← Terug naar "Arrest nr. 86/99 van 15 juli 1999 Rolnummer 1379 In zake : het beroep tot vernietiging
van de artikelen 2 en 3 van het programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende
verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen e Het Arbitragehof, samengesteld
uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...)"
Arrest nr. 86/99 van 15 juli 1999 Rolnummer 1379 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van het programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen e Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 86/99 du 15 juillet 1999 Numéro du rôle : 1379 En cause : le recours en annulation des articles 2 et 3 du décret-programme de la Région wallonne du 17 décembre 1997 portant diverses mesures en matière d'impôts, taxes et redevances, d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 86/99 van 15 juli 1999 | Arrêt n° 86/99 du 15 juillet 1999 |
Rolnummer 1379 | Numéro du rôle : 1379 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van het | En cause : le recours en annulation des articles 2 et 3 du |
programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende | décret-programme de la Région wallonne du 17 décembre 1997 portant |
verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen en retributies, | diverses mesures en matière d'impôts, taxes et redevances, de |
huisvesting, onderzoek, milieu, plaatselijke besturen en vervoer, | logement, de recherche, d'environnement, de pouvoirs locaux et de |
waarbij de artikelen 60bis en 66ter worden ingevoegd in het Wetboek | transports, insérant les articles 60bis et 66ter dans le Code des |
der successierechten, ingesteld door de Ministerraad. | droits de succession, introduit par le Conseil des ministres. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de | composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. |
rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe en R. Henneuse, | Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe et R. Henneuse, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep | I. Objet du recours |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 juli 1998 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 juli | juillet 1998 et parvenue au greffe le 23 juillet 1998, le Conseil des |
1998, heeft de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, beroep tot | ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a introduit un recours en |
vernietiging ingesteld van de artikelen 2 en 3 van het | annulation des articles 2 et 3 du décret-programme de la Région |
programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende | wallonne du 17 décembre 1997 portant diverses mesures en matière |
verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen en retributies, | d'impôts, taxes et redevances, de logement, de recherche, |
huisvesting, onderzoek, milieu, plaatselijke besturen en vervoer | d'environnement, de pouvoirs locaux et de transports (publié au |
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 27 januari 1998), | Moniteur belge du 27 janvier 1998), qui insèrent les articles 60bis et |
waarbij de artikelen 60bis en 66ter worden ingevoegd in het Wetboek | 66ter dans le Code des droits de succession. |
der successierechten. | |
II. De rechtspleging | II. La procédure |
Bij beschikking van 23 juli 1998 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 23 juillet 1998, le président en exercice a désigné |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de | Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi |
organieke wet bij op 17 september 1998 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 17 septembre 1998. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 6 oktober 1998. | Moniteur belge du 6 octobre 1998. |
Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
- de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 31 oktober | - le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre |
1998 ter post aangetekende brief; | recommandée à la poste le 31 octobre 1998; |
- de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 2 | - le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par |
november 1998 ter post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 2 novembre 1998. |
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 18 december 1998 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 18 décembre 1998. |
De Ministerraad heeft een memorie van antwoord ingediend bij op 15 | Le Conseil des ministres a introduit un mémoire en réponse, par lettre recommandée à la poste le 15 janvier 1999. |
Par ordonnance du 16 décembre 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 22 | |
januari 1999 ter post aangetekende brief. | juillet 1999 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
Bij beschikking van 16 december 1998 heeft het Hof de termijn | |
waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 22 juli 1999. | |
Bij beschikking van 5 mei 1999 heeft het Hof de zaak in gereedheid | Par ordonnance du 5 mai 1999, la Cour a déclaré l'affaire en état et |
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 26 mei 1999. | fixé l'audience au 26 mai 1999. |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
bij op 6 mei 1999 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 6 mai 1999. |
Op de openbare terechtzitting van 26 mei 1999 : | A l'audience publique du 26 mai 1999 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. B. Druart, auditeur-generaal van Financiën, voor de Ministerraad; | . B. Druart, auditeur général des Finances, pour le Conseil des ministres; |
. Mr. P. Levert, advocaat bij de balie te Brussel, voor de Waalse | . Me P. Levert, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Gouvernement |
Regering; | wallon; |
. Mr. J. Dumon loco Mr. P. Van Orshoven, advocaten bij de balie te | . Me J. Dumon loco Me P. Van Orshoven, avocats au barreau de |
Brussel, voor de Vlaamse Regering; | Bruxelles, pour le Gouvernement flamand; |
- hebben de rechters-verslaggevers E. Cerexhe en H. Boel verslag | - les juges-rapporteurs E. Cerexhe et H. Boel ont fait rapport; |
uitgebracht; - zijn de voornoemde partijen gehoord; | - les parties précitées ont été entendues; |
- is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
III. In rechte | III. En droit |
- A - | - A - |
A.1.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van artikel 4, § | A.1.1. Le premier moyen est pris de la violation de l'article 4, § 4, |
4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de | de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten, doordat die | communautés et des régions, en ce que cette disposition n'autorise les |
