← Terug naar "Arrest nr. 111/98 van 4 november 1998 Rolnummer 1207 In zake : de prejudiciële vraag
betreffende de artikelen 14 tot 16 en 23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken,
gesteld door het Hof van Cassatie. Het Arb samengesteld uit voorzitter L.
De Grève en rechter L. Francois, waarnemend voorzitter, en de rechte(...)"
Arrest nr. 111/98 van 4 november 1998 Rolnummer 1207 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 tot 16 en 23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Arb samengesteld uit voorzitter L. De Grève en rechter L. Francois, waarnemend voorzitter, en de rechte(...) | Arrêt n° 111/98 du 4 novembre 1998 Numéro du rôle : 1207 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 à 16 et 23 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matière judiciaire, posée par la Cour de cassation. La Cour d'arbitrage, composée du président L. De Grève et du juge L. François, faisant fonction (...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 111/98 van 4 november 1998 | Arrêt n° 111/98 du 4 novembre 1998 |
Rolnummer 1207 | Numéro du rôle : 1207 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 14 tot 16 en | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 14 à 16 et |
23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in | 23 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en |
gerechtszaken, gesteld door het Hof van Cassatie. | matière judiciaire, posée par la Cour de cassation. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit voorzitter L. De Grève en rechter L. Francois, | composée du président L. De Grève et du juge L. François, faisant |
waarnemend voorzitter, en de rechters P. Martens, G. De Baets, E. | fonction de président, et des juges P. Martens, G. De Baets, E. |
Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, bijgestaan door de griffier L. | Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, assistée du greffier L. Potoms, |
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, | présidée par le président L. De Grève, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij arrest van 25 november 1997 in zake het openbaar ministerie tegen | Par arrêt du 25 novembre 1997 en cause du ministère public contre L. |
L. Van den Troost, waarvan de expeditie ter griffie van het | Van den Troost, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
Arbitragehof is ingekomen op 4 december 1997, heeft het Hof van | d'arbitrage le 4 décembre 1997, la Cour de cassation a posé la |
Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der | « L'article 23 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des |
talen in gerechtszaken de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in | langues en matière judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
zoverre deze wetsbepaling in haar alinea twee het verzoek van een | Constitution, en tant qu'en son alinéa 2, cette disposition légale |
beklaagde om wijziging van de taal van de rechtspleging beperkt tot de | limite la demande d'un prévenu de changer de langue de procédure au |
beklaagde die alleen de gevraagde taal kent of zich gemakkelijker in | prévenu qui ne connaît que la langue demandée ou s'exprime plus |
deze taal uitdrukt, en in haar alinea vier aan de rechtbank de | facilement dans cette langue et qu'en son alinéa 4, elle confère au |
mogelijkheid geeft niet in te gaan wegens de omstandigheden van de | tribunal la possibilité de ne pas faire droit à une demande du prévenu |
zaak op een verzoek van de beklaagde tot wijziging van de taal van de | de changer de langue de procédure à raison des circonstances de la |
rechtspleging, terwijl de rechtbank een aanvraag van verzoekers | cause, alors que le tribunal ne peut refuser la demande faite par des |
bedoeld in de artikelen 14 tot en met 16 van dezelfde wet alleen kan | demandeurs visés aux articles 14 à 16 de la même loi que lorsque le |
weigeren wanneer de verzoeker de taal waarvan hij het gebruik voor de | demandeur ne comprend pas la langue dont il demande l'emploi pour la |
rechtspleging vraagt niet verstaat ? » | procédure ? » |
II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
L. Van den Troost, wonende te Turnhout, werd in twee afzonderlijke | L. Van den Troost, demeurant à Turnhout, a été condamné, dans deux |
zaken veroordeeld door de Rechtbank van eerste aanleg van Turnhout, | affaires distinctes, par le Tribunal de première instance de Turnhout, |
zitting houdende in strafzaken en in hoger beroep. | siégeant en matière répressive et en degré d'appel. |
Voor de feitenrechter had hij aangevoerd dat er op basis van de wet | Devant le juge du fond, il avait allégué qu'il existait, sur la base |
van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken een | de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matière |
discriminatie bestond tussen verschillende categorieën van inwoners | judiciaire, une discrimination entre différentes catégories |
ten aanzien van de mogelijkheid om de zaak in een andere taal te laten | d'habitants quant à la possibilité de faire traiter l'affaire dans une |
behandelen. Ofschoon het Nederlands zijn moedertaal is, had hijzelf de | autre langue. Bien que le néerlandais soit sa langue maternelle, il |
behandeling van zijn zaak in het Frans gevraagd, wat hem door de | avait lui-même demandé que son affaire soit traitée en français, ce |
rechter, op grond van artikel 23 van voormelde wet was geweigerd. De | qui lui fut refusé par le juge, sur la base de l'article 23 de la loi |
rechter verwierp het verzoek om een prejudiciële vraag te stellen over | précitée. Le juge rejeta la demande visant à faire poser une question |
het beweerde discriminerende karakter van die bepaling, ten aanzien | préjudicielle concernant le caractère discriminatoire allégué de cette |
van de artikelen 14 tot 16 van dezelfde wet, die waarborgen dat aan | disposition par rapport aux articles 14 à 16 de la même loi, qui |
andere inwoners de taalwijziging waarom op identieke gronden wordt | garantissent qu'à d'autres habitants, le changement de langue demandé |
verzocht, niet kan geweigerd worden. | pour des motifs identiques ne peut être refusé. |
L. Van den Troost tekende tegen de vonnissen van de Correctionele | L. Van den Troost s'est pourvu en cassation contre les jugements du |
Rechtbank te Turnhout cassatieberoep aan en verzocht het Hof van | Tribunal correctionnel de Turnhout et a demandé à la Cour de cassation |
Cassatie de voormelde prejudiciële vraag te stellen. | de poser la question préjudicielle précitée. |
III. De rechtspleging voor het Hof | III. La procédure devant la Cour |
Bij beschikking van 4 december 1997 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 4 décembre 1997, le président en exercice a désigné |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel | La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la |
77 van de organieke wet bij op 16 januari 1998 ter post aangetekende brieven. | loi organique, par lettres recommandées à la poste le 16 janvier 1998. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 januari 1998. | Moniteur belge du 28 janvier 1998. |
Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
- L. Van den Troost, Hertenstraat 31, 2300 Turnhout, bij op 9 februari | - L. Van den Troost, Hertenstraat 31, 2300 Turnhout, par lettre |
1998 ter post aangetekende brief; | recommandée à la poste le 9 février 1998; |
- de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 3 maart 1998 ter | - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par |
post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 3 mars 1998. |
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 17 maart 1998 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 17 mars 1998. |
Memories van antwoord zijn ingediend door : | Des mémoires en réponse ont été introduits par : |
- L. Van den Troost, bij op 24 maart 1998 ter post aangetekende brief; | - L. Van den Troost, par lettre recommandée à la poste le 24 mars 1998; |
- de Ministerraad, bij op 9 april 1998 ter post aangetekende brief. | - le Conseil des ministres, par lettre recommandée à la poste le 9 avril 1998. |
Bij beschikking van 27 mei 1998 heeft het Hof de termijn waarbinnen | Par ordonnance du 27 mai 1998, la Cour a prorogé jusqu'au 4 décembre |
het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 4 december 1998. | 1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
Bij beschikking van 8 juli 1998 heeft het Hof de zaak in gereedheid | Par ordonnance du 8 juillet 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état |
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 30 september | et fixé l'audience au 30 septembre 1998. |
1998. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, |
bij op 10 juli 1998 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 10 juillet 1998. |
Op de openbare terechtzitting van 30 september 1998 : | A l'audience publique du 30 septembre 1998 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. Mr. J. Verschaeren, advocaat bij de balie te Turnhout, voor L. Van | . Me J. Verschaeren, avocat au barreau de Turnhout, pour L. Van den |
den Troost; | Troost; |
. Mr. W. Timmermans loco Mr. P. Traest, advocaten bij de balie te | . Me W. Timmermans loco Me P. Traest, avocats au barreau de Bruxelles, |
Brussel, voor de Ministerraad; | pour le Conseil des ministres; |
- hebben de rechters-verslaggevers G. De Baets en P. Martens verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens ont fait rapport; |
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
- is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
IV. In rechte | IV. En droit |
- A - | - A - |
Standpunt van de Ministerraad | Position du Conseil des ministres |
A.1. De aangeklaagde discriminatie betreft het verschil in behandeling | A.1. La discrimination dénoncée concerne les traitements différents |
tussen de personen die vallen onder de toepassing van de algemene | qui sont réservés aux personnes auxquelles s'applique la règle |
regel inzake het taalgebruik in gerechtszaken (artikelen 14 en 2 van | générale concernant l'emploi des langues en matière judiciaire |
de wet van 15 juni 1935) en de personen die vallen onder de bijzondere | (articles 14 et 2 de la loi du 15 juin 1935) et à celles auxquelles |
regels (betreffende het taalgebruik ten aanzien van verdachten die | s'appliquent les règles particulières (concernant l'emploi des langues |
wonen in een kanton of een gemeente met een bijzonder taalstatuut en | à l'égard des inculpés habitant dans un canton ou une commune à statut |
het taalgebruik in rechtbanken waarvan het rechtsgebied gemeenten | linguistique spécial et concernant l'emploi des langues dans les |
omvat met een bijzonder taalstatuut). | tribunaux dont le ressort s'étend à des communes à statut linguistique |
A.2. In zoverre een vergelijking wordt aangevoerd met verdachten die | spécial). A.2. En tant qu'une comparaison est établie avec des inculpés devant |
moeten verschijnen voor de politierechtbanken van het arrondissement | comparaître devant des tribunaux de police de l'arrondissement de |
Brussel waarvan het rechtsgebied niet uitsluitend uit eentalige | Bruxelles dont le ressort ne s'étend pas exclusivement à des communes |
gemeenten bestaat en voor de correctionele rechtbank (artikel 16 van | unilingues et devant le tribunal correctionnel (article 16 de la loi), |
de wet), bestaat er geen verschil in behandeling : alle beklaagden, | il n'existe pas de différence de traitement : tous les prévenus, y |
ook de eiser tot cassatie, worden op gelijke wijze behandeld, waar zij ook wonen. Allen die te Brussel worden gedaagd voor een strafrechtbank, kunnen derhalve genieten van het gunstige stelsel van taalwijziging. A.3.1. In zoverre een verschil in behandeling wordt aangevoerd met de inwoners van kantons of gemeenten met een bijzonder taalstatuut (artikelen 14, tweede tot zevende lid, en 15), aan wie de taalwijziging enkel kan worden geweigerd wanneer zij de door hen gevraagde taal niet machtig zijn, vloeit het voort uit de bijzondere taalregeling die van toepassing is op die gemeenten. A.3.2. De verschillende behandeling is gebaseerd op objectieve criteria, namelijk de woonplaats van de beklaagde en de rechtbank waarvoor hij wordt gedaagd. Beide zijn objectieve criteria die op ondubbelzinnige wijze kunnen worden vastgesteld. A.3.3. De verschillende behandeling is ook redelijk verantwoord. Door een onderscheid te maken tussen de vereisten voor de taalwijziging in gerechtszaken, naargelang de algemene regel dan wel een bijzondere regel van toepassing is, heeft de wetgever beoogd uitvoering te | compris le demandeur en cassation, sont traités de la même manière, où qu'ils soient domiciliés. Tous ceux qui, à Bruxelles, sont cités à comparaître devant un tribunal pénal peuvent dès lors bénéficier du régime avantageux du changement de langue. A.3.1. En tant qu'est dénoncée une différence de traitement par rapport aux habitants de cantons ou de communes à statut linguistique spécial (articles 14, alinéas 2 à 7, et 15), auxquels le changement de langue ne peut être refusé que lorsqu'ils ne maîtrisent pas la langue demandée, elle résulte du régime linguistique spécial applicable à ces communes. A.3.2. La différence de traitement est basée sur un critère objectif, à savoir le domicile du prévenu et le tribunal devant lequel il est cité. Ce sont là deux critères objectifs qui peuvent être vérifiés sans ambiguïté. A.3.3. La différence de traitement est aussi raisonnablement justifiée. En opérant une distinction dans les conditions qui permettent le changement de langue en matière judiciaire, selon que c'est la règle générale ou la règle particulière qui s'applique, le |
verlenen aan artikel 30 van de Grondwet, dat de vrijheid van | législateur a voulu appliquer l'article 30 de la Constitution, qui |
taalgebruik waarborgt, onverminderd de regeling ervan voor onder meer | garantit la liberté de l'emploi des langues, sans préjudice du |
handelingen in gerechtszaken, door toepassing te maken van het | règlement de cet emploi, notamment pour les actes en matière |
territorialiteitsbeginsel en rekening te houden met de bijzondere | judiciaire, en appliquant le principe de territorialité et en tenant |
situatie van inwoners van bepaalde gemeenten. | compte de la situation particulière des habitants de certaines |
Het territorialiteitsbeginsel, dat het gebruik van een andere taal in | communes. Le principe de territorialité, qui considère comme une exception |
een eentalig taalgebied als de uitzondering beschouwt, ligt mede aan | l'emploi d'une autre langue dans une région linguistique unilingue, |
de basis van onze federale staatsstructuur. Het recht van elke burger | est l'un des fondements de la structure de notre Etat fédéral. Le |
om de eigen taal te spreken en om in de eigen taal te worden geholpen, | droit qu'a chaque citoyen de parler sa propre langue et d'être aidé |
moet derhalve geïnterpreteerd worden in het licht van het | dans sa propre langue doit donc être interprété à la lumière du |
territorialiteitsbeginsel, dat overigens in de rechtspraak van het | principe de territorialité, qui est du reste reconnu, dans la |
Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd erkend als grondslag | jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme, comme un |
zowel van de taalwetgeving als van de gehele Belgische staatsstructuur. De algemene regel in verband met de taalwijziging vindt zijn grondslag in het territorialiteitsbeginsel. De afwijking in de bijzondere regel dat een taalwijziging mogelijk is op vraag van de verdachte, dient uitzonderlijk te zijn. De bijzondere regel geldt allereerst voor Brussel, dat reeds een tweetalig taalgebied is, zodat artikel 16 van de wet van 15 juni 1935 in dat perspectief moet worden geïnterpreteerd. De overige bijzondere regels die gelden voor de zogenaamde faciliteitengemeenten vinden hun grondslag in de Grondwet, die zelf in dergelijke afwijkingen voorziet. De noodzaak om te komen tot een bijzondere regeling inzake het taalgebruik in gerechtszaken ten opzichte van inwoners van bepaalde faciliteitengemeenten past in het ruimere kader van regelen die erop | fondement tant de la législation linguistique que de l'ensemble de la structure de l'Etat belge. La règle générale concernant le changement de langue trouve son fondement dans le principe de territorialité. La dérogation contenue dans la règle particulière, selon laquelle le changement de langue peut s'opérer à la demande de l'inculpé, doit demeurer l'exception. La règle particulière s'applique tout d'abord à Bruxelles, qui est déjà une région linguistique bilingue, de sorte que l'article 16 de la loi du 15 juin 1935 doit être interprété dans cette perspective. Les autres règles particulières, applicables aux communes dites à facilités, trouvent directement leur fondement dans la Constitution, qui prévoit elle-même de telles dérogations. La nécessité d'aboutir à une réglementation particulière concernant l'emploi des langues en matière judiciaire à l'égard des habitants de certaines communes à facilités s'inscrit dans l'ensemble plus vaste des règles visant à |
gericht zijn de taalminderheden in bepaalde gebieden van het land op | protéger de manière équilibrée les minorités linguistiques dans |
evenwichtige wijze te beschermen. | certaines régions du pays. |
A.3.4. Bij toepassing van de algemene regel kan de taalwijziging | A.3.4. En application de la règle générale, le changement de langue ne |
slechts worden toegestaan als de beklaagde alleen de andere taal kent | peut être autorisé que lorsque le prévenu ne connaît que l'autre |
of zich gemakkelijker in die taal uitdrukt, doch zij kan niettemin | langue ou s'exprime plus facilement dans celle-ci, mais elle peut |
worden geweigerd wegens de omstandigheden van de zaak, zoals wanneer | néanmoins être refusée en raison des circonstances de la cause, par |
de verwijzing van de zaak de verplaatsing van een te groot aantal | exemple lorsque le renvoi de l'affaire entraînerait le déplacement |
getuigen zou meebrengen, wanneer de belangen van de burgerlijke partij in het gedrang zouden komen, wanneer de beklaagde een kennelijk valse verklaring van taalkennis heeft afgelegd of wanneer de taalwijziging om louter dilatoire redenen wordt gevraagd. Het is niet onredelijk om van beklaagden die woonachtig zijn in het eentalig Nederlandse taalgebied te vereisen dat zij kunnen aantonen alleen Frans of beter Frans te spreken vooraleer zij de taalwijziging in strafzaken kunnen verkrijgen. De bijzondere omstandigheden die de taalwijziging zouden kunnen verhinderen, worden bovendien slechts | d'un trop grand nombre de témoins, lorsque les intérêts de la partie civile s'en trouveraient menacés, lorsque le prévenu a déposé une déclaration de connaissance linguistique manifestement fausse ou lorsque le changement de langue est demandé pour des raisons purement dilatoires. Il n'est pas déraisonnable d'exiger de prévenus domiciliés dans la région unilingue de langue néerlandaise qu'ils puissent démontrer qu'ils parlent uniquement ou mieux le français en vue de pouvoir obtenir le changement de langue en matière répressive. Les circonstances particulières qui pourraient empêcher le changement de langue ne sont par ailleurs appliquées qu'exceptionnellement, dans des |
uitzonderlijk toegepast, in zeer manifeste gevallen zoals dat van de | cas très manifestes, tel celui du demandeur en cassation qui doit |
eiser tot cassatie die zelf het Nederlands moet gebruiken in zijn | lui-même utiliser le néerlandais dans ses activités professionnelles. |
professionele activiteiten. Bovendien zijn de vonnissen waarbij de | En outre, les jugements par lesquels le changement de langue est |
taalwijziging wordt geweigerd, vatbaar voor hoger beroep. Ten slotte | refusé sont susceptibles d'appel. Enfin, le principe général de la |
geldt voor alle beklaagden het algemeen beginsel van de vrijheid van | liberté de l'emploi des langues devant le tribunal s'applique à tous |
taalgebruik voor de rechtbank. Uit artikel 31 van de wet van 15 juni | les prévenus. Il résulte en effet de l'article 31 de la loi du 15 juin |
1935 volgt immers dat de verdachte voor al zijn verklaringen voor de | 1935 que l'inculpé fait usage de la langue de son choix pour toutes |
politierechtbank alsook tijdens het onderzoek de taal van zijn keuze | ses déclarations devant le tribunal de police ainsi que pendant |
mag gebruiken. Wanneer de politierechtbank die taal niet kent, doet | l'instruction. Lorsque le tribunal de police ne connaît pas cette |
zij een beroep op een beëdigd vertaler. | langue, il est fait appel au concours d'un traducteur juré. |
Standpunt van L. Van den Troost | Position de L. Van den Troost |
A.4. Er bestaat een verschil in behandeling tussen de inwoners van de | A.4. Il existe une différence de traitement entre les habitants des |
kantons Moeskroen, Komen, Sint-Martens-Voeren, de inwoners van de zes | cantons de Mouscron, de Comines, de Fouron-Saint-Martin, les habitants |
Brusselse randgemeenten, de inwoners van het Vlaamse of Waalse | des six communes de la périphérie de Bruxelles, les habitants de la |
partie flamande ou wallonne du pays qui doivent comparaître devant les | |
landsgedeelte die moeten verschijnen voor de politierechtbanken van | tribunaux de police de l'arrondissement de Bruxelles, autres que ceux |
het arrondissement Brussel, andere dan die van de zes randgemeenten of | des six communes de la périphérie, ou devant le tribunal correctionnel |
voor de correctionele rechtbank te Brussel en de inwoners van de | de Bruxelles, ainsi que les habitants de l'agglomération bruxelloise, |
Brusselse agglomeratie, enerzijds, en alle andere rechtsonderhorigen | d'une part, et tous les autres justiciables qui ne tombent pas sous |
die niet onder toepassing van de artikelen 14 tot 16 van de wet van 15 juni 1935 vallen, anderzijds. A.5. Voor dat verschil in behandeling is geen objectieve en redelijke verantwoording te vinden. Men kan zich afvragen waarom, in strafzaken, inwoners van bepaalde gemeenten een absoluut recht van taalkeuze zouden hebben, waarop de rechter dient in te gaan, tenzij zou komen vast te staan dat de verzoeker de gekozen taal niet kent, terwijl het soortgelijke verzoek van inwoners van andere gemeenten wordt overgelaten aan de appreciatie van de rechter. A.6.1. De argumentatie van de Ministerraad, ontleend aan de verwijzing | l'application des articles 14 à 16 de la loi du 15 juin 1935, d'autre part. A.5. Cette différence de traitement n'est pas susceptible d'une justification objective et raisonnable. Pourquoi, en matière répressive, les habitants de certaines communes auraient-ils un droit absolu au choix de la langue, auquel le juge est tenu d'acquiescer, à moins qu'il ne soit établi que le requérant ne connaît pas la langue choisie, alors qu'une semblable demande émanant d'habitants d'autres communes est laissée à l'appréciation du juge ? A.6.1. L'argumentation du Conseil des ministres, qui se réfère à la |
naar de taalwetgeving in onderwijs en in bestuurszaken kan in | législation linguistique en matière d'enseignement et en matière |
administrative, ne peut pas être utilisée en matière répressive, étant | |
strafzaken niet worden toegepast, daar het gaat om de rechten van het | donné qu'il s'agit des droits de l'individu concernant le traitement |
individu bij de behandeling van een ten laste van dat individu | d'une procédure engagée à sa charge, traitement auquel des |
aanhangig gemaakte strafzaak, waarbij overwegingen van algemeen | considérations d'intérêt général, propres à l'emploi des langues en |
belang, eigen aan het taalgebruik in onderwijs en bestuurszaken, niet | matière d'enseignement et en matière administrative, ne peuvent |
mutatis mutandis kunnen worden toegepast. Artikel 23 van de wet van 15 | s'appliquer mutatis mutandis. L'article 23 de la loi du 15 juin 1935, |
juni 1935, dat in het geding is, maakt de rechten waarover men als | qui est en cause, fait dépendre les droits dont on dispose en tant que |
beklaagde beschikt, afhankelijk van de plaats waar men woont of verblijft. | prévenu du lieu où l'on habite ou réside. |
De woonplaats is wel een objectief criterium, maar het is niet | Le domicile est certes un critère objectif, mais il n'est pas |
redelijk verantwoord vermits het om de rechten van de beklaagde in | raisonnablement justifié puisqu'il s'agit des droits du prévenu en |
strafzaken gaat. Het territorialiteitsbeginsel kan niet volstaan als | matière répressive. Le principe de territorialité ne peut suffire à |
objectieve en redelijke verantwoording om aan bepaalde beklaagden een | justifier objectivement et raisonnablement qu'un régime plus favorable |
gunstiger regime toe te kennen. | soit accordé à certains prévenus. |
A.6.2. Artikel 30 van de Grondwet machtigt de wetgever geenszins om | A.6.2. L'article 30 de la Constitution n'autorise nullement le |
législateur à violer, lorsqu'il met en oeuvre cette disposition, les | |
bij de uitvoering van die bepaling de artikelen 10 en 11 van de | articles 10 et 11 de la Constitution. Ni le principe de territorialité |
Grondwet te schenden. Noch het territorialiteitsbeginsel, noch de | ni la situation particulière des habitants de certaines communes ne |
fournit une justification raisonnable pour cette différence. La | |
bijzondere situatie van de inwoners van bepaalde gemeenten, vormen een | question se pose de savoir pourquoi les minorités linguistiques ne |
redelijke verantwoording voor het verschil. De vraag rijst waarom de | doivent pas être protégées de la même manière équilibrée en matière |
taalminderheden in andere dan de « bepaalde gebieden van het land », | répressive dans d'autres régions que « certaines régions du pays » |
zoals opgesomd in de artikelen 14 tot 16 van de taalwet in strafzaken niet op dezelfde evenwichtige wijze dienen te worden beschermd. De omstandigheden die worden aangehaald om een dergelijke taalwijziging te weigeren (verplaatsing van getuigen, dilatoir karakter, bedreiging voor de belangen van een burgerlijke partij, gevaar voor een valse verklaring), gelden ook voor inwoners van gemeenten met een bijzondere taalregeling, en niet alleen voor inwoners van gemeenten voor wie niet het absolute keuzerecht van taal geldt. Het aangevoerde criterium van de territorialiteit (in ruime zin) wordt verantwoord door redenen die niets uit te staan hebben met het territorialiteitsbeginsel. Het argument dat elke beklaagde zich door een tolk kan laten bijstaan, biedt evenmin een objectieve en | énumérées aux articles 14 à 16 de la loi sur l'emploi des langues. Les circonstances qui sont invoquées pour refuser un tel changement de langue (déplacement de témoins, caractère dilatoire, menaces pour les intérêts de la partie civile, risque de fausses déclarations) valent également pour les habitants des communes à statut linguistique spécial et pas seulement pour les habitants de communes auxquels le droit absolu du choix de la langue n'est pas accordé. Le critère invoqué de la territorialité (au sens large) est justifié par des motifs qui n'ont aucun rapport avec le principe de territorialité. L'argument selon lequel tout prévenu peut se faire assister d'un interprète ne constitue pas non plus une justification objective et |
redelijke verantwoording. Los van de vaststelling dat het optreden van | raisonnable. Indépendamment de la constatation que l'intervention d'un |
een tolk niet dezelfde garanties biedt als wanneer een beklaagde zich | interprète n'offre pas les mêmes garanties que lorsque le prévenu peut |
rechtstreeks in zijn eigen taal tot de rechter kan wenden, betreft het | s'adresser directement au juge dans sa propre langue, il s'agit en |
inderdaad een aan alle verdachten, ongeacht hun woonplaats, | effet d'une garantie accordée par convention à tous les inculpés, |
verdragsrechtelijk toegekende waarborg, die niet als verantwoording | indépendamment de leur domicile, et qui ne peut servir de |
kan gelden om aan bepaalde beklaagden meer recht op taalwijziging toe | justification pour accorder à certains prévenus davantage qu'à |
te kennen dan aan andere beklaagden. De aangevoerde discriminatie | d'autres le droit au changement de langue. La discrimination dénoncée |
bestaat overigens niet alleen voor anderstalige inwoners van een | n'existe du reste pas seulement pour les habitants allophones d'une |
taalgebied doch ook voor beklaagden, andere dan die genoemd in de | région linguistique mais également pour les prévenus, autres que ceux |
artikelen 14 tot 16 van de wet van 15 juni 1935, woonachtig in het | énumérés aux articles 14 à 16 de la loi du 15 juin 1935, domiciliés |
taalgebied waarvan de taal met de hunne overeenstemt, maar die | dans la région linguistique correspondant à leur propre langue mais |
vervolgd worden voor een rechtbank in een ander taalgebied. Ook de | qui sont poursuivis par un tribunal d'une autre région linguistique. |
thans begunstigde categorieën van beklaagden kunnen bovendien een | De surcroît, les catégories de prévenus actuellement privilégiées |
beroep doen op de waarborg van bijstand van een tolk, zodat voor hen | peuvent également faire appel à la garantie de l'assistance d'un |
het toegekende voordeel niet noodzakelijk is. | interprète, de sorte que l'avantage qui leur est accordé n'est pas nécessaire. |
- B - | - B - |
B.1. Artikel 23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen | B.1. L'article 23 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des |
langues en matière judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article | |
in gerechtszaken, zoals vervangen bij artikel 15 van de wet van 23 | 15 de la loi du 23 septembre 1985 relative à l'emploi de la langue |
september 1985 betreffende het gebruik van het Duits in gerechtszaken | allemande en matière judiciaire et à l'organisation judiciaire, est |
en betreffende de rechterlijke organisatie, luidt : « De beklaagde die alleen Nederlands kent of zich gemakkelijker in die taal uitdrukt kan, wanneer hij terechtstaat voor een politierechtbank of een correctionele rechtbank waarvan de taal van rechtspleging het Frans of het Duits is, vragen dat de rechtspleging in het Nederlands geschiedt. De beklaagde die alleen Frans kent of zich gemakkelijker in die taal uitdrukt, kan, wanneer hij terechtstaat voor een politierechtbank of een correctionele rechtbank waarvan de taal van rechtspleging het Nederlands is, vragen dat de rechtspleging in het Frans geschiedt. De beklaagde die alleen Duits kent of zich gemakkelijker in die taal uitdrukt, kan, wanneer hij terechtstaat voor een politierechtbank of een correctionele rechtbank waarvan de taal van rechtspleging het Nederlands of het Frans is, vragen dat de rechtspleging in het Duits geschiedt. In de gevallen bedoeld in de leden 1 tot 3, gelast de rechtbank de verwijzing naar het dichtstbij gelegen gerecht van dezelfde rang, waarvan de taal van rechtspleging de taal is die door de beklaagde is gevraagd. De rechtbank kan evenwel beslissen wegens de omstandigheden van de zaak niet op de aanvraag van de beklaagde te kunnen ingaan. De beklaagde die alleen Frans kent of zich gemakkelijker in die taal uitdrukt, kan, wanneer hij terechtstaat voor een politierechtbank of een correctionele rechtbank waarvan de taal van rechtspleging het Duits is, vragen dat de rechtspleging in het Frans geschiedt. In dat | libellé comme suit : « Le prévenu qui ne connaît que le néerlandais ou s'exprime plus facilement dans cette langue et qui est traduit devant un tribunal de police ou un tribunal correctionnel où la procédure est faite en français ou en allemand, peut demander que celle-ci ait lieu en néerlandais. Le prévenu qui ne connaît que le français ou s'exprime plus facilement dans cette langue et qui est traduit devant un tribunal de police ou un tribunal correctionnel où la procédure est faite en néerlandais, peut demander que celle-ci ait lieu en français. Le prévenu qui ne connaît que l'allemand ou s'exprime plus facilement dans cette langue et qui est traduit devant un tribunal de police ou un tribunal correctionnel où la procédure est faite en néerlandais ou en français, peut demander que celle-ci ait lieu en allemand. Dans les cas visés aux alinéas 1er à 3, le tribunal ordonne le renvoi à la juridiction de même ordre la plus rapprochée où la procédure est faite dans la langue demandée par le prévenu. Toutefois le tribunal peut décider qu'il ne peut faire droit à la demande du prévenu à raison des circonstances de la cause. Le prévenu qui ne connaît que le français ou s'exprime plus facilement dans cette langue et qui est traduit devant un tribunal de police ou un tribunal correctionnel où la procédure est faite en allemand, peut demander que celle-ci ait lieu en français. Dans ce cas, la procédure |
geval wordt de rechtspleging voor datzelfde gerecht voortgezet in de | est poursuivie dans la langue demandée par le prévenu devant cette |
taal die door de beklaagde is gevraagd. » | même juridiction. » |
Bij de beoordeling van de prejudiciële vraag dient het Hof tevens | Lors de l'examen de la question préjudicielle, la Cour doit également |
rekening te houden met de artikelen 14 tot 16 van de voormelde wet, | tenir compte des articles 14 à 16 de la loi précitée, dont les |
waarvan de te dezen relevante bepalingen luiden : | dispositions pertinentes en l'espèce sont libellées comme suit : |
« Art. 14.Voor de politierechtbanken en de correctionele rechtbanken |
« Art. 14.Devant les tribunaux de police et les tribunaux |
rechtsprekende in eerste aanleg, wordt de gehele rechtspleging in het | correctionnels statuant en première instance, toute la procédure est |
Frans, in het Nederlands of in het Duits gevoerd, naargelang de zetel | faite en français, en néerlandais ou en allemand, selon que le siège |
van die gerechten gevestigd is in de provincies en de arrondissementen | de ces juridictions est établi dans les provinces et les |
onderscheidenlijk genoemd in artikel 1, in artikel 2, of in artikel | arrondissements indiqués respectivement à l'article 1er, à l'article |
2bis. | 2, ou à l'article 2bis. |
Van deze regel wordt afgeweken wanneer de verdachte in één van de | Il est dérogé à cette règle lorsque l'inculpé demeurant dans un des |
kantons Moeskroen, Komen of Sint-Martens-Voeren woonachtig is en | cantons de Mouscron, de Comines, ou de Fouron-Saint-Martin en fait la |
daartoe het verzoek doet volgens de hieronder opgegeven voorschriften | demande dans les formes ci-après : |
: Art. 15.§ 1. Voor de politierechtbanken van het arrondissement |
Art. 15.§ 1er. Devant les tribunaux de police de l'arrondissement de |
Brussel, waarvan het rechtsgebied uitsluitend bestaat uit gemeenten | Bruxelles dont le ressort est composé exclusivement de communes de la |
van het Nederlands taalgebied, wordt geheel de rechtspleging in het | région de langue néerlandaise, toute la procédure est faite en |
Nederlands gevoerd. | néerlandais. |
§ 2. Van deze regel wordt afgeweken wanneer de verdachte in de | § 2. Il est dérogé à cette règle lorsque l'inculpé demeurant dans une |
gemeente Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel of | des communes de Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Rhode-Saint-Genèse, |
Wezembeek-Oppem woonachtig is en daartoe het verzoek doet in de bij | Wemmel, Wezembeek-Oppem, en fait la demande dans les formes prévues à |
artikel 16, § 2 voorgeschreven vormen. | l'article 16, § 2. |
Art. 16.§ 1. Voor de andere politierechtbanken van het rechterlijk |
Art. 16.§ 1er. Devant les tribunaux de police de l'arrondissement |
arrondissement Brussel, dan die in het vorig artikel bedoeld, en vóór de correctionele rechtbank van Brussel rechtsprekende in eerste aanleg, wordt de rechtspleging in het Frans gevoerd, indien de verdachte in een Waalse gemeente woonachtig is; in het Nederlands, indien de verdachte in een Vlaamse gemeente woonachtig is; in het Frans of in het Nederlands, indien de verdachte woonachtig is in een gemeente der Brusselse agglomeratie, naar gelang hij zich, voor zijn verklaringen, in het onderzoek, en, bij ontstentenis hiervan, in het vooronderzoek, van een of andere dezer talen, heeft bediend. In alle andere gevallen wordt, volgens de noodwendigheden der zaak, het Frans of het Nederlands gebruikt. | judiciaire de Bruxelles autres que ceux visés à l'article précédent et devant le tribunal correctionnel de Bruxelles, statuant en première instance, la procédure est faite en français, si le prévenu est domicilié dans la région de langue française; en néerlandais, si le prévenu est domicilié dans la région de langue néerlandaise, en français ou en néerlandais si le prévenu est domicilié dans l'agglomération bruxelloise, selon qu'il a fait usage à l'instruction ou, à défaut de celle-ci, à l'information de l'une ou de l'autre de ces langues pour ses déclarations. Dans tous les autres cas, il est fait usage du français ou du néerlandais selon les nécessités de la cause. |
§ 2. [...] | § 2. [...] |
§ 3. Een zelfde wijziging inzake taalgebruik mag, onder dezelfde | § 3.Le même changement de langue peut être demandé dans les mêmes |
voorwaarden worden aangevraagd door een verdachte die in de gemeente | conditions par un inculpé demeurant dans une des communes de |
Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel of | Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Rhode-Saint-Genèse, Wemmel et |
Wezembeek-Oppem woonachtig is en die daartoe het verzoek doet in de | Wezembeek-Oppem, lorsqu'il en fait la demande dans les formes prévues |
bij § 2 van dit artikel voorgeschreven vormen. » | au § 2 de cet article. » |
B.2.1. Zoals uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag blijkt, | B.2.1. Ainsi qu'il ressort de la formulation de la question |
dient het Hof voormeld artikel 23 van de wet van 15 juni 1935 slechts | préjudicielle, la Cour doit se borner à contrôler l'article 23 précité |
aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te toetsen, in zoverre uit | de la loi du 15 juin 1935 au regard des articles 10 et 11 de la |
die bepaling, gelezen in samenhang met de aangehaalde artikelen 14 tot | Constitution, en tant qu'il résulte de cette disposition, lue |
16 van dezelfde wet, een verschil in behandeling voortvloeit tussen, | conjointement avec les articles 14 à 16 précités de la même loi, une |
enerzijds, de beklaagde voor een politierechtbank of een correctionele | différence de traitement entre, d'une part, le prévenu traduit devant |
rechtbank waarvan de taal van rechtspleging uitsluitend de taal van | un tribunal de police ou un tribunal correctionnel dont la langue de |
procédure est exclusivement la langue de la région linguistique | |
het eentalige taalgebied is waarin die beklaagde wordt vervolgd en | unilingue dans laquelle le prévenu est poursuivi et le tribunal situé |
waarin die rechtbank is gelegen (artikelen 1, 2, 2bis en 14, eerste | (articles 1er, 2, 2bis et 14, alinéa 1er, de la loi) et, d'autre part, |
lid, van de wet) en, anderzijds, de beklaagde voor een | le prévenu traduit devant un tribunal de police ou un tribunal |
politierechtbank of een correctionele rechtbank waarvan de taal van | correctionnel dont la langue de procédure n'est pas exclusivement la |
rechtspleging niet uitsluitend de taal van het taalgebied is, hetzij | langue de la région linguistique, soit parce que le tribunal est situé |
omdat de rechtbank gelegen is in een tweetalig taalgebied (artikel 16 | dans une région linguistique bilingue (article 16 de la loi), soit |
van de wet), hetzij omdat die rechtbank gelegen is in een eentalig | parce que ce tribunal est situé dans une région linguistique unilingue |
taalgebied, maar de verdachte woonachtig is in een gemeente waarin | mais que le prévenu est domicilié dans une commune aux habitants de |
taalfaciliteiten gelden voor de burgers (artikelen 14, tweede lid, en | laquelle sont accordées des facilités linguistiques (articles 14, |
15, § 2, van de wet). | alinéa 2, et 15, § 2, de la loi). |
B.2.2. Het door de prejudiciële vraag beoogde verschil in behandeling | B.2.2. La différence de traitement visée par la question préjudicielle |
bestaat erin dat de rechtbank waarvoor de beklaagde op wie de regels | consiste en ce que le tribunal devant lequel est poursuivi le prévenu |
van artikel 23 van de wet van toepassing zijn, wordt vervolgd, wegens | auquel s'appliquent les règles de l'article 23 de la loi peut décider, |
de omstandigheden van de zaak kan beslissen niet in te gaan op de | suivant les circonstances de la cause, de ne pas faire droit à la |
vraag van de beklaagde die alleen een andere taal kent dan de taal van | demande du prévenu qui connaît exclusivement une autre langue que la |
de rechtspleging, of die zich gemakkelijker uitdrukt in die andere | langue de la procédure ou qui s'exprime plus facilement dans une autre |
taal, om de rechtspleging in die taal te laten geschieden, terwijl de | langue que celle-ci, de poursuivre la procédure dans cette langue, |
rechtbank aan de beklaagde op wie de regels van de artikelen 14 tot 16 | alors qu'au prévenu auquel s'appliquent les règles des articles 14 à |
van de wet van toepassing zijn, de wijziging van de taal van de | 16 de la loi, le tribunal ne peut pas refuser le changement de langue |
rechtspleging niet kan weigeren wegens de omstandigheden van de zaak | de la procédure en raison des circonstances de la cause, mais |
doch uitsluitend wanneer zij vaststelt dat de beklaagde de taal | exclusivement lorsqu'il constate que le prévenu ne comprend pas la |
waarvan hij het gebruik voor de rechtspleging vraagt, niet verstaat. | langue dont il demande l'usage pour la procédure. |
B.3. Artikel 30 van de Grondwet stelt dat het gebruik van de in België | B.3. L'article 30 de la Constitution dispose que l'emploi des langues |
gesproken talen vrij is en niet kan worden geregeld dan door de wet en | usitées en Belgique est facultatif et qu'il ne peut être réglé que par |
alleen voor handelingen van het openbaar gezag en voor gerechtszaken. | la loi, et seulement pour les actes de l'autorité publique et pour les |
Wanneer de wetgever, ter uitvoering van voormeld artikel, het gebruik | affaires judiciaires. Lorsqu'il règle l'emploi des langues pour les actes de l'autorité |
van de talen regelt voor handelingen van het openbaar gezag en | publique et pour les affaires judiciaires, en exécution de l'article |
précité, le législateur doit respecter le principe d'égalité garanti | |
gerechtszaken, dient hij hierbij het in artikel 10 van de Grondwet | par l'article 10 de la Constitution et l'interdiction de |
gewaarborgde gelijkheidsbeginsel en het door artikel 11 van de | discrimination imposée par l'article 11 de la Constitution. |
Grondwet opglegde verbod van discriminatie te eerbiedigen. | |
B.4.1. Het verschil in behandeling tussen de categorie van beklaagden | B.4.1. Le traitement différent réservé à la catégorie des prévenus |
op wie artikel 23 van de wet, gelezen in samenhang met de artikelen 1, | auxquels s'applique l'article 23 de la loi, lu conjointement avec les |
2, 2bis en 14, eerste lid, van toepassing is, en de categorie van | articles 1er, 2, 2bis et 14, alinéa 1er, et à la catégorie des |
beklaagden, bedoeld in artikel 16, § 1, van de wet, berust op een | prévenus visés à l'article 16, § 1er, de la loi, repose sur un critère |
objectief criterium, namelijk het eentalig dan wel tweetalig karakter | objectif, à savoir le caractère unilingue ou bilingue de la région |
van het taalgebied waarbinnen het rechtsgebied van de betrokken rechtbank is gesitueerd. | linguistique dans laquelle est situé le ressort du tribunal concerné. |
B.4.2. Bij de regeling van het taalgebruik in gerechtszaken dient de | B.4.2. Lorsqu'il règle l'emploi des langues en matière judiciaire, le |
wetgever de fundamentele vrijheid van het individu om zich van de taal | législateur doit concilier la liberté fondamentale qu'a l'individu |
van zijn keuze te bedienen, te verzoenen met de goede werking van de | d'utiliser la langue de son choix, et le bon fonctionnement de |
rechtsbedeling. | l'administration de la justice. |
De wetgever dient daarbij rekening te houden met de taalkundige | Ce faisant, le législateur doit tenir compte de la diversité |
verscheidenheid die bevestigd is in de Grondwet, die vier taalgebieden | linguistique consacrée par la Constitution qui établit quatre régions |
vastlegt, waarvan één tweetalig is. | linguistiques, dont une est bilingue. |
B.4.3. Rekening houdend met die doelstellingen is het pertinent de | B.4.3. Compte tenu de ces objectifs, il est pertinent de faire |
mogelijkheid van een taalwijziging voor de beklaagde die dient te | dépendre la possibilité du changement de langue, pour le prévenu |
verschijnen voor een rechtbank in een eentalig taalgebied, afhankelijk | traduit devant un tribunal dans une région linguistique unilingue, de |
te stellen van de cumulatieve voorwaarden dat de beklaagde alleen die | la double condition que ce prévenu connaisse exclusivement cette autre |
andere taal kent of zich gemakkelijker in die andere taal uitdrukt en | langue ou s'exprime plus facilement dans celle-ci et que les |
dat de omstandigheden van de zaak zich niet verzetten tegen de | circonstances de la cause ne s'opposent pas à ce changement de langue |
taalwijziging die onvermijdelijk leidt tot verwijzing van de zaak naar | qui conduit inévitablement au renvoi de l'affaire dans un autre |
een ander rechtsgebied. Het spreekt voor zich dat de bedoelde | ressort. Il va de soi que lesdites circonstances doivent être en |
omstandigheden verband dienen te houden met het vereiste van een goede | |
rechtsbedeling, wat bevestigd wordt in de voorbeelden die in de loop | rapport avec une bonne administration de la justice, ce que confirment |
van de parlementaire voorbereiding van artikel 23 werden gegeven | les exemples donnés au cours des travaux préparatoires de l'article 23 |
(Gedr. St., Senaat, 1934-1935, nr. 86, p. 22; Gedr. St., Kamer, | (Doc. parl., Sénat, 1934-1935, n° 86, p. 22; Doc. parl., Chambre, |
1934-1935, nr. 135; Hand., Kamer, 4 juni 1935, p. 1290). | 1934-1935, n° 135; Ann., Chambre, 4 juin 1935, p. 1290). |
En offrant au prévenu traduit devant un tribunal situé dans une région | |
Door, ongeacht zijn woonplaats, de beklaagde voor een rechtbank in een | linguistique bilingue la possibilité d'obtenir, quel que soit le lieu |
tweetalig taalgebied, de mogelijkheid te bieden de wijziging van de | de son domicile, le changement de langue de la procédure pour l'autre |
taal van rechtspleging in de andere taal van het taalgebied te | langue de la région linguistique, sauf si le prévenu ne maîtrise pas |
verkrijgen, behoudens wanneer de beklaagde de door hem gevraagde taal | la langue demandée, le législateur a pris une mesure par laquelle la |
niet machtig zou zijn, heeft de wetgever een maatregel genomen | liberté d'emploi des langues, dans la perspective de l'existence de |
waardoor de vrijheid van taalgebruik, in het licht van het bestaan van vier taalgebieden, niet méér werd beperkt dan voor een goede rechtsbedeling nodig is, nu die taalwijziging, anders dan voor een rechtbank in een eentalig taalgebied, niet een verwijzing van de zaak naar een ander rechtsgebied met zich mee brengt. B.4.4. Nu de wetgever rekening heeft gehouden met het grondwettelijke bestaan van vier taalgebieden, waarvan drie ééntalige taalgebieden, en hij de individuele vrijheid van taalgebruik niet méér heeft beperkt dan nodig is om ze nog langer te kunnen verzoenen met de vereisten van een goede rechtsbedeling, heeft hij een maatregel genomen die niet onevenredig is. | quatre régions linguistiques, n'est pas limitée plus qu'il n'est nécessaire pour une bonne administration de la justice, dès lors que ce changement de langue n'entraîne point le renvoi de l'affaire dans un autre ressort judiciaire, comme c'est le cas pour les tribunaux situés dans une région linguistique unilingue. B.4.4. Etant donné qu'il a tenu compte de l'existence constitutionnelle de quatre régions linguistiques, dont trois sont unilingues, et qu'il n'a pas limité la liberté individuelle d'emploi des langues plus qu'il n'est nécessaire pour concilier cette liberté avec les exigences d'une bonne administration de la justice, il a pris une mesure qui n'est pas disproportionnée. |
B.4.5. Ten aanzien van het in overweging B.4.1 vermelde verschil in | B.4.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative en ce |
behandeling dient de prejudiciële vraag negatief te worden beantwoord. | qui concerne la différence de traitement mentionnée au B.4.1. |
B.5.1. Het verschil in behandeling tussen de categorie van beklaagden | B.5.1. La différence de traitement entre la catégorie des prévenus |
op wie artikel 23 van de wet, gelezen in samenhang met de artikelen 2 | auxquels s'applique l'article 23 de la loi, lu conjointement avec les |
en 14, eerste lid, van toepassing is, en de categorie van beklaagden, | articles 2 et 14, alinéa 1er, et la catégorie des prévenus visés aux |
bedoeld in de artikelen 14, tweede lid, en 15, § 2, berust eveneens op | articles 14, alinéa 2, et 15, § 2, repose également sur un critère |
een objectief criterium, namelijk dat de woonplaats van de beklaagde | objectif, à savoir que le domicile du prévenu est situé ou non dans |
al dan niet gelegen is in een gemeente met bijzonder taalstatuut. | une commune à statut linguistique spécial. Puisque la Constitution |
Vermits de Grondwet zelf de mogelijkheid heeft erkend dat de wet in | elle-même a prévu que la loi puisse prescrire ou permettre, dans des |
gemeenten of groepen van gemeenten palend aan een ander taalgebied het | communes ou groupes de communes contigus à une autre région |
gebruik van een andere taal dan die van het gebied waarin zij gelegen | linguistique, l'emploi d'une autre langue que celle de la région dans |
zijn, kan voorschrijven of toelaten, is de objectiviteit van dat | laquelle ils sont situés, l'objectivité de ce critère de distinction |
onderscheidingscriterium niet betwistbaar. | n'est pas contestable. |
B.5.2. De voormelde artikelen 14, tweede lid en volgende, en 15 van de | B.5.2. Les articles 14, alinéas 2 et suivants, et 15 précités de la |
wet, verlenen aan de daarin bedoelde beklaagden een voordeel dat | loi accordent aux prévenus qu'ils visent un avantage dont sont privés |
les prévenus auxquels s'applique l'article 23. | |
ontzegd is aan de beklaagden op wie artikel 23 van toepassing is. | En accordant aux inculpés domiciliés dans les communes visées aux |
Door aan de verdachten woonachtig in de in de artikelen 14 en 15 van | articles 14 et 15 de la loi cet avantage du changement de langue |
de wet bedoelde gemeenten, dat hoger omschreven voordeel van | prédécrit, le législateur a pris une mesure qui cadre avec la volonté |
taalwijziging toe te kennen, heeft de wetgever een maatregel genomen | d'assurer une bonne administration de la justice et avec l'attribution |
die past in het streven een goede rechtsbedeling te verzekeren en in | |
de erkenning van taalfaciliteiten ten voordele van burgers, woonachtig | de facilités linguistiques aux citoyens domiciliés dans certaines |
in bepaalde gemeenten met een bijzonder taalstatuut, en die niet | communes à statut linguistique spécial, et qui n'est pas |
onevenredig is met de door hem nagestreefde doelstelling. | disproportionnée à l'objectif qu'il poursuit. |
B.5.3. Ten aanzien van het in overweging B.5.1 vermelde verschil in | B.5.3. La question préjudicielle appelle une réponse négative en ce |
behandeling dient de prejudiciële vraag negatief te worden beantwoord. | qui concerne la différence de traitement mentionnée au B.5.1. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 23 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in | L'article 23 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues |
gerechtszaken schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | en matière judiciaire ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 4 november 1998. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 4 novembre 1998. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
L. De Grève. | L. De Grève. |