← Terug naar "Arrest nr. 7/2000 van 19 januari 2000 Rolnummer 1681 In zake : het beroep tot vernietiging
van de wet van 11 december 1998 tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering betreft, van de
Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvorde Het Arbitragehof, samengesteld
uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
| Arrest nr. 7/2000 van 19 januari 2000 Rolnummer 1681 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 11 december 1998 tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering betreft, van de Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvorde Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 7/2000 du 19 janvier 2000 Numéro du rôle : 1681 En cause : le recours en annulation de la loi du 11 décembre 1998 modifiant le titre préliminaire du Code de procédure pénale, en ce qui concerne la prescription de l'action publique, i La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, L(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Arrest nr. 7/2000 van 19 januari 2000 | Arrêt n° 7/2000 du 19 janvier 2000 |
| Rolnummer 1681 | Numéro du rôle : 1681 |
| In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 11 december 1998 | En cause : le recours en annulation de la loi du 11 décembre 1998 |
| tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering betreft, van de | modifiant le titre préliminaire du Code de procédure pénale, en ce qui |
| Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering, ingesteld door M.-C. F. | concerne la prescription de l'action publique, introduit par M.-C. F. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de | composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. |
| rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans en M. | Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, assistée |
| Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van het beroep | I. Objet du recours |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 mei 1999 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 19 |
| ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 mei | |
| 1999, heeft M.-C. F. beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van | mai 1999 et parvenue au greffe le 20 mai 1999, M.-C. F. a introduit un |
| 11 december 1998 tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering | recours en annulation de la loi du 11 décembre 1998 modifiant le titre |
| betreft, van de Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering | préliminaire du Code de procédure pénale, en ce qui concerne la |
| (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 16 december 1998). | prescription de l'action publique (publiée au Moniteur belge du 16 |
| De vordering tot schorsing van dezelfde wettelijke bepalingen, | décembre 1998). |
| ingediend door dezelfde verzoekende partij, is verworpen bij arrest | La demande de suspension des mêmes dispositions légales, introduite |
| nr. 91/99 van 15 juli 1999, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad | par la même requérante, a été rejetée par l'arrêt n° 91/99 du 15 |
| van 9 oktober 1999. | juillet 1999, publié au Moniteur belge du 9 octobre 1999. |
| II. De rechtspleging | II. La procédure |
| Bij beschikking van 20 mei 1999 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 20 mai 1999, le président en exercice a désigné les |
| rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale |
| van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
| De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
| om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
| Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de | Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi |
| organieke wet bij op 10 juni 1999 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 10 juin 1999. |
| Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
| bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 juni 1999. | Moniteur belge du 18 juin 1999. |
| De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie | Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a |
| ingediend bij op 23 juli 1999 ter post aangetekende brief. | introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 23 juillet |
| Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | 1999. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi |
| organieke wet bij op 11 augustus 1999 ter post aangetekende brief. | organique, par lettre recommandée à la poste le 11 août 1999. |
| Bij beschikking van 26 oktober 1999 heeft het Hof de termijn | Par ordonnance du 26 octobre 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 19 mai |
| waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 19 mei 2000. | 2000 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
| Bij beschikking van 10 november 1999 heeft het Hof de zaak in | Par ordonnance du 10 novembre 1999, la Cour a déclaré l'affaire en |
| gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 7 | état et fixé l'audience au 7 décembre 1999. |
| december 1999. | |
| Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
| bij op 15 november 1999 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 15 novembre 1999. |
| Op de openbare terechtzitting van 7 december 1999 : | A l'audience publique du 7 décembre 1999 : |
| - is verschenen : Mr. W. Timmermans loco Mr. P. Traest, advocaten bij | - a comparu Me W. Timmermans loco Me P. Traest, avocats au barreau de |
| de balie te Brussel, voor de Ministerraad; | Bruxelles, pour le Conseil des ministres; |
| - hebben de rechters-verslaggevers L. François en H. Coremans verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs L. François et H. Coremans ont fait rapport; |
| - is de voornoemde advocaat gehoord; | - l'avocat précité a été entendu; |
| - is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
| De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
| van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
| III. In rechte | III. En droit |
| - A - | - A - |
| Wat de feiten betreft en het belang om in rechte te treden | Quant aux faits et à l'intérêt à agir |
| A.1.1. De verzoekster licht toe dat zij hoger beroep heeft ingesteld | A.1.1. La requérante expose qu'elle a interjeté appel d'un jugement, |
| tegen een vonnis dat op 24 november 1998 is uitgesproken en waarbij de | prononcé le 24 novembre 1998, par lequel le Tribunal de première |
| Rechtbank van eerste aanleg te Brussel haar heeft veroordeeld tot een | |
| gevangenisstraf van 18 maanden met uitstel en tot verscheidene | instance de Bruxelles l'a condamnée à un emprisonnement de 18 mois |
| assorti du sursis, ainsi qu'à diverses peines d'amende; elle ajoute | |
| geldboetes; zij voegt eraan toe dat de zaak op 19 mei 1999 bij het Hof | que l'affaire sera introduite devant la Cour d'appel le 19 mai 1999 et |
| van Beroep zal worden ingeleid en licht toe dat, voor sommige van de | expose que, pour certaines des préventions du chef desquelles elle a |
| tenlasteleggingen waarvoor zij in eerste aanleg is veroordeeld, de | été condamnée en première instance, la prescription de l'action |
| strafvordering voor haar op 27 mei 1999 zou zijn verjaard indien de | publique lui eût été acquise, si la loi qu'elle attaque n'avait pas |