bepaling de gewesten slechts toestaat de tarieven en vrijstellingen te wijzigen van het successierecht en het recht van overgang bij overlijden, maar niet de heffingsgrondslag. Artikel 2 van het programmadecreet van 17 december 1997, dat een nieuw artikel 60bis in het Wetboek der successierechten heeft ingevoegd, wijzigt echter die heffingsgrondslag. A.1.2. De Waalse Regering voert aan dat artikel 60bis enkel een verlaagd belastingtarief invoert in geval van overgang van het eigendomsrecht van een bedrijf in geval van overlijden of van vereffening van het huwelijksvermogensstelsel. Het stelt dus niet de belastbare grondslag vast, wat immers een federale bevoegdheid is | régions qu'à modifier les tarifs et les exonérations des droits de succession et de mutation par décès, mais non la base d'imposition, ce qu'a pourtant fait l'article 2 du décret-programme du 17 décembre 1997 qui a inséré dans le Code des droits de succession un nouvel article 60bis. A.1.2. Le Gouvernement wallon soutient que l'article 60bis ne fait qu'instaurer un taux réduit de taxation en cas de mutation du droit de propriété d'une entreprise en cas de décès ou de liquidation d'un régime matrimonial. Il ne fixe donc pas la base imposable, matière restée en effet de la compétence fédérale. La référence aux notions du |
gebleven. De verwijzing naar de begrippen van het Wetboek der | Code des droits de succession, à savoir celles de part nette et de |
successierechten, namelijk die van nettoaandeel en schuld die het | dette qui permettent d'évaluer l'actif imposable, est faite en |
mogelijk maken de belastbare activa te schatten, gebeurt in samenhang | corrélation avec le mécanisme d'exonération, matière dont nul ne |
met het vrijstellingsmechanisme, waarvan de bevoegdheid | conteste que la compétence y relative a été attribuée aux régions. |
ontegenzeggelijk aan de gewesten is toegekend. | Même à supposer que, comme le Conseil des ministres le fait, l'on |
Zelfs in de veronderstelling dat men, zoals de Ministerraad, ervan zou | doive considérer que la Région wallonne a, en l'espèce, dans l'article |
moeten uitgaan dat het Waalse Gewest te dezen, in het bestreden | 60bis attaqué, modifié la base imposable, cette modification peut se |
artikel 60bis, de belastbare grondslag heeft gewijzigd, kan die | justifier au regard de la théorie des pouvoirs implicites. En effet, |
wijziging worden verantwoord ten aanzien van de theorie van de | cette modification intervient accessoirement, à l'occasion de la mise |
impliciete bevoegdheden. Die wijziging gebeurt immers bijkomstig, naar | |
aanleiding van de invoering van een mechanisme van tariefverlaging van | en place d'un mécanisme de réduction du taux des droits de succession |
successierechten dat onder de bevoegdheid van het Waalse Gewest valt. | qui ressortit à la compétence de la Région wallonne. Cette scission |
Die splitsing is noodzakelijk, tenzij men de gewestelijke bevoegdheid | est nécessaire, en effet, sauf à nier la compétence régionale de |
tot het vaststellen van de aanslagvoeten ontkent. Het gevolg van de | fixation des taux d'imposition. L'impact de la modification est |
wijziging is marginaal, aangezien zij enkel betrekking heeft op een | marginal, dès lors qu'elle ne porte que sur une part nette précise |
precies nettoaandeel van een geheel van goederen vervat in de | d'un ensemble de biens compris dans l'actif imposable et se prête à un |
belastbare activa en zich leent tot een gedifferentieerde behandeling, | traitement différencié, s'agissant d'impôts régionaux. |
wanneer het om gewestelijke belastingen gaat. | |
A.1.3. De Vlaamse Regering herinnert eraan dat artikel 4, § 4, van de | A.1.3. Le Gouvernement flamand rappelle que l'article 4, § 4, de la |
bijzondere financieringswet van 16 januari 1989 bepaalt dat de | loi spéciale de financement du 16 janvier 1989 dispose que le |
federale wetgever bevoegd blijft voor « het vaststellen van de | législateur fédéral reste compétent pour « fixer la base d'imposition |
heffingsgrondslag van de in artikel 3, eerste lid, 4° tot 7°, bedoelde | des impôts visés à l'article 3, alinéa 1er, 4° à 7° inclus », dont |
belastingen », waartoe het successierecht en het recht van overgang | font partie les droits de succession et de mutation par décès. |
bij overlijden behoren. Aansluitend bij de rechtspraak van het Hof, | Cependant, conformément à la jurisprudence de la Cour, cette réserve |
moet dat voorbehoud echter bijzonder restrictief worden | doit être interprétée de manière particulièrement restrictive. La |
geïnterpreteerd. De federale bevoegdheid in kwestie heeft geen | compétence fédérale en question ne porte pas sur la base d'imposition |
betrekking op de heffingsgrondslag, maar op het vaststellen van de | mais sur le fait de fixer la base d'imposition. |
heffingsgrondslag. | |
Aangezien de heffingsgrondslag de basis is waarop de belasting in een | Puisque la base d'imposition est l'assiette sur laquelle est calculé |
concreet geval wordt berekend, is het « vaststellen van de | l'impôt dans un cas concret, le fait de « fixer la base d'imposition » |
heffingsgrondslag » de administratieve procedure voor de berekening | est la procédure administrative du calcul de la base imposable, la « |
van de belastbare grondslag, het « vaststellen » in de zin van de | fixation » au sens de « fixation » chiffrée, en vue de l'établissement |
cijfermatige « bepaling », met het oog op de vaststelling van de | de l'impôt, c'est-à-dire généralement l'établissement d'un titre |
belasting, dit is doorgaans het vaststellen van een belastbare titel | |
ten aanzien van een concrete belastingplichtige die daardoor | imposable dans le chef d'un contribuable concret qui en devient |
belastingschuldige wordt. | redevable. |
De bij artikel 4, § 4, van de bijzondere financieringswet aan de | La compétence que l'article 4, § 4, de la loi spéciale de financement |
federale overheid voorbehouden bevoegdheid tot « het vaststellen van | réserve à l'autorité fédérale pour « fixer la base d'imposition » est |
de heffingsgrondslag » is dan ook beperkt tot de regels betreffende de | donc limitée aux règles relatives à la manière uniforme dont procède |
eenvormige wijze waarop de Administratie van de B.T.W., registratie en | l'Administration de la T.V.A., de l'enregistrement et des domaines |
domeinen te werk gaat om het geheel of een deel van de erfgoederen, | pour (faire) évaluer la totalité ou une partie des biens successoraux, |
die voor hun verkoopwaarde moeten of kunnen worden aangegeven, te | qui doivent ou peuvent être déclarés pour leur valeur vénale, |
(laten) waarderen overeenkomstig de artikelen 19, 20, 111 en 122 van | conformément aux articles 19, 20, 111 et 122 du Code des droits de |
het Wetboek der successierechten. De bekritiseerde decreetsbepalingen | succession. Les dispositions décrétales critiquées n'ont pas touché à |
hebben niet geraakt aan die eenvormige werkwijze. | cette manière uniforme de procéder. |
A.1.4. De Ministerraad neemt in zijn memorie van antwoord kennis van | A.1.4. Le Conseil des ministres, dans son mémoire en réponse, prend |
het arrest van het Hof van 9 december 1998 (nr. 128/98), waarin het | acte de l'arrêt de la Cour du 9 décembre 1998 (n° 128/98), dans lequel |
Hof, voor de toepassing van de bijzondere financieringswet, het | elle semble rejeter les distinctions traditionnelles pour |
traditionele onderscheid lijkt te verwerpen : « De bijzondere | l'application de la loi spéciale de financement : « La loi spéciale de |
financieringswet maakt geen onderscheid tussen 'belastbare materie' en | financement ne fait pas de distinction entre 'la matière imposable' et |
'heffingsgrondslag' ». Een dergelijke interpretatie en de beperking | "la base d'imposition ». Pareille interprétation et la limitation de |
van het begrip « vaststelling van de belastbare grondslag » leiden | |
ertoe de aan de gewesten toegewezen bevoegdheden ruim te interpreteren | la notion de "fixation de la base imposable" aboutissent à entendre |
