Arrest nr. 71/99 van 17 juni 1999 Rolnummer 1406 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 98, 99, 100 en 101 van de wet van 22 februari 1998 houdende sociale bepalingen Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 71/99 du 17 juin 1999 Numéro du rôle : 1406 En cause : le recours en annulation des articles 98, 99, 100 et 101 de la loi du 22 février 1998 portant des dispositions sociales , int(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 71/99 van 17 juni 1999 | Arrêt n° 71/99 du 17 juin 1999 |
Rolnummer 1406 | Numéro du rôle : 1406 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 98, 99, 100 en | En cause : le recours en annulation des articles 98, 99, 100 et 101 de |
101 van de wet van 22 februari 1998 houdende sociale bepalingen | la loi du 22 février 1998 portant des dispositions sociales |
(betreffende de verzekering voor geneeskundige verzorging en | (concernant l'assurance soins de santé et indemnités), introduit par |
uitkeringen), ingesteld door het Verbond der Belgische | le Groupement des unions professionnelles belges de médecins |
Beroepsverenigingen van Geneesheren-specialisten en anderen. | spécialistes et autres. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de | composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. |
rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans en M. | Boel, L. François, J. Delruelle, H. Coremans et M. Bossuyt, assistée |
Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep | I. Objet du recours |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 september | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 1er |
1998 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 2 | septembre 1998 et parvenue au greffe le 2 septembre 1998, le |
september 1998, hebben het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen | Groupement des unions professionnelles belges de médecins |
van Geneesheren-specialisten, met zetel te 1050 Brussel, Kroonlaan 20, | spécialistes, dont le siège est établi à 1050 Bruxelles, avenue de la |
P. Rutten, wonende te 6850 Offagne, rue Baron Poncelet 5, en J.-L. De | Couronne 20, P. Rutten, demeurant à 6850 Offagne, rue Baron Poncelet |
Meere, wonende te 1860 Meise, Sint-Elooiweg 60, beroep tot | 5, et J.-L. De Meere, demeurant à 1860 Meise, Sint-Elooiweg 60, ont |
vernietiging ingesteld van de artikelen 98, 99, 100 en 101 van de wet | introduit un recours en annulation des articles 98, 99, 100 et 101 de |
van 22 februari 1998 houdende sociale bepalingen (betreffende de | la loi du 22 février 1998 portant des dispositions sociales |
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen) | (concernant l'assurance soins de santé et indemnités) (publiée au |
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 3 maart 1998). | Moniteur belge du 3 mars 1998). |
II. De rechtspleging | II. La procédure |
Bij beschikking van 2 september 1998 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 2 septembre 1998, le président en exercice a désigné |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de | Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi |
organieke wet bij op 16 oktober 1998 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 16 octobre 1998. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 23 oktober 1998. | Moniteur belge du 23 octobre 1998. Par ordonnance du 26 novembre 1998, le président en exercice a prorogé |
Bij beschikking van 26 november 1998 heeft de voorzitter in functie, | de trente jours le délai pour l'introduction d'un mémoire, suite à la |
op verzoek van de Ministerraad van 25 november 1998, de termijn voor | demande du Conseil des ministres du 25 novembre 1998. |
het indienen van een memorie verlengd met dertig dagen. | Cette ordonnance a été notifiée au Conseil des ministres par lettre |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de Ministerraad bij op 26 | recommandée à la poste le 26 novembre 1998. |
november 1998 ter post aangetekende brief. | |
Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
- de v.z.w. Chambre syndicale belge des institutions de soins, met | - l'a.s.b.l. Chambre syndicale belge des institutions de soins, dont |
maatschappelijke zetel te 1170 Brussel, Alfred Solvaystraat 5, bus 3, | le siège social est établi à 1170 Bruxelles, rue Alfred Solvay 5, |
boîte 3, l'a.s.b.l. Clinique sans soucis, dont le siège social est | |
de v.z.w. Clinique sans soucis, met maatschappelijke zetel te 1380 | établi à 1380 Ohain, rue de l'Eglise Saint-Etienne 3, R. Titeca, |
Ohain, rue de l'Eglise Saint-Etienne 3, R. Titeca, wonende te 1380 | demeurant à 1380 Ohain, rue de l'Eglise Saint-Etienne 3, L. Beckers, |
Ohain, rue de l'Eglise Saint-Etienne 3, L. Beckers, wonende te 2820 | demeurant à 2820 Rijmenam, Peulisbaan 22, et A. Wynen, demeurant à |
Rijmenam, Peulisbaan 22, en A. Wynen, wonende te 5530 Godinne, rue | 5530 Godinne, rue Grande 30, par lettre recommandée à la poste le 20 |
Grande 30, bij op 20 november 1998 ter post aangetekende brief; | novembre 1998; |
- F. Rodesch, wonende te 1180 Brussel, Groelstveldlaan 23, L. | - F. Rodesch, demeurant à 1180 Bruxelles, avenue Groelstveld 23, L. |
Marcelis, wonende te 1160 Brussel, Dokter Cordierlaan 23, C. Némery, | Marcelis, demeurant à 1160 Bruxelles, avenue Docteur Cordier 23, C. |
wonende te 1190 Brussel, Minervalaan 21/54, M. Dupont, wonende te 1050 | Némery, demeurant à 1190 Bruxelles, avenue Minerve 21/54, M. Dupont, |
demeurant à 1050 Bruxelles, avenue Louise 193, G. Andry, demeurant à | |
Brussel, Louizalaan 193, G. Andry, wonende te 1380 Ohain, Chemin Fond | 1380 Ohain, Chemin Fond Coron 13, A. Rauis, demeurant à 1180 |
Coron 13, A. Rauis, wonende te 1180 Brussel, F. Rooseveltlaan 186, A. | Bruxelles, avenue F. Roosevelt 186, A. Unglik, demeurant à 1180 |
Unglik, wonende te 1180 Brussel, Maxime Van Praaglaan 1, en J. | Bruxelles, avenue Maxime Van Praag 1, et J. Vanderick, demeurant à |
Vanderick, wonende te 1150 Brussel, Egelantierenlaan 21, bij op 23 | 1150 Bruxelles, avenue des Eglantines 21, par lettre recommandée à la |
november 1998 ter post aangetekende brief; | poste le 23 novembre 1998; |
- de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 28 december 1998 | - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par |
ter post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 28 décembre 1998. |
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 19 januari 1999 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 19 janvier 1999. |
Bij beschikking van 18 februari 1999 heeft de voorzitter in functie, | Par ordonnance du 18 février 1999, le président en exercice a prorogé |
de quinze jours le délai pour l'introduction d'un mémoire en réponse, | |
op verzoek van de Ministerraad van 17 februari 1999, de termijn voor | suite à la demande du Conseil des ministres du 17 février 1999. |
het indienen van een memorie van antwoord verlengd met vijftien dagen. | Cette ordonnance a été notifiée au Conseil des ministres par lettre |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de Ministerraad bij op 18 | recommandée à la poste le 18 février 1999. |
februari 1999 ter post aangetekende brief. | |
Memories van antwoord zijn ingediend door : | Des mémoires en réponse ont été introduits par : |
- de verzoekende partijen, bij op 18 februari 1999 ter post | - les parties requérantes, par lettre recommandée à la poste le 18 |
aangetekende brief; | février 1999; |
- F. Rodesch en anderen, bij op 18 februari 1999 ter post aangetekende | - F. Rodesch et autres, par lettre recommandée à la poste le 18 |
brief; | février 1999; |
- de Ministerraad, bij op 4 maart 1999 ter post aangetekende brief. | - le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 4 |
Bij beschikking van 24 februari 1999 heeft het Hof de termijn | |
waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 1 september | |
1999. | mars 1999. |
Par ordonnance du 24 février 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 1er | |
Bij beschikking van 5 mei 1999 heeft het Hof de zaak in gereedheid | septembre 1999 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 26 mei 1999. | Par ordonnance du 5 mai 1999, la Cour a déclaré l'affaire en état et fixé l'audience au 26 mai 1999. |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
bij op 6 mei 1999 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 6 mai 1999. |
Op de openbare terechtzitting van 26 mei 1999 : | A l'audience publique du 26 mai 1999 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. Mr. B. Cambier en Mr. D. Renders, advocaten bij de balie te Brussel, | . Me B. Cambier et Me D. Renders, avocats au barreau de Bruxelles, |
voor de verzoekende partijen en voor de v.z.w. Chambre syndicale belge | pour les parties requérantes et pour l'a.s.b.l. Chambre syndicale |
des institutions de soins en anderen; | belge des institutions de soins et autres; |
. Mr. P. Thiel loco Mr. E. Gillet, advocaten bij de balie te Brussel, | . Me P. Thiel loco Me E. Gillet, avocats au barreau de Bruxelles, pour |
voor F. Rodesch en anderen; | F. Rodesch et autres; |
. Mr. J.-M. Wolter, advocaat bij de balie te Brussel, voor de | . Me J.-M. Wolter, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des |
Ministerraad; | ministres; |
- hebben de rechters-verslaggevers L. François et H. Coremans verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs L. François et H. Coremans ont fait rapport; |
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
- is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
III. In rechte | III. En droit |
- A | - A - |
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen | Quant à l'intérêt des requérants |
A.1.1. Het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen van | A.1.1. Le Groupement des unions professionnelles belges de médecins |
Geneesheren-specialisten (V.B.S.) heeft onder meer tot doel het | spécialistes (G.B.S.) a notamment pour objet social d'encourager sur |
ontwikkelen van het beoefenen van de geneeskundige specialiteiten op | le plan professionnel le développement de la pratique des spécialités |
professioneel gebied aan te moedigen, de werking van de Belgische | médicales, de soutenir et coordonner l'action des unions |
beroepsverenigingen van geneesheren-specialisten welke bij het verbond zijn aangesloten, te steunen en te ordenen en de morele en materiële belangen van de leden daarvan te verdedigen, ertoe bij te dragen een doelmatige solidariteit en een onberispelijke beroepswaardigheid in het leven te roepen of te behouden in de betrekkingen tussen geneesheren-specialisten, net als tussen deze en de andere geneesheren of verschillende geneeskundige gemeenschappen en, over het algemeen, zich bezig te houden met alles wat geneesheren-specialisten aanbelangt. De aangevochten bepalingen hebben tot doel de medische honoraria en honorariumsupplementen in het ziekenhuismilieu (bevoorrechte werkomgeving van de geneesheren-specialisten) tot een bepaald niveau te beperken, zij houden een verhoging in van de afhoudingen die door de instellingen op de medische honoraria worden toegepast en zij raken aan de inkomsten van de ziekenhuizen, wat de investeringsmogelijkheden aantast. Het belang van het V.B.S. en van een rechtspersoon met een heel vergelijkbaar maatschappelijk doel, om in rechte te treden, is herhaaldelijk door het Hof (arrest nr. 33/97) en door de Raad van State aanvaard. A.1.2. Het belang van de verzoekende geneesheren-specialisten wordt eveneens door de aangevochten bepalingen geraakt. Ten aanzien van het belang van de tussenkomende partijen | professionnelles belges de médecins spécialistes fédérés et de défendre les intérêts moraux et matériels de celles-ci, de contribuer à créer ou maintenir une solidarité efficiente et une dignité professionnelle impeccable dans les rapports entre médecins spécialistes, ainsi qu'entre ceux-ci et les autres médecins ou diverses collectivités médicales et, de façon plus générale, de s'occuper de tout ce qui se rapporte aux médecins spécialistes. Les dispositions attaquées ont pour objet de plafonner les honoraires et suppléments d'honoraires médicaux en milieu hospitalier (milieu de travail privilégié des médecins spécialistes), impliquent une majoration des retenues pratiquées par les institutions sur les honoraires médicaux et touchent aux ressources des hôpitaux, ce qui affecte les possibilités d'investissement. L'intérêt à agir du G.B.S. et d'une personne morale ayant un objet social très comparable au sien a été admis à diverses reprises par la Cour (arrêt n° 33/97) et par le Conseil d'Etat. A.1.2. L'intérêt des médecins spécialistes requérants est également affecté par les dispositions attaquées. Quant à l'intérêt des intervenants |
A.2.1. De « Chambre syndicale belge des institutions de soins » is een | A.2.1. La Chambre syndicale belge des institutions de soins est une |
vereniging zonder winstoogmerk waarvan het maatschappelijk doel, dat | association sans but lucratif dont l'objet social, poursuivi depuis |
sedert 1963 wordt nagestreefd, erin bestaat de verzorgingsinstellingen | 1963, est de grouper les institutions de soins en un organisme de |
te groeperen in een beroepsorganisatie die de vrijheid van de geneeskunde voorstaat en die met haar leden via rechtstreeks contact werkt, de vertegenwoordiging, de bescherming en de verdediging van de belangen van haar leden te verzekeren, alles wat op sociaal, financieel, economisch, technisch, juridisch en fiscaal vlak op materieel en moreel gebied nuttig kan zijn voor haar leden te bestuderen, aan te moedigen en te verwezenlijken, en, indien nodig, indien het directiecomité het toestaat, de verdediging van haar leden voor elke rechtsinstantie of andere instantie te verzekeren. Dat maatschappelijk doel wordt, volgens haar, aangetast door bepalingen die tot doel hebben de medische honoraria en honorariumsupplementen die aan de patiënten in het ziekenhuismilieu kunnen worden gevraagd, tot een bepaald maximum te beperken en tot gevolg hebben dat de | défense professionnelle prônant la liberté de la médecine et travaillant avec ses membres par contact direct, d'assurer la représentation, la protection et la défense des intérêts de ses membres, d'étudier, encourager et réaliser tout ce qui, en matières sociale, financière, économique, technique, juridique et fiscale dans les domaines matériel et moral, peut être utile à ses membres et d'assurer, au besoin, si le comité de direction l'autorise, la défense de ses membres devant toute instance judiciaire ou autre. Cet objet social est, selon elle, affecté par des dispositions qui ont pour objet de plafonner des honoraires et suppléments d'honoraires médicaux pouvant être réclamés aux patients en milieu hospitalier et pour effet |
inkomsten van de ziekenhuizen worden aangetast; om hun begroting in | de toucher aux ressources des hôpitaux; pour maintenir leur budget en |
