← Terug naar "Arrest nr. 122/98 van 3 december 1998 Rolnummer 1156 In zake : de prejudiciële vraag
over artikel 62 van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gewijzigd bij de wet van
2 februari 1994, gesteld door het Hof van Beroep te Bru Het Arbitragehof, samengesteld
uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...)"
| Arrest nr. 122/98 van 3 december 1998 Rolnummer 1156 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 62 van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gewijzigd bij de wet van 2 februari 1994, gesteld door het Hof van Beroep te Bru Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 122/98 du 3 décembre 1998 Numéro du rôle : 1156 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 62 de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, modifié par la loi du 2 février 1994, posée par la Cour d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, L(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Arrest nr. 122/98 van 3 december 1998 | Arrêt n° 122/98 du 3 décembre 1998 |
| Rolnummer 1156 | Numéro du rôle : 1156 |
| In zake : de prejudiciële vraag over artikel 62 van de wet van 8 april | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 62 de la loi |
| 1965 betreffende de jeugdbescherming, gewijzigd bij de wet van 2 | du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, modifié par |
| februari 1994, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. | la loi du 2 février 1994, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de | composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. |
| rechters H. Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse en M. | Boel, L. François, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée |
| Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij arrest van 22 september 1997 in zake het openbaar ministerie tegen | Par arrêt du 22 septembre 1997 en cause du ministère public contre S. |
| S. Chourahbil en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het | Chourahbil et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
| Arbitragehof is ingekomen op 24 september 1997, heeft het Hof van | Cour d'arbitrage le 24 septembre 1997, la Cour d'appel de Bruxelles a |
| Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : | posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schenden de bepaling vervat in artikel 62 van de wet van 8 april | « La disposition contenue à l'article 62 de la loi du 8 avril 1965 |
| 1965 betreffende de jeugdbescherming, gewijzigd bij de wet van 2 | relative à la protection de la jeunesse, modifiée par la loi du 2 |
| februari 1994, dat voorschrijft dat, behoudens afwijking, de | février 1994, qui prévoit que, sauf dérogation, les dispositions |
| wetsbepalingen betreffende de vervolgingen in correctionele zaken | légales concernant les poursuites en matière correctionnelle |
| gelden voor de in titel II, hoofdstuk III, bedoelde procedures, en de | s'appliquent aux procédures visées au titre II, chapitre III, et la |
| bepaling vervat in artikel 46 van voormelde wet niet de artikelen 10 | disposition contenue à l'article 46 de ladite loi ne violent-elles pas |
| en 11 van de Grondwet door een verschil in behandeling in te stellen, | les articles 10 et 11 de la Constitution en opérant une différence de |
| in het kader van een procedure voor de jeugdrechtbank op grond van | traitement, dans le cadre d'une procédure devant le tribunal de la |
| artikel 36, 2°, van de wet van 8 april 1965, tussen, enerzijds, de | jeunesse sur base de l'article 36, 2°, de la loi du 8 avril 1965, |
| oorspronkelijke ouders en de opvangouders, en, anderzijds, tussen de | entre, d'une part, les parents d'origine et les parents d'accueil, et |
| kinderen die door hun oorspronkelijke ouders worden opgevoed en de | entre, d'autre part, les enfants élevés par leurs parents d'origine et |
| kinderen die door hun opvangouders worden opgevoed, in zoverre, in | ceux élevés par leurs parents d'accueil, en tant que dans les |
| bovenvermelde procedures, de opvangouders niet in de zaak worden | procédures susvisées, les parents d'accueil ne sont pas appelés à la |
| opgeroepen of, met toepassing van artikel 182 van het Wetboek van | cause ou que, par application de l'article 182 du Code d'instruction |
| Strafvordering, hun tussenkomst niet is toegestaan ? » | criminelle, leur intervention n'est pas admise ? » |
| II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
| C. Larbi en het openbaar ministerie stellen voor de verwijzende | C. Larbi et le ministère public font appel, devant le juge a quo, de |
| rechter hoger beroep in tegen de beslissing van de jeugdrechter om C. | la décision du juge de la jeunesse de ne pas permettre à C. Larbi de |
| Larbi niet toe te staan opnieuw contact op te nemen met haar dochter, | reprendre contact avec sa fille, confiée à la famille d'accueil |
| die aan het opvanggezin D'Amico-Ghiaccio is toevertrouwd. Vermits | D'Amico-Ghiaccio. Ces derniers ayant déposé une requête en |
| laatstgenoemden een verzoekschrift tot vrijwillige tussenkomst hadden | intervention volontaire, la Cour d'appel, après avoir examiné le cadre |
| ingediend, stelt het Hof van Beroep, na het wettelijke kader te hebben | légal dont il résulterait qu'une telle demande ne peut être admise, |
| onderzocht waaruit zou voortvloeien dat een dergelijke vordering niet | |
| kan worden toegestaan, op verzoek van de tussenkomende partijen aan | pose à la Cour d'arbitrage, à la demande des requérants en |
| het Arbitragehof de voormelde prejudiciële vraag. | intervention, la question préjudicielle précitée. |
| III. De rechtspleging voor het Hof | III. La procédure devant la Cour |
| Bij beschikking van 24 september 1997 heeft de voorzitter in functie | Par ordonnance du 24 septembre 1997, le président en exercice a |
| de rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en | désigné les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la |
| 59 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
| De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
| om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
| Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel | La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la |
| 77 van de organieke wet bij op 13 oktober 1997 ter post aangetekende brieven. | loi organique, par lettres recommandées à la poste le 13 octobre 1997. |
| Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
| bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 oktober 1997. | Moniteur belge du 15 octobre 1997. |
| Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
| - le Gouvernement de la Communauté française, place Surlet de Chokier | |
| 15-17, 1000 Bruxelles, par lettre recommandée à la poste le 26 | |
| - de Franse Gemeenschapsregering, Surlet de Chokierplein 15-17, 1000 | novembre 1997; - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par |
| Brussel, bij op 26 november 1997 ter post aangetekende brief; | |
| - de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 28 november 1997 | lettre recommandée à la poste le 28 novembre 1997. |
| ter post aangetekende brief. | |
| Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
| organieke wet bij op 3 december 1997 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 3 décembre 1997. |
| Memories van antwoord zijn ingediend door : | Des mémoires en réponse ont été introduits par : |
| - de Ministerraad, bij op 23 december 1997 ter post aangetekende | - le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 23 |
| brief; | décembre 1997; |
| - de Franse Gemeenschapsregering, bij op 24 december 1997 ter post | - le Gouvernement de la Communauté française, par lettre recommandée à |
| aangetekende brief. | la poste le 24 décembre 1997. |
| Bij beschikkingen van 25 februari 1998 en 30 juni 1998 heeft het Hof | Par ordonnances du 25 février 1998 et du 30 juin 1998, la Cour a |
| de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot | |
| respectievelijk 24 september 1998 en 24 maart 1999. | prorogé respectivement jusqu'aux 24 septembre 1998 et 24 mars 1999 le |
| délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. | |
| Bij beschikking van 23 september 1998 heeft het Hof de zaak in | Par ordonnance du 23 septembre 1998, la Cour a déclaré l'affaire en |
| gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 4 | état et fixé l'audience au 4 novembre 1998. |
| november 1998. | |
| Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
| bij op 24 september 1998 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 24 septembre 1998. |
| Op de openbare terechtzitting van 4 november 1998 : | A l'audience publique du 4 novembre 1998 : |
| - zijn verschenen : | - ont comparu : |
| . Mr. M. Scarcez, advocaat bij de balie te Brussel, voor de Franse | . Me M. Scarcez, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Gouvernement |
| Gemeenschapsregering; | de la Communauté française; |
| . Mr. R. Ergec loco Mr. P. Traest, advocaten bij de balie te Brussel, | . Me R. Ergec loco Me P. Traest, avocats au barreau de Bruxelles, pour |
| voor de Ministerraad; | le Conseil des ministres; |
| - hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. Bossuyt verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont fait rapport; |
| - zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
| - is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
| De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
| van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| - A - | - A - |
| Standpunt van de Franse Gemeenschapsregering | Position du Gouvernement de la Communauté française |
| A.1. Wat de ontvankelijkheid betreft, verantwoordt de Franse | A.1. Sur le plan de la recevabilité, le Gouvernement de la Communauté |
| Gemeenschapsregering haar belang om tussen te komen, afgezien van het | française justifie son intérêt à intervenir, outre que celui-ci est |
| feit dat de institutionele partijen worden vermoed van dat belang te | présumé dans le chef des parties institutionnelles, par le fait que |
| doen blijken, op grond van het feit dat deze zaak een van haar | cette affaire concerne une de ses compétences. |
| bevoegdheden betreft. | |
| A.2.1. Zowel artikel 62 als artikel 46 van de wet van 8 april 1965 | A.2.1. Tant les articles 62 que 46 de la loi du 8 avril 1965 doivent |
| moeten worden gelezen in samenhang met de artikelen 63bis en 63ter van | être lus en combinaison avec les articles 63bis et 63ter de la même |
| dezelfde wet en met artikel 182 van het Wetboek van Strafvordering. | loi et avec l'article 182 du Code d'instruction criminelle. |
| A.2.2. Blijkens artikel 128, § 1, van de Grondwet en artikel 5, § 1, | A.2.2. En effet, il résulte de l'article 128, § 1er, de la |
| II, 6°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 blijft de federale | Constitution et de l'article 5, § 1er, II, 6°, de la loi spéciale du 8 |
| wetgever immers als enige bevoegd om de voor de jeugdrechtbank | août 1980 que le législateur fédéral reste seul compétent pour régler |
| toepasselijke rechtspleging te regelen, in weerwil van de zeer ruime | la procédure applicable devant le tribunal de la jeunesse, malgré la |
| materiële bevoegdheid die de voormelde bepalingen inzake bescherming | compétence matérielle très large attribuée aux communautés par les |
| en hulpverlening aan de jeugd aan de gemeenschappen toekennen. | dispositions précitées en matière de protection et d'aide à la |
| A.2.3. De wet van 8 april 1965 werd in overeenstemming gebracht met de | jeunesse. A.2.3. La loi du 8 avril 1965 a été mise en concordance avec les |
| bepalingen van het decreet van 4 maart 1991, wat het geval is met | dispositions du décret du 4 mars 1991, ce qui est le cas de l'article |
| artikel 63ter. | 63ter. |
| In de memorie wordt opgemerkt dat de Brusselse jeugdrechter een uit | Le mémoire relève que le juge de la jeunesse bruxellois pourrait |
| Brussel afkomstig kind zou kunnen toevertrouwen aan een opvanggezin in | confier l'enfant originaire de Bruxelles à une famille d'accueil se |
| Wallonië en dat, in dat geval, de bij het decreet van 1991 | trouvant en Wallonie et que, dans cette hypothèse, les procédures |
| vastgestelde procedures, en met name de procedure waarin voor de | fixées par le décret de 1991, et notamment la procédure prévue en ce |
| raadpleging van de opvanggezinnen is voorzien, ten volle van | qui concerne la consultation des familles d'accueil, seraient |
| toepassing zouden zijn. | pleinement d'application. |
| De federale wetgever vermag de bevoegdheden ter zake van de | Le législateur fédéral ne peut paralyser les compétences en la matière |
| gemeenschapswetgever, zoals zij hiervoor nader zijn bepaald, niet te | du législateur communautaire, telles qu'elles sont précisées |
| verlammen en dient, met toepassing van het beginsel van de federale | ci-dessus, et doit, en application du principe de la loyauté fédérale, |
| loyauteit, de procedureregels uit te vaardigen die aan de wens van de | prendre les règles de procédure qui répondent au souhait du |
| gemeenschapswetgever beantwoorden. | législateur communautaire. |
| A.2.4. Volgens de memorie schendt artikel 46 van de wet van 8 april | A.2.4. Selon le mémoire, l'article 46 de la loi du 8 avril 1965 ne |
| 1965 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, « ongeacht of het | viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution, « qu'il soit lu |
| afzonderlijk wordt gelezen, dan wel in samenhang met de artikelen | |
| 63bis en 63ter » van die wet. Wat artikel 62 betreft, moet worden | isolément ou en combinaison avec les articles 63bis et 63ter » de |
| opgemerkt dat het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, | cette loi. En ce qui concerne l'article 62, il viole les articles 10 |
| behalve indien het, overeenkomstig de lering van het arrest van het | et 11, sauf s'il est lu en combinaison avec l'article 63ter de la loi, |
| Hof nr. 47/96 van 12 juli 1996, wordt gelezen in samenhang met artikel | conformément à l'enseignement de l'arrêt de la Cour n° 47/96 du 12 |
| 63ter van de wet. | juillet 1996. |
| Standpunt van de Ministerraad | Position du Conseil des ministres |
| A.3. Na de in het geding zijnde wettelijke bepalingen opnieuw te | A.3. Reprenant les dispositions légales en cause, le Conseil des |
| hebben beschouwd, merkt de Ministerraad op dat artikel 62 van de wet | |
| van 8 april 1965 toepasselijk is op de vordering die op artikel 36, | ministres relève que l'article 62 de la loi du 8 avril 1965 s'applique |
| 2°, van de voormelde wet steunt, zoals dat te dezen het geval is. Dat | à l'action fondée sur l'article 36, 2°, de la loi précitée, comme tel |
| artikel 62 heeft een belangrijke weerslag op de rechtspleging in | est le cas en l'espèce. Cet article 62 a des implications importantes |
| diverse aangelegenheden, en met name inzake tussenkomst. | pour la procédure en diverses matières, et notamment en matière |
| d'intervention. | |
| De regels betreffende de tussenkomst in strafzaken worden dan ook | Les règles relatives à l'intervention en matière pénale sont dès lors |
| onderzocht, vooraleer de toepassing ervan door analogie inzake | examinées, avant d'analyser leur application analogique en matière de |
| jeugdbescherming wordt geanalyseerd. | protection de la jeunesse. |
| A.4.1. Uit de rechtspraak die een aanvang heeft genomen met het | A.4.1. En matière pénale, il ressort de la jurisprudence, initiée par |
| cassatiearrest van 24 maart 1947 blijkt dat, in strafzaken, de | l'arrêt de Cassation du 24 mars 1947, que l'intervention volontaire ou |
| vrijwillige of gedwongen tussenkomst van een derde niet ontvankelijk | forcée d'un tiers n'est recevable que pour autant qu'une loi |
| is dan indien een bijzondere wet uitdrukkelijk erin voorziet. Het doel | particulière la prévoie expressément. Le but poursuivi par cette règle |
| dat met die regel wordt nagestreefd, is de strafgerechten niet te | est de ne pas encombrer les juridictions pénales de multiples |
| overstelpen met tal van burgerrechtelijke problemen en aldus te | problèmes civils, et d'éviter ainsi d'occulter l'aspect pénal du |
| voorkomen dat het strafrechtelijke aspect van het proces wordt | |
| verheeld. | procès. |
| A.4.2. Wegens het voormelde artikel 62 is dat beginsel in de | A.4.2. En raison de l'article 62 précité, la jurisprudence a appliqué |
| rechtspraak toegepast op sommige geschillen inzake jeugdbescherming, | ce principe à certains litiges relatifs à la protection de la |
| waarin bijvoorbeeld (Cass., 10 oktober 1990) de vrijwillige | jeunesse, rejetant par exemple (Cass., 10 octobre 1990) l'intervention |
| tussenkomst van de grootouders werd verworpen : het argument luidt dat | volontaire des grands-parents : il est tiré argument du fait qu'aucune |
| geen enkele bijzondere bepaling in een dergelijke tussenkomst | disposition spéciale, d'une part, ne prévoit une telle intervention |
| voorziet, enerzijds, en dat geen enkele bijzondere bepaling aan de | et, d'autre part, n'attribue compétence aux juridictions de la |
| jeugdgerechten de bevoegdheid toekent om een straf, een veroordeling | jeunesse pour prononcer une sanction, une condamnation ou une autre |
| of een andere maatregel uit te spreken ten laste van de grootouders | mesure à charge des grands-parents d'un enfant qui leur a été confié. |
| van het kind dat hun werd toevertrouwd, anderzijds. | |
| A.4.3. Akte wordt genomen van het feit dat het Hof, in weerwil van die | A.4.3. Il est acté que, nonobstant ces principes restrictifs, la Cour, |
| restrictieve beginselen, in zijn arrest nr. 47/96 heeft verklaard dat, | dans son arrêt n° 47/96, a déclaré que, en considération des articles |
| gelet op de artikelen 8 en 22 van het Europees Verdrag voor de Rechten | 8 et 22 de la Convention européenne des droits de l'homme, les parents |
| van de Mens, dat recht op tussenkomst aan de opvangouders niet op een | d'accueil ne peuvent être privés de façon générale et a priori de leur |
| algemene manier en a priori kan worden ontzegd, zelfs bij ontstentenis | droit d'intervenir dans la procédure, même à défaut d'une citation ou |
| van een dagvaarding of een waarschuwing te hunnen aanzien. | d'un avertissement à leur égard. |
| A.5. Primair beklemtoont de Ministerraad dat deze zaak verschillend is | A.5. En ordre principal, le Conseil des ministres souligne que la |
| van de zaak die tot het arrest nr. 47/96 heeft geleid. Terwijl | présente espèce est différente de l'affaire ayant donné lieu à l'arrêt |
| laatstgenoemde zaak betrekking had op het decreet van de Franse | n° 47/96. Alors que cette affaire concernait le décret de la |
| Gemeenschap van 4 maart 1991 en op artikel 63ter van de wet van 1965, | Communauté française du 4 mars 1991 et l'article 63ter de la loi de |
| is te dezen - en zoals de rechter opmerkt - het voormelde decreet niet | 1965, en l'espèce - et comme le juge le relève -, le décret précité |
| toepasselijk, aangezien de vader en de moeder in het Brusselse | n'est pas applicable, le père et la mère résidant dans la Région de |
| Hoofdstedelijke Gewest wonen. | Bruxelles-Capitale. |
| Bij ontstentenis van een door de Gemeenschappelijke | |
| Gemeenschapscommissie aangenomen ordonnantie is de federale wet | A défaut d'ordonnance adoptée par la Commission communautaire commune, |
| betreffende de jeugdbescherming toepasselijk. Krachtens de artikelen | c'est la loi fédérale relative à la protection de la jeunesse qui |
| 46 en 62 van die wet kunnen de opvangouders evenwel niet worden | s'applique. Or, en vertu des articles 46 et 62 de cette loi, les |
| gedagvaard om te verschijnen en kunnen zij niet vrijwillig | parents d'accueil ne peuvent être cités à comparaître et ne peuvent |
| tussenkomen. Dat verschil in behandeling is het gevolg van de | intervenir volontairement. Cette différence de traitement est la |
| staatshervorming en schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | conséquence de la réforme de l'Etat et ne viole pas les articles 10 et |
| niet, volgens de rechtspraak van het Hof. | 11 de la Constitution, selon la jurisprudence de la Cour. |
| A.6. Subsidiair brengt de Ministerraad de rechtspraak in herinnering | A.6. A titre subsidiaire, le Conseil des ministres rappelle la |
| die de tussenkomst in strafrechtelijke procedures in beginsel | jurisprudence interdisant, en principe, l'intervention dans les |
| verbiedt, alsmede de twee categorieën van uitzonderingen op het | procédures pénales, ainsi que les deux catégories d'exceptions audit |
| voormelde beginsel (cf. hiervoor sub A.4.2). De tweede categorie van | principe (cf. ci-dessus le A.4.2). La seconde catégorie d'exceptions |
| uitzonderingen betreft de situatie waarin de wet de strafrechter, bij | |
| wie een vordering aanhangig is gemaakt, toestaat terzelfder tijd een | concerne la situation où la loi autorise le juge pénal, saisi d'une |
| veroordeling, een straf en een andere maatregel ten laste van een | action, à prononcer en même temps une condamnation, une sanction ou |
| derde uit te spreken. | une autre mesure à charge d'un tiers. |
| Te dezen beoogt de vordering steunend op artikel 36, 2°, van de wet | En l'espèce, l'action, fondée sur l'article 36, 2°, de la loi relative |
| betreffende de jeugdbescherming het contact te herstellen tussen de | à la protection de la jeunesse, vise à rétablir le contact entre les |
| oorspronkelijke ouders en hun dochter, die aan opvangouders is | |
| toevertrouwd, wat zou kunnen leiden tot de onttrekking van het kind | parents d'origine et leur fille confiée aux parents d'accueil, ce qui |
| aan de voornoemde opvangouders. Mocht een dergelijke maatregel als een | pourrait aboutir au retrait de l'enfant auxdits parents d'accueil. Si |
| maatregel ten laste van de opvangouders worden beschouwd, dan zouden | une telle mesure était considérée comme une mesure à charge des |
| de beginselen betreffende de tussenkomst in strafzaken zich niet | parents d'accueil, les principes relatifs à l'intervention en matière |
| verzetten tegen de toelaatbaarheid van een vrijwillige tussenkomst van | pénale ne s'opposeraient pas à l'admissibilité d'une intervention |
| hunnentwege in de in het geding zijnde procedure. Een dergelijke | volontaire de leur part dans la procédure en cause. Une telle |
| interpretatie zou evenwel niet kunnen worden uitgebreid tot de | interprétation ne pourrait toutefois être étendue aux procédures |
| procedures op grond van artikel 36, 4°, met betrekking tot de | fondées sur l'article 36, 4°, relatives aux mineurs délinquants, dont |
| minderjarige delinquenten, waarvan de weerslag op het privé- en | l'impact sur la vie privée et familiale du mineur et de ses proches |
| gezinsleven van de minderjarige en zijn naasten van secundair belang | |
| is ten opzichte van de dimensie van delinquentie. | est secondaire par rapport à la dimension de délinquance. |
| A.7. Ten aanzien van het geval van een Brussels kind dat aan een Waals | A.7. En ce qui concerne l'hypothèse d'un enfant bruxellois confié à |
| opvanggezin is toevertrouwd en ten aanzien van de noodzaak die eruit | une famille d'accueil wallonne, et la nécessité qui en résulte pour le |
| voortvloeit voor de federale wetgever de toepassing van de | législateur fédéral de ne pas paralyser l'application de la |
| gemeenschapswetgeving niet te verlammen, verwijst de Ministerraad naar | législation communautaire, le Conseil des ministres s'en réfère à la |
| de rechtspraak van het Hof, volgens welke het de verwijzende rechter, | jurisprudence de la Cour selon laquelle il appartient au juge a quo et |
| en hem alleen, toekomt te bepalen welke normen toepasselijk zijn op | |
| het geschil, die normen te interpreteren en het onderwerp van de vraag | à lui seul de déterminer les normes applicables au litige, de les |
| nader te bepalen. In dat verband wordt opgemerkt dat de verwijzende | interpréter et de préciser l'objet de la question. A cet égard, il est |
| rechter de gemeenschapswetgeving niet toepasselijk heeft bevonden en | relevé que le juge a quo a estimé inapplicable la législation |
| de vraag heeft beperkt tot de inachtneming van de beginselen van | communautaire et a limité la question au respect des principes |
| gelijkheid en niet-discriminatie : de opmerkingen van de Franse | d'égalité et de non-discrimination : les remarques du Gouvernement de |
| Gemeenschapsregering die dat tweeledige kader te buiten gaan, zijn | la Communauté française qui débordent de ce double cadre sont dès lors |
| bijgevolg irrelevant. Zo ook wordt opgemerkt dat de artikelen 63bis en | irrelevantes. De même, il est relevé que les articles 63bis et 63ter |
| 63ter van de wet van 1965, waarop de Franse Gemeenschapsregering zich | de la loi de 1965, auxquels se réfère le Gouvernement de la Communauté |
| baseert, niet zijn beoogd in de prejudiciële vraag en dat het de | française, ne sont pas visés par la question préjudicielle et qu'il |
| partijen niet toekomt de draagwijdte van die vraag te verruimen. | n'appartient pas aux parties d'étendre la portée de celle-ci. |
| - B - | - B - |
| Draagwijdte van de prejudiciële vraag en de in het geding zijnde | Portée de la question préjudicielle et dispositions en cause |
| bepalingen B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid van | B.1. La question préjudicielle est relative à la compatibilité avec |
| de bepalingen vervat in de artikelen 46 en 62 van de wet van 8 april | les règles d'égalité et de non-discrimination des dispositions |
| 1965 betreffende de jeugdbescherming met de regels van gelijkheid en | contenues aux articles 46 et 62 de la loi du 8 avril 1965 relative à |
| niet-discriminatie. Die bepalingen maken, in het kader van een | la protection de la jeunesse. Ces dispositions opèrent une différence |
| procedure die op basis van artikel 36, 2°, van de voormelde wet voor | de traitement, dans le cadre d'une procédure devant le tribunal de la |
| de jeugdrechtbank is ingesteld, een verschil in behandeling, | jeunesse engagée sur la base de l'article 36, 2°, de la loi précitée, |
| enerzijds, tussen de oorspronkelijke ouders en de opvangouders en, | entre, d'une part, les parents d'origine et les parents d'accueil, et |
| anderzijds, tussen de kinderen die door hun oorspronkelijke ouders | entre, d'autre part, les enfants élevés par leurs parents d'origine et |
| worden opgevoed en die welke door hun opvangouders worden opgevoed, | ceux élevés par leurs parents d'accueil, en ce que, dans une telle |
| doordat, bij een dergelijke procedure, de opvangouders niet bij de | procédure, les parents d'accueil ne sont pas appelés à la cause ou |
| zaak worden betrokken of doordat, met toepassing van artikel 182 van | que, par application de l'article 182 du Code d'instruction |
| het Wetboek van Strafvordering, hun tussenkomst niet wordt toegestaan. | criminelle, leur intervention n'est pas admise. |
| B.2.1. Artikel 36, 2°, van de wet van 8 april 1965 betreffende de | B.2.1. L'article 36, 2°, de la loi du 8 avril 1965 relative à la |
| jeugdbescherming bepaalt : | protection de la jeunesse dispose : |
| « De jeugdrechtbank neemt kennis : | « Le tribunal de la jeunesse connaît : |
| 2° van de vorderingen van het openbaar ministerie betreffende | 2° des réquisitions du ministère public relatives aux mineurs dont la |
| minderjarigen wier gezondheid, veiligheid of zedelijkheid gevaar loopt | santé, la sécurité ou la moralité sont mises en danger, soit en raison |
| hetzij wegens het milieu waarin zij leven hetzij wegens hun | du lieu où ils sont élevés, soit par les activités auxquelles ils se |
| bezigheden, of wanneer de omstandigheden waarin zij worden opgevoed, | livrent, ou dont les conditions d'éducation sont compromises par le |
| gevaar opleveren door het gedrag van degenen die hen onder hun | comportement des personnes qui en ont la garde; |
| bewaring hebben; | |
| B.2.2. Artikel 46 van dezelfde wet, waarvan enkel het eerste lid in | B.2.2. L'article 46 de la même loi, dont seul l'alinéa 1er est en |
| het geding is, bepaalt, in het genoemde lid : | cause, dispose audit alinéa : |
| « De dagvaarding op verzoek van het openbaar ministerie of de | « La citation à la requête du ministère public ou l'avertissement |
| waarschuwing die het geeft moet, op straffe van nietigheid, worden | donné par lui doit à peine de nullité, être adressé aux parents, |
| gericht aan de ouders, voogden of degene die de minderjarige onder hun | tuteurs ou personnes qui ont la garde du mineur et au mineur lui-même |
| bewaring hebben en aan de minderjarige zelf indien de rechtsvordering | si l'action tend à faire révoquer son émancipation ou à faire prendre |
| tot doel heeft zijn ontvoogding te doen intrekken of ten aanzien van | ou modifier à son égard, une des mesures prévues au titre II, chapitre |
| hem een van de maatregelen bedoeld in titel II, hoofdstuk III, | III, section 2, et qu'il est âgé de douze ans au moins. » |
| afdeling II, te doen nemen of wijzigen en hij ten minste twaalf jaar | |
| oud is. » B.2.3. Artikel 62 van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 2 | B.2.3. L'article 62 de la même loi, modifié par la loi du 2 février |
| februari 1994, bepaalt : | 1994, dispose : |
| « Sauf dérogation, les dispositions légales en matière de procédure | |
| « Behoudens afwijking, gelden voor de in titel II, hoofdstuk II, | civile s'appliquent aux procédures visées au titre II, chapitre II, |
| evenals voor de in artikelen 63bis, § 2, en 63ter, eerste lid, b), | ainsi qu'aux articles 63bis, § 2, et 63ter, alinéa 1er, b), et les |
| bedoelde procedures de wetsbepalingen inzake burgerlijke | dispositions légales concernant les poursuites en matière |
| rechtspleging, en voor de in titel II, hoofdstuk III, evenals voor de | correctionnelle, aux procédures visées au titre II, chapitre III, et à |
| in artikel 63ter, eerste lid, a) en c), bedoelde procedures, de | l'article 63ter, alinéa 1er, a) et c). » |
| wetsbepalingen betreffende de vervolgingen in correctionele zaken. » | |
| B.2.4. Artikel 182 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt : | B.2.4. L'article 182 du Code d'instruction criminelle dispose : |
| « De zaken die tot de bevoegdheid van de correctionele rechtbank | « Le tribunal sera saisi, en matière correctionnelle, de la |
| behoren, worden bij haar aanhangig gemaakt, hetzij door de verwijzing | connaissance des délits de sa compétence, soit par le renvoi qui lui |
| naar die rechtbank overeenkomstig de artikelen 130 en 160 hiervoren, | en sera fait d'après les articles 130 et 160 ci-dessus, soit par la |
| hetzij door een dagvaarding, rechtstreeks aan de verdachte en aan de | citation donnée directement à l'inculpé et aux personnes civilement |
| voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijke personen gedaan door | responsables du délit par la partie civile, et, dans tous les cas, par |
| de burgerlijke partij, en, in alle gevallen, door de procureur des | le procureur du Roi, soit par la convocation de l'inculpé par |
| Konings, hetzij door de oproeping van de verdachte bij proces-verbaal, conform artikel 216quater. » | procès-verbal, conformément à l'article 216quater. » |
| B.3.1. In haar memorie onderzoekt de Franse Gemeenschapsregering de | B.3.1. Dans son mémoire, le Gouvernement de la Communauté française |
| grondwettigheid van de artikelen 46 en 62 van de wet van 8 april 1965, | examine la constitutionnalité des articles 46 et 62 de la loi du 8 |
| enerzijds, door de bevoegdheidsverdeling tussen de gemeenschappen en | avril 1965, d'une part, en considérant le partage de compétence entre |
| de federale Staat inzake jeugdbescherming te beschouwen en, | les communautés et l'Etat fédéral en matière de protection de la |
| anderzijds, door de voormelde bepalingen in verband te brengen met de | jeunesse et, d'autre part, en mettant en relation les dispositions |
| artikelen 63bis en 63ter van de wet van 8 april 1965. De memorie | précitées avec les articles 63bis et 63ter de la loi du 8 avril 1965. |
| beoogt met name het geval waarin « een Brussels jeugdrechter een uit | Le mémoire envisage notamment l'hypothèse où « un juge de la jeunesse |
| Brussel afkomstig kind aan een opvanggezin in Wallonië toevertrouwt. | bruxellois confie l'enfant originaire de Bruxelles à une famille |
| In dat geval, zou het onderzoek van de situatie, met toepassing van | d'accueil se trouvant en Wallonie. Dans ce cas, l'examen de la |
| het decreet inzake hulpverlening aan de jeugd, aan de overheden van | situation pourrait être confié, en application du décret relatif à |
| het arrondissement waar de jongere verblijft kunnen worden | l'aide à la jeunesse, aux autorités de l'arrondissement où réside le |
| toevertrouwd. In die veronderstelling zouden de in het decreet | jeune. Dans cette hypothèse, les procédures fixées par le décret, et |
| vastgestelde procedures, en met name wat betreft de raadpleging van de | notamment en ce qui concerne la consultation des familles d'accueil, |
| opvanggezinnen, volledig van toepassing zijn ». | seraient pleinement d'application ». |
| B.3.2. Het staat aan de verwijzende rechter de norm of normen vast te | B.3.2. C'est au juge a quo qu'il appartient de déterminer la ou les |
| stellen die toepasselijk zijn op het hem voorgelegde geschil. De | normes applicables au litige qui lui est soumis. Les parties ne |
| partijen mogen de inhoud van de gestelde vraag niet wijzigen of laten | peuvent modifier ou faire modifier le contenu de la question posée. |
| wijzigen. B.3.3. Uit de motivering van de prejudiciële vraag volgt dat de | B.3.3. Il ressort de la motivation de la question préjudicielle que le |
| verwijzende rechter uitdrukkelijk heeft geoordeeld dat het decreet van | |
| 4 maart 1991 niet van toepassing was op het hem voorgelegde geschil; | juge a quo a expressément considéré que le décret du 4 mars 1991 |
| n'était pas applicable au litige qui lui était soumis; les termes de | |
| de termen van de vraag beogen niet de artikelen 63bis en 63ter van de | la question ne visent pas les articles 63bis et 63ter de la loi du 8 |
| wet van 8 april 1965 en beperken bovendien de inhoud ervan tot de | avril 1965 et limitent par ailleurs son objet au contrôle du respect |
| toetsing van de inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de | des articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Grondwet. Daaruit volgt dat de voormelde overwegingen van de Franse | Il s'ensuit que les considérations précitées du Gouvernement de la |
| Gemeenschapsregering niet relevant zijn; het Hof beperkt zijn | Communauté française sont irrelevantes; la Cour limite son examen à la |
| onderzoek tot de prejudiciële vraag zoals gesteld. | question préjudicielle telle qu'elle est posée. |
| Ten gronde | Sur le fond |
| B.4. De artikelen 46 en 62 van de wet van 8 april 1965 staan niet toe | B.4. Les articles 46 et 62 de la loi du 8 avril 1965 ne permettent pas |
| dat opvangouders partij zijn, hetzij ambtshalve, hetzij op vrijwillige | que des parents d'accueil soient parties, soit d'office soit sur |
| tussenkomst voor de jeugdrechtbank waarbij de zaak op basis van | intervention volontaire devant le tribunal de la jeunesse, saisi sur |
| artikel 36, 2°, van de voormelde wet aanhangig is gemaakt. | la base de l'article 36, 2°, de la loi précitée. |
| Enerzijds, bedoelt artikel 46 enkel de ouders, voogden, personen die | D'une part, l'article 46 ne prévoit comme destinataires de la citation |
| de minderjarige onder hun bewaring hebben en de minderjarige zelf als | ou de l'avertissement émanant du ministère public que les parents, |
| adressaten van de dagvaarding of de waarschuwing die uitgaat van het | tuteurs, personnes qui ont la garde du mineur et le mineur lui-même; |
| openbaar ministerie; uit de parlementaire voorbereiding van die | il ressort des travaux préparatoires de cette disposition (Doc. parl., |
| bepaling (Gedr. St., Senaat, 1964-1965, nr. 153, p. 38) volgt dat de | Sénat, 1964-1965, n° 153, p. 38) qu'il y a lieu d'entendre, sous le |
| term « bewaring » dient te worden begrepen als de juridische bewaring | terme de « garde », la garde juridique résultant d'une décision |
| die voortvloeit uit een gerechtelijke beslissing. | judiciaire. |
| Anderzijds, staat artikel 62 van de wet van 8 april 1965, in samenhang | D'autre part, l'article 62 de la loi du 8 avril 1965 combiné avec |
| gelezen met artikel 182 van het Wetboek van Strafvordering, behoudens | l'article 182 du Code d'instruction criminelle ne permet pas, à défaut |
| afwijking, de vrijwillige tussenkomst van de opvangouders niet toe. | de dérogation, l'intervention volontaire des parents d'accueil. |
| B.5. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene | B.5. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale |
| draagwijdte : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de | : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la |
| niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en | non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de |
| alle vrijheden. | toutes les libertés. |
| Volgens artikel 22 van de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 8 | Selon l'article 22 de la Constitution combiné avec l'article 8 de la |
| van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, heeft eenieder | Convention européenne des droits de l'homme, chacun a droit au respect |
| recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn gezinsleven. Die | |
| bepalingen waarborgen het genot van dat recht zowel aan de ouders als | de sa vie privée et familiale. Ces dispositions garantissent la |
| aan de kinderen. Zij worden ook toegepast op de betrekkingen tussen | jouissance de ce droit tant aux parents qu'aux enfants. Elles |
| een kind en zijn opvangouders. Het recht op de eerbiediging van het | s'appliquent aussi aux relations entre un enfant et ses parents |
| privé-leven en het gezinsleven houdt voor ieder van de betrokken | d'accueil. Le droit au respect de la vie privée et familiale inclut le |
| personen het recht in om te kunnen tussenkomen in een gerechtelijke | droit pour chacune des personnes intéressées de pouvoir intervenir |
| procedure die gevolgen kan hebben voor zijn gezinsleven. Dat recht op | dans une procédure juridictionnelle qui peut avoir des répercussions |
| tussenkomst maakt overigens deel uit van de jurisdictionele waarborgen | sur sa vie de famille. Ce droit d'intervention fait par ailleurs |
| die aan alle burgers worden toegekend en uitdrukkelijk zijn bevestigd | partie des garanties juridictionnelles reconnues à tous les citoyens |
| bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, | et consacrées expressément par l'article 6 de la Convention européenne |
| wanneer een betwisting betrekking heeft op een burgerlijk recht zoals | des droits de l'homme, lorsqu'une contestation porte sur un droit |
| het recht op het gezinsleven. | civil comme le droit à la vie familiale. |
| Dat recht op tussenkomst kan aan de opvangouders niet worden ontzegd | Les parents d'accueil ne peuvent être privés de ce droit |
| dan om een van de redenen waarin artikel 8.2 van het Europees Verdrag | d'intervention que pour une des raisons prévues à l'article 8.2 de la |
| voor de Rechten van de Mens voorziet. Het Hof ziet niet welke | Convention européenne des droits de l'homme. La Cour n'aperçoit pas |
| verantwoording zou kunnen worden aangevoerd om op een algemene manier | quelle justification pourrait être invoquée pour priver de façon |
| en a priori aan de opvangouders het recht te ontzeggen om tussen te | générale et a priori les parents d'accueil du droit d'intervenir dans |
| komen in een procedure zoals die welke is bedoeld in artikel 36, 2°, van de wet van 8 augustus 1965. | une procédure telle que celle visée à l'article 36, 2°, de la loi du 8 août 1965. |
| Uit wat voorafgaat volgt dat, in de in B.4 vermelde mate, de artikelen | Il résulte de ce qui précède que, dans la mesure indiquée au B.4, les |
| 46 en 62 van de wet van 8 april 1965 de artikelen 10 en 11 van de | articles 46 et 62 de la loi du 8 avril 1965 violent les articles 10 et |
| Grondwet schenden. | 11 de la Constitution. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| De artikelen 46 en 62 van de wet van 8 april 1965 betreffende de | Les articles 46 et 62 de la loi du 8 avril 1965 relative à la |
| jeugdbescherming schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in | protection de la jeunesse violent les articles 10 et 11 de la |
| zoverre, in de in artikel 36, 2°, van de voormelde wet bedoelde | Constitution, en ce que, dans les procédures visées à l'article 36, |
| procedures, de opvangouders niet in de zaak worden opgeroepen en hun | 2°, de la loi précitée, les parents d'accueil ne sont pas appelés à la |
| tussenkomst niet is toegestaan. | cause et leur intervention n'est pas admise. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 3 december 1998. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 3 décembre 1998. |
| De griffier, | Le greffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |