← Terug naar "Arrest nr. 101/98 van 21 oktober 1998 Rolnummer 1122 In zake : de prejudiciële vraag
betreffende artikel 46, § 2, tweede lid, van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld
door de Politierechtbank te Westerlo. Het Arbitrageho samengesteld uit de voorzitters
L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. Martens, G. De Baets,(...)"
Arrest nr. 101/98 van 21 oktober 1998 Rolnummer 1122 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 46, § 2, tweede lid, van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld door de Politierechtbank te Westerlo. Het Arbitrageho samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. Martens, G. De Baets,(...) | Arrêt n° 101/98 du 21 octobre 1998 Numéro du rôle : 1122 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, posée par le Tribunal de police de Westerlo. |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 101/98 van 21 oktober 1998 | Arrêt n° 101/98 du 21 octobre 1998 |
Rolnummer 1122 | Numéro du rôle : 1122 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 46, § 2, tweede | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 46, § 2, |
lid, van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, gesteld door de | alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, |
Politierechtbank te Westerlo. | posée par le Tribunal de police de Westerlo. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de | composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. |
rechters P. Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, H. Coremans en A. Arts, | Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, H. Coremans et A. Arts, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, | greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij vonnis van 24 juni 1997 in zake het openbaar ministerie en de | Par jugement du 24 juin 1997 en cause du ministère public et des |
burgerlijke partijen M.-J. Verhaert en L. Serneels tegen D. Smets, | parties civiles M.-J. Verhaert et L. Serneels contre D. Smets, dont |
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 2 juli | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 2 juillet 1997, le |
1997, heeft de Politierechtbank te Westerlo de volgende prejudiciële | Tribunal de police de Westerlo a posé la question préjudicielle |
vraag gesteld : | suivante : |
« Houdt de omstandigheid dat krachtens artikel 46, par. 2, tweede lid | « Le fait que le personnel engagé sous contrat de travail dans le |
van de Arbeidsongevallenwet d.d. 10 april 1971 (zoals gewijzigd door | secteur privé et qui est victime d'un accident (sur le chemin) du |
art. 4 van de Wet van 07 juli 1978) het personeel onder | travail ne peut, en vertu de l'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du |
arbeidsovereenkomst in de particuliere sector dat het slachtoffer is | 10 avril 1971 sur les accidents du travail (modifié par l'article 4 de |
van een arbeids(weg)ongeval slechts een eis tot vergoeding kan | la loi du 7 juillet 1978), introduire une demande d'indemnisation sur |
instellen op basis van het gemeen recht nadat de vergoeding uit hoofde | la base du droit commun qu'après que l'indemnité résultant de la |
van de Arbeidsongevallen-wetgeving is bepaald, terwijl het door de | législation sur les accidents du travail a été déterminée, alors que |
overheid contractueel tewerkgestelde personeel dat het slachtoffer is | le personnel engagé sous contrat par l'autorité publique, qui est |
van een arbeids(weg)ongeval wél de keuze heeft om een eis tot | victime d'un accident (sur le chemin) du travail, a quant à lui le |
vergoeding eerst in te stellen hetzij op basis van het gemeen recht, | choix d'introduire d'abord une demande d'indemnisation sur la base du |
hetzij op basis van het arbeidsongevallenrecht, niet in zoverre een | droit commun ou sur la base du droit des accidents du travail, ne |
schending in van het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel en het | recèle-t-il pas une violation des principes constitutionnels d'égalité |
niet-discriminatiebeginsel vervat in de artikelen 10 en 11 van de | et de non-discrimination inscrits aux articles 10 et 11 de la |
Grondwet, dat binnen éénzelfde groep justitiabelen, namelijk de | Constitution, en tant qu'il est instauré au sein d'un même groupe de |
contractuele werknemers in het algemeen, een verschil in behandeling | justiciables, à savoir les travailleurs sous contrat en général, une |
wordt ingesteld waarvoor geen objectieve en redelijke verantwoording | différence de traitement pour laquelle il n'existe pas de |
bestaat ? » | justification objective et raisonnable ? » |
II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
De burgerlijke partij M.-J. Verhaert was op 30 mei 1991 het | La partie civile M.-J. Verhaert fut victime, le 30 mai 1991, d'un |
slachtoffer van een arbeids(weg)ongeval. Dat ongeval overkwam haar op | accident (sur le chemin) du travail. Cet accident est survenu sur le |
de weg van het werk - zij was deeltijds tewerkgesteld als | trajet entre le lieu du travail - elle était occupée à temps partiel |
onderhoudswerkvrouw bij het Koninklijk Technisch Atheneum te Westerlo | comme nettoyeuse au « Koninklijk Technisch Atheneum » de Westerlo - et |
- naar huis. | le domicile. |
De burgerlijke partij is een door de overheid contractueel | La partie civile est une travailleuse engagée sous contrat par les |
tewerkgesteld werkneemster op wie de wet van 3 juli 1967 betreffende | pouvoirs publics qui entre dans le champ d'application de la loi du 3 |
de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg | juillet 1967 sur la réparation des dommages résultant des accidents du |
naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector van | travail, des accidents survenus sur le chemin du travail et des |
toepassing is, zoals op het statutair overheidspersoneel. | maladies professionnelles dans le secteur public, tout comme le |
personnel statutaire des pouvoirs publics. | |
Uit de wet van 13 juli 1973 blijkt dat de wetgever voor de | Il résulte de la loi du 13 juillet 1973 que le législateur entendait |
overheidssector de gelijkschakeling beoogde met de tekst van de toen | aligner la réglementation applicable au secteur public sur le texte, |
recent voor de particuliere sector ingevoerde arbeidsongevallenwet van | qui venait alors d'être instauré pour le secteur privé, de la loi du |
10 april 1971. Ter zake van de samenloop van vergoedingen werd bij de | 10 avril 1971 sur les accidents du travail. S'agissant du cumul des |
wet van 13 juli 1973 artikel 14, § 2, tweede lid, van de wet van 3 | indemnités, la loi du 13 juillet 1973 a modifié l'article 14, § 2, |
juli 1967 gewijzigd om te luiden zoals het toenmalige oorspronkelijke | alinéa 2, de la loi du 3 juillet 1967 pour disposer, comme l'article |
artikel 46, § 2, tweede lid, van de wet van 10 april 1971 : « De | 46, § 2, alinéa 2, originaire de la loi du 10 avril 1971 : « |
volgens het gemeen recht toegekende schadevergoeding kan evenwel niet | Toutefois, la réparation en droit commun ne peut être cumulée avec les |
samengevoegd worden met de krachtens deze wet toegekende vergoedingen ». | indemnités résultant de la présente loi ». |
Ingevolge artikel 4 van de wet van 7 juli 1978 luidt het voormelde | Par suite de l'article 4 de la loi du 7 juillet 1978, le prédit |
artikel 46, § 2, tweede lid, van de arbeidsongevallenwet thans : « De volgens het gemeen recht toegekende vergoeding, die geen betrekking kan hebben op de vergoeding van de lichamelijke schade zoals zij gedekt is door deze wet, mag samengevoegd worden met de krachtens deze wet toegekende vergoedingen ». Op grond van die wetswijziging hebben de uitkeringen toegekend op basis van de arbeidsongevallenwet voorrang op de gemeenrechtelijke vergoedingen. Terwijl voorheen het slachtoffer van een arbeidsongeval de keuze had om een eis tot vergoeding eerst in te stellen op basis van het gemeen recht ofwel op basis van het arbeidsongevallenrecht, werd dat « | article 46, § 2, alinéa 2, de la loi sur les accidents du travail dispose actuellement : « La réparation en droit commun qui ne peut se rapporter à l'indemnisation des dommages corporels, telle qu'elle est couverte par la présente loi, peut se cumuler avec les indemnités résultant de la présente loi ». En vertu de cette modification législative, les indemnités accordées sur la base de la loi sur les accidents du travail ont la priorité sur les indemnités de droit commun. Alors qu'auparavant, il était loisible à la victime d'un accident du travail d'introduire une demande d'indemnisation en se fondant d'abord sur le droit commun - plutôt que sur le droit des accidents du travail -, la modification législative susmentionnée a supprimé ce « droit |
optierecht » door de aangehaalde wetswijziging afgeschaft en kan de | d'option » et l'indemnisation de droit commun ne peut être déterminée |
gemeenrechtelijke vergoeding pas worden bepaald nadat de vergoedingen | qu'après que les indemnités résultant de la législation sur les |
uit hoofde van de arbeidsongevallenwetgeving zijn vastgesteld, zulks | accidents du travail ont été fixées par le tribunal compétent en la |
door de ter zake bevoegde rechtbank, namelijk de arbeidsrechtbank. | matière, à savoir le tribunal du travail. |
Doordat artikel 14, § 2, tweede lid, van de wet van 3 juli 1967 niet | L'article 14, § 2, alinéa 2, de la loi du 3 juillet 1967 n'ayant pas |
in vergelijkbare zin werd gewijzigd, blijft het optierecht in de | été modifié dans un sens comparable, le droit d'option continue, dans |
interpretatie van de verwijzende rechter nog steeds bestaan in de | l'interprétation du juge a quo, d'exister dans le secteur public. |
overheidssector. | |
De Politierechtbank besloot dan ook dat door het optierecht af te | Le Tribunal de police a dès lors conclu qu'en supprimant le droit |
schaffen in het ene geval en te behouden in het andere geval, de | d'option dans un cas et en le maintenant dans l'autre, le législateur |
wetgever een verschil in behandeling heeft ingevoerd dat aan de | a instauré une différence de traitement qu'il convenait de soumettre à |
beoordeling van het Hof diende te worden voorgelegd en heeft daarom de | l'appréciation de la Cour et a donc posé la question préjudicielle |
voormelde prejudiciële vraag gesteld. | citée plus haut. |
III. De rechtspleging voor het Hof | III. La procédure devant la Cour |
Bij beschikking van 2 juli 1997 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 2 juillet 1997, le président en exercice a désigné |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel | La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la |
77 van de organieke wet bij op 14 augustus 1997 en 12 september 1997 | loi organique, par lettres recommandées à la poste les 14 août 1997 et |
ter post aangetekende brieven. | 12 septembre 1997. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 augustus 1997. | Moniteur belge du 15 août 1997. |
Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
- M.-J. Verhaert en L. Serneels, Koninkrijk 4, 2200 | - M.-J. Verhaert et L. Serneels, Koninkrijk 4, 2200 |
Morkhoven-Herentals, bij op 29 september 1997 ter post aangetekende | Morkhoven-Herentals, par lettre recommandée à la poste le 29 septembre |
brief; | 1997; |
- de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 29 september | - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par |
1997 ter post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 29 septembre 1997. |
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 7 november 1997 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 7 novembre 1997. |
M.-J. Verhaert en L. Serneels hebben een memorie van antwoord | M.-J. Verhaert et L. Serneels ont introduit un mémoire en réponse, par |
ingediend bij op 2 december 1997 ter post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 2 décembre 1997. |
Bij beschikkingen van 18 december 1997 en 30 juni 1998 heeft het Hof | Par ordonnances du 18 décembre 1997 et du 30 juin 1998, la Cour a |
de termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot | prorogé respectivement jusqu'aux 2 juillet 1998 et 2 janvier 1999 le |
respectievelijk 2 juli 1998 en 2 januari 1999. | délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
Bij beschikking van 29 april 1998 heeft het Hof de zaak in gereedheid | Par ordonnance du 29 avril 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état |
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 27 mei 1998. | et fixé l'audience au 27 mai 1998. |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats, |
bij op 30 april 1998 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 30 avril 1998. |
Op de openbare terechtzitting van 27 mei 1998 : | A l'audience publique du 27 mai 1998 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. Mr. Y. Mertens loco Mr. L. Obbels, advocaten bij de balie te | . Me Y. Mertens loco Me L. Obbels, avocats au barreau de Malines, pour |
Mechelen, voor M.-J. Verhaert en L. Serneels; | M.-J. Verhaert et L. Serneels; |
. Mr. J. Vanden Eynde, advocaat bij de balie te Brussel, voor de | . Me J. Vanden Eynde, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil |
Ministerraad; | des ministres; |
- hebben de rechters-verslaggevers G. De Baets en P. Martens verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens ont fait rapport; |
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
- is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
IV. In rechte | IV. En droit |
- A - | - A - |
Standpunt van de Ministerraad | Position du Conseil des ministres |
A.1.1. De Ministerraad analyseert allereerst de totstandkoming van | A.1.1. Le Conseil des ministres analyse en premier lieu la genèse de |
artikel 46, § 2, van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, dat | l'article 46, § 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du |
het reeds voordien bestaande verbod van cumulatie van vergoedingen | travail, qui a confirmé l'interdiction de cumul des indemnités, qui |
bevestigde. | existait déjà. |
De draagwijdte van artikel 46, § 2, werd in de memorie van toelichting | La portée de l'article 46, § 2, a été précisée comme suit dans |
als volgt gepreciseerd : | l'exposé des motifs : |
« Uit de inhoud van artikel 19, derde lid, kon reeds afgeleid worden | « Que la victime, dans le cas où elle dispose de l'action de droit |
dat de getroffene, wanneer hij een rechtsvordering volgens het gemeen | commun, puisse opter entre l'intentement de celle-ci et le régime |
recht kon instellen, [...] de keuze had tussen het instellen van die | forfaitaire, voilà qui ressortait déjà du troisième alinéa de |
vordering en het forfaitaire stelsel. Niets verplichtte echter de | l'article 19. Rien n'obligeait toutefois l'assureur, débiteur de la |
verzekeraar, schuldenaar van de forfaitaire schadeloosstelling, die schadeloosstelling te betalen aan de getroffene of de rechthebbenden die de moeilijke en soms zeer lange weg van de rechtsvordering volgens het gemeen recht gekozen hadden. De verzekeraar zal hen voortaan, zonder hiertoe uitgenodigd te moeten worden, de vergoedingen betalen waarop ze recht hebben binnen de bij dit ontwerp vastgestelde termijn. Het spreekt vanzelf - dat is de betekenis van paragraaf 2, tweede lid - dat de schadeloosstelling toegekend krachtens deze wet in geen geval kan samengevoegd worden met de schadeloosstelling toegekend krachtens het gemeen recht. | réparation forfaitaire, d'allouer le bénéfice de celle-ci à la victime ou aux ayants droit qui avaient choisi la voie difficile et parfois fort longue de la procédure de droit commun. L'assureur devra désormais, sans y être invité, liquider les indemnités qui leur reviennent dans les délais fixés par le présent projet de loi. Il va de soi - tel est le sens du deuxième alinéa du paragraphe 2 - que le bénéfice des indemnités accordées en exécution de la présente loi ne peut être cumulé avec la réparation accordée sur base du droit commun. |
De voorgestelde formule heeft de volgende voordelen : | La formule présentée comporte les avantages suivants : |
a) de getroffene ontvangt onmiddellijk de bedragen waarop hij | a) la victime obtient immédiatement les montants auxquels elle a droit |
krachtens deze wet recht heeft; | en vertu de la présente loi; |
b) het gevaar is uitgesloten dat de getroffene door de verzekeraar | b) le danger résultant de la possibilité pour la victime d'obtenir de |
vergoed wordt voor de opgelopen schade en terzelfdertijd door de | l'assureur la réparation forfaitaire du préjudice encouru et de se |
rechter een vergoeding krachtens het gemeen recht toegewezen krijgt | voir allouer par le juge la réparation de ce même préjudice sur base |
voor dezelfde schade. De rechter zal, zo het slachtoffer de zaak voor | du droit commun est désormais exclu. Saisi d'un recours introduit par |
hem aanhangig maakt, nog slechts schadevergoeding kunnen toekennen | la victime, le juge ne pourra lui accorder que la réparation du |
voor de schade die niet gedekt is door de arbeidsongevallenwetgeving » | dommage non couvert par la loi sur les accidents du travail; » (Doc. |
(Gedr. St., Senaat, 1969-1970, nr. 328, pp. 27-28). | parl., Sénat, 1969-1970, n° 328, pp. 27-28). |
Op grond van die bepaling heeft het slachtoffer in ieder geval recht | En vertu de cette disposition, la victime a droit, en tout état de |
op de vergoedingen krachtens de arbeidsongevallenwet; naar gemeen | cause, aux indemnités prévues par la loi sur les accidents du travail; |
recht kan het slachtoffer enkel en alleen schadeloosstelling eisen | selon le droit commun, la victime peut uniquement exiger une |
voor de schade die niet wordt gedekt door de | réparation du dommage non couvert par la législation sur les accidents |
arbeidsongevallenwetgeving. Het slachtoffer kan, met andere woorden, | du travail. En d'autres termes, la victime ne peut, en droit commun, |
naar gemeen recht, geen aanspraak maken op vergoeding voor de schade | revendiquer une indemnisation du dommage couvert par la législation |
die door de arbeidsongevallenwetgeving wordt gedekt. Het Hof van | sur les accidents du travail. La Cour de cassation confirma dans son |
Cassatie bevestigde bij arrest van 22 maart 1982 (Pas., I, 858) dat | arrêt du 22 mars 1982 (Pas., I, 858) que l'article 46, § 2, de la loi |
artikel 46, § 2, van de wet van 10 april 1971 inderdaad de regels | du 10 avril 1971 a effectivement modifié les règles en matière de |
inzake aansprakelijkheid heeft gewijzigd ten opzichte van de voorheen | responsabilité par rapport à la législation antérieure. |
bestaande wetgeving. | |
A.1.2. Bij artikel 8 van de wet van 13 juli 1973 werd artikel 14 van | A.1.2. L'article 8 de la loi du 13 juillet 1973 a remplacé l'article |
de wet van 3 juli 1967 vervangen en werden de beginselen opgenomen tot | 14 de la loi du 3 juillet 1967 et contient les principes de la |
regeling van de burgerlijke aansprakelijkheid en de | |
indeplaatsstelling. Uit de parlementaire voorbereiding van dat artikel | responsabilité civile et de la subrogation. Les travaux préparatoires |
blijkt dat de nieuwe bepalingen van artikel 14 van de wet van 3 juli | de cet article révèlent que les nouvelles dispositions de l'article 14 |
1967 de in artikel 46 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 | de la loi du 3 juillet 1967 ont repris et adapté pour le secteur |
voorgeschreven grondregelen van de burgerlijke aansprakelijkheid | public les principes fondamentaux de la responsabilité civile inscrits |
overnamen en aanpasten aan de overheidssector (Gedr. St., Kamer, | à l'article 46 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail |
1972-1973, nr. 468/2, p. 4). | (Doc. parl., Chambre, 1972-1973, n° 468/2, p. 4). |
Artikel 14 van de wet van 3 juli 1967, aldus gewijzigd, diende dan ook | L'article 14 de la loi du 3 juillet 1967, modifié de la sorte, devait |
te worden geïnterpreteerd op identieke wijze als artikel 46, § 2, van | par conséquent être interprété de la même façon que l'article 46, § 2, |
de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 zodat het cumulatieverbod | de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, si bien que |
van vergoedingen voor dezelfde schade krachtens de | l'interdiction de cumul des indemnités pour le même dommage est |
arbeidsongevallenwet en krachtens het gemeen recht geldt. | applicable en vertu de la loi sur les accidents du travail et en vertu |
Het optierecht werd afgeschaft, in die zin dat het slachtoffer niet | du droit commun. Le droit d'option a été supprimé, en ce sens que la victime ne peut |
kan kiezen op welke vergoeding aanspraak wordt gemaakt; het | choisir l'indemnisation à laquelle elle prétend; elle a droit, en tout |
slachtoffer heeft in ieder geval recht op de vergoeding krachtens de | état de cause, à une indemnisation en vertu de la législation sur les |
arbeidsongevallenwetgeving en kan naar gemeen recht enkel aanspraak | accidents du travail et ne peut, en droit commun, revendiquer une |
maken op schade die niet is gedekt door de arbeidsongevallenwetgeving | indemnité que pour un dommage non couvert par cette même législation |
(zie Cass., 1 juni 1993, Pas., 1993, I, 531). | (voy. Cass., 1er juin 1993, Pas., 1993, I, 531). |
A.1.3. Uiteraard werd artikel 46, § 2, tweede lid, gewijzigd bij | |
artikel 4 van de wet van 7 juli 1978, doch die wijziging strekt er | A.1.3. L'article 4 de la loi du 7 juillet 1978 a certes aussi modifié |
slechts toe beter de beginselen te bevestigen die reeds in die | l'article 46, § 2, alinéa 2, mais cette modification a pour seul objet |
bepaling waren vervat, maar waarvan de interpretatie klaarblijkelijk | de mieux confirmer les principes que contenait déjà cette disposition, |
aanleiding gaf tot moeilijkheden, zoals in de memorie van toelichting | dont l'interprétation donnait manifestement lieu à quelques |
werd vastgesteld, maar waarbij werd gesteld : | difficultés, ainsi qu'il a été constaté dans l'exposé des motifs : |
« De memorie van toelichting bij het ontwerp van de | « L'exposé des motifs du projet de loi sur les accidents du travail |
arbeidsongevallenwet (Senaat, 1969-1970, Stuk nr. 328) is nochtans | (Sénat, 1969-1970, Doc. n° 328) est cependant clair : " Il |
duidelijk : " Ten slotte wordt een nieuwe bepaling opgenomen om de | (c'est-à-dire le texte) introduit enfin une disposition nouvelle, |
rechten van de door arbeidsongevallen getroffenen en hun | |
rechthebbenden te beschermen wanneer ze een rechtsvordering | destinée à sauvegarder les droits des victimes d'accidents du travail |
betreffende de aansprakelijkheid bij de burgerlijke rechtsmachten | ou leurs ayants droit qui ont intenté une action en responsabilité |
aanhangig maken " (blz. 25) en verder " De rechter (in gemeen recht) | devant les juridictions civiles " (p. 25) et, plus loin, " Saisi d'un |
zal, zo het slachtoffer de zaak voor hem aanhangig maakt, nog slechts | recours introduit par la victime, le juge (en droit commun) ne pourra |
schadevergoeding kunnen toekennen voor de schade die niet gedekt is | lui accorder que la réparation du dommage non couvert par la loi sur |
door de Arbeidsongevallenwet " (blz. 28). | les accidents du travail " (p. 28). |
Het verslag van senator Pede (Senaat, 1970-1971, Stuk 215, blz. 153) | Le rapport du sénateur Pede (Sénat, 1970-1971, Doc. n° 215, p. 153) |
laat evenmin aan duidelijkheid te wensen over : " de verzekeraar moet | est tout aussi clair : " l'assureur doit payer les indemnités |
de vergoedingen die voortvloeien uit onderhavige wet betalen, ook | |
wanneer de getroffene een geding inzake burgerlijke aansprakelijkheid | résultant de la présente loi, lors même que la victime intenterait un |
inspant ". | procès en responsabilité civile ". |
Ten einde nochtans beter deze beginselen te bevestigen stellen wij een | Toutefois, en vue de mieux asseoir ces principes, nous proposons |
tekstaanpassing voor zodat het slachtoffer of zijn rechthebbenden : | d'adapter le texte de manière que la victime ou ses ayants droit : |
1. geen keuze [hebben] tussen de regeling arbeidsongevallen en de | 1. n'aient pas le choix entre le régime des accidents du travail et le |
regeling gemeen recht; | droit commun; |
2. steeds voor de regeling arbeidsongevallen in aanmerking komen; | 2. relèvent toujours du régime des accidents du travail; |
3. een bijkomende vordering in gemeen recht kunnen instellen voor | 3. puissent former une demande accessoire en droit commun du chef de |
lichamelijke, morele en materiële schade; | dommages corporels, moraux et matériels; |
4. in gemeen recht een vergoeding wegens lichamelijke schade kunnen | 4. puissent obtenir en droit commun une indemnité pour dommages |
bekomen, onder aftrek van de forfaitaire schadevergoedingen wegens | corporels, sous déduction des indemnités forfaitaires prévues dans le |
arbeidsongeval [...]; | régime des accidents du travail [...]; |
5. voor dezelfde lichamelijke schade geen twee vergoedingen kunnen | 5. ne puissent pas bénéficier de deux indemnités pour les mêmes |
genieten [...], al geschiedt de berekening van die vergoedingen op een | dommages corporels [...], même si le calcul des indemnités s'effectue |
andere basis [...]; | sur une base différente [...]; |
6. de morele schade volledig met de forfaitaire vergoeding mag | 6. puissent cumuler intégralement les dommages moraux avec l'indemnité |
gecumuleerd worden [...] » (Gedr. St., Kamer, B.Z. 1974, nr. 203/1, | forfaitaire [...] » (Doc. parl., Chambre, S.E., 1974, n° 203/1, pp. |
pp. 2-3). | 2-3). |
De aanpassing van artikel 46, § 2, strekte er enkel toe de | L'adaptation de l'article 46, § 2, visait uniquement à préciser les |
bewoordingen van dat artikel nader te preciseren en geenszins een | termes de cet article et n'entendait nullement modifier totalement le |
totale wijziging van het systeem van schadevergoeding te | système des indemnisations. C'est pour cette raison que le ministre |
bewerkstelligen. Om die reden meende de bevoegde minister een | compétent s'est opposé à un amendement qu'un député proposait |
amendement van een volksvertegenwoordiger op het wijzigende artikel te | d'apporter à l'article modificatif, et ce en vertu des considérations |
moeten bestrijden op grond van de volgende motivering : | suivantes : |
« De Minister vraagt de verwerping van het amendement. Hij merkt eerst | « Le Ministre a demandé le rejet de l'amendement. D'abord, fait-il |
en vooral op dat de huidige wet die kwestie niet duidelijk regelt en | remarquer, la législation actuelle n'apporte pas de réponse claire à |
dat het daarom passend leek de bewoordingen ervan nader te preciseren. | cette question et c'est pour cette raison, précisément, qu'il a paru |
opportun d'en préciser les termes. | |
Uit de memorie van toelichting van de wet van 10 april 1971 blijkt | L'exposé des motifs de la loi du 10 avril 1971 révèle, cependant, que |
evenwel dat het wel degelijk de bedoeling van de wetgever was aan het | l'intention du législateur semble bien avoir été de ne pas laisser le |
slachtoffer geen vrije keuze te laten wat betreft de vergoeding van de | choix à la victime pour la réparation du dommage couvert par la |
schade die gedekt wordt door de wetgeving op de arbeidsongevallen. | législation sur les accidents du travail. |
Voorts wijst de Minister erop dat de meerderheid van de rechtspraak, | Ensuite, il relève que la jurisprudence, confrontée à un texte ambigu, |
bij het hanteren van die dubbelzinnige tekst, besloten heeft het | a décidé en majorité, de ne pas laisser l'option à la victime. |
slachtoffer geen vrije keuze te laten. | |
Professor Denis vat de status quaestionis uitstekend samen in zijn " | L'état de la question est bien résumé par le professeur Denis dans son |
Précis de droit de la sécurité sociale " (Larcier, 3e druk, 1977, blz. | " Précis de droit de la sécurité sociale " (Larcier, 3e édition, 1977, |
11-64). | page 11-64). |
« Los van de eventueel door het slachtoffer of zijn rechtverkrijgenden | « Indépendamment de l'action en responsabilité civile éventuellement |
ingestelde en op de burgerrechtelijke aansprakelijkheid berustende | intentée par la victime ou par ses ayants droit, l'assureur reste tenu |
vordering, is de verzekeraar gehouden de forfaitaire vergoedingen | de payer les indemnités forfaitaires dans les délais fixés par la loi |
binnen de door de wet gestelde termijnen te betalen (art. 46, § 2, | (art. 46, § 2, al. 1). Cette disposition a-t-elle pour conséquence |
eerste lid). Vloeit uit die bepaling voort dat het verboden is de | d'interdire le choix de la réparation la plus avantageuse en manière |
voordeligste vergoeding te kiezen, zodat het slachtoffer of zijn | telle que la victime ou ses ayants droit pourraient uniquement |
rechtverkrijgenden van degene die aansprakelijk is voor het ongeval, | |
alleen de vergoeding kan vorderen van het gedeelte van de schade dat | réclamer au responsable de l'accident, la part du préjudice non |
niet gedekt wordt door de forfaitaire schadeloosstelling en er geen | couverte par les indemnités forfaitaires et que se trouverait ainsi |
gevaar bestaat dat vergoedingen worden samengevoegd ? | écarté tout risque de cumul des réparations ? |
Dat schijnt wel de oplossing te zijn die in de memorie van toelichting | Telle semble bien avoir été la solution voulue par l'exposé des motifs |
nagestreefd wordt. | de la loi. |
Een gedeelte van de rechtsleer, alsmede bepaalde beslissingen van de | Une partie de la doctrine et certaines décisions de jurisprudence |
rechtspraak besluiten nochtans tot de handhaving van de | concluent cependant au maintien du droit d'option (sous réserve de |
keuzemogelijkheid (de cumulatie blijft verboden), althans wanneer de | l'interdiction du cumul), à tout le moins lorsque l'indemnisation |
forfaitaire schadevergoeding wordt betwist. " | forfaitaire fait l'objet d'une contestation. " |
On voit ainsi, contrairement à ce que soutient l'auteur de | |
Daaruit blijkt dat artikel 4 van het ontwerp, in strijd met wat de | l'amendement, que l'article 4 du projet est plutôt la consécration des |
indiener van het amendement beweert, de bedoeling van de wetgever van | intentions du législateur de 1971 et de l'interprétation donnée à |
1971 en de interpretatie van artikel 46 door onze hoven en rechtbanken | l'article 46 par nos cours et tribunaux. » (Doc. parl., Chambre, |
in feite bekrachtigt. » (Gedr. St., Kamer, 1977-1978, nr. 368/4, pp. | 1977-1978, n° 368/4, pp. 3-4). |
3-4). Aldus lijkt het er volgens de Ministerraad op dat de wijziging van | Il semble donc, selon le Conseil des ministres, que la modification de |
artikel 46, § 2, door de wet van 7 juli 1978 er enkel toe strekte de | l'article 46, § 2, par la loi du 7 juillet 1978 visait uniquement à |
bestaande beginselen te bevestigen. | confirmer les principes existants. |
A.1.4. De Ministerraad erkent dat een gedeelte van de rechtspraak en | A.1.4. Le Conseil des ministres reconnaît qu'une partie de la |
jurisprudence et de la doctrine a également déduit de la modification | |
de rechtsleer uit de wetswijziging van 7 juli 1978 eveneens heeft | législative du 7 juillet 1978 que l'option dont dispose la victime de |
afgeleid dat de optie voor het slachtoffer om eerst te kiezen om | |
schadeloosstelling te vorderen naar gemeen recht (buiten en boven de | choisir d'abord une indemnisation en droit commun (à côté et en plus |
schade welke gedekt is door de arbeidsongevallenwetgeving) en zich pas | du dommage couvert par la législation sur les accidents du travail) et |
dan te beroepen op de forfaitaire vergoeding van de | de n'invoquer qu'ensuite l'indemnité forfaitaire prévue par la |
arbeidsongevallenwetgeving, eveneens werd afgeschaft. Sinds de | législation sur les accidents du travail, a aussi été supprimée. |
wijziging van artikel 46, § 2, tweede lid, door de wet van 7 juli | Depuis la modification de l'article 46, § 2, alinéa 2, par la loi du 7 |
1978, zou het slachtoffer van een arbeidsongeval bijgevolg eerst | juillet 1978, la victime d'un accident du travail devrait par |
aanspraak moeten maken op de forfaitaire vergoeding van de arbeidsongevallenwetgeving en zich pas dan, voor andere of bijkomende schade, tot de aansprakelijke voor het ongeval kunnen richten teneinde schadevergoeding te verkrijgen naar gemeen recht. De rechtspraak en rechtsleer die in de verwijzingsbeslissing worden aangehaald, bevestigen evenwel dat het gaat om een interpretatie van de bewoordingen van artikel 46, § 2, tweede lid, die nog steeds een dubbelzinnig karakter vertoont, waaromtrent geen volledige unanimiteit bestaat in rechtsleer en rechtspraak. Vast staat dat het de bedoeling van de wetgever is geweest sinds de wet van 13 juli 1973 om de arbeidsongevallenwetgeving inzake de overheidssector zoveel mogelijk af te stemmen op de | conséquent d'abord demander l'indemnisation forfaitaire prévue par la législation sur les accidents du travail et ne pourrait qu'ensuite, pour d'autres dommages ou des dommages supplémentaires, poursuivre le responsable de l'accident aux fins d'obtenir une indemnisation en droit commun. La jurisprudence et la doctrine citées dans la décision de renvoi confirment toutefois qu'il s'agit d'une interprétation de l'article 46, § 2, alinéa 2, qui présente encore toujours une ambiguïté et qui ne fait pas l'unanimité dans la jurisprudence et la doctrine. Le législateur a clairement eu l'intention, depuis la loi du 13 juillet 1973, d'aligner autant que possible la législation en matière d'accidents du travail concernant le secteur public sur celle |
arbeidsongevallenwetgeving in de privé-sector. Uit de memorie van | applicable au secteur privé. Il ressort de l'exposé des motifs de la |
toelichting bij de wet van 7 juli 1978 en de antwoorden van de | loi du 7 juillet 1978 et des réponses données par le ministre de la |
toenmalige Minister van Sociale Voorzorg op de amendementen ter zake | Prévoyance sociale de l'époque aux amendements formulés en la matière |
blijkt dat die wijziging geenszins een verandering van de principes | que cette modification ne portait nullement sur les principes, mais |
beoogde, doch enkel een verduidelijking en precisering nastreefde. | entendait uniquement apporter des éclaircissements et des précisions. |
A.2. De Ministerraad wenst, met het oog op de juiste beoordeling van | A.2. En vue d'une appréciation exacte de la question préjudicielle, le |
de prejudiciële vraag, de volgende principes te bevestigen die gemeen | Conseil des ministres souhaite confirmer les principes suivants qui |
zijn aan de arbeidsongevallenverzekering in de privé-sector en in de | sont communs à l'assurance relative aux accidents du travail dans le |
overheidssector : het slachtoffer heeft in ieder geval de zekerheid | secteur privé et dans le secteur public : en toute hypothèse, la |
vergoed te worden door middel van de uitkeringen verschuldigd | victime est certaine d'être indemnisée par le biais des prestations |
krachtens de arbeidsongevallenwetgeving; in beide sectoren geldt een | dues en vertu de la législation sur les accidents du travail; dans les |
cumulatieverbod, in die zin dat zowel in de privé-sector als in de | deux secteurs, une interdiction de cumul est applicable, en ce sens |
overheidssector niet tweemaal schadevergoeding kan worden verkregen | que tant dans le secteur privé que dans le secteur public, une double |
voor dezelfde schade; uit de parlementaire voorbereiding van de | indemnisation d'un même dommage est exclue; il ressort des travaux |
arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 blijkt dat naar gemeen recht | préparatoires de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail |
enkel en alleen schadevergoeding kan worden toegekend voor schade die | que le droit commun n'autorise une indemnisation que pour les dommages |
non couverts par la législation sur les accidents du travail. Ces | |
niet is gedekt door de arbeidsongevallenwetgeving. Die principes | principes ont été réaffirmés par la Cour de cassation dans son arrêt |
werden bevestigd door het Hof van Cassatie in zijn arrest van 22 maart 1982. | du 22 mars 1982. |
Daar het de bedoeling was van de wetgever om de | |
arbeidsongevallenwetgeving in de overheidssector gelijk te stellen met | |
de arbeidsongevallenwetgeving in de privé-sector bij wet van 13 juli | Etant donné que, par la loi du 13 juillet 1973, le législateur avait |
l'intention d'aligner la législation sur les accidents du travail dans | |
1973, gelden de principes voor beide sectoren. | le secteur public sur celle du secteur privé, les principes |
s'appliquent aux deux secteurs. | |
De prejudiciële vraag vloeit voort uit een interpretatie van een niet | La question préjudicielle procède de l'interprétation d'une |
unanieme rechtspraak en rechtsleer van artikel 46, § 2, van de | jurisprudence et d'une doctrine non unanimes concernant l'article 46, |
arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, zoals gewijzigd bij artikel 4 | § 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, tel |
van de wet van 7 juli 1978. Die bepaling wordt aldus geïnterpreteerd | qu'il a été modifié par l'article 4 de la loi du 7 juillet 1978. Cette |
dat het slachtoffer eerst een eis tot vergoeding krachtens de | disposition est interprétée en ce sens que la victime doit d'abord |
arbeidsongevallenwetgeving dient in te stellen en pas dan een eis tot | introduire une demande d'indemnisation en vertu de la législation sur |
vergoeding krachtens het gemeen recht kan instellen. Dezelfde | les accidents du travail et ne peut qu'ensuite introduire une demande |
rechtspraak en rechtsleer leiden uit de afwezigheid van een | d'indemnisation en vertu du droit commun. Cette même jurisprudence et |
soortgelijke aanpassing van artikel 14, § 2, tweede lid, van de wet | cette même doctrine déduisent de l'absence d'une modification analogue |
van 3 juli 1967 af dat een dergelijke keuze wel nog zou bestaan inzake | de l'article 14, § 2, alinéa 2, de la loi du 3 juillet 1967 qu'un tel |
de arbeidsongevallen in de overheidssector. | choix subsisterait en matière d'accidents du travail dans le secteur |
A.3.1. Op grond van de analyse van de wet van 7 juli 1978 moet dan ook | public. A.3.1. Sur la base de l'analyse de la loi du 7 juillet 1978, il |
worden besloten dat er inzake arbeidsongevallen geen verschil in | convient dès lors de conclure qu'il n'existe pas de différence de |
behandeling bestaat tussen het door de overheid contractueel | traitement, sur le plan des accidents du travail, entre le personnel |
tewerkgestelde personeel en het personeel onder arbeidsovereenkomst in | contractuel occupé par les pouvoirs publics et le personnel engagé |
de privé-sector. | dans les liens d'un contrat de travail dans le secteur privé. |
A.3.2. Zelfs als er een verschillende behandeling zou zijn, dient men | A.3.2. Même si traitement distinct il y avait, il faut se demander en |
zich af te vragen waarin die ongelijke behandeling dan wel zou | quoi pourrait alors consister ce traitement inégal. |
bestaan. Er is immers geen betwisting over het feit dat in beide gevallen het | En effet, nul ne conteste que dans les deux cas, la victime est |
slachtoffer zekerheid heeft omtrent de vergoeding van de schade | certaine de l'indemnisation du dommage en vertu de la législation sur |
krachtens de arbeidsongevallenwetgeving, dat een cumulatieverbod geldt | les accidents du travail, qu'une interdiction de cumul vaut pour |
van vergoeding voor dezelfde schade krachtens de | l'indemnisation du même dommage en vertu de la législation sur les |
arbeidsongevallenwetgeving en het gemeen recht, en dat naar gemeen | accidents du travail, et du droit commun et qu'en droit commun, seule |
recht enkel en alleen aanspraak kan worden gemaakt op schade welke | l'indemnisation de dommages non couverts par la législation sur les |
niet wordt gedekt door de arbeidsongevallenwetgeving. | accidents du travail peut être demandée. |
Volgens de niet unanieme interpretatie van artikel 46, § 2, tweede | En vertu de l'interprétation non unanime de l'article 46, § 2, alinéa |
lid, zou het slachtoffer van een arbeidsongeval in de privé-sector | 2, la victime d'un accident du travail dans le secteur privé devrait |
eerst aanspraak dienen te maken op de vergoeding krachtens de | d'abord réclamer une indemnisation en vertu de la loi sur les |
arbeidsongevallenwet en kan de betrokkene zich dan, voor het surplus, alsook voor andere schade, krachtens het gemeen recht richten tot de aansprakelijke voor het ongeval, terwijl volgens diezelfde rechtspraak het slachtoffer van een arbeidsongeval in de overheidssector de mogelijkheid zou hebben om eerst een schade-eis in te stellen krachtens het gemeen recht, waarbij de betrokkene weliswaar geen aanspraak kan maken op de schadevergoeding voor schade gedekt door de arbeidsongevallenwet, waarna hij vervolgens aanspraak zou kunnen maken op de vergoedingen verschuldigd krachtens de arbeidsongevallenwetgeving. In beide gevallen lijkt het evenwel dat de slachtoffers volledige schadeloosstelling verkrijgen en deze identiek is. Ook de aansprakelijke voor het ongeval is krachtens het gemeen recht in beide gevallen gehouden tot dezelfde schadeloosstelling, namelijk de vergoeding van de schade welke niet is gedekt door de arbeidsongevallenwetgeving. | accidents du travail et pourrait ensuite, pour le surplus, poursuivre le responsable de l'accident pour d'autres dommages, en vertu du droit commun, alors que selon cette même jurisprudence, la victime d'un accident du travail dans le secteur public aurait la possibilité d'introduire d'abord une demande en réparation en vertu du droit commun, mais ne pourrait toutefois réclamer la réparation des dommages couverts par la loi sur les accidents du travail, après quoi elle pourrait demander l'indemnisation qui est due en vertu de la législation sur les accidents du travail. Dans ces deux hypothèses, il semblerait toutefois que les victimes obtiennent une indemnisation complète et identique. Le responsable de l'accident est lui aussi, en vertu du droit commun, tenu dans les deux cas au même dédommagement, à savoir l'indemnisation du dommage non couvert par la législation sur les accidents du travail. |
A.4. In zoverre artikel 46, § 2, tweede lid, van de | A.4. En tant que l'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 avril |
arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 aldus wordt geïnterpreteerd dat | 1971 sur les accidents du travail est interprété en ce sens que le |
het personeelslid onder een arbeidsovereenkomst in de privé-sector dat | membre du personnel engagé sous contrat de travail dans le secteur |
het slachtoffer is van een arbeidsongeval pas een eis tot vergoeding | privé qui est victime d'un accident du travail ne peut introduire une |
kan instellen op basis van het gemeen recht nadat de vergoeding uit | demande d'indemnisation sur la base du droit commun qu'après que |
hoofde van de arbeidsongevallenwetgeving is bepaald, terwijl krachtens | l'indemnité résultant de la législation sur les accidents du travail a |
été déterminée, tandis qu'en vertu d'une interprétation, par la | |
eveneens een interpretatie door rechtspraak en rechtsleer van artikel | jurisprudence et la doctrine, de l'article 14, § 2, alinéa 2, de la |
14, § 2, tweede lid, van de arbeidsongevallenwet van 3 juli 1967 het | loi du 3 juillet 1967 relative aux accidents du travail, le membre du |
door de overheid contractueel tewerkgestelde personeelslid dat het | personnel contractuel occupé par les pouvoirs publics qui est victime |
slachtoffer is van een arbeidsongeval wel de keuze zou hebben om een | d'un accident du travail aurait quant à lui le choix d'introduire |
eis tot vergoeding eerst in te stellen op basis van het gemeen recht, | d'abord une demande en réparation sur la base du droit commun ou au |
dan wel op basis van het arbeidsongevallenrecht, schendt die bepaling | contraire sur la base du droit des accidents du travail, cette |
geenszins het gelijkheidsbeginsel en het niet-discriminatiebeginsel | disposition ne viole nullement le principe d'égalité et de |
vervat in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | non-discrimination inscrit aux articles 10 et 11 de la Constitution. |
Standpunt van M.-J. Verhaert en L. Serneels | Position de M.-J. Verhaert et L. Serneels |
A.5. Uit de memorie van de partijen M.-J. Verhaert en L. Serneels | A.5. Il ressort du mémoire des parties M.-J. Verhaert et L. Serneels |
blijkt dat eerstgenoemde partij « namens het Ministerie voor Onderwijs | que la première partie « n'a reçu aucune allocation ou proposition de |
geen enkele uitkering of renteberekeningsvoorstel [heeft] ontvangen » | calcul de rente au nom du ministère de l'Enseignement » pour |
voor de vastgestelde invaliditeit van 40 pct. en dat zij « derhalve | l'invalidité constatée à 40 p.c. et qu'elle « choisit par conséquent |
verkiest [...] haar eis integraal te formuleren in gemeen recht », | de formuler intégralement sa demande en droit commun », mais que la |
maar dat de partij Smets in besluiten heeft opgeworpen « dat Mevrouw | partie Smets a relevé dans ses conclusions « que Madame Verhaert et |
Verhaert en de heer Serneels de vergoedingen uit het stelsel " | Monsieur Serneels ne peuvent pas cumuler les indemnités du régime des |
arbeidsongevallen " niet mogen cumuleren met gemeenrechtelijke | accidents du travail avec celles du droit commun, en sorte que, |
schadevergoedingen, zodat, nog volgens partij Smets, eerst het | toujours selon la partie Smets, il fallait d'abord attendre le |
resultaat van de procedure aangaande het arbeids(weg)ongeval diende | |
afgewacht vooraleer de burgerlijke partijen een vordering in | résultat de la procédure concernant l'accident (sur le chemin) du |
gemeenrecht konden instellen tegen de aansprakelijke derde, voor het | travail avant d'intenter une action en droit commun contre le tiers |
ongeval ». | responsable de l'accident ». |
A.6. De partijen stellen dat « de werknemers in de private sector, | A.6. Les parties considèrent que « les travailleurs du secteur privé |
zich niet in een gelijke situatie bevinden als diegenen die tewerk | ne se trouvent pas dans une situation analogue à celle des |
gesteld zijn in de publieke sector. Het onderscheid tussen de groepen | travailleurs du secteur public. La distinction entre les groupes de |
van personen hangt af van een objectief en duidelijk criterium, nl. de | personnes dépend d'un critère objectif et précis, à savoir la qualité |
hoedanigheid van de werkgever. [...] Ofschoon er misschien pogingen | de l'employeur. [...] Bien que des tentatives aient sans doute été |
zijn ondernomen om de private sector en de publieke sector, | entreprises pour rapprocher les réglementations du secteur privé et du |
arbeidsrechtelijk en in de sector van de sociale zekerheid, qua | secteur public, en droit du travail et dans le secteur de la sécurité |
regelgeving korter bij elkaar te brengen, toch blijven het | sociale, il reste néanmoins qu'il s'agit de statuts fondamentalement |
fundamenteel verschillende statuten met eigen rechten en plichten, | différents comportant des droits et des obligations propres, sans |
zonder dat hierdoor per se een ongelijkheid ontstaat ». | qu'il soit forcément question d'inégalité. » |
- B - | - B - |
B.1.1. Artikel 46, § 2, tweede lid, van de wet van 10 april 1971 luidt | B.1.1. L'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 énonce |
thans : | actuellement : |
« De volgens het gemeen recht toegekende vergoeding, die geen | « La réparation en droit commun qui ne peut se rapporter à |
betrekking kan hebben op de vergoeding van de lichamelijke schade | l'indemnisation des dommages corporels, telle qu'elle est couverte par |
zoals zij gedekt is door deze wet, mag samengevoegd worden met de | la présente loi, peut se cumuler avec les indemnités résultant de la |
krachtens deze wet toegekende vergoedingen. » | présente loi. » |
Vóór de wijziging ervan bij artikel 4 van de wet van 7 juli 1978 | Avant sa modification par l'article 4 de la loi du 7 juillet 1978, cet |
luidde dat artikel : | article disposait : |
« De volgens het gemeen recht toegekende schadevergoeding kan evenwel | « Toutefois, la réparation en droit commun ne peut être cumulée avec |
niet samengevoegd worden met de krachtens deze wet toegekende vergoedingen. » | les indemnités résultant de la présente loi. » |
B.1.2. Het mogelijk discriminerend karakter wordt door de | B.1.2. Le juge du fond déduit le caractère éventuellement |
feitenrechter ontleend aan de vergelijking tussen het huidige artikel | discriminatoire d'une comparaison entre l'actuel article 46, § 2, |
46, § 2, tweede lid, van de wet van 10 april 1971 met artikel 14, § 2, | alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 et l'article 14, § 2, alinéa 2, |
tweede lid, van de wet van 3 juli 1967 betreffende de schadevergoeding | de la loi du 3 juillet 1967 sur la réparation des dommages résultant |
voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk | des accidents du travail, des accidents survenus sur le chemin du |
en voor beroepsziekten in de overheidssector, vervangen door artikel 8 | travail et des maladies professionnelles dans le secteur public, |
van de wet van 13 juli 1973, dat luidt : | remplacé par l'article 8 de la loi du 13 juillet 1973, qui énonce : |
« De volgens het gemeen recht toegekende schadevergoeding kan evenwel | « Toutefois, la réparation en droit commun ne peut être cumulée avec |
niet samengevoegd worden met de krachtens deze wet toegekende vergoedingen. » | les indemnités résultant de la présente loi. » |
B.1.3. Bij die vergelijking heeft de feitenrechter artikel 46, § 2, | B.1.3. Lors de cette comparaison, le juge du fond a interprété comme |
tweede lid, van de wet van 10 juli 1971 als volgt geïnterpreteerd : | suit l'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 juillet 1971 : |
« Waar voorheen het slachtoffer van een arbeidsongeval [bedoeld is een | « Alors qu'auparavant la victime d'un accident du travail [le juge du |
fond entend par là un travailleur contractuel du secteur privé, qui | |
contractueel tewerkgesteld personeelslid in de private sector, onder | entre dans le champ d'application de l'article 46, § 2, alinéa 2, de |
toepassing van artikel 46, § 2, tweede lid, van de wet van 10 april | la loi du 10 avril 1971] avait le choix d'introduire une demande |
1971] de keuze had om een eis tot vergoeding eerst in te stellen op | d'indemnisation d'abord sur la base du droit commun ou sur la base du |
basis van het gemeen - dan wel het arbeidsongevallenrecht, werd dit " | droit des accidents du travail, la modification législative mentionnée |
optierecht " door de geciteerde wetswijziging [bedoeld is de wijziging | [le juge du fond entend par là la modification opérée par l'article 4 |
bij artikel 4 van de wet van 7 juli 1978] afgeschaft en kan de | de la loi du 7 juillet 1978] a supprimé ce "droit d'option" et |
gemeenrechtelijke vergoeding slechts bepaald worden nadat de | l'indemnisation de droit commun ne peut être déterminée qu'après |
vergoedingen uit hoofde van de Arbeidsongevallenwetgeving bepaald | qu'ont été fixées les indemnités résultant de la législation sur les |
zijn, zulks door de terzake bevoegde rechtbank, namelijk de | accidents du travail, et ce par le tribunal compétent en la matière, à |
Arbeidsrechtbank. » | savoir le tribunal du travail. » |
Ten aanzien van de draagwijdte van artikel 14, § 2, tweede lid, van de | S'agissant de la portée de l'article 14, § 2, alinéa 2, de la loi du 3 |
wet van 3 juli 1967 besluit de feitenrechter : | juillet 1967, le juge du fond conclut : |
« Overwegende dat door het uitblijven van dergelijke aanpassing in | « Attendu qu'en l'absence d'une telle modification comparable [le juge |
vergelijkbare zin [bedoeld is een aanpassing in dezelfde zin als de | du fond vise une adaptation dans le même sens que celle de l'article |
aanpassing van artikel 46, § 2, tweede lid, van de wet van 10 april | 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 par la loi du 7 juillet |
1971 bij de wet van 7 juli 1978], de rechtsleer niet anders kon dan | 1978], la doctrine ne pouvait que conclure que dans le secteur public, |
concluderen dat in de publieke sector het voormelde optierecht vooralsnog is behouden gebleven. » | le droit d'option prédécrit a été provisoirement maintenu. » |
Op grond van voormelde interpretaties komt de feitenrechter tot een | Sur la base des interprétations précitées, le juge du fond conclut à |
verschil in behandeling dat hij in het beschikkend gedeelte van zijn | une différence de traitement qu'il traduit comme suit dans le |
vonnis als volgt verwoordt : | dispositif de son jugement : |
« dat [...] het personeel onder arbeidsovereenkomst in de particuliere | « [...] le personnel engagé sous contrat de travail dans le secteur |
sector dat het slachtoffer is van een arbeids(weg)ongeval slechts een | privé et qui est victime d'un accident (sur le chemin) du travail ne |
eis tot vergoeding kan instellen op basis van het gemeen recht nadat | peut introduire une demande d'indemnisation sur la base du droit |
de vergoeding uit hoofde van de Arbeidsongevallen-wetgeving is | commun qu'après que l'indemnité résultant de la législation sur les |
bepaald, terwijl het door de overheid contractueel tewerkgestelde | accidents du travail a été déterminée, alors que le personnel engagé |
personeel dat het slachtoffer is van een arbeids(weg)ongeval wél de | sous contrat par l'autorité publique, qui est victime d'un accident |
keuze heeft om een eis tot vergoeding eerst in te stellen hetzij op | (sur le chemin) du travail, a quant à lui le choix d'introduire |
basis van het gemeen recht, hetzij op basis van het | d'abord une demande d'indemnisation sur la base du droit commun ou sur |
arbeidsongevallenrecht. » | la base du droit des accidents du travail ». |
B.2. Zowel de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 - in artikel 46, | B.2. Tant la loi sur les accidents du travail du 10 avril 1971 - en |
§ 2, tweede lid, ervan, vervangen bij de wet van 7 juli 1978 - als de | son article 46, § 2, alinéa 2, remplacé par la loi du 7 juillet 1978 - |
wet van 3 juli 1967 betreffende de schadevergoeding voor | que la loi du 3 juillet 1967 sur la réparation des dommages résultant |
arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en | des accidents du travail, des accidents survenus sur le chemin du |
voor beroepsziekten in de overheidssector - in artikel 14, § 2, tweede | travail et des maladies professionnelles dans le secteur public - en |
lid, ervan, vervangen bij de wet van 13 juli 1973 - stellen dat, met | son article 14, § 2, alinéa 2, remplacé par la loi du 13 juillet 1973 |
betrekking tot eenzelfde schade, er geen samenvoeging mag zijn van de | - posent comme règle que, pour un dommage identique, l'indemnité que |
schadevergoeding die krachtens de arbeidsongevallenwet wordt toegekend | la loi sur les accidents du travail accorde ne peut être cumulée avec |
met die welke langs de weg van het gemeen recht kan worden bereikt. | celle qui peut être obtenue par la voie du droit commun. |
B.3. Geen van beide wetten - de wet van 10 april 1971 in artikel 46, § | B.3. Aucune de ces deux lois - celle du 10 avril 1971 en son article |
1, 4°, ervan, de wet van 3 juli 1967 in artikel 14, § 1, 3°, ervan, | 46, § 1er, 4°, et celle du 3 juillet 1967 en son article 14, § 1er, |
vervangen bij de wet van 13 juli 1973 - sluit uit dat het slachtoffer van een arbeidsongeval of zijn rechthebbenden een rechtsvordering inzake burgerlijke aansprakelijkheid instelt tegen de personen, anderen dan degenen die in de wet zijn vermeld, die voor het ongeval aansprakelijk zijn. B.4. In de prejudiciële vraag zoals zij is geformuleerd wordt een verschil in behandeling aangeklaagd dat beperkt is tot de volgorde waarin de op de arbeidsongevallenwet gebaseerde vordering tot schadevergoeding en de op de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de veroorzaker van de schade gebaseerde vordering kunnen worden ingesteld. Het Hof beperkt zich dan ook tot het onderzoek van de grondwettigheid van dat verschil in behandeling. | 3°, remplacé par la loi du 13 juillet 1973 - n'exclut que la victime d'un accident du travail ou ses ayants droit puissent intenter une action en responsabilité civile contre les personnes, autres que celles mentionnées dans la loi, qui sont responsables de l'accident. B.4. Telle qu'elle est formulée, la question préjudicielle dénonce une différence de traitement qui se limite à l'ordre dans lequel peuvent être intentées l'action en indemnisation fondée sur la loi relative aux accidents du travail et l'action fondée sur la responsabilité civile de l'auteur du dommage. La Cour se limite dès lors à examiner la constitutionnalité de cette différence de traitement. |
B.5. Het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de volgorde | B.5. La différence de traitement qui découle de l'ordre dans lequel |
waarin de onderscheiden schadevergoedingen - die volgens het gemeen | peuvent être demandées les indemnisations respectives - celle en vertu |
recht en die volgens de arbeidsongevallenwetgeving - kunnen worden | du droit commun et celle en vertu de la loi relative aux accidents du |
gevorderd, kan geenszins worden beschouwd als zijnde onevenredig met | travail - ne saurait être considérée comme étant disproportionnée au |
het nagestreefde doel, dat ertoe strekt de vergoeding te verzekeren | but poursuivi qui est d'assurer l'indemnisation du dommage subi par |
van de schade opgelopen door de slachtoffers van een arbeidsongeval. | les victimes d'un accident du travail. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 46, § 2, tweede lid, van de arbeidsongevallenwet van 10 april | L'article 46, § 2, alinéa 2, de la loi du 10 avril 1971 sur les |
1971 schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in zoverre | accidents du travail, en ce qu'il a pour conséquence la différence de |
die bepaling het in B.4 omschreven verschil in behandeling tot gevolg | traitement mentionnée en B.4, ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
heeft. | Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 1998. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 octobre 1998. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
L. De Grève. | L. De Grève. |