| bestreden wet de ter zake toepasselijke regels niet zou hebben gewijzigd. A.1.2. Wat betreft haar belang om in rechte te treden, wijst zij erop dat, zelfs indien bepaalde tenlasteleggingen te haren aanzien zouden worden gehandhaafd (terwijl zij vrijspraak bepleit), de « oorspronkelijke periode van het misdrijf echter sterk zou kunnen worden ingekort en de zaak bijgevolg binnen een zeer korte termijn zou kunnen verjaren ». Het voordeel van die verjaring kan haar immers worden ontzegd aangezien de bestreden wet de verjaring schorst voor de duur van een jaar vanaf het vaststellen van de zaak voor het Hof van Beroep. A.1.3. De Ministerraad doet opmerken dat het beroep noch de aard van de misdrijven vermeldt waarvoor de verzoekster is veroordeeld, noch de datum waarop de verjaring een feit zou zijn geweest volgens het stelsel dat vóór de bestreden wetswijziging bestond. Wat het onderwerp van het beroep betreft A.1.4. De Ministerraad vraagt dat het onderwerp van het beroep wordt beperkt tot artikel 3, 1°, vierde streepje, van de bestreden wet, aangezien de middelen alleen betrekking hebben op die bepaling. Hij stelt vast dat het Hof, in het arrest waarin uitspraak is gedaan over | modifié les règles applicables en cette matière, le 27 mai 1999. A.1.2. Elle indique, quant à son intérêt à agir, que même si certaines préventions étaient retenues à sa charge (alors qu'elle plaide l'acquittement), la « période infractionnelle initiale pourrait néanmoins s'en trouver fortement réduite, la prescription pouvant dès lors intervenir à très bref délai ». Or, elle se voit potentiellement privée du bénéfice de celle-ci puisque la loi attaquée suspend le cours de la prescription pour une durée d'un an à dater de la fixation de l'affaire devant la Cour d'appel. A.1.3. Le Conseil des ministres relève que le recours n'indique ni la nature des infractions pour lesquelles la requérante a été condamnée, ni la date à laquelle la prescription aurait dû être acquise sous le régime antérieur à la modification entreprise par la loi attaquée. Quant à l'objet du recours A.1.4. Le Conseil des ministres entend que l'objet du recours soit limité à l'article 3, 1°, quatrième tiret, de la loi attaquée, les moyens ne visant que cette disposition. Il constate que la Cour, dans |
| de vordering tot schorsing, zijn onderzoek heeft beperkt tot artikel | l'arrêt se prononçant sur la demande de suspension, a limité son |
| 24, 1°, van de voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering. | examen à l'article 24, 1°, du titre préliminaire du Code de procédure pénale. |
| Ten gronde | Quant au fond |
| A.2.1. De verzoekster voert aan dat het onderzoek van ingewikkelde | A.2.1. La requérante fait valoir que l'instruction de dossiers |
| dossiers met betrekking tot financiële fraude of met een | complexes, relatifs à la délinquance financière ou ayant des aspects |
| internationaal aspect de wetgever ertoe heeft gebracht de | extraterritoriaux, a amené le législateur à porter de trois à cinq ans |
| verjaringstermijn voor misdrijven van drie op vijf jaar te brengen. Er | le délai de prescription des délits. Une proposition de loi fut par |
| werd trouwens een wetsontwerp ingediend om de verjaring van de | ailleurs déposée afin de suspendre le cours de la prescription de |
| strafvordering te schorsen wanneer het wegens externe omstandigheden | l'action publique lorsque, pour des raisons tierces, cette dernière se |
| onmogelijk is die strafvordering uit te oefenen. Hierbij werd het | trouve dans l'impossibilité de s'exercer. Etait visée l'hypothèse dans |
| geval beoogd waarin de duur van de uitvoering van internationale | laquelle le délai d'exécution de commissions rogatoires |
| ambtelijke opdrachten of van de overzending van stukken langer is dan | internationales ou de transmission de pièces dépasse six mois. |
| zes maanden. A.2.2. Alle middelen die door de verzoekster worden aangevoerd, | A.2.2. Tous les moyens de la requérante sont fondés sur la violation |
| steunen op de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | des articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec l'article 6 de |
| gelezen in samenhang met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de | la Convention européenne des droits de l'homme. |
| Rechten van de Mens. | |
| Eerste middel | Premier moyen |
| A.3.1. Volgens de verzoekster is de bestreden bepaling een | A.3.1. Selon la requérante, la disposition attaquée est une loi de |
| gelegenheidswet die tot doel heeft misdrijven te kunnen bestraffen die | circonstance visant à permettre la répression de délits imputés à des |
| worden toegeschreven aan specifieke personen die bij de « Securitas | personnes spécifiques, impliquées dans l'affaire « Securitas », |
| »-zaak waren betrokken. De publieke opinie was immers geschokt door de | l'opinion publique s'étant émue de l'imminence de la prescription |
| dreigende verjaring die volgens de Minister van Justitie zelf, die | résultant, selon le ministre de la Justice lui-même, interpellé à la |
| hierover in de Kamer werd geïnterpelleerd, het gevolg was van | Chambre, de retards considérables lors de l'examen du dossier. Les |
| aanzienlijke vertragingen tijdens het onderzoek van het dossier. De | chroniqueurs judiciaires ont fustigé une loi adoptée dans l'urgence |
| gerechtelijke kroniekschrijvers hebben die wet aan de kaak gesteld | afin de venir au secours d'un parquet qui n'a pas fait preuve de |
| omdat ze bij dringendheid is goedgekeurd om een parket te hulp te | |
| komen dat niet bepaald nauwgezetheid en sereniteit aan de dag heeft | diligence et de sérénité. Les travaux préparatoires confirment qu'il |
| gelegd. De parlementaire voorbereiding bevestigt dat het om een | |
| gelegenheidswet gaat. Zij is discriminerend doordat de situatie van | s'agit d'une loi de circonstance. Elle est discriminatoire en ce que |
| alle rechtsonderhorigen - en in het bijzonder van diegenen die | l'ensemble des justiciables - et tout particulièrement ceux qui font |
| gerechtelijk worden vervolgd - verslechtert door een wet die alleen | l'objet de poursuites judiciaires - voient leur situation aggravée par |
| tot doel heeft enkele individuen strafrechtelijk te kunnen | une loi qui a pour seul but de permettre la sanction pénale de |
| veroordelen, terwijl de verjaring van de strafvordering een van de grondpijlers van het strafrecht is. A.3.2. Volgens de Ministerraad is de bestreden bepaling van toepassing op alle personen die zich in een identieke situatie bevinden en houdt zij dus geen enkel verschil in behandeling in dat door het Hof kan worden getoetst. Het feit dat de wetgever de regels inzake verjaring wijzigt of dat hij optreedt naar aanleiding van een precies geval om die regels te wijzigen terwijl bij hem een wetsvoorstel is ingediend, is op zich niet discriminerend; het valt niet onder de bevoegdheid van het Hof om de opportuniteit van een politieke keuze te toetsen. Tweede middel A.4.1. Volgens de verzoekster is er een tegenstelling tussen de bestreden bepaling en de ratio legis ervan. Enerzijds, voert de wetgever de toenemende complexiteit van internationale financiële zaken aan om een nieuwe schorsingsgrond voor | quelques individus, alors que la prescription de l'action publique est l'une des bases fondamentales du droit pénal. A.3.2. Selon le Conseil des ministres, la disposition attaquée s'applique à toutes les personnes se trouvant dans une situation identique et ne contient donc aucune différence de traitement pouvant être contrôlée par la Cour. Le fait que le législateur modifie les règles de prescription ou qu'il intervienne à l'occasion d'un cas précis pour le faire alors qu'il est saisi d'une proposition de loi n'est pas en soi discriminatoire; la Cour n'est pas habilitée à contrôler l'opportunité d'une option politique. Deuxième moyen A.4.1. Selon la requérante, la disposition attaquée et sa ratio legis sont contradictoires. D'une part, le législateur invoque la complexité croissante des affaires financières internationales afin d'introduire une nouvelle |
| de verjaring in te voeren. Hij verwijst hierbij meer bepaald naar een | cause de suspension de la prescription et se réfère notamment à un |
| voorontwerp van wet dat alleen in een schorsing van de strafvordering | avant-projet qui se bornait à prévoir une suspension de l'action |
| voorzag wanneer na een termijn van zes maanden de ambtelijke opdracht | publique lorsque la commission rogatoire ou la demande de transmission |
| of de aanvraag van overzending van stukken geen resultaat had | de pièces n'avait pas reçu de fin favorable après un délai de six |
| opgeleverd. Anderzijds, stelt men vast dat de wet alleen is | mois. D'autre part, on observe que la loi est adoptée uniquement afin |
| goedgekeurd om de vermeende daders van gewapende overvallen in een | de sanctionner les auteurs supposés d'attaques à main armée dans une |
| ophefmakende zaak te bestraffen. Ten slotte behoren de overvallen in | affaire retentissante. Enfin, les attaques en question ne relèvent |
| kwestie geenszins tot de internationale financiële criminaliteit. | nullement de la criminalité internationale financière. Plus grave, il |
| Erger nog, uit de discussies die in de Commissie voor de Justitie zijn | ressort clairement des discussions en Commission de la justice que le |
| gevoerd, blijkt duidelijk dat de vertraging die het parket heeft | retard pris par le parquet pour diligenter les poursuites utiles n'est |
| opgelopen bij het instellen van de nodige vervolgingen, geenszins te wijten is aan de complexiteit van de zaak of het internationale aspect ervan, maar eenvoudigweg aan de nalatigheid en de werkeloosheid van het parket gedurende vijf jaar. Dat is het voldoende bewijs dat de wetgever, zonder het zelf te bekennen, alleen heeft gehandeld om bepaalde individuen te bestraffen, maar dat hij hiertoe een wet heeft aangenomen die van algemene toepassing is en die daardoor discriminerend is. A.4.2. De Ministerraad is van mening dat de goedgekeurde tekst het mogelijk maakt om de doelstellingen die door de wetgever worden nagestreefd, te verwezenlijken, namelijk vermijden dat de strafvordering verjaart wanneer een zaak aanhangig wordt gemaakt bij het vonnisgerecht zonder echter een de facto onverjaarbaarheid van de strafvordering mogelijk te maken; hij ziet bijgevolg niet in op welke wijze de tekst van de bestreden wet tegengesteld zou zijn aan de ratio | nullement dû à la complexité de l'affaire ou à son caractère international, mais tout simplement à sa négligence et à son inaction pendant une période de cinq ans. Ceci confirme à suffisance que le législateur n'a agi que dans le but inavouable de sanctionner certains individus mais a, pour ce faire, adopté une loi d'application générale, qui est par là discriminatoire. A.4.2. Le Conseil des ministres considère que le texte adopté permet de réaliser les objectifs poursuivis par le législateur, à savoir éviter que l'action publique soit prescrite lorsqu'une affaire est portée devant la juridiction de jugement tout en empêchant l'imprescriptibilité de facto de l'action publique; il ne voit pas, dès lors, comment le texte de la loi attaquée serait contraire à la |
| legis ervan, noch op welke manier een dergelijk argument zou kunnen | ratio legis de la loi, ni comment un tel argument pourrait constituer |
| neerkomen op een schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | une violation des articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Derde middel | Troisième moyen |
| A.5.1. Volgens de verzoekster geeft de bestreden bepaling aanleiding | A.5.1. Selon la requérante, la disposition attaquée crée des |
| tot een niet te verantwoorden discriminatie tussen burgers, aangezien | |
| de wet onmiddellijk wordt toegepast en overgangsmaatregelen ontbreken. | discriminations non justifiables entre citoyens en raison de |
| Objectief gezien verergert de situatie van de verzoekster door de | l'application immédiate de la loi et de l'absence de mesures transitoires. |
| onmiddellijke inwerkingtreding van de nieuwe wet (op 16 december 1998) | L'entrée en vigueur immédiate de la nouvelle loi (le 16 décembre 1998) |
| en het ontbreken van overgangsmaatregelen voor de hangende processen, aangezien zij voor een langere periode smadelijk beschuldigd blijft. Dit is ontegenzeggelijk een onverantwoorde discriminatie ten aanzien van de personen aan wie feiten worden verweten die in dezelfde periode zijn gepleegd als die welke de verzoekster worden verweten, maar die het geluk hebben gehad dat hun onderzoek snel is afgehandeld en dat ze binnen een redelijke termijn zijn berecht, en die bijgevolg niet, zoals de verzoekster, vervolgd blijven. A.5.2. Volgens de Ministerraad is het verschil in behandeling dat door de verzoekster wordt bekritiseerd het gevolg van het strafrechtelijk | et l'absence de mesures transitoires pour les procès en cours aggravent objectivement la situation de la requérante, puisqu'elle restera sous le coup du poids d'accusations infamantes, pour une période allongée. Cela constitue incontestablement une discrimination injustifiée par rapport aux personnes auxquelles sont reprochés des faits commis à la même époque que ceux reprochés à la requérante, mais qui ont eu la chance de bénéficier d'une instruction diligente et d'un jugement dans un délai raisonnable, et qui, dès lors, ne doivent pas, comme la requérante, subir les affres d'une accusation prolongée. A.5.2. Selon le Conseil des ministres, la différence de traitement critiquée par la requérante résulte de la politique criminelle du |
| beleid van het parket (dat niet onder de bevoegdheid van het Hof valt) | parquet (laquelle échappe à la compétence de la Cour) et non de |
| en niet van de onmiddellijke toepassing van de wet of van het | l'application immédiate de la loi ou de l'absence de mesures |
| ontbreken van overgangsmaatregelen. Die elementen zijn overigens niet | transitoires. Ces éléments ne sont d'ailleurs pas de nature à créer la |
| van die aard dat ze aanleiding geven tot de bekritiseerde | discrimination critiquée et la jurisprudence bien établie de la Cour |
| discriminatie, en het is niet mogelijk om ze door middel van de gevestigde rechtspraak van het Hof te censureren. De bestreden wet behandelt de verzoekster niet anders dan vergelijkbare categorieën van personen. Vierde middel A.6.1. Volgens de verzoekster heeft de bestreden bepaling een onverantwoorde discriminatie tot gevolg tussen de partijen in het strafproces en tussen rechtsonderhorigen, naargelang het parket zijn taak van vooronderzoek goed of minder goed heeft volbracht. Door te bepalen dat de verjaringstermijn opnieuw begint te lopen indien bijkomende onderzoeksdaden ambtshalve of op verzoek van het | ne permet pas de la censurer. La loi attaquée ne traite pas la requérante d'une manière différente de celle réservée à des catégories de personnes auxquelles elle pourrait être comparée. Quatrième moyen A.6.1. Selon la requérante, la disposition attaquée crée une discrimination injustifiée entre les parties au procès pénal ainsi qu'entre justiciables selon que le parquet se sera plus ou moins bien acquitté de son devoir d'information. En prévoyant que le délai de la prescription recommencera à courir si des devoirs complémentaires sont ordonnés d'office ou à la requête du |
| parket worden bevolen, heeft de wetgever met artikel 24, 1°, tweede | parquet, l'article 24, 1°, alinéa 2, deuxième tiret, a voulu éviter |
| lid, tweede streepje, willen vermijden dat afgeroffelde onderzoeken | que des instructions bâclées soient fixées en catastrophe juste avant |
| overhaast worden vastgesteld net vóór het verstrijken van de | le terme de la prescription et que, dans ce cas, le juge du fond |
| verjaringstermijn, en dat in dat geval de feitenrechter later nog | puisse, par la suite, autoriser des devoirs d'enquête complémentaires |
| altijd bijkomende onderzoeksdaden kan toestaan en zodoende de | et prolonger ainsi sans difficulté le traitement du dossier. |
| behandeling van het dossier ongehinderd verlengen. | |
| A.6.2. Volgens de verzoekster wordt die doelstelling echter niet | A.6.2. Cet objectif n'est cependant pas atteint selon la requérante |
| bereikt want meestal worden onderzoeken à charge en niet à décharge | car, la plupart du temps, les instructions se font à charge et non à |