evenwicht te houden, houden deze een gedeelte van de honoraria van de | équilibre, ceux-ci ponctionnent une partie des honoraires perçus par |
geneesheren in. Bij wege van gevolgtrekking tasten die bepalingen de | les médecins. Ces dispositions affectent, par voie de conséquence, les |
investeringsmogelijkheden aan, onder meer in medisch materieel en in de bouw van ziekenhuizen. De Raad van State heeft de tussenkomende partij herhaaldelijk ontvankelijk verklaard om in rechte te treden, zoals het Arbitragehof dat heeft gedaan voor een rechtspersoon waarvan het maatschappelijk doel erg vergelijkbaar is met dat van de tussenkomende partij. A.2.2. De v.z.w. Clinique sans soucis zegt eveneens door de aangevochten bepalingen te worden geraakt vermits die de reglementering van de honoraria van de geneesheren in het ziekenhuismilieu grondig wijzigen en de inhouding op die honoraria één van de voornaamste bronnen van inkomsten is waarover het ziekenhuis | possibilités d'investissement notamment en matériel médical et constructions hospitalières. Le Conseil d'Etat a jugé l'intervenante recevable à agir à diverses reprises, comme la Cour d'arbitrage l'a fait pour une personne morale dont l'objet social est très comparable au sien. A.2.2. L'a.s.b.l. Clinique sans soucis se dit également affectée par les dispositions attaquées puisque celles-ci modifient substantiellement la réglementation des honoraires des médecins en milieu hospitalier et que les ponctions opérées sur ces honoraires |
beschikt om zijn begroting in evenwicht te houden, alsmede om te | constituent l'une des principales ressources dont la clinique dispose |
investeren in medisch materieel en in de bouw van ziekenhuizen. A.2.3. De geneesheren-specialisten die in de zaak tussenkomen via dezelfde memorie als de twee voormelde verenigingen zonder winstoogmerk, verklaren door de aangevochten bepalingen te worden geraakt gelet op de gevolgen die zij hebben op hun verloning. A.2.4. De andere geneesheren-specialisten, die de geneeskunst in diverse ziekenhuiscentra uitoefenen, zeggen een vaststaand belang te hebben om in de zaak tussen te komen om de vernietiging van de aangevochten bepalingen te vorderen in zoverre die rechtstreeks hun situatie aantasten door de medische honoraria en honorariumsupplementen die aan de patiënten in het ziekenhuismilieu kunnen worden gevraagd, tot een bepaald maximum te beperken. Ten aanzien van de middelen A.3. De verzoekende partijen leiden, samen met sommige tussenkomende partijen (A.2.1 tot A.2.3) een eerste middel af uit de schending van | pour maintenir son budget en équilibre, de même que pour investir en matériel médical et constructions hospitalières. A.2.3. Les médecins spécialistes intervenant par le même mémoire que les deux associations sans but lucratif précitées se disent affectés par les dispositions attaquées eu égard aux conséquences qu'elles ont sur leur rémunération. A.2.4. Les autres médecins spécialistes, exerçant l'art de guérir dans divers centres hospitaliers, disent avoir un intérêt certain à intervenir pour solliciter l'annulation des dispositions attaquées dans la mesure où celles-ci affectent directement leur situation en plafonnant les honoraires et suppléments d'honoraires médicaux pouvant être réclamés aux patients en milieu hospitalier. Quant aux moyens A.3. Les requérants rejoints par certains intervenants (A.2.1 à A.2.3) |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met onder | prennent un premier moyen de la violation des articles 10 et 11 de la |
meer de artikelen 16 en 23 van de Grondwet, het Eerste Aanvullend | Constitution combinés notamment avec les articles 16 et 23 de |
Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, met | celle-ci, le Premier Protocole additionnel à la Convention européenne |
name artikel 1, het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 « | des droits de l'homme, notamment l'article 1er, l'arrêté royal n° 78 |
betreffende de uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde, de | du 10 novembre 1967 « relatif à l'exercice de l'art de guérir, de |
paramedische beroepen en de geneeskundige commissies », met name de | l'art infirmier, des professions paramédicales et aux commissions |
artikelen 15 tot en met 18, de gecoördineerde wet van 7 augustus 1987 | médicales », notamment les articles 15 à 18 inclus, la loi coordonnée |
op de ziekenhuizen, met name artikel 23, de gecoördineerde wet van 14 | du 7 août 1987 sur les hôpitaux, notamment l'article 23, la loi |
juli 1994 betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige | coordonnée du 14 juillet 1994 relative à l'assurance obligatoire soins |
verzorging en uitkeringen, met name artikel 50, het algemene beginsel | de santé et indemnités, notamment l'article 50, le principe général de |
van evenredigheid en het algemene beginsel van de rechtszekerheid. | proportionnalité et le principe général de la sécurité juridique. |
Verscheidene discriminaties die zowel de geneesheren als de | Plusieurs discriminations frappant tant les médecins que les hôpitaux |
ziekenhuizen en de patiënten treffen, worden door de verzoekende en | et les patients sont dénoncées par les requérants et par les |
tussenkomende partijen aangeklaagd. | intervenants. |
A.4. De verzoekende partijen, daarin gevolgd door sommige | A.4. Les requérants, rejoints par certains intervenants (A.2.1 à |
tussenkomende partijen (A.2.1 tot A.2.3), leiden een tweede middel af | A.2.3), prennent un deuxième moyen de la violation des articles 10 et |
uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in | 11 de la Constitution combinés avec le Premier Protocole additionnel à |
samenhang met het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag | |
voor de Rechten van de Mens, met name artikel 1, de wet van 10 | la Convention européenne des droits de l'homme, notamment l'article 1er, |
december 1997 tot reorganisatie van de gezondheidszorg, met name de | la loi du 10 décembre 1997 visant la réorganisation des soins de |
artikelen 6 en 8, de wet van 16 april 1998 « tot wijziging van het | santé, notamment les articles 6 et 8, la loi du 16 avril 1998 « |
koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de | portant modification de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967 |
uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedische | relatif à l'exercice de l'art de guérir, de l'art infirmier, des |
beroepen en de geneeskundige commissies », met name artikel 2, het | professions paramédicales et aux commissions médicales », notamment |
algemene beginsel van evenredigheid en het algemene beginsel van de | l'article 2, le principe général de proportionnalité et le principe |
rechtszekerheid. Zij doen gelden dat de aangevochten bepalingen zelf | général de sécurité juridique. Ils font valoir que les dispositions |
niet voorzien in enige vorm van overleg terwijl zij voorzien in | attaquées ne prévoient elles-mêmes aucune forme de concertation alors |
overleg met de beheerders van de ziekenhuizen voor de vaststelling van | qu'elles en prévoient avec les gestionnaires d'hôpitaux pour la |
de maximale bedragen van de verpleegdagprijs. | fixation des maxima des montants des frais de séjour. |
Ten aanzien van de wet van 25 januari 1999 en de uitbreiding van het | Quant à la loi du 25 janvier 1999 et à l'extension du recours |
beroep A.5.1. In hun memorie van antwoord vragen het Verbond der Belgische | A.5.1. Dans leur mémoire en réponse, le Groupement des unions |
Beroepsverenigingen van Geneesheren-specialisten (V.B.S.) en anderen | professionnelles belges de médecins spécialistes (G.B.S.) et autres |
dat het beroep tot vernietiging zou worden uitgebreid tot de artikelen | demandent que le recours en annulation soit étendu aux articles 121 et |
121 en 122 van de wet van 25 januari 1999 die twee van de vier | 122 de la loi du 25 janvier 1999 qui remplacent deux des quatre |
aangevochten bepalingen vervangen, aangezien de termijn voor het | dispositions attaquées, le délai de recours contre ces dispositions |
instellen van beroep tegen die bepalingen niet is verstreken. De | n'étant pas expiré. Les anciennes dispositions doivent être annulées |
vroegere bepalingen dienen evenzeer als de nieuwe te worden | comme les nouvelles, car si l'annulation était limitée à ces |
vernietigd, want mocht de vernietiging tot de laatstvermelde worden | |
beperkt, dan zouden de eerste opnieuw van kracht worden. | dernières, les premières reprendraient vigueur. |
A.5.2. Sommige tussenkomende partijen (A.2.4) zijn van oordeel dat de | A.5.2. Certains des intervenants (A.2.4) estiment que la loi du 25 |
wet van 25 januari 1999 geen invloed heeft op de artikelen 98 en 101 | janvier 1999 n'affecte pas les articles 98 et 101 de la loi du 22 |
van de wet van 22 februari 1998 en dat de kritiek erop ten volle | février 1998 et que la critique dont ceux-ci font l'objet reste pleine |
blijft gelden. | et entière. |
Zij schijnt weliswaar de artikelen 99 en 100 aan te tasten maar de | Elle semble certes affecter les articles 99 et 100 mais les effets des |
gevolgen van de nieuwe bepalingen zijn ruimschoots identiek met die | dispositions nouvelles sont très largement identiques à ceux des |
van de aangevochten bepalingen. Nu, wanneer opheffingsbepalingen | dispositions attaquées. Or, lorsque des dispositions abrogatoires sont |
onlosmakelijk verbonden zijn met regelmatig aangevochten bepalingen | indissociablement liées à des dispositions régulièrement attaquées |
waarvan het Hof de vernietiging uitspreekt, is de vernietiging van die | dont la Cour prononce l'annulation, l'annulation de ces dispositions |
opheffingsbepalingen noodzakelijk, niet alleen bij wege van | abrogatoires s'impose, non seulement par voie de conséquence, mais en |
gevolgtrekking, maar bovendien in een streven naar juridische | outre dans un souci de clarté juridique. L'objet du recours en |
