<****> Uittreksel uit arrest ****. 78/2018 van 21 juni 2018 **** 6846 en 6847 In zake : de vorderingen tot schorsing van artikel 12/1, § 2, van het decreet van de **** Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, ingevoegd bij artikel 1 van het decreet van de **** Gemeenschap van 20 december 2017 betreffende de bijzondere toestand van de studenten die zich voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde tijdens het academiejaar 2016-2017 hebben ingeschreven, ingesteld door **** **** en anderen en door **** **** en anderen.****><****>Het **** Hof, samengesteld uit de voorzitters ****. **** en ****. ****, en de rechters ****. ****, ****.-****. ****, ****.-****. ****, ****. ****, ****. **** ****, ****. ****, ****. **** en ****. ****, bijgestaan door de griffier ****. ****, onder voorzitterschap van voorzitter ****. ****, wijst na beraad het volgende arrest : ****. Onderwerp van de vorderingen en rechtspleging **** twee verzoekschriften die aan het **** zijn toegezonden bij op 7 februari 2018 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 9 februari 2018, zijn vorderingen tot schorsing ingesteld van artikel 12/1, § 2, van het decreet van de **** Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, ingevoegd bij artikel 1 van het decreet van de **** Gemeenschap van 20 december 2017 betreffende de bijzondere toestand van de studenten die zich voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde tijdens het academiejaar 2016-2017 hebben ingeschreven (bekendgemaakt in het **** Staatsblad van 18 januari 2018) respectievelijk door **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** de **** ****'****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** ****, **** el **** ****, **** **** et **** **** en door **** ****, **** **** ****, **** ****, **** ****, **** **** **** **** en **** ****, bijgestaan en vertegenwoordigd door ****. ****. **** en ****. ****. ****, advocaten bij de balie te ****.****><****>**** dezelfde verzoekschriften vorderen de **** partijen eveneens de vernietiging van dezelfde ****. (...) ****. **** rechte (...) **** aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan ****.1. **** artikelen 1 en 13 van het decreet van de **** Gemeenschap van 29 maart 2017 «*****» (hierna : decreet van 29 maart 2017) bepalen : « <****>****_article">Artikel 1.§ 1. **** alleen toegang tot de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en tot de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde met het oog op het behalen van de graad die ze bekrachtigt, de studenten die voldoen aan de algemene voorwaarden voor de toegang tot de studies van de eerste cyclus bedoeld in artikel 107 van het decreet van 7 november 2013 tot bepaling van het **** en de academische organisatie van de studies, en die houder zijn van een ****, uitgereikt na een ****- en toelatingsexamen voor de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde, hierna ' ****- en toelatingsexamen ' genoemd. § 2. Vanaf het academiejaar 2017-2018, organiseert de **** een ****- en toelatingsexamen.****><****>Voor het academiejaar 2017-2018, wordt het ****- en toelatingsexamen op gecentraliseerde wijze op 8 september 2017 georganiseerd. De uiterste **** wordt op 1 augustus 2017 vastgesteld. **** behoorlijk met redenen omklede overmacht, kan de **** van die datums afwijken.****><****>Vanaf het academiejaar 2018-2019, op de voordracht van de **** (' **** de **** et ****'**** supérieur ') (Academie **** en Hoger ****), kan de **** het ****- en toelatingsexamen organiseren op gecentraliseerde wijze of binnen elke universitaire instelling die ertoe wordt gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert.****><****>Vanaf het academiejaar 2018-2019, op de voordracht van de ****, kan de **** het ****- en toelatingsexamen een eerste keer gedurende de eerste veertien dagen van juli en een tweede keer gedurende de periode van 15 augustus tot 15 september organiseren.****><****>Vanaf het academiejaar 2018-2019, op de voordracht van de ****, stelt de **** de uiterste ****(s) en de examendatum(s) vast. § 3. **** aan dat ****- en toelatingsexamen deel te nemen, schrijft de kandidaat zich in op een **** dat door de **** wordt gecentraliseerd.****><****>**** **** voor dat examen wordt op 30,00 **** vastgesteld. Indien het examen twee keer per academiejaar wordt georganiseerd, wordt het **** bij elke inschrijving voor het examen gevorderd. **** inschrijvingsgeld wordt aan de **** betaald en wordt door de **** aan de kandidaat terugbetaald op voorwaarde dat deze aan het ****- en toelatingsexamen werkelijk deelneemt.****><****>**** die inschrijving vermeldt de kandidaat : ****_list">1° de keuze van de studierichting (geneeskunde of tandheelkunde);****_list">2° of hij als verblijvende student kan worden beschouwd in de zin van artikel 1 van het decreet van 16 juni 2006 tot regeling van het aantal studenten in sommige cursussen van de eerste cyclus van het hoger onderwijs.**** student bezorgt de gegevens waardoor zijn hoedanigheid van verblijvende student kan worden bewezen.****><****>Samen met de universitaire instellingen die ertoe worden gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseren, kijkt de **** na of de student als verblijvende student kan worden beschouwd. **** **** zendt de lijst van verblijvende studenten en niet verblijvende studenten die voor het ****- en toelatingsexamen ingeschreven zijn naar de examencommissie voor het ****- en toelatingsexamen uiterlijk de dag waarop het ****- en toelatingsexamen wordt georganiseerd.****><****>Indien het examen op gecentraliseerde wijze wordt georganiseerd, vermeldt de kandidaat de universitaire instelling die ertoe wordt gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert, waarin hij zijn studie **** voort te zetten als hij slaagt.****><****>Indien het examen wordt georganiseerd binnen elke universitaire instelling die ertoe wordt gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert, vermeldt de kandidaat de universitaire instelling waarin hij het ****- en toelatingsexamen **** af te leggen. Als hij slaagt, zet de kandidaat zijn studie voort bij dezelfde universitaire instelling.****><****>De kandidaat kan zijn inschrijving vóór het ****- en toelatingsexamen intrekken tot uiterlijk drie werkdagen vóór de datum van het examen. **** in het tweede lid bedoelde inschrijvingsgeld wordt hem dan door de **** terugbetaald. § 4. Indien het examen wordt georganiseerd in alle universitaire instellingen die ertoe worden gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseren, zendt de ****, na de uiterste **** en vóór de organisatie van het examen, naar die instellingen de lijst van de kandidaten die voor het examen ingeschreven zijn. § 5. **** afwijking van § 1, worden ook tot de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en tot de studie van de eerste cyclus in de tandheelkunde toegelaten, de studenten die, om een bijzondere **** te behalen, in het kader van hun cursus master specialisatie in de geneeskunde of in de tandheelkunde, het onderwijs van de eerste cyclus of de tweede cyclus respectief in de tandheelkunde of in de geneeskunde moeten volgen. § 6. **** studenten die zich voor de studie van de eerste cyclus en de tweede cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde wensen in te schrijven, met uitzondering van de master specialisatie, en die **** hebben verworven of opgeteld op grond van een academische graad voor de verwerving waarvan de in § 1 vermelde bijkomende voorwaarde niet van toepassing is, leggen het ****- en toelatingsexamen af ». « <****>****_article">Art. 13.**** studenten die ingeschreven zijn voor de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde vóór de inwerkingtreding van dit decreet en die geen attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, uitgereikt op het einde van het vergelijkend examen, hebben bekomen, moeten het in artikel 1 bedoelde ****- en toelatingsexamen afleggen om in hun studieprogramma de **** van het vervolg van het programma van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde op te kunnen nemen.****><****>Met het oog op de inschrijving van die studenten voor het ****- en toelatingsexamen, zendt elke universitaire instelling die ertoe wordt gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of in de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert, voor uiterlijk 31 juli 2017, de lijst van de studenten die gedurende het academiejaar 2016-2017 ingeschreven waren in de geneeskunde en in de tandheelkunde, naar de ****. Ze worden geacht ingeschreven te zijn voor het ****- en toelatingsexamen. **** afwijking van artikel 1, § 3, worden ze vrijgesteld van de betaling van het geld van de inschrijving voor het examen ».****><****>****.2. Bij zijn arrest ****. 142/2017 van 30 november 2017 heeft het **** dat artikel 13 vernietigd, doch enkel in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun **** voorziet, verhindert om de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen.****><****>****.3. Bij zijn arrest ****. 46/2018 van 29 maart 2018 heeft het **** voor recht gezegd : «*****».****><****>****.4. **** decreet van de **** Gemeenschap van 20 december 2017 «*****», bekendgemaakt in het **** Staatsblad van 18 januari 2018, bepaalt : « <****>****_article">Artikel 1.In het decreet van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, wordt een artikel 12/1 ingevoegd, **** als volgt : ' <****>****_article">Art. 12/1.§ 1. **** afwijking van de artikelen 1 en 13, eerste lid, van dit decreet en van artikel 110/2 van het decreet van 7 november 2013 tot bepaling van het **** en de academische organisatie van de studies, kunnen de studenten die ingeschreven zijn voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde gedurende het academiejaar 2016-2017 die minstens 45 **** van de 60 eerste **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben verworven, de **** van het vervolg van het programma van de eerste cyclus van de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde in hun studieprogramma opnemen. § 2. **** afwijking van de artikelen 1 en 13, eerste lid, van dit decreet, kunnen de studenten die geslaagd zijn voor een **** in 2016-2017 voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde en die het bewijs leveren dat ze minstens 45 **** van de 60 eerste **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben verworven, de **** van het vervolg van het programma van de eerste cyclus van de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde in hun studieprogramma opnemen. '. <****>****_article">Art. 2.In hetzelfde decreet, wordt een artikel 12/2 ingevoegd, **** als volgt : ' <****>****_article">Art. 12/2.Voor het academiejaar 2017-2018, worden de studenten die ingeschreven waren voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde gedurende het academiejaar 2016-2017 die minstens 45 **** van de 60 eerste **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben verworven en die zich na de uiterste datum voor de inschrijving voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde inschrijven gedurende het academiejaar 2017-2018, geacht voor deze studies sinds 14 september 2017 ingeschreven te zijn.****><****>**** de studenten bedoeld bij het eerste lid die over een inschrijving in een andere cursus beschikken dan de studie geneeskunde of de studie tandheelkunde en die deze wensen te behouden terwijl ze hun studie geneeskunde of studie tandheelkunde voortzetten, wordt enkel hun inschrijving voor de studie geneeskunde of studie tandheelkunde in aanmerking genomen voor de financiering zoals bepaald in het decreet van 11 april 2014 houdende aanpassing van de financiering van de inrichtingen voor hoger onderwijs aan de nieuwe ****. '. <****>****_article">Art. 3.In hetzelfde decreet, wordt een artikel 12/3 ingevoegd, **** als volgt : ' <****>****_article">Art. 12/3.Voor het academiejaar 2017-2018, betalen de studenten die ingeschreven waren voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde gedurende het academiejaar 2016-2017 die minstens 45 **** van de 60 eerste **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben verworven en die zich na de uiterste datum voor de inschrijving voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde inschrijven gedurende het academiejaar 2017-2018 en die hun oorspronkelijke inschrijving voor een andere cursus dan de studie geneeskunde of de studie tandheelkunde wensen in te trekken, enkel het inschrijvingsgeld bij de instelling voor hoger onderwijs waarbij ze ingeschreven zijn voor de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde.****><****>**** afwijking van artikel 102, § 2, van het decreet van 7 november 2013 tot bepaling van het **** en de academische organisatie van de studies, kunnen deze studenten op eigen aanvraag vóór 15 februari 2018 hun inschrijving intrekken voor deze cursus zonder dat 10 % van het bedrag van het inschrijvingsgeld betaald moet worden. '. <****>****_article">Art. 4.**** decreet heeft uitwerking met ingang van het academiejaar 2017-2018 ».****><****>****.5.1.1. **** de parlementaire voorbereiding van het decreet van 20 december 2017 blijkt dat de **** allereerst is opgetreden om de situatie van de studenten van het academiejaar 2016-2017 die waren geslaagd maar hun studies niet mochten voortzetten, definitief te regulariseren naar aanleiding van arresten van de **** van State waarin **** vragen aan het **** Hof werden gesteld (zaken ****. 6764 ****.****.) : «*****» (****.****><****>****., **** ****, 2017-2018, ****. 571/1, ****. 3 en 4).****><****>****.5.1.2. Bij zijn arrest ****. 45/2018 van 29 maart 2018 heeft het **** beslist, aangezien de bepalingen van het decreet van 20 december 2017 van toepassing zijn op de studenten die waren geslaagd maar hun studies niet mochten voortzetten, verzoekers voor de **** van State, om de zaken ****. 6764 ****.****. terug te zenden naar het verwijzende rechtscollege, opdat dat laatste kan oordelen of het antwoord op de **** vragen nuttig is.****><****>****.5.2.1. **** de parlementaire voorbereiding van het decreet van 20 december 2017 blijkt overigens dat de ****, naar aanleiding van een opmerking van de afdeling wetgeving van de **** van ****, de voorziene regeling heeft uitgebreid tot de studenten die een **** hebben genoten in de loop van het academiejaar 2016-2017 op voorwaarde dat zij na afloop van het academiejaar 2017-2018 45 van de eerste 60 **** van de cyclus hebben behaald : «*****» (****., ****. 4).****><****>****.5.2.2. In haar advies over het voorontwerp van decreet dat het decreet van 20 december 2017 is geworden, heeft de afdeling wetgeving van de **** van **** de volgende opmerking geformuleerd : « Bij zijn arrest ****. 142/2017 van 30 november 2017 heeft het **** **** ' artikel 13 van het decreet van de **** Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde ' vernietigd, ' doch enkel in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun **** voorziet, verhindert om de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen '.****><****>Die vernietiging berust op het volgende motief : ' ****.13.4. Het middel dat is afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 en 24, § 3, van de ****, in samenhang gelezen met artikel 2 van het **** Aanvullend **** bij het **** **** voor de rechten van de mens, is gegrond, doch uitsluitend in zoverre artikel 13 van het bestreden decreet de studenten, die vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die zijn geslaagd voor de cursussen waarin hun **** voorziet, verhindert om de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen '.****><****>**** dat arrest heeft het **** niet de grieven onderzocht die ten aanzien van dat artikel 13 zijn geformuleerd op grond van dezelfde middelen in verband met de studenten die minstens 45 van de eerste 60 **** van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde op het einde van het academiejaar 2016-2017 hebben behaald, zonder het attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus te hebben verkregen dat na afloop van het vergelijkend examen is uitgereikt (****.13.1, tweede en derde alinea). **** als de studenten die een verminderd programma hebben gevolgd en zijn geslaagd voor de cursussen waarin hun **** voorziet, zijn de studenten die minstens 45 **** hebben behaald, zonder ****, nochtans eveneens, op grond van dat artikel 13, ertoe gehouden het in artikel 1 van hetzelfde decreet beoogde ****- en toelatingsexamen af te leggen om de **** van het vervolg van het programma van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde in hun studieprogramma te kunnen opnemen. Het **** Hof heeft zich ertoe beperkt de derde grief van het middel te onderzoeken (grief met betrekking tot de studenten die zijn geslaagd voor de cursussen waarin hun **** voorziet) omdat alleen de **** partij die de **** had behaald waarin haar **** voorzag, nog belang had om in rechte te treden (****.13.2 en ****.4.5).****><****>**** de staat van de wetgeving zoals die voortvloeit uit dat arrest moeten alle studenten die zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017 maar die niet het attest voor toegang tot het vervolg van het programma hebben verkregen dat wordt uitgereikt na afloop van het vergelijkend examen, dus zijn geslaagd voor het ****- en toelatingsexamen waarin artikel 1 van dat decreet voorziet om de **** van het vervolg van het programma van de eerste cyclus te kunnen opnemen in hun studieprogramma. **** door het **** Hof uitgesproken vernietiging heeft alleen tot gevolg de studenten die de **** hebben behaald waarin hun **** voorziet, toe te staan om de eerste zestig **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen.****><****>Het ontworpen artikel 12/1 strekt evenwel ertoe de studenten die in de loop van het academiejaar 2016-2017 zullen zijn ingeschreven voor een programma dat de eerste 60 **** van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde omvat, en die minstens 45 **** van die eerste 60 **** zullen hebben verworven en de proef van het vergelijkend examen zullen hebben afgelegd die in 2017 wordt georganiseerd, van dat **** vrij te stellen. Aldus geformuleerd strekt die bepaling ertoe de studenten op wie het **** van het arrest van het **** **** betrekking heeft, uit te sluiten van die vrijstelling, aangezien die studenten, wegens hun ****, in 2016-2017 geen programma zullen hebben gehad dat de eerste 60 **** van de eerste cyclus omvat en evenmin het vergelijkend examen zullen hebben kunnen afleggen. Die uitsluiting van de vrijstelling zou een discriminatie vormen ten aanzien van die categorie van studenten. **** de ****, zoals het voorontwerp bepaalt, immers vaststelt dat de studenten die in 2016-2017 zijn ingeschreven voor de eerste **** en die reeds minstens 45 **** van het programma hebben behaald, het ****- en toelatingsexamen niet meer zullen moeten afleggen, kan niet langer de eis worden verantwoord dat de studenten van dezelfde groep die in 2016-2017 zijn geslaagd voor een verminderd programma, aan dat ****- en toelatingsexamen zouden worden onderworpen indien zij eveneens na afloop van het academiejaar 2017-2018 aantonen dat zij 45 van de eerste 60 **** van de cyclus hebben behaald.****><****>Het voorontwerp zal worden herzien waarbij eveneens rekening zal worden gehouden met die opmerking » (****., ****. 14-15).****><****>****.5.3. **** de parlementaire voorbereiding van het decreet van 20 december 2017 wordt eveneens aangegeven : «*****» (****.****., **** ****, 2017-2018, **** ****. 7, ****. 50).****><****>**** aanzien van de studenten die voorlopig zijn ingeschreven op grond van de beschikking van 8 december 2017 waarbij de voorzitter van de **** van eerste aanleg te **** aan het **** de **** vragen heeft gesteld die aanleiding hebben gegeven tot het voormelde arrest ****. 46/2018, is erop gewezen : «*****» (****.).****><****>**** aanzien van de vordering tot schorsing ****.6.1. **** **** partijen vorderen de schorsing en de vernietiging van artikel 12/1, § 2, van het decreet van 29 maart 2017, zoals ingevoegd bij artikel 1 van het decreet van 20 december 2017.****><****>**** artikel 4 van het decreet van 20 december 2017 heeft die bepaling uitwerking met ingang van het academiejaar 2017-2018.****><****>****.6.2. **** bepaling laat de studenten die in 2016-2017 zijn geslaagd voor een **** in de geneeskunde en de tandheelkunde en die, na afloop van het academiejaar 2017-2018, aantonen dat zij 45 **** van de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben behaald, toe tot het vervolg van het programma van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde.****><****>**** aanzien van het belang van de **** partijen ****.7.1. **** de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het beroep tot vernietiging, dient de ontvankelijkheid van dat laatste, en in het bijzonder het bestaan van het vereiste belang, reeds te worden nagegaan bij het onderzoek van de vordering tot schorsing.****><****>****.7.2. De **** en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het **** Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt.****><****>****.8.1. **** **** partijen zijn allen studenten in de geneeskunde of tandheelkunde, al dan niet gebonden door een ****, die op het einde van het academiejaar 2016-2017 tussen 30 en 44 **** hebben gevalideerd.****><****>**** **** partijen in de zaak ****. 6846 hebben zich niet kunnen inschrijven voor de studies geneeskunde en tandheelkunde voor het academiejaar 2017-2018, aangezien zij niet waren geslaagd voor het **** van 8 september 2017. Zij zijn thans ingeschreven in andere richtingen waarbinnen zij **** kunnen valideren die zullen kunnen worden gevaloriseerd in de geneeskunde of de tandheelkunde indien zij de studies geneeskunde of tandheelkunde kunnen hervatten.****><****>**** **** partijen in de zaak ****. 6847 hebben zich voorlopig kunnen inschrijven voor de studies geneeskunde en tandheelkunde, teneinde hun eerste jaar van de cyclus in de loop van het academiejaar 2017-2018 voort te zetten, en dit op grond van de beschikking van 8 december 2017 van de voorzitter van de **** Rechtbank van eerste aanleg te ****, zitting houdend in kort geding, waarbij de **** vragen zijn gesteld die aanleiding hebben gegeven tot het voormelde arrest ****. 46/2018.****><****>****.8.2. **** **** partijen doen blijken van hun belang om in rechte te treden door het feit dat zij menen te worden gediscrimineerd door de bestreden bepaling, daar zij zich zouden bevinden in een situatie die vergelijkbaar is met die van de in de bestreden bepaling beoogde studenten.****><****>****.8.3. In hun hoedanigheid van studenten die zijn ingeschreven in de geneeskunde en de tandheelkunde voor het academiejaar 2016-2017, die op het einde van het academiejaar 2016-2017 tussen 30 en 44 **** hebben gevalideerd en die hun studies geneeskunde en tandheelkunde wensen te kunnen voortzetten na afloop van het academiejaar 2017-2018, lijken de **** partijen te kunnen worden geraakt door een bepaling die een specifieke overgangsregeling invoert voor het vervolg van het programma van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde ten behoeve van sommige studenten die zijn ingeschreven voor de studies geneeskunde en tandheelkunde voor het academiejaar 2016-2017.****><****>****.9. Uit het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het beroep tot vernietiging waartoe het **** in het kader van de vordering tot schorsing is kunnen overgaan, blijkt niet dat het beroep tot vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet worden geacht.****><****>**** aanzien van de **** ****.10. **** luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het **** **** dient aan twee **** te zijn voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen.****><****>**** de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de vordering tot schorsing.****><****>Wat het risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel betreft ****.11. De schorsing van een wetsbepaling door het **** moet het mogelijk maken te vermijden dat voor de **** partijen een ernstig nadeel voortvloeit uit de onmiddellijke toepassing van de bestreden normen, nadeel dat niet of moeilijk zou kunnen worden hersteld in geval van een vernietiging van die normen.****><****>****.12. **** artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 blijkt dat, om te voldoen aan de tweede voorwaarde van artikel 20, 1°, van die wet, de persoon die een vordering tot schorsing instelt, in zijn verzoekschrift concrete en precieze feiten moet uiteenzetten waaruit voldoende blijkt dat de onmiddellijke toepassing van de bepalingen waarvan hij de vernietiging vordert, hem een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen.****><****>**** persoon moet met name het bestaan van het risico van een nadeel, de ernst ervan en het verband tussen dat risico en de toepassing van de bestreden bepalingen aantonen.****><****>****.13.1. **** **** partijen voeren, als risico van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel, aan dat indien de bestreden bepaling niet wordt geschorst teneinde te worden uitgebreid tot hun situatie, zij een studiejaar zouden verliezen of zouden kunnen worden uitgesloten van de toegang tot de studies geneeskunde of tandheelkunde, of niet in aanmerking zouden komen voor financiering voor het volgende academiejaar op grond van het decreet van 11 april 2014 tot aanpassing van de financiering van de instellingen voor hoger onderwijs aan de nieuwe organisatie van de studies. Zij zouden aldus een onherstelbaar moreel nadeel ondergaan dat op termijn de onmogelijkheid met zich zou meebrengen om het gekozen beroep uit te oefenen, hetgeen ook een moeilijk te herstellen financieel nadeel veroorzaakt. **** dringende noodzakelijkheid zou eveneens verantwoord zijn door het feit dat de **** om het **** in juni 2018 af te leggen, kortbij is.****><****>****.13.2. **** **** **** voert aan dat niet is voldaan aan de ****, aangezien het aangevoerde nadeel niet voortvloeit uit de bestreden bepaling, maar uit artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017, zoals geïnterpreteerd door het **** bij zijn arrest ****. 142/2017. **** bepaald zullen de **** partijen alleen wanneer zij niet slagen voor het ****, dat in principe op 5 juli en 9 september 2018 moet plaatshebben, een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen aanvoeren dat bestaat in de uitsluiting van de toegang tot de studies geneeskunde of tandheelkunde. **** andere aangevoerde nadelen zouden onnauwkeurig of hypothetisch zijn.****><****>**** **** **** heeft overigens vragen bij het nuttige effect van een eventuele schorsing van de bestreden bepaling, ten aanzien van het aangevoerde nadeel, aangezien een **** op zich geen lacune in de wetgeving kan opvullen.****><****>****.14. Bij zijn voormelde arrest ****. 46/2018 heeft het **** geoordeeld : « **** aanzien van de eerste **** vraag ****.3. **** de eerste **** vraag wordt het **** verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling, zoals zij ingevolge het arrest ****. 142/2017 van het **** van toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de ****, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, ****), van het **** **** inzake economische, sociale en culturele rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde (Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de inwerkingtreding van het decreet, die een verminderd programma hebben gevolgd en die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun **** voorziet, maar die 30 tot 44 **** hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, verschillend behandelt.****><****>****.4. Bij zijn voormelde arrest ****. 142/2017 heeft het **** geoordeeld : ' ****.13.3. De gelijke behandeling, ten aanzien van de verplichting om een ****- en toelatingsexamen voor de studies geneeskunde en tandheelkunde af te leggen, van de studenten die reeds ingeschreven zijn voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die de in hun **** bepaalde **** hebben behaald en de studenten die reeds zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die niet alle in hun **** bepaalde **** hebben behaald, vergt een redelijke verantwoording, rekening houdend met het beginsel van gelijkheid en niet discriminatie en met de vrijheid en gelijkheid van onderwijs.****><****>****, de eerstgenoemde studenten zijn geslaagd voor het in hun **** bepaalde programma en met dat slagen moet rekening worden gehouden om hun bekwaamheid te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het ****- en toelatingsexamen te slagen, zodat ze toegelaten worden tot het vervolg van het programma van de cyclus. **** redelijkerwijze kan worden verantwoord dat de **** studenten die voor minder dan de helft van het eerste jaar van de cyclus geslaagd zijn niet toestaat dat eerste jaar voort te zetten zonder te slagen voor het ****- en toelatingsexamen, volstaat die verantwoording niet wanneer de student geslaagd is voor de helft van dat eerste jaar.****><****>**** de in ****.2 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt dat de **** de studenten die reeds voor de studies in de medische wetenschappen en de tandheelkundige wetenschappen zijn ingeschreven verplicht om het **** en toelatingsexamen af te leggen indien zij niet het attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus hebben verkregen om " de gevolgen van het vergelijkend examen " niet " te vernietigen ".****><****>**** studenten die, zoals de **** partij een verminderd programma hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013, behoren echter niet tot de groep van studenten die gehouden waren tot het vergelijkend examen dat werd georganiseerd in juni 2017. Zij werden uitgesloten van deelname aan dat vergelijkend examen voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks, verminderd, programma hen niet in staat stelde de eerste 60 **** van het programma van de cyclus te behalen.****><****>**** is op het einde van het academiejaar 2017-2018 dat zij ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 **** hebben behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden. **** ****- en toelatingsexamen dat zij met toepassing van artikel 13 van het bestreden decreet moeten afleggen, is voor hen niet een nieuwe kans om hun studies in de medische wetenschappen of de tandheelkundige wetenschappen te kunnen voortzetten. **** die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen en dat het redelijkerwijze kan worden verantwoord dat zij moeten slagen voor het ****- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in 2016-2017 te vervangen door de verplichting om in september 2017 te slagen voor een ****- en toelatingsexamen tot de cyclus om gedurende het academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te kunnen voortzetten dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben aangevat en waarvoor zij geslaagd zijn.****><****>****.13.4. Het middel dat is afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 en 24, § 3, van de ****, in samenhang gelezen met artikel 2 van het **** Aanvullend **** bij het **** **** voor de rechten van de mens, is gegrond, doch uitsluitend in zoverre artikel 13 van het bestreden decreet de studenten, die vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die zijn geslaagd voor de cursussen waarin hun **** voorziet, verhindert om de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen.****><****>****.13.5. Artikel 13 van het bestreden decreet dient te worden vernietigd in de in ****.13.4 aangegeven mate '.****><****>****.5.1. **** de eerste **** vraag te beantwoorden, dient het **** te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun **** voorziet maar die 30 tot 44 **** hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, zich bevinden in een situatie die niet essentieel verschilt van die van de studenten die vóór de inwerkingtreding van hetzelfde decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun **** voorziet.****><****>****.5.2. Hoewel het juist is dat de ****, in tegenstelling tot de laatstgenoemden, geslaagd zijn voor hun ****, dient rekening te worden gehouden met de verscheidenheid aan **** die de examencommissie kon opleggen aan de studenten wier gemiddelde van de resultaten lager was dan 8/20 voor de proeven van het einde van de eerste vier maanden, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van de **** Gemeenschap van 7 november 2013, opgeheven bij artikel 17, 3°, van het decreet van 29 maart 2017.****><****>**** **** partij wier belang om in rechte te treden door het **** werd aanvaard in het arrest ****. 142/2017, kreeg een **** opgelegd met betrekking tot een dertigtal ****. Het slagen voor een dergelijke overeenkomst stemde bijgevolg overeen met het behalen van de helft van de **** van het eerste jaar van de cyclus, criterium dat door het **** in aanmerking is genomen in zijn arrest ****. 142/2017.****><****>**** de verwijzende rechter opmerkt, hebben de **** die zijn opgelegd aan de eisende partijen die een **** hebben gesloten, betrekking op te behalen **** die variëren tussen 30 en 45 **** naar gelang van de universiteiten en naar gelang van de studenten. Daaruit vloeit voort dat een student de helft van de **** van het eerste jaar van de cyclus kan hebben behaald en tevens niet geslaagd is voor alle cursussen waarin zijn **** voorziet.****><****>**** de **** betrekking heeft op meer dan 30 ****, is het het behalen van 30 **** - de helft van de 60 **** van het eerste jaar van de cyclus - dat het relevante criterium is om de bekwaamheid van de student te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het ****- en toelatingsexamen te slagen, zodat hij toegelaten wordt tot het vervolg van het programma van de cyclus.****><****>****.5.3. Daarenboven werden alle studenten die een verminderd programma hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013, ongeacht of zij al dan niet geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun **** voorziet, uitgesloten van deelname aan dat vergelijkend examen voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks, verminderd, programma hen niet in staat stelde de eerste 60 **** van het programma van de cyclus te behalen tijdens het academiejaar 2016-2017. **** is op het einde van het academiejaar 2017-2018, zijnde aan het einde van hun ****, dat zij ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 **** hebben behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden.****><****>**** die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen, en dat het redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid, van het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij moeten slagen voor het ****- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in 2016-2017 te vervangen door de verplichting om in september 2017 te slagen voor een ****- en toelatingsexamen tot de cyclus om gedurende het academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te kunnen voortzetten dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben aangevat.****><****>****.6. **** eerste **** vraag dient bijgevolg bevestigend te worden beantwoord.****><****>**** aanzien van de tweede **** vraag ****.7. **** de tweede **** vraag wordt het **** verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling, zoals zij ingevolge het arrest ****. 142/2017 van het **** van toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de ****, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, ****), van het **** **** inzake economische, sociale en culturele rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde (Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017, die geen verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 **** hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, verschillend behandelt.****><****>****.8.1. **** de tweede **** vraag te beantwoorden, dient het **** te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die geen verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 **** hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, zich in een situatie bevinden die niet essentieel verschillend is van die van de studenten die vóór de inwerkingtreding van hetzelfde decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun **** voorziet.****><****>****.8.2. **** de in ****.5.2 vermelde redenen is het behalen van 30 **** het relevante criterium om de bekwaamheid van een student te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om vervolgens voor het ****- en toelatingsexamen te slagen, zodat hij toegelaten wordt tot het vervolg van het programma van de cyclus. **** dat verband bevinden beide categorieën van studenten die in de **** vraag met elkaar worden vergeleken, zich in dezelfde situatie.****><****>****.8.3. **** studenten die geen verminderd programma hebben gevolgd met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013, mochten deelnemen aan het vergelijkend examen voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks programma hen in staat stelde de eerste 60 **** van het programma van de cyclus te behalen, in tegenstelling tot de studenten die een verminderd programma hebben gevolgd. Evenwel worden de attesten van toegang tot het vervolg van het programma, met toepassing van artikel 110/4, § 2, tweede lid, van het decreet van 7 november 2013, opgeheven bij artikel 17, 1°, van het decreet van de **** Gemeenschap van 29 maart 2017, uiterlijk op 13 september door de examencommissie uitgereikt, in de volgorde van de rangschikking van het vergelijkend examen en binnen de perken van de beschikbare attesten, op voorwaarde dat de student minstens 45 van de eerste 60 **** van het programma van de studies van de eerste cyclus heeft behaald. Dat verschil tussen studenten is bijgevolg niet voldoende om aan studenten die 30 tot 44 **** van het eerste jaar van de cyclus hebben behaald, de verplichting op te leggen om reeds in september 2017 te slagen voor het ****- en toelatingsexamen. **** studenten vermochten op legitieme wijze voorrang te geven aan het behalen van minstens 30 **** in plaats van aan het slagen voor een vergelijkend examen, waarvan het voordeel afhankelijk wordt gemaakt van het behalen van 45 ****. **** de inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling zouden zij hun eerste jaar van de cyclus tijdens het academiejaar 2017-2018 hebben kunnen voortzetten en op het einde van dat jaar zouden zij ertoe gehouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 **** hebben behaald. Hoewel het redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid, van het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij op het einde van het academiejaar 2017-2018 moeten slagen voor het ****- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste jaar van de cyclus te vervangen door de verplichting om in september 2017 te slagen voor een ****- en toelatingsexamen tot de cyclus.****><****>****.9. **** tweede **** vraag dient bevestigend te worden beantwoord ».****><****>****.15.1. Bij zijn voormelde arrest ****. 46/2018 heeft het **** een schending vastgesteld, door artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017, van de artikelen 10, 11 en 24 van de ****, in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, enerzijds, die een verminderd programma hebben gevolgd, die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun **** voorziet maar die 30 tot 44 **** van het eerste jaar van de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, en, anderzijds, die geen verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 **** van het eerste jaar van de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, verhindert om de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen.****><****>****.15.2. Die vaststelling van schending heeft tot gevolg dat de studenten die zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en de tandheelkunde vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017, enerzijds, die een verminderd programma hebben gevolgd, die niet zijn geslaagd voor alle cursussen waarin hun **** voorziet maar die 30 tot 44 **** van het eerste jaar van de cyclus op het einde van het academiejaar 2016-2017 hebben gevalideerd en, anderzijds, die geen **** hebben gevolgd, maar die 30 tot 44 **** van het eerste jaar van de cyclus op het einde van het academiejaar 2016-2017 hebben gevalideerd, zich kunnen inschrijven voor de studies geneeskunde en tandheelkunde gedurende het academiejaar 2017-2018 teneinde de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus te behalen alvorens te slagen voor het ****- en toelatingsexamen.****><****>Zoals het **** heeft geoordeeld in ****.5.3 en ****.8.3 van zijn voormelde arrest ****. 46/2018, is het redelijk verantwoord die studenten, op het einde van het academiejaar 2017-2018, op grond van artikel 13, eerste lid, van het decreet van 29 maart 2017, ertoe te verplichten te slagen voor het ****- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt.****><****>****.16.1. **** bestreden bepaling stelt de studenten die in 2016-2017 zijn geslaagd voor een **** in de geneeskunde en tandheelkunde en die, op het einde van het academiejaar 2017-2018, aantonen dat zij 45 **** van de eerste 60 **** van het studieprogramma van de eerste cyclus hebben verworven, vrij van het ****.****><****>****.16.2. Die vrijstelling van het ****, ten behoeve van sommige studenten die zijn ingeschreven vóór de inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017, kan de **** partijen geen moeilijk te herstellen ernstig nadeel berokkenen.****><****>De verschillende nadelen die de **** partijen aanvoeren, zullen zich immers pas voordoen wanneer zij niet slagen voor het ****- en toelatingsexamen na afloop van het academiejaar 2017-2018. Dergelijke nadelen zijn niet alleen hypothetisch, maar vloeien overigens voort uit de verplichting, waarin artikel 13, eerste lid, van het decreet van 29 maart 2017 voorziet, om te slagen voor het ****- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, en niet uit de vrijstelling van het **** waarin de bestreden bepaling voorziet.****><****>De verschillende nadelen die de **** partijen aanvoeren, vloeien derhalve niet voort uit de toepassing van de bestreden bepaling.****><****>****.17. Daar niet is voldaan aan een van de bij artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereiste voorwaarden, dienen de vorderingen tot schorsing te worden verworpen.****><****>**** die redenen, het **** verwerpt de vorderingen tot schorsing.****><****>Aldus gewezen in het **** en het ****, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het **** Hof, op 21 juni 2018.****><****>De griffier, **** voorzitter, ****. **** ****. ****