en die bevoegdheden die tot de federale wetgever blijven behoren in | les compétences attribuées aux régions de manière extensive et à |
dezelfde mate te beperken, terwijl men had kunnen denken dat de | restreindre dans la même mesure celles qui continuent de relever de la |
federale wetgever bevoegd zou blijven voor de vaststelling van een | compétence du législateur fédéral, alors que l'on aurait pu croire que |
federale belasting (een gewestelijke belasting blijft een federale | l'établissement d'un impôt fédéral (ce que reste un impôt régional, |
belasting, zoals punt B.7.2, eerste alinea, van arrest nr. 128/98 | comme le confirme le point B.7.2, alinéa 1er, de l'arrêt n° 128/98) |
bevestigt) met uitzondering van die elementen die tot het begrip « | serait resté de la compétence du législateur fédéral, sauf les |
vaststelling van de belasting » behoren en die de bijzondere wet op | éléments entrant dans la notion d'établissement de l'impôt qui sont |
uitdrukkelijke wijze aan de gewesten toekent. | explicitement attribués aux régions par la loi spéciale. |
Hij verklaart bijgevolg zich naar de wijsheid van het Hof te gedragen. | Il déclare, partant, s'en référer à la sagesse de la Cour. |
A.2.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van artikel 4, § | A.2.1. Le deuxième moyen est pris de la violation de l'article 4, § 2, |
2, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de | de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten, in samenhang met artikel 170 van de Grondwet. | communautés et des régions, combiné avec l'article 170 de la Constitution. |
Artikel 2 van het bestreden decreet van 17 december 1997 doet meer dan | L'article 2 du décret du 17 décembre 1997 litigieux fait plus que |
enkel de aanslagvoet van het Wetboek der successierechten wijzigen : | simplement modifier le taux d'imposition du Code des droits de |
het wijzigt de tariefstructuur van die rechten, het schorst de | succession : il modifie la structure du tarif de ces droits, il |
toepassing van een element van dat tarief, het voert een nieuwe | suspend l'application d'un élément de ce tarif, il instaure une |
vrijstelling en een verlaagd tarief in en stelt voorwaarden vast voor | exonération nouvelle et un tarif réduit et fixe des conditions pour |
de toekenning van dat verlaagd tarief of die vrijstelling, wat in strijd is met de bepalingen die in het dispositief van het middel zijn beoogd. A.2.2. De Waalse Regering verwijst naar de in het eerste middel uiteengezette argumentatie, waaruit volgt dat, enerzijds, er te dezen geen wijziging is van de heffingsgrondslag maar eenvoudigweg een wijziging van de aanslagvoet en dat, anderzijds, het in artikel 4, § 2, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 bedoelde begrip « vrijstelling » moet worden begrepen als een soortnaam, die zowel de termen vrijstelling en belastingvrijdom als vermindering en aftrek omvat. | l'octroi de ce taux réduit ou de cette exonération, en violation des dispositions visées au dispositif du moyen. A.2.2. Le Gouvernement wallon renvoie à l'argumentation développée au premier moyen, de laquelle il ressort que, d'une part, il n'y a pas en l'espèce modification de la base d'imposition, mais simplement modification du taux d'imposition, et que, d'autre part, la notion d'exonération visée à l'article 4, § 2, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 doit s'entendre comme un terme générique recouvrant à la fois les termes immunisation, immunité, réduction et abattement. |
A.3.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van artikel 170 | A.3.1. Le troisième moyen est pris de la violation de l'article 170 de |
van de Grondwet, in samenhang met artikel 4 van de bijzondere wet van | la Constitution, combiné avec l'article 4 de la loi spéciale du 16 |
16 januari 1989 betreffende de financiering van de gemeenschappen en | janvier 1989 relative au financement des communautés et des régions. |
de gewesten. | Il résulte de ces dispositions que le législateur fédéral dispose de |
Uit die bepalingen vloeit voort dat de federale wetgever bevoegd is | la compétence en matière d'établissement des impôts et de la |
voor het vaststellen van de belastingen en de residuaire bevoegdheid | compétence résiduaire en matière d'établissement des impôts régionaux. |
heeft om de gewestelijke belastingen vast te stellen. De vaststelling | La fixation de la matière imposable continue, en vertu de l'article |
van de belastbare materie blijft op grond van artikel 170 van de | 170 de la Constitution, de relever du législateur fédéral. |
Grondwet tot de bevoegdheid van de federale wetgever behoren. | |
A.3.2. De Waalse Regering verwijst opnieuw naar de argumentatie die in | A.3.2. Le Gouvernement wallon renvoie à nouveau à l'argumentation |
het eerste middel is uiteengezet. | développée au premier moyen. |
A.4.1. Het vierde middel is afgeleid uit de schending van artikel 170 | A.4.1. Le quatrième moyen est pris de la violation de l'article 170 de |
van de Grondwet, in samenhang met artikel 4, § 2, van de bijzondere | la Constitution combiné avec l'article 4, § 2, de la loi spéciale du |
wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de | 16 janvier 1989 relative au financement des communautés et des |
gemeenschappen en de gewesten. Het bestreden artikel 2 schendt de | régions. L'article 2 attaqué viole la compétence du législateur |
bevoegdheid van de federale wetgever in zoverre het de | fédéral dans la mesure où, instaurant un droit de succession unique à |
belastingplichtige vaststelt doordat het voor verscheidene erfgenamen | plusieurs successeurs ensemble, il détermine le contribuable. |
samen een enkel successierecht invoert. | |
A.4.2. De Waalse Regering onderstreept dat er alleen sprake is van | A.4.2. Le Gouvernement wallon souligne que s'il est question de |
verscheidene erfgenamen door de voorwaarden die aan de vermindering | plusieurs successeurs, c'est uniquement à raison des conditions mises |
van het recht zijn gesteld. Die vereiste is vastgelegd in artikel | à la réduction du droit. Cette exigence a été inscrite dans l'article |
60bis, om het geval van overdracht van effecten, als belastbare | 60bis pour rencontrer l'hypothèse de la transmission de titres, comme |
activa, op te vangen. | actif imposable. |
A.5.1. Het vijfde middel is afgeleid uit de schending van artikel 11 | A.5.1. Le cinquième moyen est pris de la violation de l'article 11 de |
van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering | la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des |
van de gemeenschappen en de gewesten. | communautés et des régions. |
Artikel 2 van het decreet van 17 december 1997 schendt die bepaling in | L'article 2 du décret du 17 décembre 1997 viole cette disposition dans |
zoverre het een vermindering op successierechten toekent, terwijl | la mesure où il accorde une réduction des droits de succession, alors |
artikel 11 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 de gewesten | que l'article 11 de la loi spéciale du 16 janvier 1989 interdit |
uitdrukkelijk verbiedt verminderingen op successierechten toe te | explicitement aux régions d'accorder des réductions sur les droits de |
kennen. | succession. |
