Arrest nr. 48/99 van 20 april 1999 Rolnummer 1620 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 17, § 1, tweede en vierde lid, en 18, derde laatste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad v Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 48/99 du 20 avril 1999 Numéro du rôle : 1620 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 17, § 1 er , alinéas 2 et 4, et 18, antépénultième alinéa, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. Boel, G(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 48/99 van 20 april 1999 | Arrêt n° 48/99 du 20 avril 1999 |
Rolnummer 1620 | Numéro du rôle : 1620 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 17, § 1, | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 17, § 1er, |
tweede en vierde lid, en 18, derde laatste lid, van de gecoördineerde | alinéas 2 et 4, et 18, antépénultième alinéa, des lois coordonnées sur |
wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. | le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de | composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. |
rechters H. Boel, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts en R. Henneuse, | Boel, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, | greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij arrest nr. 78.468 van 1 februari 1999 in zake J. Vandenhende tegen | Par arrêt n° 78.468 du 1er février 1999 en cause de J. Vandenhende |
de gemeente Zwevegem en het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter | contre la commune de Zwevegem et la Région flamande, dont l'expédition |
griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 18 februari 1999, heeft | est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 18 février 1999, le |
de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schenden artikel 17, § 1, tweede lid en/of artikel 17, § 1, vierde | « Les articles 17, § 1er, alinéa 2, et/ou l'article 17, § 1er, alinéa |
lid, en/of artikel 18, derde laatste lid, van de gecoördineerde wetten | 4, et/ou l'article 18, antépénultième alinéa, des lois coordonnées sur |
op de Raad van State, gelezen in samenhang met het algemeen | le Conseil d'Etat, lus en combinaison avec le principe général de |
verdragsrechtelijk rechtsbeginsel van onpartijdigheid van de rechter, | droit conventionnel de l'impartialité du juge, inscrit entre autres à |
o.m. neergelegd in artikel 6.1 EVRM en artikel 14.1 BUPO-verdrag, de | l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et à |
l'article 14.1 du Pacte international relatif aux droits civils et | |
artikelen 10 en 11 van de grondwet, doordat zij met betrekking tot de | politiques, violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution dès |
waarborg op onpartijdigheid van de rechter een onderscheid maken | lors qu'en ce qui concerne la garantie de l'impartialité du juge, ils |
tussen, primo, de overheden en de burgers die voor de beslissing | font une distinction entre, premièrement, les autorités et les |
omtrent de legaliteit van een hen aanbelangende administratieve | citoyens qui, pour faire trancher la question de la légalité d'un acte |
rechtshandeling betrokken zijn in een administratieve procedure | administratif les concernant, sont impliqués dans une procédure |
waaraan een administratief kort geding is voorafgegaan en de overheden | administrative précédée d'un référé administratif et les autorités et |
en burgers die voor de beoordeling daarvan betrokken zijn in een | les citoyens qui, pour cette appréciation, sont impliqués dans une |
justitiële procedure, waaraan een kort geding is voorafgegaan en, | procédure judiciaire précédée d'un référé et, en second lieu, les |
secundo, de overheden en de burgers die voor de beslissing omtrent de | autorités et les citoyens qui, pour faire trancher la question de la |
legaliteit van een hen aanbelangende administratieve rechtshandeling | légalité d'un acte administratif les concernant, sont impliqués dans |
betrokken zijn in een administratieve procedure voor de Raad van State | une procédure administrative devant le Conseil d'Etat sans suspension |
zonder voorafgaandelijke voorlopige schorsing en/of zonder voorlopige | provisoire préalable et/ou sans mesures provisoires et les cas où une |
maatregelen en de gevallen waarin zulks wel het geval is geweest ? » | suspension et/ou des mesures de l'espèce furent prononcées ? » |
II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
Le 24 septembre 1997, le collège des bourgmestre et échevins de la | |
Het college van burgemeester en schepen van de gemeente Zwevegem heeft | commune de Zwevegem avait délivré à P. Degroote un permis de bâtir |
op 24 september 1997 aan B. Degroote een bouwvergunning afgegeven voor | pour la construction d'un poulailler destiné à accueillir des poulets |
een braadkippenstal. | de chair. |
J. Vandenhende heeft de Raad van State verzocht die beslissing te | J. Vandenhende demanda au Conseil d'Etat de suspendre cette décision |
schorsen wegens uiterst dringende noodzakelijkheid. Op 21 november | vu l'extrême urgence. Le 21 novembre 1997, le Conseil d'Etat ordonna, |
1997 heeft de Raad van State bij arrest nr. 69.772 de schorsing bij | par son arrêt n° 69.772, la suspension par provision. L'arrêt fut |
voorraad bevolen. Het arrest is gewezen door staatsraad J. Bovin, waarnemend voorzitter van de tiende kamer. Op 26 november 1997 heeft het college van burgemeester en schepenen de geschorste vergunning ingetrokken, het dossier opnieuw onderzocht en beslist de vergunning toe te staan, van oordeel zijnde dat in redelijkheid niet kan worden gezegd dat de bouwwerken het landschappelijk omgevingsschoon bedreigen. Tegen die beslissing werd opnieuw bij de Raad van State opgekomen door J. Vandenhende met een verzoek tot schorsing wegens uiterst dringende noodzakelijkheid. Op 10 december 1997 heeft de Raad van State bij arrest nr. 70.184 de schorsing bij voorraad bevolen. Het arrest is gewezen door staatsraad J. Bovin, waarnemend voorzitter van de tiende kamer. De behandeling van de zaak ten gronde werd bij beschikking van 21 september 1998 door de voorzitter van de tiende kamer van de Raad van | rendu par le conseiller d'Etat J. Bovin, président faisant fonction de la dixième chambre. Le 26 novembre 1997, le collège des bourgmestre et échevins rapporta le permis suspendu, réexamina le dossier et décida d'accorder le permis, estimant qu'il ne pouvait raisonnablement être affirmé que le chantier menaçait la beauté du paysage environnant. J. Vandenhende attaque à nouveau cette décision devant le Conseil d'Etat par une demande de suspension pour cause d'extrême urgence. Le 10 décembre 1997, le Conseil d'Etat ordonna, par arrêt n° 70.184, la suspension par provision. L'arrêt fut rendu par le conseiller d'Etat J. Bovin, président faisant fonction de la dixième chambre. |
State vastgesteld op 21 oktober 1998. | L'examen au fond fut fixé au 21 octobre 1998, par ordonnance rendue le |
Op 13 oktober 1998 heeft het college van burgemeester en schepenen een | 21 septembre 1998 par le président de la dixième chambre du Conseil d'Etat. |
verzoekschrift tot wraking van staatsraad J. Bovin aan de griffie van | Le 13 octobre 1998, le collège des bourgmestre et échevins transmit au |
greffe du Conseil d'Etat une requête en récusation du conseiller | |
de Raad van State toegezonden. | d'Etat J. Bovin. |
In zijn verklaring van 19 oktober 1998 op het verzoek tot wraking is | Dans sa déclaration du 19 octobre 1998 concernant la demande de |
staatsraad J. Bovin van oordeel dat er geen redenen tot wraking | récusation, le conseiller d'Etat J. Bovin estime qu'il n'y a aucun |
voorhanden zijn. Volgens hem bevat de wet immers niet alleen geen | motif de récusation. En effet, explique-t-il, non seulement la loi ne |
verbodsbepaling voor een staatsraad om de grond van de zaak te | comporte aucune disposition interdisant à un conseiller d'Etat |
onderzoeken wanneer hij uitspraak heeft gedaan over de vordering tot | d'instruire le fond de l'affaire lorsqu'il a statué sur la demande de |
schorsing, maar verplicht hem integendeel ook ten gronde zitting te | suspension mais elle lui impose au contraire de siéger également sur |
nemen. In casu is er geen regel van internationaal recht die toestaat | le fond. En l'espèce, il n'existe aucune règle de droit international |
de bepalingen van de wet buiten werking te stellen. | qui permette de ne pas faire application des dispositions de la loi. |
Bij beschikking van de eerste voorzitter van de Raad van State van 21 | Par ordonnance du premier président du Conseil d'Etat du 21 octobre |
oktober 1998 werd de vordering tot wraking voor beslechting verwezen | 1998, la demande de récusation a été renvoyée devant la neuvième |
naar de negende kamer. | chambre afin d'y être tranchée. |
Bij arrest nr. 78.468 van 1 februari 1999 heeft de negende kamer van | Par arrêt n° 78.468 du 1er février 1999, la neuvième chambre du |
de Raad van State het verzoek tot wraking verworpen en de voormelde | Conseil d'Etat a rejeté la demande de récusation et a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld. | préjudicielle susmentionnée. |
III. De rechtspleging voor het Hof | III. La procédure devant la Cour |
Bij beschikking van 18 februari 1999 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 18 février 1999, le président en exercice a désigné |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
Op 2 maart 1999 hebben de rechters-verslaggevers H. Boel en E. | Le 2 mars 1999, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi |
Cerexhe, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de voormelde | spéciale précitée, les juges-rapporteurs H. Boel et E. Cerexhe ont |
bijzondere wet, voor het Hof verslag uitgebracht en gesteld dat zij | fait rapport devant la Cour de ce qu'ils estimaient qu'il pourrait |
van oordeel zijn dat de procedure door een arrest van onmiddellijk | être mis fin à la procédure par un arrêt de réponse immédiate. |
antwoord kan worden afgedaan. | |
Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de | Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties |
conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het | dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de |
bodemgeschil kennisgegeven bij op 5 maart 1999 ter post aangetekende brieven. | la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 5 mars 1999. |
Het college van burgemeester en schepenen van de gemeente Zwevegem, | Le collège des bourgmestre et échevins de la commune de Zwevegem, |
Otegemstraat 100, 8550 Zwevegem, heeft bij op 16 maart 1999 ter post | Otegemstraat 100, 8550 Zwevegem, a introduit un mémoire justificatif |
aangetekende brief een memorie met verantwoording ingediend. | par lettre recommandée à la poste le 16 mars 1999. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
IV. In rechte | IV. En droit |
- A - | - A - |
A.1. In hun conclusies zijn de rechters-verslaggevers na inzage van | A.1. Dans leurs conclusions, les juges-rapporteurs ont estimé, au vu |
het dossier van oordeel dat de prejudiciële vraag kan worden afgedaan | du dossier, qu'il pouvait être mis fin à l'examen de la question |
met een arrest van onmiddellijk antwoord als bedoeld in artikel 72, in | préjudicielle par un arrêt de réponse immédiate, conformément à |
fine, van de bijzondere wet van 6 januari 1989. Zij zijn meer bepaald | l'article 72, in fine, de la loi spéciale du 6 janvier 1989. Ils |
van oordeel dat om de redenen vermeld in het arrest nr. 17/99 ook de | estiment plus particulièrement qu'il convient de répondre également |
huidige prejudiciële vraag ontkennend moet worden beantwoord. | par la négative à la présente question préjudicielle, pour les motifs |
exposés dans l'arrêt n° 17/99. | |
A.2.1. De raadsman van J. Vandenhende heeft bij brief van 8 maart 1999 | A.2.1. Par lettre du 8 mars 1999, le conseil de J. Vandenhende a fait |
laten weten dat zijn cliënt uitdrukkelijk geen standpunt wenst in te | savoir que son client souhaitait expressément ne pas prendre position |
nemen in een principieel debat dat van invloed kan zijn op de | dans un débat de principe susceptible d'influencer la composition du |
samenstelling van de zetel die zijn annulatievordering behandelt. | siège qui examine son recours en annulation. |
A.2.2. De gemeente Zwevegem wijst in haar memorie met verantwoording | A.2.2. Dans son mémoire justificatif, la commune de Zwevegem souligne |
erop dat de problematiek niet dezelfde is als die welke ten grondslag | que le problème n'est pas le même que celui qui était abordé dans |
lag aan het arrest nr. 17/99. Er wordt met name een nieuw element in | l'arrêt n° 17/99. Un élément neuf intervient dans la discussion, |
de discussie betrokken, dat buiten het onderzoek van de eerste | élément qui n'était pas pris en compte lors de l'examen de la première |
prejudiciële vraag werd gehouden. De gemeente Zwevegem, eerste | question préjudicielle. La commune de Zwevegem, première partie |
verwerende partij in het bodemgeschil, heeft immers een verzoek tot | défenderesse dans l'instance principale, a en effet introduit une |
wraking van staatsraad Bovin en subsidiair een verzoek tot het stellen | demande de récusation du conseiller d'Etat Bovin et a demandé |
van een prejudiciële vraag ingediend. | subsidiairement que soit posée une question préjudicielle. |
Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de Raad van State van oordeel | Il ressort de la décision de renvoi que le Conseil d'Etat estime que |
is dat artikel 17 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in | l'article 17 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat prévoit un |
een eigen regeling voor de samenstelling van de kamer voorziet. | régime spécifique pour la composition des chambres. Aux termes de |
Luidens artikel 17 wordt de schorsing bevolen door de kamer die | l'article 17, la suspension est ordonnée par la chambre qui est |
bevoegd is om ten gronde uitspraak te doen. Die bepaling verbiedt niet | compétente pour statuer sur le fond. Cette disposition n'interdit pas |
dat de staatsraden die in kort geding zitting hebben genomen, ook in | que les conseillers d'Etat qui ont siégé en référé siègent également |
het geding ten gronde zetelen. De voorzitter van de kamer of de door | dans le litige au fond. Le président de la chambre ou le conseiller |
hem aangewezen staatsraad die de voorlopige schorsing heeft bevolen, | d'Etat par lui désigné qui a ordonné la suspension provisoire ne peut |
mag geen zitting houden in de kamer die uitspraak doet over het | pas siéger dans la chambre qui statue sur le maintien de la |
handhaven van de schorsing. | suspension. |
Artikel 17 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State voorziet | L'article 17 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne prévoit en |
met andere woorden maar in één geval van onverenigbaarheid. In dat | d'autres termes qu'un seul cas d'incompatibilité. Dans ce cas, le |
geval is de betrokken staatsraad zonder meer verplicht om zich uit de | conseiller d'Etat concerné est d'emblée contraint de se retirer de |
zaak terug te trekken. Die eigen regeling is naar het oordeel van de | |
Raad van State niet cumulatief met artikel 29 van de gecoördineerde | l'affaire. Ce régime spécifique et l'article 29 des lois coordonnées |
sur le Conseil d'Etat ne sont, à l'estime du Conseil d'Etat, pas | |
wetten op de Raad van State. | cumulatifs. |
De concrete formulering van de prejudiciële vraag is blijkbaar | La formulation concrète de la question préjudicielle prête apparemment |
misleidend omtrent de werkelijke strekking ervan en laat ten onrechte | à confusion quant à sa portée réelle et fait croire à tort qu'il |
uitschijnen dat precies dezelfde problematiek aan de orde zou zijn als | s'agirait exactement de la même problématique que celle abordée dans |
in het arrest nr. 17/99. Zij kan dan ook het best worden | l'arrêt n° 17/99. La question préjudicielle devrait donc être |
geherformuleerd zodat haar werkelijke strekking erin tot uiting komt. | reformulée pour faire apparaître sa véritable portée. Il ressort de la |
Uit de voorgestelde herformulering blijkt dat de prejudiciële vraag | reformulation proposée que la question préjudicielle est différente de |
verschillend is van die welke aan de orde was in het arrest nr. 17/99, | celle qui a conduit à l'arrêt n° 17/99, qui ne concernait pas le |
waar de problematiek van de wraking niet aan de orde is geweest. De | problème de la récusation. La question préjudicielle n'est dès lors |
prejudiciële vraag is dan ook niet kennelijk zonder voorwerp en er | |
bestaat aanleiding toe haar volgens de gewone procedure af te | pas manifestement sans objet et il y a lieu de poursuivre l'examen |
handelen. | selon la procédure ordinaire. |
- B - | - B - |
Ten aanzien van het onderwerp van de prejudiciële vraag | Quant à l'objet de la question préjudicielle |
B.1. De gemeente Zwevegem stelt in haar memorie met verantwoording een | B.1. La commune de Zwevegem propose dans son mémoire justificatif de |
herformulering van de prejudiciële vraag voor. | reformuler la question préjudicielle. |
Nu de partijen voor het Hof de inhoud van een prejudiciële vraag niet | Les parties ne pouvant pas, devant la Cour, modifier ou faire modifier |
vermogen te wijzigen of te laten wijzigen, is er geen aanleiding om in | le contenu d'une question préjudicielle, il n'y a pas lieu d'accéder à |
te gaan op het verzoek van de gemeente Zwevegem. | la demande de la commune de Zwevegem. |
B.2. De artikelen 17 en 18 van de gecoördineerde wetten op de Raad van | B.2. Les articles 17 et 18 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat |
State maken deel uit van titel III van die wetten. Die titel heeft | font partie du titre III de ces lois. Ce titre concerne la compétence |
betrekking op de bevoegdheid van de afdeling administratie van de Raad van State. | de la section d'administration du Conseil d'Etat. |
De artikelen 17 en 18 betreffen het administratief kort geding. Die | Les articles 17 et 18 concernent le référé administratif. Ces |
bepalingen luiden : | dispositions énoncent : |
« Art. 17.§ 1. Wanneer een akte of een reglement van een |
« Art. 17.§ 1er. Lorsqu'un acte ou un règlement d'une autorité |
administratieve overheid vatbaar is voor vernietiging krachtens | administrative est susceptible d'être annulé en vertu de l'article 14, |
artikel 14, eerste lid, kan de Raad van State als enige de schorsing | alinéa 1er, le Conseil d'Etat est seul compétent pour ordonner la |
van de tenuitvoerlegging ervan bevelen. | suspension de son exécution. |
Onverminderd artikel 90, §§ 2 en 3, wordt, nadat de partijen gehoord zijn of behoorlijk opgeroepen, de schorsing bevolen bij gemotiveerd arrest van de voorzitter van de geadieerde kamer of van de staatsraad die hij daartoe aanwijst. In geval van uiterst dringende noodzakelijkheid kan de schorsing bij voorraad worden bevolen, zonder dat de partijen of sommige van hen zijn gehoord. In dit geval worden in het arrest dat de voorlopige schorsing beveelt, de partijen binnen drie dagen opgeroepen om te verschijnen voor de kamer die uitspraak doet over de bevestiging van de schorsing. De voorzitter van de kamer of de door hem aangewezen staatsraad die de voorlopige schorsing heeft bevolen, mag geen zitting houden in de kamer die uitspraak doet over de bevestiging van de schorsing. | Sans préjudice de l'article 90, §§ 2 et 3, la suspension est ordonnée, les parties entendues ou dûment appelées, par arrêt motivé du président de la chambre saisie ou du conseiller d'Etat qu'il désigne à cette fin. Dans les cas d'extrême urgence, la suspension peut être ordonnée à titre provisoire sans que les parties ou certaines d'entre elles aient été entendues. Dans ce cas, l'arrêt qui ordonne la suspension provisoire convoque les parties dans les trois jours devant la chambre qui statue sur le confirmation de la suspension. Le président de la chambre ou le conseiller d'Etat par lui désigné qui a ordonné la suspension provisoire ne peut siéger dans la chambre qui statuera sur la confirmation de la suspension. |
§ 2. De schorsing van de tenuitvoerlegging kan alleen worden bevolen | § 2. La suspension de l'exécution ne peut être ordonnée que si des |
als ernstige middelen worden aangevoerd die de vernietiging van de | moyens sérieux susceptibles de justifier l'annulation de l'acte ou du |
aangevochten akte of het aangevochten reglement kunnen verantwoorden | règlement attaqué sont invoqués et à condition que l'exécution |
en op voorwaarde dat de onmiddellijke tenuitvoerlegging van de akte of het reglement een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen. Tegen de krachtens de §§ 1 en 2 uitgesproken arresten kan geen verzet noch derdenverzet worden aangetekend. De arresten waarbij de schorsing is bevolen kunnen worden ingetrokken of gewijzigd op verzoek van de partijen. § 3. De vordering tot schorsing wordt ingesteld bij een afzonderlijke akte die geen deel uitmaakt van het verzoekschrift tot nietigverklaring en uiterlijk samen met dat verzoekschrift. Zij bevat een uiteenzetting van de middelen en de feiten die volgens de indiener ervan het bevelen van de schorsing of, in voorkomend geval, van voorlopige maatregelen rechtvaardigen. De schorsing en de andere voorlopige maatregelen die zouden zijn bevolen vóór het indienen van het verzoekschrift tot nietigverklaring van de akte of het reglement worden door de voorzitter van de kamer of door de staatsraad die hij aanwijst die ze heeft uitgesproken onmiddellijk opgeheven als hij vaststelt dat binnen de in de procedureregeling vastgestelde termijn geen enkel verzoekschrift tot nietigverklaring is ingediend waarin de middelen worden aangevoerd die ze gerechtvaardigd hadden. | immédiate de l'acte ou du règlement risque de causer un préjudice grave difficilement réparable. Les arrêts prononcés en vertu des §§ 1er et 2 ne sont susceptibles ni d'opposition ni de tierce opposition. Les arrêts par lesquels la suspension a été ordonnée sont susceptibles d'être rapportés ou modifiés à la demande des parties. § 3. La demande de suspension est introduite par un acte distinct de la requête en annulation et au plus tard avec celle-ci. Elle contient un exposé des moyens et des faits qui, selon son auteur, justifient que la suspension ou, le cas échéant, des mesures provisoires soient ordonnées. La suspension et les autres mesures provisoires qui auraient été ordonnées avant l'introduction de la requête en annulation de l'acte ou du règlement seront immédiatement levées par le président de la chambre ou par le conseiller d'Etat qu'il désigne qui les a prononcées s'il constate qu'aucune requête en annulation invoquant les moyens qui les avaient justifiées n'a été introduite dans le délai prévu par le règlement de procédure. |
§ 4. De voorzitter van de kamer of de staatsraad die hij aanwijst doet | § 4. Le président de la chambre ou le conseiller d'Etat qu'il désigne |
binnen vijfenveertig dagen uitspraak over de vordering tot schorsing. | statue dans les quarante-cinq jours sur la demande de suspension. Si |
Indien de schorsing is bevolen, wordt binnen zes maanden na de | la suspension a été ordonnée, il est statué sur la requête en |
uitspraak van het arrest uitspraak gedaan over het verzoekschrift tot | annulation dans les six mois du prononcé de l'arrêt. |
nietigverklaring. § 4bis. De afdeling administratie kan, volgens een versnelde | § 4bis. La section d'administration peut, suivant une procédure |
rechtspleging vastgesteld door de Koning, de akte of het reglement | accélérée déterminée par le Roi, annuler l'acte ou le règlement dont |
nietig verklaren waarvan de schorsing gevorderd wordt, indien de | la suspension est demandée si, dans les trente jours à compter de la |
tegenpartij of degene die een belang heeft bij de beslechting van het | notification de l'arrêt qui ordonne la suspension ou confirme la |
geschil binnen dertig dagen te rekenen van de kennisgeving van het | suspension provisoire, la partie adverse ou celui qui a intérêt à la |
arrest waarbij de schorsing bevolen wordt of de voorlopige schorsing | solution de l'affaire n'a pas introduit une demande de poursuite de la |
bevestigd wordt, geen verzoek tot voortzetting van de rechtspleging | |
heeft ingediend. | procédure. |
§ 4ter. Ten aanzien van de verzoekende partij geldt een vermoeden van | § 4ter. Il existe dans le chef de la partie requérante une présomption |
afstand van geding wanneer de verzoekende partij, nadat de vordering | de désistement d'instance lorsque, la demande de suspension d'un acte |
tot schorsing van een akte of een reglement afgewezen is, geen verzoek | ou d'un règlement ayant été rejetée, la partie requérante n'introduit |
tot voortzetting van de rechtspleging indient binnen een termijn van | aucune demande de poursuite de la procédure dans un délai de trente |
dertig dagen die ingaat met de kennisgeving van het arrest. | jours à compter de la notification de l'arrêt. |
§ 5. Het arrest dat de schorsing of de voorlopige schorsing van de | § 5. L'arrêt qui ordonne la suspension ou la suspension provisoire de |
tenuitvoerlegging van een akte of een reglement beveelt kan, op | l'exécution d'un acte ou d'un règlement peut, à la demande de la |
vordering van de verzoekende partij, een dwangsom opleggen aan de | partie requérante, imposer une astreinte à l'autorité concernée. Dans |
betrokken overheid. In dat geval is artikel 36, §§ 2 tot 4, van | ce cas, l'article 36, §§ 2 à 4, est d'application. |
toepassing. De Koning bepaalt, bij een in de Ministerraad overlegd besluit, de | Le Roi fixe, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, la |
procedure die toepassing vindt op het vaststellen van de dwangsom. | procédure applicable à la fixation de l'astreinte. |
§ 6. De Koning bepaalt, bij een in Ministerraad overlegd besluit, de | § 6. Le Roi fixe, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, la |
procedure betreffende de in dit artikel bedoelde vorderingen. Voor het | procédure relative aux demandes prévues par le présent article. Des |
behandelen van kennelijk onontvankelijke en kennelijk ongegronde | règles spécifiques peuvent être fixées concernant l'examen des |
vorderingen tot schorsing van de tenuitvoerlegging kunnen specifieke | |
regels worden bepaald. Voor de gevallen waarin de schorsing van de | demandes de suspension de l'exécution qui sont manifestement |
tenuitvoerlegging is bevolen kan eveneens in een specifieke procedure | irrecevables et non fondées. Une procédure spécifique pour l'examen au |
voor de behandeling ten gronde worden voorzien. | fond, dans le cas où la suspension de l'exécution est ordonnée, peut |
également être fixée. | |
In het geval dat de schorsing van de tenuitvoerlegging wordt bevolen | Au cas où la suspension de l'exécution est ordonnée pour détournement |
wegens machtsafwending, wordt de zaak verwezen naar de algemene | de pouvoir, l'affaire est renvoyée à l'assemblée générale de la |
vergadering van de afdeling administratie. Als de schorsing wordt | section d'administration. Elle l'est, à la demande du requérant, si la |
bevolen wegens schending van de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet, geschiedt de verwijzing op vordering van de verzoeker. Indien de algemene vergadering de akte of het reglement waartegen het beroep is gericht niet vernietigt, houdt de schorsing onmiddellijk op gevolg te hebben. In dit geval wordt de zaak voor de behandeling van eventuele andere middelen verwezen naar de kamer waarbij zij oorspronkelijk werd ingeleid. § 7. Indien de kamer die bevoegd is om uitspraak te doen over de grond van de zaak, de akte of het reglement waartegen het beroep is gericht niet vernietigt, kan ze de bevolen schorsing opheffen of intrekken. Art. 18.Wanneer bij de Raad van State overeenkomstig artikel 17 een vordering tot schorsing van een akte of een reglement aanhangig wordt gemaakt, kan hij als enige, bij voorraad en onder de in artikel 17, § 2, eerste lid, bepaalde voorwaarden, alle nodige maatregelen bevelen om de belangen van de partijen of van de personen die belang hebben bij de oplossing van de zaak veilig te stellen, met uitzondering van de maatregelen die betrekking hebben op de burgerlijke rechten. Die maatregelen worden, nadat de partijen gehoord zijn of behoorlijk zijn opgeroepen, bij een gemotiveerd arrest bevolen van de voorzitter van de kamer die bevoegd is om uitspraak ten gronde te doen of van de staatsraad die hij daartoe aanwijst. In geval van uiterst dringende noodzakelijkheid kunnen voorlopige maatregelen worden bevolen zonder dat de partijen of sommige van hen gehoord worden. In dit geval worden in het arrest dat de voorlopige maatregelen beveelt, de partijen binnen drie dagen opgeroepen om te verschijnen voor de kamer die uitspraak doet over de handhaving van de maatregelen die niet zouden zijn uitgevoerd. De voorzitter van de kamer of de door hem aangewezen staatsraad die de maatregelen heeft bevolen, mag geen zitting houden in de kamer die uitspraak doet over het handhaven van deze maatregelen. Artikel 17, § 2, tweede en derde lid, en § 5, vindt toepassing op de krachtens dit artikel uitgesproken arresten. De Koning bepaalt, bij een in de Ministerraad overlegd besluit, de procedure met betrekking tot de in dit artikel bedoelde maatregelen. » |
suspension est ordonnée pour violation des articles 10, 11 et 24 de la Constitution. Si l'assemblée générale de la section d'administration n'annule pas l'acte ou le règlement attaqué, la suspension cesse immédiatement ses effets. Dans ce cas, l'affaire est renvoyée, pour examen d'autres moyens éventuels, à la chambre qui en était initialement saisie. § 7. Si la chambre compétente pour statuer au fond n'annule pas l'acte ou le règlement qui fait l'objet du recours, elle peut lever ou rapporter la suspension ordonnée. Art. 18.Lorsque le Conseil d'Etat est saisi d'une demande de suspension d'un acte ou d'un règlement, conformément à l'article 17, il peut seul, au provisoire et dans les conditions prévues à l'article 17, § 2, alinéa 1er, ordonner toutes les mesures nécessaires afin de sauvegarder les intérêts des parties ou des personnes qui ont intérêt à la solution de l'affaire, à l'exclusion des mesures ayant pour objet des droits civils. Ces mesures sont ordonnées, les parties entendues ou dûment appelées, par arrêt motivé du président de la Chambre compétente pour statuer au fond ou du conseiller d'Etat qu'il désigne à cette fin. Dans les cas d'extrême urgence, des mesures provisoires peuvent être ordonnées sans que les parties ou certaines d'entre elles soient entendues. Dans ce cas, l'arrêt qui ordonne les mesures provisoires convoque les parties dans les trois jours devant la chambre qui statuera sur le maintien des mesures qui n'auraient pas été exécutées. Le président de la chambre ou le conseiller d'Etat par lui désigné qui a ordonné les mesures ne peut siéger dans la chambre qui statuera sur le maintien desdites mesures. L'article 17, § 2, alinéas 2 et 3, et § 5, est applicable aux arrêts prononcés en vertu du présent article. Le Roi fixe, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, la procédure relative aux mesures provisoires prévues par le présent article. » |
B.3. De prejudiciële vraag betreft het feit dat de voormelde | B.3. La question préjudicielle concerne le fait que les dispositions |
bepalingen niet beletten dat een staatsraad die met toepassing van | précitées n'empêchent pas qu'un conseiller d'Etat qui a ordonné la |
artikel 17, § 1, derde lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad | suspension provisoire par application de l'article 17, § 1er, alinéa |
van State de schorsing bij voorraad heeft bevolen, vervolgens zitting | 3, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat siège ensuite dans la |
neemt in de kamer die de zaak ten gronde moet behandelen. | chambre qui doit examiner le fond du litige. |
Ten gronde | Quant au fond |
B.4. Het administratief kort geding strekt ertoe de effectiviteit van | B.4. Le référé administratif vise à renforcer la protection juridique |
de door de Raad van State geboden rechtsbescherming te versterken en | offerte par le Conseil d'Etat et s'inscrit dans le cadre des principes |
sluit aan bij de beginselen geformuleerd in de aanbeveling nr. R(89) 8 | formulés dans la recommandation n° R(89) 8 du 13 septembre 1989 du |
van 13 september 1989 van het Comité van Ministers van de Raad van | Comité des ministres du Conseil de l'Europe aux Etats membres relative |
Europa aan de Lid-Staten betreffende de voorlopige rechtsbescherming | |
in administratieve aangelegenheden (Parl. St., Senaat, 1990-1991, nr. | à la protection juridictionnelle provisoire en matière administrative |
1300/1, pp. 1, 7-8, 21 en 25). | (Doc. parl., Sénat, 1990-1991, n° 1300/1, pp. 1, 7-8, 21 et 25). |
In die aanbeveling wordt onder meer gesteld dat, wanneer een | Cette recommandation énonce notamment que, quand un acte administratif |
bestuurshandeling wordt betwist voor een rechtsprekende instantie en | est contesté devant une autorité juridictionnelle et que celle-ci ne |
deze zich nog niet heeft uitgesproken, de verzoeker de mogelijkheid | s'est pas encore prononcée, le requérant a la possibilité de demander |
moet hebben om aan diezelfde instantie of aan een andere bevoegde | à la même autorité juridictionnelle ou à une autre autorité |
rechterlijke instantie te vragen zich uit te spreken over voorlopige | juridictionnelle compétente, de décider des mesures de protection |
maatregelen met betrekking tot die bestuurshandeling, dat de voor die | provisoire concernant l'acte administratif, que la procédure à suivre |
instantie te volgen procedure een snelle procedure is, dat, behalve in | devant l'autorité juridictionnelle est une procédure rapide, que, sauf |
geval van dringende noodzakelijkheid, de procedure op tegenspraak | les cas d'urgence, la procédure est contradictoire et que les tiers |
wordt gevoerd en dat belanghebbende derden erin tussen kunnen komen. | intéressés peuvent y intervenir. |
B.5.1. De procedure tot schorsing van een administratieve handeling, | B.5.1. La procédure de suspension d'un acte administratif, réglée par |
die geregeld is bij het voormelde artikel 17 van de gecoördineerde | l'article 17 précité des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat est un |
wetten op de Raad van State, is een accessorium van het beroep tot | accessoire du recours en annulation de cet acte. Ainsi, la suspension |
vernietiging van die akte. Een administratieve handeling kan dus | d'un acte administratif ne peut être obtenue que si cet acte est |
slechts worden geschorst indien zij door de Raad van State kan worden | susceptible d'être annulé par le Conseil d'Etat en vertu de l'article |
vernietigd krachtens artikel 14, eerste lid, van dezelfde gecoördineerde wetten. Overigens kan de schorsing slechts worden bevolen indien ernstige middelen worden aangevoerd die de vernietiging kunnen verantwoorden. B.5.2. Zoals het objectief vernietigingscontentieux, waarmee zij wezenlijk verbonden is, heeft de schorsingsprocedure als enig doel de mogelijkheid te bieden te vermijden dat een administratieve akte die wordt betwist, vermits zij het voorwerp van een beroep tot vernietiging vormt of zal vormen, onomkeerbare rechtsgevolgen zou hebben, terwijl, reeds bij de instelling van de vordering tot schorsing, ernstige vernietigingsmiddelen worden aangevoerd en aangetoond. B.5.3. De beslissing tot schorsing bij voorraad is een voorlopige beslissing die de eerste fase vormt van een eenmalige procedure waarvan de continuïteit moet worden verzekerd. Die beslissing kan evenwel opnieuw in het geding worden gebracht, allereerst door de kamer die uitspraak moet doen over de bevestiging ervan met inachtneming van de waarborgen van een contradictoir debat voorgeschreven bij artikel 17, § 1, derde lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, en vervolgens door de definitieve beslissing waarbij uitspraak wordt gedaan over het beroep tot | 14, alinéa 1er, des mêmes lois coordonnées. Par ailleurs, la suspension ne peut être ordonnée que si des moyens sérieux susceptibles de justifier l'annulation sont invoqués. B.5.2. Comme le contentieux objectif d'annulation auquel elle est essentiellement liée, la procédure de suspension a pour seul objectif de permettre d'éviter qu'un acte administratif par hypothèse litigieux, puisqu'il fait ou fera l'objet d'un recours en annulation, ne produise des effets de droit aux conséquences irréversibles alors même que des moyens sérieux d'annulation sont, dès l'introduction de la demande de suspension, invoqués et établis. B.5.3. La décision de suspension provisoire est la première phase d'une procédure unique dont il y a lieu d'assurer la continuité. Cette décision est cependant susceptible d'être remise en cause, en premier lieu par la chambre qui doit statuer sur sa confirmation dans le respect des garanties d'un débat contradictoire prescrit par l'article 17, § 1er, alinéa 3, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, et ensuite par la décision définitive statuant sur le recours en |
vernietiging. Bijgevolg houdt zij geen vooroordeel in ten aanzien van | annulation. Par conséquent, cette mesure ne préjuge pas de la décision |
de beslissing ten gronde door de Raad van State wanneer hij definitief | au fond rendue par le Conseil d'Etat lorsqu'il juge définitivement de |
oordeelt over de wettigheid van de administratieve akte. | la légalité de l'acte administratif. |
B.6. De wetgever heeft bij de uitwerking van de ter beoordeling | B.6. Lors de l'élaboration de la réglementation en cause, le |
staande regelgeving een juist evenwicht ingesteld tussen, enerzijds, | législateur a ménagé un juste équilibre entre, d'une part, l'exigence |
de eisen van effectieve rechtsbescherming, om tot een snelle | d'une protection juridique effective, en vue d'aboutir à une décision |
beslissing te komen over een vordering tot schorsing en, in geval van | rapide concernant une demande de suspension et, en cas de suspension, |
schorsing, over het beroep tot vernietiging, zonder daarbij de | concernant le recours en annulation, sans toutefois perdre de vue les |
belangen van de verwerende en de tussenkomende partij over het hoofd | intérêts de la partie défenderesse et de la partie intervenante et, |
te zien, en, anderzijds, de efficiënte werking van de afdeling | d'autre part, le bon fonctionnement de la section d'administration du |
administratie van de Raad van State, om te vermijden dat in de | Conseil d'Etat, aux fins d'éviter qu'au cours des phases respectives |
onderscheiden fases van eenzelfde procedure het dossier telkens door | d'une même procédure, le dossier doive à chaque fois être examiné par |
andere staatsraden en andere auditeurs zou moeten worden onderzocht, | d'autres conseillers d'Etat et d'autres auditeurs, sauf le cas |
behoudens in het bijzondere geval vermeld in artikel 17, § 1, vierde | particulier mentionné à l'article 17, § 1er, alinéa 4. |
lid. De regeling is overigens identiek voor alle bij de zaak betrokken | Par ailleurs, la réglementation est identique pour toutes les parties |
partijen. De door de wetgever ingestelde regeling, die niet uitsluit | appelées à la cause. La réglementation instaurée par le législateur, |
dat de staatsraad die de schorsing bij voorraad heeft behandeld, de | qui n'exclut pas que le conseiller d'Etat qui a procédé à la |
zaak ten gronde zal onderzoeken, is niet van dien aard dat zijn | suspension provisoire examine l'affaire au fond, n'est pas de nature à |
objectieve onpartijdigheid in het gedrang wordt gebracht. De vrees van | compromettre son impartialité objective. L'appréhension de la partie |
de verzoekende of de tussenkomende partij ten aanzien van de | requérante ou de la partie intervenante au sujet de l'impartialité de |
onpartijdigheid van de kamer is des te minder objectief verantwoord | la chambre est d'autant moins objectivement justifiée qu'en l'espèce, |
daar te dezen de Raad zich niet uit te spreken heeft over de | le Conseil d'Etat ne doit pas se prononcer sur le bien-fondé de droits |
gegrondheid van subjectieve rechten maar over de gegrondheid van | subjectifs mais sur le bien-fondé d'allégations mettant en cause la |
beweringen waarbij de objectieve wettigheid van een administratieve | légalité objective d'un acte administratif. |
akte wordt betwist. | |
B.7. Gesteld dat artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten | B.7. A supposer que l'article 6.1 de la Convention européenne des |
van de Mens van toepassing zou zijn op het bodemgeschil, zou zulks | droits de l'homme soit applicable au litige au fond, il ne saurait en |
niet tot een andere beoordeling aanleiding kunnen geven, temeer daar | résulter une appréciation différente, d'autant que la recommandation |
de in B.4 vermelde aanbeveling evenmin uitsluit dat de voorlopige | citée en B.4 n'exclut pas non plus que les mesures provisoires soient |
maatregelen worden bevolen door dezelfde rechtsinstantie dan die welke | ordonnées par la même juridiction que celle qui statue sur le fond. La |
uitspraak doet ten gronde. De verwijzing naar artikel 14.1 van het | référence à l'article 14.1 du Pacte international relatif aux droits |
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten zou | civils et politiques ne saurait pas davantage conduire à une |
evenmin tot een ander besluit kunnen voeren. | conclusion différente. |
B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 17, § 1, tweede en vierde lid, en 18, derde laatste lid, | Les articles 17, § 1er, alinéas 2 et 4, et 18, antépénultième alinéa, |
van de gecoördineerde wetten op de Raad van State schenden niet de | des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat ne violent pas les articles |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, noch op zich, noch in samenhang | 10 et 11 de la Constitution, ni lus isolément, ni combinés avec |
gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van | l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme et |
de Mens en met artikel 14.1 van het Internationaal verdrag inzake | avec l'article 14.1 du Pacte international relatif aux droits civils |
burgerrechten en politieke rechten, in zoverre die artikelen zich niet | et politiques, en tant que ces articles ne s'opposent pas à ce que le |
ertegen verzetten dat de staatsraad die de schorsing bij voorraad | conseiller d'Etat qui a ordonné la suspension provisoire connaisse de |
heeft bevolen kennis neemt van de zaak ten gronde. | l'affaire au fond. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 april 1999. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 20 avril 1999. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
L. De Grève | L. De Grève |