Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Ordonnance du 25/04/2019
← Retour vers "Ordonnance-cadre visant à assurer une politique de diversité et de lutte contre les discriminations au sein de la fonction publique locale bruxelloise "
Ordonnance-cadre visant à assurer une politique de diversité et de lutte contre les discriminations au sein de la fonction publique locale bruxelloise Kaderordonnantie met het oog op een beleid voor de bevordering van diversiteit en de bestrijding van discriminatie bij de Brusselse plaatselijke ambtenarij
REGION DE BRUXELLES-CAPITALE BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
25 AVRIL 2019. - Ordonnance-cadre visant à assurer une politique de 25 APRIL 2019. - Kaderordonnantie met het oog op een beleid voor de
diversité et de lutte contre les discriminations au sein de la bevordering van diversiteit en de bestrijding van discriminatie bij de
fonction publique locale bruxelloise (1) Brusselse plaatselijke ambtenarij (1)
Le Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale a adopté et Nous, Het Brusselse Hoofdstedelijke Parlement heeft aangenomen en Wij,
Gouvernement, sanctionnons ce qui suit : Regering, bekrachtigen, het geen volgt :
CHAPITRE Ier. - Dispositions générales HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen

Article 1er.La présente ordonnance règle une matière visée à

Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid zoals bedoeld in

l'article 39 de la Constitution. artikel 39 van de Grondwet.

Art. 2.La présente ordonnance transpose les directives européennes

Art. 2.Met deze ordonnantie worden de volgende Europese richtlijnen

suivantes : omgezet :
1° la directive 2000/43/CE du Conseil du 29 juin 2000 relative à la 1° Richtlijn 2000/43/EG van de Raad van 29 juni 2000 houdende
mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement entre les toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen
personnes sans distinction de race ou d'origine ethnique; ongeacht ras of etnische afstamming;
2° la directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000, portant 2° Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot
création d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid
matière d'emploi et de travail; en beroep;
3° la directive 2006/54/CE du Parlement européen et du Conseil du 5 3° Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5
juillet 2006 relative à la mise en oeuvre du principe de l'égalité des juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke
chances et de l'égalité de traitement entre hommes et femmes en kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en
matière d'emploi et de travail. beroep. In deze ordonnantie wordt voor alle geslachten de mannelijke woordvorm
L'usage du masculin dans la présente ordonnance est épicène. gebruikt.
CHAPITRE II. - Objectifs HOOFDSTUK II. - Doelstellingen

Art. 3.La présente ordonnance fixe le cadre général pour la promotion

Art. 3.Deze ordonnantie bepaalt het algemeen kader voor het

de la diversité et la lutte contre la discrimination dans la fonction bevorderen van diversiteit en het bestrijden van discriminatie in de
publique locale de la Région de Bruxelles-Capitale. plaatselijke ambtenarij van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
CHAPITRE III. - Définitions HOOFDSTUK III. - Definities

