Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Loi du --
← Retour vers "Marchés publics. - Enregistrement. - Solidarité pour les dettes sociales et fiscales d'un entrepreneur. - Avis de la Commission des marchés publics L'attention des pouvoirs adjudicateurs soumis au livre Ier de la loi du 24 décembre 1993 relative a(...)"
Marchés publics. - Enregistrement. - Solidarité pour les dettes sociales et fiscales d'un entrepreneur. - Avis de la Commission des marchés publics L'attention des pouvoirs adjudicateurs soumis au livre Ier de la loi du 24 décembre 1993 relative a(...) Overheidsopdrachten. - Registratie. - Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale en fiscale schulden van een aannemer. - Advies van de Commissie voor de overheidsopdrachten De aanbestedende overheden die onderworpen zijn aan boek I van de wet 1. de registratie van de aannemer op het ogenblik van de gunning van de opdracht de aanbestedende o(...)
SERVICE PUBLIC FEDERAL CHANCELLERIE DU PREMIER MINISTRE FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER
Marchés publics. - Enregistrement. - Solidarité pour les dettes Overheidsopdrachten. - Registratie. - Hoofdelijke aansprakelijkheid
sociales et fiscales d'un entrepreneur. - Avis de la Commission des voor de sociale en fiscale schulden van een aannemer. - Advies van de
marchés publics Commissie voor de overheidsopdrachten
L'attention des pouvoirs adjudicateurs soumis au livre Ier de la loi De aanbestedende overheden die onderworpen zijn aan boek I van de wet
du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige
de travaux, de fournitures et de services est attirée sur le fait que, opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten, worden
suite à la réforme du régime de l'enregistrement et de la erop gewezen dat, ingevolge de hervorming van het systeem van de
responsabilité solidaire pour les dettes sociales et fiscales des registratie en van de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale en
entrepreneurs par la loi-programme du 27 avril 2007, à partir du 1er fiscale schulden van de aannemers bij programmawet van 27 april 2007,
janvier 2008 : met ingang van 1 januari 2008 :
1. l'enregistrement de l'entrepreneur adjudicataire au moment de 1. de registratie van de aannemer op het ogenblik van de gunning van
l'attribution du marché ne prémunit plus le pouvoir adjudicateur de opdracht de aanbestedende overheid niet langer beschermt tegen de
contre la responsabilité solidaire pour le paiement des dettes hoofdelijke aansprakelijkheid voor de betaling van de sociale of
sociales ou fiscales de son cocontractant. Cette responsabilité fiscale schulden van haar medecontractant. Voortaan vloeit deze
solidaire résulte désormais du fait de contracter avec un hoofdelijke aansprakelijkheid voort uit het afsluiten van een
entrepreneur, enregistré ou non, qui, au moment de la conclusion du overeenkomst met een aannemer, ongeacht of hij geregistreerd is of
marché, a effectivement des dettes sociales ou fiscales (au sens non niet, die daadwerkelijk sociale of fiscale schulden heeft op het
pas de la réglementation relative aux marchés publics mais de la ogenblik van de gunning van de opdracht (in het licht van de
registratiewetgeving en niet ten aanzien van de reglementering
législation sur l'enregistrement). Cette responsabilité solidaire peut overheidsopdrachten). Deze hoofdelijke aansprakelijkheid kan worden
être évitée si, lors de chaque paiement à l'adjudicataire, les vermeden indien, bij elke betaling aan de aannemer, de aanbestedende
retenues et versements dont il est question à l'article 30bis, § 4, de overheid correct de inhoudingen en stortingen verricht als bedoeld in
la loi du 27 juin 1969 et à l'article 403 du Code des impôts sur les artikel 30bis, § 4, van de wet van 27 juni 1969 en artikel 403 van het
revenus (C.I.R.) 1992 sont pratiqués correctement par le pouvoir Wetboek van inkomstenbelastingen (WIB) 1992;
adjudicateur; 2. les articles 90, § 5, de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 et 78, § 2. de artikelen 90, § 5, van het koninklijk besluit van 8 januari 1996
5, de l'arrêté royal du 10 janvier 1996 sont désormais sans portée et en 78, § 5, van het koninklijk besluit van 10 januari 1996 hun
ne peuvent plus être interprétés comme imposant l'enregistrement comme betekenis hebben verloren en niet meer mogen worden geïnterpreteerd in
condition de régularité de l'offre; die zin dat de registratie wordt opgelegd als
3. l'existence de dettes sociales ou fiscales reste une cause regelmatigheidsvoorwaarde van de offerte;
3. het bestaan van sociale of fiscale schulden een uitsluitingsgrond
d'exclusion dans les marchés publics et peut toujours être vérifiée blijft bij overheidsopdrachten en het steeds mogelijk is om dit na te
depuis le stade de la sélection qualitative jusqu'à l'attribution du gaan vanaf het stadium van de kwalitatieve selectie tot aan de gunning
marché. van de opdracht.
Développement Uiteenzetting
La loi-programme du 27 avril 2007 a réformé les articles 400 à 408 du De programmawet van 27 april 2007 heeft de artikelen 400 tot 408 van
C.I.R. 1992 ainsi que l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 het WIB 1992 gewijzigd, alsook artikel 30bis van de wet van 27 juni
révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende
sociale des travailleurs, dispositions qui concernent l'enregistrement de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. Deze bepalingen hebben
des entrepreneurs. betrekking op de registratie van aannemers.
Cette réforme a certaines conséquences en matière de marchés publics, Deze herziening heeft gevolgen voor de overheidsopdrachten, met name
en particulier en ce qui concerne l'examen de la régularité des offres. wat betreft het regelmatigheidsonderzoek van de offertes.
En effet, l'article 90, § 5, de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 Artikel 90, § 5, van het koninklijk besluit van 8 januari 1996
relatif aux marchés publics de travaux, de fournitures et de services betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken,
et aux concessions de travaux publics, de même que l'article 78, § 5, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken, en
de l'arrêté royal du 10 janvier 1996 relatif aux marchés publics de artikel 78, § 5, van het koninklijk besluit van 10 januari 1996
travaux, de fournitures et de services dans les secteurs de l'eau, de betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken,
leveringen en diensten in de sectoren water, energie, vervoer en
l'énergie, des transports et des services postaux, disposent que : « postdiensten, bevatten immers de volgende bepaling : « Desgevallend
s'il y a lieu, pour que son offre puisse être considérée comme moet de inschrijver, opdat zijn offerte als regelmatig kan worden
régulière, le soumissionnaire doit satisfaire au moment de beschouwd, op het moment van de gunning van de opdracht voldoen aan de
l'attribution du marché aux dispositions de la législation relative à bepalingen van de wetgeving met betrekking tot de registratie,
l'enregistrement, conformément à l'article 400 du C.I.R. et à overeenkomstig artikel 400 van het WIB 1992 en artikel 30bis van de
l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december
décembre 1944 concernant la sécurité sociale des travailleurs. » 1944 betreffende de sociale zekerheid der arbeiders. »
Les conséquences de la réforme en question pour l'application des De gevolgen van deze hervorming voor de toepassing van de genoemde
articles 90, § 5, et 78, § 5, précités sont précisées ci-après. artikelen 90, § 5, en 78, § 5, worden hierna toegelicht.
1. Voorschriften die van toepassing waren vóór de herziening, bij
1. Règles en vigueur avant la réforme des articles 400 à 408 du C.I.R. programmawet van 27 april 2007, van de artikelen 400 tot 408 van het
1992 et de l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 par la WIB 1992 en van artikel 30bis van de wet van 27 juni 1969
loi-programme du 27 avril 2007 We herinneren eraan dat de artikelen 402 van het WIB 1992 en 30bis, §
Pour rappel, avant leur réforme par la loi-programme du 27 avril 2007, 3, van de wet van 27 juni 1969, vóór hun herziening bij programmawet
les articles 402 du C.I.R. 1992 et 30bis, § 3, de la loi du 27 juin van 27 april 2007, bepaalden dat de opdrachtgever die, voor de werken
1969 prévoyaient que le commettant - c'est-à-dire le maître d'ouvrage
- qui, pour des travaux visés à l'article 400 du C.I.R. 1992 et à bedoeld in artikel 400 van het WIB 1992 en in artikel 30bis, § 1, van
l'article 30bis, § 1er, de la loi du 27 juin 1969, faisait appel à un de wet van 27 juni 1969, een beroep deed op een niet-geregistreerd
entrepreneur non enregistré au moment de la conclusion du contrat aannemer op het ogenblik van de gunning van de opdracht, hoofdelijk
était solidairement responsable du paiement des dettes sociales et aansprakelijk was voor de betaling van de sociale en fiscale schulden
fiscales de son cocontractant (1). van zijn medecontractant (1).
C'est afin de prémunir le pouvoir adjudicateur contre cette Om de aanbestedende overheid tegen deze hoofdelijke aansprakelijkheid
responsabilité solidaire qu'ont été prévues les dispositions des te beschermen, werden de bepalingen van de artikelen 90, § 5, van het
articles 90, § 5, de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 et 78, § 5, de koninklijk besluit van 8 januari 1996 en 78, § 5, van het koninklijk
l'arrêté royal du 10 janvier 1996 subordonnant la régularité de besluit van 10 januari 1996 uitgewerkt. Deze maakten de regelmatigheid
l'offre à la satisfaction par le soumissionnaire, au moment de van de offerte afhankelijk van het feit dat de inschrijver, op het
l'attribution du marché, aux dispositions de la législation sur ogenblik van de gunning van de opdracht, voldeed aan de bepalingen van
l'enregistrement. Bien que cette législation n'impose pas aux de registratiewetgeving. Alhoewel deze wetgeving de inschrijvers niet
entrepreneurs d'être enregistrés pour exercer leurs activités, les verplicht geregistreerd te zijn om hun activiteiten uit te oefenen,
mots « le soumissionnaire doit satisfaire aux dispositions de la werden de woorden « moet de inschrijver voldoen aan de bepalingen van
législation relative à l'enregistrement » ont, dans ce contexte, de wetgeving met betrekking tot de registratie », in deze context,
toujours été interprétés dans le sens que le soumissionnaire devait steeds geïnterpreteerd in die zin dat de inschrijver, opdat zijn
être enregistré pour que son offre puisse être considérée comme offerte als regelmatig kon worden beschouwd, geregistreerd diende te
régulière. zijn.
2. Nouvelles règles 2. Nieuwe voorschriften
Suite à un arrêt de la Cour de Justice des Communautés européennes Ingevolge een arrest van het Hof van Justitie van de Europese
(2), la loi-programme du 27 avril 2007 a réformé les articles 400 à Gemeenschappen (2), heeft de programmawet van 27 april 2007 de
408 du C.I.R. 1992 ainsi que l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969 artikelen 400 tot 408 van het WIB 1992 herzien, alsook artikel 30bis
van de wet van 27 juni 1969. Voortaan - d.i. met ingang van 1 januari
en ce sens que, désormais - à partir du 1er janvier 2008 -, ce n'est 2008 - vloeit de hoofdelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgever
plus le fait de contracter avec un entrepreneur non enregistré au voor de sociale en fiscale schulden van zijn medecontractant niet meer
voort uit het afsluiten van een overeenkomst met een
moment de la conclusion du marché qui entraîne la responsabilité niet-geregistreerd aannemer op het ogenblik van de gunning van de
solidaire du commettant pour les dettes sociales et fiscales de son opdracht, maar wel uit het afsluiten van een overeenkomst met een
cocontractant mais le fait de contracter avec un entrepreneur, aannemer, ongeacht of hij geregistreerd is of niet, wanneer die
enregistré ou non, qui, au moment de la conclusion du marché, a daadwerkelijk sociale of fiscale schulden heeft op het ogenblik van de
effectivement des dettes sociales ou fiscales (3). gunning van de opdracht (3).
Il s'ensuit que l'enregistrement de l'adjudicataire au moment de Bijgevolg biedt de registratie van de aannemer op het ogenblik van de
l'attribution du marché ne prémunit plus le pouvoir adjudicateur gunning van de opdracht de aanbestedende overheid geen bescherming
contre la responsabilité solidaire. Dans ce contexte, les articles 90, meer tegen de hoofdelijke aansprakelijkheid. In deze context mogen de
§ 5, de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 et 78, § 5, de l'arrêté royal artikelen 90, § 5, van het koninklijk besluit van 8 januari 1996 en
du 10 janvier 1996 ne peuvent plus être interprétés comme imposant 78, § 5, van het koninklijk besluit van 10 januari 1996 niet meer
l'enregistrement du soumissionnaire au moment de l'attribution du worden geïnterpreteerd in die zin dat ze de registratie van de
marché sous peine d'irrégularité de son offre. En réalité, les inschrijver opleggen op het ogenblik van de gunning van de opdracht op
dispositions précitées sont devenues sans portée. straffe van onregelmatigheid van zijn offerte. Deze bepalingen hebben
in feite hun draagwijdte verloren.
Une autre raison de ne pas maintenir l'interprétation faisant de Er is nog een andere reden die pleit tegen een interpretatie waarbij
l'enregistrement une condition de régularité de l'offre est qu'en tant de registratie als een regelmatigheidsvoorwaarde van de offerte wordt
que l'exigence d'enregistrement est appliquée aux soumissionnaires beschouwd. Voorzover de registratievoorwaarde toegepast wordt op
étrangers, elle constitue manifestement une mesure contraire aux buitenlandse inschrijvers, vormt ze immers duidelijk een maatregel die
articles 49 et 50 du traité CE (4). strijdig is met de artikelen 49 en 50 van het EG-Verdrag (4).
En conséquence, il n'y a plus lieu désormais, pour les marchés ayant Bijgevolg is de registratie van de inschrijver niet meer vereist voor
pour objet des activités relevant du champ d'application des articles de opdrachten die betrekking hebben op activiteiten die onder het
400 à 408 du C.I.R. 1992 et de l'article 30bis de la loi du 27 juin toepassingsgebied vallen van de artikelen 400 tot 408 van het WIB 1992
1969, d'exiger l'enregistrement du soumissionnaire. en van artikel 30bis van de wet van 27 juni 1969.
Bien entendu, l'existence de dettes sociales et fiscales reste une Vanzelfsprekend blijft het bestaan van sociale en fiscale schulden een
cause d'exclusion dans les marchés publics et peut toujours être uitsluitingsgrond bij overheidsopdrachten en is een onderzoek steeds
vérifiée depuis le stade de la sélection qualitative jusqu'à mogelijk vanaf het stadium van de kwalitatieve selectie tot aan de
l'attribution du marché. gunning van de opdracht.
3. Remarque sur la responsabilité solidaire pour les dettes sociales 3. Opmerking over de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden
La notion de dette sociale telle que précisée au § 1er, deuxième et Het begrip « sociale schuld » als bedoeld in § 1, tweede en derde lid,
troisième alinéas, des articles 17bis, 43bis et 69bis de l'arrêté van de artikelen 17bis, 43bis en 69bis van het koninklijk besluit van
royal du 8 janvier 1996 ainsi que des articles 17bis, 39bis et 60bis 8 januari 1996 en van de artikelen 17bis, 39bis en 60bis van het
de l'arrêté royal du 10 janvier 1996 ne correspond pas tout à fait à koninklijk besluit van 10 januari 1996 stemt niet volledig overeen met
celle des dispositions de la législation sur l'enregistrement dat bedoeld in de bepalingen van de registratiewetgeving over de
relatives à la responsabilité solidaire en matière sociale. En effet : hoofdelijke aansprakelijkheid op sociaal vlak. Inderdaad :
- le § 1er, deuxième alinéa, des articles précités n'envisage que les - paragraaf 1, tweede lid, van de genoemde artikelen heeft enkel
dettes vis-à-vis de l'Office national de Sécurité sociale. Or, pour betrekking op de schulden bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid.
l'application de la responsabilité solidaire, la législation sur Voor de toepassing van de hoofdelijke aansprakelijkheid beschouwt de
l'enregistrement, plus particulièrement l'article 30bis, § 3, de la registratiewetgeving, en in het bijzonder artikel 30bis, § 3, van de
loi du 27 juin 1969 et l'article 26, § 2, de l'arrêté royal du 27 wet van 27 juin 1969 en artikel 26, § 2, van het koninklijk besluit
décembre 2007 portant exécution des articles 400, 401, 403, 404 et 406 van 27 december 2007 tot uitvoering van de artikelen 400, 401, 403,
du C.I.R. 1992 et de l'article 30bis de la loi du 27 juin 1969, 404 en 406 van het WIB 1992 en van artikel 30bis van de wet van 27
considère également comme dette sociale les montants dont un employeur juni 1969, daarentegen ook de bedragen die een werkgever, die onder
ressortissant à la commission paritaire de la construction (CP 124) het paritair comité voor het bouwbedrijf (PC 124) ressorteert,
est redevable vis-à-vis d'un Fonds de sécurité d'existence, et ce dans verschuldigd is aan een Fonds voor Bestaanszekerheid als sociale
schuld en dit onder de voorwaarden bedoeld in artikel 26, § 2, van het
les conditions visées à l'article 26, § 2, de l'arrêté royal du 27 genoemde koninklijk besluit van 27 december 2007;
décembre 2007 précité;
- le § 1er, troisième alinéa, des articles 17bis, 43bis et 69bis ainsi - paragraaf 1, derde lid, van de artikelen 17bis, 43bis en 69bis,
que 17bis, 39bis et 60bis précités dispose qu'est en règle en matière alsook van de genoemde artikelen 17bis, 39bis en 60bis bepaalt dat de
de paiement de ses cotisations sociales l'employeur qui établit qu'il werkgever in orde is met de betaling van zijn sociale bijdragen,
a des créances exigibles vis-à-vis des pouvoirs publics pour un indien hij aantoont dat hij opeisbare schuldvorderingen bezit ten
montant au moins égal, à 2.500 euros près, à celui pour lequel il est aanzien van de overheid voor een bedrag dat, op 2.500 euro na,
en retard de paiement de ses cotisations. La législation sur minstens gelijk is aan de achterstallige bijdragen. De
l'enregistrement ne comporte pas une telle disposition. registratiewetgeving bevat geen dergelijke bepaling.
Il s'ensuit qu'un soumissionnaire peut être en règle de paiement de Bijgevolg kan een inschrijver in orde zijn met de betaling van zijn
ses cotisations sociales au regard de la législation sur les marchés sociale bijdragen in het licht van de wetgeving overheidsopdrachten,
publics, tout en ne l'étant pas au regard des dispositions de la en tegelijk niet in orde zijn ten aanzien van de bepalingen van de
législation sur l'enregistrement relatives à la responsabilité registratiewetgeving over de hoofdelijke aansprakelijkheid op sociaal
solidaire en matière sociale. Il se pourrait donc que, étant en règle vlak. Het is dus mogelijk dat een inschrijver, die in orde is met de
de paiement de ses cotisations sociales au regard de la législation betaling van zijn sociale bijdragen in het licht van de wetgeving
sur les marchés publics, un soumissionnaire ne puisse être exclu du overheidsopdrachten, niet kan worden uitgesloten van deelname aan de
marché, mais ne l'étant pas, au moment de la conclusion du marché, au opdracht. Aangezien hij op het ogenblik van de gunning van de opdracht
regard des dispositions relatives à la responsabilité solidaire en echter niet in orde is ten aanzien van de bepalingen over de
matière sociale, le pouvoir adjudicateur soit rendu solidairement hoofdelijke aansprakelijkheid op sociaal vlak, kan de aanbestedende
responsable du paiement de ses dettes sociales. Il est à noter overheid hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor de betaling van
toutefois qu'en vertu de l'article 30bis, § 4, 4e alinéa, de la loi du zijn sociale schulden. Hierbij moet worden opgemerkt dat uit artikel
27 juin 1969, le pouvoir adjudicateur pourra échapper à l'application 30bis, § 4, vierde lid, van de wet van 27 juni 1969 blijkt dat de
de cette responsabilité solidaire (5) s'il effectue correctement, lors aanbestedende overheid kan ontsnappen aan de toepassing van deze
de chaque paiement du prix des travaux confiés au soumissionnaire, les hoofdelijke aansprakelijkheid (5) indien zij, bij elke betaling van de
retenues et versements au profit de l'O.N.S.S. dont il est question, prijs van de aan de inschrijver toevertrouwde werken, de inhoudingen
au § 4 de l'article 30bis (6). en stortingen voor de R.S.Z., waarvan sprake in § 4 van artikel 30bis,
correct verricht (6).
Une base de données accessible au public, créée par l'O.N.S.S. In een voor het publiek toegankelijke databank die werd aangelegd door
conformément à l'article 30bis, § 4, alinéa 6, de la loi du 27 juin de R.S.Z. conform artikel 30bis, § 4, zesde lid, van de wet van 27
1969, permet de savoir à tout moment si un soumissionnaire a des juni 1969, kan op elk ogenblik worden nagegaan of een inschrijver
dettes sociales au sens des dispositions de la législation sur sociale schulden heeft in de zin van de bepalingen van de
l'enregistrement relatives à la responsabilité solidaire en matière registratiewetgeving over de hoofdelijke aansprakelijkheid op sociaal
sociale. Cette base de données est accessible librement via le lien vlak. Deze databank is vrij toegankelijk via de link
www.socialsecurity.be/attest30bis -web/request.do (7). L'information www.socialsecurity.be/attest30bis -web/request.do (7). De in deze
délivrée par cette base de données a force probante pour l'application databank verstrekte informatie heeft bewijskracht voor de toepassing
de la responsabilité solidaire et l'obligation de retenue en matière van de hoofdelijke aansprakelijkheid en de verplichte sociale
sociale. inhouding.
Comment procéder ? Hoe tewerkgaan ?
Tant lors de la conclusion du marché que lors de chaque paiement, le Zowel op het ogenblik van de gunning van de opdracht, als bij elke
pouvoir adjudicateur consultera la base de données mentionnée betaling zal de aanbestedende overheid de voormelde databank
ci-avant. raadplegen.
Les situations suivantes peuvent être rencontrées : De volgende situaties kunnen zich voordoen :
- la base de données mentionne que l'entreprise n'a pas de dette - uit de databank blijkt dat de onderneming geen sociale schulden
sociale : aucune retenue ne doit dès lors être effectuée par le heeft : in dat geval moet de aanbestedende overheid geen inhoudingen
pouvoir adjudicateur; doen;
- la base de données mentionne que l'entreprise a des dettes sociales. - uit de databank blijkt dat de onderneming sociale schulden heeft. In
Dans ce cas, dat geval zijn er twee mogelijkheden :
* soit la facture est inférieure à 7.143 euros H.T.V.A. : le pouvoir * de factuur is lager dan 7.143 euro (exclusief BTW) : de
adjudicateur effectue la retenue de 35 % du montant de la facture; aanbestedende overheid doet de inhouding van 35 % van het
* soit la facture atteint ou dépasse 7.143 euros H.T.V.A. : le pouvoir factuurbedrag; * de factuur bedraagt 7.143 euro (exclusief BTW) of meer : de
adjudicateur doit demander à l'entreprise de produire une attestation aanbestedende overheid verzoekt de onderneming een R.S.Z.-attest voor
de l'ONSS mentionnant le montant de la dette. Cette attestation a une te leggen met het bedrag van de schuld. Krachtens artikel 23, tweede
lid, van het koninklijk besluit van 27 december 2007, heeft dit attest
durée de validité de 20 jours suivant le jour de sa délivrance, en een geldigheidsduur van 20 dagen vanaf de dag van de uitreiking ervan.
vertu de l'article 23, alinéa 2, de l'arrêté royal du 27 décembre Indien geen attest wordt voorgelegd binnen de wettelijke termijn van
2007. Si aucune attestation n'est produite dans le délai légal d'un
mois ou que l'entreprise reconnaît que sa dette sociale est d'un één maand of indien de onderneming erkent dat haar sociale schuld meer
montant supérieur à 35 % du montant de la facture, le pouvoir bedraagt dan 35 % van het factuurbedrag, doet de aanbestedende
adjudicateur effectue la retenue de 35 % du montant de la facture. overheid de inhouding van 35 % van het factuurbedrag.
Par contre, si la dette sociale constatée par l'attestation de l'ONSS Indien daarentegen uit het R.S.Z.-attest blijkt dat de sociale schuld
est inférieure à 35 % du montant de la facture, le pouvoir minder bedraagt dan 35 % van het factuurbedrag, doet de aanbestedende
adjudicateur effectue uniquement la retenue équivalant au montant de overheid enkel een inhouding ten belope van het bedrag van de sociale
la dette sociale. schuld.
NB : si l'entrepreneur n'avait pas de dette sociale au regard des NB : Wanneer de aannemer in het licht van de bepalingen van de
wetgeving betreffende de registratie van aannemers geen sociale
dispositions de la législation sur l'enregistrement lors de la schulden had op het ogenblik van de gunning van de opdracht, maar wel
conclusion du marché mais qu'il en a au moment du paiement, le pouvoir op het ogenblik van de betaling zal de aanbestedende overheid die bij
adjudicateur qui ne vérifie pas la situation de l'entrepreneur de betaling de toestand van de aannemer niet verifieert overeenkomstig
conformément aux modalités mentionnées ci-avant lors du paiement et de voormelde modaliteiten, en, indien nodig, niet de inhoudingen
n'effectue pas si nécessaire, les retenues et versements à l'ONSS verricht en deze aan de R.S.Z. doorstuurt, zal niet worden getroffen
n'encourra pas une responsabilité solidaire mais une majoration pour door de hoofdelijke aansprakelijkheid, maar door een bijslag wegens
ne pas avoir effectué correctement les retenues. het niet correct verrichten van de inhoudingen.
Points de contact utiles auprès de l'ONSS : Nuttige contactpunten bij de R.S.Z. :
? Attestation marchés publics ? attest overheidsopdrachten
tél : 02-509 32 81 ou 02-509 32 82 tel. : 02-509 32 79 of 02-509 32 80
? obligation de retenues : ? inhoudingsplicht :
tél : 02-509 27 19, 02-509 33 05 ou 02-509 31 50 tel. : 02-509 31 87 of 02-509 31 85
? application des sanctions et de la responsabilité solidaire ? toepassing van de sancties en van de hoofdelijke aansprakelijkheid
tél : 02-509 91 25 tel. : 02-509 91 25 of 02-509 91 29
4. Remarque sur la responsabilité solidaire pour les dettes fiscales 4. Opmerking over de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden
La notion de dette fiscale n'est pas définie par la législation sur Het begrip « fiscale schuld » wordt niet omschreven in de wetgeving
les marchés publics. Il résulte toutefois des articles 17, 43 et 69 de overheidsopdrachten. Uit de artikelen 17, 43 en 69 van het koninklijk
l'arrêté royal du 8 janvier 1996 ainsi que des articles 17, 39 et 60 besluit van 8 januari 1996 en de artikelen 17, 39 en 60 van het
de l'arrêté royal du 10 janvier 1996 que sont visées aussi bien les koninklijk besluit van 10 januari 1996 blijkt evenwel dat zowel de
dettes en matière d'impôts sur le revenu qu'en matière de T.V.A. schulden inzake inkomstenbelastingen als deze inzake BTW worden
Au sens des dispositions de la législation sur l'enregistrement bedoeld. In de zin van de bepalingen van de registratiewetgeving over de
relative à la responsabilité solidaire en matière fiscale, les dettes hoofdelijke aansprakelijkheid op fiscaal vlak, zijn de fiscale
fiscales sont exclusivement les dettes en matière d'impôt sur les schulden uitsluitend de schulden inzake inkomstenbelastingen en de met
revenus et de taxes assimilées à ces impôts telles que précisées à deze belastingen gelijkgestelde belastingen als bedoeld in artikel
l'article 402, § 4, du C.I.R. 1992. Les dettes en matière de T.V.A. ne 402, § 4, van het WIB 1992. De schulden inzake BTW worden niet
sont pas visées. vermeld.
Il n'existe pas à ce jour de base de données opérationnelle accessible Tot nog toe bestaat geen operationele, voor het publiek toegankelijke
au public permettant de vérifier si un soumissionnaire a des dettes databank waarin kan worden nagegaan of een inschrijver fiscale
fiscales telles que visées à l'article 402, § 4, précité. En vertu de schulden heeft als bedoeld in het voormelde artikel 402, § 4. Volgens
l'article 13 de la loi du 21 décembre 2007 portant des dispositions artikel 13 van de wet van 21 december 2007 houdende diverse bepalingen
diverses (I), dans l'attente d'une telle base de données (I), die artikel 146, eerste lid, van de programmawet van 27 april
2007 heeft gewijzigd, worden, in afwachting van een operationele
opérationnelle, les effets des articles 402 et 403 du C.I.R. 1992 databank, de gevolgen van de artikelen 402 en 403 van het WIB 1992
relatifs à responsabilité solidaire et à l'obligation de retenue en betreffende de hoofdelijke aansprakelijkheid en de verplichte fiscale
matière fiscale sont suspendus, la loi du 21 décembre 2007 ayant
modifié l'article 146, alinéa 1er, de la loi-programme du 27 avril
2007. La responsabilité solidaire et l'obligation de retenue en inhouding opgeschort. De hoofdelijke aansprakelijkheid en de
matière fiscale ne sont donc pas applicables actuellement. verplichte fiscale inhouding zijn momenteel dus niet van toepassing.
5. Obligations des adjudicataires d'un marché public de travaux et de 5. Verplichtingen van de aannemers van werken en van hun
leurs sous-traitants, au sens de l'article 12, § 6, de la loi du 24 onderaannemers in de zin van artikel 12, § 6, van de wet van 24
décembre 1993, en matière d'enregistrement december 1993, inzake de registratie
Le § 6 de l'article 12 de la loi du 24 décembre 1993 doit être Paragraaf 6 van artikel 12 van de wet van 24 december 1993 moet
dorénavant interprété à la lumière de la loi-programme du 27 avril voortaan worden geïnterpreteerd in het licht van de programmawet van
2007 qui a réformé les articles 400 à 408 du C.I.R. 1992 et l'article 27 april 2007 die de artikelen 400 tot 408 WIB 1992, alsook artikel
30 bis de la loi du 27 juin 1969 et qui a ainsi mis fin au caractère 30bis van de wet van 27 juni 1969 heeft gewijzigd, en die daardoor een
obligatoire de l'enregistrement. einde heeft gesteld aan het verplichtende karakter van de registratie.
La présomption tirée de la satisfaction, dans le chef de Het vermoeden dat de aannemer en de onderaannemer hebben voldaan aan
l'adjudicataire et du sous-traitant, aux dispositions de la hun sociale en fiscale verplichtingen in de zin van de voormelde
législation relative à l'enregistrement des entrepreneurs, au sens de wetgeving, op grond dat zij hebben voldaan aan de bepalingen van de
la législation précitée, doit donc être considérée comme n'étant plus wetgeving betreffende de registratie van aannemers, moet derhalve als
d'application. niet langer van toepassing worden beschouwd.
_______ _______
Notes Nota's
(1) Cette solidarité s'appliquait à concurrence de 50 % du prix des (1) Deze hoofdelijkheid was van toepassing op 50 % van de prijs van de
travaux confiés à l'entrepreneur non enregistré pour les dettes werken die aan de niet-geregistreerde aannemer werden toevertrouwd
sociales et de 35 % de ce prix pour les dettes fiscales. voor de sociale schulden en op 35 % van deze prijs voor de fiscale
(2) Arrêt du 9 novembre 2006, affaire C-433/04, Commission c/ Belgique. schulden. (2) Arrest van 9 november 2006, zaak C-433/04, Commissie v/België.
(3) La responsabilité solidaire pour les dettes sociales s'applique (3) De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden is
voortaan van toepassing ten belope van 100 % van de prijs van de
désormais à concurrence de 100% du prix des travaux. La responsabilité werken. De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden is
solidaire pour les dettes fiscales est par contre limitée à 35 % du daarentegen beperkt tot 35 % van de prijs van de werken. Ingeval van
prix des travaux. En cas d'application simultanée de la responsabilité samenloop van de hoofdelijke aansprakelijkheid voor zowel de sociale
solidaire tant pour les dettes sociales que fiscales, la als de fiscale schulden, is de totale hoofdelijke aansprakelijkheid
responsabilité solidaire est limitée à 100 % du prix des travaux (65 % beperkt tot 100 % van de prijs van de werken (65 % van de sociale
pour les dettes sociales et 35 % pour les dettes fiscales.) Il est à schulden en 35 % voor de fiscale schulden). Hierbij moet worden
noter que si le commettant effectue correctement les retenues qu'il opgemerkt dat de hoofdelijke aansprakelijkheid niet wordt toegepast
doit, le cas échéant, faire au profit de l'ONSS et/ou de indien de opdrachtgever correct de inhoudingen verricht die, in
l'administration fiscale en vertu de, respectivement, l'article 30bis, voorkomend geval, bestemd zijn voor de R.S.Z. en/of voor de
§ 4, de la loi du 27 juin 1969 et de l'article 403 du C.I.R. 1992, la belastingadministratie krachtens artikel 30bis, § 4, van de wet van 27
responsabilité solidaire n'est pas appliquée. Dans ce dernier cas, il juni 1969, respectievelijk artikel 403 van het WIB 1992. Evenmin wordt
n'est pas non plus frappé par la majoration qui est due lorsque les hij in dat laatste geval getroffen door de bijslag die verschuldigd is
retenues ne sont pas effectuées correctement. wanneer de inhoudingen niet correct worden verricht.
(4) Cf. l'arrêt de la C.J.C.E. cité plus haut. (4) Zie het voormelde arrest van het H.J.E.G.
(5) Et à la majoration lorsque les retenues ne sont pas effectuées (5) Alsook aan de bijslag die verschuldigd is wanneer de inhoudingen
correctement. niet correct worden verricht.
(6) La retenue à effectuer est de 35 % du prix des travaux hors T.V.A. (6) De inhouding bedraagt 35 % van (de prijs) van de werken exclusief
à payer. BTW.
(7) Pour obtenir l'information sur la situation d'un entrepreneur, il (7) Om informatie over de toestand van een aannemer te bekomen, dient
y a lieu d'introduire son numéro d'immatriculation à l'ONSS ou son zijn identificatienummer bij de R.S.Z. of zijn ondernemingsnummer te
numéro d'entreprise. La réponse délivrée indique s'il y a ou non « worden ingevoerd. Uit het antwoord blijkt of al dan niet sprake is van
obligation de retenue sécurité sociale ». L'obligation de retenue een « verplichte inhouding voor de sociale zekerheid ». De verplichte
signifie que l'entreprise a des dettes sociales au sens de la inhouding betekent dat de onderneming sociale schulden heeft als
législation sur l'enregistrement. bedoeld in de registratiewetgeving.
^