| gevoerd. Zo kan het parket in heel veel gevallen voor de correctionele rechtbank dagvaarden, terwijl het onderzoek is afgeroffeld maar het dossier een reeks belastende aanwijzingen bevat. De verdediging heeft dan geen ander rechtsmiddel dan zelf te vragen dat onderzoeksdaden tot ontlasting worden verricht. De verjaring wordt dan voor een periode van een jaar geschorst. De bestreden bepaling geeft op die manier aanleiding tot discriminatie tussen de partijen in het proces en, anderzijds, tot een niet te verantwoorden discriminatie tussen burgers die, naargelang het onderzoek dat tegen hen loopt is afgeroffeld of verkeerd uitgevoerd, langer of minder lang de tenlastelegging ondergaan. Een dergelijke discriminatie bestaat eveneens in het geval dat de bijkomende onderzoeksdaden op verzoek van de burgerlijke partij worden aangevraagd. Indien bijkomende onderzoeksdaden noodzakelijk zijn om de beschuldiging hard te maken en indien een burgerlijke partij op het proces aanwezig is, is het dan ook voldoende dat die burgerlijke partij en niet het parket de bijkomende onderzoeksdaden aanvraagt om de verjaring effectief te schorsen. Het is onverantwoord dat op die manier verdachten die met een burgerlijke partij worden geconfronteerd, in een ongunstigere situatie terechtkomen dan | décharge. Il suffit ainsi au parquet dans de très nombreuses hypothèses de citer devant le tribunal correctionnel alors que l'enquête a été bâclée, mais que le dossier comprend une série d'indices à charge. La défense n'aura alors d'autre recours que de solliciter elle-même que soient diligentés les devoirs à décharge, le cours de la prescription étant alors suspendu pour une période d'un an. La disposition attaquée crée ainsi une discrimination entre les parties au procès et, d'autre part, une discrimination injustifiable entre citoyens qui, selon que l'instruction dont ils font l'objet aura été bâclée ou incorrectement effectuée, resteront plus ou moins longtemps sous le coup d'une inculpation. Pareille discrimination existe également dans l'hypothèse où les devoirs d'instruction complémentaires sont demandés à la requête de la partie civile. Ainsi, si des devoirs complémentaires sont nécessaires à la thèse de l'accusation et qu'une partie civile est présente au procès, il suffira que la demande de devoirs complémentaires émane de la partie civile plutôt que du parquet pour que le cours de la prescription soit effectivement suspendu, ce qui place de manière injustifiée les inculpés qui sont confrontés à une partie civile dans |
| verdachten die enkel met het openbaar ministerie worden | une situation plus défavorable que ceux qui ne sont confrontés qu'au |
| geconfronteerd, wat uiteraard niet te verantwoorden is ten aanzien van | ministère public, ce qui est évidemment injustifiable eu égard aux |
| de criteria van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en van artikel 6 | critères des articles 10 et 11 de la Constitution et de l'article 6 de |
| van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. | la Convention européenne des droits de l'homme. |
| A.6.3. Volgens de Ministerraad is de mogelijke ongelijkheid die door | A.6.3. Selon le Conseil des ministres, l'inégalité possible dont se |
| de verzoekster wordt aangeklaagd niet het gevolg van de wet maar van | plaint la requérante ne résulte pas de la loi mais de l'application de |
| de toepassing van die wet volgens de opsporings- en | cette loi suivant la pratique de recherche et de poursuite suivie par |
| vervolgingspraktijk van het openbaar ministerie. Het komt het openbaar | |
| ministerie toe zich zo te organiseren dat het de opdrachten die eraan | le ministère public. Il appartient à celui-ci de s'organiser afin de |
| worden toevertrouwd, kan vervullen in overeenstemming met de geldende | remplir les missions qui lui sont confiées, en se conformant aux |
| wetsbepalingen en de richtlijnen inzake strafrechtelijk beleid die | dispositions légales applicables et aux directives de politique |
| door de Minister van Justitie zijn vastgesteld (artikelen 22 tot 47 | criminelle arrêtées par le ministre de la Justice (articles 22 à 47 du |
| van het Wetboek van Strafvordering en 138 tot 143ter van het | Code d'instruction criminelle et 138 à 143ter du Code judiciaire). La |
| Gerechtelijk Wetboek). Het Hof is niet bevoegd om na te gaan of de | Cour n'est pas compétente pour vérifier si l'application des lois est |
| toepassing van wetten in overeenstemming is met de artikelen 10 en 11 | conforme aux articles 10 et 11 de la Constitution. |
| van de Grondwet. | Cinquième moyen |
| Vijfde middel A.7.1. Volgens de verzoekster heeft de bestreden bepaling niet | A.7.1. Selon la requérante, la disposition attaquée n'a pas prévu de |
| voorzien in overgangsmaatregelen voor de procedures hangende op het | mesures transitoires pour les procédures en cours au moment de son |
| ogenblik van de inwerkingtreding ervan, en meer bepaald voor de | entrée en vigueur et notamment pour les cas où, comme en l'espèce, un |
| gevallen waarin, zoals te dezen, een eerste vonnis het overschrijden | premier jugement a déjà sanctionné le dépassement du délai |
| van de redelijke termijn reeds heeft afgekeurd, terwijl zij de facto | raisonnable, alors qu'elle allonge de facto le délai de prescription |
| de verjaringstermijn verlengt waardoor de verzoekster in een | et place ainsi la requérante dans une position plus défavorable. |
| ongunstigere situatie terechtkomt. | |
| A.7.2. De Ministerraad verwijst naar zijn antwoord op het derde middel | A.7.2. Le Conseil des ministres se réfère à sa réponse au troisième |
| en voegt eraan toe dat het de feitenrechter toekomt om te oordelen | moyen et ajoute qu'il appartient au juge du fond d'apprécier le |
| over de redelijkheid van de termijn zoals bedoeld in het Europees | caractère raisonnable du délai visé par la Convention européenne, |
| Verdrag. De beoordeling van de redelijke termijn gebeurt immers op | l'appréciation de celui-ci étant fonction de principes que la loi |
| grond van beginselen die de bestreden wet niet heeft willen wijzigen. | attaquée n'a pas entendu modifier. |
| Zesde middel | Sixième moyen |
| A.8.1. Volgens de verzoekster heeft de bestreden bepaling tot gevolg | A.8.1. Selon la requérante, la disposition attaquée a pour effet |
| dat de verjaringstermijn tot maximum twaalf jaar kan worden verlengd, | d'allonger la période de prescription à un maximum possible de douze |
| terwijl de wetgever zelf heeft erkend dat een periode van tien jaar | années, alors que le législateur a reconnu lui-même qu'une période de |
| voldoende moest zijn : hij heeft geenszins doen gelden dat de periode | dix ans devait être suffisante : il n'a nullement fait valoir que la |
| van tweemaal vijf jaar op zich niet lang genoeg was, en heeft | période de deux fois cinq ans était intrinsèquement insuffisante et a |
| duidelijk gepreciseerd dat hij een incompetent parket te hulp kwam. | clairement précisé qu'il venait au secours d'un parquet incompétent. |
| Die gelegenheidswet is discriminerend ten aanzien van alle burgers, | Cette loi particulière est discriminatoire à l'égard de l'ensemble des |
| die zich op die manier in een situatie bevinden waarin de | citoyens, qui se trouvent ainsi dans une situation où le délai de |
| verjaringstermijn wordt verlengd met een periode van een of twee jaar | prescription est allongé pour une durée incompressible d'un an ou deux |
| die niet kan worden ingekort, naargelang zij zich in eerste aanleg | ans selon qu'ils se trouvent en première instance ou qu'ils sont déjà |
| bevinden of reeds in hoger beroep zijn, en zulks, niet omdat de | en appel, et ce, non pas parce que le législateur a estimé que le |
| wetgever heeft geoordeeld dat de verjaringstermijn, zoals die was | délai de prescription, tel qu'il était établi, n'était pas suffisant, |
| vastgesteld, onvoldoende was, maar eenvoudigweg om de vermeende daders | mais simplement pour sanctionner les auteurs supposés de délits commis |
| van misdrijven in een ophefmakende zaak te bestraffen. | dans une affaire retentissante. |
| A.8.2. De Ministerraad verwijst naar zijn antwoord op het tweede | A.8.2. Le Conseil des ministres se réfère à sa réponse au second moyen |
| middel en naar het arrest waarin uitspraak is gedaan over de vordering tot schorsing (B.12). | et à l'arrêt se prononçant sur la demande de suspension (B.12). |
| Zevende middel | Septième moyen |
| A.9.1. Selon la requérante, la disposition attaquée a pour conséquence | |
| A.9.1. Volgens de verzoekster doet de bestreden bepaling de facto het | de facto de mettre à néant la notion de délai raisonnable. |
| begrip « redelijke termijn » teniet. | A.9.2. Elle fait valoir, dans une première branche, que le régime de |
| A.9.2. Zij voert in een eerste onderdeel aan dat het stelsel van de | la prescription est une application légale de la notion de délai |
| verjaring een wettelijke toepassing is van het begrip « redelijke | raisonnable en ce qu'il fixe une limite extrême où le dépassement du |
| termijn », doordat het een uiterste datum vastlegt waarop de | délai raisonnable aura pour conséquence l'impossibilité de sanctionner |
| overschrijding van de redelijke termijn tot gevolg heeft dat | bien que la notion de dépassement du délai raisonnable ne se résume |
| bestraffen onmogelijk is, hoewel het begrip « overschrijding van de | pas à une simple question de savoir si le terme de la prescription est |
| redelijke termijn » niet eenvoudigweg samenvalt met het bereiken van | ou non atteint. Pour l'un comme pour l'autre, l'élément à prendre en |
| de einddatum van de verjaringstermijn. In beide gevallen moet rekening | considération est l'écoulement du temps et la disposition attaquée est |
| worden gehouden met het verstrijken van de tijd. De bestreden bepaling | discriminatoire en ce qu'elle revient à suspendre le temps, à |
| is dan ook discriminerend doordat zij erop neerkomt de tijd op te | considérer que, pendant un laps de temps donné, l'écoulement du temps |
| schorten, overwegende dat gedurende een bepaalde periode het | |
| verstrijken van de tijd van nul en gener waarde is en door de hoven en | est nul et non avenu et ne peut être pris en considération par les |
| rechtbanken niet in aanmerking kan worden genomen. Het verstrijken van | cours et tribunaux. Or, l'écoulement du temps est une question |
| de tijd is immers een objectief gegeven en het komt de wetgever niet | objective et il n'appartient pas au législateur de considérer celui-ci |
| toe om het te beschouwen als van nul en gener waarde. | comme nul et non avenu. |
| A.9.3. In een tweede onderdeel doet de verzoekster gelden dat het doel | A.9.3. Dans une deuxième branche, la requérante fait valoir que la |
| van de in het geding zijnde maatregel niet is om tijdens de fase van | mesure en cause ne vise pas, ce que l'on pourrait admettre, à allonger |
| het onderzoek, wat aannemelijk zou zijn, de verjaringstermijn te | le délai de prescription pendant la phase d'instruction en raison de |
| verlengen wegens zware en ingewikkelde onderzoeksdaden die abnormaal | devoirs lourds et complexes anormalement longs, mais à allonger ce |
| lang duren, maar wel tijdens de fase van de berechting, omdat de hoven | délai pendant la phase de jugement, en raison de l'encombrement des |
| en rechtbanken overbelast zijn. Die verantwoording is in strijd met de | cours et tribunaux. Cette justification n'est pas conforme aux |
| eisen van artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De bestreden bepaling geeft aanleiding tot een niet te verantwoorden discriminatie tussen burgers, naargelang die burgers het geluk hebben gehad dat het onderzoek redelijk snel is gevoerd door een rechtbank die niet overbelast is of zij het slachtoffer zijn van trage onderzoeken en overbelaste rechtbanken, waardoor het mogelijk is dat zij op die manier de last van een beschuldiging gedurende twaalf jaar moeten dragen en meer bepaald gedurende twee volledige jaren wat de eigenlijke rechtspleging voor het vonnisgerecht betreft. A.9.4. De Ministerraad verwijst naar zijn antwoord op het derde en het vijfde middel; hij doet opmerken dat de verzoekster zich alleen op | exigences de l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et la disposition attaquée crée d'injustifiables discriminations entre citoyens, selon que ceux-ci auront eu la chance de bénéficier d'instructions raisonnablement rapides d'un tribunal non encombré ou qu'ils pâtiront d'instructions lentes et de tribunaux surencombrés, et pourront ainsi voir le fardeau de l'accusation peser sur eux jusqu'à douze années et notamment jusqu'à deux années entières pour ce qui concerne la procédure de jugement proprement dite. A.9.4. Le Conseil des ministres se réfère à sa réponse aux troisième et cinquième moyens; il relève que la requérante invoque le seul |
| artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens beroept | article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et |
| en niet toelicht waarin de discriminatie die zij vermeldt, bestaat. | n'expose pas en quoi consiste la discrimination dont elle fait mention. |
| -B - | - B - |
| B.1. De verzoekster vordert de vernietiging van de wet van 11 december | B.1. La requérante demande l'annulation de la loi du 11 décembre 1998 |
| 1998 « tot wijziging, wat de verjaring van de strafvordering betreft, | « modifiant le titre préliminaire du Code de procédure pénale, en ce |
| van de Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering ». Die | qui concerne la prescription de l'action publique ». Cette loi a |
| wet heeft meer bepaald tot doel artikel 24 van die voorafgaande titel | notamment pour objet de remplacer l'article 24 de ce titre |
| te vervangen. | préliminaire. |
| Het Hof, dat de omvang van het beroep moet bepalen op grond van de | La Cour, qui doit déterminer l'étendue du recours sur la base du |
| inhoud van het verzoekschrift, stelt vast dat het zich beperkt tot | contenu de la requête, constate qu'elle est limitée à l'article 24, |
| artikel 24, 1°, van de voornoemde titel. | 1°, du titre précité. |
| B.2.1. Artikel 3 van de wet van 11 december 1998 vervangt artikel 24 | B.2.1. L'article 3 de la loi du 11 décembre 1998 remplace l'article 24 |
| van de voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering door de | du titre préliminaire du Code de procédure pénale par la disposition |
| volgende bepaling : | suivante : |
| « De verjaring van de strafvordering is geschorst ten aanzien van alle | « La prescription de l'action publique est suspendue à l'égard de |
| partijen : | toutes les parties : |
| 1° vanaf de dag van de zitting waarop de strafvordering op de door de | 1° à partir du jour de l'audience où l'action publique est introduite |
| wet bepaalde wijze bij het vonnisgerecht wordt ingeleid. | devant la juridiction de jugement selon les modalités fixées par la loi. |
| De verjaring begint evenwel opnieuw te lopen : | La prescription recommence toutefois à courir : |
| - vanaf de dag van de beslissing van het vonnisgerecht, ambtshalve of | - à partir du jour où la juridiction de jugement décide, d'office ou |
| op verzoek van het openbaar ministerie, om de behandeling van de zaak | sur requête du ministère public, de reporter l'examen de l'affaire |
| onbepaald uit te stellen, tot op de dag waarop de behandeling ervan | pour une durée indéterminée et ce, jusqu'au jour où la juridiction de |
| door het vonnisgerecht wordt hervat; | jugement reprend ledit examen; |
| - vanaf de dag van de beslissing van het vonnisgerecht, ambtshalve of | - à partir du jour où la juridiction de jugement décide, d'office ou |
| op verzoek van het openbaar ministerie, om de behandeling van de zaak | sur requête du ministère public, de reporter l'examen de l'affaire en |
| uit te stellen met het oog op het verrichten van bijkomende | vue de l'accomplissement d'actes d'instruction complémentaires |
| onderzoeksdaden met betrekking tot het ten laste gelegde feit, tot op | concernant le fait mis à charge et ce, jusqu'au jour où la juridiction |
| de dag waarop de behandeling van de zaak door het vonnisgerecht wordt hervat; | de jugement reprend ledit examen; |
| - vanaf de verklaring van hoger beroep bedoeld in artikel 203, of de | - à partir de la déclaration d'appeler, visée à l'article 203, ou de |
| betekening van het hoger beroep bedoeld in artikel 205, tot op de dag | la notification de recours, visée à l'article 205, jusqu'au jour où |
| waarop het hoger beroep op de door de wet bepaalde wijze bij het | l'appel est introduit, selon les modalités fixées par la loi, devant |
| vonnisgerecht in hoger beroep wordt ingeleid, indien het hoger beroep | la juridiction de jugement en degré d'appel, si l'appel du jugement |
| tegen de uitspraak over de strafvordering enkel uitgaat van het | sur l'action publique émane uniquement du ministère public; |
| openbaar ministerie; | |
| - vanaf het verstrijken van een termijn van een jaar te rekenen van de | - à l'échéance d'un délai d'un an, à compter du jour de l'audience au |
| dag van de zitting waarop, naar gelang van het geval, de | cours de laquelle, selon le cas, l'action publique est introduite |
| strafvordering bij het vonnisgerecht in eerste aanleg of bij het | devant la juridiction de jugement en degré de première instance ou |
| vonnisgerecht in hoger beroep wordt ingeleid of dit laatste | devant la juridiction de jugement en degré d'appel ou au cours de |
| vonnisgerecht beslist uitspraak te doen over de strafvordering, tot op | laquelle cette dernière juridiction décide de statuer sur l'action |
| de dag van de uitspraak over de strafvordering door het desbetreffende vonnisgerecht; 2° in geval van verwijzing tot beslissing van een prejudicieel geschil; 3° in het geval bepaald bij artikel 447, derde lid, van het Strafwetboek; 4° gedurende de behandeling van een door de verdachte, de burgerlijke partij of de burgerlijk aansprakelijke partij voor het vonnisgerecht opgeworpen exceptie van onbevoegdheid, onontvankelijkheid of nietigheid. Indien het vonnisgerecht de exceptie gegrond verklaart of indien de beslissing over de exceptie bij de zaak zelf wordt gevoegd, | publique et ce, jusqu'au jour du jugement de la juridiction de jugement considérée statuant sur l'action publique; 2° dans les cas de renvoi pour la décision d'une question préjudicielle; 3° dans le cas prévu à l'article 447, alinéa 3, du Code pénal; 4° pendant le traitement d'une exception d'incompétence, d'irrecevabilité ou de nullité soulevée devant la juridiction de jugement par l'inculpé, par la partie civile ou par la personne civilement responsable. Si la juridiction déclare l'exception fondée ou que la décision sur l'exception est jointe au fond, la prescription |
| is de verjaring niet geschorst. » | n'est pas suspendue. » |
| B.2.2. Op grond van artikel 4 van de wet van 11 december 1998 is het | B.2.2. En vertu de l'article 4 de la loi du 11 décembre 1998, |
| voormelde artikel 24 op 16 december 1998 in werking getreden. | l'article 24 précité est entré en vigueur le 16 décembre 1998. |
| B.3. De zeven middelen zijn afgeleid uit de schending van de artikelen | B.3. Les sept moyens sont pris de la violation des articles 10 et 11 |
| 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het | de la Constitution lus en combinaison avec l'article 6 de la |
| Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ze dienen tegelijk te | Convention européenne des droits de l'homme. Il y a lieu de les |
| worden onderzocht, in zoverre ze, in de eerste plaats, een | |
| discriminatie aanklagen tussen alle rechtsonderhorigen die | examiner ensemble, comme dénonçant une discrimination, en premier |
| gerechtelijk worden vervolgd en sommigen onder hen, doordat de | lieu, entre l'ensemble des justiciables qui font l'objet de poursuites |
| eerstgenoemden de nadelige gevolgen zouden moeten ondergaan van een | judiciaires et certains d'entre eux en ce que les premiers auraient à |
| gelegenheidswet die alleen tot doel heeft de laatstgenoemden te | subir les effets défavorables d'une loi de circonstance ne visant qu'à |
| bestraffen (eerste, tweede en zesde middel), in de tweede plaats | sanctionner les seconds (premier, deuxième et sixième moyens), en |
| tussen rechtsonderhorigen die worden vervolgd voor feiten die in | second lieu, entre justiciables faisant l'objet de poursuites pour des |
| dezelfde periode zijn gepleegd en die al dan niet ontsnappen aan de | faits commis à la même époque et échappant ou non à l'allongement du |
| verlenging van de verjaringstermijn van de strafvordering zoals die uit de bestreden bepalingen voortvloeit, naargelang het onderzoek naar de straffeiten die op hen betrekking hebben snel of minder snel is afgehandeld en ze al dan niet binnen een redelijke termijn zijn berecht (derde, vierde, vijfde en zevende middel). B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5. De vergelijkingen die de verzoekster in de uiteenzetting van het derde en vijfde middel maakt tussen haar situatie onder de gelding van de vroegere wet en die welke voortvloeit uit de toepassing van de bestreden wet, zijn niet pertinent. Die vergelijkingen hebben immers betrekking op situaties die door bepalingen zijn geregeld die op verschillende tijdstippen van toepassing zijn; zij behoren niet - | délai de prescription de l'action publique, résultant des dispositions attaquées, suivant que les préventions qui les concernent auraient ou non fait l'objet d'une instruction diligente et d'un jugement dans un délai raisonnable (troisième, quatrième, cinquième et septième moyens). B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5. Ne sont pas pertinentes les comparaisons faites par la requérante, dans l'exposé des troisième et cinquième moyens, entre la situation qui était la sienne sous l'ancienne loi et celle qui résulte de l'application de la loi attaquée. Ces comparaisons portent en effet sur des situations régies par des dispositions applicables à des moments différents et, à peine de rendre impossible toute modification |
| anders zou iedere wijziging van de wetgeving onmogelijk worden - tot | de la législation, ne sont pas de celles qui doivent être examinées |
| die welke moeten worden onderzocht om na te gaan of de bestreden | pour vérifier si les dispositions attaquées sont conformes aux |
| bepalingen bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.6. De bestreden bepalingen voorzien in een nieuwe schorsingsgrond | B.6. Les dispositions attaquées prévoient une cause nouvelle de |
| voor de verjaring van de strafvordering, namelijk wanneer die | suspension de la prescription de l'action publique : l'introduction de |
| strafvordering bij het vonnisgerecht wordt ingeleid. Die schorsing | celle-ci devant la juridiction de jugement. Cette suspension prend |
| eindigt, en de verjaringstermijn loopt opnieuw, wanneer, op initiatief | fin, et le délai de prescription se remet donc à courir, lorsque, à |
| van het vonnisgerecht zelf of van het openbaar ministerie, de | l'initiative de la juridiction de jugement elle-même ou du ministère |
| behandeling van de zaak voor onbepaalde duur wordt uitgesteld of met | public, l'examen de l'affaire est reporté pour une durée indéterminée |
| het oog op het verrichten van bijkomende onderzoeksdaden, wanneer het | ou en vue de l'accomplissement d'actes d'instruction complémentaires, |
| openbaar ministerie hoger beroep instelt en wanneer een jaar is | lorsque le ministère public interjette appel et lorsqu'un an s'est |
| verstreken zonder dat het vonnisgerecht uitspraak heeft gedaan. | écoulé sans que la juridiction de jugement ait statué. |
| B.7. De bestreden bepalingen vloeien voort uit een wetsvoorstel | B.7. A l'origine des dispositions attaquées est une proposition de loi |
| waarvan het doel was in een schorsing voor een periode van zes maanden | qui visait à prévoir une suspension pour une durée de six mois de la |
| van de verjaring van de strafvordering te voorzien « in het geval | prescription de l'action publique « dans le cas où la durée |
| waarin de duur van de uitvoering van een internationale ambtelijke | d'exécution d'une commission rogatoire internationale ou de |
| opdracht of van de overzending van de op die uitvoering betrekking | |
| hebbende stukken zes maanden overschrijdt » (Parl. St., Kamer, | transmission de pièces relatives à ladite exécution dépasse six mois » |
| 1997-1998, nr. 1387/2, p. 2, met verwijzing naar Parl. St., Kamer, | (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° 1387/2, p. 2, se référant au Doc. |
| 1996-1997, nr. 1004/1), en dat dus beperkt bleef tot de moeilijkheden | parl., Chambre, 1996-1997, n° 1004/1) et qui se limitait donc aux |
| die verbonden zijn met een bepaald type van taken die in de loop van | difficultés liées à un type particulier de devoirs à accomplir au |
| de voorbereidende fase van het strafproces moeten worden verricht. | cours de la phase préparatoire du procès pénal. |
| De parlementaire discussie heeft ertoe geleid dat meer in het algemeen | La discussion parlementaire aboutit à une évaluation plus générale de |