Art. 4.Pour l'application de la présente ordonnance, il faut entendre

Art. 4.Voor de toepassing van deze ordonnantie, wordt verstaan onder

par : :
1° administrations locales : 1° lokaal bestuur :
a) les communes; a) de gemeenten;
b) les intercommunales; b) de intercommunales;
c) les régies communales autonomes; c) de autonome gemeentebedrijven;
d) les ASBL communales; d) de gemeentelijke vzw's;
2° ASBL communale : une ASBL est réputée communale dès qu'elle remplit 2° gemeentelijke vzw : een vzw wordt als gemeentelijk beschouwd
l'une des conditions suivantes : wanneer ze voldoet aan één van de volgende voorwaarden :
-un ou plusieurs de ses organes est composé, pour plus de la moitié, -één of meer van haar organen is voor meer dan de helft samengesteld
des membres du conseil communal siégeant en cette qualité ou de uit leden van de gemeenteraad die zetelen in die hoedanigheid of door
membres proposés par le conseil communal; de gemeenteraad voorgedragen leden;
- la commune ou ses représentants directs ou indirects disposent de la - de gemeente of haar directe of indirecte vertegenwoordigers
majorité des voix dans un ou plusieurs organes de gestion; beschikken over een stemgerechtigde meerderheid in één of meer
bestuursorganen;
3° emploi contractuel : tout emploi qui n'est pas statutaire, tant 3° contractuele betrekking : iedere betrekking die niet statutair is,
pour le travail salarié que pour le travail non salarié, le travail zowel voor arbeid al dan niet in loondienst, arbeid in het kader van
presté dans le cadre de conventions de stage, d'apprentissage, stageovereenkomsten, leerovereenkomsten,
d'immersion professionnelle et de premier emploi ou le travail beroepsinlevingsovereenkomsten en startbaanovereenkomsten of arbeid
indépendant; als zelfstandige;
4° Actiris : organisme d'intérêt public de catégorie B, réglementé par 4° Actiris : instelling van openbaar nut van categorie B, geregeld
l'ordonnance du 18 janvier 2001 portant organisation et fonctionnement door de ordonnantie van 18 januari 2001 houdende organisatie en
d'Actiris; werking van Actiris;
5° plan diversité : dispositif de mesures destinées à favoriser la 5° diversiteitsplan : geheel van maatregelen ter bevordering van de
représentation de l'ensemble des composantes de la population et à vertegenwoordiging van alle bevolkingsgroepen en ter bestrijding van
lutter contre la discrimination dans l'emploi dans les administrations discriminatie in de tewerkstelling bij de plaatselijke besturen;
locales; 6° consultant en diversité : agent d'Actiris ayant pour mission 6° diversiteitsconsulent : personeelslid van Actiris van wie de
d'accompagner les administrations locales dans la création, la mise en opdracht erin bestaat de plaatselijke besturen te begeleiden in de
oeuvre et l'évaluation d'un plan diversité; uitwerking, toepassing en evaluatie van een diversiteitsplan;
7° le Gouvernement : le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale; 7° de Regering : de Brusselse Hoofdstedelijke Regering;
8° quartiers du territoire couvert par la Région de Bruxelles-Capitale 8° wijken van het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest :
: l'ensemble des quartiers statistiques de la Région de alle statistische wijken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als
Bruxelles-Capitale définis par l'Institut national de Statistiques; gedefinieerd door het Nationaal Instituut voor de Statistiek;
9° travailleur : chaque membre du personnel qui travaille dans les 9° werknemer : elk personeelslid dat, al dan niet bezoldigd, werkt bij
administrations locales telles que visées au point 1°, à titre de plaatselijke besturen als bedoeld in punt 1° ;
rémunéré ou non;
10° relations de travail : les relations qui incluent, entre autres, 10° arbeidsbetrekkingen : de betrekkingen die onder meer de
l'emploi, les conditions d'accès à l'emploi, les conditions de travail werkgelegenheid, de voorwaarden voor toegang tot arbeid, de
et les réglementations de licenciement, et ceci : arbeidsvoorwaarden, en de ontslagregelingen omvatten, en dit :
- tant pour le travail salarié, que pour le travail non salarié, le - zowel voor arbeid al dan niet in loondienst, arbeid in het kader van
travail presté dans le cadre de conventions de stage, d'apprentissage, stageovereenkomsten, leerovereenkomsten,
d'immersion professionnelle et de premier emploi ou le travail beroepsinlevingsovereenkomsten en startbaanovereenkomsten of arbeid
indépendant; als zelfstandige;
- à tous les niveaux de la hiérarchie professionnelle et pour toutes - voor alle niveaus van de beroepshiërarchie en voor alle
les branches d'activité; activiteitstakken;
- indépendamment du régime contractuel ou statutaire de la personne - ongeacht de contractuele of statutaire regeling van de persoon die
prestant du travail; arbeid verricht;
11° critères protégés : l'âge, l'orientation sexuelle, l'état civil, 11° beschermde criteria : leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke
la naissance, la fortune, les convictions religieuses, philosophiques stand, geboorte, vermogen, godsdienstige, levensbeschouwelijke,
ou politiques, les convictions syndicales, la langue, l'état de santé, politieke of vakbondsovertuigingen, taal, gezondheidstoestand,
un handicap, une caractéristique physique ou génétique, le sexe, la handicap, fysieke of genetische eigenschap, geslacht, zwangerschap,
grossesse, l'accouchement, la maternité, le changement de sexe, bevalling, moederschap, geslachtsverandering, identiteit en
l'identité et l'expression de genre, la nationalité, une prétendue genderuiting, nationaliteit, een zogenaamd ras, huidskleur, afkomst,
race, la couleur de peau, l'ascendance, l'origine nationale, ethnique, nationale of etnische afstamming, sociale afkomst of positie;
ou l'origine ou condition sociale;
12° distinction directe : une distinction directe se produit lorsque, 12° direct onderscheid : er is sprake van een direct onderscheid
sur la base d'un des critères protégés, une personne est traitée de wanneer een persoon op basis van één van de beschermde criteria minder
manière moins favorable qu'une autre personne ne l'est, ne l'a été ou gunstig behandeld wordt dan een andere persoon in een vergelijkbare
ne le serait dans une situation comparable; situatie behandeld wordt, werd of zou worden;
13° discrimination directe : distinction directe, fondée sur l'un des 13° directe discriminatie : direct onderscheid op grond van een
critères protégés, qui ne peut être justifiée sur la base des beschermd criterium dat niet gerechtvaardigd kan worden op grond van
dispositions de la section II; de bepalingen van afdeling II;
14° distinction indirecte : une distinction indirecte se produit 14° indirect onderscheid : een indirect onderscheid doet zich voor
lorsqu'une disposition, un critère ou une pratique apparemment neutre wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze
est susceptible d'entraîner, par rapport à d'autres personnes, un personen gekenmerkt door een beschermd criterium, in vergelijking met
désavantage particulier pour des personnes caractérisées par l'un des andere personen bijzonder kan benadelen;
critères protégés;
15° discrimination indirecte : distinction indirecte fondée sur l'un 15° indirecte discriminatie : indirect onderscheid op grond van een
des critères protégés, qui ne peut être justifiée sur la base des beschermd criterium dat niet gerechtvaardigd kan worden op grond van
dispositions de la section II; de bepalingen van afdeling II;
16° harcèlement : comportement non désiré qui est lié à un des 16° intimidatie : ongewenst gedrag dat met één van de beschermde
critères protégés, et qui a pour objet ou pour effet de porter criteria verband houdt, en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid
atteinte à la dignité d'une personne et de créer un environnement van de persoon wordt aangetast en een bedreigende, vijandige,
intimidant, hostile, dégradant, humiliant ou offensant; beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd;
17° harcèlement sexuel : comportement non désiré à connotation 17° seksuele intimidatie : ongewenst gedrag met een seksuele
sexuelle, s'exprimant physiquement, verbalement ou non verbalement, connotatie, dat fysiek, verbaal of non-verbaal tot uiting komt, met
qui a pour objet ou pour effet de porter atteinte à la dignité d'une als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast,
personne, en particulier lorsqu'un environnement intimidant, hostile, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende,
dégradant, humiliant ou offensant est créé; vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd;
18° aménagements raisonnables : les mesures appropriées, prises en 18° redelijke aanpassingen : passende maatregelen die in een concrete
fonction des besoins dans une situation concrète, pour permettre à une personne handicapée d'accéder à un emploi, de l'exercer ou d'y progresser, sauf si ces mesures imposent à l'égard de l'employeur une charge disproportionnée. Cette charge n'est pas disproportionnée lorsqu'elle est compensée de façon suffisante par des mesures existant dans le cadre de la politique publique menée concernant les personnes handicapées; 19° injonction de discriminer : tout comportement qui consiste à enjoindre quiconque de pratiquer une discrimination sur la base d'un des critères protégés, à l'encontre d'une personne, d'un groupe, d'une communauté ou de l'un de ses membres; 20° action positive : toute mesure spécifique autorisée par le Gouvernement et destinée à prévenir ou à compenser les désavantages liés à un ou plusieurs critères protégés, en vue de garantir la pleine égalité dans la pratique; 21° exigence professionnelle essentielle et déterminante : une exigence professionnelle est essentielle et déterminante uniquement lorsque : - une caractéristique déterminée, liée à un critère protégé, est essentielle et déterminante pour l'exercice d'activités professionnelles, en raison de la nature des activités professionnelles spécifiques concernées ou du contexte dans lequel celles-ci sont exécutées, et; - l'exigence repose sur un objectif légitime et est proportionnée par rapport à celui-ci; 22° dispositions : les actes administratifs, les dispositions reprises dans les conventions individuelles ou collectives et les dispositions situatie en naargelang de behoefte worden getroffen om een person met een handicap in staat te stellen toegang te hebben tot tewerkstelling, er deel aan te nemen en erin vooruit te komen, tenzij deze maatregelen een onevenredige belasting vormen voor de werkgever. Wanneer die belasting in voldoende mate wordt gecompenseerd door bestaande maatregelen in het kader van het gevoerde overheidsbeleid inzake personen met een handicap, mag zij niet als onevenredig worden beschouwd; 19° opdracht tot discrimineren : elke handelwijze die er in bestaat wie ook opdracht te geven een persoon, een groep, een gemeenschap of één van hun leden te discrimineren op grond van één van de beschermde criteria; 20° positieve actie : elke specifieke, door de Regering gemachtigde maatregel die tot doel heeft de nadelen verbonden aan één of meer beschermde criteria te voorkomen of te compenseren om in de praktijk volledige gelijkheid te waarborgen; 21° wezenlijke en bepalende beroepsvereiste : van een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste kan slechts sprake zijn wanneer : - een bepaald kenmerk, dat verband houdt met een beschermd criterium, vanwege de aard van de betrokken specifieke beroepsactiviteiten of de context waarin deze worden uitgevoerd, wezenlijk en bepalend is voor de uitoefening van die activiteiten, en; - de vereiste berust op een legitieme doelstelling en daarmee evenredig is; 22° bepalingen : de administratieve handelingen, de bepalingen opgenomen in individuele of collectieve overeenkomsten, evenals de
figurant dans des documents établis de manière unilatérale; bepalingen opgenomen in eenzijdig uitgevaardigde documenten;
23° groupement d'intérêt : 23° belangenverenigingen :
1) tout établissement d'utilité publique et toute association, 1) elke instelling van openbaar nut, organisatie en vereniging die op
jouissant de la personnalité juridique depuis au moins trois ans à la de dag van de feiten ten minste drie jaar rechtspersoonlijkheid bezit
date des faits, et se proposant par ses statuts de défendre les Droits en zich statutair tot doel stelt de Rechten van de Mens te verdedigen
de l'Homme et de combattre la discrimination; of discriminatie te bestrijden;
2) les organisations syndicales représentatives au sens de la loi du 2) de representatieve vakorganisaties in de zin van de wet van 19
19 décembre 1974 réglant les relations entre les autorités publiques december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en
et les syndicats de leurs personnels; de vakbonden van haar personeel;
3) les organisations syndicales représentatives au sein de l'organe de 3) de representatieve vakorganisaties in het aangewezen orgaan van
concertation syndicale désigné pour les administrations, services ou vakbondsoverleg voor de administraties, diensten en instellingen
institutions pour lesquels la loi du 19 décembre 1974 réglant les waarop de wet van 19 december 1974 tot regeling van de betrekkingen
relations entre les autorités publiques et les syndicats des agents
relevant de ces autorités n'est pas d'application; tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel niet van
24° Unia : le Centre interfédéral pour l'égalité des chances et la toepassing is; 24° Unia : het interfederaal Centrum voor gelijke kansen en
lutte contre le racisme et les discriminations, créé par l'accord de bestrijding van discriminatie en racisme, opgericht door het
coopération du 12 juin 2013 entre l'autorité fédérale, les Régions et samenwerkingsakkoord van 12 juni 2013 tussen de federale overheid, de
les Communautés visant à créer un Centre interfédéral pour l'égalité Gewesten en de Gemeenschappen voor de oprichting van het interfederaal
des chances et la lutte contre le racisme et les discriminations sous Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en
la forme d'une institution commune au sens de l'article 92bis de la racisme onder de vorm van een gemeenschappelijke instelling zoals
loi spéciale de réformes institutionnelles du 8 août 1980. bedoeld in artikel 92bis van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot
hervorming der instellingen.

Art. 5.§ 1er. Pour l'application de la présente ordonnance, une

Art. 5.§ 1. Voor de toepassing van deze ordonnantie wordt een direct

distinction directe fondée sur la grossesse, l'accouchement et la onderscheid op basis van zwangerschap, de bevalling en het moederschap
maternité est assimilée à une distinction directe fondée sur le sexe. gelijkgesteld aan een direct onderscheid gebaseerd op geslacht.
§ 2. Pour l'application de la présente ordonnance, une distinction § 2. Voor de toepassing van deze ordonnantie wordt een direct
directe fondée sur le changement de sexe est assimilée à une onderscheid gebaseerd op een geslachtsverandering gelijkgesteld aan
distinction directe fondée sur le sexe. een direct onderscheid gebaseerd op geslacht.
§ 3. Pour l'application de la présente ordonnance, une distinction § 3. Voor de toepassing van deze ordonnantie wordt een direct
directe fondée sur l'identité de genre ou l'expression de genre est onderscheid gebaseerd op een genderidentiteit of genderuiting
assimilée à une distinction directe fondée sur le sexe. gelijkgesteld aan een direct onderscheid gebaseerd op geslacht.
CHAPITRE IV. - Promotion de la diversité dans les administrations HOOFDSTUK IV. - Bevordering van diversiteit bij de Brusselse
locales bruxelloises plaatselijke besturen

Art. 6.§ 1er. Chaque administration locale est tenue d'élaborer un

Art. 6.§ 1. Elk plaatselijk bestuur dient een actieplan diversiteit

plan d'action diversité qui a une durée de deux ans. Ces plans uit te werken met een looptijd van twee jaar. Deze actieplannen worden
d'action sont établis en concertation avec les délégations de opgesteld in overleg met de afvaardigingen van werknemers in de
travailleurs au sein des administrations locales dont le nombre de plaatselijke besturen met meer dan 49 werknemers.
travailleurs est supérieur à 49.
§ 2. Afin d'assurer l'élaboration, la mise en oeuvre et l'évaluation § 2. Met het oog op de opstelling, uitvoering en evaluatie van dit
de ce plan d'action, chaque administration locale est tenue de : actieplan moet elk plaatselijk bestuur :
1° désigner un membre du personnel chargé du plan d'action diversité, 1° een personeelslid aanwijzen dat belast is met het actieplan
le « manager de la diversité »; diversiteit, de « diversiteitsmanager »;
2° créer une commission d'accompagnement diversité. 2° een begeleidingscommissie diversiteit oprichten.
§ 3. Dans les limites des crédits budgétaires régionaux, le § 3. Binnen de perken van de gewestelijke begrotingskredieten kent de
Gouvernement attribue un subside aux administrations locales telles
que définies à l'article 4, 1° et 2°, afin de promouvoir la diversité Regering een subsidie toe aan de in artikel 4, 1° en 2°, bepaalde
au sein de ceux-ci. Ce subside est attribué aux administrations plaatselijke besturen om de diversiteit bij deze instellingen te
locales telles que définies à l'article 4, 1° et 2°, qui, au cours bevorderen. Deze subsidie wordt toegekend aan de in artikel 4, 1° en
d'une année civile, engagent dans des emplois contractuels un minimum 2°, bepaalde plaatselijke besturen die tijdens een kalenderjaar voor
de 10 % de demandeurs d'emploi issus des quartiers bruxellois dont le contractuele betrekkingen minstens 10 % werkzoekenden in dienst nemen
taux de chômage de la population est égal ou supérieur à la moyenne de die afkomstig zijn uit Brusselse wijken met een werkloosheidsgraad die
gelijk is aan of hoger ligt dan het gemiddelde van het Brussels
la Région de Bruxelles-Capitale. Hoofdstedelijk Gewest.
§ 4. Dans les limites des crédits budgétaires régionaux, le montant du § 4. Binnen de perken van de gewestelijke begrotingskredieten wordt
subside visé au paragraphe 3 est augmenté lorsque l'administration het bedrag van de subsidie zoals bedoeld in paragraaf 3 verhoogd als
locale possède un plan de diversité en activité lors du recrutement. het plaatselijk bestuur over een diversiteitsplan beschikt dat actief is op het moment van de aanwerving.
Seules les administrations communales inscrites dans une procédure Alleen de gemeentebesturen die zijn opgenomen in een procedure voor
d'élaboration d'un plan d'action diversité sont éligibles au subside. het uitwerken van een actieplan diversiteit komen in aanmerking voor
Les institutions visées à l'article 4, 1° et 2°, disposeront d'une de subsidie. De in artikel 4, 1° en 2°, bedoelde instellingen
période d'adaptation de 12 mois afin de se mettre en conformité avec beschikken over een aanpassingsperiode van 12 maanden om zich in regel
la présente ordonnance. te stellen met deze ordonnantie.
Les montants de subsidiation par engagement et en fonction des durées De subsidiebedragen per indienstneming en volgens de duur van de
d'engagement et du type de contrat sont déterminés par le Gouvernement indienstneming en de soort overeenkomst worden bepaald door de
dans les six mois de l'entrée en vigueur de la présente ordonnance. Regering binnen zes maanden na de inwerkingtreding van deze

Art. 7.Les consultants en diversité d'Actiris assistent les managers

ordonnantie.

Art. 7.De diversiteitsconsulenten van Actiris staan de

de la diversité des administrations locales dans l'élaboration, la diversiteitsmanagers van de plaatselijke besturen bij in het
mise en oeuvre et l'évaluation des plans diversité. uitwerken, toepassen en evalueren van de diversiteitsplannen.

Art. 8.Le Gouvernement donne mandat à un organe pour coordonner

Art. 8.De Regering verleent een mandaat aan een orgaan voor de

l'échange de bonnes pratiques au sein du réseau des managers de la coördinatie van de uitwisseling van goede praktijken binnen het
diversité des administrations locales bruxelloises et organiser des
actions de formation, information et sensibilisation à la diversité à netwerk van diversiteitsmanagers van de Brusselse plaatselijke
destination des managers de la diversité des administrations locales besturen en het organiseren van opleidings-, informatie- en
de la Région de Bruxelles-Capitale. sensibiliseringsacties ten behoeve van de diversiteitsmanagers van de
plaatselijke besturen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Art. 9.Les administrations locales transmettent automatiquement

Art. 9.De plaatselijke besturen delen hun werkaanbiedingen

toutes leurs offres d'emploi à Actiris. automatisch mee aan Actiris.

Art. 10.§ 1er. Le dispositif des plans de diversité fait l'objet

Art. 10.§ 1. Het systeem van de diversiteitsplannen maakt het

d'une évaluation. voorwerp uit van evaluatie.
§ 2. Aux fins de l'évaluation du dispositif des plans de diversité, un § 2. Voor de evaluatie van het systeem van de diversiteitsplannen,
comité d'évaluation est créé. Le Gouvernement arrête la composition et wordt een evaluatiecomité opgericht. De Regering stelt de
les missions de ce comité d'évaluation. samenstelling en de opdrachten van dit evaluatiecomité vast.
§ 3. Le Gouvernement arrête le contenu de l'évaluation du dispositif § 3. De Regering stelt de inhoud vast van de evaluatie van het systeem
des plans de diversité. van de diversiteitsplannen.

Art. 11.Le Gouvernement arrête le contenu minimal des plans de

Art. 11.De Regering stelt de minimaal vereiste inhoud van de

diversité, la procédure pour leur adoption ainsi que la description de diversiteitsplannen, de goedkeuringsprocedure ervan en de
fonction du manager de la diversité visé à l'article 6, § 2, 1°, dans functiebeschrijving van de in artikel 6, § 2, 1°, bedoelde
les six mois de l'entrée en vigueur de la présente ordonnance. diversiteitsmanager vast binnen de zes maanden na de inwerkingtreding
CHAPITRE V. - Lutte contre la discrimination dans les administrations van deze ordonnantie. HOOFDSTUK V. - Bestrijding van discriminatie bij de plaatselijke
locales de la Région de Bruxelles-Capitale besturen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Section Ire. - Interdiction de la discrimination Afdeling I. - Discriminatieverbod

Art. 12.§ 1er. Toute discrimination dans les relations de travail sur

Art. 12.§ 1. Elke discriminatie in de arbeidsbetrekkingen op basis

la base d'un ou de plusieurs critères protégés, réels ou supposés, van één of meer, werkelijke of vermeende, eigen of bij associatie
personnels ou attribués par association, est interdite dans les toegekende beschermde criteria is verboden bij de plaatselijke
administrations locales de la Région de Bruxelles-Capitale. besturen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
§ 2. Au sens du présent chapitre, la discrimination s'entend au sens § 2. Voor de toepassing van dit hoofdstuk wordt onder discriminatie
de : verstaan :
- discrimination directe; - rechtstreekse discriminatie;
- discrimination indirecte; - onrechtstreekse discriminatie;
- injonction de discriminer; - opdracht tot discrimineren;
- harcèlement; - intimidatie;
- harcèlement sexuel; - seksuele intimidatie;
- refus de mettre en place des aménagements raisonnables en faveur - weigering om redelijke aanpassingen te treffen ten voordele van een
d'une personne handicapée. persoon met een handicap.
§ 3. Pour un même travail ou pour un travail auquel est attribuée une § 3. Voor hetzelfde werk of voor werk waaraan eenzelfde waarde wordt
valeur égale, la discrimination directe ou indirecte fondée sur le toegekend, moet rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie op
sexe est éliminée dans l'ensemble des éléments et conditions de grond van geslacht uit alle elementen en voorwaarden van de
rémunération. En particulier, lorsqu'un système de classification bezoldiging worden geweerd. In het bijzonder wanneer een systeem van
professionnelle est utilisé pour la détermination des rémunérations, sectorale beroepsindeling wordt gebruikt voor het bepalen van de
ce système est fondé sur des critères communs aux travailleurs bezoldigingen, moet dit systeem steunen op dezelfde criteria voor
masculins et féminins et est établi de manière à exclure les mannelijke en vrouwelijke werknemers en moet het discriminatie op
discriminations fondées sur le sexe. grond van geslacht uitsluiten.
§ 4. Un parent, engagé dans une relation de travail telle que visée à § 4. Een ouder verbonden door een arbeidsbetrekking zoals bedoeld in
l'article 4, 10°, en congé de maternité, de paternité ou d'adoption a artikel 4, 10°, die in ouderschaps-, vaderschaps- of adoptieverlof is,
le droit, au terme de ce congé, de retrouver sa fonction ou une heeft het recht om na dit verlof zijn/haar functie of een
fonction équivalente à des conditions qui ne lui soient pas moins gelijkwaardige functie weer op te nemen onder dezelfde voorwaarden en
favorables et de bénéficier de toute amélioration des conditions de hij/zij moet de verbeteringen van de arbeidsvoorwaarden genieten
travail à laquelle il aurait eu droit durant son absence. waarop hij/zij recht zou hebben gehad tijdens zijn/haar aanwezigheid.
Section II. - Justification des distinctions Afdeling II. - Rechtvaardiging van onderscheid

Art. 13.§ 1er. Les distinctions directes fondées sur une

Art. 13.§ 1. Direct onderscheid op grond van één van de beschermde

caractéristique liée à l'un des critères protégés ne constituent pas criteria vormt geen discriminatie wanneer het bepaald kenmerk vanwege
une discrimination directe lorsque, en raison de la nature de de aard van de bepaalde specifieke beroepsactiviteiten of de
l'activité professionnelle ou des conditions de son exercice, la
caractéristique en cause constitue une exigence professionnelle omstandigheden waarin deze worden uitgevoerd, een wezenlijke en
essentielle et déterminante. bepalende beroepsvereiste uitmaakt.
Il appartient au juge de vérifier, au cas par cas, si telle
caractéristique donnée constitue une exigence professionnelle De rechter onderzoekt in elk concreet geval of een bepaald kenmerk een
essentielle et déterminante en vertu de la définition donnée à wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt op grond van de in
l'article 4, 21°. artikel 4, 21° gegeven definitie.
§ 2. Par dérogation au paragraphe 1er, une distinction directe fondée § 2. In afwijking van paragraaf 1 vormt een direct onderscheid op
sur l'âge ne constitue pas une discrimination si elle est basis van leeftijd geen discriminatie als het onderscheid op
objectivement et raisonnablement justifiée par un objectif légitime, objectieve en redelijke wijze gerechtvaardigd wordt door een legitiem
notamment par des objectifs de politique de l'emploi, du marché du doel, met name door doelstellingen inzake werkgelegenheids-,
travail ou de formation professionnelle, et que les moyens de réaliser arbeidsmarkt- of beroepsopleidingsbeleid, en als de middelen om deze
cet objectif sont appropriés et nécessaires. doelstelling te verwezenlijken gepast en noodzakelijk zijn.

Art. 14.Toute distinction indirecte fondée sur l'un des critères

Art. 14.Elk indirect onderscheid op grond van één van de beschermde

protégés constitue une discrimination indirecte, à moins que la criteria vormt een indirecte discriminatie, tenzij de ogenschijnlijk
disposition, le critère ou la pratique apparemment neutre qui est au neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze die aan de grondslag ligt
fondement de cette distinction indirecte soit objectivement justifié van het indirecte onderscheid objectief wordt gerechtvaardigd door een
par un but légitime et que les moyens de réaliser ce but soient legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en
appropriés et nécessaires, ou à moins que, en cas de distinction noodzakelijk zijn of, in geval van direct onderscheid op grond van een
indirecte sur la base d'un handicap, il soit démontré qu'aucun handicap, tenzij aangetoond wordt dat geen redelijke aanpassingen
aménagement raisonnable ne peut être mis en place. getroffen kunnen worden.

Art. 15.§ 1er. Une distinction sur la base d'un critère protégé ne

Art. 15.§ 1. Een onderscheid op grond van een beschermd criterium

s'analyse pas en une quelconque forme de discrimination directe ou geeft nooit aanleiding tot de vaststelling van enige vorm van
indirecte lorsque la distinction constitue une mesure d'action rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie wanneer het onderscheid
positive autorisée par le Gouvernement. een door de Regering toegelaten maatregel van positieve actie inhoudt.
§ 2. Une mesure d'action positive ne peut être mise en oeuvre que § 2. Een maatregel van positieve actie kan slechts worden uitgevoerd
moyennant le respect cumulatif des conditions suivantes : mits de volgende voorwaarden samen worden nageleefd :
- il existe une inégalité manifeste; - er is een kennelijke ongelijkheid;
- la disparition de cette inégalité est désignée comme un objectif à - het verdwijnen van deze ongelijkheid wordt aangewezen als een te
promouvoir; bevorderen doelstelling;
- la mesure d'action positive est de nature temporaire et de nature à - de maatregel van positieve actie is van tijdelijke aard en van die
disparaître dès que l'objectif visé est atteint; aard dat hij verdwijnt zodra de beoogde doelstelling is bereikt;
- la mesure d'action positive ne restreint pas inutilement les droits - de maatregel van positieve actie beperkt andermans rechten niet
d'autrui. onnodig.

Art. 16.§ 1er. Une distinction sur la base des critères protégés ne

Art. 16.§ 1. Een onderscheid op grond van de beschermde criteria

s'analyse pas en une quelconque forme de discrimination directe ou geeft nooit aanleiding tot de vaststelling van enige vorm van door
indirecte prohibée par la présente ordonnance lorsque cette deze ordonnantie verboden rechtstreekse of onrechtstreekse
distinction est imposée par ou en vertu d'une loi. discriminatie wanneer dit onderscheid wordt opgelegd door of krachtens een wet.
§ 2. Le paragraphe 1er ne préjuge cependant en rien de la conformité § 2. Paragraaf 1 doet evenwel geen uitspraak over de conformiteit van
des distinctions directes ou indirectes établies par ou en vertu d'une een onderscheid dat door of krachtens een wet wordt opgelegd, met de
loi avec la Constitution, le droit de l'Union européenne et le droit Grondwet, het recht van de Europese Unie en het in België geldend
international en vigueur en Belgique. internationaal recht.
Section III. - Contrôle Afdeling III. - Controle

Art. 17.§ 1er. Sans préjudice des devoirs incombant aux officiers de

Art. 17.§ 1. Onverminderd de bevoegdheden van de officieren van

police judiciaire, les fonctionnaires désignés par le Gouvernement gerechtelijke politie, houden de door de Regering aangewezen
surveillent l'exécution de la présente ordonnance et de ses arrêtés ambtenaren toezicht op de naleving van deze ordonnantie en de
d'exécution. uitvoeringsbesluiten ervan.
Ces fonctionnaires exercent cette surveillance conformément aux Deze ambtenaren oefenen dit toezicht uit overeenkomstig de bepalingen
articles 4 à 11 de l'ordonnance du 30 avril 2009 relative à la van de artikelen 4 tot 11 van de ordonnantie van 30 april 2009
surveillance des législations en matière d'emploi qui relèvent de la betreffende het toezicht op de reglementeringen inzake werkgelegenheid
compétence de la Région de Bruxelles-Capitale et à l'instauration die tot de bevoegdheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest behoren
d'amendes administratives applicables en cas d'infraction à ces en de invoering van administratieve geldboeten toepasselijk in geval
van inbreuk op deze reglementeringen, als gewijzigd door de
réglementations tel que modifiée par l'ordonnance du 16 novembre 2017 ordonnantie van 16 november 2017 inzake het bestrijden van
visant à lutter contre les discriminations en matière d'emploi en discriminatie op het vlak van tewerkstelling in het Brussels
Région de Bruxelles-Capitale. Hoofdstedelijk Gewest.
§ 2. L'administration locale a l'obligation de conserver pendant un § 2. Het plaatselijke bestuur is verplicht om gedurende één jaar, in
an, dans un dossier de sélection unique, toutes les candidatures à un één enkel dossier voor de selectie van één persoon, alle
poste à pourvoir, ainsi que les suites qui leur ont été données. kandidaatstellingen voor de in te vullen betrekking te bewaren, alsook
het gevolg dat eraan werd gegeven.
Ce dossier de sélection est accessible aux fonctionnaires en charge de De ambtenaren die belast zijn met het toezicht op de uitvoering van
la surveillance de l'exécution de la présente ordonnance conformément deze ordonnantie hebben in overeenstemming met de bepalingen van
aux dispositions prévues au paragraphe 1er. paragraaf 1 toegang tot dit selectiedossier.
§ 3. L'administration locale est tenue de motiver au niveau interne § 3. Het plaatselijke bestuur moet op intern vlak alle beslissingen
l'ensemble des décisions de sélection, de promotion ou de licenciement over selecties, bevorderingen of ontslagen motiveren en moet deze
et de conserver ces motivations pendant un an. motiveringen gedurende één jaar bewaren.
Ces motivations sont accessibles aux fonctionnaires en charge de la De ambtenaren die belast zijn met het toezicht op de uitvoering van
surveillance de l'exécution de la présente ordonnance conformément aux deze ordonnantie hebben in overeenstemming met de bepalingen van
dispositions prévues au paragraphe 1er. paragraaf 1 toegang tot deze motiveringen.
Section IV. - Sanctions et procédures Afdeling IV. - Sancties en procedures

Art. 18.Les dispositions contraires à cette ordonnance sont nulles,

Art. 18.De bepalingen die strijdig zijn met deze ordonnantie alsook

ainsi que les clauses contractuelles stipulant qu'une ou plusieurs de bedingen die bepalen dat één of meer contracterende partijen bij
parties renoncent par avance aux droits garantis par la présente voorbaat afzien van de rechten die door deze ordonnantie worden
ordonnance. gewaarborgd, zijn nietig.

Art. 19.§ 1er. En cas de discrimination interdite par la présente

Art. 19.§ 1. In geval van discriminatie verboden door deze

ordonnance, la victime peut réclamer une indemnisation de son ordonnantie kan het slachtoffer een schadevergoeding vorderen
préjudice en application du droit de la responsabilité contractuelle overeenkomstig het contractuele en buitencontractuele
et extracontractuelle. aansprakelijkheidsrecht.
L'employeur qui a contrevenu à l'interdiction de la discrimination doit verser à la victime une indemnité correspondant, selon le choix de la victime, soit à une somme forfaitaire fixée conformément au paragraphe 2, soit au dommage réellement subi par la victime. Dans ce dernier cas, la victime doit prouver l'étendue du préjudice subi par elle. § 2. Les dommages et intérêts forfaitaires pour le préjudice matériel et moral visé au paragraphe 1er correspondent à la rémunération brute de six mois, à moins que l'employeur ne démontre que le traitement litigieux préjudiciable ou désavantageux aurait également été adopté en l'absence de discrimination. Dans cette dernière hypothèse, l'indemnisation forfaitaire pour le dommage matériel et moral est limitée à trois mois de rémunération brute. Lorsque le préjudice matériel résultant d'une discrimination interdite par la présente ordonnance peut toutefois être réparé en appliquant la sanction de nullité telle que prévue à l'article 18, l'indemnisation forfaitaire du préjudice moral subi du fait d'une discrimination est De werkgever die het discriminatieverbod heeft geschonden moet aan het slachtoffer een vergoeding betalen die naar keuze van het slachtoffer, gelijk is hetzij aan een forfaitair bedrag zoals uiteengezet in paragraaf 2, hetzij aan de werkelijk door het slachtoffer geleden schade. In laatstgenoemd geval moet het slachtoffer de omvang van de geleden schade bewijzen. § 2. De forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade, vermeld in paragraaf 1, is gelijk aan de bruto bezoldiging voor zes maanden, tenzij de werkgever aantoont dat de betwiste ongunstige of nadelige behandeling ook op niet-discriminerende gronden getroffen zou zijn. In dat laatste geval wordt de forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade beperkt tot drie maanden bruto bezoldiging. Als de materiële schade die voortvloeit uit een discriminatie verboden door deze ordonnantie echter kan worden hersteld via de toepassing van de nietigheidssanctie voorzien in artikel 18, is de forfaitaire vergoeding voor de morele schade, geleden ten gevolge van een feit van
fixée à un montant de 650 euros. Ce montant est porté à 1.300 euros discriminatie, vastgesteld op 650 euro. Dat bedrag wordt verhoogd tot
lorsque le contrevenant ne peut démontrer que le traitement litigieux 1.300 euro indien de overtreder niet kan aantonen dat de betwiste
préjudiciable ou désavantageux aurait également été adopté en ongunstige of nadelige behandeling ook op niet-discriminerende gronden
l'absence de discrimination ou en raison d'autres circonstances, getroffen zou zijn of wegens andere omstandigheden, zoals de
telles que la gravité du préjudice moral subi. bijzondere ernst van de geleden morele schade.

Art. 20.§ 1er. A la demande de la victime de la discrimination ou à

Art. 20.§ 1. Op verzoek van het slachtoffer van de discriminatie of

la demande d'un groupement d'intérêt, ou encore d'un organe au sens de op verzoek van een belangenvereniging of een orgaan in de zin van
l'article 28, le président de la juridiction compétente constate artikel 28 stelt de voorzitter van de bevoegde rechtbank het bestaan
l'existence et ordonne la cessation d'un acte, même pénalement vast van een handeling, waardoor de bepalingen van deze ordonnantie
réprimé, constituant un manquement aux dispositions de la présente worden overtreden en beveelt hij de staking ervan, zelfs indien die
ordonnance. handeling onder het strafrecht valt.
Le président de la juridiction compétente peut ordonner la levée de la De voorzitter van de bevoegde rechtbank kan de opheffing van de
cessation dès qu'il est prouvé par le contrevenant qu'il a été mis fin staking bevelen zodra bewezen is dat een einde is gemaakt aan de
aux infractions. overtredingen door de overtreder.
§ 2. A la demande de la victime, le président de la juridiction § 2. Op vraag van het slachtoffer kan de voorzitter van de bevoegde
compétente peut lui attribuer l'indemnisation forfaitaire visée à rechtbank de in artikel 19, § 2, bedoelde forfaitaire schadevergoeding
l'article 19, § 2. aan het slachtoffer toekennen.
§ 3. Le président de la juridiction compétente peut prescrire l'affichage de sa décision ou du résumé qu'elle en rédige, tout en veillant à garantir l'anonymat de la victime, pendant le délai qu'elle détermine, aussi bien à l'extérieur qu'à l'intérieur des établissements du contrevenant ou des locaux lui appartenant, et ordonner la publication ou la diffusion de son jugement ou du résumé par la voie de journaux ou de toute autre manière, le tout aux frais du contrevenant. Ces mesures de publicité ne peuvent être prescrites que si elles sont de nature à contribuer à la cessation de l'acte incriminé ou de ses effets. § 4. L'action est formée et instruite selon les formes du référé. Elle est formée par requête, établie en quatre exemplaires et envoyée par lettre recommandée à la poste ou déposée au greffe de la juridiction compétente. A peine de nullité, la requête contient : 1° l'indication des jour, mois et année; § 3. De voorzitter van de bevoegde rechtbank kan bevelen dat zijn beslissing of de samenvatting die hij opstelt, met waarborging van de anonimiteit van het slachtoffer, wordt aangeplakt tijdens de door hem bepaalde termijn, zowel buiten als binnen de inrichtingen van de overtreder of de lokalen die hem toebehoren, en dat zijn vonnis of de samenvatting ervan in kranten of op enige andere wijze wordt bekendgemaakt, dit alles op kosten van de overtreder. Deze maatregelen van openbaarmaking mogen evenwel slechts opgelegd worden indien zij er kunnen toe bijdragen dat de gewraakte daad of de uitwerking ervan ophouden. § 4. De vordering wordt ingesteld en behandeld zoals in kort geding. Zij kan worden ingesteld bij verzoekschrift. Dit wordt in vier exemplaren neergelegd op de griffie van de bevoegde rechtbank of bij een ter post aangetekende brief verzonden aan deze griffie. Op straffe van nietigheid vermeldt het verzoekschrift : 1° de dag, de maand en het jaar;
2° les nom, prénoms, profession et domicile du requérant; 3° les nom et adresse de la personne physique ou morale contre laquelle la demande est formée; 4° l'objet et l'exposé des moyens de la demande. Le greffier du tribunal avertit sans délai la partie adverse par pli judiciaire, auquel est joint un exemplaire de la requête, et l'invite à comparaître au plus tôt trois jours et au plus tard huit jours après l'envoi du pli judiciaire. Il est statué sur l'action nonobstant toute poursuite exercée en raison des mêmes faits devant toute autre juridiction pénale. Lorsque les faits soumis au juge pénal font l'objet d'une action en cessation, il ne peut être statué sur l'action pénale qu'après qu'une décision coulée en force de chose jugée n'a été rendue relativement à l'action en cessation. La prescription de l'action publique est suspendue pendant la surséance. Le jugement est exécutoire par provision, nonobstant tout recours et 2° de naam, de voornamen, het beroep en de woonplaats van de verzoeker; 3° de naam en het adres van de natuurlijke persoon of de rechtspersoon tegen wie de vordering wordt ingesteld; 4° het voorwerp en de uiteenzetting van de middelen van de vordering. De griffier van de rechtbank verwittigt onverwijld de tegenpartij bij gerechtsbrief en nodigt haar uit te verschijnen ten vroegste drie dagen en ten laatste acht dagen na het verzenden van de gerechtsbrief, waarbij een exemplaar van het verzoekschrift is gevoegd. Over de vordering wordt uitspraak gedaan niettegenstaande vervolging wegens dezelfde feiten voor enig ander strafgerecht. Als een vordering tot staking van bij de strafrechter aanhangig gemaakte feiten ingesteld is, wordt over de strafvervolging pas uitspraak gedaan nadat over de vordering tot staking een in kracht van gewijsde getreden beslissing gewezen is. Tijdens de opschorting is de verjaring van de strafvordering geschorst. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaande enig
sans caution. Il est communiqué par le greffier de la juridiction, rechtsmiddel en zonder borgtocht. Het wordt door de griffier van de
sans délai, à toutes les parties et au procureur du Roi. rechtbank onverwijld meegedeeld aan alle partijen en aan de procureur
§ 5. Les dispositions du présent article ne portent pas préjudice aux des Konings. § 5. De bepalingen van dit artikel doen geen afbreuk aan de
compétences du Conseil d'Etat, telles que définies par les lois bevoegdheden van de Raad van State, zoals bepaald in de gecoördineerde
coordonnées du 12 janvier 1973 sur le Conseil d'Etat. wetten van 12 januari 1973 op de Raad van State.

Art. 21.Le juge peut, à la demande de la victime de la

Art. 21.De rechter kan op verzoek van het slachtoffer van de

discrimination, d'un organe au sens de l'article 28, ou d'un discriminatie, van een orgaan in de zin van artikel 28, of van een
groupement d'intérêt, condamner au paiement d'une astreinte l'auteur belangenvereniging, diegene die de discriminatie heeft gepleegd,
de la discrimination au cas où il ne serait pas mis fin à celle-ci. Le veroordelen tot de betaling van een dwangsom als aan die discriminatie
geen einde is gemaakt. De rechter doet uitspraak overeenkomstig
juge statue conformément aux articles 1385bis à 1385nonies du Code judiciaire. artikel 1385bis tot en met 1385nonies van het Gerechtelijk Wetboek.
Section V. - Dispositions pénales Afdeling V. - Strafbepalingen

Art. 22.Est puni d'un emprisonnement de deux mois à deux ans et d'une

Art. 22.Met een gevangenisstraf van twee maanden tot twee jaar en een

amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines geldboete van vijftig tot duizend euro of met één van die straffen
seulement, tout travailleur, tout dépositaire ou agent de l'autorité wordt gestraft iedere werknemer, iedere drager of agent van het
ou de la force publique qui, dans l'exercice de ses fonctions, commet intentionnellement une discrimination à l'égard d'une personne sur la base d'un des critères protégés. Les mêmes peines sont applicables lorsque les faits sont commis à l'égard d'un groupe, d'une communauté ou de ses membres, sur la base des critères protégés. Si l'inculpé justifie qu'il a agi par ordre de ses supérieurs pour des objets du ressort de ceux-ci et sur lesquels il leur était dû obéissance hiérarchique, les peines sont appliquées seulement aux supérieurs qui ont donné l'ordre. Si les travailleurs prévenus d'avoir ordonné, autorisé ou facilité les actes de discrimination susmentionnés prétendent que leur signature a été surprise, ils sont tenus, le cas échéant, de faire cesser l'acte, de dénoncer le coupable; sinon, ils sont poursuivis personnellement. Si l'un des actes de discrimination susmentionnés est commis au moyen d'une fausse signature d'un fonctionnaire public, les auteurs du faux et ceux qui, méchamment ou frauduleusement, en font usage sont punis de la réclusion de dix à quinze ans.

Art. 23.Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines seulement, toute personne qui ne se conforme pas à un jugement ou à un arrêt prononcé suite à une demande de cessation, conformément à l'article 20.

openbaar gezag of van de openbare macht die in de uitoefening van zijn ambt een persoon opzettelijk discrimineert op grond van een van de beschermde criteria. Dezelfde straffen worden toegepast als de feiten begaan zijn jegens een groep, een gemeenschap of de leden ervan, op grond van de beschermde criteria. Als de verdachte bewijst dat hij heeft gehandeld op bevel van zijn meerderen, in zaken die tot hun bevoegdheid behoren en waarin hij hen als ondergeschikte gehoorzaamheid verschuldigd was, worden de straffen alleen toegepast op de meerderen die het bevel hebben gegeven. Als de werknemers die beticht worden de bovengenoemde daden van discriminatie bevolen, toegelaten of vergemakkelijkt te hebben, beweren dat hun handtekening bij verrassing is verkregen, zijn zij verplicht de daad, in voorkomend geval, te doen ophouden en de schuldige aan te geven, anders worden zij zelf vervolgd. Als één van de bovengenoemde daden van discriminatie is gepleegd door middel van de valse handtekening van een openbaar ambtenaar, worden de daders van de valsheid en zij die er kwaadwillig of bedrieglijk gebruik van maken, gestraft met opsluiting van tien jaar tot vijftien jaar.

Art. 23.Met een gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met één van die straffen alleen wordt gestraft, elke persoon die zich niet voegt naar een vonnis of een arrest dat, als gevolg van een vordering tot staking, overeenkomstig artikel 20 werd gewezen.

Art. 24.En cas d'infractions telles que définies aux articles 22 et

Art. 24.In geval van inbreuken als omschreven in de artikelen 22 en

23, le condamné peut, en outre, être condamné à l'interdiction 23 kan de veroordeelde daarnaast veroordeeld worden tot een verbod
conformément à l'article 33 du Code pénal. overeenkomstig artikel 33 van het Strafwetboek.

Art. 25.En cas d'infraction visée à l'article 22, une amende

Art. 25.In geval van inbreuk zoals bedoeld in artikel 22 kan een

administrative de 125 euros à 6.200 euros peut être infligée. administratieve geldboete worden opgelegd van 125 tot 6.200 euro.
L'amende administrative est appliquée autant de fois qu'il y a de De administratieve geldboete wordt toegepast zoveel maal als er
personnes victimes d'une infraction visée à l'article 22, sans que son personen slachtoffer zijn van een inbreuk zoals bedoeld in artikel 22,
montant puisse excéder 20.000 euros. zonder dat het bedrag ervan hoger mag zijn dan 20.000 euro.
En cas de récidive dans l'année qui suit une décision infligeant une Bij herhaling binnen het jaar dat volgt op een beslissing die een
amende administrative, les montants visés aux alinéas 1er et 2 peuvent administratieve geldboete oplegt, kunnen de bedragen bedoeld in het
être doublés. eerste en tweede lid worden verdubbeld.
Le Gouvernement détermine la procédure et les modalités relatives aux De Regering bepaalt de procedure en de nadere regels met betrekking
amendes administratives. Le Gouvernement veille à intégrer dans ces tot de administratieve geldboetes. De Regering ziet erop toe in deze
modalités le principe non bis in idem étant donné que des nadere regels rekening te houden met het non bis in idem-principe
comportements faisant par ailleurs l'objet d'infractions pénales en gegeven het feit dat gedragingen die bovendien een strafrechtelijke
vertu de la présente ordonnance seront susceptibles d'être sanctionnés overtreding uitmaken krachtens deze ordonnantie kunnen worden gestraft
d'une amende administrative. met een administratieve geldboete.
Section VI. - Charge de la preuve Afdeling VI. - Bewijslast

Art. 26.§ 1er. Lorsque la personne qui s'estime victime d'une

Art. 26.§ 1. Wanneer de persoon die meent slachtoffer te zijn van

discrimination invoque devant la juridiction compétente des faits qui discriminatie voor de bevoegde rechter feiten aanvoert die het bestaan
permettent de présumer l'existence d'une discrimination, il incombe au van een rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie kunnen doen
défendeur de prouver qu'il n'y a pas eu de discrimination. vermoeden, dient de verweerder te bewijzen dat er geen discriminatie
§ 2. Les dispositions du paragraphe 1er sont applicables à toutes les is geweest. § 2. De bepalingen van paragraaf 1 is van toepassing op alle
procédures juridictionnelles, à l'exception des procédures pénales. gerechtelijke procedures, met uitzondering van de strafrechtelijke procedures.
Section VII. - Dispositifs de protection et de défense Afdeling VII. - Rechtsbescherming en rechtshandhaving

Art. 27.§ 1er. Lorsqu'une plainte est introduite par ou au bénéfice

Art. 27.§ 1. Als een klacht wordt ingediend door of ten voordele van

d'une personne en raison de la violation de la présente ordonnance, een persoon wegens een schending van deze ordonnantie, mag de
l'employeur ne peut prendre de mesure préjudiciable à l'encontre de werkgever geen nadelige maatregel treffen ten aanzien van deze
cette personne, excepté pour des motifs étrangers à cette plainte. persoon, behalve om redenen die vreemd zijn aan de klacht.
§ 2. L'interdiction de la prise de mesures préjudiciables par § 2. Het verbod op het nemen van nadelige maatregelen door de
l'employeur vaut également pour les éventuels travailleurs qui werkgever geldt eveneens voor eventuele werknemers die optreden als
agissent comme témoin, défendant, conseil ou soutien en faveur de la getuige, de verdediging, raadsman of toeverlaat voor de persoon die de
personne ayant introduit la plainte. klacht heeft ingediend.
§ 3. Pour ce qui est de l'application du présent article, il faut § 3. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder nadelige maatregel
entendre par mesure préjudiciable : la cessation de la relation de onder meer begrepen : de beëindiging van de arbeidsbetrekking, de
travail, la modification unilatérale des conditions de travail ou tout eenzijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarden of elke andere nadelige
autre traitement défavorable par l'employeur. La mesure préjudiciable maatregel getroffen door de werkgever. De nadelige maatregel kan
peut avoir lieu durant la relation de travail ou après la cessation de worden getroffen tijdens de arbeidsbetrekking of na de beëindiging
celle-ci. ervan.
§ 4. Pour l'application du présent article, il convient d'entendre par § 4. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder klacht begrepen :
plainte : - une plainte motivée introduite par l'intéressé auprès de - een met redenen omklede klacht ingediend door de betrokkene bij de
l'institution publique ou du service qui l'emploie, conformément aux openbare instelling of de dienst die hem tewerkstelt, overeenkomstig
procédures en vigueur; de van kracht zijnde procedures;
- une plainte motivée introduite au bénéfice de la personne concernée - een met redenen omklede klacht ingediend ten voordele van de
par un organe au sens de l'article 28, ou par un groupement d'intérêt, betrokkene door een orgaan van artikel 28 of door een
auprès de l'institution publique ou du service qui l'emploie; belangenvereniging bij de openbare instelling of dienst die de
- une action en justice introduite par la personne concernée; betrokkene tewerkstelt; - een rechtsvordering ingesteld door de betrokkene;
- une action en justice introduite au bénéfice de la personne - een rechtsvordering ingesteld ten voordele van de betrokkene door
concernée par un organe au sens de l'article 28, ou par un groupement een orgaan in de zin van artikel 28, of door een belangenvereniging.
d'intérêt. La plainte motivée, visée à l'alinéa 1er, premier et deuxième tiret, De in het eerste lid, eerste en tweede streepje, bedoelde met redenen
consiste en un écrit, daté, signé et notifié par pli recommandé avec omklede klacht bestaat uit een gedateerde, ondertekende en bij ter
accusé de réception à la poste ou pour lequel a été transmis un accusé post aangetekende zending, of waarvoor een ontvangstbewijs werd
de réception par l'employeur, dans lequel les griefs adressés à overgezonden door de werkgever, ter kennis gebrachte brief waarin de
l'auteur de la discrimination alléguée sont exposés. grieven ten aanzien van de dader van de vermeende discriminatie worden
§ 5. Lorsque l'employeur adopte une mesure préjudiciable vis-à-vis de uiteengezet. § 5. Als de werkgever een nadelige maatregel treft ten aanzien van de
la personne concernée dans un délai de douze mois suivant betrokkene binnen twaalf maanden na het indienen van de klacht, valt
l'introduction de la plainte, il appartient à celui ou celle contre de bewijslast dat de nadelige maatregel werd getroffen om redenen die
qui la plainte est dirigée de prouver que la mesure préjudiciable a vreemd zijn aan de klacht, ten laste van diegene tegen wie de klacht
été adoptée pour des motifs qui sont étrangers à cette plainte. is ingediend.
Lorsqu'une action en justice a été introduite par ou au bénéfice de la Indien een rechtsvordering door of ten voordele van de betrokkene werd
personne concernée, le délai de 12 mois visé à l'alinéa premier, est ingesteld, wordt de in het eerste lid bedoelde periode verlengd tot
prolongé jusqu'à échéance d'un délai de trois mois suivant le jour où drie maanden na de dag waarop de rechterlijke beslissing in kracht van
la décision intervenue est passée en force de chose jugée. gewijsde is getreden.
§ 6. Lorsque l'employeur adopte une mesure préjudiciable à l'encontre § 6. Als de werkgever een nadelige maatregel treft ten aanzien van de
de la personne concernée en contravention au paragraphe 1er, cette betrokkene in strijd met paragraaf 1, verzoekt deze persoon of de
personne ou le groupement d'intérêt auquel elle est affiliée demande belangenvereniging waarbij hij is aangesloten, hem opnieuw in de
sa réintégration dans le service ou de lui permettre d'exercer ses dienst op te nemen of hem zijn functie onder dezelfde voorwaarden als
fonctions aux mêmes conditions que précédemment. voorheen te laten uitoefenen.
La demande est introduite par lettre recommandée dans les trente jours Het verzoek wordt gedaan bij een ter post aangetekende brief binnen
qui suivent la date de la notification du préavis, de la rupture sans dertig dagen volgend op de datum van de kennisgeving van de opzegging,
préavis ou de la modification unilatérale des conditions de travail. van de beëindiging zonder opzegging of van de eenzijdige wijziging van
L'employeur doit prendre position sur cette demande dans un délai de de arbeidsvoorwaarden.
trente jours suivant sa notification. De werkgever moet zich binnen dertig dagen volgend op de kennisgeving
L'employeur qui réintègre la personne dans son précédent service ou van het verzoek uitspreken.
lui permet d'exercer ses fonctions dans les mêmes conditions De werkgever die de persoon opnieuw in de dienst opneemt of hem zijn
qu'auparavant, est tenu de payer la rémunération perdue du fait du functie onder dezelfde voorwaarden als voorheen laat uitoefenen, moet
licenciement ou de la modification des conditions de travail et de de wegens ontslag of wijziging van de arbeidsvoorwaarden gederfde
verser les cotisations des employeurs et des travailleurs afférentes à verloning betalen alsmede de werkgevers- en werknemersbijdragen
cette rémunération. betreffende deze verloning storten.
Le présent paragraphe ne s'applique pas lorsque la mesure Deze paragraaf is niet van toepassing wanneer de nadelige maatregel
préjudiciable intervient après la cessation de la relation de travail. wordt getroffen nadat de arbeidsbetrekking een einde heeft genomen.
§ 7. A défaut de réintégration ou de reprise des fonctions aux § 7. Als de betrokkene na het in paragraaf 6, eerste lid, bedoelde
conditions fixées antérieurement, à la suite de la demande visée au verzoek niet opnieuw wordt opgenomen of zijn functie niet onder
paragraphe 6, alinéa 1er, et lorsque la mesure préjudiciable a été dezelfde voorwaarden als voorheen kan uitoefenen en er geoordeeld werd
jugée contraire aux dispositions du paragraphe 1er, l'employeur doit dat de nadelige maatregel in strijd is met paragraaf 1, moet de
payer à la personne concernée une indemnité égale, selon le choix de werkgever aan de betrokkene een vergoeding betalen die, naar keuze van
cette personne, soit à un montant forfaitaire correspondant à la die persoon, gelijk is hetzij aan een forfaitair bedrag dat
rémunération brute de six mois, soit au préjudice réellement subi par overeenstemt met de bruto verloning voor zes maanden, hetzij aan de
le travailleur, à charge pour celui-ci de prouver l'étendue de ce werkelijk door de betrokkene geleden schade. In laatstgenoemd geval
préjudice, dans ce dernier cas. moet hij de omvang van de geleden schade bewijzen.
§ 8. L'employeur est tenu de payer la même indemnité, sans que la § 8. De werkgever is verplicht dezelfde vergoeding uit te betalen,
personne ou le groupement d'intérêt auquel elle est affiliée ne doive zonder dat de persoon of de belangenvereniging waarbij hij is
introduire la demande visée au paragraphe 6 tendant à sa réintégration aangesloten het in paragraaf 6 bedoelde verzoek moet indienen om
dans le service ou à la reprise de ses fonctions, aux conditions opnieuw te worden opgenomen in de dienst of zijn functie onder
fixées antérieurement : dezelfde voorwaarden als voorheen te kunnen uitoefenen :
1° lorsque la juridiction compétente a considéré comme établis les 1° als het bevoegde rechtscollege de feiten van discriminatie, die het
faits de discrimination qui forment l'objet de la plainte; voorwerp uitmaakten van de klacht, bewezen heeft geacht;
2° lorsque la personne concernée rompt la relation de travail, parce 2° als de betrokkene de arbeidsbetrekking verbreekt, omdat het gedrag
que le comportement de l'employeur viole les dispositions du van de werkgever in strijd is met de bepalingen van paragraaf 1, wat
paragraphe 1er, ce qui constitue selon le travailleur un motif de
rupture de la relation de travail sans préavis ou pour y mettre un volgens de betrokkene een reden is om de arbeidsbetrekking zonder
terme avant son expiration; opzegging of vóór het verstrijken ervan te verbreken;
3° lorsque l'employeur a rompu la relation de travail pour motif 3° als de werkgever de arbeidsbetrekking heeft beëindigd om dringende
grave, et pour autant que la juridiction compétente ait estimé cette redenen, op voorwaarde dat het bevoegde rechtscollege deze beëindiging
rupture non fondée et en contradiction avec les dispositions du paragraphe 1er. ongegrond en in strijd met de bepalingen van paragraaf 1 heeft geacht.
§ 9. Lorsque la mesure préjudiciable intervient après la cessation de § 9. Als de nadelige maatregel wordt getroffen nadat de
la relation de travail et qu'elle est jugée contraire au paragraphe 1er, arbeidsbetrekking beëindigd werd, en deze maatregel in strijd wordt
l'employeur est tenu de payer à la victime l'indemnité prévue au bevonden met paragraaf 1, dient de werkgever de in paragraaf 7
paragraphe 7. § 10. La protection visée au présent article est également bedoelde schadevergoeding te betalen aan het slachtoffer.
d'application aux personnes qui interviennent comme témoins par le § 10. De in dit artikel bedoelde bescherming is eveneens van
fait que, dans le cadre de l'instruction d'une plainte visée au toepassing op de personen die optreden als getuige doordat zij, in het
paragraphe 4, elles font connaître auprès de la personne chez qui la kader van het onderzoek van de in paragraaf 4 bedoelde klacht, in een
plainte est introduite, dans un document daté et signé, les faits ondertekend en gedateerd document de feiten die zij zelf hebben gezien
qu'elles ont elles-mêmes vus ou entendus et qui sont en relation avec of gehoord en die betrekking hebben op de toestand die het voorwerp is
la situation qui fait l'objet d'une plainte ou par le fait qu'elles van de klacht, ter kennis brengen van de persoon bij wie de klacht
interviennent en tant que témoins de justice. wordt ingediend, of doordat zij optreden als getuige in rechte.

Art. 28.§ 1er. Unia est désigné comme organe de promotion de

Art. 28.§ 1. Unia wordt aangewezen als orgaan voor de bevordering van

l'égalité de traitement en Région de Bruxelles-Capitale. gelijke behandeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
§ 2. Unia est notamment compétent pour : § 2. Unia is met name bevoegd voor :
1° l'assistance indépendante aux victimes de discrimination lors de la 1° het verlenen van onafhankelijke bijstand aan de slachtoffers van
prise en considération de leurs plaintes relatives à une discrimination; discriminatie bij de afwikkeling van hun klachten over discriminatie;
2° la réalisation d'études indépendantes sur la discrimination; 2° het verrichten van onafhankelijke studies over discriminatie;
3° la publication de rapports indépendants et la formulation de 3° het publiceren van onafhankelijke verslagen en het doen van
recommandations à propos de tout sujet en rapport avec la discrimination. aanbevelingen over elk onderwerp dat met discriminatie verband houdt.

Art. 29.§ 1er. Unia est désigné comme organe pouvant ester en

Art. 29.§ 1. Unia wordt aangewezen als het orgaan dat in rechte kan

justice, pour ses compétences, dans les litiges auxquels l'application optreden, wat zijn bevoegdheden betreft, in geschillen waar de
de la présente ordonnance donnerait lieu en cas de discrimination sur toepassing van deze ordonnantie aanleiding toe zou geven in het geval
la base des critères protégés. van een discriminatie op basis van de beschermde criteria.
§ 2. Une action en justice peut également être introduite par un § 2. Een rechtsvordering kan eveneens worden ingesteld door een
groupement d'intérêt au bénéfice d'une personne physique ou morale belangenvereniging ten gunste van een natuurlijke of rechtspersoon in
dans les litiges auxquels l'application de la présente ordonnance geschillen waartoe de toepassing van deze ordonnantie aanleiding zou
donnerait lieu en cas de discrimination sur la base des critères geven in het geval van een discriminatie op basis van de beschermde
protégés. criteria.
§ 3. Lorsque la requête concerne une discrimination ou une infraction § 3. Wanneer het verzoek een discriminatie betreft of een inbreuk ten
envers une personne physique ou morale, l'action en justice d'Unia ou opzichte van een natuurlijke of rechtspersoon, is de rechtsvordering
du groupement d'intérêt n'est recevable que si Unia ou le groupement van Unia of van de belangenvereniging slechts ontvankelijk indien Unia
d'intérêt prouve qu'il agit en accord avec cette personne physique ou of de belangenvereniging aantoont dat ze optreden met toestemming van
morale. deze natuurlijke of rechtspersoon.

Art. 30.§ 1er. Unia est désigné comme service de conciliation dans

Art. 30.§ 1. Unia wordt aangewezen als verzoeningsdienst in de

les litiges auxquels l'application de la présente ordonnance donnerait geschillen waartoe deze ordonnantie aanleiding kan geven in geval van
lieu en cas de discrimination sur la base d'un des critères protégés. discriminatie op grond van één van de beschermde criteria.
§ 2. Le service de conciliation est compétent pour : § 2. De verzoeningsdienst is bevoegd om :
1° recevoir les plaintes et s'efforcer de concilier les positions de 1° klachten te ontvangen en inspanningen te leveren om het standpunt
toutes les parties concernées; van al de betrokken partijen te verzoenen;
2° formuler des recommandations ou faire des propositions en vue de 2° aanbevelingen op te stellen of voorstellen te formuleren die een
trouver une solution au litige pour lequel il a été sollicité. oplossing kunnen bieden voor het geschil waarvoor op hem een beroep
§ 3. Le service de conciliation peut refuser de traiter une plainte wordt gedaan. § 3. De verzoeningsdienst kan weigeren een klacht te behandelen in de
notamment dans les cas suivants : volgende gevallen :
1° la plainte est manifestement infondée; 1° de klacht is manifest ongegrond;
2° la plainte n'est pas du ressort de ses compétences; 2° de klacht valt buiten zijn bevoegdheden;
3° les faits se sont produits plus d'un an avant que la plainte ne 3° de feiten hebben zich voorgedaan meer dan een jaar voordat de
soit déposée; klacht werd ingediend;
4° la plainte fait déjà l'objet d'une requête civile en instance ou 4° een hangende burgerlijke rechtsvordering of een hangende
d'une procédure pénale pendante. strafprocedure heeft reeds betrekking op het voorwerp van de klacht.
§ 4. Le service de conciliation remet annuellement un rapport § 4. De verzoeningsdienst bezorgt het Parlement jaarlijks een
d'activités au Parlement dans lequel l'identité des requérants et activiteitenverslag waarin de identiteit van de verzoekers en die van
celle des personnes inculpées ne peuvent figurer. Parallèlement, le de beschuldigde personen niet mogen worden opgenomen. Daarnaast kan de
service de conciliation peut, s'il le juge utile, établir des rapports verzoeningsdienst tussentijdse verslagen opstellen indien hij dit
intermédiaires. Ceux-ci contiennent toute proposition susceptible de nuttig acht. Die verslagen kunnen elk voorstel bevatten dat de gelijke
favoriser l'égalité de traitement en ce qui concerne l'accès à behandeling bij de tewerkstelling kan verbeteren.
l'emploi. § 5. Le Gouvernement désigne l'organe public de promotion de l'égalité § 5. De Regering wijst het overheidsorgaan voor de bevordering van
de traitement pouvant ester en justice et le service de conciliation gelijke behandeling aan, dat in rechte kan optreden, en de
compétent pour les critères du sexe et assimilés au sexe. verzoeningsdienst die bevoegd is voor de criteria van geslacht en
gelijkgesteld aan geslacht.
Section VIII. - Disposition finale Afdeling VIII. - Slotbepaling

Art. 31.Au moment de son entrée en vigueur, la présente ordonnance

Art. 31.Bij haar inwerkingtreding heft deze ordonnantie de

abroge l'ordonnance du 4 septembre 2008 visant à assurer une politique ordonnantie van 4 september 2008 ertoe strekkende een
de diversité au sein de la fonction publique bruxelloise. diversiteitsbeleid te bewerkstelligen in het Brussels
Promulguons la présente ordonnance, ordonnons qu'elle soit publiée au ambtenarenapparaat op. Kondigen deze ordonnantie af, bevelen dat ze in het Belgisch
Moniteur belge. Staatsblad zal worden bekendgemaakt.
Bruxelles, le 25 avril 2019. Brussel, 25 april 2019.
Le Ministre-Président du Gouvernement de la Région de De Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Bruxelles-Capitale, chargé des Pouvoirs locaux, du Développement belast met Plaatselijke Besturen, Territoriale Ontwikkeling, Stedelijk
territorial, de la Politique de la ville, des Monuments et Sites, des Beleid, Monumenten en Landschappen, Studentenaangelegenheden,
Affaires étudiantes, du Tourisme, de la Fonction publique, de la Toerisme, Openbaar Ambt, Wetenschappelijk Onderzoek en Openbare
Recherche scientifique et de la Propreté publique, Netheid,
R. VERVOORT R. VERVOORT
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
des Finances, du Budget, des Relations extérieures et de la Financiën, Begroting, Externe Betrekkingen en
Coopération au Développement, Ontwikkelingssamenwerking,
G. VANHENGEL G. VANHENGEL
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
de l'Emploi, de l'Economie et de la Lutte contre l'Incendie et l'Aide Tewerkstelling, Economie en Brandbestrijding en Dringende Medische
médicale urgente, Hulp,
D. GOSUIN D. GOSUIN
Le Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, chargé De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
de la Mobilité et des Travaux publics, Mobiliteit en Openbare Werken,
P. SMET P. SMET
La Ministre du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met
chargée du Logement, de la Qualité de Vie, de l'Environnement et de l'Energie, Huisvesting, Levenskwaliteit, Leefmilieu en Energie,
C. FREMAULT C. FREMAULT
_______ _______
Note Nota
(1) Session ordinaire 2018-2019. (1) Gewone zitting 2018-2019.
Documents du Parlement. - Projet d'ordonnance-cadre, A-802/1. - Documenten van het Parlement. - Ontwerp van kaderordonnantie, A-802/1.
Rapport, A-802/2. - Verslag, A-802/2.
Compte rendu intégral. - Discussion et adoption. Séance du vendredi 5 Integraal verslag. - Bespreking en aanneming. Vergadering van vrijdag 5 april 2019.
avril 2019.
^