderstreept de verzoekster dat de ondernemingen met een commercieel of sociaal oogmerk, enerzijds, en de verenigingen zonder winstoogmerk, anderzijds, zich in volkomen verschillende situaties bevinden en dat zij dus niet op dezelfde wijze kunnen worden behandeld, dit wil zeggen toegang hebben tot de overheidsopdrachten. A.12.3. De verzoekster doet nog gelden dat krachtens het koninklijk soutient que l'article 60 dispense toutes les entreprises d'économie sociale d'insertion d'une inscription au registre de commerce, et que cette rédaction trop large ne se justifie pas par l'objectif du législateur. La mesure est donc disproportionnée, et la discrimination ne saurait être résorbée par la voie de l'interprétation. A.12.2. Quant à la seconde branche du second moyen, la requérante souligne que les entreprises à finalité commerciale ou sociale d'une part et les associations sans but lucratif d'autre part se trouvent dans des situations radicalement différentes et qu'elles ne peuvent être traitées de la même façon, c'est-à-dire accéder aux marchés publics. A.12.3. La requérante fait encore valoir qu'en vertu de l'arrêté royal
besluit van 26 september 1991, voor de erkenning in klasse I du 26 septembre 1991, pour l'agréation en classe I (marchés publics de
(overheidsopdrachten van minder dan 5.500.000 frank), de technische moins de 5.500.000 francs), les capacités technique, financière et
bekwaamheid en de financiële en economische draagkracht van de économique de l'entrepreneur ne sont pas vérifiées. Cette absence de
aannemer niet worden onderzocht. Die ontstentenis van onderzoek wordt, vérification est compensée, pour les sociétés commerciales, par le
voor de handelsvennootschappen, gecompenseerd door de controle op de contrôle de l'accès à la profession, ainsi que par la constitution
toegang tot het beroep, alsmede door de kapitaalvorming bij de d'un capital lors de la création de la société. Ce garde-fou ne
oprichting van de vennootschap. Dat veiligheidssysteem kan niet worden saurait jouer pour les associations sans but lucratif, qui ne sont pas
ingebouwd voor de verenigingen zonder winstoogmerk, die niet aan die soumises à ces réglementations.
reglementeringen zijn onderworpen. A.13. La requérante ajoute encore que les dispositions attaquées ont
A.13. De verzoekster voegt daaraan nog toe dat de aangevochten pour effet de créer une concurrence déloyale entre les associations
bepalingen tot gevolg hebben dat zij een oneerlijke mededinging in het sans but lucratif et les autres entreprises, ce qui est contraire aux
leven roepen tussen de verenigingen zonder winstoogmerk en de andere règles de base en matière de marchés publics.
ondernemingen, wat strijdig is met de basisregels inzake
overheidsopdrachten.
- B - - B -
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
B.1. De verzoekster, die een vereniging zonder winstoogmerk is, heeft B.1. La requérante, qui est une association sans but lucratif, a fait
het Hof, als bijlage bij haar memorie van antwoord, het bewijs doen parvenir à la Cour, en annexe à son mémoire en réponse, la preuve de
toekomen van de bekendmaking van haar statuten in de bijlagen tot het la publication de ses statuts aux annexes du Moniteur belge ainsi que
Belgisch Staatsblad alsmede het bewijs van de neerlegging van de lijst la preuve du dépôt de la liste de ses membres au greffe du Tribunal de
van haar leden ter griffie van de Rechtbank van eerste aanleg te
Brussel. Zij heeft aldus voldaan aan de vereiste gesteld in artikel 7, première instance de Bruxelles. Elle a ainsi satisfait à l'exigence
derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989. posée par l'article 7, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989.
B.2.1. De Ministerraad en de Waalse Regering betwisten het belang van B.2.1. Le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon contestent
de verzoekende partij bij het vorderen van de vernietiging van artikel l'intérêt de la partie requérante à demander l'annulation de l'article
59 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan 59 de la loi du 26 mars 1999 relative au plan d'action belge pour
voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen. l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses.
