Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Ordonnance du 29/11/2018
← Retour vers "Ordonnance sur les funérailles et sépultures "
Ordonnance sur les funérailles et sépultures Ordonnantie op de begraafplaatsen en de lijkbezorging
REGION DE BRUXELLES-CAPITALE 29 NOVEMBRE 2018. - Ordonnance sur les funérailles et sépultures Le Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale a adopté et Nous, Gouvernement, sanctionnons ce qui suit : BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 29 NOVEMBER 2018. - Ordonnantie op de begraafplaatsen en de lijkbezorging Het Brusselse Hoofdstedelijke Parlement heeft aangenomen en Wij, Regering, bekrachtigen, het geen volgt :
CHAPITRE Ier. - Disposition générale HOOFDSTUK I. - Algemene bepaling

Article 1er.La présente ordonnance règle une matière visée à

Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid als bedoeld in
l'article 39 de la Constitution. artikel 39 van de Grondwet.
CHAPITRE II. - Définitions HOOFDSTUK II. - Definities

Art. 2.Pour l'application de la présente ordonnance, l'on entend par

Art. 2.Voor de toepassing van deze ordonnantie wordt verstaan onder :
: 1° cimetière : lieu géré par une commune ou une intercommunale dans le 1° begraafplaats : plaats beheerd door een gemeente of intercommunale
but d'accueillir tous les modes de sépultures prévus par la présente met als doel alle vormen van lijkbezorging te ontvangen die voorzien
ordonnance ; zijn door deze ordonnantie ;
2° cimetière cinéraire : lieu géré par une commune ou une 2° asbegraafplaats : plaats beheerd door een gemeente of
intercommunale, réservé exclusivement à l'inhumation ou à la intercommunale, exclusief voorbehouden voor de begraving of
dispersion des cendres résultant de la crémation des corps. Sauf indication contraire, les règles applicables aux cimetières sont applicables aux cimetières cinéraires ; 3° ossuaire : monument mémoriel fermé, situé dans le cimetière, où sont rassemblés les ossements ou cendres des défunts après qu'il a été mis fin à la concession de sépulture ; 4° contrat d'obsèques : contrat régissant les dernières volontés d'une personne conclu entre, d'une part, un particulier et, d'autre part, un notaire, une entreprise de pompes funèbres, une compagnie d'assurance uitstrooiing van assen die het resultaat zijn van de crematie van een lichaam. Zonder tegenstrijdige aanwijzing zijn de regels die van toepassing zijn op begraafplaatsen van toepassing op asbegraafplaatsen ; 3° doodsbeenderhuisje : een gesloten herdenkingsmonument gelegen in de begraafplaats, waar de beenderen of assen van de overledenen worden verzameld nadat hun grafconcessie beëindigd is ; 4° uitvaartcontract : een contract dat de laatste wilsbeschikking van een persoon regelt en dat gesloten wordt tussen een privépersoon enerzijds en een notaris, een begrafenisonderneming, een verzekeringsmaatschappij of gelijk welke daartoe gemachtigde
ou tout autre organisme habilité à cet effet ; instantie, anderzijds ;
5° indigent : toute personne sans ressources ou disposant de 5° behoeftige : een persoon die geen middelen heeft of over
ressources insuffisantes pour couvrir ses besoins élémentaires, en onvoldoende middelen beschikt om te voorzien in zijn elementaire
référence à la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration behoeften, met verwijzing naar de wet van 26 mei 2002 betreffende het
sociale ; recht op maatschappelijke integratie ;
6° cérémonie funéraire neutre : toute cérémonie ne se revendiquant 6° neutrale uitvaartplechtigheid : elke uitvaartplechtigheid die niet
d'aucune conviction religieuse ou d'aucune conviction philosophique afhangt van een religieuze overtuiging of een filosofische
non confessionnelle et permettant le recueillement auprès de la niet-religieuze overtuiging die de bezinning toelaat in aanwezigheid
dépouille mortelle ; van het stoffelijk overschot ;
7° établissement crématoire : endroit où les dépouilles mortelles sont 7° crematorium : plaats waar de stoffelijke overschotten worden
incinérées, où les urnes cinéraires peuvent être inhumées ou mises en gecremeerd, waar de asurnes kunnen worden begraven of in een
cellule de columbarium et où les cendres peuvent être dispersées ; columbarium kunnen worden geplaatst en waar de assen kunnen worden
uitgestrooid ;
8° personne qualifiée pour pourvoir aux funérailles : la personne 8° persoon bevoegd om in de lijkbezorging te voorzien : de persoon die
désignée par le défunt par voie de testament ou, à défaut, un de ses via testament door de overledene aangewezen is, of, bij gebreke
héritiers ou ayants droit ou, à défaut, la personne qui durant la hieraan, één van zijn erfgenamen of rechthebbenden of, bij gebreke
dernière période de la vie du défunt a entretenu avec celui-ci les hieraan, de persoon die gedurende de laatste periode van het leven van
liens d'affection les plus étroits et fréquents de sorte qu'elle de overledene met hem nauwe en frequente affectiebanden heeft
puisse connaître ses dernières volontés quant à son mode de sépulture onderhouden zodat hij zijn laatste wil wat betreft zijn wijze van
; lijkbezorging heeft kunnen kennen ;
9° proche : le conjoint, le cohabitant légal, les parents, les alliés 9° nabestaande : de echtgenoot, de wettelijke samenwonende, de bloed-
ou les amis ; en aanverwanten of de vrienden ;
10° sépulture : emplacement destiné à accueillir la dépouille mortelle 10° graf : plaats bedoeld om stoffelijke overschotten onder te brengen
(y compris les cendres) pour la durée prévue par ou en vertu de la (inclusief de assen) voor de duur die bij of krachtens deze
présente ordonnance. ordonnantie is voorzien.
CHAPITRE III. - Des lieux de sépulture HOOFDSTUK III. - Begraafplaatsen
Section 1re. - Des cimetières et établissements crématoires communaux Afdeling 1. - Gemeentelijke of intercommunale begraafplaatsen en
ou intercommunaux crematoria

Art. 3.Chaque commune dispose d'un cimetière au moins. Toutefois, plusieurs communes peuvent s'associer pour disposer d'un cimetière intercommunal. Les communes et les intercommunales peuvent créer un cimetière cinéraire. Seule une commune ou une intercommunale peut créer et exploiter un établissement crématoire. Chaque commune ou intercommunale tient un registre des cimetières dans lequel sont inscrites toutes les opérations prévues par ou en vertu de la présente ordonnance. Le Gouvernement détermine la forme et le contenu du registre des cimetières. Tout cimetière et tout établissement crématoire dispose d'une parcelle d'inhumation des urnes, d'une pelouse de dispersion, d'un columbarium et d'un ossuaire. Tout cimetière dispose d'une parcelle des étoiles réservée aux foetus nés sans vie entre le 106e et le 180e jour de grossesse ainsi qu'aux enfants mineurs. Hormis le cas d'impossibilité liée au manque d'espace disponible, tout cimetière dispose également d'une parcelle permettant le respect des rites funéraires des convictions religieuses et philosophiques reconnues. Ces parcelles sont intégrées dans le cimetière, sans qu'une séparation physique puisse exister entre celles-ci et le reste du cimetière.

Art. 3.Iedere gemeente beschikt over ten minste één begraafplaats. Meerdere gemeenten kunnen zich evenwel verenigen om over een intercommunale begraafplaats te beschikken. De gemeenten en de intercommunales kunnen een asbegraafplaats oprichten. Enkel een gemeente of een intercommunale kan een crematorium oprichten en beheren. Elke gemeente of intercommunale houdt een register bij van begraafplaatsen waarin alle verrichtingen worden geregistreerd voorzien door of krachtens deze ordonnantie. De Regering bepaalt de vorm en inhoud van het register van begraafplaatsen. Iedere begraafplaats en ieder crematorium beschikken over een urnenveld, een strooiweide, een columbarium en een doodsbeenderhuisje. Iedere begraafplaats beschikt over een sterretjesweide voor tussen de 106e en de 180e dag van de zwangerschap doodgeboren foetussen alsook voor minderjarige kinderen. Behoudens wanneer hiervoor geen plaats beschikbaar is, beschikt elke begraafplaats tevens over een perceel dat de eerbiediging van de funeraire riten van de erkende religieuze en levensbeschouwelijke overtuigingen mogelijk maakt. Deze percelen worden in de begraafplaats geïntegreerd en er mag geen materiële scheiding bestaan tussen deze percelen en de rest van de begraafplaats.

Art. 4.L'emplacement du cimetière est déterminé par le plan

Art. 4.De ligging van de begraafplaats wordt aangegeven in het plan
d'aménagement. van aanleg.
Quand il n'y a pas de plan d'aménagement prévoyant l'emplacement du Is er geen plan van aanleg waarin de ligging van de begraafplaats is
cimetière, la décision du conseil communal ou de l'organe compétent de aangegeven, dan wordt de desbetreffende beslissing van de gemeenteraad
l'intercommunale relativement à cet objet se fonde sur les avis des of het bevoegde orgaan van de intercommunale gebaseerd op het advies
organismes ou administrations que le Gouvernement désigne. Cette van de organismen en/of administraties die de Regering aanduidt. Deze
décision est soumise à l'approbation du Gouvernement. beslissing behoeft de goedkeuring van de Regering.
La création d'un établissement crématoire est soumise aux mêmes conditions. Voor het vestigen van een crematorium gelden dezelfde voorwaarden.
Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale fixe les critères De Brusselse Hoofdstedelijke Regering bepaalt de criteria voor de
de création et d'exploitation des cimetières et des établissements oprichting en het beheer van crematoria. Zij organiseert de controle
crématoires. Il organise le contrôle du respect de ces critères. op de naleving van deze criteria.

Art. 5.Les cimetières et les établissements crématoires sont clôturés

Art. 5.De begraafplaatsen en de crematoria worden zo omheind dat de
de manière à faire obstacle, dans la mesure du possible, au passage et doorgang en het zicht in de mate van het mogelijke belemmerd worden.
aux vues.

Art. 6.Les cimetières et établissements crématoires communaux sont

Art. 6.Gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria vallen onder het
soumis à l'autorité, à la police et à la surveillance des autorités gezag, de politie en het toezicht van de gemeenteoverheden, die zorg
communales, qui veillent à ce qu'aucun désordre ni acte contraire au dragen dat er geen wanorde heerst, dat er geen handelingen in strijd
respect dû à la mémoire des morts ne s'y commettent et à ce qu'aucune met de eerbied voor de doden worden verricht en dat er geen opgraving
exhumation n'ait lieu sans autorisation du bourgmestre. plaatsheeft zonder verlof van de burgemeester.
Dans les cimetières et établissements crématoires intercommunaux, les Op de intergemeentelijke begraafplaatsen en in de intergemeentelijke
compétences visées à l'alinéa 1er sont exercées par les autorités de crematoria worden de in het eerste lid bedoelde bevoegdheden
la commune sur le territoire de laquelle le cimetière ou uitgeoefend door de overheid van de gemeente waar de begraafplaats of
l'établissement crématoire est établi. het crematorium ligt.

Art. 7.§ 1er. Lorsque de nouveaux emplacements destinés aux

Art. 7.§ 1. Wanneer nieuwe voor begraving bestemde ruimten aangelegd
inhumations ont été aménagés, le conseil communal ou l'organe zijn, bepaalt de gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de
compétent de l'intercommunale fixe la date de cessation des intercommunale de datum waarop niet meer begraven wordt op de oude
inhumations dans les anciens cimetières. begraafplaatsen.
Ceux-ci restent dans l'état où ils se trouvent sans qu'il puisse en Deze worden in de staat gelaten waarin zij zich bevinden ; gedurende
être fait un usage quelconque pendant cinq ans au moins. ten minste vijf jaar mag er generlei gebruik van worden gemaakt.
Le conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale arrête De gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale bepaalt
la publicité que recevra la décision de fermeture. hoe de beslissing tot sluiting zal worden bekendgemaakt.
§ 2. A l'expiration du délai fixé au § 1er ou cinq ans au moins après § 2. Na verloop van de in § 1 bepaalde tijd of ten minste vijf jaar na
la dernière inhumation, l'inscription au registre des inhumations de laatste begraving, waarbij de inschrijving in het
faisant foi, la délibération du conseil communal ou la décision de begravingsregister als bewijs geldt, wordt het besluit waarbij de
l'organe compétent de l'intercommunale ordonnant le changement gemeenteraad of de beslissing waarbij het bevoegde orgaan van de
d'affectation des terrains des anciens cimetières est soumise à intercommunale een andere bestemming geeft aan de gronden van de oude
l'approbation du Gouvernement. begraafplaatsen, ter goedkeuring voorgelegd aan de Regering.
Toutefois, ni fouille, ni travaux de fondation ne sont autorisés sans Delvings- en funderingswerken mogen echter niet worden uitgevoerd dan
l'accord préalable de l'organisme ou de l'administration que le met de voorafgaande instemming van het orgaan en/of administratie die
Gouvernement désigne à cette fin. de Regering hiervoor aanduidt.
§ 3. A défaut de décision fixant une date de cessation des § 3. Wanneer er geen beslissing is die bepaalt vanaf welke datum niet
inhumations, le conseil communal ou l'organe compétent de langer meer begraven wordt, kan de gemeenteraad of het bevoegde orgaan
l'intercommunale peut également décider le changement d'affectation van de intercommunale eveneens beslissen een andere bestemming te
d'un ancien cimetière, s'il s'est écoulé dix ans au moins depuis la geven aan een oude begraafplaats als er ten minste tien jaar zijn
dernière inhumation dans celui-ci, l'inscription au registre des verlopen na de laatste begraving op deze begraafplaats, waarbij de
inhumations faisant foi. inschrijving in het begravingsregister als bewijs geldt.
Dans ce cas, la délibération du conseil communal ou la décision de In dit geval kan het besluit van de gemeenteraad of de beslissing van
l'organe compétent de l'intercommunale ordonnant le changement het bevoegde orgaan van de intercommunale om een andere bestemming te
d'affectation du cimetière ne peut sortir ses effets qu'un an après geven aan de begraafplaats, eerst in werking treden een jaar nadat het
qu'elle a été prise et pour autant qu'une copie de la délibération ou besluit of de beslissing is genomen en voor zover een afschrift ervan
de la décision ait été affichée pendant un an à l'entrée du cimetière. gedurende een jaar bij de ingang van de begraafplaats is aangeplakt.
Les dispositions du § 2 sont également d'application. De bepalingen van § 2 zijn eveneens van toepassing.
Section 2. - Des concessions Afdeling 2. - Concessies

Art. 8.Le conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale peut accorder des concessions de sépulture ou de columbarium dans les cimetières respectivement communaux ou intercommunaux. Dans le cas d'un cimetière communal, le conseil communal peut déléguer ce pouvoir au collège des bourgmestre et échevins. Une même concession ne peut servir qu'à son titulaire, à son conjoint, à son cohabitant légal et à ses parents ou alliés, sauf si le titulaire de la concession a exprimé sa volonté auprès de l'autorité communale par un acte écrit en établissant une liste des bénéficiaires. Une même concession peut servir, soit aux membres d'une ou de plusieurs communautés de vie, soit aux personnes qui en expriment

Art. 8.De gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale kan op de gemeentelijke, respectievelijk intergemeentelijke begraafplaatsen grafconcessies of concessies voor columbaria verlenen. Wanneer het gaat om een gemeentelijke begraafplaats kan de gemeenteraad die bevoegdheid aan het college van burgemeester en schepenen overdragen. Eenzelfde concessie kan dienen voor de concessiehouder, zijn echtgenoot, zijn wettelijk samenwonende partner en zijn bloed- of aanverwanten, tenzij de concessiehouder zijn wil om een lijst met begunstigden op te maken schriftelijk te kennen heeft gegeven aan de gemeentelijke overheid. Eenzelfde concessie kan dienen voor de leden van een of meer leefgemeenschappen of voor de personen die daartoe ieder hun wil te
chacune leur volonté auprès de l'autorité communale. kennen geven bij de gemeentelijke overheid.
Pour les personnes qui au moment du décès de l'une d'elles Wanneer iemand overlijdt terwijl hij op dat ogenblik een feitelijk
constituaient un ménage de fait, une concession peut être demandée par le survivant. gezin vormde, kan de overlevende een concessie aanvragen.
Une demande de concession peut être introduite au bénéfice de tiers. Een concessieaanvraag mag worden ingediend ten behoeve van derden.

Art. 9.§ 1er. Les concessions sont accordées pour une durée maximum

Art. 9.§ 1. De concessies worden voor ten hoogste vijftig jaar
de cinquante ans. verleend.
§ 2. Sur demande introduite par toute personne intéressée avant l'expiration de la période fixée, des renouvellements successifs peuvent être accordés. Au moins un an avant le terme de la concession ou de son renouvellement, le bourgmestre ou son délégué ou l'organe compétent de l'intercommunale dresse un acte rappelant qu'une demande de renouvellement doit lui être adressée avant la date qu'il fixe. Une copie de l'acte est envoyée au titulaire de la concession ou, s'il est décédé, à ses héritiers ou ayants droit. Une copie de l'acte est affichée pendant un an au moins sur le lieu de sépulture et à l'entrée du cimetière. A défaut de demande de renouvellement, la concession prend fin. § 3. Si la demande est introduite avant l'expiration de la période fixée, une nouvelle période de même durée prend cours à partir de chaque nouvelle inhumation dans la concession. Au cas où aucun § 2. Op aanvraag van enige belanghebbende die erom verzoekt voor de bepaalde tijd verstreken is, kunnen opeenvolgende hernieuwingen worden toegestaan. Minstens een jaar voor het verstrijken van de concessie of van haar hernieuwing, maakt de burgemeester of zijn gemachtigde of het bevoegde orgaan van de intercommunale een akte op waarbij eraan herinnerd wordt dat een aanvraag om hernieuwing aan hem moet worden gestuurd voor de datum die hij bepaalt. Een afschrift van deze akte wordt toegezonden aan de concessiehouder of na zijn overlijden aan zijn erfgenamen of rechthebbenden. Een afschrift van deze akte wordt een jaar lang zowel bij het graf als aan de ingang van de begraafplaats aangeplakt. Indien geen aanvraag om hernieuwing wordt gedaan, vervalt de concessie. § 3. Indien erom verzocht wordt vóór het verstrijken van de vastgestelde termijn, neemt een nieuwe termijn van dezelfde duur een aanvang vanaf elke nieuwe bijzetting in de concessie. In geval er geen
renouvellement n'est demandé entre la date de la dernière inhumation vernieuwing wordt aangevraagd tussen de datum van de laatste
dans la concession et l'expiration de la période pour laquelle bijzetting in de concessie en het verstrijken van de periode waarvoor
celle-ci a été consentie, la sépulture est maintenue pendant un délai deze werd verleend, blijft het graf bestaan gedurende een termijn van
de cinq ans prenant cours à la date du décès si celui-ci est intervenu vijf jaar die begint te lopen op de datum van het overlijden, indien
moins de cinq ans avant la date d'expiration de la concession. dit overlijden zich minder dan vijf jaar vóór het verstrijken van de
concessie heeft voorgedaan.

Art. 10.Le conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale

Art. 10.De gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale
fixe le tarif et les conditions d'octroi des concessions. stelt het tarief en de voorwaarden voor het verlenen van de concessie vast.
Dans les cas visés à l'article 9, § 2, alinéa 1er et § 3, la In de gevallen bedoeld in artikel 9, § 2, eerste lid en § 3, wordt de
rétribution qui peut être exigée par la commune est calculée au retributie, die door de gemeente gevorderd kan worden, proportioneel
prorata du nombre d'années qui excède la date d'expiration de la berekend op het aantal jaren dat de vervaldatum van de vorige
concession précédente. concessie overschrijdt.

Art. 11.Tous les cinquante ans et sans redevance, la concession à

Art. 11.Telkens na vijftig jaar, en zonder retributie, kan de
perpétuité accordée en vertu du décret impérial du 23 prairial an XII altijddurende concessie die krachtens het keizerlijk decreet van 23
prairial jaar XII werd verleend voor de inwerkingtreding van de wet
avant l'entrée en vigueur de la loi du 20 juillet 1971 sur les van 20 juli 1971 op de begraafplaatsen en de lijkbezorging, op
funérailles et sépultures, peut être renouvelée à la demande de toute aanvraag van enig belanghebbende hernieuwd worden.
personne intéressée.
La procédure visée à l'article 9, § 2, alinéas 2 à 5 inclus, de la Voor deze hernieuwing is de procedure bedoeld in artikel 9, § 2,
présente ordonnance, s'applique à ce renouvellement. tweede tot en met vijfde lid, van deze ordonnantie van toepassing.

Art. 12.Lorsqu'il est fait application de l'article 7, une parcelle

Art. 12.Wanneer toepassing wordt gemaakt van artikel 7, wordt een
de même superficie que celle qui était concédée est réservée dans le nouveau cimetière, sur demande introduite par toute personne intéressée avant la date visée à l'alinéa 1er du même article. Le conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale arrête les conditions auxquelles est subordonné le transfert.

Art. 13.L'entretien des tombes sur terrain concédé incombe aux intéressés. Le défaut d'entretien, qui constitue l'état d'abandon, est établi lorsque d'une façon permanente la tombe est malpropre, envahie par la végétation, délabrée, effondrée ou en ruine. L'état d'abandon est constaté par un acte du bourgmestre ou de son délégué, ou de l'organe compétent de l'intercommunale ou de son délégué, affiché pendant un an sur le lieu de sépulture et à l'entrée du cimetière.

 perceel van dezelfde grootte als het geconcedeerde op de nieuwe begraafplaats voorbehouden als enige belanghebbende daartoe een aanvraag indient voor de datum bedoeld in het eerste lid van hetzelfde artikel. De gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale bepaalt de voorwaarden inzake overbrenging.

Art. 13.Het onderhoud van de graven op geconcedeerde grond rust op de belanghebbenden. Onderhoudsverzuim dat verwaarlozing uitmaakt staat vast als het graf doorlopend onzindelijk, door plantengroei overwoekerd, vervallen, ingestort of bouwvallig is. De verwaarlozing wordt geconstateerd in een akte van de burgemeester of zijn gemachtigde, of het bevoegde orgaan van de intercommunale of haar gemachtigde ; die akte blijft een jaar lang bij het graf en aan de ingang van de begraafplaats aangeplakt.
Après l'expiration de ce délai et à défaut de remise en état, le Na het verstrijken van die termijn en bij niet-herstelling kan de
conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale peut mettre gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale een einde
fin au droit à la concession. maken aan het recht op de concessie.
CHAPITRE IV. - Des funérailles et des modes de sépulture HOOFDSTUK IV. - Lijkbezorging
Section 1re. - De la mise en bière et du transport des dépouilles Afdeling 1. - Kisting en vervoer van lijken
mortelles

Art. 14.Sans préjudice de l'article 18, 3°, les dépouilles mortelles

Art. 14.Zonder afbreuk te doen aan artikel 18, 3°, dienen de
doivent être placées dans un cercueil ou une autre enveloppe stoffelijke overschotten in een doodskist of een ander lijkomhulsel te
d'ensevelissement. Un embaumement préalable à la mise en bière peut être autorisé dans les cas déterminés par le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale. L'emploi de cercueils, de gaines, de linceuls, de produits et de procédés empêchant, soit la décomposition naturelle et normale des corps, soit la crémation, est interdit. Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale définit les objets et procédés visés à l'alinéa précédent, ainsi que les conditions auxquelles les cercueils ou les autres enveloppes d'ensevelissement répondent.

Art. 15.Le bourgmestre ou son délégué peut assister à la mise en bière.

Art. 16.Le transport des dépouilles mortelles s'effectue de manière digne et décente, au moyen d'un corbillard ou d'un véhicule spécialement équipé à cette fin. Le Gouvernement fixe les conditions dans lesquelles il peut être dérogé au type de transport visé à l'alinéa 1er.

 worden geplaatst. Een balseming, voorafgaandelijk aan de kisting, kan in de door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bepaalde gevallen toegelaten worden. Het gebruik van doodskisten, foedralen, doodswaden, producten en procédés die de natuurlijke en normale ontbinding van het lijk of de crematie beletten, is verboden. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering omschrijft de in het voorgaande lid bedoelde voorwerpen en procédés, alsook de voorwaarden waaraan doodskisten of andere lijkomhulsels beantwoorden.

Art. 15.De burgemeester of zijn gemachtigde mag de kisting bijwonen.

Art. 16.Het transport van stoffelijke overschotten gebeurt op een waardige en respectvolle manier, en dient te worden uitgevoerd met een lijkwagen of een daartoe speciaal uitgeruste wagen. De Regering legt de voorwaarden vast, volgens dewelke kan worden afgeweken van het soort transport voorzien in het eerste lid.
Le transport peut avoir lieu à partir du moment où le médecin qui a Het transport kan plaatsvinden van zodra de geneesheer die het
constaté le décès a établi une attestation déclarant qu'il s'agit overlijden heeft vastgesteld, een attest heeft opgesteld dat bevestigd
d'une cause de décès naturelle et qu'il n'y a aucun danger pour la dat het een natuurlijke dood betreft en dat er geen risico voor de
santé publique. volksgezondheid is.
Dans tous les cas, la surveillance des convois funèbres appartient à Het toezicht op lijkstoeten berust in ieder geval bij de
l'autorité communale, qui veille à ce qu'ils se déroulent dans gemeenteoverheid, die zorg draagt dat zij ordelijk, welvoeglijk en met
l'ordre, la décence et le respect dû à la mémoire des morts. de aan doden verschuldigde eerbied verlopen.

Art. 17.Le mode de sépulture des indigents se fait d'une manière

Art. 17.Er wordt in een behoorlijke wijze voorzien in de
décente, sans préjudice de l'application de l'article 19. lijkbezorging van de behoeftigen, onverminderd de toepassing van
Les frais des opérations civiles qui en découlent, à l'exclusion des artikel 19. De kosten van de burgerlijke verrichtingen die daaruit voortvloeien,
cérémonies cultuelles ou philosophiques non confessionnelles des met uitzondering van de ceremonies van erediensten of
indigents, sont à charge de la commune de la Région de niet-confessionele levensbeschouwingen van de behoeftigen, komen voor
Bruxelles-Capitale dans laquelle le défunt est inscrit dans le rekening van de gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waar
registre de la population, le registre des étrangers ou le registre de overledene is ingeschreven in het bevolkingsregister, in het
vreemdelingenregister of in het wachtregister of, bij ontstentenis,
d'attente ou, à défaut, dans laquelle le décès a eu lieu. daar waar het overlijden heeft plaatsgehad.

Art. 18.Les modes de sépulture sont les suivants :

Art. 18.De manieren van lijkbezorging zijn :
1° l'inhumation ; 1° begraven ;
2° la dispersion ou la conservation des cendres après la crémation ; 2° uitstrooien of bewaren van de assen na crematie ;
3° tout autre mode de sépulture fixé par le Gouvernement. 3° elke andere wijze bepaald door de Regering.

Art. 19.§ 1er. Toute personne, ci-après dénommée le déclarant, peut,

Art. 19.§ 1. Elke persoon, hierna declarant genoemd, kan tijdens zijn
au cours de sa vie, informer de son plein gré et par écrit l'officier leven vrijwillig een schriftelijke kennisgeving van zijn laatste
de l'état civil de sa commune de ses dernières volontés. Cet acte de wilsbeschikking overmaken aan de ambtenaar van de burgerlijke stand
dernières volontés peut porter sur les modes de sépulture, la van zijn gemeente. Die laatste wilsbeschikking kan handelen over de
destination des cendres, la nature de la cérémonie funéraire, ainsi wijze van lijkbezorging, de asbestemming, het ritueel van de
que la mention de l'existence d'un contrat d'obsèques. uitvaartplechtigheid, alsook over de vermelding van het bestaan van
een uitvaartcontract.
Cet acte de dernières volontés est assimilé à la demande Deze laatste wilsbeschikking wordt gelijkgesteld met de aanvraag om
d'autorisation de crémation prévue à l'article 26, § 1er. verlof tot crematie zoals bedoeld in artikel 26, § 1.
§ 2. Si le déclarant déménage dans une autre commune, l'état civil de § 2. Indien de declarant verhuist naar een andere gemeente stuurt de
la commune qui dispose de l'acte de dernières volontés du déclarant le burgerlijke stand van de gemeente die beschikt over de laatste
wilsbeschikking van de declarant deze laatste wilsbeschikking op naar
transmet à la commune du nouveau domicile du déclarant. de gemeente van de nieuwe woonplaats van de declarant.
A défaut d'acte de dernières volontés du défunt, le choix du mode de Bij gebrek aan een laatste wilsverklaring van de overledene, komt de
sépulture, de la destination des cendres, de la nature de la cérémonie keuze van wijze van lijkbezorging, de bestemming van de assen en de
funéraire incombe à la personne qualifiée pour pourvoir aux aard van de uitvaartplechtigheid toe aan de persoon bevoegd om in de
funérailles. lijkbezorging te voorzien.
§ 3. Le Gouvernement détermine les modalités d'exécution de l'acte de § 3. De Regering stelt de modaliteiten van uitvoering vast voor de
dernières volontés. laatste wilsbeschikking.

Art. 20.Les foetus nés sans vie entre le 106e et le 180e jour de

Art. 20.Levenloos geboren foetussen, die geboren zijn tussen de 106e
grossesse, peuvent, à la demande des parents, soit être inhumés dans en de 180e dag van de zwangerschap, worden op verzoek van de ouders
la parcelle des étoiles, soit être incinérés. L'urne contenant les hetzij begraven op de sterretjesweide, hetzij gecremeerd. De assen
cendres peut alors être placée dans la parcelle des étoiles ou dans le kunnen worden bijgezet in urnen op de sterretjesweide of in het
columbarium, ou les cendres peuvent être dispersées sur une pelouse de columbarium, of verstrooid op een strooiweide ingericht op de
dispersion aménagée dans la parcelle des étoiles. Les parents peuvent sterretjesweide. De ouders kunnen ook, net zoals dat kan voor de assen
aussi, comme c'est le cas pour les cendres des enfants mineurs et aux van minderjarige kinderen en onder dezelfde wettelijke voorwaarden,
mêmes conditions légales, choisir de les disperser, de les inhumer ou kiezen voor hetzij uitstrooiing, hetzij begraving, hetzij bewaring in
de les conserver dans une urne placée à un endroit autre que le een urne op een andere plaats dan de begraafplaats.
cimetière. Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale détermine les De Brusselse Hoofdstedelijke Regering bepaalt de
modalités d'exécution des possibilités de se séparer dignement d'un uitvoeringsmodaliteiten van de mogelijkheden voor een waardig afscheid
foetus né sans vie. van de levenloos geboren foetus.
Section 2. - Des inhumations Afdeling 2. - Begraving

Art. 21.Lorsque le décès a lieu en Région de Bruxelles-Capitale, une

Art. 21.Wanneer het overlijden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
autorisation gratuite pour l'inhumation de la dépouille est accordée plaatsvindt, wordt een kosteloos verlof voor de begraving van het
par l'officier de l'état civil ou par des agents spécialement mandatés à cette fin de l'administration communale de la commune où le décès a été constaté, ou par le procureur du Roi de Bruxelles dans le cas où le décès a eu lieu à l'étranger. En ce qui concerne l'inhumation de la dépouille d'une personne décédée sur le territoire de la Région flamande, de la Région wallonne ou de la Communauté germanophone, l'autorisation d'inhumation accordée par le pouvoir public compétent pour délivrer l'autorisation d'inhumation est assimilée à une autorisation d'inhumation au sens de l'alinéa précédent. stoffelijk overschot verleend door de ambtenaar van de burgerlijke stand of door diens speciaal hiervoor gemachtigde beambten van het gemeentebestuur van de gemeente waar het overlijden werd vastgesteld, of door de Procureur des Konings van Brussel als het overlijden in het buitenland is gebeurd. Wat betreft de begraving van het stoffelijk overschot van een persoon overleden op het grondgebied van het Vlaams Gewest, het Waals Gewest of de Duitstalige Gemeenschap, vervangt het verlof voor begraving verleend door de overheid die bevoegd is om het verlof voor begraving toe te kennen, het verlof voor begraving in de zin van het vorige lid.

Art. 22.§ 1er. Les inhumations ne peuvent avoir lieu que dans les

Art. 22.§ 1. Alleen op gemeentelijke of intergemeentelijke
cimetières communaux ou intercommunaux. begraafplaatsen mag worden begraven.
§ 2. Toutefois, les inhumations peuvent continuer dans les cimetières § 2. Op particuliere begraafplaatsen die bestaan op het tijdstip
privés existant au moment de l'entrée en vigueur de la présente waarop deze ordonnantie in werking trad voor zover er begravingen
ordonnance, pour autant que des inhumations y aient eu lieu depuis hebben plaatsgehad sinds de inwerkingtreding van de wet van 20 juli
l'entrée en vigueur de la loi du 20 juillet 1971 sur les funérailles 1971 op de begraafplaatsen en de lijkbezorging, mag echter verder
et sépultures. worden begraven.
Sont applicables aux cimetières privés, les articles 5, 6, 23, alinéa Voor particuliere begraafplaatsen gelden de artikelen 5, 6, 23, eerste
1er, et 24, de la présente ordonnance. lid, en 24 van deze ordonnantie.
§ 3. Des dérogations à la disposition du § 1er peuvent être accordées § 3. Afwijkingen van het bepaalde in § 1 kunnen worden toegestaan door
par le Gouvernement sur la proposition du bourgmestre de la commune où de Regering, op voorstel van de burgemeester van de gemeente waar de
doit avoir lieu l'inhumation. begraving zal plaatshebben.
Le Gouvernement ne peut accorder la dérogation qu'au bénéfice d'une De Regering mag de afwijking slechts toestaan op een op godsdienstige
demande fondée sur des considérations religieuses ou philosophiques, of filosofische overwegingen berustend verzoek, behalve als redenen
sauf si des raisons de salubrité publique s'y opposent. van openbare hygiëne zulks niet toelaten.

Art. 23.Tout corps inhumé en pleine terre, l'est dans une fosse

Art. 23.In volle grond worden de lijken horizontaal begraven in een
séparée, horizontalement, à quinze décimètres au moins de profondeur. afzonderlijke kuil, op een diepte van ten minste vijftien decimeter.
Le conseil communal ou l'intercommunale fixe l'intervalle entre les De gemeenteraad of de intercommunale bepaalt de afstand tussen de
fosses. grafkuilen.

Art. 24.Les corps déposés dans les caveaux reposent à huit décimètres

Art. 24.In grafkelders worden de lijken bijgezet op een diepte van
au moins de profondeur. ten minste acht decimeter.
L'aménagement des sépultures au-dessus du sol est interdit, sauf Het aanleggen van graven boven de grond is verboden, behoudens
autorisation spéciale accordée par le Gouvernement, sur avis conforme bijzonder verlof, door de Regering verleend op eensluidend advies van
de l'organisme ou de l'administration qu'il désigne, et sauf les dérogations qui résultent de la présente ordonnance. Toutefois, les inhumations dans les constructions visées à l'alinéa 2 et existant au moment de l'entrée en vigueur de la présente ordonnance, peuvent continuer comme par le passé.

Art. 25.Une sépulture non concédée est conservée pendant au moins cinq ans. La sépulture non concédée ne peut être enlevée qu'après qu'une copie de la décision d'enlèvement ait été affichée pendant un an sur le lieu de sépulture et à l'entrée du cimetière. Cet affichage ne peut avoir lieu qu'à l'issue de la période de cinq ans. La durée minimale de cinq ans ainsi que la procédure d'affichage visées aux alinéas précédents s'appliquent également aux types de sépultures réservés à la crémation. Sans préjudice du respect des dernières volontés exprimées en matière de sépulture conformément à l'article 19, le conseil communal ou

 het orgaan of de administratie die zij aanduidt, en behoudens de afwijkingen volgend uit deze ordonnantie. Bijzetting in bouwwerken als bedoeld in het tweede lid, die bestaan op het tijdstip waarop deze ordonnantie in werking treedt, mag nochtans verder plaatshebben zoals in het verleden.

Art. 25.Een niet-geconcedeerd graf wordt minstens vijf jaar bewaard. Het niet-geconcedeerde graf mag enkel verwijderd worden nadat gedurende een jaar een afschrift van de beslissing tot verwijdering, zowel bij het graf als aan de ingang van de begraafplaats werd uitgehangen. Deze bekendmaking kan alleen plaatsvinden aan het einde van de periode van vijf jaar. De minimumduur van vijf jaar en de affichageprocedure als bedoeld in de voorgaande leden zijn ook van toepassing op de soorten begrafenissen voorzien voor de crematie. Onverminderd de naleving van de laatste wilsbeschikking inzake de wijze van lijkbezorging overeenkomstig artikel 19, beslist de gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale welke
l'organe compétent de l'intercommunale décide de la destination à bestemming dient gegeven te worden aan binnen de omheining van de
donner aux restes mortels découverts dans l'enceinte du cimetière. Les begraafplaats aangetroffen stoffelijke overschotten. De stoffelijke
restes mortels sont soit déposés dans un ossuaire, soit incinérés et overschotten worden ofwel in een doodsbeenderhuisje neergezet, ofwel
les cendres sont soit dispersées sur la parcelle réservée à cet effet, gecremeerd en de assen worden ofwel in het daartoe bestemde perceel
soit déposées dans un ossuaire. uitgestrooid ofwel in een doodsbeenderhuisje neergezet.
Section 3. - De la crémation Afdeling 3. - Crematie

Art. 26.§ 1er. Lorsque le décès a lieu en Région de

Art. 26.§ 1. Indien het overlijden in het Brussels Hoofdstedelijk
Bruxelles-Capitale, une autorisation gratuite pour la crémation de la Gewest heeft plaatsgehad, wordt een gratis vergunning verstrekt voor
dépouille est délivrée par l'officier de l'état civil ou par des de crematie van het stoffelijk overschot door de ambtenaar van de
agents spécialement mandatés à cette fin de l'administration communale burgerlijke stand, of door diens speciaal hiervoor gemachtigde
de la commune où le décès a été constaté ou par le procureur du Roi de beambten van het gemeentebestuur van de gemeente waar het overlijden
Bruxelles, dans le cas où le décès a eu lieu à l'étranger. werd vastgesteld, of door de Procureur des Konings van Brussel indien
En ce qui concerne la crémation de la dépouille d'une personne décédée het overlijden heeft plaatsgehad in het buitenland.
sur le territoire de la Région flamande, de la Région wallonne ou de Wat betreft de crematie van het stoffelijk overschot van een persoon
la Communauté germanophone, l'autorisation de crémation accordée par overleden op het grondgebied van het Vlaams Gewest, het Waals Gewest
le pouvoir public compétent pour délivrer l'autorisation de crémation of de Duitstalige Gemeenschap, vervangt de crematievergunning verleend
est assimilée à une autorisation de crémation au sens de l'alinéa door de overheid die bevoegd is om de crematievergunning toe te
précédent. § 2. Pour la crémation après exhumation, l'autorisation d'exhumation kennen, de crematievergunning in de zin van het vorige lid.
visée à l'article 6 est requise. § 2. Voor crematie na opgraving is het door artikel 6 bedoelde verlof
tot opgraving vereist.
Après l'octroi de l'autorisation d'exhumation, la demande Na het verlenen van het verlof tot opgraving wordt de behoorlijk
d'autorisation de crémation, dûment motivée, est transmise par gemotiveerde aanvraag om verlof tot crematie door de ambtenaar van de
l'officier de l'état civil au procureur du Roi de l'arrondissement du burgerlijke stand doorgestuurd aan de Procureur des Konings van het
lieu où l'établissement crématoire ou la résidence principale du arrondissement van de plaats waar het crematorium of de
demandeur est située, du lieu du décès ou du lieu où les restes hoofdverblijfplaats van de aanvrager is gevestigd, van de plaats van
mortels ont été inhumés. overlijden of van de plaats waar het stoffelijk overschot begraven is.
A cette demande d'autorisation, doit être joint, s'il échet, un Bij deze aanvraag om verlof dient in voorkomend geval een attest van
certificat d'enregistrement dans les registres de la population des registratie in de bevolkingsregisters van de laatste wilsbeschikking
dernières volontés du défunt en matière de mode de sépulture. van de overledene inzake de wijze van lijkbezorging gevoegd te worden.
Le procureur du Roi auquel la demande a été adressée peut demander à De Procureur des Konings aan wie de vraag gericht is, kan aan de
l'officier de l'état civil du lieu où le décès a été constaté de lui ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats waar het overlijden
transmettre un dossier comprenant le certificat du médecin traitant ou vastgesteld werd, vragen hem een dossier dat het attest van de
celui du médecin vérificateur. behandelende arts of van de controlerende arts bevat, over te zenden.
Si ce certificat fait défaut, l'officier de l'état civil en indique le motif. L'autorisation de crémation est refusée ou accordée par le procureur du Roi qui a reçu la demande de crémation.

Art. 27.§ 1er. Toute demande d'autorisation de crémation est signée par la personne qualifiée pour pourvoir aux funérailles ou par son délégué. Un acte satisfaisant aux conditions de capacité et de forme des actes testamentaires, par lequel le défunt exprime la volonté formelle de faire incinérer ses restes mortels, peut tenir lieu de demande d'autorisation. § 2. L'autorisation doit être refusée par l'officier de l'état civil, par ses agents spécialement mandatés à cette fin de l'administration communale ou par le procureur du Roi si, par un acte satisfaisant aux

 Indien dit attest ontbreekt, wordt daarvan door de betrokken ambtenaar de reden opgegeven. Het verlof tot crematie wordt geweigerd of toegestaan door de Procureur des Konings aan wie de vraag tot crematie gericht is.

Art. 27.§ 1. Iedere aanvraag voor verlof tot crematie wordt ondertekend door degene die bevoegd is om in de lijkbezorging te voorzien of door zijn gemachtigde. Een akte, die voldoet aan de voorwaarden inzake bekwaamheid en gesteld is in de vorm van akten van uiterste wilsbeschikking, waarbij de overledene de uitdrukkelijke wens te kennen geeft zijn stoffelijk overschot te doen verbranden, kan als aanvraag om verlof gelden. § 2. Het verlof moet door de ambtenaar van de burgerlijke stand, door diens speciaal hiervoor gemachtigde beambten van het gemeentebestuur of door de Procureur des Konings geweigerd worden als de overledene in een akte, die voldoet aan de voorwaarden inzake bekwaamheid en gesteld
conditions de capacité et de forme des actes testamentaires, le défunt is in de vorm van de akten van uiterste wilsbeschikking, zijn voorkeur
a marqué sa préférence pour un autre mode de sépulture, ou s'il reçoit voor een andere wijze van teraardebestelling te kennen heeft gegeven,
notification de la requête prévue au § 4 du présent article. of als hij kennis heeft gekregen van het verzoek bedoeld in § 4 van
§ 3. Sans préjudice des dispositions du § 2 de l'article 28, dit artikel. § 3. Onverminderd het bepaalde in § 2 van artikel 28, mag het verlof
l'autorisation ne peut être délivrée avant l'expiration d'un délai de niet verleend worden voor het verstrijken van een termijn van
vingt-quatre heures prenant cours à la réception de la demande vierentwintig uren, ingaande met de ontvangst van de aanvraag om
d'autorisation. verlof.
§ 4. Toute personne intéressée par l'octroi ou le refus de § 4. Iedere persoon die bij het verlenen of de weigering van het
l'autorisation peut présenter à cet effet une requête au président du verlof belang heeft, kan daartoe bij de voorzitter van de rechtbank
tribunal de première instance. van eerste aanleg een verzoek indienen.
Le président compétent est celui du lieu où la demande d'autorisation De bevoegde voorzitter is die van de plaats waar de aanvraag om verlof
a été introduite. La requête est notifiée aux autres parties werd ingediend. Van het verzoek wordt kennisgegeven aan de partijen,
intéressées par l'octroi ou le refus de l'autorisation ainsi qu'à die bij het verlenen of de weigering van het verlof belang hebben,
l'officier de l'état civil ou au procureur du Roi à qui la demande alsmede aan de ambtenaar van de burgerlijke stand of aan de Procureur
d'autorisation a été présentée. des Konings, bij wie de aanvraag om verlof werd ingediend.
La requête est instruite et jugée comme en matière de référés, le Het verzoek wordt behandeld en beoordeeld als in kort geding, het
ministère public entendu. openbaar ministerie gehoord.

Art. 28.§ 1er. A la demande d'autorisation doit être joint un

Art. 28.§ 1. Bij de aanvraag om verlof moet een attest worden gevoegd
certificat dans lequel le médecin traitant ou le médecin qui a waarin de behandelende geneesheer of de geneesheer die het overlijden
constaté le décès indique s'il y a eu mort naturelle ou violente ou heeft vastgesteld, vermeldt of het overlijden te wijten is aan een
suspecte ou une cause de décès impossible à déceler. Lorsqu'il s'agit du corps d'une personne décédée dans une commune de la Région de Bruxelles-Capitale, et que le médecin visé à l'alinéa précédent a confirmé qu'il s'agit d'une mort naturelle, doit être joint, en outre, le rapport d'un médecin assermenté commis par l'officier de l'état civil ou par ses agents mandatés de l'administration communale pour vérifier les causes du décès, indiquant s'il y a eu mort naturelle ou violente ou suspecte ou une cause de décès impossible à déceler. Les honoraires et tous les frais y afférents du médecin commis par l'officier de l'état civil ou par ses agents mandatés de l'administration communale, sont à charge de la commune de la Région de Bruxelles-Capitale dans laquelle le défunt est inscrit dans le registre de la population, le registre des étrangers ou le registre d'attente ou, à défaut, dans laquelle le décès a eu lieu. natuurlijke of gewelddadige of verdachte of niet vast te stellen oorzaak. Betreft de aanvraag het lijk van een in een gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest overleden persoon, en heeft de in het bovenstaand lid bedoelde geneesheer bevestigd dat het een natuurlijk overlijden betreft, dan moet bovendien het verslag worden bijgevoegd van een beëdigd geneesheer door de ambtenaar van de burgerlijke stand of door diens gemachtigde beambten van het gemeentebestuur aangesteld om de doodsoorzaken na te gaan, in welk verslag wordt vermeld of het overlijden te wijten is aan een natuurlijke of gewelddadige of verdachte of niet vast te stellen oorzaak. Het ereloon en alle daaraan verbonden kosten van de door de ambtenaar van de burgerlijke stand of door diens gemachtigde beambten van het gemeentebestuur aangestelde geneesheer komen voor rekening van de gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waar de overledene is ingeschreven in het bevolkingsregister, in het vreemdelingenregister of in het wachtregister of, bij ontstentenis, daar waar het overlijden heeft plaatsgehad.
§ 2. Le dossier est transmis par l'officier de l'état civil au § 2. De ambtenaar van de burgerlijke stand zendt het dossier aan de
procureur du Roi de Bruxelles lorsqu'il existe des circonstances Procureur des Konings van Brussel wanneer omstandigheden het vermoeden
permettant de soupçonner qu'il y a eu mort violente ou suspecte ou une van een gewelddadige of verdachte of niet vast te stellen oorzaak van
cause de décès impossible à déceler ou lorsque, dans l'un des overlijden wettigen of wanneer de geneesheer in een van de onder § 1
documents exigés par le § 1er, le médecin n'a pu affirmer qu'il n'y voorgeschreven documenten, niet heeft kunnen bevestigen dat er geen
avait pas de signes ou indices de mort violente ou suspecte ou d'une tekens of aanwijzingen van een gewelddadige of verdachte of niet vast
cause de décès impossible à déceler. te stellen oorzaak van overlijden zijn.
Dans ce cas, la crémation ne peut être autorisée qu'après que le In dat geval kan verlof tot crematie eerst worden verleend nadat de
procureur du Roi a fait connaître à l'officier de l'état civil qu'il Procureur des Konings aan de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft
ne s'y oppose pas. laten weten dat hij er zich niet tegen verzet.

Art. 29.Le procureur du Roi procède aux investigations

Art. 29.De Procureur des Konings gaat over tot bijkomend onderzoek,
complémentaires, telle l'autopsie, avant de faire connaître à zoals de lijkschouwing, alvorens zijn standpunt over de wijze van
l'officier de l'état civil sa position quant au mode de sépulture. lijkbezorging te geven aan de ambtenaar van de burgerlijke stand.
La personne qualifiée pour pourvoir aux funérailles peut toujours De persoon die bevoegd is om in de lijkbezorging te voorzien, kan de
faire assister à l'autopsie un médecin de son choix. lijkschouwing steeds doen bijwonen door een geneesheer van haar of zijn keuze.

Art. 30.§ 1er. Les cendres des corps incinérés peuvent être

Art. 30.§ 1. De assen van de gecremeerde lijken kunnen in urnen
recueillies dans des urnes qui sont, dans l'enceinte du cimetière : worden geplaatst die binnen de omheining van de begraafplaats :
1° soit inhumées à au moins huit décimètres de profondeur ; 1° hetzij op ten minste acht decimeter diepte worden begraven ;
2° soit placées dans un columbarium. Les cendres des corps incinérés peuvent être : 1° soit dispersées sur une parcelle du cimetière réservée à cet effet ; 2° soit dispersées sur la mer territoriale contiguë au territoire de la Belgique. Dans tous les cas, les cendres du défunt sont traitées avec respect et dignité et ne peuvent faire l'objet d'aucune activité commerciale, à l'exception des activités afférentes à la dispersion ou à l'inhumation des cendres, ou à leur translation à l'endroit où elles seront conservées. § 2. Sauf si, par un acte satisfaisant aux conditions de capacité et de forme des actes testamentaires, le défunt a marqué sa préférence pour une autre destination, les cendres des corps incinérés peuvent à la demande de la personne qualifiée pour pourvoir aux funérailles : 1° être dispersées à un endroit autre que le cimetière. Cette dispersion ne peut toutefois se faire sur le domaine public, à l'exception du cimetière visé au § 1er. Par dérogation à cette disposition, la commune peut délimiter des zones, autres que le cimetière, où les cendres des corps incinérés peuvent être dispersées. S'il s'agit d'un terrain privé qui n'est pas la propriété du défunt ou 2° hetzij in een columbarium worden bijgezet. De assen van gecremeerde lijken kunnen : 1° hetzij worden uitgestrooid op een daartoe bestemd perceel van de begraafplaats ; 2° hetzij worden uitgestrooid op de aan het grondgebied van België grenzende territoriale zee. In alle gevallen worden de assen van de overledene met respect en eerbied behandeld en kunnen zij geen voorwerp uitmaken van een commerciële activiteit, met uitzondering van die activiteiten die verband houden met het uitstrooien of begraven van de assen of met het overbrengen ervan naar de plaats waar de assen bewaard zullen worden. § 2. Tenzij de overledene zijn voorkeur voor een andere bestemming uitgesproken heeft in een akte die voldoet aan de voorwaarden inzake bekwaamheid en gesteld is in de vorm van akten van uiterste wilsbeschikking, kunnen de assen van gecremeerde lijken op vraag van de persoon bevoegd om te zorgen voor de begrafenis : 1° worden uitgestrooid op een andere plaats dan de begraafplaats. Deze uitstrooiing kan evenwel niet gebeuren op het openbaar domein, uitgezonderd de begraafplaats bedoeld in § 1. Afwijkend van deze bepaling, kan de gemeente zones aanduiden, andere dan de begraafplaats, waar de assen van gecremeerde lijken mogen worden uitgestrooid. Indien het een privaat terrein betreft dat niet in eigendom is van de overledene of zijn nabestaanden, is een
de ses proches, une autorisation écrite préalable du propriétaire voorafgaande, schriftelijke toestemming van de eigenaar van het
dudit terrain est requise ; betrokken terrein vereist ;
2° être inhumées à un endroit autre que le cimetière, conformément aux 2° worden begraven op een andere plaats dan de begraafplaats,
dispositions prévues au § 1er, alinéa 1er, 1°. Cette inhumation ne overeenkomstig de bepalingen vervat in § 1, eerste lid, 1°. Deze
peut toutefois se faire sur le domaine public, à l'exception du begraving kan evenwel niet gebeuren op het openbaar domein,
cimetière visé aux § 1er. Par dérogation à cette disposition, la uitgezonderd de begraafplaats bedoeld in § 1. Afwijkend van deze
commune peut délimiter des zones, autres que le cimetière, où les bepaling, kan de gemeente zones aanduiden, andere dan de
cendres des corps incinérés peuvent être conservées ou inhumées dans begraafplaats, waar de assen van gecremeerde lijken mogen worden
une urne faite en matériel biodégradable. S'il s'agit d'un terrain bewaard of begraven in een urne gemaakt van biologisch afbreekbaar
materiaal. Indien het een privaat terrein betreft dat niet in eigendom
privé qui n'est pas la propriété du défunt ou de ses proches, une is van de overledene of zijn nabestaanden, is een voorafgaande,
autorisation écrite préalable du propriétaire dudit terrain est schriftelijke toestemming van de eigenaar van het betrokken terrein
requise ; vereist ;
3° être mises dans une urne à la disposition des proches pour être conservées à un endroit autre que le cimetière. S'il est mis fin à la conservation des cendres à un endroit autre que le cimetière, les cendres sont soit transférées par le proche qui en assure la conservation ou par ses héritiers en cas de décès de celui-ci, dans un cimetière pour y être inhumées, placées dans un columbarium ou dispersées, soit dispersées en mer territoriale contiguë au territoire de la Belgique, soit dispersées, conservées ou inhumées dans une urne faite en matériel biodégradable à un endroit autre que le cimetière, délimité par le conseil communal. La personne qui prend réception des cendres est responsable du respect 3° in een urne ter beschikking worden gesteld van de nabestaanden om te worden bewaard op een andere plaats dan de begraafplaats. Indien er een einde komt aan de bewaring van de assen op een andere plaats dan de begraafplaats, worden de assen door toedoen van de nabestaande die er de zorg voor heeft of zijn erfgenamen in geval van diens overlijden, ofwel naar een begraafplaats gebracht om er begraven, in een columbarium bijgezet of uitgestrooid te worden ofwel te worden uitgestrooid op de aan het grondgebied van België grenzende territoriale zee, ofwel bewaard of begraven in een urne gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal op een andere plaats dan een begraafplaats, aangeduid door de gemeenteraad. De persoon die de assen in ontvangst neemt, is verantwoordelijk voor
de ces dispositions. de naleving van deze bepalingen.
§ 3. Sans préjudice des dispositions des §§ 1er et 2, une partie symbolique des cendres du corps incinéré peut être confiée à leur demande, au conjoint, au cohabitant légal et aux parents ou alliés au premier et au second degré. Ces cendres doivent être insérées par l'établissement crématoire dans un récipient fermé et transportées de manière digne et décente. § 4. Le Gouvernement peut déterminer d'autres conditions auxquelles doivent répondre la conservation, l'inhumation ou la dispersion des cendres visées au présent article. Il fixe également les caractéristiques techniques des urnes destinées à être inhumées. § 3. Onverminderd de bepalingen van de paragrafen 1 en 2, mag een symbolische hoeveelheid van de assen van het gecremeerde lichaam worden toevertrouwd aan de echtgenoot, aan de wettelijk samenwonende partner, aan de bloed- of aanverwanten in de eerste en de tweede graad, op hun verzoek. Die assen moeten door het crematorium in een gesloten houder worden geplaatst en op waardige en fatsoenlijke wijze worden vervoerd. § 4. De Regering kan nadere voorwaarden bepalen waaraan de bewaringen, begravingen of uitstrooiingen van de assen, bedoeld in dit artikel, moeten voldoen. Zij legt tevens de technische kenmerken vast van de urnen die bestemd zijn om te worden begraven.
Section 4. - Des signes indicatifs de sépulture Afdeling 4. - Graftekens

Art. 31.Sauf volonté contraire du défunt ou opposition de ses

Art. 31.Tenzij de overledene anders heeft beschikt of zijn
proches, toute personne a le droit de faire placer sur la tombe de son nabestaanden zich ertegen verzetten, heeft eenieder het recht op het
parent ou de son ami un signe indicatif de sépulture sans préjudice du graf van zijn verwante of vriend een grafteken te doen plaatsen zonder
droit du titulaire de la concession. afbreuk te doen aan het recht van de concessiehouder.
Le conseil communal ou l'organe compétent de l'intercommunale règle De gemeenteraad of het bevoegde orgaan van de intercommunale regelt de
l'exercice de ce droit et, notamment, tout ce qui concerne la uitoefening van dat recht en inzonderheid alles wat betrekking heeft
dimension des signes de sépulture et la nature des matériaux à op de afmetingen van de graftekens en de aard van de te gebruiken
utiliser. materialen.

Art. 32.Lorsqu'il est mis fin à une concession de sépulture ou

Art. 32.Wanneer aan een grafconcessie een einde wordt gemaakt of geen
lorsque la demande de transfert prévue à l'article 12 n'a pas été aanvraag om overbrenging als bedoeld in artikel 12 is ingediend,
introduite, les signes indicatifs de sépulture non enlevés ainsi que worden de niet weggenomen graftekens en de eventueel nog bestaande
les constructions souterraines qui subsisteraient deviennent propriété de la commune ou de l'intercommunale. Lorsque des terrains non concédés doivent être utilisés pour de nouvelles inhumations, un avis, affiché aux accès de ces terrains et à l'entrée des cimetières, informe les intéressés du délai pendant lequel ils peuvent enlever les signes indicatifs de sépulture ; à l'expiration de ce délai, ou de la prorogation, la commune ou l'intercommunale devient propriétaire des matériaux. Le délai visé à l'alinéa précédent est fixé ou prorogé par la commune ou l'organe compétent de l'intercommunale qui gère le cimetière. Pour ondergrondse bouwwerken eigendom van de gemeente of van de intercommunale. Wanneer niet-geconcedeerde gronden voor nieuwe begravingen moeten worden gebruikt, wordt door middel van een aan de toegangen tot die gronden en aan de ingang van de begraafplaats aangeplakt bericht aan de belanghebbenden kennisgegeven van de termijn gedurende welke zij de graftekens mogen wegnemen ; bij het verstrijken van die termijn of van de toegestane verlenging worden de materialen eigendom van de gemeente of van de intercommunale. De in het vorige lid bedoelde termijn wordt bepaald of verlengd door de gemeente of het bevoegde orgaan van de intercommunale die de
ce qui est de la commune, l'organe compétent est le collège des begraafplaats beheert. Voor de gemeente is het bevoegd orgaan het
bourgmestre et échevins. college van burgemeester en schepenen.
Le collège des bourgmestre et échevins règle la destination des Het college van burgemeester en schepenen regelt de bestemming van het
matériaux attribués à la commune. aan de gemeente toevallend materiaal.

Art. 33.Le collège des bourgmestre et échevins ou l'organe compétent

Art. 33.Het college van burgemeester en schepenen of het bevoegde
de l'intercommunale établit une liste des sépultures d'importance orgaan van de intercommunale maakt een lijst van de graven met een
historique locale qui peuvent être considérées comme des éléments du plaatselijk historisch belang op, die als elementen van het onroerend
patrimoine immobilier. En cas de décès du titulaire et des vermogen beschouwd kunnen worden. Bij overlijden van de titularis en
bénéficiaires de la concession et en l'absence d'héritiers, les van de begunstigden van de concessie en in afwezigheid van erfgenamen,
sépultures sont conservées et entretenues par l'autorité communale ou worden de graven gedurende dertig jaar bewaard en onderhouden door de
par l'organe compétent de l'intercommunale pendant trente ans. Ce gemeentelijke overheid of het bevoegde orgaan van de intercommunale.
délai peut être prorogé. Die termijn kan worden verlengd.
Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale fixe les modalités De Brusselse Hoofdstedelijke Regering bepaalt de modaliteiten voor het
d'établissement de la liste des sépultures d'importance historique opmaken van de lijst van de graven met een plaatselijk historisch
locale. belang.
Section 5. - Des lieux publics adaptés à la tenue de cérémonies Afdeling 5. - Publieke plaatsen aangepast voor het houden van neutrale
funéraires neutres uitvaartplechtigheden

Art. 34.§ 1er. Les communes peuvent mettre à disposition sur leur territoire, ou sur le territoire d'une ou plusieurs communes proches avec lesquelles elles concluent une convention, une ou plusieurs salles adaptées à la tenue de cérémonies funéraires neutres. § 2. Dans ce cas, la commune ou les communes associées déterminent les modalités de la mise à disposition de ces salles et veillent à faciliter les démarches en la matière. Les communes peuvent toutefois refuser l'accès à ces lieux si le défunt ou ses ayants droit ne sont pas domiciliés dans la commune ou dans une des communes associées. § 3. L'occupation de ces lieux peut faire l'objet d'une redevance dont le montant est déterminé par la commune ou les communes associées. CHAPITRE V. - Dispositions abrogatoires, transitoires et finales

Art. 34.§ 1. De gemeenten kunnen op hun grondgebied, of op het grondgebied van één of meer aangrenzende gemeenten waarmee ze een overeenkomst hebben gesloten, één of meer neutrale publieke ruimten aanduiden, geschikt voor het houden van uitvaartplechtigheden. § 2. In dat geval bepalen de gemeente of aangesloten gemeenten de modaliteiten van de terbeschikkingstelling van deze ruimten en zien erop toe de stappen in deze materie te vereenvoudigen. De gemeenten kunnen evenwel weigeren tegemoet te komen aan een vraag tot terbeschikkingstelling van deze ruimten indien de overledene of zijn rechthebbenden niet gedomicilieerd zijn in de gemeente of een aangesloten gemeente. § 3. De bezetting van deze ruimten kan het voorwerp uitmaken van een vergoeding waarvan het bedrag wordt vastgesteld door de gemeente of de aangesloten gemeenten. HOOFDSTUK V. - Opheffende-, overgangs- en slotbepalingen

Art. 35.Les dispositions de la présente ordonnance ne portent pas

Art. 35.De bepalingen van deze ordonnantie doen geen afbreuk aan de
préjudice aux usages relatifs à l'inhumation des membres de la famille gebruiken in verband met de bijzetting van leden van het vorstenhuis
royale, ni aux usages relatifs à l'inhumation des chefs de diocèse en in verband met de bijzetting van de hoofden van bisdommen in hun
dans leur cathédrale. kathedraal.

Art. 36.Le Gouvernement peut déroger aux dispositions de la présente

Art. 36.De Regering kan van de bepalingen van deze ordonnantie
ordonnance, soit pour assurer l'exécution de conventions afwijken, ofwel met het oog op de uitvoering van internationale
internationales, soit en vue d'assurer la protection des populations verdragen, ofwel met het oog op de bescherming van de bevolking tegen
contre les dangers de propagation des maladies infectieuses ou de de gevaren van verspreiding van besmettelijke ziekten of van
contamination par radiations ionisantes. besmetting door ioniserende stralingen.

Art. 37.Sans préjudice d'autres dispositions légales et notamment des

Art. 37.Zonder afbreuk te doen aan andere wettelijke bepalingen en
articles 315, 340, 453 et 526 du Code pénal, les infractions aux meer bepaald aan de artikelen 315, 340, 453 en 526 van het
dispositions de la présente ordonnance sont punies de peines de police Strafwetboek, wordt de overtreding van de bepalingen van deze
ou d'amendes administratives arrêtées par le conseil communal. ordonnantie bestraft met politiestraffen of met administratieve
geldboetes vastgesteld door de gemeenteraad.

Art. 38.Sont abrogées :

Art. 38.Worden opgeheven :
1° la loi du 20 juillet 1971 sur les funérailles et sépultures, à 1° de wet van 20 juli 1971 op de begraafplaatsen en de lijkbezorging,
l'exception des articles 15bis, § 2, alinéa 2, et 23bis ; met uitzondering van de artikelen 15bis, § 2, tweede lid, en 23bis ;
2° l'ordonnance de 29 novembre 2007 portant fixation des modes de 2° de ordonnantie van 29 november 2007 tot vaststelling van de wijzen
sépulture, de la destination des cendres ainsi que des rites de la van lijkbezorging, de asbestemming en de rituelen van de
conviction philosophique pour les funérailles pouvant figurer dans levensbeschouwing voor de uitvaartplechtigheid die kunnen opgenomen
l'acte de dernières volontés. worden in de laatste wilsbeschikking.

Art. 39.Les communes et associations intercommunales disposent d'un

Art. 39.Gemeenten en intercommunale verenigingen beschikken over een
délai de 10 ans, à dater du 1er janvier 2019, pour se conformer au termijn van 10 jaar die ingaat op 1 januari 2019 om zich in regel te
prescrit de l'article 3, alinéa 8. stellen met het voorschrift van artikel 3, achtste lid.

Art. 40.La communication et le cas échéant la signature des données

Art. 40.De communicatie en waar nodig de betekening van de gegevens
relatives aux autorisations d'inhumation et de crémation visées par la betreffende de verloven tot begraving en crematie voorzien door deze
présente ordonnance, peuvent être remplacées par une procédure ordonnantie, kunnen vervangen worden door een door de Regering
électronique, fixée par le Gouvernement qui garantit de manière vastgestelde elektronische procedure die op een aantoonbare wijze de
démontrable l'authenticité et l'intégrité de ces données. authenticiteit en de integriteit van de gegevens waarborgt.
Promulguons la présente ordonnance, ordonnons qu'elle soit publiée au Kondigen deze ordonnantie af, bevelen dat ze in het Belgisch
Moniteur belge. Staatsblad zal worden bekendgemaakt.
Bruxelles, le 29 novembre 2018. Brussel, 29 november 2018.
Le Ministre-Président du Gouvernement de la Région de De Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Bruxelles-Capitale, chargé des Pouvoirs locaux, du Développement belast met Plaatselijke Besturen, Territoriale Ontwikkeling, Stedelijk
territorial, de la Politique de la ville, des Monuments et Sites, des Beleid, Monumenten en Landschappen, Studentenaangelegenheden,
Affaires étudiantes, du Tourisme, de la Fonction publique, de la Toerisme, Openbaar Ambt, Wetenschappelijk Onderzoek en Openbare
Recherche scientifique et de la Propreté publique, Netheid,
R. VERVOORT R. VERVOORT
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
des Finances, du Budget, des Relations extérieures et de la Financiën, Begroting, Externe Betrekkingen en
Coopération au Développement, Ontwikkelingssamenwerking,
G. VANHENGEL G. VANHENGEL
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
de l'Emploi, de l'Economie et de la Lutte contre l'Incendie et l'Aide Tewerkstelling, Economie en Brandbestrijding en Dringende Medische
médicale urgente, Hulp,
D. GOSUIN D. GOSUIN
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
de la Mobilité et des Travaux publics, Mobiliteit en Openbare Werken,
P. SMET P. SMET
La Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
chargée du Logement, de la Qualité de Vie, de l'Environnement et de l'Energie, Huisvesting, Levenskwaliteit, Leefmilieu en Energie,
C. FREMAULT C. FREMAULT
_______ _______
Note Nota
Documents du Parlement : Documenten van het Parlement :
Session ordinaire 2017-2018 Gewone zitting 2017-2018
A-723/1 Projet d'ordonnance. A-723/1 Ontwerp van ordonnantie.
Session ordinaire 2018-2019 Gewone zitting 2018-2019
A-723/2 Rapport. A-723/2 Verslag.
A-723/3 Amendement après rapport. A-723/3 Amendement na verslag.
Compte rendu intégral : Integraal verslag :
Discussion et adoption : séance du vendredi 9 novembre 2018. Bespreking en aanneming : vergadering van vrijdag 9 november 2018.
^