A.5.2. De Waalse Regering stelt dat artikel 11 van de bijzondere wet | A.5.2. Le Gouvernement wallon soutient que l'article 11 de la loi |
van 16 januari 1989 een beroep doet op het begrip « belastingverminderingen ». Indien men een nuttig gevolg wil geven aan | spéciale du 16 janvier 1989 recourt à la notion de réductions d'impôt. |
die bepaling, dient te worden aangenomen dat zij niet mag worden | Si l'on veut donner un effet utile à cette disposition, il faut |
verward met het begrip « wijziging van de aanslagvoet », bedoeld in | admettre qu'elle ne saurait se confondre avec celle de notion de |
artikel 4, § 2, van dezelfde wet. | modification du taux d'imposition visée à l'article 4, § 2, de la même loi. |
Voor het overige verwijst zij naar de argumentatie die in het eerste | Il renvoie pour le surplus à l'argumentation développée au premier |
middel is uiteengezet. | moyen. |
A.6.1. Het zesde middel is afgeleid uit de schending van artikel 172 | A.6.1. Le sixième moyen est pris de la violation de l'article 172 de |
van de Grondwet, in samenhang met artikel 4, § 2, van de bijzondere | la Constitution combiné avec l'article 4, § 2, de la loi spéciale du |
wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de | 16 janvier 1989 relative au financement des communautés et des |
gemeenschappen en de gewesten. | régions. |
De bepalingen die in het dispositief van het middel zijn beoogd, | |
leggen de verplichting op de bevoegdheid van de gewesten inzake | Les dispositions visées au dispositif du moyen imposent d'interpréter |
vrijstellingen restrictief te interpreteren. Zo zouden alleen de | restrictivement la compétence des régions en matière d'exonérations. |
gewesten die vrijstellingen kunnen wijzigen, en niet nieuwe | Ainsi, seules les régions pourraient modifier celles-ci et non en |
vrijstellingen creëren. | créer de nouvelles. |
Artikel 2 van het decreet van 17 december 1997 creëert echter een | Or, l'article 2 du décret du 17 décembre 1997 crée une exonération en |
vrijstelling ten gunste van andere categorieën van bepaalde erfgenamen | faveur d'autres catégories de certains successeurs et, par voie de |
en schendt bijgevolg de bepalingen die in het dispositief van het | conséquence, viole les dispositions visées au dispositif du moyen. |
middel zijn beoogd. A.6.2. De Waalse Regering voert aan dat het zesde middel | A.6.2. Le Gouvernement wallon soutient que le sixième moyen est |
onontvankelijk is, aangezien artikel 172 van de Grondwet geen | irrecevable, l'article 172 de la Constitution n'étant pas une norme |
bevoegdheidverdelende norm is. Artikel 172 verdeelt slechts een | répartitrice de compétences. L'article 172 ne fait que répartir une |
bevoegdheid tussen de wetgevende macht en de uitvoerende macht. Ten | compétence entre le pouvoir législatif et le pouvoir exécutif. Sur le |
gronde is er in artikel 2 van het decreet van 17 december 1997 helemaal geen sprake van een vrijstelling van betaling van successierechten. Het artikel voert enkel een nieuw belastingtarief in. Het middel mist dus ook feitelijke grondslag. A.6.3. De Ministerraad antwoordt dat, in tegenstelling tot wat de Waalse Regering beweert, artikel 172, tweede lid, onrechtstreeks wel degelijk een bevoegdheidverdelende regel is. Het kent aan elke wetgever (op federaal, gewestelijk of gemeenschapsniveau) de bevoegdheid toe om vrijstellingen of -verminderingen vast te stellen van een belasting die tot zijn bevoegdheid behoort. Wanneer het om een federale belasting gaat (successierechten blijven een federale | fond, l'article 2 du décret du 17 décembre 1997 n'exonère en rien du paiement des droits de succession mais instaure seulement un nouveau taux d'imposition. Le moyen manque donc aussi en fait. A.6.3. Le Conseil des ministres réplique que, contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, l'article 172, alinéa 2, paraît bien être indirectement une règle répartitrice de compétences. Il réserve à chaque législateur (fédéral, régional ou communautaire) le pouvoir d'établir des exemptions ou modérations d'un impôt relevant de sa compétence. Quand il s'agit d'un impôt fédéral (ce que restent les |
belasting), is het de federale wetgever en niet een andere wetgever | droits de succession), le pouvoir d'établir des exemptions ou |
die bevoegd is om vrijstellingen of verminderingen vast te stellen. | modérations revient au législateur fédéral et pas à un autre législateur. |
A.7.1. Het zevende middel is afgeleid uit de schending van artikel 5, | A.7.1. Le septième moyen est pris de la violation de l'article 5, §§ 3 |
§§ 3 en 4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989, betreffende de | et 4, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten. | des communautés et des régions. |
Artikel 2 van het decreet van 17 december 1997 voert impliciet een | L'article 2 du décret du 17 décembre 1997 instaure implicitement un |
nieuwe betalingstermijn voor de gewone successierechten in, terwijl | nouveau délai de paiement des droits de succession normaux, alors que |
alleen de federale wetgever bevoegd is om de procedureregels terzake | seul le législateur fédéral est compétent pour fixer les règles de |
vast te stellen. | procédure en la matière. |
A.7.2. De Waalse Regering is van mening dat dit middel feitelijke | A.7.2. Le Gouvernement wallon estime que ce moyen manque en fait. En |
grondslag mist. De Ministerraad verwart immers de betalingstermijn van | effet, le Conseil des ministres confond le délai de paiement de |
de belasting en het geheel van de bij artikel 60bis ingestelde | l'impôt et la réunion des conditions pour obtenir la réduction du |
vereisten waaraan men moet voldoen om de tariefverlaging van de | tarif des droits de succession instituées par l'article 60bis. Cette |
successierechten te verkrijgen. Die bepaling preciseert geenszins dat | |
zij afwijkt van artikel 77 van het Wetboek der successierechten, wat | disposition ne précise nullement qu'elle déroge à l'article 77 du Code |
des droits de succession, au contraire de ce qu'elle précise pour les | |
zij wel doet voor de artikelen 48 en 48.2 van dat Wetboek. Het is dan | articles 48 et 48.2 de ce Code. Ainsi, ce n'est qu'implicitement que |
ook slechts impliciet dat de Ministerraad dit uit de in artikel 60bis, | le Conseil des ministres croit pouvoir le déduire de la condition |
§ 3, 4° en 5°, ingeschreven vereiste denkt te kunnen afleiden. | inscrite à l'article 60bis, § 3, 4° et 5°. |
De kritiek op het besluit van de Waalse Regering van 30 april 1998 | Quant à la critique faite de l'arrêté du Gouvernement wallon du 30 |
doet niets terzake, aangezien die norm niet voor het Hof kan worden | avril 1998, elle est inopérante, cette norme échappant à la censure de |
aangevochten. | la Cour. |
A.8.1. Het achtste middel is afgeleid uit de schending van artikel 5, | A.8.1. Le huitième moyen est pris de la violation de l'article 5, § 4, |
§ 4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de | de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten. Artikel 2 van het | communautés et des régions. L'article 2 du décret du 17 décembre 1997 |
decreet van 17 december 1997 voert procedureregels in, aldus de | instaure des règles de procédure au mépris de la compétence du |
bevoegdheid van de federale wetgever miskennend. | législateur fédéral. |
A.8.2. De Waalse Regering is van mening dat dit middel feitelijke | A.8.2. Le Gouvernement wallon estime que ce moyen manque en fait, le |
grondslag mist, aangezien de Ministerraad het begrip « procedureregels | Conseil des ministres confondant la notion de règles de procédure et |
» verwart met het geheel van de bij artikel 60bis ingestelde vereisten | la réunion des conditions pour obtenir la réduction du tarif des |
waaraan men moet voldoen om de tariefverlaging van de successierechten te verkrijgen. | droits de succession instituées par l'article 60bis. |
A.9.1. Het negende middel is afgeleid uit de schending van artikel 5, | A.9.1. Le neuvième moyen est pris de la violation de l'article 5, § 4, |
§ 4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de | de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten. Artikel 2 van het | communautés et des régions. L'article 2 du décret du 17 décembre 1997 |
decreet van 17 december 1997 doet het Gewest optreden in de dienst van | fait intervenir la Région dans le service de l'impôt. Ce faisant, le |
de belasting. Hierdoor zou de decreetgever het voormelde artikel 5, § | législateur décrétal violerait à nouveau l'article 5, § 4, précité. |
4, opnieuw schenden. A.9.2. De Waalse Regering voert aan dat het middel feitelijke | A.9.2. Le Gouvernement wallon soutient que le moyen manque en fait, à |
grondslag mist, aangezien niet wordt aangetoond op welke wijze de | défaut de démontrer en quoi les dispositions entreprises modifieraient |
bestreden bepalingen de dienst van de belastingen zouden wijzigen. | le service des impôts. |
A.10.1. Het tiende middel luidt : | A.10.1. Le dixième moyen est libellé comme suit : |
'Artikel 3 voegt een nieuw artikel 66ter in het Wetboek der | « L'article 3 insère un nouvel article 66ter dans le Code des droits |
successierechten in. Dat artikel bepaalt dat rekening wordt gehouden | de succession. Cet article prévoit qu'il est tenu compte de la base |
met de belastbare grondslag waarop het nieuwe artikel 60bis is | imposable sur laquelle le nouvel article 60bis a été appliqué pour |
toegepast om de tariefprogressie vast te stellen. Dat beginsel wordt | déterminer la progressivité du tarif. Ce principe est appliqué en |
toegepast door te bepalen dat de basis waarop het verlaagd tarief is | prévoyant que la base sur laquelle le taux réduit a été appliqué, est |
toegepast, fictief wordt toegevoegd (dit wil zeggen uitsluitend om het | ajoutée fictivement (c'est-à-dire uniquement pour calculer la |
progressiepercentage te berekenen) aan het erfdeel van de | progressivité du taux) à la part successorale du bénéficiaire de la |
rechthebbende op de in artikel 60bis vastgestelde vermindering. | réduction établie par l'article 60bis. |
In zoverre artikel 2 door het Arbitragehof zou worden vernietigd, zou | Dans la mesure où l'article 2 serait annulé par la Cour d'arbitrage, |
artikel 3 daarbij aansluitend hetzelfde lot moeten ondergaan. De | l'article 3 devrait corrélativement suivre le même sort. Les moyens |
ontvankelijke en gegronde middelen tegen artikel 2 moeten bijgevolg | recevables et fondés contre l'article 2 doivent dès lors être étendus |
worden uitgebreid voor wat artikel 3 betreft. » | en ce qui concerne l'article 3. » |
A.10.2. De Waalse Regering stelt dat het middel moet worden verworpen | A.10.2. Le Gouvernement wallon soutient que le moyen doit être rejeté |
dans la mesure où il a été démontré que les critiques formées à | |
in zoverre is aangetoond dat de tegen artikel 60bis geformuleerde | l'encontre de l'article 60bis ne sont pas fondées. |
kritiek niet gegrond is. | |
- B - | - B - |
B.1. Het beroep is gericht tegen de artikelen 2 en 3 van het | B.1. Le recours est dirigé contre les articles 2 et 3 du |
programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende | décret-programme de la Région wallonne du 17 décembre 1997 portant |
verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen en retributies, | diverses mesures en matière d'impôts, taxes et redevances, de |
huisvesting, onderzoek, milieu, plaatselijke besturen en vervoer, die | logement, de recherche, d'environnement, de pouvoirs locaux et de |
als volgt zijn geformuleerd : | transports, qui sont libellés comme suit : |
« Art. 2.In het Wetboek der Successierechten wordt voor het Waalse |
« Art. 2.Dans le Code des droits de succession, il est inséré, pour |
Gewest een artikel 60bis ingevoegd, luidend als volgt : | la Région wallonne, un article 60bis libellé comme suit : |
« Art. 60bis.§ 1. In afwijking van de artikelen 48 en 48.2 wordt het |
' Art. 60bis.§ 1er. Par dérogation aux articles 48 et 48.2, le droit |
successierecht vastgesteld op 3 % van het netto-aandeel in een | de succession est fixé à 3 % sur la part nette dans une entreprise |
onderneming voor zover de nalatenschap of de vereffening van het | |
huwelijksvermogensstelsel ten gevolge van een overlijden betrekking | pour autant que la succession, ou la liquidation du régime matrimonial |
heeft op : | consécutive au décès : |
1° goederen die een algemeenheid van goederen, een activiteitensector | 1° comprenne des biens composant une universalité, une branche |
of een zaak uitmaken waarmee de de cujus of zijn echtgenoot tot de dag | d'activité ou un fonds de commerce au moyen desquels le de cujus ou |
van zijn overlijden een industriële, handels-, ambachts-, landbouw- of | son conjoint exerçait, au jour du décès, une exploitation |
bosbouwonderneming uitbaatte; | industrielle, commerciale, artisanale, agricole ou forestière; |
2° de volle eigendom van de effecten van een vennootschap waarvan de | 2° comprenne la pleine propriété de titres d'une société dont le siège |
effectieve directiezetel gevestigd is in een Lidstaat van de Europese | de direction effective est situé dans un Etat membre de l'Union |
Unie en die een industriële, handels-, ambachts-, landbouw- of | européenne et qui se livre à une exploitation industrielle, |
bosbouwonderneming uitbaat. | commerciale, artisanale, agricole ou forestière. |
L'ensemble des titres qui ont été transmis doit représenter au moins | |
Het geheel van de overgedragen effecten moet ten minste 25 % van de | 25 % des droits de vote à l'assemblée générale. |
stemrechten in de algemene vergadering bedragen. | Au cas où l'ensemble des titres qui ont été transmis représente moins |
Als het geheel van de overgedragen effecten minder bedraagt dan 50 % | de 50 % des droits de vote à l'assemblée générale, un pacte |
van de stemrechten in de algemene vergadering moet bovendien een | |
aandeelhouderschapsovereenkomst gesloten worden voor ten minste 50 % | d'actionnariat doit en outre être conclu portant sur au moins 50 % des |
van de stemrechten in de algemene vergadering. Door het sluiten van | droits de vote à l'assemblée générale. Dans ce pacte d'actionnariat |
deze overeenkomst verplichten de partijen zich ertoe de in paragraaf 3 | les parties s'engagent à respecter les conditions visées au § 3 du |
van dit artikel bedoelde voorwaarden in acht te nemen. | présent article. |
§ 2. Onder netto-aandeel moet worden verstaan : de waarde van het | § 2. Par part nette, il faut entendre la valeur de l'ensemble des |
geheel van de in paragraaf 1, 1°, bedoelde goederen, of de waarde van | biens visés au § 1er, 1°, ou la valeur des titres visés au § 1er, 2°, |
de in paragraaf 1, 2°, bedoelde effecten, verminderd met de schulden, | diminuée des dettes, à l'exclusion de celles contractées spécialement |
met uitzondering van die welke speciaal werden aangegaan om andere | |
goederen te verwerven of te behouden. | pour acquérir ou conserver d'autres biens. |
§ 3. De in paragraaf 1 opgenomen bepaling is alleen van toepassing op | § 3. La disposition reprise au § 1er n'est applicable qu'à condition |
voorwaarde dat : | que : |
1° de onderneming gedurende minstens vijf jaar na het overlijden een | 1° l'entreprise poursuive une activité pendant au moins cinq ans après |
activiteit voortzet; | le décès; |
2° het in voltijdse eenheden uitgedrukte aantal werknemers binnen de | 2° le nombre de travailleurs dans l'entreprise, exprimé en unités de |
onderneming tijdens de eerste vijf jaar na het overlijden gelijk blijft aan ten minste 75 %; | temps plein, soit maintenu au moins à 75 % et ce, d'année en année |
3° het vermogen dat geïnvesteerd is in een in paragraaf 1, 1°, | durant les cinq premières années après le décès; |
bedoelde onderneming, of het maatschappelijk kapitaal van een in | 3° les avoirs investis dans une exploitation visée au § 1er, 1°, ou le |
paragraaf 1, 2°, bedoelde vennootschap niet vermindert ten gevolge van | capital social d'une société visée au § 1er, 2°, ne diminuent pas à la |
heffingen of uitkeringen in de loop van de eerste vijf jaar na het | suite de prélèvements ou de distributions au cours des cinq premières |
overlijden; | années après le décès; |
4° de erfgenamen bij de aangifte van nalatenschap een door de Regering | 4° les successeurs remettent au receveur compétent, lors de la |
van het Waalse Gewest afgegeven attest bezorgen aan de bevoegde | déclaration de succession, une attestation délivrée par le |
ontvanger, waaruit blijkt dat ze aan de vereisten voldoen. De Regering | Gouvernement de la Région wallonne qui confirme que les conditions |
van het Waalse Gewest bepaalt de wijze waarop het attest wordt | requises sont remplies. Le Gouvernement de la Région wallonne |
détermine les modalités de la demande et de la délivrance de ladite | |
aangevraagd en afgegeven; | attestation; |
5° de erfgenamen die de in dit artikel bedoelde vermindering hebben | 5° les successeurs ayant bénéficié de la réduction prévue par le |
genoten, moeten bovendien, gedurende een periode van vijf jaar na het | présent article doivent en outre, pendant la période de cinq ans après |
overlijden, jaarlijks bewijzen dat ze nog steeds voldoen aan de | le décès, fournir annuellement la preuve que les conditions pour |
vereisten om het verminderde tarief te genieten. De Regering van het | bénéficier du tarif réduit restent remplies. Le Gouvernement de la |
Waalse Gewest bepaalt de regels voor dit jaarlijkse bewijs.' | Région wallonne détermine les modalités de cette preuve annuelle.' |
Art. 3.In het Wetboek der Successierechten wordt voor het Waalse |
Art. 3.Dans le Code des droits de succession, il est inséré, pour la |
Gewest een artikel 66ter ingevoegd, luidend als volgt : | Région wallonne, un article 66ter, libellé comme suit : |
' Art. 66ter.In geval van toepassing van artikel 60 [lees : 60bis] |
' Art. 66ter.En cas d'application de l'article 60bis, la base sur |
komt de grondslag waarop het successierecht is geïnd, bij het erfdeel | laquelle le droit de succession a été perçu s'ajoute à l'émolument |
van de rechthebbende op de vermindering om het progressieve | successoral du bénéficiaire de la réduction pour déterminer le droit |
successierecht dat op dit erfdeel toepasselijk is, vast te stellen.' » | de succession progressif applicable à cet émolument.' » |
B.2.1. De Ministerraad verklaart dat de artikelen 2 en 3 van het | B.2.1. Le Conseil des ministres déclare que les articles 2 et 3 du |
programmadecreet van het Waalse Gewest van 17 december 1997 houdende | décret-programme de la Région wallonne du 17 décembre 1997 portant |
verschillende maatregelen inzake belastingen, taksen en retributies, | diverses mesures en matière d'impôts, taxes et redevances, de |
huisvesting, onderzoek, milieu, plaatselijke besturen en vervoer, | logement, de recherche, d'environnement, de pouvoirs locaux et de |
waarbij de artikelen 60bis en 66ter worden ingevoegd in het Wetboek | transports, insérant les articles 60bis et 66ter dans le Code des |
der successierechten, bepalingen inhouden met betrekking tot de | droits de succession, contiennent des dispositions relatives à la |
belastbare materie en de heffingsgrondslag van de successierechten en | matière imposable et à la base d'imposition des droits de succession |
derhalve, in strijd met artikel 170 van de Grondwet en met artikel 4, | et excéderaient par conséquent la compétence de la Région wallonne, en |
§§ 2 en 4, van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de | violation de l'article 170 de la Constitution et de l'article 4, §§ 2 |
financiering van de gemeenschappen en de gewesten, de bevoegdheid van | et 4, de la loi spéciale du 16 janvier 1989 sur le financement des |
het Waalse Gewest zouden overschrijden. | communautés et des régions. |
B.2.2. De bijzondere financieringswet van 16 januari 1989 bepaalt de middelen waarover de gewesten en de gemeenschappen beschikken om hun bevoegdheden uit te oefenen. Naar luid van artikel 3, eerste lid, 4°, van die bijzondere wet zijn het successierecht en het recht van overgang bij overlijden een gewestelijke belasting; dit is een federale belasting waarvan de opbrengst, te dezen geheel, aan het gewest is toegewezen. Het successierecht en het recht van overgang bij overlijden vormen een belasting die ontstaat door overlijden van een rijksinwoner (successierecht) of van een niet-rijksinwoner die in België gelegen onroerende goederen nalaat (recht van overgang bij overlijden). Die rechten worden geheven op de massa die door vererving is overgegaan; wanneer de overledene geen rijksinwoner is, is de massa beperkt tot de in België gelegen onroerende goederen. | B.2.2. La loi spéciale de financement du 16 janvier 1989 détermine les moyens dont disposent les communautés et les régions pour exercer leurs compétences. Aux termes de l'article 3, alinéa 1er, 4°, de cette loi spéciale, les droits de succession et de mutation par décès sont un impôt régional; c'est-à-dire un impôt fédéral dont la recette est, en l'espèce totalement, attribuée à la région. Le droit de succession et le droit de mutation par décès constituent chacun un impôt qui naît au décès d'un habitant du Royaume (droit de succession) ou d'un non-habitant du Royaume dans la succession duquel figurent des biens immeubles situés en Belgique (droit de mutation par décès). Ces droits sont levés sur l'universalité des biens transmis par héritage; lorsque le défunt n'est pas un habitant du Royaume, la masse est limitée aux biens immobiliers situés en Belgique. |
Krachtens artikel 4, § 2, van de bijzondere financieringswet van 16 | En vertu de l'article 4, § 2, de la loi spéciale de financement du 16 |
januari 1989 zijn de gewesten bevoegd om de « aanslagvoet » en de « | janvier 1989, les régions peuvent modifier le « taux d'imposition » et |
vrijstellingen » van het successierecht en het recht van overgang bij | les « exonérations » des droits de succession et des droits de |
overlijden te wijzigen, terwijl de federale overheid krachtens artikel | mutation par décès, cependant que le législateur fédéral reste |