B.2.2. Artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 luidt : B.2.2. L'article 59 de la loi du 26 mars 1999 s'énonce comme suit :
« Onder sociale inschakelingseconomie wordt verstaan : de initiatieven « Par économie sociale d'insertion, on entend : les initiatives dont
waarvan het sociale doel bestaat in de socio-professionele l'objet social est l'insertion sociale et professionnelle de
inschakeling van bijzonder moeilijk te plaatsen werkzoekenden, via een demandeurs d'emploi particulièrement difficiles à placer, par le biais
activiteit van productie van goederen of diensten, en die aan volgende d'une activité productrice de biens ou de services, et qui répondent
algemene voorwaarden voldoen : aux conditions générales suivantes :
- après la phase de démarrage, le public visé doit être occupé ou en
- de doelgroep moet na de startfase ten belope van ten minste 50 % van formation à concurrence d'au moins 50 % de l'effectif total;
de totale bezetting aan het werk of in opleiding zijn;
- ten minste 10 % van het omkaderingspersoneel van de doelgroep moet - au moins 10 % du personnel d'encadrement du public visé doit être
uit personeel bestaan dat bekwaam is om sociale vormings- en constitué de personnel apte à conduire et développer des programmes de
begeleidingsprogramma's te leiden en te ontwikkelen; formation et de guidance sociale;
- de juridische vorm van een vereniging zonder winstoogmerk, - avoir adopté la forme juridique d'association sans but lucratif, de
coöperatieve vennootschap of vennootschap met sociaal oogmerk of société coopérative, de société à finalité sociale ou d'autres formes
andere rechtsvormen, mits de doeleinden en de finaliteiten sociaal en juridiques à condition que les objectifs et finalités soient d'ordre
collectief zijn, hebben aangenomen; social et collectif;
- geen meerderheid hebben van de leden van de bestuursorganen die - ne pas avoir une majorité des membres des organes de gestion qui
behoren tot de overheidssector; relèvent du secteur public;
- en erkend zijn door de bevoegde overheid. - et être agréées par l'autorité compétente.
Voor de toepassing van het vorige lid wordt verstaan onder bijzonder Pour l'application de l'alinéa précédent, on entend par demandeurs
moeilijk te plaatsen werkzoekenden : werkzoekenden die, op het d'emploi particulièrement difficiles à placer : les demandeurs
ogenblik van hun indienstneming of van het begin van hun d'emploi qui, au moment de leur engagement ou du début de leur stage
opleidingsstage, gehandicapt of sedert twaalf maanden werkloos zijn, de formation, sont soit handicapés soit inoccupés depuis au moins
maximum een getuigschrift van het lager secundair onderwijs of douze mois, ont obtenu au plus un certificat de l'enseignement
gelijkgesteld hebben behaald en met sociale moeilijkheden kampen. » secondaire inférieur ou équivalent et éprouvent des difficultés
B.2.3. Krachtens artikel 4 van haar statuten heeft de v.z.w. Nationale sociales. » B.2.3. En vertu de l'article 4 de ses statuts, l'a.s.b.l.
Confederatie van het Bouwbedrijf voornamelijk tot doel « de Confédération nationale de la construction a principalement pour objet
bedrijfsorganisatie van al de aannemers die tot het bouwbedrijf de « réaliser, dans un large esprit de collaboration, l'organisation
behooren in een breeden geest van samenwerking te verwezenlijken » en professionnelle de tous les entrepreneurs relevant de l'industrie de
de beroepsbelangen te verdedigen. Zij kan, wat haar maatschappelijk la construction » et de défendre les intérêts de la profession. Elle
doel betreft, niet rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door de n'est pas susceptible d'être affectée directement et défavorablement
voormelde bepaling, die zich beperkt tot een definitie van het begrip dans son objet social par la disposition précitée, qui se borne à
« sociale inschakelingseconomie » en geen normatieve inhoud heeft. définir le concept « d'économie sociale d'insertion », sans avoir de
contenu normatif.
B.2.4. Het beroep is onontvankelijk in zoverre het artikel 59 van de B.2.4. Le recours est irrecevable en tant qu'il vise l'article 59 de
wet van 26 maart 1999 beoogt. la loi du 26 mars 1999.
B.2.5. De omstandigheid dat ondernemingen voor sociale B.2.5. La circonstance que des entreprises d'économie sociale
inschakelingseconomie lid zouden kunnen worden van de verzoekende d'insertion pourraient devenir membres de la Confédération requérante
Confederatie is niet van dien aard dat ze het belang raakt dat zij n'est pas de nature à affecter l'intérêt que celle-ci estime avoir à
meent te hebben bij het vorderen van de vernietiging van artikel 60 demander l'annulation de l'article 60 de la loi.
van de wet. Het beroep is ontvankelijk in zoverre het tegen dat artikel is gericht. Le recours est recevable en ce qu'il est dirigé contre cet article.
Ten gronde Quant au fond
B.3. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 bepaalt : B.3. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 dispose :
« In artikel 4 van de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de « A l'article 4 de la loi du 20 mars 1991 organisant l'agréation
erkenning van aannemers van werken, wordt een § 4 ingevoegd, luidend d'entrepreneurs de travaux, il est ajouté un § 4, rédigé comme suit :
als volgt : ' § 4. De ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie als bedoeld ' § 4. Les entreprises d'économie sociale d'insertion visées à
in artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgische l'article 59 de la loi du 26 mars 1999 relative au Plan d'action belge
actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen, pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses, qui satisfont
die voldoen aan de voorwaarden bepaald in § 1, 1° en 3° tot 7°, kunnen aux conditions fixées au § 1er, 1° et 3° à 7°, peuvent obtenir une
een erkenning verkrijgen als aannemer. ' » agréation comme entrepreneur. ' »
Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van artikel 6, § Quant au moyen pris de la violation de l'article 6, § 1er, IX, 1° et
1, IX, 1° en 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles
B.4. Ter staving van het eerste middel doet de verzoekster gelden dat B.4. A l'appui du premier moyen, la requérante fait valoir que la
de in het geding zijnde bepaling rechtstreeks onder de bevoegdheid van disposition en cause relèverait directement de la compétence des
de gewesten zou vallen, aangezien zij tot doel heeft de régions, étant donné qu'elle a pour objectif de favoriser l'insertion
maatschappelijke integratie en de inschakeling in het arbeidsproces te sociale et professionnelle des demandeurs d'emploi particulièrement
bevorderen ten aanzien van moeilijk te plaatsen werkzoekenden. Het zou difficiles à placer. Il s'agirait dès lors d'une mesure s'inscrivant
bijgevolg gaan om een maatregel die in het kader past van het beleid dans la politique de placement des travailleurs ou de programmes de
inzake arbeidsbemiddeling of inzake programma's voor remise au travail des chômeurs complets indemnisés.
wedertewerkstelling van de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen.
B.5. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 heeft tot doel, voor een B.5. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 a pour objet de modifier,
bepaalde categorie van bedrijven, de voorwaarden te wijzigen waaraan pour une catégorie déterminée d'entreprises, les conditions à remplir
moet worden voldaan om een erkenning als aannemer te verkrijgen. De pour l'obtention d'une agréation comme entrepreneur. L'objectif
doelstelling die door alle bepalingen van die afdeling, met als poursuivi par l'ensemble des dispositions de cette section intitulée «
opschrift « sociale economie », wordt nagestreefd, bestaat, in fine, économie sociale » est, in fine, de faciliter la mise au travail d'une
erin de tewerkstelling van een bepaalde categorie werkzoekenden te catégorie de demandeurs d'emploi. On ne saurait toutefois en déduire
vergemakkelijken. Daaruit zou men echter niet kunnen afleiden dat de que la mesure critiquée revêt la portée que lui donne la requérante.
bekritiseerde maatregel de draagwijdte heeft die de verzoekster eraan
toeschrijft. B.6. De in het geding zijnde bepaling wordt beschouwd als een B.6. La disposition mise en cause s'analyse comme une mesure en
maatregel inzake de voorwaarden van de erkenning voor aannemers van matière de conditions d'agréation d'entrepreneurs de travaux,
werken, een erkenning die het hun mogelijk maakt in te schrijven voor agréation qui leur permet de soumissionner des marchés publics. En
overheidsopdrachten. Krachtens artikel 6, § 1, VI, vierde lid, van de vertu de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 4, de la loi spéciale du 8
bijzondere wet van 8 augustus 1980 is de federale overheid bevoegd om août 1980, l'autorité fédérale est compétente pour « fixer les règles
« algemene regels vast te stellen inzake de overheidsopdrachten ». Die générales en matière de marchés publics ». Cette compétence inclut
bevoegdheid omvat met name de bevoegdheid om de voorwaarden van de notamment celle de déterminer les conditions d'agréation. Il en
erkenning vast te stellen. Daaruit volgt dat de federale wetgever résulte que le législateur fédéral était compétent pour adopter la
bevoegd was om de aangevochten bepaling aan te nemen. disposition attaquée.
B.7. De verzoekster betoogt in ondergeschikte orde dat zelfs mocht B.7. La requérante soutient, à titre subsidiaire, que même si
artikel 60 in die zin worden geanalyseerd dat het onder de bevoegdheid l'article 60 devait s'analyser comme relevant de la compétence de
van de Staat valt, niettemin zou dienen te worden vastgesteld dat de l'Etat, il faudrait néanmoins constater que l'exercice de cette
uitoefening van die bevoegdheid op onevenredige wijze afbreuk doet aan compétence empiète de manière disproportionnée sur les compétences
de gewestelijke bevoegdheden. régionales.
B.8. De aangevochten bepaling heeft niet tot gevolg de gewesten te verhinderen hun bevoegdheden uit te oefenen inzake arbeidsbemiddeling noch de uitoefening van die bevoegdheden op overdreven wijze te bemoeilijken. Integendeel, doordat de bepaling ten aanzien van sommige ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie een hindernis wegwerkt om de erkenning te verkrijgen, opdat zij toegang kunnen hebben tot overheidsopdrachten, bevordert zij de ontwikkeling ervan. De federale wetgever draagt aldus, binnen de perken van zijn bevoegdheden, bij tot het door de gewesten gevoerde beleid inzake tewerkstelling van werklozen. Ten aanzien van het middel afgeleid uit de schending van de artikelen B.8. La disposition attaquée n'a pas pour effet d'empêcher les régions d'exercer leurs compétences en matière de placement des travailleurs ni de rendre l'exercice de ces compétences exagérément difficile. Au contraire, en levant un obstacle à l'obtention de l'agréation par certaines entreprises d'économie sociale d'insertion dans le but de leur permettre d'accéder aux marchés publics, elle en favorise le développement. Le législateur fédéral apporte ainsi son concours, dans la limite de ses compétences, à la politique de placement des chômeurs mise en oeuvre par les régions.
10 en 11 van de Grondwet B.9. In het eerste onderdeel van het tweede middel maakt de verzoekster een vergelijking tussen de ondernemingen van de commerciële sector en de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie. De maatregel, die laatstgenoemde vrijstelt van de inschrijving in het handelsregister om een erkenning te verkrijgen, zou onevenredig zijn ten aanzien van het nagestreefde doel. B.10.1. Doordat de wetgever het de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie mogelijk maakt een erkenning te verkrijgen als aannemer wanneer zij voldoen aan de voorwaarden vastgesteld in artikel Quant au moyen pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution B.9. Dans la première branche du second moyen, la requérante établit une comparaison entre les entreprises du secteur marchand et les entreprises d'économie sociale d'insertion. La mesure, qui dispense les secondes de l'inscription au registre de commerce pour l'obtention d'une agréation, serait disproportionnée par rapport à l'objectif poursuivi. B.10.1. En permettant aux entreprises d'économie sociale d'insertion d'obtenir une agréation comme entrepreneur en satisfaisant aux
4 van de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de erkenning van conditions établies par l'article 4 de la loi du 20 mars 1991
aannemers van werken, met uitzondering van de voorwaarde van organisant l'agréation d'entrepreneurs de travaux, à l'exception de la
inschrijving in het handelsregister, heeft hij hun de toegang tot de condition d'être inscrit au registre de commerce, le législateur
overheidsopdrachten willen vergemakkelijken (Parl. St., Kamer, entend leur faciliter l'accès aux marchés publics (Doc. parl.,
1998-1999, nr. 1912/1, p. 10), rekening houdend met het feit dat het Chambre, 1998-1999, n° 1912/1, p. 10), compte tenu du fait que
voor sommige van de beoogde ondernemingen onmogelijk is de l'inscription est impossible à obtenir pour certaines des entreprises
inschrijving te verkrijgen, gezien hun juridisch statuut (ibid., p. visées, vu leur statut juridique (ibid., p. 33). Cette mesure
33). Die maatregel past in een geheel van bepalingen in verband met de s'inscrit dans un ensemble de dispositions relatives à l'économie
sociale economie dat ertoe strekt « via dit middel de creatie van sociale qui vise à « stimuler par ce biais la création d'emplois »
werkgelegenheid te stimuleren » (ibid., p. 10). (ibid., p. 10).
B.10.2. De bepaling roept een verschil in behandeling in het leven B.10.2. La disposition établit une différence de traitement entre les
tussen de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie en de entreprises d'économie sociale d'insertion et les autres entreprises.
andere ondernemingen. Zij berust op een objectief criterium. Bovendien
preciseert artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 dat de Elle repose sur un critère objectif. Par ailleurs, l'article 59 de la
ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie de juridische vorm loi du 26 mars 1999 précise que les entreprises d'économie sociale
van een vereniging zonder winstoogmerk, coöperatieve vennootschap of d'insertion doivent avoir adopté la forme juridique d'association sans
vennootschap met sociaal oogmerk of andere rechtsvormen moet hebben but lucratif, de société coopérative, de société à finalité sociale ou
aangenomen. Onder die vormen van rechtspersoonlijkheid maken sommige d'autres formes juridiques. Parmi ces formes de personnalité
de inschrijving in het handelsregister niet mogelijk. Doordat de juridique, certaines ne permettent pas l'inscription au registre de
wetgever die ondernemingen toestaat de erkenning als aannemer van commerce. En permettant à ces entreprises d'obtenir l'agréation comme
werken te verkrijgen teneinde hun toegang tot de overheidsopdrachten entrepreneur de travaux en vue de leur ouvrir l'accès aux marchés
te verlenen, heeft hij een maatregel genomen die relevant is ten publics, le législateur a pris une mesure pertinente par rapport à
aanzien van de door hem nagestreefde doelstelling. l'objectif qu'il poursuivait.
B.10.3. Het aangevochten artikel 60 heeft noch tot doel noch tot B.10.3. L'article 60 attaqué n'a ni pour objet ni pour conséquence de
gevolg dat het de ondernemingen bedoeld in de op 20 juli 1974 dispenser des obligations établies par les lois coordonnées du 20
gecoördineerde wetten betreffende het handelsregister vrijstelt van de juillet 1964 relatives au registre de commerce les entreprises qui
daarin vastgestelde verplichtingen. De omstandigheid dat de sont visées par celles-ci. La circonstance que l'inscription au
inschrijving in het handelsregister niet zal worden vereist van registre de commerce ne sera pas exigée de certaines entreprises
bepaalde ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie met het oog d'économie sociale d'insertion en vue de leur agréation comme
op hun erkenning als aannemer, stelt de ondernemingen met een rechtsvorm die het mogelijk maakt te voldoen aan de dwingende bepalingen in verband met het handelsregister daarvan niet vrij. Die ondernemingen zullen niet ontsnappen aan de sancties die worden opgelegd aan de ondernemingen die daaraan niet zouden hebben voldaan. Daaruit volgt dat de maatregel niet onevenredig is ten aanzien van het nagestreefde doel. B.11. In het tweede onderdeel van het middel betoogt de verzoekster dat de ondernemingen van de commerciële sector gediscrimineerd zouden zijn in vergelijking met de ondernemingen voor sociale inschakelingseconomie, in zoverre laatstgenoemde de erkenning zouden kunnen verkrijgen als aannemer zonder te voldoen aan de voorwaarden die ten aanzien van eerstgenoemde worden gesteld in verband met hun inschrijving in het handelsregister, en met name aan de voorwaarden die voortvloeien uit de reglementering inzake de toegang tot het beroep. Daaruit zou een oneerlijke concurrentie voortvloeien. entrepreneurs ne dispense pas celles de ces entreprises ayant une forme juridique qui le permet de satisfaire aux dispositions contraignantes relatives au registre de commerce. Ces entreprises n'échappent pas aux sanctions qui frappent celles qui n'y auraient pas satisfait. Il en résulte que la mesure n'est pas disproportionnée à l'objectif poursuivi. B.11. Dans la seconde branche du moyen, la requérante soutient que les entreprises du secteur marchand seraient discriminées par rapport aux entreprises d'économie sociale d'insertion dans la mesure où les secondes pourraient obtenir l'agréation comme entrepreneurs sans satisfaire aux conditions exigées des premières pour leur inscription au registre de commerce, et notamment aux conditions résultant de la réglementation en matière d'accès à la profession. Il en résulterait une concurrence déloyale.
B.12. Artikel 60 van de wet van 26 maart 1999 heeft een beperkte B.12. L'article 60 de la loi du 26 mars 1999 a une portée limitée. Il
draagwijdte. Het stelt de ondernemingen voor sociale dispense les entreprises d'économie sociale d'insertion qui souhaitent
inschakelingseconomie die een erkenning wensen te verkrijgen als obtenir une agréation comme entrepreneurs de la condition selon
aannemer vrij van de voorwaarde volgens welke zij in het laquelle elles doivent être inscrites au registre de commerce. Ces
handelsregister moeten zijn ingeschreven. Die ondernemingen moeten, entreprises doivent, pour le surplus, répondre aux autres conditions
voor het overige, voldoen aan de voorwaarden opgesomd in artikel 4 van énumérées par l'article 4 de la loi du 20 mars 1991 organisant
de wet van 20 maart 1991 houdende regeling van de erkenning van l'agréation d'entrepreneurs de travaux, et notamment disposer de
aannemers van werken, en met name over voldoende technische
bekwaamheid beschikken, voldoende financiële en economische capacités techniques suffisantes, avoir une capacité financière et
draagkracht hebben en aan zijn sociale en fiscale verplichtingen économique suffisante et avoir satisfait à ses obligations sociales et
voldaan hebben (artikel 4, § 1, 5°, 6° en 7°). De omstandigheid dat, fiscales (article 4, § 1er, 5°, 6° et 7°). La circonstance que, comme
zoals de verzoekende partij in haar memorie van antwoord aangeeft, l'indique la partie requérante dans son mémoire en réponse, pour
voor de erkenning in klasse I, de technische bekwaamheid en de l'agréation en classe I, les capacités technique, économique et
economische en financiële draagkracht van de aannemer niet worden financière de l'entrepreneur ne sont pas vérifiées résulte non de la
onderzocht, vloeit niet voort uit de bestreden bepaling, maar uit de disposition entreprise, mais des articles 10 et 11 de l'arrêté royal
artikelen 10 en 11 van het koninklijk besluit van 26 september 1991 du 26 septembre 1991 fixant certaines mesures d'application de la loi
tot vaststelling van bepaalde toepassingsmaatregelen van de wet van 20 maart 1991. B.13. Bovendien laat de erkenning vermoeden dat de erkende aannemer beantwoordt aan een minimaal kwalificatieniveau. Niets verhindert dat de opdrachtgevende overheid dat vermoeden omkeert of bijzondere bekwaamheidsvoorwaarden oplegt teneinde te voldoen aan de specifieke concrete vereisten van de opdracht. De mogelijkheid tot erkenning voor verenigingen zonder winstoogmerk stelt hen bijgevolg niet in staat om in te schrijven voor overheidsopdrachten in omstandigheden die de concurrentie zouden vervalsen. B.14. Uit wat voorafgaat volgt dat de aangevochten bepaling niet onevenredig is met de door de wetgever nagestreefde doelstelling. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 29 november 2000. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, du 20 mars 1991. B.13. Par ailleurs, l'agréation fait présumer que l'entrepreneur agréé répond à un niveau minimal de qualification. Rien n'empêche que le pouvoir adjudicateur renverse cette présomption ou impose des conditions particulières de capacité en vue de satisfaire aux exigences concrètes spécifiques au marché. La possibilité pour des associations sans but lucratif d'être agréées ne leur permet dès lors pas de soumissionner des marchés publics dans des conditions qui fausseraient la concurrence. B.14. Il résulte de ce qui précède que la disposition attaquée n'est pas disproportionnée à l'objectif poursuivi par le législateur. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 29 novembre 2000. Le greffier, L. Potoms. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^