Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 103/98 van 21 oktober 1998 Rolnummer 1148 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2, 1°, e), en 23, van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het « handvest » van de sociaal verzekerde en artikel 71 van de org Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...)"
Arrest nr. 103/98 van 21 oktober 1998 Rolnummer 1148 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2, 1°, e), en 23, van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het « handvest » van de sociaal verzekerde en artikel 71 van de org Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters H. (...) Arrêt n° 103/98 du 21 octobre 1998 Numéro du rôle : 1148 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 2, 1°, e), et 23 de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer « la charte » de l'assuré social et l'article 71 de la loi du La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. Boel, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 103/98 van 21 oktober 1998 Arrêt n° 103/98 du 21 octobre 1998
Rolnummer 1148 Numéro du rôle : 1148
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2, 1°, e), en En cause : la question préjudicielle concernant les articles 2, 1°,
23, van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het « handvest » e), et 23 de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer « la charte »
van de sociaal verzekerde en artikel 71 van de organieke wet van 8 de l'assuré social et l'article 71 de la loi du 8 juillet 1976
juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn,
gewijzigd bij de wet van 12 januari 1993, gesteld door de organique des centres publics d'aide sociale, modifié par la loi du 12
Arbeidsrechtbank te Brussel. janvier 1993, posée par le Tribunal du travail de Bruxelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse en M. Bossuyt, Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 7 augustus 1997 in zake M. ben M'barek Boutgayout tegen Par jugement du 7 août 1997 en cause de M. ben M'barek Boutgayout
het O.C.M.W. van Brussel, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof contre le C.P.A.S. de Bruxelles, dont l'expédition est parvenue au
is ingekomen op 22 augustus 1997, heeft de Arbeidsrechtbank te Brussel greffe de la Cour le 22 août 1997, le Tribunal du travail de Bruxelles
de volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Veroorzaken de artikelen 2, 1°, e), en 23 van de wet van 11 april « Les articles 2, 1°, e), et 23 de la loi du 11 avril 1995 contenant
1995 tot invoering van het " handvest " van de sociaal verzekerde, of la " Charte de l'assuré social ", ou l'article 71 de la loi du 8
artikel 71 van de wet van 8 juli 1976, gewijzigd bij de wet van 12 juillet 1976, modifié par la loi du 12 janvier 1993, tels qu'en
januari 1993, zoals van kracht op 1 januari 1997, gelet op de vigueur au 1er janvier 1997, eu égard aux articles précités de la loi
voormelde artikelen van de wet van 11 april 1995, een verschil in du 11 avril 1995 créent-ils une différence de traitement non justifiée
behandeling dat niet door een objectief en redelijk criterium par un critère objectif et raisonnable et violent-ils par là les
verantwoord is en schenden zij daardoor de artikelen 10 en 11 van de Belgische Grondwet, gecoördineerd op 17 februari 1994, doordat de verzoeker of begunstigde van een sociale bijstand over een termijn van één maand beschikt om een beroep in te stellen voor de arbeidsrechtbank tegen een beslissing die te zijnen aanzien is genomen door een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, terwijl de verzoeker of begunstigde van het bestaansminimum, sedert 1 januari 1997, over een termijn van drie maanden beschikt voor hetzelfde beroep ? » II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil Op 27 januari 1997 kent het openbaar centrum voor maatschappelijk articles 10 et 11 de la Constitution belge, coordonnée le 17 février 1994, en ce que le demandeur ou le bénéficiaire d'une aide sociale dispose d'un délai d'un mois pour introduire un recours devant le tribunal du travail contre une décision prise à son égard par un centre public d'aide sociale, alors que le demandeur ou le bénéficiaire du minimum de moyens d'existence dispose, depuis le 1er janvier 1997, d'un délai de trois mois pour le même recours ? » II. Les faits et la procédure antérieure En date du 27 janvier 1997, le centre public d'aide sociale de
welzijn van Brussel aan M. ben M'barek Boutgayout sociale bijstand toe Bruxelles alloue à M. ben M'barek Boutgayout une aide sociale
op voorwaarde dat laatstgenoemde een betrekking zoekt via Job Service; conditionnée à la recherche, par le précité, d'un emploi via Job
van die beslissing wordt hem kennisgegeven op 25 februari 1997. Service; cette décision lui est notifiée le 25 février 1997.
M. ben M'barek Boutgayout stelt voor de verwijzende rechter beroep in M. ben M'barek Boutgayout introduit devant le juge a quo un recours
contre la décision précitée. Le recours ayant été introduit en date du
tegen de voormelde beslissing. Daar het beroep is ingesteld op 14 mei 14 mai 1997, est posée la question de sa recevabilité ratione
1997, rijst de vraag naar de ontvankelijkheid ervan ratione temporis. temporis. Les dispositions citées dans la question préjudicielle
Aangezien de in de prejudiciële vraag genoemde bepalingen in prévoyant des délais différents de recours, selon le cas de un ou de
verschillende beroepstermijnen voorzien, naar gelang van het geval één
of drie maanden, wordt aan het Hof de vraag gesteld of die bepalingen trois mois, la Cour est interrogée sur la conformité desdites
in overeenstemming zijn met het gelijkheidsbeginsel. dispositions au principe d'égalité.
III. De rechtspleging voor het Hof III. La procédure devant la Cour
Bij beschikking van 22 augustus 1997 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 22 août 1997, le président en exercice a désigné les
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. des articles 71 ou 72 de la loi organique.
Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la
77 van de organieke wet bij op 2 oktober 1997 ter post aangetekende brieven. loi organique, par lettres recommandées à la poste le 2 octobre 1997.
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 oktober 1997. Moniteur belge du 1er octobre 1997.
Memories zijn ingediend door : Des mémoires ont été introduits par :
- het O.C.M.W. van Brussel, waarvan de zetel is gevestigd te 1000 - le C.P.A.S. de Bruxelles, dont le siège est établi à 1000 Bruxelles,
Brussel, Hoogstraat 298A, bij op 14 november 1997 ter post aangetekende brief; rue Haute 298A, par lettre recommandée à la poste le 14 novembre 1997;
- M. ben M'barek Boutgayout, wonende te 1000 Brussel, F. - M. ben M'barek Boutgayout, demeurant à 1000 Bruxelles, place F.
Anneessensplein 15, bij op 26 november 1997 ter post aangetekende brief. Anneessens 15, par lettre recommandée à la poste le 26 novembre 1997.
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi
organieke wet bij op 1 december 1997 ter post aangetekende brieven. organique, par lettres recommandées à la poste le 1er décembre 1997.
Bij beschikkingen van 22 januari 1998 en 30 juni 1998 heeft het Hof de Par ordonnances du 22 janvier 1998 et du 30 juin 1998, la Cour a
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot
respectievelijk 22 augustus 1998 en 22 februari 1999. prorogé respectivement jusqu'aux 22 août 1998 et 22 février 1999 le
délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Bij beschikking van 8 juli 1998 heeft het Hof de zaak in gereedheid Par ordonnance du 8 juillet 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 16 september et fixé l'audience au 16 septembre 1998.
1998. Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats
bij op 10 juli 1998 ter post aangetekende brieven. par lettres recommandées à la poste le 10 juillet 1998.
Op de openbare terechtzitting van 16 september 1998 : A l'audience publique du 16 septembre 1998 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. M. Aboudi, advocaat bij de balie te Brussel, voor M. ben M'barek . Me M. Aboudi, avocat au barreau de Bruxelles, pour M. ben M'barek
Boutgayout; Boutgayout;
. Mr. A. Vercruysse loco Mr. S. Wahis, advocaten bij de balie te . Me A. Vercruysse loco Me S. Wahis, avocats au barreau de Bruxelles,
Brussel, voor het O.C.M.W. van Brussel; pour le C.P.A.S. de Bruxelles;
- hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. Bossuyt verslag uitgebracht; - les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont fait rapport;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- is de zaak in beraad genomen. - l'affaire a été mise en délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
IV. In rechte IV. En droit
- A - - A -
Memorie van het O.C.M.W. van Brussel Mémoire du C.P.A.S. de Bruxelles
A.1. Na de in het geding zijnde bepalingen in herinnering te hebben A.1. A titre principal, après un rappel des dispositions en cause, le
gebracht, betwist het O.C.M.W. van Brussel in hoofdorde dat artikel 23 C.P.A.S. de Bruxelles conteste que l'article 23 de la loi du 11 avril
van de wet van 11 april 1995, dat in een beroepstermijn van drie 1995, prévoyant un délai de recours de trois mois, soit applicable aux
maanden voorziet, toepasselijk is op de door een openbaar centrum voor décisions prises par un centre public d'aide sociale. En effet, les
maatschappelijk welzijn genomen beslissingen. De openbare centra voor centres publics d'aide sociale ne relèvent d'aucune des institutions
maatschappelijk welzijn hangen immers van geen enkele van de considérées comme étant des institutions de sécurité sociale par
instellingen af die in artikel 2, 2°, van de voormelde wet als l'article 2, 2°, de la loi précitée.
instellingen van sociale zekerheid worden beschouwd.
Ter staving van die interpretatie hanteert het O.C.M.W. van Brussel A l'appui de cette interprétation, le C.P.A.S. de Bruxelles tire
als argument dat een wetsontwerp is neergelegd in de Kamer, dat argument du fait qu'un projet de loi a été déposé à la Chambre, lequel
precies erin voorziet littera a) van het voormelde artikel 2 te prévoit précisément de modifier le a) de l'article 2 précité pour en
wijzigen teneinde de werkingssfeer ervan uit te breiden, wat aldus tot étendre le champ d'application, ayant ainsi pour effet d'inclure dans
gevolg heeft dat de openbare centra voor maatschappelijk welzijn in de la nouvelle définition les centres publics d'aide sociale; le même
nieuwe definitie worden ingesloten; artikel 28 van hetzelfde ontwerp projet, en son article 28, prévoit que, en matière de minimum de
bepaalt dat, inzake het bestaansminimum, de wijziging pas op 1 januari moyens d'existence, la modification n'entrera en vigueur que le 1er
1999 in werking zal treden, waarbij de parlementaire voorbereiding janvier 1999, les travaux préparatoires indiquant expressément que
uitdrukkelijk aangeeft dat de doelstelling van de uitbreiding van de l'objectif de l'extension du champ d'application est de rendre la
werkingssfeer erin bestaat het handvest van de sociale zekerheid Charte de la sécurité sociale applicable indépendamment de
toepasbaar te maken los van de administratie die de rechten van de l'administration qui fixe les droits de l'assuré.
verzekerde vaststelt. Daaruit vloeit voort dat, in de huidige stand van de wetgeving, de Il en résulte que, dans l'état actuel de la législation, les décisions
beslissingen van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn des centres publics d'aide sociale en matière de minimum de moyens
inzake bestaansminimum geregeld blijven door artikel 10 van de wet van d'existence restent régies par l'article 10 de la loi du 7 août 1974,
7 augustus 1974, dat voorziet in een beroepstermijn van één maand lequel prévoit un délai de recours d'un mois à dater de la
vanaf de kennisgeving van de beslissing. Bijgevolg is de notification de la décision. Dès lors, le délai de recours est le même
beroepstermijn dezelfde - één maand - zowel inzake bestaansminimum als - un mois - en matière de minimex comme en matière d'aide sociale, de
inzake sociale bijstand, zodat er geen enkel verschil in behandeling is. telle sorte qu'il n'y a aucune différence de traitement.
A.2. In ondergeschikte orde, in het geval waarin het Hof zou oordelen A.2. A titre subsidiaire, dans l'hypothèse où la Cour considérerait
dat artikel 23 van de wet van 11 april 1995 - en de beroepstermijn van que l'article 23 de la loi du 11 avril 1995 et le délai de recours de
drie maanden waarin het voorziet - van toepassing is op de trois mois qu'il prévoit sont applicables aux décisions des centres
beslissingen van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn inzake bestaansminimum, onderzoekt het O.C.M.W. van Brussel de vraag of de aangelegenheden inzake bestaansminimum en sociale bijstand voldoende vergelijkbaar zijn opdat het bestaande verschil in behandeling op het vlak van de beroepstermijnen discriminerend kan zijn. Het recht op het bestaansminimum wordt, volgens een vaste rechtsleer, gelijkgesteld met de rechten op de andere uitkeringen van sociale zekerheid; die gelijkstelling vloeit voort uit het feit dat het genoemde recht onderworpen is aan toekenningsvoorwaarden en een forfaitair karakter vertoont, waarbij dat alles in een bijzondere wetgeving is vastgesteld. In het geval van de sociale bijstand daarentegen wordt geen enkele forfaitaire uitkering toegekend op basis van een of andere voorwaarde waaraan de begunstigde moet voldoen; het gaat erom, geval per geval publics d'aide sociale en matière de minimex, le C.P.A.S. de Bruxelles examine la question de savoir si les matières du minimex et de l'aide sociale sont suffisamment comparables pour que la différence de traitement existante sur le plan des délais de recours soit discriminatoire. Le droit au minimex, selon une doctrine constante, est assimilé aux droits aux autres prestations de sécurité sociale; cette assimilation résulte de ce que ce droit est soumis à des conditions d'octroi et présente un caractère forfaitaire, le tout étant déterminé par une législation particulière. A l'inverse, dans le cas de l'aide sociale, aucune prestation à caractère forfaitaire n'est allouée en fonction de l'une ou l'autre condition à remplir par le bénéficiaire; il s'agit, au cas par cas, de
een persoon te helpen, hetzij door een financiële hulp of een andere venir en aide à une personne, que ce soit par une aide financière ou
begeleiding. Daaruit volgt dat de aangelegenheid van de sociale toute autre guidance. Il s'ensuit que la matière de l'aide sociale ne
bijstand niet kan worden beschouwd als een deel van de sociale zekerheid. peut être considérée comme faisant partie de la sécurité sociale.
Het verschil in behandeling inzake de beroepstermijnen betreft La différence de traitement en matière de délais de recours concerne
bijgevolg twee onderscheiden en niet-vergelijkbare aangelegenheden en dès lors deux matières distinctes et non comparables et n'est donc pas
is bijgevolg niet discriminerend. discriminatoire.
Memorie van M. ben M'barek Boutgayout Mémoire de M. ben M'barek Boutgayout
A.3. In hoofdorde onderstreept M. ben M'barek Boutgayout dat de wet A.3. A titre principal, M. ben M'barek Boutgayout souligne que la loi
van 11 april 1995 tot invoering van het « handvest » van de sociaal du 11 avril 1995 contenant la Charte de l'assuré social a pour but
verzekerde in de eerste plaats tot doel heeft te strijden tegen de premier de lutter contre la précarité et la pauvreté. Selon la
onzekerheid en de armoede. Volgens de recente rechtsleer is dat doctrine récente, cette Charte s'applique non seulement à la sécurité
handvest niet alleen van toepassing op de sociale zekerheid van sociale des travailleurs salariés et des travailleurs indépendants,
werknemers en zelfstandigen maar ook op de sociale bijstand. mais aussi à l'aide sociale.
Door in artikel 2 het begrip sociale zekerheid te definiëren heeft de Le législateur, en définissant en son article 2 le concept de sécurité
wetgever een zo ruim mogelijke interpretatie van het begrip willen sociale, a voulu donner une interprétation la plus large possible de
geven. Wegens de voormelde ratio legis van de wet dient ervan te la notion. En raison de la ratio legis précitée de la loi, il y a lieu
worden uitgegaan dat zij niet alleen inzake bestaansminimum van de considérer qu'elle s'applique, non seulement en matière de minimex
toepassing is - de enige uitdrukkelijk bedoelde materie - maar meer - seule à être expressément visée - mais plus généralement à
algemeen genomen op de hele sociale bijstand; zo niet zou een groot l'ensemble de l'aide sociale; à défaut de quoi, seraient exclues du
aantal personen die nog meer bescherming door de wetgever behoeven, bénéfice de cette législation un grand nombre de personnes qui ont
van het voordeel van die wetgeving worden uitgesloten. encore plus besoin d'être protégées par le législateur.
A.4. In ondergeschikte orde, in de veronderstelling dat het Hof A.4. A titre subsidiaire, à supposer que la Cour considère que la loi
oordeelt dat de wet van 11 april 1995 niet van toepassing is op de du 11 avril 1995 n'est pas applicable aux bénéficiaires de l'aide
begunstigden van de sociale bijstand, dient daaruit te worden afgeleid sociale, il y a lieu d'en déduire que cette législation est
dat die wetgeving discriminerend is ten aanzien van de artikelen 6 en discriminatoire au regard des articles 6 et 14 de la Convention
14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. européenne des droits de l'homme.
Daar de wet van 11 april 1995 niet van toepassing is op de sociale En ne s'appliquant pas à l'aide sociale, la loi du 11 avril 1995
bijstand, voert zij « een op de nationale oorsprong gebaseerde introduit « une discrimination fondée sur l'origine nationale, en ce
discriminatie in, in zoverre zij het haar eigen ingezetenen mogelijk qu'elle permet à ses nationaux d'introduire un recours contre toute
maakt beroep in te stellen tegen elke beslissing van de openbare décision des centres publics d'aide sociale dans un délai de trois
centra voor maatschappelijk welzijn binnen een termijn van drie
maanden vanaf de kennisgeving van de beslissing, terwijl de mois à dater de la notification de la décision, alors que l'étranger
vreemdeling slechts een termijn van één maand zou genieten »; er wordt ne bénéficierait que d'un délai d'un mois »; il est relevé que « cette
opgemerkt dat « dat verschil in behandeling wat betreft de toegang tot différence de traitement quant à l'accès à la Justice en fonction de
het gerecht op basis van de nationale oorsprong strijdig is met de l'origine nationale est contraire au prescrit de la [Convention
bepalingen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
alsmede met de Grondwet waarvan het Arbitragehof de inachtneming européenne des droits de l'homme] ainsi que de la Constitution dont la
verzekert ». Cour d'arbitrage assure le respect ».
- B - - B -
B.1.1. De wet van 11 april 1995 voert het « handvest » van de sociaal B.1.1. La loi du 11 avril 1995 institue la Charte de l'assuré social.
verzekerde in. Hoofdstuk I bepaalt het toepassingsveld van de wet en Le chapitre Ier détermine le champ d'application de la loi et définit
preciseert verscheidene begrippen. Hoofdstuk II preciseert de diverses notions. Le chapitre II précise les obligations des
verplichtingen van de instellingen van sociale zekerheid en hoofdstuk institutions de sécurité sociale et le chapitre III règle la procédure
III regelt de toekenningsprocedure voor sociale uitkeringen. d'octroi des prestations sociales.
De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 2, 1°, e), en op La question préjudicielle porte sur l'article 2, 1°, e), et sur
artikel 23 van die wet, die bepalen : l'article 23 de cette loi, lesquels disposent :
«

Art. 2.Voor de uitvoering en de toepassing van deze wet en van haar

«

Art. 2.Pour l'exécution et l'application de la présente loi et de

uitvoeringsmaatregelen wordt verstaan onder : ses mesures d'exécution, on entend par :
1° » sociale zekerheid » : 1° " sécurité sociale " :
e) alle regelingen van het stelsel van sociale bijstand, bestaande uit e) l'ensemble des branches du régime d'aide sociale constitué par les
de tegemoetkomingen aan gehandicapten, het recht op een allocations aux handicapés, le droit à un minimum de moyens
bestaansminimum, de gewaarborgde gezinsbijslag en het gewaarborgd d'existence, les prestations familiales garanties et le revenu garanti
inkomen voor bejaarden; aux personnes âgées.

Art. 23.Onverminderd gunstiger bepalingen van specifieke wetten moet

Art. 23.Sans préjudice des dispositions plus favorables prévues dans

des législations particulières, les recours contre les décisions
tegen de beslissingen van de instellingen van sociale zekerheid die prises par les institutions de sécurité sociale compétentes en matière
bevoegd zijn voor de toekenning, de uitbetaling of de terugvordering d'octroi, de paiement ou de récupération de prestations doivent, à
van prestaties, op straffe van verval, beroep worden ingesteld binnen
drie maanden na de kennisgeving van die beslissingen of na de peine de déchéance, être introduits dans les trois mois de leur
kennisneming van de beslissing door de betrokkene. notification ou de la prise de connaissance de la décision par
Elk beroep tot erkenning van een recht tegen een instelling van l'intéressé. Tout recours en reconnaissance d'un droit à l'encontre d'une
sociale zekerheid moet ook worden ingesteld op straffe van verval, institution de sécurité sociale doit également, à peine de déchéance,
binnen drie maanden na de vaststelling van het in gebreke blijven van être introduit dans un délai de trois mois à dater de la constatation
de instelling. » de la carence de l'institution. »
B.1.2. De prejudiciële vraag beoogt eveneens artikel 71 van de B.1.2. La question préjudicielle vise également l'article 71 de la loi
organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, dat bepaalt : « Eenieder kan bij de arbeidsrechtbank in beroep gaan tegen een beslissing inzake individuele dienstverlening te zijnen opzichte genomen door de raad van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn of door één van de organen aan wie de raad bevoegdheden heeft overgedragen. Hetzelfde geldt wanneer één der organen van het centrum één maand, te rekenen van de ontvangst van het verzoek, heeft laten verstrijken zonder een beslissing te nemen. Het beroep moet worden ingesteld binnen de maand te rekenen vanaf hetzij de datum van afgifte ter post van de aangetekende brief waarmee de beslissing wordt meegedeeld, hetzij vanaf de datum van het du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale, lequel dispose : « Toute personne peut former un recours auprès du tribunal du travail contre une décision en matière d'aide individuelle prise à son égard par le conseil du centre public d'aide sociale ou l'un des organes auxquels le conseil a délégué des attributions. Il en est de même lorsqu'un des organes du centre a laissé s'écouler, sans prendre de décision, un délai d'un mois à compter de la réception de la demande. Le recours doit être introduit dans le mois soit de la date de dépôt à la poste du pli recommandé notifiant la décision, soit de la date de
ontvangstbewijs van de beslissing, hetzij vanaf de datum van het l'accusé de réception de la décision, soit de la date d'expiration du
verstrijken van de termijn bepaald in het vorige lid. délai prévu à l'alinéa précédent.
Het beroep werkt niet schorsend. Le recours n'est pas suspensif.
B.1.3. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag alsmede uit het B.1.3. Il ressort des termes de la question préjudicielle comme du
aan de verwijzende rechter voorgelegde geschil blijkt dat de vraag litige soumis au juge a quo que la question se limite à la différence
zich beperkt tot het verschil in termijn voor het beroep tegen de de délai de recours contre les décisions des centres publics d'aide
beslissingen van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, sociale, selon que celles-ci ont pour objet l'octroi du minimum de
naargelang die beslissingen de toekenning van het bestaansminimum of moyens d'existence ou une aide individuelle.
van individuele dienstverlening betreffen. Il s'ensuit que la Cour n'examinera la compatibilité avec les articles
Daaruit volgt dat het Hof de bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 10 et 11 de la Constitution que des articles 23, alinéa 1er, et 71,
van de Grondwet enkel zal onderzoeken voor de voormelde artikelen 23, alinéa 3, précités, et dans la seule mesure où ils prévoient un délai
eerste lid, en 71, derde lid, en enkel in zoverre zij in een
verschillende beroepstermijn voorzien, respectievelijk van drie différent de recours, respectivement de trois mois et de un mois.
maanden en één maand.
B.2. Door het bestaansminimum in te delen bij de sociale zekerheid, in B.2. En rangeant le minimum de moyens d'existence dans la sécurité
de zin van de in het geding zijnde wet, kent de wetgever de sociale, au sens de la loi en cause, le législateur reconnaît la
hoedanigheid van openbare instelling van sociale zekerheid, bedoeld in qualité d'institution publique de sécurité sociale visée à l'article
artikel 2, 2°, a), van de wet van 11 april 1995, toe aan de openbare 2, 2°, a), de la loi du 11 avril 1995 aux centres publics d'aide
centra voor maatschappelijk welzijn, in zoverre zij bevoegd zijn sociale, en tant que ceux-ci sont compétents en matière de minimum de
inzake het bestaansminimum. moyens d'existence.
B.3. De situaties van de personen die een beroep tegen een beslissing B.3. Il y a lieu de comparer la situation des personnes qui
van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn instellen, introduisent un recours contre une décision d'un centre public d'aide
dienen te worden vergeleken naargelang die beslissing betrekking heeft sociale suivant que celle-ci a trait au minimum de moyens d'existence
op het bestaansminimum of op individuele dienstverlening. ou à l'aide individuelle.
B.4. Hoewel zowel het bestaansminimum als de individuele B.4. Bien que tant le minimum de moyens d'existence que l'aide sociale
dienstverlening regelingen zijn die worden beheerd door de openbare soient gérés par les centres publics d'aide sociale, il n'en demeure
centra voor maatschappelijk welzijn, bestaan er tussen beide stelsels pas moins qu'il existe entre les deux régimes des différences
niettemin objectieve verschillen die een verschil in procedureregels objectives susceptibles de justifier une différence dans les règles de
inzake beroep kunnen verantwoorden. procédure en matière de recours.
Overeenkomstig de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht Conformément à la loi du 7 août 1974 instituant le droit à un minimum
op een bestaansminimum, wordt dat minimum toegekend aan diegene die de moyens d'existence, ce minimum est accordé à celui qui ne dispose
geen toereikende bestaansmiddelen heeft en die niet in staat is deze pas de ressources suffisantes et qui n'est pas en mesure de se les
hetzij door eigen inspanningen, hetzij op een andere manier te procurer soit par ses efforts personnels, soit par d'autres moyens.
verwerven. De bedoeling ervan is een behoorlijk minimum van Son but est de garantir un minimum décent de moyens d'existence à
bestaansmiddelen te garanderen aan elke persoon die niet in staat is toute personne qui n'est pas à même de pourvoir à son entretien, ni
in zijn onderhoud te voorzien, noch door zijn arbeid, noch door andere par son travail ni par d'autres allocations ni par ses propres revenus
toelagen, noch door zijn eigen inkomsten van welke aard ook of voor de quelque nature, ou pour laquelle ces revenus sont insuffisants. Le
wie die inkomsten ontoereikend zijn. Het bestaansminimum is een vast minimum de moyens d'existence est un montant fixe; il diffère en
bedrag; het verschilt naar gelang van de gezinssituatie van de fonction de la situation familiale de l'intéressé. Lorsqu'il est
betrokkene. Bij de toekenning ervan wordt rekening gehouden met de andere bestaansmiddelen van de rechthebbende en van zijn echtgenoot. Het wordt toegekend door het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn; minstens de helft van dat bedrag wordt aan het centrum terugbetaald door het Ministerie van Volksgezondheid. De individuele dienstverlening daarentegen, toegekend overeenkomstig artikel 57 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, kan om het even welke hulp in contanten of in natura zijn die zowel van lenigende, curatieve of preventieve aard kan zijn. De wet preciseert niet waarin die hulp bestaat noch onder welke voorwaarden zij wordt toegekend, tenzij dat die hulp « eenieder in de mogelijkheid [moet] stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid » (artikel 1, eerste lid). Zij kan worden toegekend met het oog op het aanvullen van het bestaansminimum maar ook aan diegene die geen recht heeft op dat minimum. Gelet op die verschillende doelstellingen van de beide stelsels, en octroyé, il est tenu compte des autres moyens d'existence de l'ayant droit et de son conjoint. Il est accordé par le centre public d'aide sociale; la moitié au moins de ce montant est remboursée au centre par le ministère de la Santé publique. Par contre, l'aide individuelle accordée conformément à l'article 57 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale peut être n'importe quelle aide en espèces ou en nature, aussi bien palliative que curative ou préventive. La loi ne précise pas en quoi consiste cette aide ni à quelles conditions elle est accordée si ce n'est en ce que celle-ci devra « permettre à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine » (article 1er, alinéa 1er). Elle peut être octroyée en vue de compléter le minimum de moyens d'existence mais également à celui qui n'y a pas droit. Eu égard à cette différence de fonction des deux régimes, et notamment
met name de noodzaak die eruit voortvloeit de individuele à la nécessité qui en découle d'adapter l'aide individuelle à une
dienstverlening aan te passen aan een concrete situatie die snel kan situation concrète susceptible d'évoluer rapidement, la différence
evolueren, is het bestaande verschil inzake beroepstermijn - drie existant en matière de délai de recours - trois mois en ce qui
maanden wat betreft het bestaansminimum, één maand voor de individuele concerne le minimum de moyens d'existence, un mois pour l'aide
dienstverlening - niet discriminerend. individuelle - n'est pas discriminatoire.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour,
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 2, 1°, e), en 23 van de wet van 11 april 1995 tot Les articles 2, 1°, e), et 23 de la loi du 11 avril 1995 visant à
invoering van het « handvest » van de sociaal verzekerde en artikel 71 instituer « la charte » de l'assuré social, et l'article 71 de la loi
van de organieke wet van 8 juli 1976 betrefffende de openbare centra du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale,
voor maatschappelijk welzijn, gewijzigd bij de wet van 11 april 1995, modifié par la loi du 11 avril 1995, tels qu'ils étaient en vigueur au
zoals die van kracht waren op 1 januari 1997, schenden de artikelen 10 1er janvier 1997, ne violent pas les articles 10 et 11 de la
en 11 van de Grondwet niet doordat de verzoeker of begunstigde van een Constitution en ce que le demandeur ou le bénéficiaire d'une aide
individuele dienstverlening over een termijn van één maand beschikt om individuelle dispose d'un délai d'un mois pour introduire un recours
een beroep in te stellen voor de arbeidsrechtbank tegen een beslissing devant le tribunal du travail contre une décision prise à son égard
die te zijnen aanzien is genomen door een openbaar centrum voor par un centre public d'aide sociale, alors que le demandeur ou le
maatschappelijk welzijn, terwijl de verzoeker of begunstigde van het bénéficiaire du minimum de moyens d'existence dispose d'un délai de
bestaansminimum over een termijn van drie maanden beschikt. trois mois.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 1998. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 octobre 1998.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^