| werd nagegaan of het gepast is de verjaring van de strafvordering te schorsen. In dat nieuwe perspectief werden vier gevallen met betrekking tot de fase van berechting van het strafproces in aanmerking genomen. B.8. Het feit dat een wetsbepaling zou zijn aangenomen nadat de publieke opinie haar ongerustheid of vrees heeft geuit over het feit dat misbruiken zouden worden begaan en getolereerd volstaat niet om te bewijzen dat die bepaling in strijd zou zijn met de bepalingen die in het middel worden aangevoerd. Welke ook de omstandigheden en overwegingen zijn die aanleiding hebben gegeven tot een nieuwe norm of het ontstaan ervan hebben vergemakkelijkt, er kan alleen op grond van de inhoud van die nieuwe norm worden geoordeeld of hij discriminerend is of niet. B.9. De wetgever vermocht ervan uit te gaan, zonder de in het middel aangevoerde bepalingen te schenden, dat wanneer een strafvordering bij een vonnisgerecht wordt ingeleid, een van de klassieke verantwoordingen voor het beginsel van de verjaring vervalt, namelijk dat na verloop van tijd, wanneer er geen proces wordt aangespannen, de zaak geleidelijk aan wordt vergeten en de sociale beroering die door | l'opportunité de suspendre la prescription de l'action publique. Dans cette nouvelle perspective, quatre hypothèses relatives à la phase de jugement du procès pénal furent envisagées. B.8. La circonstance qu'une disposition législative serait adoptée à la suite d'une manifestation, par l'opinion publique, de son inquiétude ou de sa crainte de voir des abus commis et tolérés ne suffit pas à établir que cette disposition serait contraire aux dispositions invoquées par le moyen. Quelles que soient les circonstances et les considérations qui ont provoqué ou facilité la naissance d'une norme, c'est sur son seul contenu que celle-ci doit être jugée discriminatoire ou non. B.9. Le législateur a pu considérer, sans violer les dispositions invoquées par le moyen, que lorsqu'une action publique est introduite devant une juridiction de jugement, une des justifications classiques de l'institution de la prescription disparaît, à savoir que l'écoulement du temps sans que s'ouvre un procès entraîne progressivement un oubli qui atténue le trouble social causé par une |
| een misdrijf is veroorzaakt, afneemt. Bij het nemen van de maatregel | infraction. Il a assorti la mesure qu'il prenait de garanties visant |
| heeft hij in waarborgen voorzien om, meer bepaald, te vermijden, | notamment à éviter, d'une part, que le magistrat chargé de |
| enerzijds, dat de onderzoeksmagistraat die de verjaring ziet naderen | l'instruction, constatant que l'expiration du délai de prescription |
| het dossier haastig afsluit terwijl de magistraat ten gronde later nog | est imminente, clôture hâtivement le dossier alors que le magistrat du |
| altijd bijkomende onderzoeksdaden zou kunnen toestaan en zodoende de | fond pourrait toujours par la suite autoriser des devoirs d'enquête |
| behandeling van het dossier ongehinderd verlengen (ibid., nr. 1387/6, | complémentaires et prolonger ainsi sans difficulté le traitement du |
| p. 9) en, anderzijds, dat de nieuwe schorsingsgrond voor de | dossier (ibid., n° 1387/6, p. 9) et, d'autre part, que la nouvelle |
| verjaringstermijn leidt tot een de facto onverjaarbaarheid van de | cause de suspension du délai de prescription engendre une |
| strafvordering (ibid., nr. 1387/6, p. 20). | imprescriptibilité de facto de l'action publique (ibid., n° 1387/6, p. |
| Hij heeft beklemtoond dat het Belgische recht inzake de verjaring van | 20). Il a observé que le droit belge était, en matière de prescription de |
| de strafvordering bijzonder gunstig was voor de verdachte (ibid., nr. | l'action publique, particulièrement favorable à l'inculpé (ibid., n° |
| 1387/6, p. 3); hij heeft meer bepaald erop gewezen dat de verjaring | 1387/6, p. 3); il a relevé notamment que la prescription pouvait |
| aanleiding kon geven tot misbruiken « bijvoorbeeld door personen die | donner lieu à des abus « par exemple dans le chef de personnes déjà |
| reeds in eerste aanleg schuldig werden bevonden en die, door het | déclarées coupables en première instance et qui parviennent, en |
| instellen van hoger beroep, de procedure kunnen rekken zodat de | interjetant appel, à prolonger la procédure jusqu'à ce que la |
| verjaring bereikt wordt. Het voorstel dat de verjaringstermijn niet | prescription intervienne. La proposition visant à ce que le délai de |
| meer verder zou lopen op het ogenblik dat het onderzoek afgesloten is | prescription cesse de courir au moment où l'instruction est clôturée |
| en de zaak op rechtsgeldige wijze naar het vonnisgerecht wordt | et où l'affaire est renvoyée de manière juridiquement valable devant |
| verwezen, zou dit euvel kunnen verhelpen » (ibid., p. 6); hij heeft | la juridiction de jugement pourrait remédier à ce problème » (ibid., |
| ook opgemerkt dat een hervorming van de regels inzake verjaring des te | p. 6); il a aussi relevé que la réforme des règles en matière de |
| noodzakelijker is sedert de inwerkingtreding van de wet van 12 maart | prescription est devenue encore plus nécessaire depuis l'entrée en |
| 1998 tot verbetering van de strafrechtspleging in het stadium van het | vigueur de la loi du 12 mars 1998 relative à l'amélioration de la |
| opsporingsonderzoek en het gerechtelijk onderzoek : « Het aantal | procédure pénale au stade de l'information et de l'instruction : « Le |
| procedures die tijdens het vooronderzoek kunnen worden gevoerd is | nombre de procédures qui peuvent être menées au cours de l'information |
| dermate toegenomen dat vooral in complexe zaken het risico op | a tellement augmenté que le risque de prescription s'est |
| verjaring veel groter is geworden » (ibid., p. 16). | considérablement accru, surtout dans les affaires complexes » (ibid., |
| Een dergelijke argumentatie gaat verder dan het bijzondere geval | p. 16). De tels propos dépassent l'hypothèse particulière à laquelle la |
| waarnaar de verzoekster verwijst wanneer zij de bestreden bepalingen een gelegenheidswet noemt en daarin de discriminaties ziet die zij aanklaagt. Haar argumenten kunnen niet worden aangenomen. B.10.1. In haar vierde middel klaagt de verzoekster meer in het bijzonder een discriminatie aan waarvan de beklaagde het slachtoffer zou zijn ten opzichte van het openbaar ministerie, aangezien de verjaringstermijn opnieuw loopt wanneer, nadat de zaak op de zitting is ingeleid, op verzoek van het openbaar ministerie bijkomende onderzoeksdaden worden bevolen, terwijl die termijn geschorst blijft wanneer dergelijke onderzoeksdaden op verzoek van de beklaagde worden bevolen. Het is duidelijk dat, indien een dergelijk verzoek in beide gevallen ertoe zou leiden dat de verjaringstermijn opnieuw loopt, het, in het ene geval meer dan in het andere, met die bedoeling zou worden gedaan. B.10.2. Het argument dat in hetzelfde middel wordt afgeleid uit het feit dat de verjaringstermijn geschorst blijft wanneer de onderzoeksdaden op verzoek van de burgerlijke partij worden bevolen, terwijl die termijn opnieuw loopt indien het verzoek uitgaat van het openbaar ministerie, met als gevolg dat de situatie van de beklaagde in het eerste geval minder gunstig zou zijn dan in het tweede, is | requérante fait référence pour qualifier les dispositions attaquées de loi de circonstance et pour y voir les discriminations qu'elle dénonce. Ses arguments ne peuvent être admis. B.10.1. Dans son quatrième moyen, la requérante dénonce plus particulièrement une discrimination dont le prévenu serait victime par rapport au ministère public, le délai de prescription reprenant son cours lorsque, après l'introduction de l'affaire à l'audience, des devoirs complémentaires sont ordonnés à la requête du ministère public alors que ce délai reste suspendu lorsque de tels devoirs sont ordonnés à la requête du prévenu. Il est manifeste qu'une telle requête risque dans un cas plus que dans l'autre d'être mue par le souci de faire courir le délai de prescription si elle produisait cet effet dans les deux cas. B.10.2. Quant à l'argument tiré, dans le même moyen, de ce que le délai de prescription reste suspendu lorsque les devoirs sont ordonnés à la requête de la partie civile alors que ce délai se remet à courir si la requête émane du ministère public, de telle sorte que la situation du prévenu serait moins favorable dans le premier cas que |
| evenmin gegrond : aangezien het doel van de bekritiseerde bepaling | dans le second, il n'est pas davantage fondé : dès lors que la |
| (artikel 24, 1°, tweede lid, tweede streepje) erin bestaat te vermijden dat de behandeling van het dossier voor onbepaalde duur kan worden verlengd wegens tekortkomingen die aan het openbaar ministerie te wijten zouden zijn, kan niet worden verantwoord dat het verzoek van de burgerlijke partij door een analoog beginsel zou worden geregeld. B.11. Het argument dat in het zesde middel wordt aangevoerd, kan evenmin worden aangenomen. Volgens dat argument zouden de bestreden bepalingen discriminerend zijn, doordat de wetgever de maximale duur van de verjaring met twee jaar zou verlengen nadat hij geoordeeld heeft dat een maximale verjaringstermijn van tweemaal vijf jaar voor wanbedrijven voldoende is. De wetgever mag immers zijn beleid wijzigen. De in het geding zijnde maatregel moet trouwens niet als een verlenging van de verjaringstermijn van de strafvordering worden beschouwd, maar als een schorsing ervan, in welbepaalde gevallen die beperkt zijn tot de berechtingsfase van het strafproces. | disposition critiquée (article 24, 1°, alinéa 2, deuxième tiret) vise à éviter que le traitement du dossier puisse être prolongé indéfiniment par le fait d'insuffisances qui seraient à imputer au ministère public, il ne se justifie pas que la requête de la partie civile soit régie par un principe analogue. B.11. Ne peut davantage être admis l'argument, contenu dans le sixième moyen, selon lequel les dispositions attaquées seraient discriminatoires par cela que le législateur, après avoir jugé suffisante une prescription d'une durée maximale de deux fois cinq ans pour les délits, augmenterait cette durée de deux ans. Le législateur peut en effet modifier sa politique. La mesure en cause ne s'analyse d'ailleurs pas en un allongement du délai de prescription de l'action publique mais en une suspension de celui-ci, dans des hypothèses déterminées qui sont limitées à la phase de jugement du procès pénal. |
| B.12.1. De verzoekster bekritiseert voorts het ontbreken van | B.12.1. La requérante critique encore l'absence discriminatoire de |
| overgangsmaatregelen, wat discriminerend zou zijn, en de onmiddellijke | mesures transitoires et l'application immédiate de la loi attaquée, |
| toepassing van de bestreden wet, hetgeen ertoe zou leiden dat de | aboutissant à ce que la mesure critiquée ne s'applique pas aux |
| bekritiseerde maatregel niet van toepassing is op de rechtsonderhorigen van wie het dossier snel en binnen een redelijke termijn werd onderzocht, maar wel op de andere rechtsonderhorigen. B.12.2. De voorwaarden waaronder de verjaring werd verworven krachtens de wet die ten tijde van de feiten van toepassing was, kunnen allicht de verwachting wekken van een verjaring binnen de bij die wet vastgestelde termijn. Het bekritiseerde verschil in behandeling is dan datgene dat de beklaagden raakt wier door de oude wet gewekte verwachtingen door de nieuwe wet worden gedwarsboomd. Een dergelijke kritiek komt erop neer dat de nieuwe wet wordt verweten dat zij niet in een overgangsstelsel heeft voorzien. B.12.3. Het zou denkbaar zijn geweest oog te hebben voor dergelijke verwachtingen door een veralgemening van de zorg die de wetgever laat blijken in een geval dat in sommige opzichten analoog is, wanneer hij | justiciables dont le dossier a été examiné de manière diligente et dans un délai raisonnable, mais bien aux autres. B.12.2. Sans doute les conditions auxquelles la prescription était acquise en vertu de la loi en vigueur au moment des faits peuvent-elles faire naître l'expectative d'une prescription dans le délai fixé par cette loi. La différence de traitement critiquée est alors celle qui affecte les prévenus dont les attentes suscitées par la loi ancienne sont déjouées par la loi nouvelle. Une telle critique revient à faire grief à celle-ci de n'avoir pas prévu de régime transitoire. B.12.3. Il eût été concevable de prendre de telles attentes en considération par une généralisation du souci que le législateur manifeste dans une hypothèse à certains égards analogue lorsqu'il |
| in artikel 2 van het Strafwetboek bepaalt : « Geen misdrijf kan worden | dispose, dans l'article 2 du Code pénal, que « nulle infraction ne |
| gestraft met straffen die bij de wet niet waren gesteld voordat het | peut être punie de peines qui n'étaient pas portées par la loi avant |
| misdrijf werd gepleegd ». Maar, terwijl de rechtsonzekerheid die | que l'infraction fût commise ». Mais alors que l'insécurité juridique |
| voortvloeit uit de invoering van straffen waarin niet was voorzien op | résultant de l'introduction de peines qui n'étaient pas prévues au |
| het ogenblik waarop het misdrijf werd begaan niet vatbaar is voor | moment où l'infraction a été commise n'est pas susceptible de |
| verantwoording, is zulks niet het geval met de onzekerheid die te | justification, il en va autrement de l'insécurité qui tient à ce |
| maken heeft met het feit dat een misdrijf dat reeds strafbaar was op | qu'une infraction, déjà punissable au moment où elle est commise, peut |
| het ogenblik waarop het werd begaan, nog met dezelfde straffen zou | encore être punie des mêmes peines après l'expiration du délai |
| kunnen worden gestraft na het verstrijken van de verwachte termijn van | |
| verjaring. | escompté. |
| B.12.4. Door niet in overgangsmaatregelen te voorzien heeft de | B.12.4. En ne prévoyant pas de mesure transitoire, le législateur n'a |
| wetgever de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang | pas violé les articles 10 et 11 de la Constitution combinés avec |
| met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, niet geschonden. B.13. De verzoekster verwijt, ten slotte, de bestreden bepalingen het begrip « redelijke termijn » te schenden binnen welke eenieder recht heeft op een eerlijke behandeling van zijn zaak, overeenkomstig artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Buiten de verwijzing naar argumenten waarop het Hof reeds heeft geantwoord, blijft de verzoekster echter in gebreke aan te tonen in hoeverre de schorsing van de verjaringstermijn van de strafvordering die zij bekritiseert, op zich aan dat recht afbreuk doet. Het komt de rechter toe, rekening houdend met de omstandigheden van de zaak en meer bepaald de complexiteit ervan, met het gedrag van de rechtsonderhorige en de houding van de bevoegde overheden, na te gaan of in een bepaalde zaak de redelijke termijn niet is overschreden. De rechter kan van die bevoegdheid gebruik maken ten aanzien van alle rechtsonderhorigen, ongeacht de door de verzoekster beschreven categorie waartoe zij behoren. B.14. Uit wat voorafgaat blijkt dat de middelen niet kunnen worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 januari 2000. De griffier, L. Potoms De voorzitter, | l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. B.13. La requérante reproche enfin aux dispositions attaquées de violer la notion de délai raisonnable dans lequel toute personne a droit à ce que sa cause soit entendue, conformément à l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme. Elle reste cependant en défaut d'établir en quoi la suspension du délai de prescription de l'action publique qu'elle critique porte atteinte par elle-même à ce droit, en dehors de la référence faite à des arguments auxquels la Cour a déjà répondu. Il appartient au juge de vérifier, en tenant compte des circonstances de la cause et notamment de la complexité de l'affaire, de la conduite du justiciable et du comportement des autorités compétentes, si le délai raisonnable n'a pas été dépassé dans une affaire déterminée. Ce pouvoir du juge s'exerce vis-à-vis de tous les justiciables, quelle que soit la catégorie décrite par la requérante à laquelle ils appartiennent. B.14. Il ressort de ce qui précède que les moyens ne peuvent être admis. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 janvier 2000. Le greffier, L. Potoms Le président, |
| M. Melchior | M. Melchior |