4, § 4, bevoegd blijft voor « het vaststellen van de heffingsgrondslag | compétent, conformément à l'article 4, § 4, « pour fixer la base |
». Een wijziging in de vaststelling van de heffingsgrondslag kan | d'imposition ». Aucune modification de la fixation de la base |
evenwel slechts met instemming van de gewestregeringen worden | d'imposition ne peut cependant être effectuée qu'avec l'accord des |
doorgevoerd. De bijzondere financieringswet maakt geen onderscheid | gouvernements de région. La loi spéciale de financement ne fait pas de |
tussen « belastbare materie » en « heffingsgrondslag ». | distinction entre « la matière imposable » et « la base d'imposition |
B.2.3. Blijkens de parlementaire voorbereiding van de bijzondere | ». B.2.3. Il ressort des travaux préparatoires de la loi spéciale de |
financieringswet van 16 januari 1989 steunt het behoud van de federale | financement du 16 janvier 1989 que le maintien de la compétence |
bevoegdheid inzake vaststelling van de heffingsgrondslag van het | fédérale en matière de fixation de la base d'imposition des droits de |
successierecht en het recht van overgang bij overlijden op de | succession et des droits de mutation par décès est fondé sur la |
overweging « dat de heffingsgrondslag door de nationale wetgever wordt | considération « que la base imposable reste déterminée par le |
vastgesteld om praktische moeilijkheden te voorkomen. Het is immers | législateur national pour éviter des difficultés pratiques. Il est en |
onontbeerlijk dezelfde evaluatiemethode te behouden voor de goederen | effet indispensable de conserver la même méthode d'évaluation des |
uit een nalatenschap, zowel voor de bestanddelen van de activa als de | biens de la succession, tant des éléments de l'actif que du passif » |
passiva » (Parl. St., Kamer, 1988-1989, nr. 635/18, p. 275). | (Doc. parl., Chambre, 1988-1989, n° 635/18, p. 275). |
Die verantwoording doet ervan blijken dat, met het voorbehouden van | Cette justification fait apparaître qu'en réservant à l'autorité |
het vaststellen van de heffingsgrondslag aan de federale overheid, de | fédérale le pouvoir de fixer la base d'imposition, le législateur |
bijzondere wetgever beoogde te voorkomen dat afbreuk zou worden gedaan | spécial a voulu éviter qu'il soit porté atteinte au régime uniforme de |
aan de eenvormige regeling van het vaststellen van de waarde van de | la fixation de la valeur de l'universalité des biens recueillis et à |
vererfde massa en aan de toepassing van die regeling. | l'application de ce régime. |
Te dezen wordt die waarde geraamd door wie tot de nalatenschap is | En l'espèce, cette valeur est estimée par les personnes appelées à la |
geroepen (artikel 19 van het Wetboek der successierechten) en aan de | succession (article 19 du Code des droits de succession) et elle est |
hand van die aangifte vastgelegd door het federale bestuur, te weten | établie, sur la base de cette déclaration, par l'administration |
de ontvanger der successierechten (artikel 35). Wie aangifte doet kan | fédérale, à savoir le receveur des droits de succession (article 35). |
aan de ontvanger vragen de waardering door deskundigen te laten | Toute personne déposant une déclaration peut demander au receveur |
verrichten. Die waardering « dient tot grondslag voor de verevening | qu'il soit procédé à l'évaluation par des experts. L'estimation « sert |
der belasting » (artikel 20). Het federale bestuur kan desgewenst een | de base à la liquidation de l'impôt » (article 20). L'administration |
controleschatting vorderen wanneer het de schatting, in de aangifte | fédérale peut, si elle le souhaite, requérir une expertise de contrôle |
lorsqu'elle considère que l'évaluation figurant dans la déclaration de | |
van successie, te laag bevindt (artikel 111). In dat geval bepaalt de | succession est insuffisante (article 111). Dans ce cas, l'évaluation |
door de schatters gegeven begroting « de verkoopwaarde van het goed | donnée par les experts « détermine la valeur vénale du bien au point |
ten opzichte van de heffing der belasting » (artikel 119). | de vue de la perception de l'impôt » (article 119). |
B.2.4. Volgens de Ministerraad zouden de artikelen 60bis en 66ter, | B.2.4. Selon le Conseil des ministres, les articles 60bis et 66ter |
zoals ze zijn ingevoegd bij het bestreden decreet, aan de federale | tels qu'ils ont été insérés par le décret attaqué auraient porté |
bevoegdheid inzake het vaststellen van de heffingsgrondslag raken. De | atteinte à la compétence fédérale de fixer la base d'imposition. La |
kritiek heeft betrekking op het verlaagde tarief in geval van | critique concerne le tarif réduit en cas de succession à une |
vererving van een familiale onderneming of vennootschap en op de | entreprise ou à une société familiale ainsi que la fixation de la |
bepaling van de nettowaarde van de activa en aandelen daarin. Ze heeft | valeur nette de l'actif et des parts qui s'y rapportent. Elle porte |
ook betrekking op de vrijstelling die ten gunste van bepaalde | aussi sur l'exonération qui serait créée en faveur de certaines |
categorieën van erfgenamen zou worden gecreëerd. | catégories de successeurs. |
B.2.5. De bepalingen van artikel 60bis laten de samenstelling en de | B.2.5. Les dispositions de l'article 60bis ne touchent pas à la |
waarderingsregels van de vererfde massa onaangetast. Zij raken | composition et aux règles d'évaluation de l'universalité des biens |
derhalve niet aan de heffingsgrondslag, maar beperken zich tot de | recueillis. Elles ne portent donc pas atteinte à la base d'imposition |
aanslagvoet, in het ene geval door het verlaagde tarief toe te passen | mais se limitent aux taux d'imposition, dans le premier cas en |
op het aandeel in de onroerende goederen en op het aandeel in de | appliquant le tarif réduit tantôt à la part des biens immeubles et à |
roerende goederen dan wel op het overeenstemmende gedeelte van de som | la part des biens meubles et tantôt à la part correspondante de la |
van de nettoaandelen (artikel 60bis, §§ 1 en 2), in het andere geval | somme des parts nettes (article 60bis, §§ 1er et 2), dans l'autre cas |
door te bepalen onder welke voorwaarden en op welk deel van de | en déterminant à quelles conditions et sur quelle part des biens |
vererfde massa het verlaagde tarief wordt toegestaan (artikel 60bis, § | recueillis le tarif réduit est accordé (article 60bis, § 3). Ces |
3). Die bepalingen betreffen de tarifering en blijven als dusdanig | dispositions concernent la tarification et demeurent en tant que |
binnen de bevoegdheid waarover de gewesten ter zake van aanslagvoet en | telles dans la compétence dont disposent les régions en matière de |
vrijstellingen beschikken. Immers, opdat die bevoegdheid niet zonder | taux d'imposition et d'exonérations. En effet, pour que cette |
inhoud zou zijn, moet zij tevens de bevoegdheid bevatten om te bepalen | compétence ait un sens, elle doit aussi inclure le pouvoir de |
wanneer de gewijzigde aanslagvoet of vrijstelling toepasselijk is. | déterminer dans quelles circonstances le taux d'imposition ou |
l'exonération modifiés sont applicables. | |
B.3.1. De Ministerraad beweert eveneens dat de artikelen 2 en 3 van | B.3.1. Le Conseil des ministres affirme aussi que les articles 2 et 3 |
het decreet van 17 december 1997 bepalingen bevatten met betrekking | du décret du 17 décembre 1997 contiennent des dispositions relatives à |
tot het vaststellen van de procedureregels inzake successierechten en | la détermination des règles de procédure en matière de droits de |
rechten van overgang bij overlijden, en dat zij de bevoegdheid van het | succession et de droits de mutation par décès et excèdent la |
Waalse Gewest overschrijden. | compétence de la Région wallonne. |
B.3.2. Artikel 60bis, § 3, 4°, bepaalt dat het verlaagde tarief voor | B.3.2. L'article 60bis, § 3, 4°, dispose que le tarif réduit pour les |
de familiale ondernemingen en vennootschappen wordt toegepast voor | entreprises et sociétés familiales est applicable pour autant que |
zover in de aangifte uitdrukkelijk om die toepas sing wordt gevraagd | cette application soit formellement sollicitée dans la déclaration et |
en het door het Waalse Gewest afgegeven attest dat bevestigt dat aan | que l'attestation délivrée par la Région wallonne, certifiant que les |
de voorwaarden inzake tewerkstelling en kapitaal is voldaan, bij de | conditions en matière d'emploi et de capital sont remplies, soit |
aangifte wordt gevoegd. | jointe à la déclaration. |
Artikel 60bis, § 3, 5°, legt de erfgenamen die het verlaagde tarief | L'article 60bis, § 3, 5°, impose aux héritiers qui ont bénéficié du |
hebben genoten, de verplichting op om gedurende vijf jaar jaarlijks te | tarif réduit l'obligation de fournir chaque année la preuve, pendant |
bewijzen dat blijvend aan de gestelde voorwaarden is voldaan. | cinq ans, que les conditions requises sont remplies à titre permanent. |
Aldus beperkt de decreetgever zich ertoe te preciseren welke gegevens | Ce faisant, le législateur décrétal se borne à indiquer les |
de belastingplichtige moet meedelen wanneer hij het verlaagde tarief | renseignements que le redevable doit fournir lorsqu'il souhaite |
wenst te genieten. Die bepalingen doen geen afbreuk aan de federale | bénéficier du tarif réduit. Ces dispositions ne portent pas atteinte |
procedureregels. | aux règles de procédure fédérales. |
B.4.1. De Ministerraad voert eveneens aan dat artikel 2 van het | B.4.1. Le Conseil des ministres allègue aussi que l'article 2 du |
decreet van 17 december 1997 de bevoegdheid van het Waalse Gewest | décret du 17 décembre 1997 excède la compétence de la Région wallonne |
overschrijdt doordat het gedeeltelijk de dienst van de belasting | en ce qu'il règle partiellement le service de l'impôt sans reprendre |
regelt zonder die volledig van de Staat over te nemen. | totalement celui-ci à l'Etat. |
B.4.2. Krachtens artikel 5, § 3, eerste lid, van de bijzondere | B.4.2. En vertu de l'article 5, § 3, alinéa 1er, de la loi spéciale de |
financieringswet van 16 januari 1989 staat de Staat kosteloos in voor | financement du 16 janvier 1989, l'Etat assure gratuitement le service |
de dienst van onder meer het successierecht en het recht van overgang | des impôts tels que, notamment, les droits de succession et les droits |
bij overlijden, tenzij het gewest er anders over beslist. | de mutation par décès, à moins que la région n'en dispose autrement. |
B.4.3. Artikel 60bis, dat in een verlaagd tarief voor familiale | B.4.3. L'article 60bis, qui prévoit un tarif réduit pour les |
ondernemingen en vennootschappen voorziet, verbindt de toekenning van | entreprises et sociétés familiales, lie le bénéfice de ce tarif à |
dat tarief aan voorwaarden. De erfgenamen die het verlaagde tarief | certaines conditions. Les héritiers qui souhaitent bénéficier du tarif |
wensen te genieten, moeten bij hun aangifte een attest van het Waalse | réduit doivent joindre à leur déclaration une attestation, délivrée |
Gewest voegen waaruit blijkt dat aan de voorwaarden is voldaan. Het | par la Région wallonne, indiquant qu'il est satisfait aux conditions. |
toezicht daarop behoort tot de dienst van de bedoelde belasting die | Le contrôle en cette matière relève du service de l'impôt en cause, |
het Waalse Gewest, conform artikel 5, § 3, eerste lid, van de | que la Région wallonne peut assurer conformément à l'article 5, § 3, |
bijzondere financieringswet van 16 januari 1989, vermag op zich te | alinéa 1er, de la loi spéciale de financement du 16 janvier 1989. La |
nemen. De bestreden regeling houdt geen verzwaring in van de federale | réglementation attaquée n'implique pas un alourdissement du service |
dienst. | fédéral. |
B.5.1. De Ministerraad voert aan dat het bestreden decreet de | B.5.1. Le Conseil des ministres déclare que le décret attaqué excède |
bevoegdheid van het Waalse Gewest overschrijdt doordat het verlaagde | la compétence de la Région wallonne en ce que le tarif réduit accordé |
tarief voor familiale ondernemingen en vennootschappen op een | aux entreprises et sociétés familiales reviendrait à accorder une |
vrijstelling zou neerkomen, terwijl artikel 172 van de Grondwet het verlenen van vrijstellingen aan een « wet » zou voorbehouden. B.5.2. Krachtens artikel 4, § 2, van de bijzondere financieringswet van 16 januari 1989 zijn de gewesten bevoegd om de vrijstellingen van het successierecht en het recht van overgang bij overlijden te wijzigen. Het wijzigen van vrijstellingen impliceert dat deze kunnen worden afgeschaft en ingesteld. Al mocht het verlaagde tarief voor familiale ondernemingen en vennootschappen als een vrijstelling worden beschouwd, dan nog houdt het, gelet op de aan de gewesten toegekende bevoegdheid, geen bevoegdheidsoverschrijding in. Aan die bevoegdheid van de decreetgever wordt geen afbreuk gedaan door artikel 172, tweede lid, van de Grondwet, dat bepaalt dat « geen vrijstelling of vermindering van belasting kan worden ingevoerd dan door een wet ». In die bepaling heeft het woord « wet », rekening houdend met artikel 170 van de Grondwet, niet de betekenis dat de bevoegdheid om in vrijstellingen of belastingverminderingen te voorzien aan de federale wetgever wordt voorbehouden. B.6. De middelen kunnen niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juli 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, | exemption, alors que l'article 172 de la Constitution réserverait l'établissement des exemptions à une « loi ». B.5.2. En vertu de l'article 4, § 2, de la loi spéciale de financement du 16 janvier 1989, les régions sont compétentes pour modifier les exonérations des droits de succession et des droits de mutation par décès. La modification des exonérations implique que celles-ci peuvent être supprimées ou instaurées. Même si le tarif réduit accordé aux entreprises et sociétés familiales devait être considéré comme une exemption, il ne constituerait pas, compte tenu de la compétence attribuée aux régions, un excès de compétence. L'article 172, alinéa 2, de la Constitution, qui dispose que « nulle exemption ou modération d'impôt ne peut être établie que par une loi », ne porte pas atteinte à cette compétence du législateur décrétal. Dans cette disposition, le terme « loi » n'a pas pour portée, compte tenu de l'article 170 de la Constitution, de réserver au législateur fédéral la compétence d'établir des exemptions ou des modérations d'impôt. B.6. Les moyens ne peuvent être admis. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juillet 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |