Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 72/98 van 17 juni 1998 Rolnummer 1329 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, tweede lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door het Hof van Beroep te Gent. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest van 6(...)"
Arrest nr. 72/98 van 17 juni 1998 Rolnummer 1329 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, tweede lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door het Hof van Beroep te Gent. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest van 6(...) Arrêt n° 72/98 du 17 juin 1998 Numéro du rôle : 1329 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, alinéa 2, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, posée par la Cour d'appel de Gand. La Cour d'a composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H. Boel, L. François, G. De Baets,(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 72/98 van 17 juni 1998 Arrêt n° 72/98 du 17 juin 1998
Rolnummer 1329 Numéro du rôle : 1329
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, tweede lid, van de En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, alinéa
wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, gesteld door het 2, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse,
Hof van Beroep te Gent. posée par la Cour d'appel de Gand.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe en R. Henneuse, Boel, L. François, G. De Baets, E. Cerexhe et R. Henneuse, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest van 6 april 1998 in zake E. Schelck tegen W. Popelier heeft Par arrêt du 6 avril 1998 en cause de E. Schelck contre W. Popelier,
het Hof van Beroep te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : la Cour d'appel de Gand a posé la question préjudicielle suivante :
« Houdt artikel 58, tweede lid, van de wet van 8 april 1965 « L'article 58, alinéa 2, de la loi du 8 avril 1965 relative à la
betreffende de jeugdbescherming een schending in van de artikelen 10 protection de la jeunesse viole-t-il les articles 10 et 11 de la
en 11 van de Grondwet voor zover die regel in de daarin bepaalde Constitution en ce que cette règle fait courir le délai d'appel dans
materies de termijn van hoger beroep doet lopen van na de uitspraak, les matières y mentionnées à partir du prononcé, même si la décision a
ook wanneer deze uitspraak op tegenspraak werd geveld, en niet vanaf été rendue contradictoirement, et non à partir de la signification à
de betekening op een willekeurig ogenblik door de meest gerede partij ? » un moment quelconque par la partie la plus diligente ? »
II. De rechtspleging voor het Hof II. La procédure devant la Cour
Bij beschikking van 20 april 1998 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 20 avril 1998, le président en exercice a désigné
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
Op 7 mei 1998 hebben de rechters-verslaggevers H. Boel en E. Cerexhe, Le 7 mai 1998, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de voormelde bijzondere spéciale précitée, les juges-rapporteurs H. Boel et E. Cerexhe ont
wet, voor het Hof verslag uitgebracht en geoordeeld dat zij ertoe fait rapport devant la Cour et estimé qu'ils pourraient être amenés à
zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de procedure proposer à la Cour de mettre fin à la procédure, par un arrêt de
door een arrest van onmiddellijk antwoord af te doen. réponse immédiate.
Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties
conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de
bodemgeschil kennisgegeven bij op 8 mei 1998 ter post aangetekende la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 8 mai 1998.
brieven. De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. Onderwerp van de in het geding zijnde bepaling III. Objet de la disposition en cause
Artikel 58, tweede lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de L'article 58, alinéa 2, de la loi du 8 avril 1965 relative à la
jeugdbescherming bepaalt : protection de la jeunesse dispose :
« De vonnissen gewezen in de aangelegenheden bedoeld in titel II, « Les jugements rendus dans les matières prévues au titre II, chapitre
hoofdstuk II, zijn niet vatbaar voor verzet. Hoger beroep wordt bij II, ne sont pas susceptibles d'opposition. L'appel est formé par voie
verzoekschrift ingesteld ter griffie van het hof van beroep, binnen de requête déposée au greffe de la cour d'appel dans le mois du
een maand na de uitspraak. De griffier van de jeugdkamer roept voor prononcé. Le greffier de la chambre de la jeunesse convoque devant
die kamer de partijen op die opgeroepen waren voor de jeugdrechtbank; celle-ci les parties qui avaient été convoquées devant le tribunal de
hij voegt bij de oproeping voor de andere partijen dan de verzoeker, la jeunesse; il joint aux convocations destinées aux autres parties
een gelijkluidend afschrift van het verzoekschrift. » que le requérant, une copie conforme de la requête. »
IV. In rechte IV. En droit
- A - - A -
A.1. De rechters-verslaggevers zijn in hun conclusies van oordeel dat A.1. Dans leurs conclusions, les juges-rapporteurs estiment, au vu du
zij, na inzage van het dossier, ertoe zouden kunnen worden gebracht dossier, qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, par
het Hof voor te stellen om, met toepassing van artikel 72 van de application de l'article 72 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, de
bijzondere wet van 6 januari 1989, de prejudiciële vraag met een mettre fin à l'examen de la question préjudicielle par un arrêt de
arrest van onmiddellijk antwoord af te doen. réponse immédiate.
A.2. Er zijn geen memories met verantwoording ingediend. A.2. Il n'a pas été introduit de mémoire justificatif.
- B - - B -
B.1. De wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming heeft B.1. La loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse a
voor de in hoofdstuk II van titel II van die wet bedoelde prévu, pour les matières civiles visées au chapitre II du titre II de
burgerrechtelijke aangelegenheden in een bijzondere regeling voorzien, cette loi, une réglementation particulière tant en ce qui concerne la
zowel wat betreft de duur van de beroepstermijn als wat betreft de durée du délai d'appel qu'en ce qui concerne la détermination du jour
bepaling van de dag waarop die beroepstermijn aanvangt. Die regeling auquel ce délai prend cours. Cette réglementation différait, sur les
verschilde op beide punten van het op dat ogenblik in burgerlijke deux points précités, du droit commun alors en vigueur en matière
zaken geldende gemeen recht (artikel 433 van het Wetboek van civile (article 433 du Code de procédure civile) et elle diffère
Burgerlijke Rechtsvordering) en zij verschilt nog, maar uitsluitend encore, mais exclusivement en ce qui concerne le point de départ du
wat de aanvang ervan betreft, van de regeling zoals zij bij de wet van délai, de la réglementation insérée par la loi du 10 octobre 1967 dans
10 oktober 1967 werd neergelegd in artikel 1051 van het Gerechtelijk l'article 1051 du Code judiciaire, aux termes duquel le délai d'appel
Wetboek, naar luid waarvan de beroepstermijn van één maand aanvangt op est d'un mois à partir de la signification du jugement ou de la
de dag van betekening of kennisgeving van het vonnis. notification de celui-ci.
De uitsluiting van het verzet door de wet van 8 april 1965 wijkt af L'exclusion de l'opposition par la loi du 8 avril 1965 déroge au droit
van het gemeen recht van toepassing zowel vóór als na de invoering van commun en vigueur tant avant qu'après l'adoption du Code judiciaire.
het Gerechtelijk Wetboek.
B.2. Het op die punten, zoals op andere punten, afwijkende karakter B.2. Le caractère dérogatoire sur ces points comme sur d'autres de la
van de rechtspleging voor de jeugdgerechten, wordt volgens de procédure devant les juridictions de la jeunesse est justifié dans les
parlementaire voorbereiding van de wet van 8 april 1965 verantwoord travaux préparatoires de la loi du 8 avril 1965 par la volonté de
door de wil om die rechtspleging zo soepel mogelijk te maken (Gedr. rendre cette procédure aussi souple que possible (Doc. parl., Chambre,
St., Kamer, 1962-1963, nr. 637/1, p. 26). Die afwijkingen hebben onder 1962-1963, n° 637/1, p. 26). Ces dérogations ont notamment pour but de
meer tot doel de rechtbank ertoe in staat te stellen rechtstreeks en
persoonlijk contact op te nemen met de betrokken partijen, rekening te permettre au tribunal de prendre un contact direct et personnel avec
houden met de bijzondere psychische gesteldheid van de minderjarige, les parties, de tenir compte de la psychologie spéciale du mineur,
alle publiciteit te vermijden tijdens het onderzoek van de gegevens d'éviter toute publicité lors de l'examen des éléments relatifs à la
betreffende de persoonlijkheid en te voorkomen dat die gegevens in personnalité et d'éviter la communication de ceux-ci à des tiers (Doc.
handen vallen van derden (Gedr. St., Kamer, 1962-1963, nr. 637/7, p. parl., Chambre, 1962-1963, n° 637/7, p. 9). Le souci de simplifier la
9). De bekommernis de rechtspleging te vereenvoudigen stond ook voorop procédure a également été déterminant pour le délai d'appel et pour
bij de bepaling van de termijn van het hoger beroep en bij het
uitsluiten van het verzet (Gedr. St., Senaat, 1964-1965, nr. 153, p. l'exclusion de l'opposition (Doc. parl., Sénat, 1964-1965, n° 153, p.
41). 41).
B.3. Het Hof stelt vast dat andere rechtscolleges, in analoge B.3. La Cour constate que d'autres juridictions prennent, dans des
geschillen, beslissingen nemen die vatbaar zijn voor verzet of litiges analogues, des décisions qui sont susceptibles d'opposition ou
waarvoor de beroepstermijn pas loopt vanaf de betekening of de pour lesquelles le délai d'appel ne court que du jour de leur
kennisgeving ervan. Zulks is het geval voor de vrederechter die signification ou de leur notification. Il en va ainsi du juge de paix
uitspraak doet op grond van artikel 223 van het Burgerlijk Wetboek en statuant sur la base de l'article 223 du Code civil et du président du
voor de voorzitter van de rechtbank die in kort geding zitting houdt,
volgens de regels van artikel 1280 van het Gerechtelijk Wetboek. tribunal siégeant en référé, selon les règles de l'article 1280 du
De juridische context waarbinnen die maatregelen worden genomen, is Code judiciaire. Le contexte juridique dans lequel ces mesures sont prises est
verschillend : terwijl de vrederechter of de voorzitter die zitting différent : alors que le juge de paix ou le président siégeant en
houdt in kort geding, enkel bevoegd zijn in het kader van echtelijke référé ne sont compétents que dans le contexte de difficultés
moeilijkheden of tijdens een procedure van echtscheiding of scheiding conjugales ou au cours d'une procédure de divorce ou de séparation de
van tafel en bed, waarbij jegens het kind slechts incidenteel corps, les mesures prises à l'égard de l'enfant n'intervenant que de
maatregelen worden genomen, doet de jeugdrechter uitspraak over vragen manière incidente, le juge de la jeunesse statue sur des questions que
waarvan de wet oordeelt dat zij hoofdzakelijk het belang van het kind la loi considère comme affectant essentiellement l'intérêt de
raken. l'enfant.
B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen, dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui résulte de l'application de procédures différentes
procedures voor verschillende rechtscolleges in minstens gedeeltelijk
verschillende omstandigheden, houdt op zich geen discriminatie in. Van devant des juridictions différentes et dans des circonstances au moins
discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn, mocht het verschil in partiellement différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne
behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die procedures pourrait y avoir de discrimination que si la différence de traitement
gepaard gaan met een onevenredige beperking van de rechten van de résultant de l'application de ces procédures allait de pair avec une
daarbij betrokken partijen. limitation disproportionnée des droits des parties concernées.
B.5. Artikel 50 van de wet van 8 april 1965 maakt het mogelijk dat de B.5. L'article 50 de la loi du 8 avril 1965 permet au tribunal de la
jeugdrechtbank alle onderzoeken verricht die dienstig zijn om de jeunesse de procéder à toutes les investigations utiles pour connaître
persoonlijkheid van het betrokken kind te kennen; bovendien staat
artikel 51 van dezelfde wet haar toe, zodra een zaak aanhangig is la personnalité de l'enfant intéressé; en outre, l'article 51 de la
gemaakt, de minderjarige, de ouders of degenen die hem onder hun même loi lui permet, une fois saisi, de convoquer l'enfant, les
bewaring hebben op te roepen. Daaruit volgt dat de rechtbank de parents et les personnes qui en ont la garde. Il en résulte que le
middelen heeft om de partijen te identificeren en alle nuttige tribunal a les moyens d'identifier les parties et d'obtenir toutes les
informatie te krijgen, zelfs in geval een der partijen verstek zou informations utiles, même dans le cas où l'une des parties ferait
laten gaan. défaut.
Het ontzeggen van het gewone rechtsmiddel van verzet wordt dus La privation de la voie de recours ordinaire qu'est l'opposition est
gecompenseerd door de ruime bevoegdheden van oproeping en onderzoek donc compensée par les larges pouvoirs de convocation et
die bij de wet van 1965 aan de jeugdrechter worden toegekend. d'investigation que la loi de 1965 accorde au juge de la jeunesse.
B.6. Hoewel het niet uitdrukkelijk in de parlementaire voorbereiding B.6. Bien que cela ne soit pas précisé en termes exprès dans les
is gesteld, beantwoordt het feit dat de wetgever de beroepstermijn travaux préparatoires, le fait que le législateur ait fait courir le
heeft laten lopen vanaf de datum van de uitspraak van het vonnis en délai d'appel à partir de la date du prononcé et non, comme il est de
niet, zoals gebruikelijk is vanaf de datum van de betekening ervan, règle, à partir de la date de la signification du jugement, répond
ook aan het streven naar verlichting van de procedure inzake également au souci d'alléger la procédure en matière de protection de
jeugdbescherming, zelfs in burgerlijke zaken, en aan de bekommernis om la jeunesse, même en matière civile, au souci d'empêcher les mesures
opschortende maatregelen te vermijden en snel duidelijkheid te krijgen dilatoires et à celui de fixer rapidement l'enfant sur son sort.
over het lot van het kind.
Die regel, in samenhang met de regel die het verzet uitsluit, kan Cette règle, combinée avec celle qui exclut l'opposition, peut
evenwel tot gevolg hebben - de artikelen 770 en 792 van het toutefois avoir comme conséquence - les articles 770 et 792 du Code
Gerechtelijk Wetboek bieden geen informatiewaarborg die gelijkwaardig judiciaire n'apportant pas une garantie d'information équivalente à la
is met de betekening die de regel is en evenmin met de kennisgeving signification qui est de règle, ni même à la notification dont la loi
waarvan de wet het aanvangspunt van de termijn maakt in bepaalde fait le point de départ du délai dans certains cas - qu'une partie qui
gevallen - dat een partij die om een reden onafhankelijk van haar wil a fait défaut pour une raison indépendante de sa volonté ne soit en
verstek heeft laten gaan niet in staat is enig beroep in te stellen. mesure d'exercer aucun recours. Cette atteinte aux droits de la
Die aantasting van de rechten van de verdediging is ook in het geval défense, même lorsque le jugement en première instance a été rendu
contradictoirement, est disproportionnée aux objectifs poursuivis. Il
dat het vonnis in eerste aanleg op tegenspraak is gewezen onevenredig en est ainsi d'autant plus que le souci de contrecarrer les mesures
met de nagestreefde doelstellingen. Zulks geldt des te meer daar aan dilatoires et celui de ne pas mettre l'enfant dans des situations
de bekommernis om opschortende maatregelen tegen te gaan en het kind changeantes au gré du déroulement de la procédure sont rencontrés par
niet in wijzigende situaties te plaatsen naar gelang van het verloop la possibilité dont dispose le juge de la jeunesse d'ordonner
van de procedure, wordt tegemoetgekomen door de mogelijkheid waarover l'exécution provisoire de son jugement.
de jeugdrechter beschikt om de voorlopige tenuitvoerlegging van zijn Il y a dès lors lieu de répondre par l'affirmative à la question
vonnis te bevelen. préjudicielle.
De prejudiciële vraag dient derhalve bevestigend te worden beantwoord.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 58, tweede lid, van de wet van 8 april 1965 betreffende de L'article 58, alinéa 2, de la loi du 8 avril 1965 relative à la
jeugdbescherming schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in protection de la jeunesse viole les articles 10 et 11 de la
zoverre het de beroepstermijn doet lopen vanaf de datum van de Constitution en tant qu'il fait débuter le délai d'appel le jour du
uitspraak, ook wanneer die op tegenspraak is gewezen, en niet vanaf de prononcé, même si la décision a été rendue contradictoirement, et non
betekening of de kennisgeving. à partir de la signification ou de la notification.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 juni 1998. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 juin 1998.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
L. De Grève. L. De Grève.
^