16 DECEMBER 2005. - Besluit van de Vlaamse Regering houdende de goedkeuring van het project 'Milieukoopwijzer, een milieuvriendelijke aankoopgids voor grootverbruikers'

De Vlaamse Regering, Gelet op het decreet van 23 januari 1991 tot oprichting van het Fonds voor Preventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuur als Gewestdienst met Afzonderlijk Beheer;

Gelet op het decreet van 24 december 2004 houdende de goedkeuring van de uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2005;

Gelet op het decreet van 24 juni 2005 houdende de aanpassing van de uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2005;

Gelet op de bepalingen van het koninklijk besluit van 26 april 1968 tot inrichting en coördinatie van de controle op de toekenning en de aanwending van de toelagen;

Gelet op het koninklijk besluit van 17 juli 1991 houdende coördinatie van de wetten op de rijkscomptabiliteit, inzonderheid de artikelen 12 en 55 tot en met 58;

Gelet op het Besluit van de Vlaamse Regering van 27 juli 2004 tot bepaling van de bevoegdheden van de leden van de Vlaamse Regering, gewijzigd bij besluit van 15 oktober 2004;

Gelet op het begrotingsakkoord van 7/12/05, door de Vlaamse minister bevoegd voor Begroting;

Op voorstel van de Vlaamse minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur;

Na beraadslaging, Besluit :

Artikel 1.Voor het project 'Milieukoopwijzer : een milieuvriendelijke aankoopgids voor grootverbruikers', dat loopt gedurende een periode van 18 opeenvolgende kalendermaanden, wordt aan de Bond Beter Leefmilieu een subsidie toegekend ten bedrage van maximaal honderdenachtduizend vierhonderd vijftig euro (108.450 euro).

Ten aanzien van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap treedt de Bond Beter Leefmilieu op als verantwoordelijke en is volledig hoofdelijk aansprakelijk, met dien verstande dat dit vervalt op het moment dat het project definitief wordt opgeleverd.

Bij de uitvoering van het project door de BBL dient te worden vermeld dat het project wordt gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

Op elke publicatie die wordt verspreid in verband met het project dient het logo van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap duidelijk te worden aangebracht.

De gedetailleerde projectomschrijving met precieze arbeidsbesteding wordt opgenomen als bijlage 1 van dit besluit.

De gedetailleerde begroting van het project wordt opgenomen als bijlage 2 van dit besluit.

Het gedetailleerde tijdsschema wordt opgenomen als bijlage 3 van dit besluit.

De nota met het voorstel van communicatiestrategie aansluitend bij de aandachtspunten van de Inspectie van Financiën wordt opgenomen als bijlage 4 van dit besluit.

Art. 2.De in artikel 1 vermelde subsidie ten bedrage van maximaal 108.450 euro wordt geïmputeerd op artikel 361B3305 'subsidies met betrekking tot informatie/sensibilisering, natuur- en milieueducatie en natuurtechnische milieubouw' van het Minafonds lastens de begroting 2005.

Art. 3.De uitbetaling van de subsidie gebeurt als volgt : 1. 1e schijf, zijnde 20 % van de toegekende subsidie na het geven van het bevel van aanvang aan de Bond Beter Leefmilieu;2. 2e schijf, zijnde maximaal 30 % van de toegekende subsidie na de evaluatie en goedkeuring van '(1) communicatieplan, werkplan onderhoud en evaluatieplan, (2) evaluatie oproep actieve begeleiding doelgroepen,(3) aanmaak 'doelgroepgerichte pagina's' door de stuurgroep (stuurgroep 2) en dit afhankelijk van de uitgevoerde prestaties.De 2e schijf van 30 % van de toegekende subsidie wordt uitbetaald indien het totaal van de verantwoorde en aanvaarde uitgaven hoger of gelijk is 75 % van de 1e schijf. 3. 3e schijf, zijnde maximaal 30 % van de toegekende subsidie na de evaluatie en goedkeuring van het tussentijds evaluatierapport, de oproep voor begeleiding van leveranciers en de selectie daarvan, de algemene evaluatie van de actualisatie van de website' door de stuurgroep (stuurgroep 5) en dit afhankelijk van de uitgevoerde prestaties;de 3e schijf van 30 % van de toegekende subsidie wordt uitbetaald indien het totaal van de verantwoorde en aanvaarde uitgaven hoger of gelijk is aan de som van de 1e schijf + 75 % van de 2e schijf. 4. Het saldo, zijnde maximaal 20 % van de toegekende subsidie na de goedkeuring van het totaalproject door de laatste stuurgroep (stuurgroep 6) en na de goedkeuring van de financiële eindafrekening. De uitbetaling van de eerste schijf van de subsidie zal gebeuren na schriftelijke aanvraag van de Bond Beter Leefmilieu.

De uitbetaling van de 2e en volgende schijven van de subsidie, met uitzondering van het saldo, zal gebeuren na schriftelijke aanvraag door de Bond Beter Leefmilieu en na voorlegging van de nodige bewijsstukken tot staving van de gemaakte kosten eventueel beperkt tot de werkelijk gedane uitgaven (in tweevoud).

Het saldo van de subsidie zal worden uitbetaald na schriftelijke aanvraag van de Bond Beter Leefmilieu en na voorlegging van het eindverslag en alle verantwoordingsstukken in verband met de nog niet aanvaarde kosten bij uitbetaling van vorige schijven ( in tweevoud ).

De uitbetaling van het saldo zal voor advies worden voorgelegd aan de Inspectie van Financiën.

Indien blijkt dat de voorwaarden waaronder de subsidie werd verleend niet werden nageleefd of dat de subsidie niet werd aangewend voor de doeleinden waarvoor ze werd verleend, moet de subsidie voor het betwiste gedeelte terugbetaald worden binnen de 14 kalenderdagen nadat de BBL hierom werd verzocht door de bevoegde minister.

Art. 4.Binnen de rubrieken werkingskosten en personeelskosten van de begroting kunnen er zonder voorafgaandelijke toestemming van de administratie, mits rapportering ervan bij de schriftelijke aanvraag tot vrijgave van een schijf of het saldo van de projectsubsidie, overhevelingen gebeuren tussen individuele kostensoorten indien het bedrag van de overheveling maximaal 20 % bedraagt van het totaal voorziene bedrag van de individuele kostensoort in de begroting.

Voor overhevelingen van in totaal meer dan 20 % is er een voorafgaandelijke schriftelijke toestemming nodig van het afdelingshoofd van de afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid.

Tussen de rubrieken werkingskosten en personeelskosten kunnen er overhevelingen gebeuren zonder voorafgaandelijke toestemming van de administratie, mits rapportering ervan bij de schriftelijke aanvraag tot vrijgave van een schijf of het saldo van de projectsubsidie indien het bedrag van deze overhevelingen maximaal 10 % bedraagt van de totale voorziene bedragen van deze rubrieken in de begroting. Voor overhevelingen van in totaal meer dan 10 % is er een voorafgaandelijke schriftelijke toestemming nodig van het afdelingshoofd van de afdeling Algemeen Milieu - en Natuurbeleid.

Art. 5.Het project 'Milieukoopwijzer : een milieuvriendelijke aankoopgids voor grootverbruikers' loopt gedurende een periode van 18 opeenvolgende kalendermaanden. De startdatum van het project zal worden bepaald in een afzonderlijk bevel van aanvang. Gedurende de vakantieperiode kan er, mits onderlinge toestemming tussen de administratie en BBL, een schorsingsperiode worden ingebouwd.

Art. 6.Strategische doelstellingen Als milieuvriendelijke aankoopgids met een brede waaier aan producten en leveranciers is de Milieukoopwijzer als instrument goed te kaderen in het ruimere perspectief van Duurzame Ontwikkeling (cfr. Beleidsnota 2004-2009 Duurzame Ontwikkeling, Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2004-2009, ontwerptekst Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling) : de aandacht voor de ecologische pijler vertaalt zich in het aanbod van milieuvriendelijke producten en de sensibilisering om sparend om te gaan met natuurlijke grondstoffen; spaarzaam omgaan met onvervangbare grondstoffen is verder de voorwaarde voor een rechtvaardiger mundiale herverdeling van natuurlijke rijkdommen, waardoor het sociaal aspect wordt meegenomen; omdat opname van leveranciers niet-limitatief is en vooral via het overlegmodel werkt, werkt dit instrument ook economisch stimulerend : het versterkt de marktpositie van de deelnemende bedrijven door hun milieuvriendelijk imago uit te dragen en het kan bedrijven ertoe aanzetten om hun milieuvriendelijk aanbod te verhogen en innovatieve alternatieven op de markt te brengen.

Duurzame ontwikkeling hecht ook veel waarde aan betrokkenheid van middenveldorganisaties en benadrukt het belang van het verder bouwen op reeds lopende processen (liever dan tijd en energie te verliezen door het opstarten van nieuwe initiatieven) : het project wordt uitgevoerd door de koepel van de natuur- en milieuverenigingen en kan aldus ook rekenen op permanente bekendmaking via de geëigende kanalen van het middenveld. De Milieukoopwijzer, die bijna vier jaar loopt, is intussen ingebed geraakt in en werkt ondersteunend voor verschillende milieuzorgprogramma's in functie van de 3 beoogde doelgroepen : MOS (Milieuzorg op School) naar de onderwijswereld, de Samenwerkingsovereenkomst (interne milieuzorg niveau 1) naar de lokale besturen, en IMZ naar administratieve entiteiten van de Vlaamse overheid.

Beleidsnota Duurzame Ontwikkeling 2004-2009 : 'Het regeerakkoord van de huidige Vlaamse Regering bevestigt ook het engagement voor een buitenlands beleid gericht op duurzame ontwikkeling : « We zullen een actieve bijdrage leveren ... aan de Europese en internationale engagementen inzake duurzame ontwikkeling » (p.13) UNECE-Strategie van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling : op de High-Level Meeting in Vilnius (maart 2005) hebben alle lidstaten van de UNECE, waaronder België, deze strategie en het eraan gekoppelde implementatieplan aangenomen. Op deze manier schakelt België zich ook in in de Decade voor Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (2005-2014) van de UNESCO. Het MOS-project en de Milieukoopwijzer als ondersteunend instrument leveren hieraan een wezenlijke bijdrage.

De Milieukoopwijzer sluit ook aan bij een reeks beleidsteksten. - Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2004-2009 (p. 18) : 'In de fase van beleidsuitvoering spelen sociale instrumenten vnl. een ondersteunende en aanvullende rol t.o.v. juridische en economische instrumenten. De Vlaamse overheid maakt er veelvuldig gebruik van om het milieubewustzijn van individuen of groepen te vergroten met het oog op de vermindering van de milieubelasting van hun activiteiten'... 'Er is een belangrijke werking rond natuur- en milieueducatie gegroeid, zowel gericht naar het onderwijs als naar burgers of specifieke doelgroepen.

Sensibiliseringscampagnes moeten burgers aanzetten tot afvalpreventie, tot rationeel energie- en watergebruik.... Procesbegeleiding om projecten meer in interactie met alle betrokkenen te laten ontstaan, krijgt meer en meer aandacht.' « Er zijn diverse vormen van sociale instrumenten, gaande van communicatie, informering, sensibilisering, voorlichting en beleidsvoorlichting, educatie,... Binnen het niveau van het Vlaamse Gewest zijn meerdere domeinen betrokken - zeker bij het instrument educatie en vorming - en binnen het milieubeleidsdomein zijn meerdere beleidsvelden actief. Aangestipt moet worden dat het inzetten van deze instrumenten dikwijls ook heel arbeidsintensief is, wil men tot kwaliteitsvolle communicatieprocessen komen. De instrumenten communicatie, informering, sensibilisering, voorlichting en educatie worden ingezet om milieuproblemen, milieubeleid of milieuoplossingen te verduidelijken en de kennis in dit verband te verbreiden. Naast deze instrumentele inzet kan er ook sprake zijn van een pedagogische inzet van sociale instrumenten - gericht op het beïnvloeden van attitudes. Het accent wordt wat dit betreft evenwel gelegd bij de samenwerking met andere beleidsdomeinen, zoals wetenschapsbeleid, beroepsvorming en - voorlichting, cultuur en onderwijs. » (pag. 59-60) - Inzake afvalstoffenbeleid geldt het voorkomen van afvalstoffen nog steeds als eerste prioriteit, wat aansluit bij het preventiebeginsel en het 'brongerichtheid'beginsel, waarop de beleidsvisie van Leefmilieu steunt (beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2004-2009 : 6.3.4 en 5.2, MBP 2003-2007 project 11) - Zowel het Regeerakkoord 2004 (p. 7e.a.) als de Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2004-2009 (p. 25 e.a.) wijzen op de 'meedoengedachte' : 'Anderzijds moet de overheid de burger en het bedrijfsleven, in het kader van de 'meedoengedachte' ook wijzen op de eigen verantwoordelijkheid : milieubescherming is een zaak en verantwoordelijkheid van allen, niet alleen van de overheid'. 'Om dat te verzekeren moet milieuzorg nog meer structureel verankerd worden in de organisatie. Milieucriteria moeten mee opgenomen worden in o.m. beheersovereenkomsten en bestekken en elke entiteit moet in de uitvoering van haar taken rekening houden met de mogelijke milieu-impact'. De Milieukoopwijzer is een instrument waarmee de bezoeker zelf zijn volledige proces tot milieuvriendelijke gedragsverandering kan sturen : van informatie omtrent keuzes tot het daadwerkelijk milieuvriendelijk aankopen. - Zowel het Regeerakkoord 2004 (p. 13) als de Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2004-2009 (6.3.8) wijzen op het belang van een innovatief milieubeleid. 'Uit afwegingen tussen de draagkracht van de beschikbare milieugebruiksruimte op onze planeet in verhouding tot de bevolkingsevolutie en bestaande of nagestreefde productie- en consumptiepatronen, komt de nood naar voor aan innovatieve sprongen.' Een instrument als de Milieukoopwijzer kan door te wijzen op het klantenpotentieel de bedrijfswereld stimuleren tot het versneld zoeken naar milieuvriendelijke alternatieven. - De Milieukoopwijzer werkt ondersteunend voor IMZ van de Vlaamse overheid en de Samenwerkingsovereenkomst met lokale besturen. Hierdoor draagt hij bij aan de voorbeeldfunctie van de overheid (Regeerakkoord 2004 p. 73) : 'we geven het goede voorbeeld en kopen milieuvriendelijke producten, geproduceerd in menswaardige omstandigheden, aan vergelijkbare kostprijs en met een gelijkwaardige levensduur.' (cfr. MBP 2003-2007 : project 37 IMZ in het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse openbare instellingen, en project 31 Aanspreekpunt Lokale Overheden).

Operationele doelstellingen De Milieukoopwijzer wil bijdragen tot de effectieve vermindering van de afvalberg, de verontreiniging door afvalstoffen en tot de effectieve afname van energie- en waterverbruik door : - actuele, concrete en praktische informatie aan te bieden rond milieusparende producten en hun leveranciers; - aankoopverantwoordelijken van grootverbruikers van de doelgroepen onderwijs, lokale besturen, administraties verder aan te sporen om minder te consumeren en waar mogelijk op basis van wetenschappelijk onderbouwde productinformatie en vlot toegankelijke leveranciersgegevens te kiezen voor milieusparende alternatieven; - minstens vier nieuwe doelgroepen (jeugdsector, toeristische sector, socio-culturele sector en verzorgingsinstellingen) op aangepaste wijze te benaderen (zie bijkomende nota voorstel van communicatiestrategie' in bijlage 4); - leveranciers ertoe te brengen om hun aanbod milieusparende producten uit te breiden.

Art. 7.Omschrijving van het project : In deze verlenging zijn enerzijds de voortdurende actualisatie en onderhoud van de website en anderzijds uitvoerige communicatie met een bijzonder begeleidingsprogramma om het brede gebruik van de website in te burgeren, absoluut prioritair. - Permanente actualisatie van het bestaande materiaal van de website : de website Milieukoopwijzer bevat heel wat concrete product- en leveranciersinformatie die actueel moet blijven om haar waarde niet te verliezen. Ook de criteria, rangorde en informatie van de website moeten aangepast waar nodig. - Verbreding naar grootverbruikers : de website wordt nu reeds geraadpleegd door andere dan de drie huidige doelgroepen (scholen, lokale besturen en administraties). Een verbreding naar grootverbruikers' met specifieke invalshoeken voor de verschillende deelgroepen is een van de kerndoelstellingen. Dit vereist zowel technische als inhoudelijke aanpassingen. - Bevorderen van brede inburgering van het gebruik van de website via een gedifferentieerde communicatiestrategie : naast veeleer klassieke communicatie-instrumenten tevens via een actief begeleidingprogramma : het project zal actief begeleiden bij het milieusparend heroriënteren van het aankoopbeleid van de doelgroepen en het uitbreiden van het milieusparend productgamma van de leveranciers. Op communicatief vlak worden een aantal bestaande middelen verder uitgebouwd, maar ook een reeks nieuwe initiatieven ingevoerd. Zo komt er bijvoorbeeld meer nadruk op communicatie naar de leveranciers en fabrikanten. - De bestaande monitoring (schriftelijke enquête bij gebruikers en leveranciers, maandelijkse meting bezoekers van de website,...) van de milieukoopwijzer wordt gehandhaafd en uitgebreid voor de nieuwe doelgroepen.

Het marktonderzoek dat met de verdere ontwikkeling van de website gepaard gaat, is onderworpen aan volgende vereisten : - nastreven van volledigheid door iedereen dezelfde kansen te geven om te participeren. Hiertoe wordt een brede mailing opgezet naar enkele honderden bedrijven met e-post herinnering/telefonische opvolging. De mailing gebeurt na contact vooraf met de koepelorganisaties of federaties; - het vastleggen van de criteria gebeurt na afspraak binnen de stuurgroep en na ruggespraak met federaties (of enkele leden, waar geen federatie aanwezig is), het Europees Milieubureau (EEB), European Partners for the Environment (EPE), het Onderzoeks- en informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO); - voorafgaand aan de lancering van het aanbod op de website krijgen de deelnemende bedrijven en federaties de kans om de aangemaakte informatie na te kijken op de nog niet-gepubliceerde website op het net en krijgen recht van wederwoord; - de internet-koopwijzer is een open aanbod aan de bedrijfswereld. Dit wordt ook concreet gemaakt door de regelmatige actualisering van de informatie. Bij de bekendmaking en lancering van de website wordt dan ook om een reactie, opmerkingen en aanvullingen gevraagd; - de reeks opgenomen bedrijven is niet-limitatief; indien nog niet vermelde bedrijven opgenomen willen worden, kunnen ze zich kandidaat stellen.

Voornaamste instrumenten : - de website van de milieukoopwijzer technisch en inhoudelijk aangepast en uitgebreid, als informatiedrager; - 2 CD-roms met power-point-presentaties : één voor beurzen en één voor workshops, geactualiseerd; - een folder en affiche om de naambekendheid te blijven vergroten; - voor andere communicatiemiddelen zie het projectvoorstel.

Art. 8.Het project zal worden begeleid door een stuurgroep.

Deze stuurgroep zorgt voor de inhoudelijke opvolging van het project.

Deze stuurgroep is samengesteld als volgt : - 2 vertegenwoordigers van Aminabel; - 1 vertegenwoordiger van OVAM; - 1 vertegenwoordiger van OVAM-Stip; - 1 vertegenwoordiger van het Departement Onderwijs; - 4 adviseurs : vertegenwoordigers van de verschillende onderwijskoepels (OVSG, VSKO, Provinciaal Onderwijs, Gemeenschapsonderwijs); - 1 vertegenwoordiger van Administratie Logistiek Management; - 1 vertegenwoordiger van Centrale Cel Milieuzorg bij de Vlaamse Overheid; - 1 vertegenwoordiger van Centraal Aanspreekpunt Lokale Overheden Aminal; - 1 vertegenwoordiger van VVSG; - 1 vertegenwoordiger van VVP; - 1 vertegenwoordiger van ANRE; - 1 vertegenwoordiger van VMM; - 1 vertegenwoordiger van de doelgroep jeugdwerk; - 1 vertegenwoordiger van de toeristische sector; - 1 vertegenwoordiger van de doelgroep verzorgingsinstellingen; - 1 vertegenwoordiger van de doelgroep socio-culturele sector; - 2 vertegenwoordigers van consumentenorganisaties; - 1 vertegenwoordiger van de coördinatiecel DO; - 1 vertegenwoordiger van de Vito (Emis, projectgroep productstudies); - 1 vertegenwoordiger van de Afdeling Statistiek van het departement Algemene Zaken en Financiën; - 1 vertegenwoordiger van UNIZO; - 1 vertegenwoordiger van FEDIS; - 1 vertegenwoordiger van VOKA. Twee vertegenwoordigers van de BBL zijn als projecthouder aanwezig bij de stuurgroep.

Het voorzitterschap en het secretariaat van de stuurgroep wordt waargenomen door de afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid van de administratie AMINAL. De ontwerp-verslaggeving van de stuurgroep wordt waargenomen door de BBL en voorafgaandelijk aan de administratie voorgelegd ter goedkeuring.

De stuurgroep vergadert minimaal in : Maand 2 stuurgroep 1.

Maand 5 stuurgroep 2.

Maand 8 stuurgroep 3.

Maand 12 stuurgroep 4.

Maand 14 stuurgroep 5.

Maand 18 stuurgroep 6.

De bovenvermelde maanden kunnen afhankelijk van het verloop van het project worden aangepast door de stuurgroep.

De voorzitter van de stuurgroep kan de stuurgroep ook op andere tijdstippen samenroepen indien dit zou nodig blijken uit het verloop van dit project.

Bovendien kan de invulling van de stuurgroepvergaderingen bijgestuurd worden afhankelijk van het verloop van dit project.

Art. 9.De financiële opvolging zal gebeuren door de afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid van de Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer.

Art. 10.Het personeel dat de opdracht gaat uitvoeren wordt aangeduid/aangeworven door de BBL mits de keuze wordt voorgelegd voor akkoord aan de afdeling Aminabel van Aminal.

Art. 11.De subsidie zal worden gestort op rekeningnummer 001-1475409-18 van de Bond Beter Leefmilieu, Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel.

Art. 12.De Vlaamse minister bevoegd voor Leefmilieu is belast met de uitvoering van dit besluit.

Brussel, 16 december 2005.

De minister-president van de Vlaamse Regering, Y. LETERME De Vlaamse minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, K. PEETERS

Bijlage 1 Projectvoorstel 1. Achtergrond en huidige situering 2.Omschrijving project (2e verlenging) 2.1. Korte omschrijving 2.2. Periode 2.3. Doelstellingen 2.3.1. Operationele doelstellingen 2.4. Actualisatie en onderhoud van de website 2.4.1. Criteria, rangorde en informatie 2.4.2. Opvolging product- en leveranciersinformatie 2.4.3. Technisch onderhoud 2.5. Doelgroepverbreding : grootverbruikers 2.5.1. Inhoudelijke aanpassingen 2.5.2. Technische aanpassingen 2.6. Actieve communicatie & begeleiding 2.6.1. Loket 2.6.2. Communicatie met en voor de doelgroepen 2.6.3. Actieve begeleiding van strekkende voorbeelden 2.6.3.1. Begeleiding 2.6.3.2. De resultaten van de begeleiding als strekkende voorbeelden 2.7. Evaluatie 3. Begroting 1.Achtergrond en huidige situering Met de site www.milieukoopwijzer.be reikt de Bond Beter Leefmilieu (BBL) een laagdrempelig en vlot hanteerbaar instrument aan waarmee de doelgroepen (nl. scholen, lokale besturen en administratieve entiteiten), milieuvriendelijke producten kunnen vinden. Hierbij biedt de site ondersteuning bij de concrete uitvoering van milieuzorgprogramma's : MOS (milieuzorg op school voor basis-, secundair en hoger onderwijs), interne milieuzorg bij de Samenwerkingsovereenkomst (niveau 1) voor gemeenten en provincies en IMZ bij de entiteiten van de Vlaamse administratie. Per productgroep zijn er criteria, een ranglijst van producten, een overzicht van leveranciers, worden er praktische vragen beantwoord en vooroordelen weerlegd. Dit instrument vergemakkelijkt het vinden van milieuvriendelijke producten én hun leveranciers in de eigen buurt.

De Milieukoopwijzer is als project intussen bijna vier jaar oud. In november 2001 startte de site, toen nog 'Schoolkoopwijzer', binnen de context van het MOS-programma als antwoord op een dringende vraag vanuit de schoolwereld. De verlenging van november 2003 tot september 2005 liet toe de website uit te breiden met een hele reeks nieuwe producten en te verbreden naar 2 nieuwe doelgroepen, met name lokale besturen en de administratieve entiteiten van de Vlaamse overheid. Het doorkliksysteem naar milieuvriendelijke leveranciers in de eigen buurt maakt dit instrument tot een unicum in zijn soort en verleent het zijn grote meerwaarde.

Volgende productgroepen zijn momenteel op de site uitgewerkt : - dranktoestellen : drinkwaterfonteinen, tapsystemen, drinkbussen, herbruikbare bekers, retourflessen, automaten voor retourflessen en terugnameautomaten, warmedrankautomaten en warme dranken; - papierwaren : kopieerpapier, gekleurd papier, schriften, enveloppen, examenpapier, cursusblokken, schoolagenda's, kaftpapier, ringmappen en tekenpapier, papier voor drukwerk, inktjetpatronen; - schoolmaterialen : vulpennen, inktpotten, zuigertjes voor vulpennen, balpennen, vulpotloden, mines, potloden, potloodslijpers, gommen, scharen, stiften, meetlatten, correctiemiddelen, zonnerekenmachines, lijm en kleefband; - maaltijden en tussendoortjes : verpakkingsarme, energiezuinige, vegetarische, biologische, seizoens- en streekgebonden maaltijden, maaltijdingrediënten en tussendoortjes, cateraars voor recepties; - schoonmaakmiddelen : afwasmiddel, vaatwasmiddel, allesreiniger, sanitairreiniger, vloerreiniger, WC-reiniger, afwasmiddel voor handafwas, schuurmiddel, handendrogers, schoonmaakfirma's; - water : toiletten & urinoirs, kranen & douchekoppen en infiltratietegels; - verlichting : lampen, armaturen en regelsystemen.

De procedure die gevolgd wordt naar de bedrijfswereld streeft volledigheid na : iedereen krijgt dezelfde kansen om te participeren.

Bij het lanceren van een nieuwe rubriek worden alle bedrijven aangeschreven via email of post. Voorafgaand aan de lancering van het aanbod op de website krijgen de deelnemende bedrijven en federaties de kans om de aangemaakte informatie na te kijken op de nog niet-gepubliceerde website op het net en krijgen recht van wederwoord.

De internet-koopwijzer is een open aanbod aan de bedrijfswereld. Dit wordt ook concreet gemaakt door de regelmatige actualisering van de informatie. Bij de bekendmaking en lancering van de website wordt dan ook om een reactie, opmerkingen en aanvullingen gevraagd. De reeks opgenomen bedrijven is niet-limitatief; indien nog niet vermelde bedrijven opgenomen willen worden, kunnen ze zich kandidaat stellen.

De site wordt permanent actueel gehouden, zowel wat de relevantie van de criteria betreft als de productinformatie en de leveranciersgegevens, goede voorbeelden, veelgestelde vragen, wijzigingen in de wetgeving,...

De communicatie omtrent dit instrument is gevoerd via verschillende kanalen : enerzijds via divers promotiemateriaal, persberichten, studiedagen en infosessies, anderzijds geïntensifieerd via de speerpuntactie Groen bestek' : hierbij biedt de BBL intensieve begeleiding aan 3 administraties, 6 lokale besturen en 9 scholen bij een milieuvriendelijke heroriëntering van hun aankopen.

Op verschillende manieren en tijdstippen werd het instrument geëvalueerd : - via diverse tellers op de website zelf, waarvan maandelijkse statistieken werden voorgelegd aan de stuurgroep; - via een enquête bij de gemeentelijke milieu- en duurzaamheidsambtenaren (02/05); - via opname in het onderzoek dat Insites Consulting uitvoerde omtrent overheidswebsites of websites in samenwerking met derden (Toetsing van de doeltreffendheid en gebruiksvriendelijkheid van het aanbod aan digitale milieu-informatie gericht op de doelgroep consumenten); - via de bevindingen van de begeleidingsactie 'Groen bestek'; - via een evaluatie van de leveranciers; - andere beperkte kwalitatieve evaluatiemomenten;

Deze evaluatiegegevens werden verzameld in een evaluatierapport. 2. Omschrijving project (2e verlenging) 2.1 Korte omschrijving In deze verlenging zijn enerzijds de voortdurende actualisatie en onderhoud van de website en anderzijds uitvoerige communicatie met een bijzonder begeleidingsprogramma om het brede gebruik van de website in te burgeren, absoluut prioritair. - Permanente actualisatie van de website : de website Milieukoopwijzer bevat heel wat concrete product- en leveranciersinformatie die actueel moet blijven om haar waarde niet te verliezen. Ook de criteria, rangorde en informatie van de website moeten aangepast waar nodig. - Verbreding naar grootverbruikers : de website wordt nu reeds geraadpleegd door andere dan de drie huidige doelgroepen. Een verbreding naar grootverbruikers' met specifieke invalshoeken voor de verschillende deelgroepen is een van de kerndoelstellingen. Dit vereist zowel technische als inhoudelijke aanpassingen. - Bevorderen van de brede inburgering van het gebruik van de website via meer klassieke communicatie-instrumenten en actieve begeleiding : het project zal actief begeleiden bij het milieusparend heroriënteren van het aankoopbeleid van de doelgroepen en het uitbreiden van het milieusparend productgamma van de leveranciers. Op communicatief vlak zullen we een aantal bestaande middelen verder uitbouwen, maar ook een reeks nieuwe initiatieven invoeren. Zo komt er bijvoorbeeld meer nadruk op communicatie naar de leveranciers en fabrikanten. - De bestaande monitoring (schriftelijke enquête bij gebruikers en leveranciers, maandelijkse meting bezoekers website...) wordt gehandhaafd en uitgebreid naar de nieuwe doelgroepen. 2.2 Periode Het project 'Milieukoopwijzer : een milieuvriendelijke aankoopgids voor grootverbruikers' loopt gedurende een periode van 18 opeenvolgende kalendermaanden. 2.3 Doelstellingen 2.3.1 Operationele doelstellingen De Milieukoopwijzer wil bijdragen tot de effectieve vermindering van de afvalberg, de verontreiniging door afvalstoffen en tot de effectieve afname van energie- en waterverbruik door : - actuele, concrete en praktische informatie aan te bieden rond milieusparende producten en hun leveranciers; - aankoopverantwoordelijken van grootverbruikers van de doelgroepen onderwijs, lokale besturen, administraties verder aan te sporen om minder te consumeren en waar mogelijk op basis van wetenschappelijk onderbouwde productinformatie en vlot toegankelijke leveranciersgegevens te kiezen voor milieusparende alternatieven; - minstens vier nieuwe doelgroepen (jeugdsector, toeristische sector, verzorgingsinstellingen en socio-culturele sector) op aangepaste wijze te benaderen; - leveranciers ertoe te brengen om hun aanbod milieusparende producten uit te breiden. 2.4 Actualisatie en onderhoud van de website Doelstellingen De huidige informatie van de website actueel houden : - de criteria, rangorde en informatie; - de database met product- en leveranciersinformatie.

Beoogde effecten en resultaten Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Algemeen De Milieukoopwijzer bestaat momenteel uit een algemeen gedeelte en een deel met productinformatie voor zeven aankoopvelden (drank en dranktoestellen, papier en papierwaren, school- en kantoormateriaal, maaltijden en tussendoortjes, schoonmaak, water en verlichting). Om deze informatie actueel te houden, moeten er op geregelde tijdstippen inhoudelijke actualisaties gebeuren : zowel de lijsten van merken en leveranciers als de achtergrondinformatie en criteria (vb. door wijzigingen in wetgeving of wetenschappelijke vooruitgang) dienen op tijd en stond gecontroleerd en aangepast te worden. Zo kunnen de doelgroepen ook in de toekomst beroep doen op de Milieukoopwijzer.

Het onderhouden van de site houdt ook verbeteringen en verfijning van de aangeboden informatie in. Door het veelvuldig gebruik - zo blijkt ook uit de gevoerde evaluatie - komt aan het licht dat bepaalde aspecten van de site voor verbetering vatbaar zijn (extra achtergrondinformatie gewenst, veelgestelde vragen, criteria die aangepast dienen te worden,...). 2.4.1 Criteria, rangorde en informatie Het is belangrijk dat de criteria die de Milieukoopwijzer hanteert, actueel blijven. Door wetenschappelijke vooruitgang, technologische innovaties of marktverschuivingen kunnen nieuwe producten op de markt komen of veranderingen ontstaan in de milieurangorde van de opgenomen producten. Om hierop een antwoord te bieden, dient BBL literatuur door te nemen, bronnen uit te pluizen, Europese wetgeving, criteria van (buitenlandse) milieulabels op te volgen en de rangorde, lijsten en begeleidende teksten indien nodig aan te passen.

Wat de algemene en productgebonden informatie op de site betreft zijn ook andere wijzigingen nodig : nieuwe voorbeelden toevoegen, meer cijfergegevens, wijzigingen in wetgeving, nieuwe veelgestelde vragen,.... Fouten moeten worden verbeterd, nieuwe teksten geschreven, illustraties gezocht, bronnen aangevuld,... Ook vragen en opmerkingen van bezoekers dienen als basis om de website verder uit te bouwen. Het project tracht zo veel mogelijk in te spelen op de vele en verscheidene grote en kleine problemen die komen kijken bij milieusparend aankopen. Voorbeeldoffertes, tips, antwoorden op vragen via het forum en nieuwsberichten vullen de milieuinformatie van de website continu verder aan.

Naast de inhoudelijke aanpassingen van dag tot dag, wordt een groot structureel onderhoud van alle webpagina's voorzien, gekoppeld aan het verbreden van de website naar meerdere doelgroepen. 2.4.2 Opvolging product- en leveranciersinformatie De koopwijzer is een open aanbod aan de bedrijfswereld. Dit wordt concreet gemaakt door de regelmatige actualisering van de productinformatie. Enerzijds is er de opvolging van de productinformatie van dag tot dag (klein onderhoud) : kleine aanpassingen aan lijsten en fiches om fouten verbeteren of aanvullingen doen. De reeks opgenomen bedrijven is niet-limitatief; indien nog niet vermelde bedrijven opgenomen willen worden, kunnen ze zich kandidaat stellen.

Anderzijds is er een opvolging van de productinformatie op gestructureerde manier (groot onderhoud) : leveranciers op de site worden aangeschreven met de vraag of hun leveranciers- en productgegevens nog correct zijn, of er aanpassingen moeten gebeuren en of ze opmerkingen hebben. Daarnaast worden bijkomende bedrijven aangeschreven op basis van recentere versies van oorspronkelijke adressenlijsten (bekomen via de gouden gids). De antwoorden op deze uitgebreide bevraging worden dan verwerkt. Gegevens worden aangepast, nieuwe bedrijven opgenomen, en bedrijven die niet meer in aanmerking komen (wegens stopzetting activiteiten, of geen antwoord geven,...), worden verwijderd. Dit groot onderhoud voor elke productgroep wordt 2x uitgevoerd in de loop van het project. 2.4.3 Technisch onderhoud Productinformatie, criteria, interactieve gedeelten moeten af en toe aangepast worden op de site. Het onderhouden van een site vraagt niet alleen inhoudelijke verbeteringen, maar noodgedwongen ook verbeteringen die verband houden met de website ontwikkeling en webdesign : de nieuwe teksten moeten op de site geplaatst worden, illustraties, kaders en dergelijke moeten aan de site toegevoegd worden,... 2.5 Doelgroepverbreding : grootverbruikers Doelstellingen De website uitbreiden naar en toegankelijk maken voor alle grootverbruikers.

Beoogde effecten en resultaten Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Algemeen Belangrijke knelpunten voor interne milieuzorg is vaak dat de informatie nog niet bekend en zeer verspreid aanwezig is in verschillende bronnen (boeken, handleidingen, informatiefolders, websites, e.d.). De bundeling van milieuinformatie op één gemakkelijk te raadplegen drager spreekt ook andere doelgroepen aan- en dan vooral grootverbruikers. Ze vinden dan ook steeds vaker de weg naar de Milieukoopwijzer voor informatie over milieusparend aankopen. Het valt op dat de appreciatie voor de website vooral gelegen is in de technische kwaliteit van de website, de laagdrempelige toegankelijkheid van de productinformatie, maar vooral in de vlotte bereikbaarheid van potentiële leveranciers. Naast scholen, lokale besturen en administratieve entiteiten zijn alvast ook de toeristische sector (campings, recreatiedomeinen,...) en de jeugdwerksector sterk geïnteresseerd (dit bleek uit diverse contacten). Andere potentiële deeldoelgroepen die apart aangesproken kunnen worden zijn kantooromgevingen en socio-culturele verenigingen.

Een verbreding van de doelgroep van de Milieukoopwijzer naar grootverbruikers vraagt zowel een inhoudelijke als technisch-structurele aanpassing van de website. Waar nu doorheen alle pagina's van de website elke doelgroep (scholen, lokale besturen, administraties) specifiek en apart aangesproken wordt, is deze werkwijze niet praktisch om aan te houden bij een verbreding naar grootverbruikers in het algemeen. Daarnaast heeft de verbreding ook invloed op de communicatiestrategie (zie 2.6.2 Communicatie met en voor de doelgroepen). 2.5.1 Inhoudelijke aanpassingen Voor de drie huidige doelgroepen verwijst de Milieukoopwijzer naar omkaderende structuren op het vlak van milieuzorg. De Milieukoopwijzer sluit naadloos aan bij Milieuzorg Op School (MOS), dat sinds 1995 milieuvriendelijke acties op scholen stimuleert. Voor Vlaamse administraties en overheidsinstellingen kadert de koopwijzer in het programma Interne Milieuzorg. Steden, gemeenten en provincies worden benaderd vanuit de invalshoek van de samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse overheid.

Voor nieuwe doelgroepen grootverbruikers is het ook noodzakelijk om een degelijke omkadering te voorzien met achtergrondinformatie (structuren, wetgeving,...) en een portaalfunctie (weblinks, literatuur, organisaties, initiatieven,...). Voor de uitbreiding van de Milieukoopwijzer dient de relevante informatie voor elke doelgroep verzameld, verwerkt en gebundeld te worden. Het project moet zich zowel verankeren in structuren van de overheid als de omkadering die geboden wordt vanuit de sectoren (federaties, samenwerkingsverbanden,...) zelf. Bovendien wordt ook aansluiting gezocht bij initiatieven van derden (andere organisaties, NGO's,...) Tijdens deze verlenging zullen bijkomend de jeugdsector, de toeristische sector, de verzorgingsinstellingen en de socio-culturele sector aangesproken worden naast de drie bestaande doelgroepen. Vanuit de eerste twee doelgroepen is al interesse getoond om de Milieukoopwijzer mee op te nemen in hun communicatie. De modulaire structuur van de doelgroepenpagina's en de eenvormige structuur van de productpagina's maken het ook mogelijk om snel andere doelgroepen bij te voegen, indien de kans zich voordoet.

Een eerste overzicht van enkele bestaande omkaderende initiatieven voor twee van deze nieuwe doelgroepen verduidelijkt hoe het project kan verankerd worden in en gedragen worden door bestaande structuren : A) Jeugdsector Overheid : In de sector buitenschoolse jeugd werd eind 2002 de werking JeROM (Jeugd, Ruimte, Omgeving en Milieu) opgestart door de Cel NME&I van Aminabel. Deze werking ontwikkelt in overleg met de doelgroep buitenschoolse jeugd, een verscheidenheid aan stimulansen en initiatieven die stimuleren tot kritische betrokkenheid en verantwoordelijkheidszin inzake natuurbeleving en milieusparend gedrag : Milieuvriendelijk op kamp ('Loslopend Wild'), Milieuvriendelijke infrastructuur voor jeugdhuizen ('Ecospot'), 'Centralisatie van NME-materiaal en -informatie en bundeling van subsidiemogelijkheden'...

Sector : De sector beschikt over een uitgebreid en goed georganiseerd netwerk, gaande van de Afdeling Jeugd en Sport van het departement WVC en het Steunpunt Jeugd als centrale Vlaamse ondersteuning, over het Jeugdwerknet als belangrijk communicatie-instrument, naar de landelijke secretariaten van de grote jeugdbewegingen en de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten en -consulenten, de Vlaamse Federatie Jeugdhuizen, het Centrum voor Jeugdtoerisme, en VJH (jeugdverblijven), JGM en JeF (jeughuizen), Fuifpunt...

De uitbreiding van de Milieukoopwijzer beantwoordt aan een concrete behoefte en vraag vanuit de doelgroep. Gezien hun keuze voor een gemeenschappelijk jaarthema (jeugdwerk samen met de betrokken NGO's) rond duurzame ontwikkeling in 2005-2006 (verdraai-de wereld) is er namelijk een verhoogde aandacht voor deze thema's binnen het jeugdwerk in de volgende jaren. De stuurgroep die dit gemeenschappelijk jaarthema voorbereidt suggereerde trouwens als één van de belangrijke ondersteunende acties voor dit gemeenschappelijk jaarthema het uitwerken van een 'jeugdwerkwijzer', geïnspireerd op de Milieukoopwijzer (verslag stuurgroep GJT 03/05/2004).

B) Toeristische sector Overheid : Duurzaam toerisme staat hoog op de agenda van Toerisme Vlaanderen. Het thema loopt als een rode draad doorheen alle beleidsmaatregelen en maakt integraal deel uit van alle beleidslijnen.Vanuit de overheid wordt ook tal van nuttige informatie aangeleverd via projecten voor de sector in het kader van PRESTI 2 (handboek « Preventiemaatregelen voor de verblijfsrecreatieve sector ») en de milieuwinstdatabank van OVAM. Sector : De verbreding van de Milieukoopwijzer naar de doelgroep de toeristische sector' past in de evolutie naar een duurzamer toerisme die deze sector sinds enkele jaren doormaakt in Vlaanderen.

Internationaal ondersteunen zowel de World Tourism Organisation als de Foundation For Environmental Education (FEE) deze Vlaamse trend. In 2004 startte FEE internationaal met het project "Groene sleutel", gesteund door de UNEP en de World Tourism Organisation. Ook de Vlaamse campingsector en de koepel van de dagrecreatiedomeinen staat volledig achter het idee van duurzaam toerisme en vroeg aan de overheid steun om het initiatief van labeling duurzaam toerisme ook in Vlaanderen op te zetten. De Groene Sleutel is een label dat het milieuverantwoord ondernemen stimuleert voor toeristische accomodaties (hotels, campings,...) en heeft expliciet aandacht voor milieusparende productaankopen.

De Milieukoopwijzer zal ook aansluiting zoeken bij de initiatieven van de campingfederatie CKVB en tal van aansprekende en leerzame praktijkvoorbeelden in binnen- en buitenland (het Nederlandse project Milieubarometer) in de kijker zetten. 2.5.2 Technische aanpassingen De Milieukoopwijzer startpagina wordt vereenvoudigd met slechts twee aparte ingangen : één voor leveranciers en één voor bezoekers. De algemene productpagina's worden eenvormig gemaakt voor alle doelgroepen. De specifieke pagina's met achtergrondinformatie voor de verschillende doelgroepen moeten aangemaakt en geïntegreerd worden in het geheel (aanpassingen weblinks op de site, verwijzingen van de specifieke pagina's naar de algemene en vice-versa). 2.6 Actieve communicatie & begeleiding Doelstellingen - de huidige doelgroepen (scholen, lokale besturen en Vlaamse administraties) blijven aanspreken en aansporen tot milieusparend aankoopgedrag - de Milieukoopwijzer bekend maken bij de nieuwe doelgroepen (jeugdsector, toeristische sector, socio-culturele sector en verzorgingsinstellingen) - de resultaten van de actieve begeleiding bekend maken en deze voorlopers in de schijnwerpers plaatsen - leveranciers en fabrikanten bewust maken van de Milieukoopwijzer, haar doelgroepen en het marktpotentieel van duurzame producten Beoogde effecten en resultaten Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld We zetten de gediversifieerde communicatiestrategie zoals opgestart in de periode 2003-2005 verder. We zullen een aantal bestaande middelen verder uitbouwen (folder, beurzen, presentaties, actieve begeleiding), maar ook een reeks nieuwe initiatieven invoeren (begeleiding van leveranciers, communicatie naar leveranciers en fabrikanten). 2.6.1 Loket Bezoekers die vragen stellen via het contactformulier, via e-mail of via telefoon verwachten een antwoord op hun vragen. Antwoorden op gestelde vragen is een vorm van basisdienstverlening die de reputatie van de website ten goede komt en zorgt voor gratis mondreclame. In dezelfde zin worden ook de vragen op het webforum zo veel mogelijk beantwoord door de BBL medewerker indien er geen antwoord komt van de andere forumbezoekers.

Leveranciers vragen om verduidelijking van de criteria of rangorde, willen graag hun leveranciers- of productfiche doorgefaxt krijgen of vragen om meer informatie over het project Milieukoopwijzer. Op deze vragen moet steeds antwoord gegeven worden.

Fabrikanten gaan soms dieper in op bepaalde criteria of op de rangorde met hun vragen. Ze vragen de bronnen op waarop BBL zich baseert voor de criteria en rangordes of vragen soms gewoon meer informatie over het project Milieukoopwijzer. 2.6.2 Communicatie met en voor de doelgroepen De uitbreiding van de doelgroep naar grootverbruikers' heeft belangrijke implicaties voor de communicatie en promotie van de Milieukoopwijzer. Om een maximaal rendement te halen uit onze inspanningen, bedden we de communicatie steeds in structuren en programma's die al bestaan binnen de sectoren. In overleg met intermediairen, koepels, administratieve entiteiten en derden gaan we na hoe we de boodschap van de Milieukoopwijzer op de beste manier kunnen verspreiden via de bestaande kanalen. We beperken ons voor de communicatie dus tot die sectoren waar we een partnerschap kunnen aangaan, waar een duidelijke vraag is naar informatie rond milieusparend aankopen en waar de Milieukoopwijzer een aanvulling betekent op de huidige initiatieven.

Concreet zijn er al afspraken met twee sectoren om een partnerschap aan te gaan en de Milieukoopwijzer mee te nemen in hun communicatie : de jeugdsector en de toeristische sector.

Nieuwe afgebakende doelgroepen waar een partnerschap niet onmiddellijk tot stand kan komen, kunnen wel nog apart aangesproken worden via de doelgroepgerichte pagina's van de website.

Beurzen en presentaties Aanwezigheid met een stand op studiedagen, trefdagen, beurzen en evenementen rond duurzaam consumeren, interne milieuzorg en aanverwante thema's voor de verschillende doelgroepen. Om ook de nieuwe doelgroepen aan te spreken wordt een nieuwe banner ontwikkeld voor de stand. De Milieukoopwijzer wordt op aanvraag, en waar de kans zich voordoet, ook voorgesteld met een Powerpoint presentatie (op twee CD-roms). Deze presentatie licht de mogelijkheden van de website toe en kan afgestemd worden op de specifieke doelgroep.

Folders We herwerken de huidige folders (een voor scholen en een voor ambtenaren) tot een folder die alle grootverbruikers aanspreekt. We ontwerpen een tweede folder die de resultaten van de actieve begeleiding (zie 2.6.3 Actieve begeleiding van strekkende voorbeelden) toelicht en de lezer moet prikkelen om de website te bezoeken.

Vermeldingen BBL verstuurt persberichten om de belangrijke resultaten, wijzigingen en initiatieven bekend te maken. We zorgen er ook voor dat de site in brochures en tijdschriften en op andere websites vermeld wordt.

Websites worden gecontacteerd met de vraag een link toe te voegen. 2.6.3 Actieve begeleiding van strekkende voorbeelden 2.6.3.1 Begeleiding De actieve begeleiding bouwt verder op de ervaringen en resultaten van de actie Groen Bestek in de periode januari - september 2005. Hoe koop je als school, gemeente of administratie dergelijke milieusparende producten aan? Waar liggen de kansen en knelpunten voor de verschillende productgroepen? De begeleiding en resultaten van de actieve begeleiding leveren interessante informatie over het proces naar gedragsverandering en zullen gebruikt worden om de conclusies van Groen Bestek, duurzaam aankopen in de praktijk, bij te schaven en er nieuwe inzichten aan toe te voegen.

De begeleiding geldt enkel voor de producten en productgroepen die behandeld worden op de Milieukoopwijzer. De deelnemers engageren zich om te investeren in kostenefficiënte milieusparende aankopen : bij de eerstvolgende aankoop van deze producten zullen de resultaten van de begeleiding in de praktijk worden omgezet.

We onderscheiden drie verschillende groepen van deelnemers aan de begeleiding op maat : de drie huidige doelgroepen (scholen, lokale besturen en Vlaamse administraties), de nieuwe doelgroepen (jeugdsector, toeristische sector, verzorigingsinstellingen en socio-culturele sector) en de leveranciers.

Scholen, lokale besturen en administraties Voor elk van de drie doelgroepen wordt één kandidaat geselecteerd met een hoog ambitieniveau en groot winstpotentieel. De kandidaten engageren zich om inspanningen te leveren rond minstens drie van de zeven productgroepen.

Binnen de bestaande aankoopprocedure (offerteaanvragen, onderhandelingsprocedures, product-typelijsten voor gedecentraliseerde aankopen, informele aankoopprocedures,...) wordt gezocht naar de meest efficiënte wijze (vb. in de gunningscriteria, of de technische bepalingen (al dan niet werken met varianten)) om milieucriteria als beslissingsfactor te laten meespelen bij de aankopen.

Enkele elementen uit de begeleiding & advies die BBL biedt : - Welke milieucriteria kunnen opgenomen worden? Waar valt de grootste milieuwinst te halen? - Verduidelijking van de criteria : welke criteria leiden tot een hoger ambitieniveau? - Begeleiding op maat door samen te zoeken naar oplossingen voor de problemen. - Levert de voorgestelde manier van werken een realistisch en haalbaar resultaat op? - Vergelijking met andere praktijkvoorbeelden, aantonen van de mogelijke manieren van aanpak - Welke leveranciers verkopen producten die voldoen aan de milieucriteria en kunnen aangeschreven worden? Nieuwe doelgroepen In eerste instantie zal de oproep tot begeleiding gelanceerd worden voor de nieuwe doelgroepen. Omdat de basiservaring reeds aanwezig is bij BBL en al een hele reeks begeleidingsresultaten op de Milieukoopwijzer staan, selecteren we per doelgroep slechts één deelnemer. Maar dan wel met een hoog ambitieniveau en winstpotentieel.

De begeleiding van een typevoorbeeld zal de gehele doelgroep aanspreken.

Voorwaarde voor begeleiding is wel dat er een partnerschap kan gesloten worden tussen BBL en de sector : vanuit de sector moet er voldoende ondersteuning zijn om de resultaten van de actieve begeleiding mee te communiceren.

Leveranciers Door de toegepaste procedure naar de bedrijfswereld (niet limitatief, positief imago voor de deelnemende bedrijven, overlegmodel door consultatie alvorens gegevens on-line...) kan dit project ook erg stimulerend zijn naar bedrijven toe : de Milieukoopwijzer kan voor leveranciers marktverbredend werken en daardoor hun motivatie aanzwengelen om hun milieusparend aanbod te vergroten en om stappen te zetten in de richting van innoverende milieuvriendelijke producten.

Dit verhoogt dan weer het aanbod naar de doelgroepen... Het een werkt als een hefboom voor het ander. Dit spoor werd alsnog te weinig benut, terwijl de leverancier als laatste schakel in het aankoopproces vaak een bepalende stem heeft.

Daarom wordt een meervoudige werking naar leveranciers voorgesteld : - Intensieve communicatie : naar de bedrijven wordt een regelmatige communicatie opgezet via e-mail, via een folder, via de Milieukoopwijzer persberichten,... Ze worden geïnformeerd over de mogelijkheden van de Milieukoopwijzer en er wordt zicht geboden op het adressenbestand (via omschrijving) van de doelgroepen en de geplande communicatieacties. Door hen inzicht te geven welke marktverbreding er mogelijk is voor milieuvriendelijke producten, kunnen ze gemotiveerd worden te participeren en hiervoor ook hun aanbod te vergroten. - We introduceren een nieuwe rubriek op de website waarin het Innoverend Product van de Maand' wordt voorgesteld. Fabrikanten krijgen de kans om hun nieuwe product, dat een buitengewoon milieuvoordeel biedt (en dat binnen een van de Milieukoopwijzer categorieën valt), voor te stellen. Een uitgewerkt voorstel hieromtrent, dat iedereen gelijke kansen biedt, wordt op de eerste stuurgroepvergadering voorgelegd (mogelijkheid : nieuwe producten die drie duimpjes van de Milieukoopwijzer scoren en dus voldoende innoverend zijn. Niet-limitatief : meerdere leveranciers met een innoverend product kunnen tegelijkertijd in de kijker worden geplaatst...) - Daarnaast biedt BBL een actieve begeleiding aan voor leveranciers om hun productaanbod uit te breiden met, of aan te passen naar meer duurzame producten. Via een oproep wordt voor elke Milieukoopwijzer-productgroep een deelnemer gezocht (7 deelnemers in totaal). Een studiedag voor leveranciers om de oproep tot begeleiding te lanceren, analoog aan de studiedag voor scholen van november 2004, behoort tot de opties.

Er is een voldoende groot aanbod aan milieusparende producten door de fabrikanten. Veel leveranciers zijn onvolledig op de hoogte van dit ruime aanbod, hebben vragen wat betreft de kwaliteit, of weten niet goed hoe milieusparende producten aan te prijzen. BBL biedt hier begeleiding om deze hinderpalen weg te werken : - welke mogelijkheden zijn er om het productgamma uit te breiden of aan te passen ? - hoe kan de onderneming het best toegang krijgen tot de markt van milieubewuste grootverbruikers (of specifiek een van de doelgroepen)? - hoe kan de onderneming het best haar producten verkopen als 'milieusparend'? - waar vindt het bedrijf fabrikanten van milieusparende producten? 2.6.3.2 De resultaten van de begeleiding als strekkende voorbeelden De communicatie rond de actieve begeleiding vormt de speerpunt van de communicatiestrategie. Het doel is dat de deelnemers als voorbeeld in de schijnwerpers geplaatst worden. Hun inspanningen en resultaten moeten anderen kunnen inspireren en overtuigen dat milieusparend aankopen of verkopen binnen de mogelijkheden ligt van iedereen.

De actie wordt bekend gemaakt door middel van een folder. We sturen persberichten naar zowel de traditionele perskanalen van BBL als naar doelgroepgerichte kanalen en intermediairen. Daarnaast wordt ook op de Milieukoopwijzer website veel aandacht besteed aan de actie via nieuwsberichten, forumberichten en een uitgebreid aantal webpagina's die specifiek inspelen op de actie.

De uitgangssituatie, ambities, aanpak en resultaten van de deelnemers aan de begeleiding worden integraal op de website geplaatst. Ze vormen door hun inzet een voorbeeld voor anderen, ze inspireren en sporen op die manier anderen aan om ook hun aankoopbeleid te heroriënteren. Het hoge ambitieniveau van de kandidaten moet ook voorlopers, die reeds duurzaam aankopen, aanspreken om verdere stappen te ondernemen en hun milieucriteria aan te scherpen.

Ook de resultaten van de actieve begeleiding van de leveranciers komt in de schijnwerpers te staan. We richten onze communicatie op de verschillende doelgroepen, de potentiële klanten, maar ook op de andere leveranciers die producten uit de zelfde productgroep verkopen.

Op het einde van de actie wordt een persmoment georganiseerd met prijsuitreiking voor alle deelnemers. Op dit afsluitend moment wordt ook een brochure gepresenteerd met een kort overzicht van de deelnemers en hun resultaten. Deze brochure wordt nadien verspreid naar de verschillende doelgroepen 2.7 Evaluatie De evaluatie wordt opgesplitst in twee delen : een kwantitatieve analyse en een kwalitatieve analyse.

Kwantitatieve analyse Door een wetenschappelijk verantwoorde kwantitatieve evaluatie uit te voeren van de inspanningen en de resultaten kan nog beter verantwoording afgelegd worden aan de subsidiegever. Een dergelijke evaluatie is ook cruciaal om evoluties in beoordeling, gebruik en effectiviteit van het project degelijk te meten. Belangrijke kenmerken van de kwantitatieve evaluatie zijn : - statistisch relevante bevraging (rekening houden met statistisch correcte steekproeven, non-respons, foutenmarges,...) - korte en duidelijke vragenlijsten (om zo veel mogelijk respons te krijgen, mag het niet te veel tijd kosten om de bevraging in te vullen) De evaluatie moet op vier vlakken meetgegevens verschaffen : a) wordt de Milieukoopwijzer positief beoordeeld en gewaardeerd ? b) wordt de Milieukoopwijzer bekeken (bijvoorbeeld na het krijgen van de folder of een persbericht, gaan de mensen dan kijken naar de site ?) c) wordt de Milieukoopwijzer gebruikt/ in de praktijk omgezet (wordt de site geraadpleegd als men iets zoekt over duurzaam aankopen, verwijzen mensen door naar de Milieukoopwijzer ?) d) is de Milieukoopwijzer effectief? (gedragsverandering : heeft men al eens iets aangekocht op basis van de info van de Milieukoopwijzer ?) (a en d zijn procesdoelen, b en c zijn effectdoelen) De enquête wordt uniform voor alle doelgroepen opgesteld met het oog op een gemeenschappelijke statistische verwerking achteraf (bijv : enkel ja/neen of aankruisvragen).Een evaluatie voor de leveranciers wordt apart opgesteld, maar op een manier dat de resultaten makkelijk kunnen samengebracht worden met de andere resultaten in een kwantitatief evaluatierapport.

Kwalitatieve analyse Een kwalitatieve evaluatie van het project kan beter gericht en grondig gebeuren bij een beperkt aantal mensen die ervaring hebben met de Milieukoopwijzer, de sector en met duurzaam aankopen. De suggesties worden opgelijst en vormen de basis voor verdere verbeteringen aan het project. Mogelijke kwalitatieve evaluatiesystemen : - interviews zijn losser in opzet en laten toe dieper in te gaan op bepaalde knelpunten, mogelijke verbeteringen of nieuwe ideeën (cf : evaluatiesessies MOS-begeleiders en provinciale duurzaamheidsambtenaren) - een online enquête met een prijsuitreiking : bij de bevraging voor de kwantitatieve analyse wordt aan de respondent de mogelijkheid geboden om online een extra kwalitatieve enquête in te vullen. Enkel gemotiveerde respondenten met voldoende ervaring met de website zullen hier op in gaan, waardoor de kwaliteit van de resultaten van deze bevraging optimaal is.

Een uitgewerkt evaluatieplan wordt op de eerste stuurgroepvergadering voorgelegd.

Bijlage 2 Begroting Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld (1*) 0 % BTW(2*) 21% BTW inbegrepen (3*) 6 % BTW inbegrepen verzending : portkosten (1*), enveloppes (2*), adresklevers (2*), jobstudenten (1*),.. aankoop documentatie en informatie : pma-website (2x), gouden gids (2x), interessante publicaties andere : huur zaal, receptie persconferentie, ontwikkeling prijs begeleiding & prijs online-evaluatie website : externe IT ondersteuning captiv8 (80 uur aan 38,5 euro incl), webhosting lay-out en druk 20 000 ex : 1 algemene MKW folder, 1 folder resultaten begeleiding verzending folders : 5 000 stuks, rest wordt verdeeld via partners of op beurzen/stands/presentaties kopies folders : begeleidende brief voor leveranciers

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Bijlage 3 Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Bijlage 4 Voorstel van communicatiestrategie aansluitend bij de aandachtspunten van Inspectie van Financiën op Milieukoopwijzer (Advies 14/09/05 ref.

MV/2005/421/215) Opmerking van de Inspectie van Financiën : « een mogelijke structurele financiering in de toekomst is slechts te overwegen voor zover een ruim bereik en dus gebruik van het instrument gegarandeerd is en voor zover een echt resultaat op het niveau van effecten, dus milieuvriendelijke gedragsverandering, via effectmeting vaststaat. » Deze basisopmerking van Inspectie van Financiën is zeer belangrijk.

Toch willen we er op wijzen dat het uiteindelijk besluit, dat Inspectie van Financiën trekt naar aanleiding van dit dossier - een communicatieve verbreding naar twee nieuwe doelgroepen -, niet zo eenvoudig in te passen is in dit toch wel belangrijke betoog dat Inspectie van Financiën zelf aangeeft.

De doelstelling om te komen tot reële milieuresultaten en meetbare effecten op het vlak van veranderingen van het aankoopgedrag, behoort tot de doelstellingen van de overheid en de basismissie van zowel de beleidswerking als de publiek - en doelgroepgerichte projectwerking van BBL. Een overheid kan voor het halen van deze doelstelling kiezen voor het inzetten van productnormen, financiële instrumenten en/of communicatieve instrumenten. De inzet van elk van deze instrumenten vraagt financiële middelen. Het veranderen van het aankoopgedrag is een verandering van gewoonte of gestandaardiseerd gedrag en vraagt veranderingen op verschillende beslissingsniveaus. De Milieukoopwijzer blijft een vrijwillig instrument dat naast financiële en praktische overwegingen slechts een van de overwegingen kan vormen voor een aankoopverantwoordelijke of beslissingsverantwoordelijke.

Communicatie-instrumenten zoals de Milieukoopwijzer hebben wel het voordeel dat ze juist uitgaan van de vrijwillige deelname van de deelnemers, zodat de betrokkenheid groter kan zijn. In die zin is het enkel opportuun te communiceren naar nieuwe doelgroepen indien de kans gecreëerd wordt door de sector, indien er samen met de sector in een partnerschap kan gecommuniceerd worden. Enkel dan heeft een gerichte communicatie naar een nieuwe doelgroep kans op slagen.

We stellen voor dat we doorgaan op de basisvraag van IF en dat er in het project een duidelijke keuze gemaakt wordt voor een inzet van de middelen zodat er een ruim bereik is in de zin van het effectief gebruik van de inhoud van het instrument waarbij de effecten op vlak van milieuvriendelijk aankoopgedrag gemeten wordt.

Om dit te realiseren, en vermits dit dient te gebeuren met gelijkblijvende financiële middelen, dient de communicatiestrategie gedifferentieerd te worden uitgewerkt naar de verschillende doelgroepen : 1. De centrale focus van de communicatiestrategie blijft liggen op verdieping naar de bestaande doelgroepen.Voorbij de (noodzakelijke) eerste fase van bekendmaking, moet communicatie nu meer gericht zijn op bekend houden'. Kwalitatieve resultaten inzake effectieve gedragsverandering zullen maar volgen door voort te bouwen op de bestaande communicatie en die verder te maximaliseren', te verdiepen. (dit is ook het advies van de SG in de evaluatievergadering) De essentiële voorwaarde om dit te laten slagen is om samen met de sector een partnerschap te kunnen opzetten (met engagementsverklaring, gebruik van eigen communicatiekanalen en netwerken...) Dit is het geval bij de 12 actieve begeleidingen die in het projectvoorstel voorzien zijn : 5 doelgroepen (scholen, administraties en lokale besturen, waarmee de MKW al samenwerkt, jeugdsector en toeristische sector waarmee als partnerschappen zijn) en 7 leveranciers. De klemtoon ligt op het effectieve gebruik van de MKW bij omschakeling naar milieuvriendelijke aankopen. 2. Voor de 2 nieuwe doelgroepen door IF gevraagd, met name de socio-culturele sector en de verzorgingsinstellingen, ligt de klemtoon vooral op algemene informatie en bekendmaking van het instrument MKW. Ook bij deze 2 doelgroepen speelt het essentiële belang van partnerschappen, maar op een verschillende manier.

Voor de socio-culturele sector wordt vooral bekendmaking van de MKW beoogd, met inzet van hun eigen netwerk van landelijke secretariaten en communicatiekanalen.

Voor de sector verzorgingsinstellingen, is afbakening noodzakelijk, en wel om volgende redenen : - momenteel is er geen zicht op de omvang van de sector en de noodzakelijke communicatie. Eén mailing met folder kan al heuse financiële proporties aannemen. - De specificiteit van deze sector zou aan de waaier van producten, opgenomen op de MKW, wel eens andere eisen kunnen stellen, zeker wat schoonmaakmiddelen en catering betreft. Er is evenwel geen geld voorzien om nieuwe productgroepen te onderzoeken en op te nemen.

Gezien de ruime interpretatie van verzorgingsinstellingen' en de onvoorspelbare omvang ervan, wordt ervoor gekozen om naar die doelgroep met een pilootformule te werken, waarbij de ervaringen hieruit kunnen worden ingezet om op termijn (dwz na deze verlenging) het instrument te verbreden naar deze nieuwe doelgroep.

Deze pilootformule behelst : - opmaak een beperkt partnerschap (5 à 10-tal) met deze sector - aftasten van de specifieke behoeften van deze sector binnen de productgroepen van de MKW - communicatie via dit partnerschap omtrent de productgroepen van de MKW die geen aanpassing behoeven (bv. administratieve diensten van verzorgingsinstellingen...) i.s.m. de sector Tot slot willen we erop wijzen dat na de 18 maanden looptijd van de verlenging de resultaten van de 2 extra doelgroepen (socio-culturele sector en verzorgingsinstellingen) niet op één lijn kunnen vergeleken worden met die van de bestaande doelgroepen of doelgroepen waarmee al een partnerschap voorhanden is. Gedragsverandering is een langdurig proces waarbij de fase van informatie de noodzakelijke eerste stap is en waarbij nog niet meteen effecten op het vlak van blijvende gedragsverandering kunnen worden verwacht.

Gezien om gevoegd te worden bij het besluit van de Vlaamse Regering van 16 december 2005 houdende de toekenning van een subsidie van maximaal honderdenachtduizend vierhonderd vijftig euro aan de Bond Beter Leefmilieu voor het project 'Milieukoopwijzer, een milieuvriendelijke aankoopgids voor grootverbruikers'.

De minister-president van de Vlaamse Regering, Y. LETERME De Vlaamse minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, K. PEETERS