← Retour vers "Circulaire ministérielle. - Ordonnance du 05.07.2018 Mesdames, Messieurs les Bourgmestres et
Echevins, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des intercommunales, Mesdames,
Messieurs les membres des conseils d'admini Mesdames,
Messieurs les membres des conseils d'administration des asbl communales et pluricommunale(...)"
Circulaire ministérielle. - Ordonnance du 05.07.2018 Mesdames, Messieurs les Bourgmestres et Echevins, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des intercommunales, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'admini Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des asbl communales et pluricommunale(...) | Ministeriële omzenbrief. - Ordonnantie van 05.07.2018 Geachte dames en heren burgemeesters en schepenen, Geachte dames en heren voorzitters van de bestuursraden van intercommunales, Geachte dames en heren voorzitters van de raden van bestu Geachte dames en heren voorzitters van de raden van bestuur van (meer)gemeentelijke vzw's, Geach(...) |
---|---|
SERVICE PUBLIC REGIONAL DE BRUXELLES Circulaire ministérielle. - Ordonnance du 05.07.2018 Mesdames, Messieurs les Bourgmestres et Echevins, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des intercommunales, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des régies communales autonomes, Mesdames, Messieurs les membres des conseils d'administration des asbl communales et pluricommunales, Mesdames, Messieurs, Le 1er septembre 2018 est entrée en vigueur l'ordonnance du 5 juillet 2018 relative aux modes spécifiques de gestion communale et à la coopération intercommunale. Ce texte a principalement pour objectif de déterminer les règles organiques et le régime de tutelle applicables aux régies communales autonomes, aux intercommunales, et aux asbl communales ou pluricommunales. Avant l'entrée en vigueur de cette ordonnance, mon administration a pris le soin de solliciter les dix-neuf communes bruxelloises afin que les autorités communales désignent une personne de référence, chargée d'être le point de contact entre l'administration régionale (Bruxelles Pouvoirs Locaux) et les communes. La mise en place de ce « réseau d'experts » a permis de mettre en lumière un certain nombre de difficultés pratiques et juridiques que la mise en oeuvre de l'ordonnance est susceptible d'engendrer. J'ai donc jugé opportun, afin de répondre aux interrogations relayées par vos représentants et dans le souci d'assurer à l'ordonnance une interprétation et une application uniforme, par l'ensemble des acteurs concernés, d'élaborer la présente circulaire interprétative. I. LES REGIES COMMUNALES AUTONOMES - TITRE II - CHAPITRE 2 - ARTICLES 5 à 31 ARTICLE 8 § 3 : La composition du conseil d'administration La disposition : « § 3. Le conseil communal désigne les membres du | GEWESTELIJKE OVERHEIDSDIENST BRUSSEL Ministeriële omzenbrief. - Ordonnantie van 05.07.2018 Geachte dames en heren burgemeesters en schepenen, Geachte dames en heren voorzitters van de bestuursraden van intercommunales, Geachte dames en heren voorzitters van de raden van bestuur van autonome gemeentebedrijven, Geachte dames en heren voorzitters van de raden van bestuur van (meer)gemeentelijke vzw's, Geachte dames en heren, Op 1 september 2018 is de ordonnantie van 5 juli 2018 betreffende de specifieke gemeentelijke bestuursvormen en de samenwerking tussen gemeenten in werking getreden. Deze tekst heeft hoofdzakelijk als doel de organieke regels en het toezichtstelsel te bepalen die van toepassing zijn op de autonome gemeentebedrijven, intercommunales en (meer)gemeentelijke vzw's. Alvorens deze ordonnantie van kracht werd, heeft mijn administratie de gemeentelijke overheid van de negentien Brusselse gemeenten verzocht een referentiepersoon aan te wijzen, die als contactpersoon zal fungeren tussen de gewestelijke administratie (Brussel Plaatselijke Besturen) en de gemeenten. Het opzetten van dit `expertennetwerk' heeft een aantal praktische en juridische problemen aan het licht gebracht die de uitvoering van de ordonnantie zou kunnen veroorzaken. Ik vond het dus wenselijk, opdat alle betrokken spelers de ordonnantie eenvormig zouden interpreteren en toepassen, deze interpretatieve omzendbrief op te stellen. I. AUTONOME GEMEENTEBEDRIJVEN - TITEL II - HOOFDSTUK 2 - ARTIKELEN 5 TOT 31 ARTIKEL 8, § 3 : Samenstelling van de raad van bestuur De bepaling : « § 3. De gemeenteraad stelt de leden van de raad van |
conseil d'administration de la régie communale autonome conformément | bestuur van het autonoom gemeentebedrijf aan zoals wordt bepaald in de |
aux modalités fixées par les statuts. | statuten. |
Le conseil d'administration est composé de la moitié au plus du nombre | Het aantal leden van de raad van bestuur bedraagt maximaal de helft |
de conseillers communaux, sans que ce nombre puisse dépasser onze. La | van het aantal gemeenteraadsleden, met een maximum van elf. Een |
majorité du conseil d'administration est composée de membres du | meerderheid van de leden van de raad van bestuur zijn |
conseil communal. La répartition des sièges au conseil | gemeenteraadslid. De zetelverdeling in de raad van bestuur gebeurt |
d'administration est réalisée conformément aux articles 56 et suivants du Code électoral communal bruxellois. En cas d'absence de représentation de groupes politiques représentés au conseil communal, le conseil d'administration se voit augmenté par un siège d'administrateur. Le siège supplémentaire est octroyé à un groupe non représenté pour autant que les composantes de ce groupe acceptent, chacune individuellement, les principes et les règles de la démocratie et s'y conforment. Le conseil d'administration ne peut comporter plus de deux tiers de membres du même sexe. Le conseil d'administration choisit un président et un vice-président parmi ses membres. Le président ne peut être issu du groupe des conseillers communaux élus. Le vice-président doit ressortir au groupe des administrateurs désignés parmi les conseillers communaux élus. En cas de partage de voix au sein du conseil d'administration, la voix du président est prépondérante. » | overeenkomstig de artikelen 56 en volgende van het Brussels gemeentelijk Kieswetboek. Wanneer politieke fracties die deel uitmaken van de gemeenteraad niet vertegenwoordigd zijn, wordt de raad van bestuur uitgebreid met een bestuurderszetel. De bijkomende zetel wordt aan een niet-vertegenwoordigde fractie toegewezen, voor zover de samenstellende delen van die fractie elk individueel de democratische beginselen en regels aanvaarden en zich daaraan houden. De raad van bestuur mag niet bestaan uit meer dan twee derde leden van hetzelfde geslacht. De raad van bestuur kiest een voorzitter en een ondervoorzitter uit zijn leden. De voorzitter mag niet afkomstig zijn uit de groep verkozen gemeenteraadsleden. De ondervoorzitter moet behoren tot de groep van bestuurders die is aangesteld uit verkozen gemeenteraadsleden. Bij gelijkheid van stemmen in de raad van bestuur is de stem van de voorzitter doorslaggevend. » |
a) Article 8 § 3 alinéa 2 - La répartition proportionnelle des sièges | a) Artikel 8, § 3 tweede lid - De verhoudingsgewijze verdeling van de |
L'article 8, § 3, alinéa 2 de l'ordonnance garantit la représentation | zetels Arikel 8, § 3, tweede lid, van de ordonnantie garandeert de |
proportionnelle, au sein du conseil d'administration, des différentes | verhoudingsgewijze vertegenwoordiging, in de raad van bestuur, van de |
factions politiques du conseil communal. | verschillende politieke fracties van de gemeenteraad. |
Pour ce faire, il est renvoyé à l'article 56 du code électoral | Daartoe wordt verwezen naar artikel 56 van het Brussels Gemeentelijk |
communal bruxellois, lequel implique que l'on tienne compte, pour | Kieswetboek, dat inhoudt dat voor deze verhoudingsgewijze verdeling |
établir ladite répartition proportionnelle, des « listes » (et non des | rekening gehouden wordt met de "lijsten" (en niet met de "politieke |
« groupes politiques »). | fractie"). |
Interprétation : | Interpretatie : |
Par conséquent, quand bien même un conseiller communal aurait-il | Als een gemeenteraadslid na zijn verkiezing op een lijst beslist over |
décidé, après son élection sur une liste, de rejoindre un autre « | te stappen naar een andere "politieke fractie" binnen de gemeenteraad, |
groupe politique » au sein du conseil communal, il importe de s'en | is het bijgevolg belangrijk zich te houden aan de termen van het |
tenir aux termes du code électoral communal et de tenir compte, en vue | Gemeentelijk Kieswetboek, en voor de verhoudingsgewijze samenstelling |
de respecter la composition proportionnelle du conseil | van de raad van bestuur van het gemeentebedrijf rekening te houden met |
d'administration de la régie, des listes qui ont été présentées aux | de lijsten die de kiezers ter stemming zijn voorgelegd. |
suffrages du corps électoral. | |
b) Article 8 § 3 - La représentation garantie de l'opposition | b) Artikel 8, § 3 - De gegarandeerde vertegenwoordiging van de |
L'article 8, § 3 contient également une règle visant à garantir à | oppositie Artikel 8, § 3 bevat ook een regel die de oppositie in de gemeenteraad |
l'opposition au sein du conseil communal une représentation au sein du | een vertegenwoordiging garandeert in de raad van bestuur van het |
conseil d'administration de la régie. | gemeentebedrijf. |
Interprétation : | Interpretatie : |
Il s'agit bien d'ajouter un seul siège d'administrateur. Autrement | Het gaat er wel degelijk om één bestuurderszetel toe te voegen. Met |
dit, il ne s'agit nullement d'accorder un siège supplémentaire par | andere woorden, het gaat er geenszins om een bijkomende zetel toe te |
groupe politique non représenté : la garantie de représentation est | kennen per niet-vertegenwoordigde politieke fractie: de gewaarborgde |
établie au bénéfice de l'opposition, et non des groupes politiques | vertegenwoordiging komt er om de oppositie een stem te geven, en niet |
envisagés individuellement. | ter vertegenwoordiging van de afzonderlijk bekeken politieke fracties. |
ARTICLE 32 § 4, alinéa 1er - Définition de la notion de gestion journalière | ARTIKEL 8, § 4, eerste lid - Definitie van de notie "dagelijks beheer" |
La disposition : « § 4. Le comité de direction est chargé de la | De bepaling : « § 4. Het directiecomité is belast met het dagelijks |
gestion journalière, de la représentation quant à cette gestion, ainsi | beheer, met de vertegenwoordiging met betrekking tot dat beheer en met |
que de l'exécution des décisions du conseil d'administration. Il est | de uitvoering van de beslissingen van de raad van bestuur. Het bestaat |
composé d'un administrateur délégué et, au maximum, de quatre | uit een gedelegeerd bestuurder en maximaal vier bestuurders-directeurs |
administrateurs directeurs nommés par le conseil d'administration en | die door de raad van bestuur worden aangesteld in eigen midden. » |
son sein. » Je suggère de calquer la définition de la gestion journalière sur | Ik stel voor om de definitie van dagelijks beheer te laten aansluiten |
celle qui figure désormais à divers endroits du Code des sociétés et | bij de definitie die nu op verschillende plaatsen in het Wetboek van |
associations, et qui est formulée comme suit : | Vennootschappen en Verenigingen is opgenomen: |
« La gestion journalière comprend aussi bien les actes et les | « Het dagelijks bestuur omvat zowel de handelingen en de beslissingen |
décisions qui n'excèdent pas les besoins de la vie quotidienne de la | die niet verder reiken dan de behoeften van het dagelijks leven van de |
société que les actes et les décisions qui, soit en raison de leur | vennootschap, als de handelingen en de beslissingen die, ofwel om |
intérêt mineur qu'ils représentent soit en raison de leur caractère | reden van hun minder belang dat ze vertonen ofwel omwille van hun |
urgent, ne justifient pas l'intervention de l'organe d'administration. | spoedeisend karakter, de tussenkomst van het bestuursorgaan niet |
» | rechtvaardigen. » |
II. LES ASBL COMMUNALES - TITRE III - ARTICLES 32 à 48 | II. GEMEENTELIJKE VZW'S - TITEL III - ARTIKELEN 32 tot 48 |
ARTICLES 32 - L'identification des asbl communales | ARTIKEL 32 - De identificatie van de gemeentelijke vzw's |
La disposition : « Art. 32.§ 1er. Une commune peut créer, directement |
De bepaling: « Art. 32.§ 1. Een gemeente kan rechtstreeks of |
ou indirectement, une ASBL au sens de la loi du 27 juin 1921 sur les | onrechtstreeks een vzw oprichten in de zin van de wet van 27 juni 1921 |
associations sans but lucratif, les fondations, les partis politiques | betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de stichtingen en de |
européens et les fondations politiques européennes, dont les activités | Europese politieke partijen en stichtingen, waarvan de activiteiten |
consistent en l'exécution de tâches d'intérêt communal. | voorzien in de uitvoering van taken van gemeentelijk belang. |
§ 2. Une commune peut participer, directement ou indirectement, à une | § 2. Een gemeente kan rechtstreeks of onrechtstreeks deelnemen in een |
ASBL à qui elle délègue l'exécution d'une mission d'intérêt communal | vzw waaraan zij een welomschreven opdracht van gemeentelijk belang |
bien définie. | delegeert. |
§ 3. Ces associations sont dénommées ci-après ASBL communales. » | § 3. Deze verenigingen worden hierna gemeentelijke vzw's genoemd." |
L'une des principales difficultés qui ont retenu l'attention du | Een van de voornaamste problemen die de aandacht van de wetgever |
législateur est la qualification d'une asbl en tant qu'asbl communale, | hebben getrokken is de kwalificatie van een vzw als gemeentelijke vzw, |
ce qui entraine l'application d'une série de règles organiques et de | wat de toepassing van een reeks organieke en werkingsregels met zich |
fonctionnement, ainsi que d'un régime de tutelle. | meebrengt, alsook een toezichtstelsel. |
Les articles 32 et 33 de l'ordonnance sont les deux dispositions sur | Artikelen 32 en 33 van de ordonnantie zijn de twee bepalingen waarop |
lesquelles il convient de s'appuyer pour déterminer si une asbl entre | gesteund moet worden om te beslissen of een vzw binnen het |
dans le champ d'application de l'ordonnance. | toepassingsgebied van de ordonnantie valt. |
L'article 32 de l'ordonnance autorise une commune à créer une asbl ou à y participer en tant que membre effectif, pour autant que les activités de cette asbl relèvent de l'intérêt communal. Interprétation : Par « création », l'on vise l'hypothèse où une nouvelle personne morale est créée sur base d'une décision expresse du conseil communal. Par « participation », sont visées les situations où la commune devient membre effectif d'une asbl existante, par opposition à la qualité de membre adhérent. Compte tenu de la grande variété des techniques utilisées par les communes pour créer une asbl ou y participer, il importe de préciser | Artikel 32 van de ordonnantie verleent een gemeente toestemming om een vzw op te richten of eraan deel te nemen als effectief lid, voor zover de activiteiten van deze vzw het gemeentelijke belang dienen. Interpretatie: Met `oprichting' wordt de hypothese bedoeld dat een nieuwe rechtspersoon wordt opgericht op basis van een uitdrukkelijke beslissing van de gemeenteraad. Met `deelname' worden situaties bedoeld waarin de gemeente effectief lid wordt van een bestaande vzw, in tegenstelling tot de hoedanigheid van toegetreden lid. Gezien de grote verscheidenheid aan technieken die door gemeenten worden gebruikt om een vzw op te richten of eraan deel te nemen, moet |
que la qualité de membre effectif de la commune s'apprécie tant par la | worden verduidelijkt dat de hoedanigheid van de gemeente als effectief |
présence de la commune, en tant que personne morale, dans les organes | lid wordt beschouwd door de aanwezigheid van de gemeente als |
de l'asbl (assemblée générale, conseil d'administration, organe auquel | rechtspersoon in de organen van de vzw (algemene vergadering, raad van |
est déléguée la gestion journalière) que par la présence de la commune | bestuur, orgaan waaraan het dagelijks bestuur is gedelegeerd), alsook |
en qualité de membre effectif à l'intervention de ses représentants | de aanwezigheid van de gemeente als effectief lid door de tussenkomst |
directs (par exemple, lorsque le Bourgmestre siège, en cette qualité, | van haar rechtstreekse vertegenwoordigers (bijvoorbeeld wanneer de |
en tant que Président du Conseil d'administration et membre de | burgemeester zetelt als voorzitter van de raad van bestuur en als lid |
l'assemblée générale). Il ne pourrait se concevoir, en effet, que des | van de algemene vergadering). Het zou immers niet mogelijk zijn dat |
mandataires publics locaux (Bourgmestre, échevins ou conseillers | lokale openbare mandatarissen (burgemeester, schepenen of |
communaux) siègent en leur qualité de mandataires publics au sein d'un | gemeenteraadsleden) in hun hoedanigheid van openbare mandataris |
organe d'une association, sans qu'ils ne soient chargés de représenter | zitting zouden hebben in een orgaan van een vereniging, zonder dat zij |
l'institution communale, dont ils se revendiquent mandataires au sein | belast zouden zijn met de vertegenwoordiging van de gemeentelijke |
de l'association. Or, si la commune est « représentée », c'est | instelling, waarvan zij zich binnen de vereniging als mandataris |
précisément qu'elle est, par l'intermédiaire de son ou de ses | hebben aangemeld. De gemeente is echter "vertegenwoordigd" omdat zij, |
représentants, membre effectif de l'association. Autrement dit, les | via haar vertegenwoordiger(s), effectief lid is van de vereniging. Met |
mandataires n'agissent pas en leur nom propre, mais en celui de la | andere woorden, de mandatarissen handelen niet in hun eigen naam, maar |
commune. La qualité en laquelle siège un mandataire public au sein des | in dat van de gemeente.De hoedanigheid van een openbaar mandataris in |
organes d'une asbl s'apprécie au regard des statuts de l'association. Cette interprétation, selon laquelle seule la qualité de membre effectif est prise en considération, se fonde sur les travaux préparatoires de l'ordonnance, selon lesquels : « La commune peut également décider de participer à une ASBL existante. Le terme « participer » a été utilisé au lieu du terme « adhérer » car il s'agit de viser de manière générale les cas dans lesquelles la commune devient membre effectif d'une ASBL. Le terme « adhésion » risque de créer la confusion avec le fait que l'on puisse devenir membre adhérent d'une ASBL. » | de organen van een vereniging wordt beoordeeld aan de hand van de statuten van de vereniging. Deze interpretatie, waarbij enkel wordt rekening gehouden met het effectief lid, is gebaseerd op de voorbereidende werkzaamheden van de ordonnantie, die het volgende bepalen: "De gemeente kan ook beslissen deel te nemen aan een bestaande vzw. De term `deelnemen' is gebruikt in plaats van de term `toetreden', want het gaat erom in het algemeen de gevallen te beogen waarbij de gemeente effectief lid wordt van een vzw. De term `toetreding' riskeert verwarring te veroorzaken met het feit dat men toegetreden lid kan worden van een vzw." |
Cette distinction fait écho à l'article 9 :3, § 2 du code des sociétés | Dit onderscheid is een afspiegeling van artikel 9:3, § 2 van het |
et associations qui met bien en avant le fait que les membres | wetboek van vennootschappen en verenigingen, dat benadrukt dat |
adhérents d'une asbl demeurent des tiers à son égard. A l'évidence, la | toegetreden leden van een vzw derden blijven ten overstaan van die |
vzw. Als de gemeente gewoon toetreedt tot een vzw, kan dit deze vzw | |
simple adhésion de la commune à une asbl ne pourrait donc conférer à | zeker geen gemeentelijk karakter bezorgen in de zin van de ordonnantie |
cette dernière un caractère communal au sens de l'ordonnance du 5 | van 5 juli 2018. |
juillet 2018. | |
Interprétation : | Interpretatie: |
Il s'en déduit que la participation « symbolique » d'une commune à une | Daaruit vloeit voort dat de `symbolische' deelname van een gemeente |
asbl, en tant que membre adhérent, dans le but de soutenir « | aan een vzw, als toegetreden lid, om het project gedragen door de vzw |
moralement » le projet porté par l'asbl concernée, sans autrement | in kwestie `moreel' te steunen, maar waarbij er voor de rest formeel |
formaliser les liens entre la commune et l'asbl, ne conduit pas à la | geen band ontstaat tussen de gemeente en de vzw, niet leidt tot de |
conclusion que l'asbl concernée est une asbl communale. | conclusie dat de betrokken vzw een gemeentelijke vzw is. |
La création d'une asbl communale comme la participation d'une commune | Zowel de oprichting van een gemeentelijke vzw als de deelname van de |
à une telle association requièrent une décision expresse du conseil | gemeente aan een dergelijke vereniging vereisen een uitdrukkelijke |
communal, sur la base de l'article 117, alinéa 1er de la NLC ou, plus | beslissing van de gemeenteraad, op basis van artikel 117, eerste lid |
spécifiquement lorsqu'il s'agit pour la commune de désigner des | van de Nieuwe Gemeentewet of meer bepaald wanneer de gemeente |
représentants, sur base de l'article 120, § 2 de la Nouvelle loi | vertegenwoordigers moet aanwijzen op grond van artikel 120, § 2, van |
communale. | de Nieuwe Gemeentewet. |
Suivant la formule employée au § 3 de l'article 32, « ces associations | Volgens de formule gehanteerd in § 3 van artikel 32, "Deze |
sont dénommées ci-après ASBL communales ». | verenigingen worden hierna gemeentelijke vzw's genoemd." |
Interprétation : | Interpretatie: |
Par conséquent, sans qu'il soit nécessaire de recourir aux critères | Zonder dat het nodig is een beroep te doen op de criteria vastgesteld |
établis par l'article 33 de l'ordonnance - que nous examinerons | door artikel 33 van de ordonnantie, die we hierna zullen onderzoeken, |
ci-après - chaque asbl qui est créée sur base d'une décision du | moet bijgevolg elke vzw die opgericht wordt op basis van een |
conseil communal ou chaque asbl à laquelle une commune « participe », | beslissing van de gemeenteraad of elke vzw waaraan een gemeente |
au sens précité, doit être considérée comme une asbl communale et se | 'deelneemt' in de voornoemde zin, beschouwd worden als een |
voir appliquer le régime juridique prévu par l'ordonnance. | gemeentelijke vzw, en wordt het rechtsstelsel waarin de ordonnantie |
voorziet erop toegepast. | |
ARTICLE 33 - A défaut d'une décision expresse du Conseil communal, le | ARTIKEL 33 - Bij gebrek aan een uitdrukkelijke beslissing van de |
recours aux présomptions | gemeenteraad, gebruik van vermoedens |
La disposition : « Art. 33.Une ASBL est réputée communale dès qu'elle |
De bepaling: " Art. 33.Een vzw wordt geacht gemeentelijk te zijn |
remplit au moins une des conditions suivantes : | wanneer zij aan minstens een van de volgende voorwaarden voldoet : |
1° un ou plusieurs de ses organes est composé, pour plus de la moitié, | 1° één of meerdere van zijn bestuursorganen is voor meer dan de helft |
des membres du conseil communal ou de membres proposés par le conseil | samengesteld uit leden van de gemeenteraad of leden voorgedragen door |
communal; | de gemeenteraad; |
2° la commune ou ses représentants directs ou indirects disposent de | 2° de gemeente of haar rechtstreekse of onrechtstreekse |
la majorité des voix dans un ou plusieurs organes de gestion; | vertegenwoordigers beschikken over de meerderheid van de stemmen in |
één of meerdere bestuursorganen; | |
3° la commune prend en charge la majeure partie du déficit structurel | 3° de gemeente neemt het grootste deel van het structureel tekort van |
de l'ASBL ou du passif de liquidation. | de vzw of van het vereffeningspassief op zich. |
Dans les hypothèses prévues aux points 1° et 2°, les conseillers | In de gevallen bepaald in de punten 1° en 2° zetelen de |
communaux ou les membres proposés par eux siègent dans les organes de | gemeenteraadsleden of de door hen voorgedragen leden in de organen van |
l'ASBL communale en tant que représentants de la commune. Les statuts | de gemeentelijke vzw als vertegenwoordigers van de gemeente. De |
de l'ASBL communale le mentionnent identiquement. » | statuten van de gemeentelijke vzw vermelden dat op dezelfde manier. » |
L'article 33 de l'ordonnance est un complément de l'article 32, en ce sens qu'il s'applique subsidiairement à celui-ci, lorsqu'aucune décision expresse du conseil communal ne permet de considérer que l'asbl a été créée par la commune ou que la commune a formellement décidé d'en devenir membre effectif, dans les conditions rappelées ci-dessus. C'est en ce sens qu'il faut comprendre le commentaire de cette disposition figurant dans les travaux préparatoires, lequel précise que « L'objectif de la disposition est d'appréhender les situations pratiques existantes [...] ». Ainsi, à défaut de pouvoir identifier le caractère communal de l'asbl par une décision expresse du conseil communal ou par une mention | Artikel 33 van de ordonnantie vult artikel 32 aan, in die zin dat het ondergeschikt aan dat artikel van toepassing is, als er geen enkele uitdrukkelijke beslissing van de gemeenteraad bestaat waardoor de vzw kan worden beschouwd als opgericht door de gemeente of waardoor er beschouwd kan worden dat de gemeente formeel beslist heeft effectief lid van de vzw te worden, in de omstandigheden waaraan hierboven herinnerd werd. Zo moet het commentaar over deze bepaling in de voorbereidende werkzaamheden geïnterpreteerd worden, namelijk "De bepaling heeft als doel de bestaande praktijksituaties te vatten [...]". Als het gemeentelijke karakter van een vzw niet kan worden afgeleid uit een uitdrukkelijke beslissing van de gemeenteraad of uit een |
expresse dans les statuts de l'asbl de la qualité de membre effectif | uitdrukkelijke vermelding in de statuten van de vzw dat de gemeente |
de la commune, les critères établis par l'article 33 permettront, le | effectief lid is, zullen de criteria vastgesteld door artikel 33, |
cas échéant, une telle identification. | indien van toepassing, een dergelijke identificering mogelijk maken. |
L'existence de ces critères subsidiaires s'explique par la volonté | Het bestaan van deze ondergeschikte criteria was de wil van de |
affichée par le législateur d'appréhender de façon complète le | wetgever om het fenomeen van de gemeentelijke vzw's volledig te |
phénomène des asbl communales, dont il a été constaté qu'il était | vatten, aangezien er is vastgesteld dat het bijzonder veelzijdig is en |
particulièrement protéiforme et qu'un certain nombre d'asbl, dont le | dat een zeker aantal vzw's waarvan het gemeentelijke karakter |
caractère communal est incontestable, ne comprennent cependant pas, | onbetwistbaar is nochtans de gemeente als zodanig of haar |
parmi leurs membres effectifs, la commune en tant que telle ou ses | vertegenwoordigers, die duidelijk als vertegenwoordigers van de |
représentants, clairement identifiés comme mandataires de la commune. | gemeente zijn aangewezen, niet tot hun effectieve leden rekenen. |
C'est dans le but d'identifier ces asbl que le législateur a entendu | Het is om deze vzw's te identificeren dat de wetgever criteria heeft |
définir des critères permettant de qualifier une asbl communale | vastgesteld die het mogelijk maken een gemeentelijke vzw te |
lorsque la commune n'est pas, à proprement parler, membre effectif de | kwalificeren, ook in gevallen waarin de gemeente er eigenlijk geen |
celle-ci. | effectief lid van is. |
Analyse des critères établis à l'article 33 : | Analyse van de criteria vastgelegd in artikel 33: |
Les critères permettant d'identifier le caractère communal d'une asbl, | De criteria die het mogelijk maken het gemeentelijke karakter van een |
fixés par l'article 33 de l'ordonnance, sont alternatifs. | vzw te achterhalen, vastgesteld in artikel 33 van de ordonnantie, zijn alternatief. |
Critère 1 : Le premier critère est libellé comme suit : « un ou | Criterium 1 : Het eerste criterium luidt als volgt: "één of meerdere |
plusieurs [des] organes [de l'asbl] est composé, pour plus de la | van [de] bestuursorganen [van de vzw] is voor meer dan de helft |
moitié, des membres du conseil communal ou de membres proposés par le | samengesteld uit leden van de gemeenteraad of leden voorgedragen door |
conseil communal ». | de gemeenteraad". |
Interprétation : | Interpretatie: |
Ce critère ne pose aucun problème d'interprétation, si ce n'est qu'il | Dit criterium levert geen interpretatieproblemen op, behalve dat onder |
y a lieu d'entendre par « organe » l'assemblée générale et le conseil | `orgaan' de algemene vergadering en de raad van bestuur van de vzw of |
d'administration de l'asbl, ou l'organe délégué à la gestion | het gedelegeerd orgaan voor het dagelijks bestuur zoals bedoeld in |
journalière, visé par l'article 9 :10 du Code des sociétés et | artikel 9:10 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen |
associations, à l'exclusion de tout autre organe, non prévu par la | verstaan moet worden, met uitsluiting van elk orgaan, niet voorzien |
législation, que l'asbl aurait décidé d'établir. | door de wetgeving, dat op beslissing van de vzw zou zijn opgericht. |
Critère 2 : Le deuxième critère est libellé comme suit : « la commune | Criterium 2 : Het tweede criterium luidt als volgt: "de gemeente of |
ou ses représentants directs ou indirects disposent de la majorité des | haar rechtstreekse of onrechtstreekse vertegenwoordigers beschikken |
voix dans un ou plusieurs organes de gestion. » | over de meerderheid van de stemmen in één of meerdere |
bestuursorganen". | |
Interprétation : | Interpretatie: |
Les représentants directs de la commune doivent s'entendre des membres | Onder rechtstreekse vertegenwoordigers van de gemeente moet verstaan |
du collège des bourgmestre et échevins ou des conseillers communaux | worden de leden van het college van burgemeester en schepenen of |
siégeant au sein de l'assemblée générale, du conseil d'administration | gemeenteraadsleden die zetelen in de algemene vergadering, de raad van |
ou de l'organe délégué à la gestion journalière de l'asbl. | bestuur of het gedelegeerd orgaan voor het dagelijks bestuur. |
Les représentants indirects de la commune sont, par contre, ceux qui | De onrechtstreekse vertegenwoordigers van de gemeente daarentegen zijn |
ne disposent pas d'un mandat politique au sein de la commune, mais qui | zij die niet beschikken over een politiek mandaat bij de gemeente, |
sont désignés, d'une façon quelconque, par les autorités communales | maar die op een of andere wijze door de gemeentelijke autoriteiten |
pour siéger au sein de l'assemblée générale, du conseil | zijn aangewezen om zitting te nemen in de algemene vergadering, de |
d'administration ou de l'organe délégué à la gestion journalière. | raad van bestuur of het gedelegeerd orgaan voor het dagelijks bestuur. |
Critère 3 : Le troisième critère est libellé comme suit : « la commune | Criterium 3 : Het derde criterium luidt als volgt: "de gemeente neemt |
prend en charge la majeure partie du déficit structurel de l'ASBL ou | het grootste deel van het structureel tekort van de vzw of van het |
du passif de liquidation. » | vereffeningspassief op zich." |
Ce troisième critère est le plus complexe à appréhender. | Dit derde criterium is het meest ingewikkelde. |
Aussi, il convient de définir le « déficit » (a), le « déficit | Zo moet het `tekort' (a), het `structurele tekort' (b) en wat we |
structurel » (b), ce qu'il faut entendre par « la majeure partie » du | moeten verstaan onder `het grootste deel' van het structurele tekort |
déficit structurel (c) et enfin par « prise en charge de la majeure | (c) en tenslotte `het grootste deel van het vereffeningspassief `(d) |
partie du passif de liquidation » (d). | gedefinieerd worden. |
a) Le déficit | a) Het tekort |
Le législateur n'a pas défini le déficit structurel dans le contexte | De wetgever heeft het structurele tekort niet omschreven in de context |
des asbl communales. | van de gemeentelijke vzw's. |
Lorsque le législateur ne définit pas une expression employée dans un | Als de wetgever een begrip gebruikt in een wettekst niet omschrijft, |
texte législatif, et que les travaux préparatoires n'éclairent pas | en de voorbereidende werkzaamheden de betekenis en reikwijdte van dit |
davantage le sens et la portée de cette expression, il y a lieu de | begrip niet voldoende verduidelijken, dan moeten ze geïnterpreteerd |
l'interpréter en tenant compte de son sens usuel (voir Conseil d'Etat, | worden rekening houdend met hun gebruikelijke betekenis (zie Raad van |
n° 223.400 du 6 mai 2013 ; Conseil d'Etat, n° 228.750 du 14 octobre | State, nr. 223.400 van 6 mei 2013 en Raad van State, nr. 228.750 van |
2014). Selon la 1ère définition figurant au dictionnaire de l'Académie française, le déficit est le « montant de ce qui manque en espèces ou en crédit dans une caisse publique ou privée pour équilibrer les comptes entre les recettes et les dépenses. » et, dans la matière des finances publics, le déficit « budgétaire » est « l'excédent des dépenses sur les recettes ». Interprétation : Il s'en déduit que le déficit peut, au sens usuel que recouvre ce terme, être comptable ou budgétaire. Il sera comptable lorsqu'il apparaitra dans les comptes de l'asbl | 14 oktober 2014). Volgens de eerste definitie uit het woordenboek van de Académie française is een tekort het "bedrag aan contant geld of kredieten dat ontbreekt in een overheidskas of privékas om de rekeningen sluitend te maken tussen de ontvangsten en de uitgaven" (vrije vertaling), en op het vlak van overheidsfinanciën is het `begrotingstekort' `het overschot van de uitgaven ten opzichte van de inkomsten' (vrije vertaling). Interpretatie: Daaruit kunnen we afleiden dat het tekort, in de gewoonlijke betekenis van deze term, boekhoudkundig of budgettair kan zijn. Het zal boekhoudkundig zijn als het in de rekeningen van de vzw |
(principalement au compte de résultat). Il sera budgétaire lorsqu'il | verschijnt (hoofdzakelijk in de resultatenrekening). Het zal |
apparaitra dans le budget de l'asbl. | budgettair zijn als het verschijnt in het budget van de vzw. |
Le budget intervenant nécessairement avant l'établissement des | Aangezien het budget er noodzakelijkerwijs komt vooraleer de |
comptes, il convient d'examiner en priorité si la commune s'engage à | rekeningen worden opgesteld, moet bij voorrang onderzocht worden of de |
combler un déficit qui apparait dans le budget de l'asbl. | gemeente zich ertoe verbindt een tekort aan te zuiveren in het budget van de vzw. |
Il n'est pas nécessaire que la commune s'engage explicitement à | Het is niet noodzakelijk dat de gemeente zich er uitdrukkelijk toe |
prendre en charge le déficit budgétaire de l'asbl. Il suffit que de | verbindt het begrotingstekort van de vzw op zich te nemen. Het |
facto celui-ci soit pris en charge par celle-ci. | volstaat dat de gemeente dit de facto op zich neemt. |
Ainsi, lorsque, de manière récurrente (infra), la seule recette prévue | Als de enige ontvangst in de begroting van een vzw telkens weer |
au budget d'une asbl est une subvention communale, il n'est pas | (infra) een gemeentelijke subsidie is, lijdt het geen twijfel dat deze |
douteux que cette asbl doive être qualifiée d'asbl communale au motif | vzw als een gemeentelijke vzw betiteld moet worden, aangezien de |
que « la majeure partie de son déficit structurel » est prise en | gemeente "het grootste deel van haar structurele tekort" op zich |
charge par la commune. Les activités projetées de l'asbl sont, en | neemt. De geplande activiteiten van de vzw zijn in dit voorbeeld |
effet, dans cet exemple, manifestement déficitaires en cas d'absence | immers duidelijk verlieslatend zonder de gemeentelijke subsidie. |
de la subvention communale. | Er kan evenwel blijken dat, ondanks een begroting in evenwicht, de |
Il pourrait toutefois s'avérer que, nonobstant un budget à | jaarrekeningen van de vzw een verlies laten uitschijnen. De beslissing |
l'équilibre, les comptes annuels de l'asbl fassent apparaitre une | van een gemeente om aan een vzw een subsidie toe te kennen zodat ze |
perte. La décision d'une commune d'octroyer à l'asbl une subvention | haar activiteiten kan voortzetten ondanks dit verlies, en er dus voor |
afin de permettre à l'asbl de poursuivre ses activités nonobstant | te zorgen dat de vzw blijft bestaan, kan er ook toe leiden dat het |
cette perte, et donc d'assurer le caractère pérenne de l'asbl, peut | stelsel van de gemeentelijke vzw's wordt toegepast. |
elle aussi conduire à l'application du régime des asbl communales. | Tenslotte, aangezien het opmaken van de begroting van een vzw niet |
Enfin, dès lors que la confection du budget d'une asbl n'est pas | gereglementeerd is, zou het kunnen dat de volledige inbreng van de |
réglementée, il se pourrait que le budget ne mentionne pas clairement | gemeente in de vzw niet duidelijk vermeld wordt in de begroting. Het |
l'ensemble des apports de la commune à l'asbl. Il va de soi que cette | spreekt voor zich dat deze omstandigheid, namelijk de leemten in de |
circonstance, à savoir le caractère lacunaire du budget de l'asbl, ne | begroting van de vzw, er niet toe kan leiden dat de kwalificatie als |
peut conduire à écarter la qualification d'asbl communale. Aussi, | gemeentelijke vzw afgewezen wordt. Als er op basis van andere |
lorsqu'il sera constaté, sur base d'autres éléments que le budget, que | elementen dan de begroting wordt vastgesteld dat de gemeente het |
la commune prend en charge la majeure partie du déficit structurel de l'asbl, celle-ci pourra être qualifiée d'asbl communale. b) Le déficit « structurel » La « structure » se définit comme l'« organisation des parties d'un système, qui lui donne sa cohérence et en est la caractéristique permanente » (Larousse). Quant à l'adjectif « structurel », il se définit comme ce « qui appartient aux structures, qui en relève » (Larousse). Interprétation : Par conséquent, pour être « structurel », le déficit comblé par la commune devra à tout le moins être récurrent et affecter l'organisation des activités essentielles à la réalisation de l'objet social de l'asbl. Il ne sera donc pas tenu compte d'un soutien financier ou matériel à un projet ponctuel ou accessoire de l'asbl, qui ne vient pas soutenir l'essentiel de ses activités. | grootste deel van het structurele tekort van de vzw op zich neemt, kan de vzw dus als een gemeentelijke vzw gekwalificeerd worden. b) Het "structureel" tekort "Structuur" wordt gedefinieerd als de " organisatie van de delen van een systeem, die samenhang verschaft en er de permanente eigenschap van is " (Larousse, vrije vertaling). Wat het adjectief "structureel" betreft, dit wordt gedefinieerd als "wat behoort tot de structuren die eronder vallen" (Larousse, vrije vertaling). Interpretatie: Om "structureel" te zijn, moet het tekort dat de gemeente aanzuivert dan op zijn minst terugkerend zijn en de organisatie van activiteiten beïnvloeden die essentieel zijn voor het bereiken van het maatschappelijk doel van de vzw. Financiële of materiële steun zal daarom niet in aanmerking worden genomen voor een specifiek of bijkomend project van de vzw, die haar essentiële activiteiten niet ondersteunt. |
Afin de déterminer si la commune prend en charge le déficit « | Om te bepalen of de gemeente het 'structurele' tekort van de vzw op |
structurel » de l'asbl, il s'agira donc: 1° D'examiner dans un premier temps, si la ou les activité(s) concernée(s) par le soutien communal sont nécessaires à la réalisation de l'objet social de l'asbl. 2° De déterminer si ce soutien peut être qualifier de récurrent. A ce dernier égard, je considérerai, sauf circonstance particulière invoquée par la commune ou l'asbl, que la prise en charge du déficit structurel est récurrente lorsqu'elle se présente deux années de suite. Quid de la prise en compte des subventions dites « de fonctionnement » ? Par ailleurs, à l'évidence, une asbl ne peut fonctionner sans disposer des ressources suffisantes en termes d'infrastructures, de personnel et d'équipements. Les subventions qui portent sur les ressources de l'asbl, que l'on peut qualifier de « subventions de fonctionnement », | zich neemt, is het dus een kwestie van: 1 ° Om eerst na te gaan of de activiteit of activiteiten met betrekking tot gemeentelijke steun noodzakelijk zijn voor het bereiken van het maatschappelijk doel van de vzw. 2 ° Om te bepalen of deze ondersteuning als terugkerend kan worden aangemerkt. In dit laatste opzicht zal ik, behalve in door de gemeente of de vzw aangevoerde bijzondere omstandigheden, van mening zijn dat de aanname van het structurele tekort terugkerend is wanneer het zich twee jaar op rij voordoet. Quid met het rekening houden met de zogenaamde "werkingssubsidies"? Bovendien is het duidelijk dat een vzw niet kan functioneren zonder over voldoende middelen te beschikken op het gebied van infrastructuur, personeel en uitrusting. De subsidies die betrekking hebben op de middelen van de vzw, die kunnen worden aangemerkt als |
sont par nature des subventions dont l'objectif est de permettre à l'asbl de poursuivre les activités qui découlent de son objet social. A ce titre, elles seront toujours prises en considération dans le cadre de l'évaluation de la part du déficit structurel prise en charge par la commune. Enfin, je considère que « la prise en charge de la majeure partie du déficit structurel ou du passif de liquidation » ne doit pas être uniquement appréciée au regard du soutien purement financier que la commune apporte à l'asbl. Il peut également s'agir d'autres formes d'aide ou d'avantage accordé par la commune. Autrement dit, toutes les subventions communales seront prises en compte pour évaluer le « poids relatif » du soutien communal au bon | "werkingssubsidies", zijn van nature subsidies die tot doel hebben de vzw in staat te stellen de activiteiten voort te zetten die uit haar sociaal doel voortvloeien. Als zodanig zullen ze altijd in aanmerking worden genomen bij de beoordeling van het aandeel van het structurele tekort dat door de gemeente wordt gedragen. Ten slotte ben ik van mening dat "het dragen van het grootste deel van het structurele tekort of het vereffeningspassief" niet alleen mag worden beoordeeld in het licht van de zuiver financiële steun die de gemeente aan de vzw verleent. Het kunnen ook andere vormen van steun of voordeel zijn die door de gemeente worden verleend. Met andere woorden, alle gemeentelijke subsidies zullen in aanmerking worden genomen om het "relatieve gewicht" van gemeentelijke steun voor |
fonctionnement de l'asbl. | de goede werking van de vzw in te schatten. |
Aussi, je me référerai à la définition de la subvention telle qu'elle | Ik zal ook verwijzen naar de definitie van de subsidie zoals die is |
est établie par l'article 2 de la loi du 14 novembre 1983 relative au | vastgelegd in artikel 2 van de wet van 14 november 1983 betreffende de |
contrôle de l'octroi et de l'emploi de certaines subventions, à savoir | controle op de toekenning en op de aanwending van sommige toelagen, |
« toute contribution, avantage ou aide, quelles qu'en soient la forme | namelijk "elke tegemoetkoming, elk voordeel of elke hulp, ongeacht de |
ou la dénomination, en ce compris les avances de fonds récupérables | vorm of de benaming ervan, met inbegrip van de zonder interest |
consenties sans intérêts, octroyées en vue de promouvoir des activités | verleende terugvorderbare voorschotten, toegekend ter bevordering van |
utiles à l'intérêt général [...] ». | voor het algemeen belang dienstige activiteiten [...] ". |
Om het relatieve gewicht van een "niet-financiële" toelage te bepalen, | |
Afin de déterminer le poids relatif d'une subvention « non financière | zal deze in geldwaarde moeten worden geëvalueerd. Zo is bijvoorbeeld |
», il s'agira d'évaluer celle-ci en termes monétaires. Ainsi, par | de terbeschikkingstelling van een gemeentelijk ambtenaar voor een |
exemple, la mise à disposition d'un agent communal pour une durée d'un | periode van een jaar gelijk aan het brutobedrag van het jaarsalaris, |
an équivaut au montant brut du salaire annuel, auquel il convient | vermeerderd met de bijdragen die door de vzw zouden moeten worden |
d'ajouter les cotisations qui auraient été à charge de l'asbl si elle | gedragen indien zij zelf een werknemer zou hebben ingehuurd om de |
avait elle-même engagé un employé pour effectuer le travail attendu de | werkzaamheden uit te voeren die van de haar ter beschikking gestelde |
l'agent communal mis à sa disposition. | gemeenteambtenaar worden verwacht. |
Lorsque la commune cesse de soutenir l'asbl en prenant en charge la majeure partie de son déficit structurel, et que par ailleurs cette asbl n'a pas été créée sur base d'une décision du conseil communal ou que la commune n'en est pas membre effectif, l'asbl perd son caractère communal. Afin que mes services puissent tenir à jour le « périmètre » des asbl communales, il est donc indispensable que toute modification substantielle des subventions récurrentes accordées à une asbl communale en vue de prendre en charge son déficit structurel soit notifiée à la Direction des affaires générales et juridiques de Bruxelles Pouvoirs Locaux (dagj@sprb.brussels). c) La « majeure partie » du déficit structurel Le financement « structurel » dont l'asbl a besoin, tel qu'il a été défini ci-dessus, porte sur les activités de l'asbl nécessaires à la réalisation de son objet social ou sur les ressources nécessaires à son fonctionnement. Ce sont ces besoins de financement structurel qui constituent le déficit structurel que l'asbl doit combler par des recettes qui peuvent provenir de diverses sources. Interprétation : | Wanneer de gemeente de vzw niet langer steunt door het grootste deel van haar structurele tekort te dragen, en dat deze vzw bovendien niet is opgericht op basis van een besluit van de gemeenteraad of dat de gemeente geen effectief lid is, verliest de vzw haar gemeentelijk karakter. Om ervoor te zorgen dat mijn diensten de "perimeter" substantiële wijziging van de terugkerende toelagen die aan een gemeentelijke vzw worden verleend om haar structurele tekort te dekken, wordt aangemeld bij de Directie Algemene en Juridische Zaken van Brussel Plaatselijke Besturen (dagj@gob.brussels) van gemeentelijke vzw's up-to-date houden, is het daarom van essentieel belang dat elke c) Het "grootste deel" van het structurele tekort De "structurele" financiering die de vzw nodig heeft, zoals hierboven gedefinieerd, heeft betrekking op de activiteiten van de vzw die nodig zijn voor het bereiken van haar sociale doel of op de middelen die nodig zijn voor haar werking. Het zijn deze structurele financieringsbehoeften die het structurele tekort vormen dat de vzw moet compenseren met inkomsten die uit verschillende bronnen kunnen komen. Interpretatie: |
Si la majeure partie de ces recettes - c'est-à-dire plus de 50% | Als het grootste deel van deze ontvangsten - dat wil zeggen meer dan |
d'entre elles - provient d'une subvention communale, telle qu'elle a | 50% ervan - afkomstig is van een gemeentelijke subsidie, zoals |
été définie ci-dessus, il faudra considérer que la « majeure partie » | hierboven gedefinieerd, moet worden overwogen dat het "grootste deel" |
du déficit structurel est prise en charge par la commune. | van het structurele tekort wordt gedragen door de gemeente. |
En tenant compte des développements figurant sous les points a), b) et | Rekening houdend met de ontwikkelingen onder de punten a), b) en c), |
c), les exemples suivants peuvent être donnés : | kunnen de volgende voorbeelden worden gegeven: |
Exemple fictif 1 | Fictief voorbeeld 1: |
Une asbl dont l'objet social est la promotion du sport dans le cadre | Een vzw met als maatschappelijk doel de bevordering van sport binnen |
territorial de la commune (l'asbl n'est pas un centre sportif agréé | het grondgebied van de gemeente (de vzw is geen door de Franse |
par la Communauté française). | Gemeenschap erkend sportcentrum). |
La commune n'est pas membre effectif de l'asbl. | De gemeente is geen effectief lid van de vzw. |
L'asbl prévoit dans son budget 2020 des dépenses globales pour un | De vzw voorziet in haar begroting voor 2020 globale uitgaven voor een |
montant de 100.000 euros. | bedrag van 100.000 euro. |
L'asbl dispose de recettes « propres », c'est-à-dire des recettes | De vzw heeft "eigen" inkomsten, dat wil zeggen inkomsten gegenereerd |
générées par ses activités, s'élevant à 30.000 euros. | door haar activiteiten, die 30.000 euro bedragen. |
Admettons qu'elle bénéficie d'un subside de 30.000 euros accordé par X | Laten we aannemen dat ze van X een subsidie van 30.000 euro krijgt |
pour l'entretien des infrastructures sportives mises à sa disposition | voor het onderhoud van de haar ter beschikking gestelde |
et d'un subside de 40.000 euros accordé par la commune pour | sportinfrastructuur en van de gemeente een subsidie van 40.000 euro |
l'organisation des activités sportives des écoles communales. | |
Cet équilibre budgétaire de l'asbl présente les mêmes caractéristiques | voor de organisatie van de sportactiviteiten van de gemeentescholen. |
depuis 3 ans. | Dit evenwichtige budget van de vzw heeft gedurende 3 jaar dezelfde |
Les deux subsides accordés à l'asbl permettent à celle-ci de financer | kenmerken. De twee subsidies die aan de vzw zijn toegekend, maken het mogelijk |
des activités nécessaires à la réalisation de son objet social : | activiteiten te financieren die nodig zijn om haar maatschappelijk |
l'entretien des installations sportives dont la gestion lui est | doel te bereiken: het onderhoud van de sportinstallaties die ze |
confiée et l'organisation d'activités sportives. Sans ces subsides, | beheert en de organisatie van sportactiviteiten. Zonder deze subsidies |
l'asbl ne pourrait accomplir son objet social. | zou de vzw haar maatschappelijk doel niet kunnen verwezenlijken. |
Dans cet exemple, le déficit structurel de l'asbl s'élève donc à | In dit voorbeeld bedraagt het structurele tekort van de vzw dus 70.000 |
70.000 euros. | euro. |
Or la commune prend annuellement en charge 40.000 euros. Elle prend | De gemeente neemt echter jaarlijks 40.000 euro daarvan op zich. Ze |
ainsi en charge 57% du déficit structurel de l'asbl, et donc sa | neemt dus 57% van het structurele tekort van de vzw op zich, en dus |
majeure partie. | het grootste deel. |
Cette asbl sera considérée comme une asbl communale sur la base de | Deze vzw wordt beschouwd als een gemeentelijke vzw op grond van |
l'article 33, alinéa 1er, 3° de l'ordonnance. | artikel 33, eerste lid, 3° van de ordonnantie. |
Exemple fictif 2 | Fictief voorbeeld 2: |
Une asbl dont l'objet social est d'offrir des formations | Een vzw met als maatschappelijk doel het aanbieden van |
professionnelles aux personnes sans emplois (l'asbl ne bénéficie pas | beroepsopleidingen aan werkzoekenden(de vzw beschikt over geen enkele |
d'un quelconque agrément). | erkenning). |
La commune n'est pas membre effectif de l'asbl. | De gemeente is geen effectief lid van de vzw. |
L'asbl prévoit dans son budget 2020 des dépenses globales pour un | De vzw voorziet in haar begroting voor 2020 globale uitgaven voor een |
montant de 100.000 euros. 20.000 euros constituent des dépenses | bedrag van 100.000 euro. 20.000 euro is voor buitengewone uitgaven, |
extraordinaires, portant sur l'organisation exceptionnelle d'un salon | die verband houden met de uitzonderlijke organisatie van een jobbeurs |
de l'emploi au sein de la commune. | in de gemeente. |
Les recettes « propres » de l'asbl s'élèvent à 40.000 euros. L'asbl | De "eigen" inkomsten van de vzw bedragen 40.000 euro. De vzw ontvangt |
perçoit chaque année depuis 10 ans une subvention accordée par X d'un | al 10 jaar lang een subsidie van 40.000 euro per jaar van X. Ook |
ontvangt zij in 2020 deze subsidie van 40.000 euro. | |
montant de 40.000 euros. Elle percevra également cette subvention de | De gemeente kent de vzw een subsidie van 20.000 euro toe om de kosten |
40.000 euros en 2020. | te dekken voor de organisatie van de jobbeurs in 2020. |
La commune accorde à l'asbl une subvention de 20.000 euros destinés à | Deze vzw wordt niet beschouwd als een gemeentelijke vzw, met dien |
couvrir les frais résultant de l'organisation du salon de l'emploi | verstande dat de door de gemeente toegekende subsidie ad hoc is en |
dans le courant de l'année 2020. | niet noodzakelijk is voor het bereiken van het maatschappelijk doel |
Cette asbl ne sera pas considérée comme une asbl communale, étant | van de vzw. Hetzelfde zou gelden als de gemeente elk jaar een subsidie |
entendu que la subvention accordée par la commune est ponctuelle et | van 20.000 euro zou betalen voor de organisatie van een jobbeurs, op |
n'est pas nécessaire à la réalisation de l'objet social de l'asbl. Il | voorwaarde dat de organisatie van de jobbeurs een bijkomende |
en irait de même si la commune versait chaque année une subvention de | activiteit van de vzw blijft, niet essentieel voor het bereiken van |
het maatschappelijk doel. Bovendien moet worden opgemerkt dat, zelfs | |
20.000 euros pour l'organisation d'un salon de l'emploi, pour autant | als de organisatie van een jobbeurs moet worden beschouwd als een |
que l'organisation du salon de l'emploi demeure une activité accessoire de l'asbl, non indispensable à la réalisation de son objet social. Par ailleurs, même si l'organisation d'un salon de l'emploi devait être considérée comme une activité nécessaire à la réalisation de l'objet social de l'asbl, il faudrait constater que la commune ne prendrait pas en charge la majeure partie du déficit structurel, puisqu'elle ne prend en charge qu'un tiers de celui-ci ; par conséquent, dans cette dernière hypothèse également, l'asbl ne pourrait être qualifiée d'asbl communale sur la base de l'article 33, alinéa 1er, 3° de l'ordonnance. d) La prise en charge de la majeure partie du passif de liquidation Le critère de la prise en charge de la majeure partie du passif de liquidation ne devrait pas être rencontré souvent en pratique. En effet, il suppose que les statuts mentionnent expressément que la commune prendra en charge la majeure partie du passif en cas de liquidation de l'asbl. A défaut d'une telle mention, il faut en effet constater que, même si la commune prenait de facto en charge le passif de liquidation d'une asbl, celle-ci ne pourrait - par hypothèse - être qualifiée d'asbl communale dès lors qu'elle se trouverait, précisément, en cours de liquidation. | activiteit die nodig is om het maatschappelijk doel van de vzw te bereiken, de gemeente het grootste deel van het structureel tekort niet voor haar rekening neemt, aangezien ze slechts een derde ervan op zich neemt; bijgevolg kon ook in deze laatste hypothese de vzw niet beschouwd worden als gemeentelijke vzw op grond van artikel 33, eerste lid, 3° van de ordonnantie. d) Het op zich nemen van het grootste deel van het vereffeningspassief In de praktijk wordt niet vaak voldaan aan het criterium van het op zich nemen van het grootste deel van het vereffeningspassief. Het veronderstelt immers dat de statuten uitdrukkelijk vermelden dat de gemeente het grootste deel van het passief op zich zal nemen bij een vereffening van de vzw. Zonder een dergelijke vermelding moeten we immers vaststellen dat, zelfs als de gemeente de facto het vereffeningspassief van een vzw op zich neemt, die - bij wijze van hypothese - niet als een gemeentelijke vzw beschouwd zou kunnen worden aangezien ze dan immers in vereffening is. Het criterium van het op zich nemen van het grootste deel van het vereffeningspassief zou in de praktijk niet vaak mogen voorkomen. Zonder een dergelijke vermelding moeten we immers vaststellen dat, zelfs als de gemeente de facto het vereffeningspassief van een vzw op zich neemt, die - bij wijze van hypothese - niet als een gemeentelijke vzw beschouwd zou kunnen worden aangezien ze dan immers in vereffening is. |
ARTICLE 34 - L'obligation d'établir un rapport préalable relatif à | ARTIKEL 34 - De verplichting om een voorafgaand verslag op stellen |
l'efficience du recours à la forme de l'asbl communale | betreffende de efficiëntie van het gebruik van de vorm van de |
L'article 34 de l'ordonnance impose l'élaboration d'un rapport démontrant « pour quelles raisons la ou les missions confiées [à l'asbl] ne peuvent pas être satisfaites de manière aussi efficiente au sein de la commune elle-même ou au sein d'une régie communale autonome. ». Interprétation Cette obligation n'est imposée que « lorsque la commune décide de créer ou de participer à une ASBL ». Cette disposition ne rétroagit pas et n'impose donc pas, lorsque l'asbl a été créée par la commune avant l'entrée en vigueur de l'ordonnance, ou lorsque la commune a décidé d'y participer avant cette entrée en vigueur, l'élaboration | gemeentelijke vzw Artikel 34 van de ordonnantie vereist de opstelling van een verslag waarin wordt aangetoond dat "de gedelegeerde opdracht of opdrachten niet even efficiënt kan worden voldaan binnen de gemeente zelf of in een autonoom gemeentebedrijf.". Interpretatie Deze verplichting wordt alleen opgelegd "wanneer de gemeente beslist een vzw op te richten of hierin te participeren". Deze bepaling heeft geen terugwerkende kracht en legt de opstelling van een verslag zoals |
d'un rapport tel que celui visé à l'article 34 de l'ordonnance. | bedoeld in artikel 34 van de ordonnantie dus niet op wanneer de vzw |
door de gemeente is opgericht vóór de inwerkingtreding van de | |
ordonnantie of wanneer de gemeente heeft besloten eraan deel te nemen | |
vóór deze inwerkingtreding. | |
ARTICLE 36 §§ 1 et 2 - Représentation des deux sexes | ARTIKEL 36, §§ 1 en 2 - Vertegenwoordiging van beide geslachten |
La disposition : « Art. 36.§ 1er. Le conseil communal désigne les |
De bepaling: " Art. 36.§ 1. De gemeenteraad stelt de |
représentants de la commune au sein de l'assemblée générale de l'ASBL communale. Au moins un tiers des représentants sont de sexe différent. § 2. Au moins un tiers des membres du conseil d'administration sont désignés par l'assemblée générale sur proposition du conseil communal ou sur proposition des membres de l'assemblée générale désignés par le conseil communal. Le conseil d'administration ne peut comporter plus de deux tiers de membres du même sexe. Le conseil communal peut demander à l'assemblée générale de révoquer les désignations faites sur la base de leurs propositions. | vertegenwoordigers van de gemeente in de algemene vergadering van de gemeentelijke vzw aan. Ten minste een derde van de vertegenwoordigers zijn niet van hetzelfde geslacht. § 2. Minstens een derde van de leden van de raad van bestuur wordt aangesteld door de algemene vergadering op voordracht van de gemeenteraad of van de leden van de algemene vergadering die door de gemeenteraad zijn aangewezen. De raad van bestuur mag niet voor meer dan twee derde bestaan uit leden van hetzelfde geslacht. De gemeenteraad kan de algemene vergadering verzoeken de aanstellingen te herroepen die op grond van hun voorstellen zijn gebeurd. |
En cas d'absence de représentation de groupes politiques représentés | Wanneer politieke fracties die deel uitmaken van de gemeenteraad niet |
au conseil communal, le conseil d'administration se voit augmenté par | vertegenwoordigd zijn, wordt de raad van bestuur uitgebreid met een |
un siège d'administrateur. Le siège supplémentaire est octroyé à un | bestuurderszetel. De bijkomende zetel wordt aan een |
groupe non représenté issu de l'opposition pour autant que les | niet-vertegenwoordigde fractie uit de oppositie toegewezen, voor zover |
composantes de ce groupe acceptent, chacune individuellement, les | de samenstellende delen van die fractie elk individueel de |
principes et les règles de la démocratie et s'y conforment. » | democratische beginselen en regels aanvaarden en zich daaraan houden." |
Ainsi qu'il ressort des termes employés à l'article 36, § 1er, alinéa | Zoals blijkt uit de woorden die worden gebruikt in artikel 36, § 1, |
2, seuls les représentants de la commune au sein de l'assemblée | tweede lid, zijn alleen de vertegenwoordigers van de gemeente binnen |
générale sont soumis à la règle selon laquelle « au moins un tiers des | de algemene vergadering onderworpen aan de regel volgens welke "ten |
représentants sont de sexe différent ». | minste een derde van de vertegenwoordigers van het andere geslacht is". |
Il n'en va pas de même s'agissant du conseil d'administration qui, | Hetzelfde geldt niet voor de raad van bestuur, die wat hem betreft - |
pour ce qui le concerne, ne peut comporter - dans son ensemble - plus | in zijn geheel - niet meer dan twee derde van de leden van hetzelfde |
de deux tiers de membres du même sexe. | geslacht kan omvatten. |
Interprétation : | Interpretatie: |
La différence entre les règles de composition de l'assemblée générale | Het verschil tussen de samenstellingsregels van de algemene |
et du conseil d'administration, en ce qu'elles visent à garantir une | vergadering en van de raad van bestuur, voor zover zij een minimale |
représentation minimale des deux sexes, s'explique assurément par le | vertegenwoordiging van beide geslachten willen waarborgen, wordt zeker |
fait que la composition de l'assemblée générale d'une asbl, composée à | verklaard door het feit dat de samenstelling van de algemene |
tout le moins de l'ensemble des membres effectifs, est en rapport | vergadering van een vzw, die minstens uit alle effectieve leden moet |
immédiat avec la liberté de s'associer, garantie par la Constitution | bestaan, rechtstreeks verband houdt met de vrijheid van vereniging, |
et divers instruments internationaux. La liberté d'association dont | gewaarborgd door de Grondwet en verschillende internationale |
jouissent les éventuelles partenaires de la commune au sein de l'asbl | instrumenten. De vrijheid van vereniging die de eventuele partners van |
communale me parait difficilement conciliable avec la règle | de gemeente binnen de gemeentelijke vzw genieten, lijkt mij moeilijk |
susmentionnée. | te rijmen met voornoemde regel. |
ARTICLE 38 - L'obligation d'établir une convention de gestion lorsque | ARTIKEL 38 - De verplichting om een beheersovereenkomst op te stellen |
plus de 50% du budget de l'asbl communale est couvert par une | wanneer meer dan 50% van het budget van de gemeentelijke vzw gedekt |
subvention de la commune | wordt door een subsidie van de gemeente |
La disposition : « Art. 38.La commune conclut une convention avec |
De bepaling: " Art. 38.De gemeente sluit een overeenkomst met de |
l'ASBL communale dont 50 % au moins du budget est couvert par | gemeentelijke vzw waarvan minstens 50 % van het budget gedekt wordt |
subvention communale. » | door een gemeentelijke subsidie." |
Interprétation : | Interpretatie: |
Ainsi que je l'ai mentionné à propos de l'interprétation de | Zoals ik al heb vermeld in verband met de interpretatie van de |
l'expression « prise en charge du déficit structurel », la notion de | uitdrukking " het op zich nemen van het structurele tekort ", is het |
subvention est calquée sur la définition de la subvention donnée par l'article 2 de la loi du 14 novembre 1983. La sécurité juridique commande, en effet, que dans un contexte donné, un même mot reçoive une définition identique lors de chaque utilisation. Aussi, dans le domaine du droit communal, la notion de subvention ne saurait revêtir plusieurs définitions. Il ne s'agit donc pas de tenir compte exclusivement des subventions de nature financière. Par ailleurs, les asbl visées par cette obligation sont uniquement les asbl communales. Il y a donc lieu d'examiner en priorité si l'asbl peut être qualifiée d'asbl communale. Le cas échéant, on examinera, prioritairement au regard du budget de l'asbl, si au moins 50% des recettes proviennent d'une subvention | begrip `subsidie' gebaseerd op de definitie van subsidie in artikel 2 van de wet van 14 november 1983. De rechtszekerheid vereist namelijk dat in een gegeven context hetzelfde woord bij elk gebruik een identieke definitie krijgt. Ook op het gebied van gemeentelijk recht kan het begrip subsidie niet meerdere definities hebben. Men kan dus niet uitsluitend rekening houden met subsidies van financiële aard. Bovendien zijn de vzw's die onder deze verplichting vallen alleen de gemeentelijke vzw's. Daarom moet met voorrang worden nagegaan of de vzw kan worden beschouwd als een gemeentelijke vzw. Indien nodig wordt, eerst en vooral ten aanzien van het budget van de vzw, gekeken of minimaal 50% van de inkomsten afkomstig is van een |
communale. Ceci implique que le budget de l'asbl communale fasse | gemeentelijke subsidie. Dit houdt in dat de oorsprong van de |
apparaitre clairement l'origine des recettes et, qu'à tout le moins, | ontvangsten duidelijk vermeld is in de begroting van de gemeentelijke |
les recettes provenant de la commune soient distinguées des autres recettes. | vzw, en dat de ontvangsten van de gemeente op zijn minst onderscheiden |
Par conséquent, quand bien même le budget d'une asbl ne doit pas | worden van de andere ontvangsten. |
respecter un cadre réglementaire strict, encore faut-il, lorsqu'il | Zelfs al moet de begroting van een vzw niet voldoen aan een strikt |
s'agit d'une asbl communale, que celui-ci soit élaboré de manière | reglementair kader, dan nog moet ze, als het om een gemeentelijke vzw |
telle que l'article 38 de l'ordonnance puisse être doté d'un effet | gaat, opgemaakt worden op een dergelijke manier dat artikel 38 van de |
utile, c'est-à-dire en mettant clairement en avant la « part communale | ordonnantie een nuttig gevolg kan hebben, dat wil zeggen door het |
» dans les recettes globales de l'asbl. | "gemeentelijke deel" van de globale ontvangsten van de vzw te |
L'obligation de conclure une convention est d'application dès que la | verduidelijken. De verplichting tot het sluiten van een overeenkomst geldt zodra de |
commune prend en charge au moins 50% du budget. | gemeente minimaal 50% van de begroting op zich neemt. |
Il est loisible à la commune et à l'asbl de fixer la durée de la | De gemeente en de vzw kunnen de duur van de overeenkomst bepalen. Als |
convention. Par conséquent, si la commune n'envisage de couvrir que de | de gemeente overweegt slechts uitzonderlijk minstens 50% van de |
manière exceptionnelle au moins 50% des recettes escomptées de l'asbl, | verhoopte ontvangsten van de vzw te dekken, kan ze bijgevolg de vzw |
elle peut se limiter à proposer à l'asbl une convention d'une durée | een overeenkomst van slechts een jaar voorstellen. Als de gemeente |
d'un an. Si, au cours de l'exécution de la convention, la commune | tijdens de uitvoering van de overeenkomst zou stoppen de verhoopte |
devait cesser de couvrir les recettes annuelles escomptées de l'asbl à | jaarlijkse ontvangsten van de vzw voor minstens 50% te dekken, dan |
hauteur d'au moins 50%, il n'en demeurerait pas moins que la | |
convention ne serait pas pour autant rompue. | verbreekt dit daarom de overeenkomst niet. |
En effet, l'article 38 de l'ordonnance se borne à indiquer dans quelle | Artikel 38 van de ordonnantie geeft immers enkel aan in welke situatie |
situation la commune et l'asbl doivent conclure une convention, mais | de gemeente en de vzw een overeenkomst moeten sluiten, maar heeft niet |
il n'a pas pour effet que, contrairement à la volonté des parties, la | tot gevolg dat, tegen de wil van de partijen in, de overeenkomst wordt |
convention prenne fin au moment où le financement de la commune | beëindigd zodra de financiering van de gemeente niet langer de |
n'atteint plus le seuil précité. | voornoemde drempel bereikt. |
ARTICLE 41 - Les asbl exclues | ARTIKEL 41 - De uitgesloten vzw's |
La disposition : « Art. 41.Le présent titre ne s'applique pas aux |
De bepaling: "Deze titel geldt niet voor vzw's die zijn opgericht |
ASBL qui sont créées en vertu d'un cadre légal spécifique. » | krachtens een specifiek wettelijk kader." |
Interprétation : | Interpretatie: |
Sous une apparente simplicité, la formule appelle plusieurs | Het lijkt eenvoudig, maar de formule vereist toch meerdere |
éclaircissements : | verduidelijkingen: |
Même si le législateur n'est pas très disert à cet égard, il semble | Ook al is de wetgever in dit opzicht niet erg welbespraakt, lijkt het |
évident que le cadre légal dans lequel s'inscrit l'asbl - qui, par | vanzelfsprekend dat het wettelijk kader waarin de vzw valt - die bij |
hypothèse, aurait pu être qualifiée d'asbl communale - doit être « | wijze van hypothese als gemeentelijke vzw had kunnen worden |
suffisamment » complet. | gekwalificeerd - "voldoende" volledig moet zijn . |
A tout le moins doivent être définies, au sein de ce cadre légal spécifique, les missions d'intérêt général que doit accomplir l'asbl ainsi que la manière dont la correcte exécution de ces missions sera contrôlée au regard dudit cadre légal. A défaut de cette consistance minimale, il ne pourra être raisonnablement soutenu que l'asbl a été créée « en vertu d'un cadre légal spécifique ».Par ailleurs, je constate que la plupart des asbl ne sont pas, à proprement parler, « créées en vertu d'un cadre légal spécifique », mais qu'elles sont, le plus souvent, créées dans le but de répondre à des conditions légales dont la réunion permet une reconnaissance ou un agrément par une autorité publique. Ainsi en va -t- il des centres culturels dont les « créateurs » souhaitent qu'ils obtiennent la « reconnaissance » de la Communauté française ; ainsi en va -t- il également des asbl qui ambitionnent d'obtenir un agrément en tant que centre sportif local, etc ... . Ces asbl ne se verront, en réalité, appliquer un cadre légal spécifique qu'à compter de leur reconnaissance par l'autorité publique chargée d'examiner si les conditions légales sont réunies, et ce cadre juridique ne leur sera plus applicable en cas de retrait ou d'échéance de la reconnaissance. Aussi, de telles asbl, lorsqu'elles présentent un caractère communal, ne seront effectivement exclues du champ | Op zijn minst moeten binnen dit specifieke wettelijke kader de opdrachten van algemeen belang omschreven worden die de vzw moet vervullen, alsook de wijze waarop de correcte uitvoering van deze opdrachten gecontroleerd zal worden in het licht van dit wettelijke kader. Bij gebrek aan deze minimale consistentie kan redelijkerwijs niet worden beweerd dat de vzw is opgericht "krachtens een specifiek wettelijk kader". Verder stel ik vast dat de meeste vzw's strikt genomen niet zijn "opgericht krachtens een specifiek wettelijk kader", maar dat ze, meestal, zijn opgericht om te voldoen aan wettelijke voorwaarden om de erkenning of goedkeuring door een overheidsinstelling te kunnen verkrijgen. Dit is het geval bij culturele centra waarvan de "oprichters" willen dat ze een "erkenning" krijgen van de Franse Gemeenschap; dit geldt ook voor vzw's die streven naar een erkenning als plaatselijk sportcentrum, enz. Deze vzw's zullen in werkelijkheid pas aan een specifiek wettelijk kader worden onderworpen nadat ze zijn erkend door de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het onderzoek of aan de wettelijke voorwaarden is voldaan, en dit wettelijk kader zal niet langer op hen van toepassing zijn in geval van intrekking of verval van de erkenning. Als dergelijke vzw's een gemeentelijk karakter hebben, zullen ze dan ook slechts uitgesloten worden van het |
d'application de l'ordonnance qu'au cours de la période durant | toepassingsgebied van de ordonnantie tijdens de periode waarin de |
laquelle la reconnaissance ou l'agrément est « en vigueur ». | erkenning of goedkeuring "van kracht" is. |
Au contraire de ce qui est expressément prévu à propos des asbl | In tegenstelling tot wat uitdrukkelijk voorzien is voor gemeentelijke |
communales, les asbl pluricommunales visées au titre 6 de l'ordonnance | vzw's, worden de meergemeentelijke vzw's bedoeld in titel 6 van de |
ne sont pas expressément exclues du champ d'application de celle-ci | ordonnantie niet uitdrukkelijk uitgesloten van het toepassingsgebied |
lorsqu'elles ont été « créées en vertu d'un cadre légal spécifique ». | ervan als ze zijn "opgericht krachtens een specifiek wettelijk kader". |
Je proposerai prochainement au Parlement de modifier l'ordonnance en | Ik zal binnenkort aan het Parlement voorstellen de ordonnantie te |
ce sens que l'exclusion visée à l'article 41 de l'ordonnance soit | wijzigen in die zin dat de uitsluiting beoogd in artikel 41 van de |
étendue aux asbl pluricommunales créées en vertu d'un cadre légal | ordonnantie uitgebreid wordt naar de meergemeentelijke vzw's opgericht |
spécifique. | krachtens een specifiek wettelijk kader. |
Le Ministre en charge des Pouvoirs locaux, | De Minister belast met de Plaatselijke besturen, |
B. CLERFAYT | B. CLERFAYT |