duidelijkheid. Het onderwerp van het beroep tot vernietiging moet dus | |
worden uitgebreid tot artikel 121 van de wet van 25 januari 1999 | annulation doit donc être étendu à l'article 121 de la loi du 25 |
doordat die bepaling artikel 50bis van de wet van 14 juli 1994 | janvier 1999 en ce que cette disposition remplace complètement |
volledig vervangt, zonder evenwel de schendingen die in de memories | l'article 50bis de la loi du 14 juillet 1994, sans toutefois faire |
van tussenkomst en in het beroep tot vernietiging worden aangevoerd, | disparaître les violations alléguées dans les mémoires en intervention |
te doen verdwijnen. | et dans le recours en annulation. |
A.5.3. Subsidiair zijn die tussenkomende partijen van oordeel dat het | A.5.3. A titre subsidiaire, ces intervenants considèrent que le |
beroep zijn voorwerp ten aanzien van de artikelen 99 en 100 slechts | recours ne perdrait son objet en ce qui concerne les articles 99 et |
zou verliezen voor zover geen beroep tot vernietiging wordt ingesteld | 100 que pour autant qu'un recours en annulation ne soit pas introduit |
tegen de bepalingen die ze vervangen en het Hof het beroep verwerpt. | contre les dispositions qui les remplacent et que la Cour le rejette. |
A.5.4. Voor de Ministerraad dient het beroep zonder voorwerp te worden | A.5.4. Le Conseil des ministres estime que puisque la loi du 25 |
verklaard, aangezien de wet van 25 januari 1999 die de aangevochten | janvier 1999 qui modifie les dispositions attaquées opère avec effet |
bepalingen wijzigt, terugwerkt. | rétroactif, le recours doit être déclaré sans objet. |
- B - | - B - |
B.1. Het beroep heeft betrekking op de artikelen 98 tot 101 van de wet | B.1. Le recours porte sur les articles 98 à 101 de la loi du 22 |
van 22 februari 1998 houdende sociale bepalingen. Zij bepalen : | février 1998 portant des dispositions sociales. Ils disposent : |
« Art. 98.In artikel 90 van de wet op ziekenhuizen, gecoördineerd op |
« Art. 98.A l'article 90 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 |
7 augustus 1987, wordt de laatste zin gewijzigd als volgt : | août 1987, la deuxième phrase est modifiée comme suit : |
' De Koning stelt de maximumbedragen vast die voor een verblijf in een | ` Le Roi fixe le maximum des montants qui peuvent être portés en |
kamer met één respectievelijk met twee bedden mogen worden | compte pour le séjour respectivement en chambre à un ou à deux lits, |
aangerekend, na paritaire raadpleging van de verzekeringsinstellingen | après consultation paritaire des organismes assureurs en matière |
inzake ziekte- en invaliditeitsverzekering en van de organen die de | d'assurance maladie-invalidité et des organismes représentant les |
beheerders der ziekenhuizen vertegenwoordigen. ' | gestionnaires des hôpitaux. ' |
Art. 99.Een artikel 50bis, luidend als volgt, wordt in de wet |
Art. 99.Un article 50bis, libellé comme suit, est inséré dans la loi |
betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en | relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, |
uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, ingevoegd : | coordonnée le 14 juillet 1994 : |
' Art. 50bis.- § 1. Ongeacht of de geneesheer verbonden is door een |
` Art. 50bis.- § 1er. Que le médecin adhère ou non à un accord visé à |
akkoord bedoeld in artikel 50, vormen de tarieven die als grondslag | |
dienen voor de berekening van de verzekeringstegemoetkoming, de | l'article 50, les tarifs servant de base au calcul de l'intervention |
maximumhonoraria die kunnen worden geëist, indien de verstrekkingen | de l'assurance constituent les honoraires maximums pouvant être |
worden verleend : | réclamés, si les soins sont dispensés : |
a) in het raam van een georganiseerde wachtdienst; b) in het raam van een opname in een dienst intensieve verzorging; c) aan patiënten die in een twee- of meerpersoonskamer zijn opgenomen, die een twee- of meerpersoonskamer hebben aangevraagd of die om medische redenen in een eenpersoonskamer zijn opgenomen; d) aan kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis worden opgenomen. § 2. De Koning kan bij een in Ministerraad overlegd besluit, de maximum honoraria en de maximum honorariumsupplementen bepalen die door de al dan niet verbonden geneesheren kunnen geëist worden indien de verstrekkingen worden verleend aan patiënten die op hun uitdrukkelijk verzoek en zonder dat dit noodzakelijk is voor hun behandeling worden opgenomen in een eenpersoonskamer. Hij stelt op dezelfde wijze vast welke informatie door de geneesheer of door de ziekenhuisbeheerder aan de patiënten moeten [lees : moet] worden gegeven en onder welke modaliteiten voornoemde informatie kan worden verstrekt. ' | a) dans le cadre d'un service de garde organisé; b) dans le cadre d'une admission dans un service de soins intensifs; c) à des patients admis en salle commune ou en chambre à deux lits, ayant demandé à être admis en salle commune ou en chambre à deux lits ou admis en chambre particulière pour des raisons médicales; d) à des enfants hospitalisés avec un parent accompagnateur. § 2. Le Roi peut fixer, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, les honoraires maximums et les suppléments d'honoraires maximums pouvant être réclamés par les médecins engagés ou non si les soins sont dispensés à des patients qui sont admis en chambre particulière à leur demande expresse et sans que leur traitement l'exige. Il détermine de la même manière les informations que le médecin ou le gestionnaire de l'hôpital doit fournir aux patients ainsi que les modalités selon lesquelles lesdites informations peuvent être données. ' |
Art. 100.Artikel 99 treedt in werking op 1 december 1998. |
Art. 100.L'article 99 entre en vigueur le 1er décembre 1998. |
Art. 101.Artikel 138 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op |
Art. 101.L'article 138 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 |
7 augustus 1987, wordt vervangen door de volgende bepaling : | août 1987, est remplacé par la disposition suivante : |
' Art. 138.- De Koning kan, volgens de modaliteiten die Hij bepaalt, |
` Art. 138.- Le Roi peut, selon les modalités qu'Il fixe, étendre les |
de bepalingen van artikel 50bis van de wet betreffende de verplichte | dispositions de l'article 50bis de la loi relative à l'assurance |
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, | |
gecoördineerd op 14 juli 1994, uitbreiden tot patiënten welke niet | obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet |
onder de toepassingssfeer van die wet vallen. ' » | 1994, aux patients qui ne relèvent pas du champ d'application de cette loi. ' » |
B.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon | d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit |
die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. | un recours en annulation de justifier d'un intérêt. |
Met betrekking tot het geheel van de bestreden bepalingen zetten de | S'agissant de l'ensemble des dispositions attaquées, les requérants |
verzoekende partijen hun belang in de volgende bewoordingen uiteen : | exposent leur intérêt en ces termes : |
« [ . ] de aangevochten bepalingen [kunnen] de situatie van de | « [ . ], les dispositions attaquées sont susceptibles d'affecter |
geneesheren-specialisten rechtstreeks en ongunstig raken. Zij hebben | directement et défavorablement la situation des médecins spécialistes. |
immers tot doel de maximumhonoraria en -honorariumsupplementen te | Elles ont, en effet, pour objet de plafonner les honoraires et |
bepalen die kunnen worden gevraagd aan de patiënten die in een | suppléments d'honoraires médicaux pouvant être réclamés aux patients |
ziekenhuis worden opgenomen, het bevoorrechte werkterrein van de | en milieu hospitalier, milieu de travail privilégié des médecins |
geneesheren-specialisten. | spécialistes. |
Naast het feit dat die maatregelen de inkomsten van de geneesheren | Outre que ces mesures affectent les revenus des médecins, elles |
aantasten, houden zij ook een stijging in van de afhoudingen die door | impliquent une majoration des retenues pratiquées par les institutions |
de instellingen op de artsenhonoraria worden toegepast en treffen zij | sur les honoraires médicaux et touchent également aux ressources des |
ook de inkomsten van de ziekenhuizen, wat, bij wege van | |
gevolgtrekking, een weerslag heeft op de mogelijkheden tot | hôpitaux, ce qui affecte, par voie de conséquence, les possibilités |
investering, met name in medisch materiaal en de bouw van | d'investissement notamment en matériel médical et constructions |
ziekenhuizen. » | hospitalières. » |
Les requérants ne démontrent pas par là, en ce qui concerne l'article | |
De verzoekende partijen tonen hiermee, wat artikel 98 van de | 98 de la loi attaquée, lequel n'a trait qu'aux montants dus par les |
aangevochten wet betreft dat enkel betrekking heeft op de bedragen die | patients pour les séjours à l'hôpital en chambre à un ou à deux lits, |
door de patiënten verschuldigd zijn voor een verblijf in het | l'existence de l'intérêt requis par la loi. |
ziekenhuis in een kamer met één of met twee bedden, het bestaan van | |
het rechtens vereiste belang niet aan. | |
B.3.1. De regeling inzake de vaststelling van de medische honoraria, | B.3.1. Le régime prévu en matière de fixation des honoraires médicaux |
waarin artikel 99 van de wet van 22 februari 1998 voorziet, is, | par l'article 99 de la loi du 22 février 1998 est entré en vigueur, |
overeenkomstig artikel 100 van dezelfde wet, in werking getreden op 1 | conformément à l'article 100 de la même loi, le 1er décembre 1998. Il |
december 1998. Zij is vervangen door artikel 121 van de wet van 25 | a été remplacé par l'article 121 de la loi du 25 janvier 1999 dont |
januari 1999, waarvan artikel 122, tweede lid, bepaalt dat de nieuwe | l'article 122, alinéa 2, prévoit que la nouvelle disposition produit |
bepaling uitwerking heeft met ingang van 1 december 1998. | ses effets le 1er décembre 1998. |
B.3.2. Daaruit volgt dat de verzoekende partijen thans geen belang | B.3.2. Il s'ensuit que les parties requérantes sont actuellement sans |
hebben bij de vernietiging van de aangevochten artikelen 99 en 100. | intérêt à l'annulation des articles 99 et 100 attaqués. |
B.3.3. Mochten de artikelen 121 en 122, tweede lid, van de wet van 25 | B.3.3. Toutefois, si les articles 121 et 122, alinéa 2, de la loi du |
januari 1999 zelf evenwel worden vernietigd, dan zouden de artikelen | 25 janvier 1999 étaient eux-mêmes annulés, les articles qu'ils ont |
die zij hebben vervangen opnieuw in werking treden. | remplacés seraient à nouveau en vigueur. |
De verzoekende partijen zullen dus slechts definitief het belang bij | Les parties requérantes ne perdront donc définitivement intérêt à leur |
hun beroep verliezen indien de wet van 25 januari 1999 niet binnen de | recours que si la loi du 25 janvier 1999 n'est pas attaquée dans le |
wettelijke termijn wordt aangevochten of indien het beroep dat ertegen | délai légal ou si le recours qui serait dirigé contre elle était |
zou worden gericht, door het Hof zou worden verworpen. | rejeté par la Cour. |
B.4. De verzoekende partijen en sommige tussenkomende partijen vragen | B.4. Les parties requérantes et certaines parties intervenantes |
dat het onderwerp van het beroep zou worden uitgebreid tot de | demandent que l'objet du recours soit étendu aux articles 121 et 122 |
voormelde artikelen 121 en 122 van de wet van 25 januari 1999. Zij | précités de la loi du 25 janvier 1999. Elles ne sont cependant pas |
kunnen het onderwerp van het beroep evenwel niet uitbreiden in de loop | autorisées à étendre l'objet du recours en cours d'instance. |
van het geding. | |
B.5. Tot slot maakt artikel 101 van de wet van 22 februari 1998 het | B.5. Enfin, l'article 101 de la loi du 22 février 1998 permet |
mogelijk de regeling die inzake de vaststelling van de medische | d'étendre aux patients qui ne relèvent pas du champ d'application de |
la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et | |
honoraria is voorgeschreven bij artikel 99 van de wet van 22 februari 1998, intussen vervangen door de regeling voorgeschreven bij artikel 121 van de wet van 25 januari 1999, uit te breiden tot de patiënten die niet vallen onder de toepassing van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. Aangezien in het beroep niet wordt uiteengezet hoe die bepaling op zich in strijd zou zijn met die waarvan de schending wordt aangevoerd, is het beroep niet ontvankelijk in zoverre het betrekking heeft op dat artikel 101. B.6. Aangezien de verzoekende partijen geen belang hebben, onder voorbehoud van wat is gezegd in B.3.3, om de vernietiging te vorderen | indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, le régime prévu en matière de fixation des honoraires médicaux par l'article 99 de la loi du 22 février 1998, entre-temps remplacé par celui prévu par l'article 121 de la loi du 25 janvier 1999. Faute d'exposer en quoi cette disposition serait en elle-même contraire à celles dont la violation est invoquée, le recours n'est pas recevable en tant qu'il porte sur ledit article 101. B.6. Les requérants n'ayant pas d'intérêt, sous réserve de ce qui est |
van de artikelen 99 en 100 van de aangevochten wet en het beroep | dit sous B.3.3, à demander l'annulation des articles 99 et 100 de la |
onontvankelijk is in zoverre het betrekking heeft op de artikelen 98 | loi attaquée et le recours étant irrecevable en tant qu'il porte sur |
en 101 van die wet, zijn de tussenkomsten niet ontvankelijk. | les articles 98 et 101 de cette loi, les interventions sont irrecevables. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
- beslist dat de zaak van de rol van het Hof zal worden geschrapt met | - décide que l'affaire sera rayée du rôle de la Cour en ce qui |
betrekking tot de artikelen 99 en 100 van de wet van 22 februari 1998 | concerne les articles 99 et 100 de la loi du 22 février 1998 portant |
houdende sociale bepalingen, indien de artikelen 121 en 122, eerste | des dispositions sociales si les articles 121 et 122, alinéa 1er, de |
lid, van de wet van 25 januari 1999 houdende sociale bepalingen niet | la loi du 25 janvier 1999 portant des dispositions sociales n'ont pas |
het voorwerp zijn geweest van een beroep tot vernietiging binnen de | fait l'objet d'un recours en annulation dans le délai légal de six |
wettelijke termijn van zes maanden die op 6 februari 1999 een aanvang heeft genomen of indien een dergelijk beroep wordt verworpen; - verwerpt het beroep voor het overige. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 juni 1999. De voorzitter, M. Melchior. De griffier, | mois qui a pris cours le 6 février 1999 ou si un tel recours est rejeté; - rejette le recours pour le surplus. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 juin 1999. Le président, M. Melchior. Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |