FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN

16 APRIL 2003. - Onderrichtingen voor de voorzitters van de stembureaus met traditionele stemming en de stemopnemingsbureaus

Mevrouw de Voorzitter, Mijnheer de Voorzitter, - Ik heb de eer U de onderrichtingen betreffende de opeenvolgende handelingen van uw stembureau of uw stemopnemingsbureau mede te delen.

In de kiesbureaus van uw kanton wordt er op de traditionele wijze gestemd of geteld.

Deze onderrichtingen bevatten de algemene regels die bij bovengenoemde verkiezingen toepasbaar zijn. - De formulieren voor deze verkiezingen worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad . De voor U toepasselijke formulieren zijn achteraan in dit rondschrijven opgesomd. Bij al de formulieren waar namen en voornamen moeten worden ingevuld, dient elke naam en voornaam te worden voorafgegaan door de vermelding : Mevrouw (Mw.) of Mijnheer (M.).

De formulieren voor de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers beginnen met een A en voor de Senaat met een B. Formulieren die van toepassing zijn bij meerdere verkiezingen hebben samengestelde letters (bijvoorbeeld : formulier AB/1). - Voor de uitvoering van uw opdracht dient U zich te refereren aan onder meer de volgende wettelijke bepalingen : 1° het Algemeen Kieswetboek - afgekort KWB;2° de wet van 11 april 1994 betreffende de verplichte vermeldingen op bepaalde verkiezingsdocumenten (Belgisch Staatsblad van 16 april 1994). INDEX I.Onderrichtingen voor de voorzitters en de leden van de stembureaus A. Aan de stemdag voorafgaande verrichtingen voor de voorzitter 1. Aanwijzing bijzitters en ontvangst kiezerslijsten 2.Aanwijzing secretaris 3. Inrichting stemlokaal 4.Ontvangst en vervoer stembiljetten 5. Handhaving van de orde in het stemlokaal en algemene voorzorgen B.Verrichtingen van het stembureau op de dag van de stemming 6. Vorming van het stembureau 7.Bepaling model van stembiljet 8. Taakverdeling in het stembureau 9.De stemming zelf 10. Toegelaten kiezers 11.Niet toegelaten kiezers 12. Bijstand aan een kiezer 13.Inrichting stemhokje voor mindervalide 14. Stemmen bij volmacht 15.Teruggenomen stembiljetten 16. Einde van de stemming 17.Verrichtingen bij de sluiting 1° De staat van de afwezige kiezers 2° De aanstippingslijsten 3° De eindverrichtingen 4° De verpakte stukken 5° De afgifte van de stukken II.Presentiegeld en reisvergoeding voor de leden van de kiesbureaus 18. Presentiegeld voor de leden van de bureaus 19.Reisvergoeding voor de leden van de bureaus III. Onderrichtingen voor de voorzitters en de leden van de stemopnemingsbureaus 20. Vorming van het stemopnemingsbureau 21.Aanvang van de stemopneming 22. Menging en indeling van de stembiljetten 23.Plaatsing van de ingedeelde stembiljetten 24. Ongeldige stembiljetten 25.Niet ongeldige stembiljetten 26. Twijfelachtige stembiljetten 27.Optelling van de stembiljetten en de stemmen 28. Verwerking en controle van de stemopneming 29.Verrichtingen bij de sluiting IV. Opsomming en verklaring van de toepasselijke formulieren. 30. Formulieren te gebruiken door het gemeenschappelijk stembureau voor de verkiezing van de federale Wetgevende Kamers 31.Formulieren te gebruiken door het stemopnemingsbureau A (en B) met traditionele stemming voor Kamer en Senaat 32. Gemeenschappelijk formulier te gebruiken voor de kiesbureaus. BIJLAGEN I en II Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld I. ONDERRICHTINGEN VOOR DE VOORZITTERS EN DE LEDEN VAN DE STEMBUREAUS. A. Aan de stemdag voorafgaande verrichtingen voor de voorzitter. 1. Aanwijzing bijzitters en ontvangst kiezerslijsten. De stembureaus zijn gemeenschappelijk voor de verkiezingen van de Kamer en de Senaat.

U ontvangt een brief van de voorzitter van het kantonhoofdbureau (formulier AB/13) waarbij U kennis gegeven wordt van uw aanwijzing, alsmede de formulieren AB/14 en AB/15 voor de aanwijzing van de bijzitters en de samenstelling van uw bureau. De nodige uitleg voor de aanwijzing vindt U op de formulieren.

Dertig dagen vóór de verkiezing moet U de brief waarbij de voorzitter van het kantonhoofdbureau U uw aanduiding ter kennis bracht hebben ontvangen (art.95 § 4, tweede lid KWB).

In dezelfde periode vóór de verkiezing ontvangt U van het college van burgemeester en schepenen, tegen ontvangstbewijs, twee exemplaren van de lijst der kiezers die in uw stembureau moeten stemmen.

In dezelfde periode vóór de verkiezing krijgt U tevens een lijst van 12 of meer kiezers van ongeveer 30 jaar oud, die in uw stemafdeling moeten stemmen en waaruit U de bijzitters (4) en plaatsvervangende bijzitters (4) voor uw bureau dient aan te duiden, (art. 95, § 12 KWB).

Voor de aanwijzing van de bijzitters volgt U deze lijst door het gemeentebestuur voor uw bureau opgemaakt en U toegezonden met de kiezerslijsten van uw stembureau.

Om het voor de voorzitter te vereenvoudigen, vindt U bij deze onderrichtingen een controlelijst (Bijlage I) van uit te voeren verrichtingen door de voorzitter tezamen met het proces-verbaal van het stembureau. Bestudeer en volg deze twee documenten nauwgezet en raadpleeg deze handleiding waar nodig.

Opmerking : - De voorzitters der stembureaus gevormd in uitvoering van artikel 89bis van het Kieswetboek in AUBEL en HEUVELLAND, waar kiezers respectievelijk van VOEREN en KOMEN-WAASTEN hun stem voor de Kamer en de Senaat kunnen uitbrengen, ontvangen binnen dezelfde termijn van de voorzitters der kantonhoofdbureaus van AUBEL en MESEN, een uittreksel in tweevoud van de alfabetische kiezerslijst van respectievelijk de gemeenten VOEREN en KOMEN-WAASTEN (art. 96, derde lid KWB).

Ik vestig uw aandacht op het feit dat de kandidaten voor de verkiezing geen deel van het bureau mogen uitmaken (art. 95, § 11 KWB).

Zo het aantal bijzitters, titularissen en plaatsvervangers, die geen reden van belet hebben doen gelden, telkens ten minste vier bedraagt, is het overbodig in de vervanging te voorzien van hen die niet aangenomen hebben.

Ik vestig tevens uw aandacht op artikel 95, § 10, eerste en laatste lid van het Kieswetboek : « Binnen achtenveertig uren na de aanwijzing van de bijzitters en plaatsvervangende bijzitters, geeft de voorzitter van het stembureau hun daarvan kennis bij ongesloten aangetekende brief, in geval van verhindering, moeten zij de voorzitter daarvan bericht geven binnen achtenveertig uren na de kennisgeving.

Met geldboete van vijftig tot tweehonderd euro wordt gestraft de bijzitter of de plaatsvervangende bijzitter die binnen de bepaalde tijd de reden van zijn verhindering niet opgeeft, of die zonder wettige reden nalaat het hem opgedragen ambt te vervullen. » Iemand kan slechts van de opdracht vrijgesteld worden om ernstige redenen (bijvoorbeeld beroepsactiviteit gestaafd door een attest van de werkgever of overmacht). Louter hinder (bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding) vormt geen afdoende reden, terwijl fysieke onmogelijkheid door een nauwkeurig doktersattest moet worden gestaafd (in vage en algemene termen opgestelde getuigschriften volstaan niet, evenmin als medische attesten opgemaakt enkel met het oog op vrijstelling op de verkiezingsdag zelf). Ook politieke motieven om niet als bijzitter te zetelen vormen geen wettige reden om zich aan zijn democratische burgerplicht te onttrekken.

Via de bijlage van het formulier AB/21 worden de namen van de afwezige kandidaat-bijzitters zonder een wettige reden medegedeeld aan de vrederechter van het kanton, die hiervan kennis geeft aan het Parket.

Als verhinderd dienen te worden beschouwd, de bijzitters die, om bij de opening van de stemverrichtingen aanwezig te kunnen zijn, de gemeente waar zij wonen de avond vóór de stemdag zouden moeten verlaten; inderdaad, geen wetsbepaling laat toe hun een verblijfsvergoeding waarop zij aanspraak zouden kunnen maken te verlenen.

De bij de wet bepaalde orde voor de benoeming van de bijzitters moet stipt in acht worden genomen. Voor de functie van titelvoerend bijzitter moeten de jongste kiezers, zonder onderscheid van geslacht (ten minste 30 jaar oud op de stemdag), de voorkeur hebben boven de oudere. Enkel wanneer de voorzitter mocht vaststellen dat de volgens de rangorde aangewezen kiezer lezen noch schrijven kan, moet hij worden afgewezen (art. 95, § 9 KWB).

De samenstelling van uw stembureau met de bijzitters en de secretaris moet ten laatste 14 dagen vóór de stemming worden meegedeeld aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau (formulier AB/15).

Opmerking : Volgens de vaste rechtspraak van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht moeten in de gemeenten van Brussel-Hoofdstad, de gemeenten met een speciale regeling (de randgemeenten), de taalgrensgemeenten, de gemeenten uit het Duitse taalgebied en de gemeenten uit het Malmedyse de oproepingsbrieven uitsluitend gesteld worden in de taal (Nederlands of Frans; Frans of Duits voor de twee laatstgenoemde categorieën van gemeenten) waarvan de burger in kwestie gebruik maakt in zijn betrekkingen met de plaatselijke overheid (ministeriële omzendbrief van 4 augustus 1987 - Belgisch Staatsblad van 14 augustus 1987).

Het gebruik van oproepingsbrieven met twee eentalige zijden is in bovengenoemde gemeenten niet toegestaan. 2. Aanwijzing secretaris. U is vrij in de benoeming van de secretaris voor zover hij kiezer is in de kieskring van de Kamer waar het stembureau gelegen is (art. 100 KWB). De secretaris is niet stemgerechtigd in het bureau.

Evenwel moet de voorzitter van een stembureau, die niet bij machte is de kiezers te woord te staan of voor te lichten in de talen die de wet voorschrijft te gebruiken in de betrekkingen van de plaatselijke diensten met de particulieren, een secretaris aanwijzen die hem daarin kan bijstaan (art. 49 van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966 - gemeenten met speciale taalregeling en de gemeenten in Brussel-Hoofdstad, die tweetalig zijn).

Het aanstellen van een secretaris die over de vereiste talenkennis beschikt, maar die vrij kan worden uitgekozen, vormt een wezenlijk bestanddeel van de opdracht van de voorzitter. Deze kan de onmogelijkheid om een onderlegde secretaris te vinden niet inroepen om zich aan zijn plicht te onttrekken.

Verder is bij het decreet van 16 juni 1982 (Belgisch Staatsblad van 14 september 1982) bepaald dat in de gemeenten van het Nederlands taalgebied zonder speciale regeling niemand tot voorzitter, bijzitter of secretaris van een stembureau kan worden aangesteld, indien hij de taal van het gebied niet kent. Bijgevolg moeten alle leden van het kiesbureau het Nederlands kennen. Voortaan zullen dus de voorzitter, de secretaris en de bijzitters van het stembureau niet enkel het Nederlands dienen te gebruiken voor de mondelinge verrichtingen die door de Kieswet aan hen zijn opgedragen, maar voor alle mondelinge betrekkingen tussen hen en de kiezer.

Tevens is er het decreet van 18 mei 1994 (Belgisch Staatsblad van 31 mei 1994) van de Vlaamse Raad houdende regeling van het taalgebruik bij de verkiezingen dat bepaalt dat de overheden en alle met stemmenverrichtingen belaste diensten, in casu de kiesbureaus, bij alle kiesverrichtingen uitsluitend het Nederlands gebruiken. Alle in strijd met deze bepaling geheel of gedeeltelijk in een andere taal dan in het Nederlands opgestelde documenten, zoals o.m. stembiljetten en stemopnemingstabellen, zijn nietig.

Uit het bovenstaande volgt dat de taalfaciliteiten er enkel zijn ten voordele van de kiezer en niet van toepassing zijn voor de administratieve taken te vervullen in elk kiesbureau. De kiesdocumenten van het bureau zijn uitsluitend in de taal van het gewest en tweetalig in het Brusselse gewest. 3. Inrichting stemlokaal. Gelieve U door het gemeentebestuur te laten verzekeren dat het nodige materieel voor de kiesverrichtingen aanwezig zal zijn op de dag van de stemming.

Ik herinner er aan dat meerdere verordeningen verbieden te roken in openbare plaatsen, die een onderdeel vormen van gebouwen waarvan de Staat of een ander publiekrechtelijk rechtspersoon het gebruiksrecht uitoefent of waarin een openbare dienst wordt verzekerd. Hieruit volgt dat de gemeentebesturen erover moeten waken dat samen met het stemmateriaal de nodige rookverbodstekens worden toegezonden en dat zij de dag van de stemming worden aangebracht in het stem- en wachtlokaal (zie het koninklijk besluit van 15 mei 1990 tot het verbieden van het roken in bepaalde openbare plaatsen - Belgisch Staatsblad van 13 juni 1990, gewijzigd bij koninklijk besluit van 7 februari 1991 - Belgisch Staatsblad van 19 april 1991).

Dit materieel moet, buiten de meubelen van de stemzaal (tafels, stoelen, schutsels die het bureau scheiden van de wachtzaal der kiezers, stemhokjes en lessenaars, in verhouding van ten minste één hokje per 150 kiezers) bestaan uit (art. 138 tot 140 KWB) : 1° Twee stembussen;op de eerste, bestemd voor de stembiljetten van de Kamer, zal een band wit papier met de vermelding "Kamer" geplakt zijn en op de tweede, voor de stembiljetten van de Senaat, een band wit papier met de vermelding "Senaat". De letters zijn ten minste 3 cm hoog.

Opmerkingen : - Wat het formaat van de stembussen en de schutsels betreft, wordt verwezen naar het koninklijk besluit van 9 augustus 1894 en het ministerieel besluit van 10 augustus 1894 (Belgisch Staatsblad van 18 augustus 1894) betreffende het kiesmaterieel bij de verkiezingen.

Naargelang uw bureau minder dan 200 kiezers, 200 tot 400 kiezers of meer dan 400 kiezers omvat, moeten de afmetingen van de bus respectievelijk minstens 30 centimeter (minder dan 200 kiezers) of 40 centimeter (200 tot 400 kiezers) langs alle zijden (hoogte, breedte en lengte) bedragen of 50 centimeter op 40 breed en 60 lang zijn (meer dan 400 kiezers). 2° Een datumstempel en zwart stempelkussen, om de naam van het kieskanton en de stemdag te merken.Voor alle stembiljetten wordt dezelfde stempel gebruikt.

Deze datumstempel moet beantwoorden aan volgende beschrijving : - de diameter van de teksten bedraagt 22 mm; - de lettertekens en cijfers hebben een hoogte van 3 mm.

De datumstempel zal aan onderstaande afdruk beantwoorden : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Ook een stempel met de tekst "heeft bij volmacht gestemd" moet aanwezig zijn. 3° Een rood stempotlood, met een metalen ketentje vastgehecht aan elk der voor de stemming voorbehouden lessenaars.Er dienen verscheidene potloden in voorraad te zijn. U zal ervoor zorgen dat de potloden regelmatig aangepunt worden. 4° Twee harmonica-omslagen, de ene wit en de tweede rooskleurig naar het model bepaald bij het koninklijk besluit van 9 augustus 1894. Deze omslagen zullen bij voorkeur gebruikt worden wanneer de stemopneming moet plaatsvinden in een ander gebouw dan dit waar de stemming heeft plaatsgehad en zich niet in de nabijheid ervan bevindt.

In het tegenovergestelde geval, blijven de stembiljetten in de bussen. 5° Vier witte en vier rooskleurige omslagen bestemd voor : a) de niet-gebruikte stembiljetten;b) de van de kiezers teruggenomen stembiljetten bij toepassing van de artikelen 143, lid 3, en 145 van het Kieswetboek;c) de stembiljetten die bij vergissing in de bus voor een andere verkiezing werden gestoken (een omslag per verkiezing, hetzij twee omslagen).6° a) Een witte omslag voor een exemplaar van de aanstippingslijst en een ander van dezelfde kleur die een exemplaar van het proces-verbaal zal bevatten.b) Een rooskleurig omslag voor het tweede exemplaar van de aanstippinglijst en een ander van dezelfde kleur die het tweede exemplaar van het proces-verbaal zal bevatten.7° Een witte omslag voor de lijst inzake de betaling van het presentiegeld.8° Een omslag voor de Vrederechter van het kanton voor : a) de lijst van de afwezige kiezers;b) de rechtvaardiging van de afwezigen;c) de volmachten en bijgaande attesten;d) de lijst met de toegelaten kiezers, doch niet ingeschreven op de kiezerslijst;e) de lijst van de afwezige kandidaat-bijzitters.9° Kantoorbehoeften : schrijfgerief, papier, zegellak, wit en roze inpakpapier. U zal er voor zorgen dat de potloden geregeld aangepunt worden.

Tenslotte moet het gemeentebestuur in het bezit zijn voor ieder stembureau : van twee behoorlijk bijgewerkte exemplaren van het Kieswetboek, enerzijds neer te leggen in de wachtzaal, ter beschikking van de kiezers, en anderzijds op de tafel van het bureau; van affiches waarop zijn overgenomen titel V en de artikelen 110 en 111 van het Kieswetboek en van de affiches waarop zijn gedrukt de onderrichtingen voor de kiezer (model I).

Die affiches, alsmede de kiezerslijst van het stembureau moeten in de wachtzaal aangebracht zijn. 4. Ontvangst en vervoer stembiljetten. De stembiljetten (roze en wit) bestemd voor uw stembureau zullen U daags vóór de stemming toekomen. Deze pakken mogen pas geopend worden de dag van de stemming in tegenwoordigheid van het samengesteld bureau. U zal er ook voor zorgen dat U, de dag van de stemming, bij U hebt : brieven, onderrichtingen, formulieren en stukken die U rechtstreeks mocht ontvangen hebben met het oog op de verkiezing.

Vijf dagen vóór de verkiezingen zal het kantonhoofdbureau U laten weten waar de stembiljetten uit uw bureau zullen worden geteld (formulier AB/7).

Spreek af met het gemeentebestuur om de stembiljetten, na de stemming, naar het stemopnemingsbureau te vervoeren (enkel als de stembiljetten moeten worden vervoerd én U daar niet zelf kunt voor instaan).

Gelieve niet uit het oog te verliezen, dat de voorzitter, of de bijzitter, die met het vervoer der stembiljetten belast is, mag vergezeld zijn van de getuigen.

Ik dring er ten zeerste op aan dat de overbrenging van de stembiljetten moet geschieden zonder enig tijdverlies, teneinde de stemopnemingsverrichtingen ten spoedigste te laten beginnen. 5. Handhaving van de orde in het kieslokaal en algemene voorzorgen. ° Handhaving van de orde in het kieslokaal. - Er dient te worden nagegaan of de orde aan de ingang van het lokaal niet wordt verstoord en wanneer zich moeilijkheden voordoen, moet de lokale politie dadelijk gewaarschuwd worden met het oog op het herstellen van de orde.

Een overleg met de gemachtigde van de burgemeester zal U in staat stellen de dienst van de buitenpolitie ten volle te verzekeren en dit niet alleen in de nabijheid van de stemzaal maar ook, eventueel, op de weg die voor het vervoer van de stembiljetten, na de stemming, moet gevolgd worden.

Geen gewapende macht mag, zonder vordering vanwege de voorzitter in de stemzaal noch in de nabijheid van het lokaal opgesteld worden. De burgerlijke en militaire overheden zijn verplicht aan die vordering gevolg te geven.

De rechten van de voorzitter, wat de handhaving van de orde in het stembureau betreft, zijn toegelicht in de artikelen 109, 110 en 111 van het Kieswetboek. ° Algemene voorzorgen.

In het kader van de ontwikkeling in het internationale klimaat is het niet uitgesloten dat bepaalde personen de verkiezingen zullen aangrijpen om ofwel media-aandacht te bekomen of een probleem te veroorzaken tijdens de stemming.

Het is dan ook aangewezen om, bij de opening van het stembureau en in de loop van de dag een controle van de ruimten uit te voeren.

Eventuele verdachte pakjes kunnen naderhand gemakkelijk gedetecteerd worden. Indien er twijfel bestaat over een voorwerp dat nadien gevonden wordt in de ruimte, aarzel dan niet de lokale politie te waarschuwen voor een eventuele controle door de bevoegde diensten.

Deze maatregel kadert in een meer algemene voorzorgspolitiek die de Minister van Binnenlandse Zaken inzake de verkiezingen heeft aangekondigd en is zeker niet het gevolg van een verhoogde dreiging ten aanzien aan de Belgische verkiezingen.

B. Verrichtingen van het stembureau op de dag van de stemming.

Leidraad bij de stemming is het formulier AB/20. Het proces-verbaal van de verkiezing in een stembureau (zie bijlage I bij deze handleiding). Dit formulier bevat alle richtlijnen die moeten worden gevolgd bij het begin, tijdens en bij het einde van de stemming. Hou het steeds bij de hand en vul het geregeld aan naarmate bepaalde onderdelen van de stemming worden afgewerkt. Bij deze verkiezingen dient het proces-verbaal in tweevoud te worden opgemaakt, één voor elke verkiezing. Dus een exemplaar voor de verkiezing van de Kamer en een exemplaar voor de verkiezing van de Senaat. 6. Vorming van het stembureau. Op de stemdag dient U zich, vergezeld van uw secretaris, naar uw bureau te begeven, reeds te 7u.30 's morgens, om desnoods, onmiddellijk de gebreken en leemten te kunnen verhelpen, die U mocht vaststellen aangaande de steminrichtingen en aan het materieel en om de bijzitters en de getuigen van de kandidaten te ontvangen. De bijzitters worden eveneens verzocht vanaf 7u.30 aanwezig te zijn.

Met de vorming van het bureau mag evenwel niet aangevangen worden vóór 7u.45. Op dit ogenblik zal U de bijzitters afroepen, in de door U bepaalde volgorde van aanwijzing. Zo het aantal titularissen en plaatsvervangers geen vier is, zal U dit aantal aanvullen door één of meer aanwezige kiezers, die lezen en schrijven kunnen (art. 103 KWB).

Naderhand zal U aan de Vrederechter de namen opgeven van de afwezige bijzitters en van hen die, zonder wettige reden, mochten geweigerd hebben hun functie waar te nemen (bijlage bij formulier AB/21).

Om te mogen zetelen, moeten de getuigen de brief overleggen, ondertekend door een van de kandidaten en mede-ondertekend door de voorzitter van het kantonhoofdbureau, die hen aangewezen heeft om in uw bureau te zetelen (formulier AB/18).

De getuigen mogen binnengelaten worden vanaf 7u.45 en tegenwoordig zijn bij het vormen van het bureau. Desnoods worden hun bezwaren, tegen de aanwijzing van deze of gene aanwezige kiezer als bijzitter, in het proces-verbaal (formulier AB/20) opgetekend zodra het bureau samengesteld is. Het bureau doet aanstonds en zonder beroep uitspraak over elk bezwaar.

De bijzitters, de secretaris en de getuigen leggen de eed af (volgens de formule van uw toegezonden proces-verbaal) in handen van de voorzitter; daarna de voorzitter tegenover het aldus samengesteld bureau (art. 104 KWB).

De plaatsvervangende bijzitters en de getuigen kunnen enkel tot de eedaflegging toegelaten worden, wanneer de titularissen afwezig zijn.

Zodra het bureau is samengesteld, moeten de kiezers, die er het ambt van bijzitter of getuige niet moeten waarnemen, zich terugtrekken. 7. Bepaling model van stembiljet. Uw toegezonden en gedrukt proces-verbaal (formulier AB/20) behelst al de formaliteiten van de verkiezingen. Het volstaat er de richtlijnen van te volgen om geen enkele hoofdvereiste te vergeten. Het bureau moet eenvoudig dit formulier aanvullen door vermelding van de namen, cijfers en opmerkingen, die, staande de vergadering dienen te worden toegevoegd.

Er moet o.m. in het proces-verbaal melding gemaakt worden van de volgende bevindingen : de inrichting van het bureau en het stemmaterieel beantwoorden aan de vereisten van de wet; bij de opening van de stemming stak er geen enkel stembiljet in de stembussen; zij werd opnieuw gesloten en de sleutels overhandigd, de ene aan de voorzitter, de andere aan de oudste bijzitter; de pakken met de stembiljetten, gesloten en onaangeroerd worden door de voorzitter aan het bureau overhandigd. Het bureau dient vast te stellen na telling hoeveel witte stembiljetten er zijn voor de Kamer en hoeveel roze stembiljetten er zijn voor de Senaat. Er werd geloot om de plaats te bepalen van de datumstempel op de stembiljetten.

Voor deze stempeling moeten ten minste vijf plaatsen bepaald worden; de vier hoeken en het midden van het stembiljet. Dat is het minimum.

Het in vieren gevouwen stembiljet, biedt op zijn buitenzijde, negen plaatsen voor de stempeling. Die plaatsen bekomt men door de benuttigde zijde van het stembiljet door twee horizontale en twee verticale lijnen in gelijke delen te verdelen.

Die negen vakjes worden genummerd op het model-stembiljet, dat moet gevoegd blijven bij het proces-verbaal; door deze nummering kan men, door middel van de loting van de nummers, de plaats van de datumstempel op de aan de kiezers overhandigde stembiljetten bepalen.

De stempel moet op dezelfde plaats voor de twee soorten stembiljetten worden aangebracht. Er is dus maar één loting.

Zo het bureau in de loop der stemverrichtingen beslist de plaats van de stempel te wijzigen, gaat het over tot een nieuwe loting, mits het nummer van het reeds benuttigd vakje van kant te laten als het weer mocht uitkomen.

Bij iedere loting wordt het vakje, dat voor de stempeling aangeduid is, op het model-stembiljet met de datumstempel gestempeld; dit stembiljet wordt door de voorzitter en door de getuigen geparafeerd.

Wordt de eerste plaats gewijzigd, dan duidt het nieuwe vakje het uur aan, waarop de verandering is gebeurd.

Alleen om gewichtige redenen, die in het proces-verbaal worden opgenomen, mag het bureau in de loop van de verrichtingen een voorstel tot wijziging van de plaats van de datumstempel van de hand wijzen.

De kiezer kan de vervanging vragen van elk stembiljet dat niet vrij is van een merk, scheur of vlek waardoor het zou kunnen geannuleerd worden. 8. Taakverdeling in het stembureau. Vooraleer de stemming te openen, zal U regelen hoe ieder lid van het bureau aan de stemverrichtingen moet deelnemen.

Een exemplaar van de kiezerslijst zal aan de secretaris gegeven worden om er de namen van de kiezers, die zich aanmelden, aan te stippen (door een punt, streepje of kruisje). Het ander exemplaar zal ook aangestipt worden door een van de bijzitters, na onderzoek betreffende de overeenstemming van de vermeldingen van de oproepingsbrief met die van de lijst. De voorzitter kan zich zelf met het bijhouden van de tweede lijst belasten.

Vóór het overhandigen van het stembiljet aan de kiezers, wordt dit, hetzij door een van de bijzitters, hetzij door de voorzitter zelf, met de datumstempel gestempeld op de vastgelegde plaats.

Mochten de stembiljetten U ongevouwen zijn toegekomen, dan kan één der bijzitters belast worden met het vouwen. De voorschriften van het Kieswetboek zijn dan als volgt : een eerste horizontale vouw moet het bovenste gedeelte van het stembiljet op de onderste helft brengen, een tweede, verticale vouw moet dit bovenste gedeelte, waar de vakjes bovenaan de lijsten staan, aan de binnenzijde van het toegevouwen stembiljet houden (art. 143 KWB).

Een zeker aantal stembiljetten, waarop de stempel staat, worden voor de voorzitter geopend, die onderzoekt of zij geen ongeoorloofd teken dragen en ze toevouwt vóór ze aan de kiezer te overhandigen.

De voorzitter vergewist zich ervan of de kiezer het ontvangen stembiljet in de juiste bus steekt. 9. De stemming zelf. - De stemming wordt om 8 uur open verklaard. Het bureau zorgt ervoor dat het aantal kiezers in de stemzaal niet groter is dan het aantal beschikbare stemhokjes. Te dien einde kan de bijzitter, die met de politie van de wachtzaal belast is, of de secretaris, aan de ingang van de stemzaal staan.

De kiezers mogen in deze zaal maar zolang vertoeven als er tijd nodig is om te stemmen. Zij mogen zich niet gewapend aanmelden.

Men zal hun aanbevelen bij het binnentreden in het stemlokaal de oproepingsbrief en de identiteitskaart in de hand te houden.

Als de kiezer zich aanmeldt om te stemmen, stipt de secretaris zijn naam aan op de lijst.

De voorzitter of een bijzitter die hij aanwijst, doet hetzelfde op een andere lijst, na nagezien te hebben of de aanduidingen op deze lijst met die van de oproepingsbrief en de identiteitskaart overeenstemmen.

In geval van twijfel, dient men zijn toevlucht te nemen tot de door het gemeentebestuur medegedeelde wijzigingen die sedert het opmaken van de kiezerslijst zijn aangebracht (art. 92 KWB). Na dit onderzoek, geeft U aan de kiezer één roze stembiljet voor de Senaat en één wit stembiljet voor de Kamer en U houdt voorlopig zijn oproepingsbrief en zijn identiteitskaart. - De kiezer mag zoveel stemmen uitbrengen als er kandidaten zijn op de lijst van zijn keuze.

Kan hij zich verenigen met de volgorde waarin de kandidaten op de door hem gekozen lijst voorkomen, dan brengt hij zijn stem alleen uit in het stemvakje bovenaan de lijst.

Als hij die volgorde wil veranderen, brengt hij één of meerdere naamstemmen uit in het stemvak dat naast de naam staat van die kandidaat of kandidaten van die lijst aan wie hij bij voorkeur zijn stem wil geven.

Het stemmerk zelfs op onvolmaakte wijze aangebracht, is geldig, tenzij het voornemen om het stembiljet herkenbaar te maken duidelijk blijkt (art. 144 KWB). - Zodra de kiezer zijn stem heeft uitgebracht in het stemhokje, toont hij U zijn toegevouwen stembiljetten met de stempel aan de buitenzijde en steekt de stembiljetten in de onderscheidene bussen.

U geeft hem zijn oproepingsbrief terug, afgestempeld met de datumstempel, alsmede zijn identiteitskaart en hij verlaat onmiddellijk de zaal.

Indien de kiezer bij volmacht heeft gestemd voor een andere kiezer, brengt de voorzitter op de oproepingsbrief van de gemachtigde (= de persoon die de volmacht heeft gekregen) de vermelding "heeft bij volmacht gestemd" aan (zie ook punt 14 hierna).

Belangrijke opmerking : Ik wens de aandacht te vestigen op een specifieke taak van de voorzitters van de stembureaus. Zij of een door hen aangestelde bijzitter dienen, nadat de kiezer zijn stem heeft uitgebracht, de oproepingsbrieven te merken met een stempel waarop de naam van het kanton waar de stemming plaatsheeft en de datum van de verkiezing voorkomen (artikel 143, derde lid Kieswetboek).

De voorzitters van stembureaus die bewust deze afstempelingsplicht niet naleven, kunnen strafsancties oplopen. Artikel 193 van het Kieswetboek bepaalt immers dat leden van een kiescollege die door feitelijkheden of bedreigingen de kiesverrichtingen vertragen of verhinderen, gestraft worden met gevangenisstraf van vijftien dagen tot een jaar en met geldboete van 100 euro tot 1 000 euro. - Het is bij wijze van experiment in alle stembureaus toegestaan, met akkoord van de voorzitter van het hoofdbureau en de gemeentelijke overheid, dat het stembureau een P.C. gebruikt voor de aanstipping van de kiezers onder de volgende voorwaarden : - de voorzitter van het stembureau moet steeds over een kiezerslijst van zijn bureau beschikken zoals voorzien bij de wet; - hij moet de juistheid van de aanstipping van de kiezerslijst door middel van een P.C. controleren; - hij moet de lijst van de afwezige kiezers kunnen uitdrukken om bij het desbetreffende (niet ingevulde) formulier AB/21 te voegen; - de gebeurlijke kosten voor de geautomatiseerde aanstipping worden gedragen door de gemeenten; - de voorzitter van het kantonhoofdbureau neemt de verantwoordelijkheid op zich voor de geldigheid van het systeem. - Het is eveneens toegelaten, in geval van grote afwezigheden en mits akkoord van de voorzitter van het kantonhoofdbureau en de leden van het stembureau, dat een kopie van de aanstippingslijst wordt bezorgd aan de vrederechter met een duidelijke aanwijzing van de letter A (voor Afwezig) voor de naam van de kiezers die hun stemplicht niet hebben vervuld. De kopie van deze aanstippingslijst wordt gehecht aan het (niet ingevulde) formulier AB/21 voor de vrederechter. 10. Toegelaten kiezers. Samen met de kiezers, die ingeschreven zijn op de lijsten van de stemafdelingen, worden in het stembureau tot de stemming toegelaten : 1° De voorzitter, de secretaris en de getuigen die, ofschoon zij zijn ingeschreven op de lijsten van een ander stembureau, kiezer zijn in de kieskring voor de Kamer. Voornoemde personen dienen dus kiezer te zijn in de kieskring waar het stembureau is gelegen of moeten anders hun stemplicht vervullen in de gemeente waar zij op de kiezerslijst zijn ingeschreven.

Een getuige kan slechts door een kandidaat aangewezen worden, indien hij kiezer is in de kieskring waartoe de gemeente behoort (art. 131 KWB).

De kandidaten kunnen ook als (plaatsvervangend) getuige worden aangewezen en kunnen zelfs getuige zijn als zij geen kiezer in de kieskring zijn.

De getuigen bewijzen hun aanwijzing door de kennisgeving die is medeondertekend door de voorzitter van het hoofdbureau van uw kanton (formulier AB/18).

De getuigen (kandidaten) die kiezer zijn in een andere gemeente van de kieskring bewijzen hun hoedanigheid van kiezer door hun oproepingsbrief of door een uittreksel uit de kiezerslijst. 2° Hij die, hetzij een uittreksel overlegt uit een arrest van het Hof van Beroep of uit een beslissing van het college van burgemeester en schepenen waarbij zijn inschrijving op de lijst van de kiezers wordt bevolen, hetzij een getuigschrift van het college van burgemeester en schepenen waarbij bevestigd wordt dat hij de hoedanigheid van kiezer bezit. Op te merken valt, dat het bureau een kiezer tot de stemming mag toelaten zelfs indien hij zijn oproepingsbrief vergeten heeft, doch het vertonen van de identiteitskaart blijft een strikte vereiste om ter stemming te worden toegelaten. De kiezer die niet in het bezit is van zijn oproepingsbrief, kan slechts tot de stemming worden toegelaten indien zijn identiteit en zijn kiesbevoegdheid door het bureau worden erkend.

De namen van de niet op de lijst ingeschreven kiezers, die tot de stemming in het stembureau werden toegelaten, worden op de twee aanstippingslijsten vermeld. Bovendien zullen deze kiezers vermeld worden op de lijst van de toegelaten kiezers bij middel van formulier AB/22 (art. 146KWB- zie ook punt 17 hierna).

Opmerkingen : De kiezers wiens kieswoonplaats in de gemeenten VOEREN en KOMEN-WAASTEN ligt, kunnen toegelaten worden om respectievelijk in AUBEL of in HEUVELLAND te stemmen voor de Kamer en de Senaat in een van de bureaus, aangeduid bij ministerieel besluit. Zij moeten hun speciaal vastgestelde oproepingsbrief meebrengen (art. 142bis KWB).

Deze kiezers worden aangestipt op de toegezonden kiezerslijst van de gemeente van hun hoofdverblijfplaats, die is toegestuurd aan de voorzitter van hun stembureau (art.96 KWB). 11. Niet toegelaten kiezers. Mogen, onder bedreiging van de straffen, voorzien in artikel 202 van het Kieswetboek, niet aan de stemming deelnemen, al zijn ze ingeschreven op de kiezerslijst van het stembureau (art. 142 KWB) : 1° Degenen van wie het College van Burgemeester en Schepenen of het Hof van Beroep de schrapping heeft uitgesproken bij een beslissing of een arrest, waaruit een uittreksel is overgelegd.2° Zij die onder toepassing vallen van een van de bepalingen van de artikelen 6 en 7 van het Kieswetboek en wier onbekwaamheid blijkt uit een stuk waarvan de afgifte bij de wet is voorgeschreven. Deze personen zijn vermeld in de stukken die de gemeentebesturen U tot de dag van de verkiezing kunnen toesturen (art. 92 KWB). Hierbij kunnen tevens personen zijn die de Belgische nationaliteit hebben verloren of van de bevolkingsregisters werden geschrapt en dus niet kiesgerechtigd zijn. 3° Zij die op de stemdag de stemgerechtige leeftijd van 18 jaar niet hebben bereikt of die dezelfde dag in een ander stembureau of in een andere gemeente reeds gestemd hebben.Het bewijs hiervan wordt aangevoerd, hetzij door stukken, hetzij door de bekentenis van de belanghebbende.

Alvorens met de stemverrichtingen te beginnen, is het geboden tot de aanstipping over te gaan van allen die, om een of andere bovenvermelde reden, van de stemming worden geweerd en hun naam met potlood door te halen, mits er voor te waken dat deze doorhalingen niet kunnen worden verward met de aanstippingstekens van de kiezers die aan de stemming hebben deelgenomen.

Bovenvermelde uitsluitingsgronden worden aangetekend in de opgave van de kiezers die niet hebben meegestemd (formulier AB/21 zie ook punt 17 hierna). 12. Bijstand aan een kiezer. Indien de kiezer, wegens lichaamsgebrek, niet in staat is om zich alleen naar het stemhokje te begeven of om zelf zijn stem uit te brengen, staat de voorzitter hem toe zich door iemand te laten begeleiden of bij te staan. Beider naam wordt in het proces-verbaal vermeld (art. 143 KWB).

Mocht een bijzitter of getuige de echtheid of de ernst van het aangevoerd lichaamsgebrek betwisten, dan beslist het bureau, en zijn gemotiveerde beslissing wordt in het proces-verbaal opgenomen.

Er dient te worden opgemerkt dat, wanneer een kiezer ertoe gemachtigd wordt zich te laten begeleiden en bij te staan, de voorzitter niet het recht heeft de persoon daartoe op te dringen; de keuze behoort tot de belanghebbende zelf. De voorzitter heeft geen enkel recht om de keuze van de gehandicapte kiezer te beïnvloeden.

Betreffende de blinden wordt opgemerkt dat ze gewoonlijk in het bezit zijn van een kaart voor vermindering op de spoorwegen, die hun als blinde is verleend en dat, om dergelijke verminderingskaart te bekomen, de belanghebbenden reeds een geneeskundig getuigschrift hebben moeten voorleggen. 13. Inrichting stemhokje voor mindervalide. In elk gebouw waarin één of meer stembureaus zijn ondergebracht, moet ten minste één speciaal stemhokje per vijf stembureaus ten behoeve van de mindervalide kiezers worden ingericht, overeenkomstig het ministerieel besluit van 6 mei 1980 tot aanvulling van het ministerieel besluit van 10 augustus 1894 betreffende de kiestoestellen voor de parlements-, provincieraads- en gemeenteraadsverkiezingen (Belgisch Staatsblad van 15 mei 1980).

Het mag in de onmiddellijke nabijheid van de stembureaus worden geplaatst.

Een stoel dient ter beschikking gesteld te worden van de mindervaliden die geen rolstoel gebruiken.

De kiezer die van dat speciaal ingericht stemhokje gebruik wenst te maken, richt zijn verzoek aan de voorzitter van het bureau die hem de nodige stembiljetten overhandigt en een bijzitter of een getuige aanwijst om hem tot aan het stemhokje te geleiden.

Nadat betrokkene er zijn stem heeft uitgebracht, steekt de kiezer de dichtgevouwen stembiljetten in de stembussen en ontvangt hij zijn identiteitskaart en zijn behoorlijk afgestempelde oproepingsbrief terug.

Om de toegang tot de stembureaus voor gehandicapten te vergemakkelijken moeten voor hen dichtbij de stembureaus parkeerplaatsen voorbehouden worden en dient het gebouw waar gestemd wordt voldoende toegankelijk te zijn of gemaakt te worden voor de mindervaliden. 14. Stemmen bij volmacht.a. Algemeen. Er is sedert de wet van 7 maart 2002 geen bloed- of aanverwantschap meer vereist tussen volmachtgever en gevolmachtigde.

De volmacht kan voortaan worden gegeven aan gelijk welke andere kiezer. Iedere kiezer mag evenwel slechts 1 volmacht krijgen.

Bij volmacht kunnen stemmen, d.w.z. een andere kiezer machtigen om in hun naam te stemmen, de volgende personen (art. 147bis KWB) : 1° de kiezer die wegens ziekte of gebrekkigheid niet in staat is om zich naar het stembureau te begeven of er naartoe gevoerd te worden; deze onbekwaamheid moet blijken uit een medisch attest; geneesheren, die als kandidaat voor de verkiezing zijn voorgedragen, mogen een dergelijk attest niet afgeven. 2° de kiezer die om beroeps- of dienstredenen : a) in het buitenland is opgehouden, alsook de kiezers leden van zijn gezin of van zijn gevolg die met hem aldaar verblijven;b) zich de dag van de stemming in het Rijk bevindt, maar in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden; De onder a) en b) bedoelde onmogelijkheid moet blijken door een attest van de militaire of burgerlijke overheid of van de werkgever onder wie de betrokkene ressorteert. 3° de kiezer die het beroep van schipper, marktkramer of kermisreiziger uitoefent en de leden van zijn gezin die met hem samenwonen; De uitoefening van het beroep moet blijken door een attest van de burgemeester van de gemeente waar de betrokkene in het bevolkingsregister is ingeschreven. 4° de kiezer die de dag van de stemming ten gevolge van een rechterlijke maatregel in een toestand van vrijheidsbeneming verkeert; Deze toestand wordt bevestigd door de directie van de inrichting waar de betrokkene zich bevindt. 5° de kiezer die om redenen in verband met zijn geloofsovertuiging in de onmogelijkheid verkeert zich op het stembureau te melden; Deze onmogelijkheid moet blijken uit een attest dat is afgegeven door de religieuze overheid. 6° de student die zich, om studieredenen, in de onmogelijkheid bevindt zich in het stembureau te melden, op voorwaarde dat hij een attest voorlegt van de directie van de instelling waar hij zijn studies doet.7° de kiezer die, om andere dan de hiervoor genoemde redenen, de dag van de stemming van zijn woonplaats afwezig is wegens een tijdelijk verblijf in het buitenland, en zich bijgevolg in de onmogelijkheid bevindt zich in het stembureau te melden, voor zover de onmogelijkheid door de burgemeester van zijn woonplaats vastgesteld geweest is, na voorleggen van de nodige bewijsstukken;de Koning bepaalt het model van het attest dat door de burgemeester moet worden afgegeven. De aanvraag moet bij de burgemeester van de woonplaats uiterlijk de vijftiende dag vóór die van de verkiezing worden ingediend.

Voor de bovengenoemde categorieën van kiezers mag de gemachtigde vrij door de volmachtgever worden aangewezen; de gemachtigde moet uiteraard kiezer zijn.

Elke gemachtigde mag slechts één volmacht hebben. De volmachtgever kan zijn volmacht bij gelijktijdige verkiezingen uitsluitend verstrekken aan één enkel persoon-gemachtigde.

De volmacht wordt gesteld op het formulier AB/19 waarvan het model door de Koning is bepaald en dat op het gemeentesecretariaat alsmede in de Belgische diplomatieke en consulaire posten kosteloos wordt afgegeven.

De volmacht vermeldt de verkiezing waarvoor ze geldig is, de naam, de voornamen, de geboortedatum en het volledig adres van de volmachtgever en van de gemachtigde.

Het volmachtformulier wordt door de volmachtgever en de gemachtigde ondertekend.

Ten einde tot de stemming te worden toegelaten, overhandigt de gemachtigde (de persoon die volmacht heeft gekregen) aan de voorzitter van het stembureau waar de volmachtgever had moeten stemmen, de volmacht alsmede het vereiste attest (een van de hierboven vermelde attesten). De gemachtigde vertoont hem vervolgens zijn eigen identiteitskaart én zijn eigen oproepingsbrief (bewijs van zijn hoedanigheid van kiezer, essentiële voorwaarde om een volmacht te kunnen krijgen) waarop de voorzitter de vermelding "heeft bij volmacht gestemd" aanbrengt.

Laatstbedoelde vermelding is volstrekt onontbeerlijk want zij kan voorkomen dat een zelfde persoon verschillende volmachten ontvangt en verschillende keren stemt namens een andere kiezer, wat uitdrukkelijk door de wet verboden is. b. Kiezers die verblijven in het buitenland. De stemming bij volmacht in een Belgische gemeente door een Belg, die officieel in het buitenland verblijft, is eveneens toegelaten (art. 180quater KWB).

Aan de hand van een volmachtformulier wijst de in het buitenland verblijvende Belg, die de stemming bij volmacht in een Belgische gemeente gekozen heeft, een gemachtigde aan onder de kiezers van de gemeente, waarvoor hij gekozen heeft om er ingeschreven te worden als kiezer.

Elke gemachtigde mag slechts over één volmacht beschikken.

De volmacht getekend door de mandaatgever vermeldt de naam, voornamen, geboortedatum en adres van de volmachtgever en de gemachtigde.

Wanneer het college van burgemeester en schepenen de gemachtigde, die aangewezen is door de in het buitenland verblijvende Belgische kiezer, oproept tot de stemming, voegt het bij de oproepingsbrief een uittreksel van de volmacht die hem machtigt om in naam van zijn volmachtgever te stemmen.

Om toegelaten te worden te stemmen in naam van zijn volmachtgever, geeft de gemachtigde de volmacht aan de voorzitter van het stembureau, en legt hij hem zijn eigen identiteitskaart en zijn eigen oproepingsbrief voor, waarop de voorzitter "heeft bij volmacht gestemd" vermeldt. c. De volmachten en de daarbij horende attesten, alsmede de uittreksels van de volmachten, worden bij de staat van de afwezige kiezers (formulier AB/21) gevoegd en met die staat aan de vrederechter van het kanton gezonden. De volmachtgever en/of gemachtigde die wetens en willens een onjuist attest gebruikt om tot de stemming bij volmacht te worden toegelaten, is strafbaar. 15. Teruggenomen stembiljetten. Het is de kiezer verboden zijn stembiljet bij het verlaten van het stemhokje op zodanige wijze open te vouwen dat de door hem uitgebrachte stem bekend wordt. Doet hij zulks dan neemt de voorzitter het opengevouwen biljet terug, dat onmiddellijk onbruikbaar wordt gemaakt, en hij verplicht de kiezer opnieuw te stemmen (art. 143 KWB).

De kiezer die door onoplettendheid het hem overhandigde stembiljet beschadigt, kan U een ander vragen, tegen teruggave van het eerste dat onmiddellijk onbruikbaar gemaakt wordt (art. 145 KWB).

U schrijft op de aldus teruggenomen stembiljetten de vermelding "Teruggenomen stembiljet" en parafeert ze. Het aantal van die biljetten wordt opgegeven in het proces-verbaal voor elk van de twee bovenvermelde categorieën.

Na sluiting van de stemming worden ze onder de desbetreffende omslagen gestoken.

Wordt bij een bepaalde verkiezing als afwezig beschouwd, de kiezer die weigert het stembiljet voor die verkiezing in ontvangst te nemen.

Hij mag nochtans stemmen voor die verkiezing waarvoor hij een stembiljet heeft aanvaard; maar op zijn oproepingsbrief, die gestempeld overhandigd wordt en op de lijst van de afwezigen zal melding gemaakt worden van zijn weigering om te stemmen naar gelang van het geval, hetzij voor de Kamer, hetzij voor de Senaat, hetzij voor beide verkiezingen. 16. Einde van de stemming. Het einde van de stemming is om 13 uur.

Na 13 uur worden alleen nog tot de stemming toegelaten de kiezers die zich vóór dat uur in het stemlokaal bevonden. Er zal bevel gegeven worden niemand meer binnen te laten. Wanneer er geen kiezer meer in het stemlokaal aanwezig is, wordt de stemming gesloten verklaard nadat de voorzitter, secretaris, bijzitters en getuigen gestemd hebben.

Als stemlokaal, dient het gebouw waar de stemming plaats heeft te worden beschouwd en niet de ruimte waar de stemhokjes geplaatst werden en waar slechts enkele kiezers tegelijk worden toegelaten. 17. Verrichtingen bij de sluiting. Ten einde tijdverlies te voorkomen bij het afsluiten van de stemverrichtingen zal U er over waken dat het proces-verbaal - in tweevoud - opgemaakt wordt naargelang van het verloop van de stemming en dat er reeds vóór 13 uur begonnen wordt met de telling van de teruggenomen en ongebruikte stembiljetten en met die van de afwezige kiezers en van de stemmenden. Ook wordt reeds begonnen met de lijst van de afwezige kiezers, de lijst van de afwezige kandidaat-bijzitters en de lijst van de toegelaten kiezers, die niet ingeschreven zijn op de kiezerslijst.

Vul tevens de lijst voor de betaling van het presentiegeld volledig en in tweevoud in (bijlage bij het proces-verbaal).

Stop de volledig ingevulde en ondertekende lijst voor de betaling van het presentiegeld aan de leden van het kiesbureau in een afzonderlijke verzegelde omslag en bewaar persoonlijk het dubbel.

Bezorg deze omslag onmiddellijk na het afsluiten van de stemming aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau. 1° De staat van de afwezige kiezers wordt onmiddellijk opgemaakt bij middel van formulier AB/21 aan de hand van de twee aanstippingslijsten.Hij vermeldt de datum van de verkiezingen, de naam van de gemeente, het nummer van het bureau. Hij wordt door al de leden van het bureau ondertekend. Men voegt er de naar U gestuurde stukken ter rechtvaardiging aan toe; alsmede de bescheiden betreffende degenen die, alhoewel op de lijst van de kiezers ingeschreven niet aan de stemming mogen deelnemen. U vermeldt alle gemaakte opmerkingen.

Eveneens worden de volmachtformulieren toegevoegd.

Als afwezig bij de verkiezing wordt eveneens beschouwd, de kiezer die weigert de stembiljetten in ontvangst te nemen.

Bij deze staat wordt ook de lijst van de afwezige kandidaat-bijzitters of plaatsvervangende bijzitters van het stembureau gevoegd (bijlage bij formulier AB/21).

Bij deze staat voegt U vervolgens toe een lijst van de toegelaten kiezers die, alhoewel niet ingeschreven op de lijsten van het stembureau, toch tot de stemming werden toegelaten (formulier AB/22).

De staat, de lijsten en de bijlagen worden binnen drie dagen toegezonden aan de vrederechter van het kanton door de voorzitter van het stembureau.

Daarna zal het bureau het aantal kiezers volgens de aanstippingslijsten in het proces-verbaal inschrijven.

U dient er speciaal op te letten dat de staat van de afwezigen met zorg opgemaakt wordt om vervolging tegen afwezige kiezers mogelijk te maken.

De afzonderlijke omslag binnen drie dagen te zenden aan de vrederechter van het kanton bevat dus : - de lijst van de afwezige kiezers; - de verantwoordingstukken m.b.t. de afwezige kiezers; - de volmachtformulieren en attesten, alsmede de uittreksels van de volmachten; - de lijst van de toegelaten kiezers, niet op de kiezerslijst opgenomen; - de lijst van de niet opgekomen kandidaat-bijzitters.

Het totaal aantal aanwezige kiezers in het stembureau stemt overeen met het totaal aantal ingeschreven kiezers, vermeerderd met het aantal toegelaten kiezers en het aantal kiezers die stemmen bij volmacht, min het totaal aantal afwezige kiezers. 2° De aanstippingslijsten, ondertekend door de leden van het bureau die ze hebben bijgehouden en door de voorzitter, worden onder verzegelde omslagen gestoken. Vooraf heeft het bureau vastgesteld : - het aantal uitgebrachte stembiljetten : * voor de Kamer (wit) * voor de Senaat (roze) - het aantal teruggenomen stembiljetten * voor de Kamer (wit) * voor de Senaat (roze) - het aantal niet-gebruikte stembiljetten * voor de Kamer (wit) * voor de Senaat (roze) Eveneens onder afzonderlijke verzegelde omslagen worden gestoken, de van de kiezers teruggenomen stembiljetten en de niet gebruikte stembiljetten nadat het aantal van deze soorten van stembiljetten in het proces-verbaal is opgetekend.

Als opschrift wordt op de verschillende omslagen de inhoud, de naam van de gemeente, alsmede van het kieskanton, de datum van de verkiezing en het nummer van het bureau vermeld.

De omslagen betreffende de verkiezing van de Kamer zijn wit en deze betreffende de verkiezing van de Senaat zijn rooskleurig.

De leden van het bureau en de getuigen zijn ertoe gemachtigd hun stempel op de omslagen te plaatsen (art. 131 KWB).

Opmerking : De voorzitters van de stembureaus van AUBEL en van HEUVELLAND, aangewezen bij ministerieel besluit dienen onverwijld de lijsten, die gediend hebben voor de aanstipping van de kiezers van VOEREN en van KOMEN-WAASTEN, rechtstreeks over te maken aan de voorzitters van de kantonhoofdbureaus van AUBEL en van MESEN. Deze laatste dienen deze lijsten onmiddellijk op te sturen naar de voorzitter van de kantonhoofdbureaus van VOEREN en van KOMEN-WAASTEN. 3° De eindverrichtingen verlopen als volgt : de voorzitter doet de stembus openen en de inhoud ervan plaatsen in harmonica-omslagen zonder de stembiljetten te ontvouwen of te tellen.Het bureau vergewist er zich van dat de bus totaal ledig is. De omslagen worden onmiddellijk gesloten en de stempels van al de leden van het bureau en, desgevraagd, van de getuigen, worden erop aangebracht. Het opschrift geeft het nummer van het bureau aan en het aantal aangestipte stemmers dat in het proces-verbaal staat aangetekend.

Bij afwezigheid van harmonica-omslagen of stemopneming in hetzelfde gebouw laat de voorzitter de stembiljetten in de stembus en voegt de onderscheidene omslagen toe. De stembus wordt bij de sluiting verzegeld.

De stembiljetten, de zich bevinden in een andere urne dan die waarvoor zij bestemd waren, worden in de bijzondere voorziene omslagen gestoken met vermelding van herkomst en aantal. Deze bijzondere omslag wordt in de harmonica-omslag (of urne) gestopt die met de betrokken stemming overeenstemt. In het proces-verbaal wordt melding gemaakt van wat voorafgaat.

Daarna wordt voorlezing gedaan van het proces-verbaal, eventueel met vermelding van de opmerkingen die de getuigen hebben doen opnemen. Het proces-verbaal dat, staande de vergadering, door de leden van het bureau en door de getuigen, op hun verzoek, ondertekend wordt, wordt in een verzegelde omslag gestoken. 4° De stukken, bestemd voor de stemopnemingsbureaus A (eventueel B) worden verpakt in pakken die het onderstaande bevatten. Pak A over te maken aan de voorzitter van het stemopnemingsbureau A (Kamer) en pak B over te maken aan de voorzitter van het stemopnemingsbureau B (Senaat).

Omslagen met : WIT PAK A 1. één eksemplaar van het proces-verbaal van het stembureau met het geparafeerde modelstembiljet voor de Kamer;2. één eksemplaar van de aanstippingslijsten;3. de harmonika-omslag met de stembiljetten voor de Kamer;4. de van de kiezers teruggenomen stembiljetten voor de Kamer;5. de niet gebruikte stembiljetten voor de Kamer;6. de stembiljetten voor de Kamer die in de stembus voor de Senaat werden aangetroffen; ROZE PAK B 7. één eksemplaar van het proces-verbaal van het stembureau met het geparafeerde modelstembiljet voor de Senaat;8. één eksemplaar van de aanstippingslijsten;9. de harmonika-omslag met de stembiljetten voor de Senaat;10. de van de kiezers teruggenomen stembiljetten voor de Senaat;11. de niet gebruikte stembiljetten voor de Senaat;12. de stembiljetten voor de Senaat die in de stembus voor de Kamer werden aangetroffen. ° Wanneer er geen gebruik gemaakt wordt van omslagen voor de stembiljetten uit de stembussen en de stembiljetten in de stembus gelaten worden, dan vervallen de omslagen 3, 6, 9 en 12. In dit geval worden de verzegelde stembus met de stembiljetten voor de Kamer én met de sleutels aan de voorzitter van het stemopnemingsbureau A bezorgd samen met de witte omslagen 1 en 2; de verzegelde stembus met de stembiljetten voor de Senaat en met de sleutels wordt aan de voorzitter van het stemopnemingsbureau B bezorgd tezamen met de roze omslagen 7 en 8. ° Indien het stemopnemingsbureau in A en B is ingedeeld : wordt het pak met de omslagen 1 tot en met 6 afgegeven aan de voorzitter van het opnemingsbureau A. De omslagen 7 tot en met 12 worden dan in een pak afgegeven aan de voorzitter van het stemopnemingsbureau B. Er is een stemopnemingsbureau B in de kieskringen waar meer dan 6 Volksvertegenwoordigers moeten gekozen worden. Door de provincialisering van de kieskringen voor de Kamer zijn er in alle kieskringen stemopnemingsbureaus A (Kamer) en stemopnemingsbureaus B (Senaat), behoudens in de kieskantons van de kieskringen Waals-Brabant, Luxemburg en Namen (Art. 149 KWB).

De voorzitter van ieder stemopnemingsbureau geeft een ontvangstbewijs (formulier AB/8 of AB/9). In de kieskringen Waals-Brabant, Luxemburg en Namen is er dus 1 stemopnemingsbureau voor Kamer en Senaat. De voorzitters van deze stemopnemingsbureaus ontvangen derhalve de beide stembussen of de pakken A en B. Stuk onmiddellijk te bezorgen aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau Omslag met de lijst voor de betaling van het presentiegeld aan de leden van het stembureau. 5° De voorzitter ontslaat de bijzitters en de secretaris en draagt onverwijld ieder pak (of de stembus) naar het door de voorzitter van het kantonhoofdbureau aangewezen lokaal waarvan de ligging hem door deze laatste is medegedeeld.De getuigen die het wensen mogen hem vergezellen.

De voorzitter van het stembureau overhandigt deze documenten aan de bevoegde voorzitter van het stemopnemingsbureau tegen een ontvangstbewijs.

II. PRESENTIEGELD EN REISVERGOEDING VOOR DE LEDEN VAN DE BUREAUS 18. Presentiegeld voor de leden van de bureaus De voorzitters, bijzitters en de secretaris van het stembureau ontvangen ieder presentiegeld.De persoon die, ofschoon toegelaten tot de voorziene eedaflegging, niet gezeteld heeft, kan geen aanspraak maken op een vergoeding.

Het presentiegeld wordt op hun rekening overgeschreven door De Post binnen de week na de stemming.

Het presentiegeld bedraagt 12,40 EUR voor de voorzitter van het stembureau, alsmede voor de andere leden van het stembureau.

Om de uitbetaling van het presentiegeld op de rekeningen van de leden van het kiesbureau te kunnen uitvoeren, moet U de bijlage bij het proces-verbaal (formulier AB/20) tezamen met het bureau volledig invullen en ondertekenen. Deze bijlage wordt in dubbel opgesteld.

U bezorgt op de dag van de stemming onder een afzonderlijke verzegelde omslag de ingevulde en ondertekende lijst voor de betaling van het presentiegeld aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Het dubbel van deze lijst bewaart U. Het bedrag van het presentiegeld moet, bij helften verdeeld worden, hoe lang of gewichtig het verrichte werk ook zij, wanneer de voorzitter, de bijzitter en de secretaris zijn moeten vervangen worden tijdens de verrichtingen. Vermeld dit gebeurlijk op de bijlage bij het proces-verbaal.

De voorzitters, de bijzitters en de secretarissen van de stemopnemingsbureaus ontvangen eveneens presentiegeld.

Het presentiegeld bedraagt 12,40 EUR voor ieder lid van het stem-opnemingsbureau.

Vul de lijst voor de betaling van het presentiegeld volledig en in tweevoud in (bijlage bij het proces-verbaal - formulier AB/10).

Stop deze ingevulde en ondertekende lijst in een afzonderlijke verzegelde omslag en bewaar persoonlijk het dubbel.

Laat deze omslag tijdens de stemopneming door een bijzitter bezorgen aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau.

Opmerkingen : 1° De lijst voor de betaling van het presentiegeld moet volledig en duidelijk ingevuld zijn om elke vertraging in de overschrijvingen te vermijden.2° Rechtzettingen in betaling van de presentiegelden kunnen via DE POST tot 3 maanden na de verkiezingen geschieden.Nadien maakt DE POST zijn definitieve factuur op voor het departement. 3° Met de publicatie van omzendbrief nr.476 van 28 mei 1999 van de federale Minister van Ambtenarenzaken (Belgisch Staatsblad van 17 juni 1999 en errata in Belgisch Staatsblad van 9 november 1999) betreffende de verloven en afwezigheden toegestaan aan de personeelsleden van de rijksbesturen werden alle voorgaande omzendbrieven van het Ministerie van Ambtenarenzaken inzake verloven en afwezigheden opgeheven. Dit geldt eveneens voor omzendbrief nr. 474 van 26 april 1999 (Belgisch Staatsblad van 11 mei 1999) inzake de aanbevelingen voor het verlenen van dienstvrijstellingen ter gelegenheid van verkiezingen.

Concreet betekent dit dat een personeelslid tewerkgesteld in de federale administratie recht heeft op een omstandigheidsverlof voor de uitoefening van het ambt van voorzitter, van bijzitter of van secretaris van een stembureau of een opnemingsbureau voor de nodige tijd met een maximum van twee werkdagen (koninklijk besluit 19 november 1998 betreffende de verloven en de afwezigheden toegestaan aan de personeelsleden van de rijksbesturen, artikel 15, 14°). Dit verlof moet worden toegestaan volgens de volgende modaliteiten, zoals dit werd opgenomen in omzendbrief nr. 476 : ° een dag omstandigheidsverlof op zondag, de dag van de verkiezingen, aan de personeelsleden die optreden als voorzitter, bijzitter of secretaris van een stembureau of een opnemingsbureau maar die volgens hun werktijdregeling op diezelfde dag tot dienstprestaties gehouden zijn. ° een dag omstandigheidsverlof op maandag die volgt op de verkiezingen, aan de personeelsleden die optreden als voorzitter, bijzitter of secretaris van een stem- of stemopnemingsbureau, of van een districts-, kanton-, of gemeentelijk hoofdbureau, of van een ander kiesbureau optreden wanneer dat bureau na middernacht (van zondag op maandag) heeft doorgewerkt.

De regeling om een bijkomende dienstvrijstelling te verlenen aan de betrokken personeelsleden, indien zij afzien van het presentiegeld, is dus niet langer van toepassing.

Tenslotte dient erop gewezen te worden dat de personeelsleden die tewerkgesteld zijn in de regionale en lokale administraties onderworpen zijn aan de desbetreffende reglementering inzake verloven en afwezigheden in hun administraties. 19. Reisvergoeding voor de leden van de bureaus. De leden van de kiesbureaus hebben recht op een reisvergoeding wanneer zij zitting hebben in een gemeente waar zij noch in het bevolkingsregister, noch in de lijst van de kiezers zijn ingeschreven.

De voorzitter of de bijzitter heeft daarenboven recht op een vergoeding voor de reizen, welke door wettelijke bepalingen zijn opgelegd en hij met eigen middelen verricht voor de voorgeschreven overbrenging van stukken.

Bovenbedoelde vergoeding is vastgesteld bij een bij koninklijk besluit bepaald bedrag, per afgelegde kilometer.

Voor deze verkiezingen is het bedrag van de reisvergoeding vastgelegd op 0,15 EUR per afgelegde kilometer.

De schuldvorderingsverklaring wordt gesteld op het voorgeschreven formulier AB/23.

Tevens wordt een verzekeringspolis afgesloten om ongevallen, onder bepaalde voorwaarden, te dekken die leden van de kiesbureaus zijn overkomen tijdens de uitoefening van hun opdracht of op de heen- of terugweg van hun hoofdverblijfplaats naar de vergaderplaats van hun bureau.

III. ONDERRICHTINGEN VOOR DE VOORZITTERS EN DE LEDEN VAN DE STEMOPNEMINGSBUREAUS Om het voor de voorzitter te vereenvoudigen, vindt U bij deze onderrichtingen een controlelijst (Bijlage II) van uit te voeren verrichtingen door de voorzitter tezamen met het proces-verbaal van het stemopnemingsbureau. Bestudeer en volg deze twee documenten nauwgezet en raadpleeg deze handleiding waar nodig. 20. Vorming van het stemopnemingsbureau. Enkele weken vóór de verkiezing wordt U aangeduid als voorzitter van een stemopnemingsbureau door de kantonvoorzitter (formulier AB/3).

Bevestig meteen of U de opdracht kan aanvaarden. Ook uw bijzitters worden aangewezen door de voorzitter van het kantonhoofdbureau (formulier AB/4).

De stemopnemingsbureaus zijn gevestigd in de hoofdplaats van het kieskanton. Zij bestaan uit de voorzitter, 4 bijzitters (4 plaatsvervangende bijzitters) en een secretaris (art. 95, § 8 KWB).

Ik vestig uw aandacht op artikel 95, § 5 van het Kieswetboek : « Ieder die zich, zonder geldige reden, onttrekt aan de aanwijzing voorzien in voorgaande paragraaf of die door zijn schuld, zijn onvoorzichtigheid of zijn nalatigheid op enigerlei wijze de hem toevertrouwde opdracht in gevaar brengt, wordt gestraft met geldboete van vijftig tot tweehonderd euro. » Iemand kan slechts van de opdracht vrijgesteld worden om ernstige redenen (bijvoorbeeld beroepsactiviteit gestaafd door een attest van de werkgever of overmacht). Louter hinder (bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding) vormt geen afdoende reden, terwijl fysieke onmogelijkheid door een nauwkeurig doktersattest moet worden gestaafd (in vage en algemene termen opgestelde getuigschriften volstaan niet, evenmin als medische attesten opgemaakt enkel met het oog op vrijstelling op de verkiezingsdag zelf) Ook politieke motieven om niet als bijzitter te zetelen vormen geen wettige reden om zich aan zijn democratische burgerplicht te onttrekken.

De namen van de kandidaat-voorzitter of de kandidaat-bijzitters, die zonder wettige reden afwezig zijn bij de stemopneming, zullen worden overgemaakt aan het Parket. U deelt hiertoe aan de voorzitter van het kanton de namen mede van de kandidaat-bijzitters die op de dag van de stemming zonder wettige reden niet zijn opgedaagd in uw stemopnemingsbureau.

Opmerking : - Bij de verkiezingen van het federale Parlement zijn er in ieder kieskanton stemopnemingsbureaus A voor de telling van de stembiljetten voor de Kamer en stemopnemingsbureaus B voor de telling van de stembiljetten voor de Senaat.

Ieder stemopnemingsbureau wordt immers gesplitst in een bureau A en een bureau B in de kieskringen waar meer dan 6 volksvertegenwoordigers moeten worden gekozen; het bureau A neemt de stembiljetten voor de Kamer op en het bureau B die voor de Senaat (art. 149 KWB).

Door de provincialisering van de kieskringen voor de Kamer zijn er in alle kieskringen stemopnemingsbureaus A (Kamer) en stemopnemingsbureaus B (Senaat), behoudens in de kieskantons van de kieskringen Waals-Brabant, Luxemburg en Namen. In deze laatste kieskringen doet ieder stemopnemingsbureau dus de telling van de stembiljetten voor de Kamer én de telling van de stembiljetten voor de Senaat.

Selecteer uw secretaris vrij uit de kiezers van de kieskring voor de Kamer (art. 95, § 8 en art. 100 KWB). De secretaris heeft geen stem bij de beslissingen van het stemopnemingsbureau.

Waar uw stembiljetten zijn en waar U ze moet tellen (zie formulier AB/6) hoort U van het kantonhoofdbureau vijf dagen vóór de stemming.

De dag vóór de stemming ontvangt U het proces-verbaal van de stemopnemingsverrichtingen.

Leidraad bij de stemopneming is het proces-verbaal (formulier AB/10 - zie bijlage II.) Dit formulier bevat alle richtlijnen voor de stemopneming en een tabel waarop de uitslag moet worden ingevuld. Vul het formulier aan zodra een bepaald onderdeel van de stemopneming afgesloten is.

De voorzitter gaat vóór de stemopneming na of het benodigde materiaal ter beschikking werd gesteld en vordert, zo dat niet het geval is, het benodigde van de aangestelde van het gemeentebestuur.

Als onontbeerlijk dient te worden geacht : a) kantoorbehoeften : schrijfgerief, zegellak, stempel, inpakpapier, enz.b) omslagen om de niet-betwiste en betwiste stembiljetten in te bergen.Deze omslagen moeten van dezelfde kleur zijn als de stembiljetten in kwestie. c) een omslag om er het proces-verbaal van het stemopnemingsbureau in te steken.d) modelstembiljetten die de onderscheidene wijzen aangeven om een geldige stem uit te brengen. Het stemopnemingsbureau wordt ten laatste om 14 uur samengesteld (art. 152 KWB).

Zorg ervoor dat uw bureau op tijd samengesteld is zodat de telverrichtingen stipt kunnen beginnen.

U neemt ontvangst van de stembiljetten en documenten.

De leden moeten in het bezit zijn van de aanwijzingsbrief hun door de voorzitter van het hoofdbureau toegezonden.

Indien een van de leden verhinderd of afwezig is op het ogenblik van de samenstelling van het bureau, vult het bureau zichzelf aan. Indien de leden van het bureau omtrent de desbetreffende keuze van mening verschillen, is de stem van het oudste lid doorslaggevend.

Vooraleer in functie te treden leggen de leden de in het Kieswetboek voorgeschreven eed af (art. 104 KWB).

Dit alles wordt in het proces-verbaal van de stemopnemingsverrichtingen vermeld.

Zodra het bureau is samengesteld, regelt het de toelating van de getuigen. Te dien aanzien zij eraan herinnerd dat iedere lijst een getuige en een plaatsvervangende getuige per stemopnemingsbureau heeft mogen aanwijzen. De getuigen moeten de brief overleggen die hen in die hoedanigheid aanwijst; die brief moet door een van de kandidaten ondertekend en door de voorzitter van het hoofdbureau medeondertekend worden (formulier AB/18).

Vóór het begin van de opnemingsverrichtingen mag de titelvoerende getuige vervangen worden door zijn plaatsvervanger en omgekeerd, maar de titelvoerder en de plaatsvervanger kunnen elkaar niet meer aflossen tijdens de opneming zodra de verrichtingen begonnen zijn.

De getuigen in het stemopnemingsbureau leggen eveneens de voorgeschreven eed af (art. 104 KWB).

Zo van een bepaalde lijst geen enkele getuige tegenwoordig is, laat het bureau, al was het ook in de loop van de verrichtingen, de eerste getuige van deze lijst toe, die zich aanmeldt en zijn hoedanigheid bewijst.

De aanwezigheid van de getuigen is een waarborg voor de regelmatigheid van de verkiezing en dient zoveel mogelijk te worden vergemakkelijkt.

Lijst betaling presentiegeld. ° Vul de lijst voor de betaling van het presentiegeld aan de leden van het kiesbureau volledig en in tweevoud in (bijlage bij het proces-verbaal). ° Stop de ingevulde en ondertekende lijst in een afzonderlijke verzegelde omslag en bewaar zelf het dubbel. ° Stuur tijdens de stemopneming een bijzitter met de verzegelde omslag naar de voorzitter van het kantonhoofdbureau. 21. Aanvang van de stemopneming. Het bureau begint met de telverrichtingen zodra het alle voor hem bestemde omslagen ontvangen heeft en nadat het vastgesteld heeft dat de pakken met de stembiljetten (of de stembussen) behoorlijk gesloten en de zegels ongeschonden zijn (art. 154 en art. 155 KWB).

De voorzitter van het bureau verifieert, alvorens het ontvangstbewijs aan de voorzitter van een stembureau af te geven, of de pakken (of de stembussen) behoorlijk gesloten en de zegels ongeschonden zijn. In voorkomend geval maakt hij zijn opmerkingen op bedoeld ontvangstbewijs. Bovendien moet hij van die eventuele opmerkingen melding maken in het proces-verbaal van het stemopnemingsbureau (formulier AB/8 - Kamer (en Senaat) of formulier AB/9 - enkel Senaat).

Opmerking : - In de niet-gesplitste stemopnemingsbureaus worden de stembiljetten voor Kamer en Senaat afzonderlijk geteld. De omslagen voor de Senaat worden pas geopend als de stemmen voor de Kamer volledig geteld zijn.

Alleen de harmonica-omslagen en omslagen (of stembussen), waarin de gebruikte stembiljetten steken, worden geopend. De voorzitter, bijgestaan door een of twee leden van het bureau, telt die biljetten zonder ze te ontvouwen.

De andere omslagen met de teruggenomen en ongebruikte stembiljetten blijven gesloten.

Hun aantal wordt per stembureau opgenomen in het proces-verbaal. Deze optelling moet zorgvuldig herbegonnen worden, zo de uitkomst niet overeenkomt met het cijfer dat op het omslag (of bij de stembus gaande nota) staat.

Tijdens de verrichtingen geven de voorzitters van de stemopnemingsbureaus A en B, in voorkomend geval, en wel in tegenwoordigheid van de getuigen, elkaar de stembiljetten over die niet voor hen bestemd zijn en die bij vergissing in hun stembus werden gestoken.

Het getal van die stembiljetten en hun herkomst worden in de onderscheiden processen-verbaal aangetekend. Deze uitwisseling zal zich slechts voordoen wanneer de stembiljetten in de stembussen werden gelaten.

Voor de stemopnemingsverrichtingen, houdt het bureau zich aan het formulier van proces-verbaal (formulier AB/10) en inzonderheid aan de daarin vervatte tabel. Voor het overige wordt verwezen naar de onderstaande onderrichtingen.

Opmerking - De Belgische kiezers in het buitenland die hebben gekozen voor de stemming per briefwisseling sturen hun kiesomslagen met hun ingevuld stembiljet voor de Kamer en voor de Senaat terug naar de voorzitters van de kieskringhoofdbureaus. Deze voorzitters verdelen die stembiljetten over de stemopnemingsbureaus van het kieskanton, dat gevestigd is in de hoofdplaats van de (provinciale) kieskring.

Indien dit kieskanton stemt op geautomatiseerde wijze, duidt de voorzitter van het kieskringhoofdbureau een kieskanton met traditionele stemming aan in zijn kieskring om die stembiljetten te tellen.

De aangewezen stemopnemingsbureaus mengen die stembiljetten voorafgaandelijk met de stembiljetten van de Belgische stembureaus alvorens met de telling te starten.

Uw kantonvoorzitter zal U inlichten als uw stemopnemingsbureau ook die stembiljetten zal moeten tellen. Het aantal van die stembiljetten wordt eveneens vermeld in het proces-verbaal vóór die stembiljetten gemengd en geteld worden met de andere stembiljetten. 22. Mengen en indeling van de stembiljetten. - De voorzitter en een van de leden van het stemopnemingsbureau leggen de dichtgevouwen stembiljetten van de verschillende stembureaus op een enkele stapel en mengen ze goed door elkaar. - Daarna worden de stembiljetten opengevouwen en direct naar volgende categorieën ingedeeld (art. 156, § 1 KWB) : 1° stembiljetten met geldige stemmen voor de eerste lijst of voor kandidaten van deze lijst;2° hetzelfde voor de tweede lijst en in voorkomend geval voor de volgende lijsten;3° twijfelachtige stembiljetten;4° blanco en ongeldige stembiljetten. - Na deze eerste indeling worden de stembiljetten van elk van de categorieën voor de verschillende lijsten verder verdeeld in vier ondercategorieën (zie ook punt 23) : 1° stembiljetten waarop uitsluitend bovenaan een lijst is gestemd (lijststemmen);2° stembiljetten waarop alleen naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen is gestemd (naamstemmen);3° stembiljetten waarop naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-opvolgers is gestemd (naamstemmen);4° stembiljetten waarop alleen naast de naam van één of meerdere kandidaat-opvolgers is gestemd (naamstemmen). - De stembiljetten waarop bovenaan op een lijst en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen is gestemd, worden in de tweede ondercategorie geplaatst.

De stembiljetten waarop bovenaan op een lijst en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen en één of meerdere kandidaat-opvolgers is gestemd, worden in derde ondercategorie geplaatst.

De stembiljetten waarop bovenaan op een lijst en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-opvolgers is gestemd, worden in de vierde ondercategorie geplaatst.

Op alle in de vorige drie leden bedoelde stembiljetten, schrijft de voorzitter de vermelding "geldig" en stelt hij zijn paraaf.

Bijgevolg zijn enkel de stembiljetten waarop uitsluitend bovenaan de lijst ("kopstem") is gestemd nog stembiljetten met lijststemmen. In alle andere gevallen betreft het stembiljetten met naamstemmen. - Voor de verkiezing van de rechtstreeks verkozen senatoren rangschikt elk stemopnemingsbureau van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde de stembiljetten waarop een stem uitgebracht is in twee categorieën (art. 156, § 2 KWB) : 1° de stembiljetten waarop een stem uitgebracht is voor een kandidatenlijst die ingediend is bij het Nederlands collegehoofdbureau;2° de stembiljetten waarop een stem uitgebracht is voor een kandidatenlijst die ingediend is bij het Frans collegehoofdbureau. In deze kieskring wordt de modeltabel vermeld in artikel 161, tweede lid van het Kieswetboek, in tweevoud opgemaakt : een exemplaar in het Nederlands bevat de uitslagen van de stemopneming die bestemd zijn voor het Nederlandse kiescollege en een tweede exemplaar in het Frans bevat de uitslagen van de stemopneming die bestemd zijn voor het Franse kiescollege.

In dezelfde kieskring maakt het kantonhoofdbureau eveneens de in artikel 161, negende lid, van het Kieswetboek vermelde verzamelstaat in tweevoud op.

In afwijking van de twee voorgaande leden wordt het exemplaar van de modeltabel en de verzamelstaat die daarin worden bedoeld, en waarin de resultaten van de stemopneming worden vermeld die bestemd zijn voor het Franse kiescollege, opgesteld in het Nederlands in de kieskantons waarvan de hoofdplaats gelegen is in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde.

Samengevat betekent dit, dat de modeltabellen van de stemopnemingsbureaus opgemaakt in tweevoud met de uitslagen voor het Franse kiescollege en met de uitslagen voor het Nederlandse kiescollege uitsluitend in het Nederlands mogen worden opgesteld in de stemopnemingsbureaus die gelegen zijn in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde. 23. Plaatsing van de ingedeelde stembiljetten De pakken stembiljetten worden volgenderwijze op de tafel van het bureau geplaatst. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Zodra de rangschikking is gedaan, onderzoeken de leden van het bureau en de getuigen de stembiljetten zonder de rangschikking te verstoren en onderwerpen aan het bureau hun opmerkingen en bezwaren, die tezamen met het advies van de getuigen en de beslissing van het bureau, in het proces-verbaal worden opgenomen.

De twijfelachtige stembiljetten en die waartegen bezwaren zijn ingebracht, worden volgens de beslissing van het bureau gevoegd bij de categorie waartoe zij behoren (zie ook punt 26).

De stembiljetten van elke categorie worden achtereenvolgens door twee leden van het bureau geteld.

De ongeldig verklaarde en de betwiste, niet echter de blanco stembiljetten, worden door twee leden van het bureau en door een van de getuigen geparafeerd.

Alle stembiljetten, ingedeeld zoals hierboven is bepaald worden in afzonderlijke omslagen gesloten. 24.Ongeldige stembiljetten.

Ongeldig zijn (art. 157 KWB) : 1. Alle andere stembiljetten dan die welke volgens de wet mogen worden gebruikt;2. De stembiljetten waarop meer dan één lijststem voorkomt of waarop naamstemmen hetzij voor titularissen, hetzij voor opvolgers op verschillende lijsten zijn uitgebracht;3. De stembiljetten waarop een kiezer een stem heeft uitgebracht bovenaan op een lijst en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen of -opvolgers van een andere lijst;4. De stembiljetten waarop een kiezer een stem heeft uitgebracht voor een of meerdere kandidaat-titularissen van een lijst en tegelijk voor een of meerdere kandidaten-opvolgers van een andere lijst;5. De stembiljetten waarop geen stem tot uitdrukking is gebracht;de stembiljetten waarvan de vorm en de afmetingen veranderd zijn; die binnenin een papier of enig voorwerp bevatten of die de kiezer herkenbaar maken door een teken, een doorhaling of een bij de wet niet geoorloofd merk. 25. Niet ongeldige stembiljetten. Niet ongeldig zijn (art. 157, laatste lid KWB) : 1. De stembiljetten waarop de kiezer een stem heeft uitgebracht bovenaan op een lijst en tegelijk voor één of meerdere kandidaat-titularissen of één of meerdere kandidaat-titularissen en -opvolgers van dezelfde lijst; 2 De stembiljetten waarop de kiezer een stem heeft uitgebracht bovenaan op een lijst en tegelijk voor één of meerdere kandidaat-opvolgers van dezelfde lijst.

In de vorige twee bedoelde gevallen, wordt de lijststem als niet-bestaande beschouwd.

Opmerkingen : - Niet ongeldig zijn uiteraard de stembiljetten waarop de voorzitter de vermelding "geldig" heeft aangebracht. - Een stembiljet waarop het stemteken onvolkomen is uitgebracht, mag niet als ongeldig aangezien worden, tenzij de kiezer zich ontegensprekelijk heeft willen bekend maken. - Wat de al dan niet opzettelijk aangebrachte kentekens betreft (vlekken, scheuren, nagelkrabben, onregelmatige plooien, potloodtrekken buiten de stemvakjes, enz.), die niet voor de uitdrukking van de stem dienen, zij hebben het ongeldigmaken van het stembiljet tot gevolg, zodra zij van die aard zijn dat zij de stemmende bekend maken, of er bedrieglijk inzicht bestaat of niet. - De lichte gebreken, die klaarblijkelijk voortkomen van het drukken van het stembiljet of het snijden van het papier, mogen geen aanleiding zijn tot nietigverklaring. Immers kunnen door de grondstoffen van het stempapier die niet al de gewenste hoedanigheid hebben, sommige stembiljetten gebreken vertonen in de vorm van in het papier geperste schilfertjes. Aangezien dit gebrek niet met het potloodmerk kan verward worden, moeten bewuste stembiljetten niet nietig worden verklaard. 26. Twijfelachtige stembiljetten. De twijfelachtige biljetten en die waaromtrent bezwaren bestaan (hierna "betwiste" biljetten genoemd) worden, volgens de beslissing van het bureau, voorgoed ingedeeld in de reeks waartoe zij behoren.

Alzo verdwijnt dit pakje stembiljetten.

De ongeldigverklaarde en betwiste stembiljetten (andere dan de blanco) worden geparafeerd door twee leden van het bureau en door één van de getuigen. De betwiste stembiljetten dragen daarenboven de vermelding "ongeldig" of "geldig" volgens de genomen beslissing. Alle ingedeelde stembiljetten, moeten in afzonderlijke te sluiten omslagen worden gestoken (art. 159 KWB). 27. Optelling van de stembiljetten en de stemmen. Inleiding.

De telling van de stembiljetten en van de stemmen wordt, voor ieder pakje van elke lijst, achtereenvolgens gedaan door twee leden van het bureau. De uitkomsten worden zodra zij vastgesteld zijn, aangetekend in de bij het proces-verbaal gevoegde tabel (formulier AB/10).

Het bureau bepaalt en stelt het desbetreffende getal vast : a) van de geldige stembiljetten;b) van de blanco- of ongeldige stembiljetten;c) voor elke lijst : 1° van de stembiljetten met een lijststem;2° van de stembiljetten met naamstemmen voor één of meer kandidaten (titularissen en opvolgers);3° van de naamstemmen bekomen door elke kandidaat (titularis of opvolger). Al die getallen worden in het proces-verbaal opgenomen.

Opmerking inzake een overleden kandidaat : Men moet gebeurlijk een onderscheid maken naargelang de kandidaat overleden is : - vóór de dag van de verkiezing of - op de dag zelf of na de verkiezing. a) Wanneer een kandidaat vóór de dag van de verkiezing overlijdt, kan hij uiteraard niet meer verkozen verklaard worden en er wordt geen rekening gehouden met zijn naam op het stembiljet bij de aanwijzing van de gekozenen.Er wordt echter wel rekening gehouden met het aantal naamstemmen dat hij behaald heeft om het kiescijfer van die lijst te bepalen. Deze stemmen worden dan beschouwd als lijststemmen. b) Wanneer een kandidaat op de dag van de stemming of daarna, maar vóór de openbare afkondiging van de verkiezingsuitslagen, overlijdt, kan hij wel verkozen worden.In dit geval moeten de gekozenen van de lijst aangewezen worden, alsof hij nog in leven was. Als vast komt te staan dat de overledene verkozen is, moet de eerste opvolger de opengevallen plaats innemen.

De eerste opvolger van dezelfde lijst moet ook zitting hebben in de plaats van de gekozen kandidaat die na de openbare afkondiging van de verkiezingsuitslagen overlijdt.

Opneming van de lijst- en naamstemmen 1° Het eerst worden geteld de stembiljetten gunstig voor de lijst 1, die zich in het eerste pak bevinden (biljetten waarop bovenaan de lijst is gestemd) en dit getal wordt ingeschreven in de kolom van de tabel, naast de vermelding 1°. Het aantal stembiljetten, gunstig voor dezelfde lijst, waarop alleen gestemd is naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen of tegelijk bovenaan de lijst en naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen die het tweede pak vormen, wordt vervolgens ingeschreven onder de vermelding 2°, a) en b) met totaal.

Daarna worden de voor de lijst 1 gunstige stembiljetten van het derde pak geteld. Dit zijn de stembiljetten waarop naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen en één of meerdere kandidaat-opvolgers of bovenaan de lijst en tegelijk naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen en één of meerdere kandidaat-opvolgers is gestemd. Deze stembiljetten worden ingeschreven onder de vermelding 3°, a) en b) met totaal.

Tenslotte worden de voor de lijst 1 gunstige stembiljetten van het vierde en laatste pak geteld. Dit zijn de stembiljetten waarop naast de naam van één of meerdere opvolgers is gestemd of bovenaan de lijst en tevens naast de naam van één of meerdere kandidaat-opvolgers. Deze stembiljetten worden ingeschreven onder de vermelding 4°, a) en b) met totaal.

Het totaal van de 4 bovenvermelde subtotalen geven het aantal stembiljetten gunstig voor lijst 1.

Met het oog op de nodige controle worden de 4 subtotalen met algemeen totaal overgeschreven op de achter de opgave geplaatste samenvattingstabel bij lijst 1 (stemcijfer).

Deze totalen worden eveneens opgegeven op de omslag waarin na de opneming al de stembiljetten gunstig aan de lijst 1 worden gesloten. - Wanneer de telling van de voor de lijst 1 gunstige stembiljetten afzonderlijk voor ieder van de vier pakken gedaan is, zoals hierboven gezegd werd, gaat men over tot de telling van de stemmen op naam gegeven aan de kandidaat-titularissen en -opvolgers van deze lijst.

Men neemt hiervoor opnieuw achtereenvolgens het tweede, derde en vierde pak om de naamstemmen gegeven aan de titularissen en aan de opvolgers te tellen. 2° Teneinde het werk van de opneming te vergemakkelijken wordt het gebruik aangeraden, voor de opneming der naamstemmen, van tabellen gelijk aan het hieronder gereproduceerd model. Ieder stembiljet moet gelezen worden, opdat de aanstippingen nauwkeurig gebeuren.

Modeltabel voor stemopneming naamstemmen.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld ° In de eerste kolom zullen de namen komen van de kandidaten van lijst 1 in de orde waarin zij op het stembiljet staan. ° Zoals hierboven is aangeduid, moet het lid van het bureau dat de aanstippingen doet bij het lezen van de stembiljetten die een stem op naam geven aan één of meerdere kandidaten (titularissen en/of opvolgers), tegenover de afgeroepen namen, een rechtstaand streepje maken in de eerste kolom, die van boven het cijfer 20 draagt : bij de vijfde stem zullen de eerste vier streepjes schuin doorgehaald worden, en wanneer 20 stemmen alzo zullen aangestipt zijn, zal men voortgaan in de volgende kolom te merken. ° Het lid van het bureau dat deze opgave houdt, zal volgens de aanstipping luidop het getal zeggen van de merken in de kolom geschreven en op elk twintigste merk het algemeen getal uitspreken (20, 40, 60, enz.).

Dit zal zeer gemakkelijk zijn voor de aanstippingen en een ernstige waarborg tegen mogelijke vergissingen, daar de getuigen de uitslagen van de opnemingen van het begin tot het einde kunnen volgen. ° Wanneer voor de lijst 1 de stembiljetten afgelezen zijn en de stemmen aangestipt, wordt het totaal van de in de tabel gemerkte stemmen op naam geschreven in de laatste kolom.

Al deze totalen, voorgoed bepaald zijnde voor de lijst 1, worden in potlood geschreven tegenover de namen der kandidaten (titularissen en opvolgers), in de tabel gevoegd bij het proces-verbaal. ° De verrichtingen hierboven aangeduid zullen vervolgens, op dezelfde wijze, geschieden voor de lijst 2, daarna voor de lijst 3, enz.. 28. Verwerking en controle van de stemopneming. Nadat het aantal stembiljetten "in de bussen gevonden", of die het bureau uit de omslagen heeft genomen in het proces-verbaal is ingeschreven, vermeldt U het aantal blanco en ongeldige stembiljetten.

Het verschil tussen deze twee cijfers geeft het aantal geldige stembiljetten, dat insgelijks in de tabel wordt opgenomen.

Verwerking van de stemopneming 1°Het is niet zonder belang dat het bureau zorgvuldig al de cijfers naziet, ze eerst inschrijft met het potlood en ze dan eerst definitief inschrijft in de tabellen bij het proces-verbaal als ze juist zijn bevonden. Het bureau bezit inderdaad middelen tot nazicht, die het hoofdbureau mist, en kan gemakkelijk de gevonden vergissingen verbeteren.

De op de opnemingstabel volgende samenvatting maakt dit nazicht mogelijk. 2° Voor elke lijst geeft zij het aantal geldige stembiljetten (totaal van de stembiljetten met de lijststemmen en van de stembiljetten met de naamstemmen voor de kandidaten - titularissen en/of opvolgers). De uitslagen kunnen als juist aangezien worden indien het algemeen totaal der geldige stembiljetten (alle lijsten samen) overeenstemt met het cijfer dat bekomen wordt door van het aantal in de bussen gevonden stembiljetten het aantal blanco en ongeldige stembiljetten af te trekken (bovenaan de tabel opgenomen cijfers).

Als dat totaal en dat cijfer niet overeenstemmen dient te worden nagegaan : de juistheid van de berekeningen, de overschrijvingen op de tabel en de juistheid van het aantal geldige stembiljetten met lijststemmen en naamstemmen van de kandidaten voor elke lijst.

De vermeldingen op de verschillende omslagen maken dit nazicht mogelijk; deze opschriften geven inderdaad voor elke lijst het aantal stembiljetten met : 1° « ...... uitgebrachte lijststemmen"; 2° "...... naast de naam van één of meerdere kandidaat-titularissen uitgebrachte stemmen"; 3° "..... aan de kandidaat-titularissen en de kandidaat-opvolgers gegeven stemmen"; 4° "..... aan de kandidaat-opvolgers gegevens stemmen".

Totaal .......... gelijk aan dit van de geldige stembiljetten. 3° De vaststelling dat dit nazicht gedaan werd, moet, bovendien, het voorwerp uitmaken van een in het proces-verbaal aangetekende uitdrukkelijke verklaring vanwege het bureau, die, behoorlijk ondertekend in de tabel bij het proces-verbaal herhaald wordt. Het bureau stelt dus vast het gezamenlijk aantal geldige stembiljetten, het aantal blanco of ongeldige stembiljetten, en voor elke lijst het aantal lijststembiljetten bovenaan op de lijst ingevuld, het aantal lijststembiljetten waarop alleen gestemd is voor een of meer kandidaten (titularissen en opvolgers) van de lijst en het aantal naamstemmen behaald door elke kandidaat (titularis of opvolger).

Al die getallen worden in het proces-verbaal vermeld (art. 161 KWB).

Het bureau besluit dat "het bureau heeft bevonden dat het algemeen totaal van de stembiljetten met lijststemmen (1°), geteld bij het algemeen totaal van de stembiljetten met naamstemmen (2° + 3° + 4°), een totaal geeft gelijk aan dit van de geldige stembiljetten. » De aandacht van de voorzitters wordt erop gevestigd dat alleen een nauwlettende verificatie van de overeenstemming van de opnemingscijfers in staat is hun moeilijkheden te besparen wanneer de voorzitter van het kantonhoofdbureau de cijfers van het dubbel, dat aan zijn visum dient te worden onderworpen zal controleren. 4° De behoorlijk geverifieerde cijfers worden overgeschreven in het proces-verbaal.Het bureau maakt daarna het dubbel van de tabel op met vermelding van het in proces-verbaal voorkomende cijfers.

Dit stuk draagt als opschrift de naam van de kieskring en het kieskanton, het nummer van het stemopnemingsbureau, de datum van de stemdag, de vermelding "Uitkomst van de opneming van de in de bureaus nrs.... ontvangen stembiljetten", alsmede de vermelding welke verkiezing het betreft.

Het dubbel van de tabel behoorlijk ondertekend door de leden van het bureau en de getuigen, dient aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau tegen ontvangstbewijs te worden afgegeven. 5° Vervolgens neemt het bureau zonder de indeling te verstoren, de betwiste stembiljetten, die, volgens zijn beslissing, gevoegd werden bij de verschillende categorieën geldige of ongeldige stembiljetten. Deze geparafeerde stembiljetten worden, naargelang zij geldig of nietig verklaard werden, in afzonderlijke te verzegelen omslagen gesloten. Deze twee omslagen gaan bij het proces-verbaal, dat eveneens in een afzonderlijke omslag dient te worden gesloten (zie hieronder).

De andere stembiljetten worden per categorie gesloten in afzonderlijke en te verzegelen omslagen gestoken, waarvan het opschrift vermeldt, enerzijds, het aantal stembiljetten van elke categorie met inbegrip van de betwiste biljetten en anderzijds, het aantal van die betwiste stembiljetten die werden uitgehaald en onder bijzondere omslagen geplaatst. Ik dring er ten zeerste op aan dat dit inpakken met de grootste zorg zou geschieden.

Het opschrift van elke omslag vermeldt de inhoud, de datum van de stemming, de kieskring, het kanton en het nummer van het opnemingsbureau.

De harmonica-omslagen mogen daartoe niet gebruikt worden; zij zullen in de opnemingszaal blijven of afgegeven worden aan het gemeentebestuur van de hoofdplaats van het kanton, om teruggestuurd te worden aan de gemeente die ze leverde.

Deze verrichtingen dienen te worden herhaald voor de verkiezing van de Senaat. De desbetreffende omslagen hebben de kleur van de ingestoken stembiljetten. 6° Wanneer de uitkomsten van de stemopneming op die wijze zijn vastgesteld, verwittigt de voorzitter de leden dat zij gedurende zijn afwezigheid, het opnemingslokaal onder geen voorwendsel mogen verlaten.Vervolgens gaat hij met het proces-verbaal bij de voorzitter van het kantonhoofdbureau en legt hem het dubbel van de tabel voor.

Genoemde voorzitter verifieert de overeenstemming van de cijfers van deze tabellen en onderzoekt, inzonderheid, of het algemeen totaal van de stembiljetten met de lijststemmen, gevoegd bij het algemeen totaal van de stembiljetten met de naamstemmen voor de kandidaten, een getal aangeeft gelijk aan dat van de geldige stembiljetten, en of dit laatste getal juist overeenstemt met het verschil bekomen door van het aantal in de bussen en omslagen gevonden stembiljetten, het aantal blanco- en ongeldige stembiljetten af te trekken (art. 161 KWB). 7° Zo de voorzitter van het kantonhoofdbureau het bestaan van leemten of niet-overeenstemmende uitkomsten in de vermeldingen van de tabel vaststelt, maakt hij er melding van op de plaats daartoe in de tekst van het proces-verbaal en verzoekt hij de voorzitter van het stemopnemingsbureau bewust dubbel aan te vullen of te verbeteren, alsmede, zo daar aanleiding toe bestaat, het proces-verbaal zelf en de daarin voorkomende cijfers. Wanneer bevonden wordt dat het dubbel juist is opgemaakt of nadat het opnemingsbureau de voorgeschreven verbeteringen heeft aangebracht, bevestigt de voorzitter van het kantonhoofdbureau de regelmatigheid ervan in het proces-verbaal zelf van het bureau en vermeldt de ontvangst van het dubbel. Hij parafeert daarna dit stuk. 29. Verrichtingen bij de sluiting. De voorzitter keert terug naar het lokaal van zijn bureau en geeft hier kennis van het ontvangstbewijs afgegeven door de voorzitter van het kantonhoofdbureau. 1° Het bureau zet de verrichtingen voort en verzamelt : enerzijds, in een eerste pak (wit) al de omslagen bevattende de niet-betwiste stembiljetten, de niet-ontzegelde omslagen die de van de kiezers ontnomen stembiljetten inhouden en deze waarin de aanstippingslijsten gesloten zijn;anderzijds, in een tweede pak (wit) de omslagen die de niet-gebruikte stembiljetten bevatten (art. 179 KWB). 2° Het proces-verbaal wordt, nadat ervan lezing gegeven werd, gesloten en door de leden van het bureau en de getuigen ondertekend.Ingeval een getuige weigert te ondertekenen, worden de redenen daarvan in het proces-verbaal vermeld.

De voorzitter laat het publiek in de zaal toe en kondigt de op de opnemingstabellen bevonden uitslagen af. 3° Het dubbel van het proces-verbaal wordt terstond in te verzegelen omslag gestoken, waarvan het opschrift de inhoud aangeeft : deze omslag en die met de betwiste stembiljetten alsmede de processen-verbaal van de stembureaus worden in een pak verenigd, gesloten en verzegeld.Er is een pak (wit) voor de Kamerverkiezingen en een pak (roze) voor de Senaatsverkiezingen.

Deze omslag en de omslagen met de processen-verbaal van de stembureaus, samen in een te verzegelen pak gesloten, doet de voorzitter van het stemopnemingsbureau binnen vierentwintig uren toekomen aan de voorzitter van het hoofdbureau van de kieskring wat betreft de verkiezing van de Kamer van Volksvertegenwoordigers of aan de voorzitter van het provinciehoofdbureau, wat betreft de verkiezing van de Senaat (art. 162 KWB).

In de kieskringen waar elk stemopnemingsbureau gesplitst is in een bureau A voor de Kamer en in bureau B voor de Senaat (dit zijn die waar meer dan zes Volksvertegenwoordigers te kiezen zijn) moeten de te voren uiteengezette verrichtingen slechts voor één enkele assemblee worden gedaan. Alle kieskringen zijn gesplitst in stemopnemingsbureaus A en B, behalve in de kieskringen Waals-Brabant, Luxemburg en Namen. 4° Het pak (wit) met de niet-betwiste stembiljetten, de aanstippingslijsten en de teruggenomen biljetten worden onverwijld afgegeven ter griffie van de rechtbank van eerste aanleg of subsidiair van het vredegerecht waar het kantonhoofdbureau is gevestigd (zij blijven er berusten tot de tweede dag na de geldigverklaring van de verkiezing) door de voorzitter of door een gedelegeerd lid van het bureau. Het pak (wit) met niet-gebruikte biljetten worden onmiddellijk toegezonden aan de gouverneur van de provincie, die het getal ervan vaststelt (die biljetten worden vernietigd nadat de verkiezing definitief geldig of ongeldig verklaard is).

Samenvattend, worden er per verkiezing drie pakken gemaakt met een verschillende bestemming : a) Een eerste pak is bestemd voor de voorzitter van het hoofdbureau van de kieskring (Kamer) of voor de voorzitter van het provinciehoofdbureau (Senaat). In dit verzegeld pak steekt een verzegelde en geëtiketteerde omslag met het proces-verbaal van het stemopnemingsbureau, de omslagen met de betwiste stembiljetten en de omslagen met de processen-verbaal van de stembureaus. Er is dus een eerste pak (wit) voor de Kamerverkiezingen en een eerste pak (roze) voor de Senaatsverkiezingen.

Opmerkingen : - In de kieskringen waar de stemopnemingsbureaus gesplitst zijn in een bureau A voor de Kamer en een bureau B voor de Senaat, worden uiteraard enkel de stembiljetten die er werden geteld, ingepakt en verzonden. - De pakken en omslagen hebben de kleur van de stembiljetten die erin zitten. De getuigen mogen de verschillende omslagen en pakken verzegelen. b) Een tweede pak (wit) bevat de omslagen met de niet-betwiste stembiljetten en de niet-ontzegelde omslagen met de aanstippingslijsten en de teruggenomen stembiljetten van de stembureaus.Dit pak wordt bezorgd bij de griffie van de Rechtbank van eerste aanleg of ter griffie van het vredegerecht. c) Een derde pak (wit) met de niet-gebruikte biljetten wordt onmiddellijk verstuurd naar de gouverneur van de provincie (die biljetten worden vernietigd nadat de verkiezing definitief geldig of ongeldig verklaard is). 5° Het louter materieel gedeelte van de aan het opnemingsbureau toevertrouwde verrichtingen (inpakken van de stembiljetten, enz.) mag door bedienden uitgevoerd worden, die handelen onder de bevelen van het bureau en van de secretaris. De voorzitter zorgt er persoonlijk voor dat het werk zorgvuldig geschiedt.

IV. OPSOMMING EN VERKLARING VAN DE TOEPASSELIJKE FORMULIEREN 30. Formulieren te gebruiken door het gemeenschappelijk stembureau voor de verkiezingen van het federale Parlement. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld 31. Formulieren te gebruiken door het stemopnemingsbureau A (en B) met traditionele stemming voor de Kamer en de Senaat. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld 32. Gemeenschappelijk formulier voor de kiesbureaus. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Brussel, 16 april 2003.

Voor de Minister van Binnenlandse Zaken : De Directeur-generaal, L. VANNESTE

Raadpleging van bl. 20411 tot 20478 Beeld van de publicatie deel 4