Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Loi du 15/05/2007
← Retour vers "Loi modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code pénal "
Loi modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code pénal Wet tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek betreffende het deskundigenonderzoek en tot herstel van artikel 509quater van het Strafwetboek
SERVICE PUBLIC FEDERAL JUSTICE FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE
15 MAI 2007. - Loi modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne 15 MEI 2007. - Wet tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek
l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code pénal (1) betreffende het deskundigenonderzoek en tot herstel van artikel 509quater van het Strafwetboek (1)
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Les Chambres ont adopté et Nous sanctionnons ce qui suit : De Kamers hebben aangenomen en Wij bekrachtigen hetgeen volgt :
CHAPITRE Ier. - Disposition générale HOOFDSTUK I. - Algemene bepaling

Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 78 de la Constitution.

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

CHAPITRE II. - Modifications du Code judiciaire HOOFDSTUK II. - Wijzigingen van het Gerechtelijk Wetboek

Art. 2.Un article 875bis, rédigé comme suit, est inséré dans le Code

Art. 2.In het Gerechtelijk Wetboek wordt een artikel 875bis

judiciaire : ingevoegd, luidende :
«

Art. 875bis.Le juge limite le choix de la mesure d'instruction à ce

«

Art. 875bis.De rechter beperkt de keuze van de onderzoeksmaatregel

qui est suffisant pour la solution du litige, en privilégiant la tot wat volstaat om het geschil op te lossen, waarbij de meest
mesure la plus simple, la plus rapide et la moins onéreuse. » eenvoudige, snelle en goedkope maatregel de voorkeur geniet. »

Art. 3.II est inséré dans la quatrième partie, livre II, titre III,

Art. 3.In deel IV, boek II, titel III, hoofdstuk VIII, afdeling VI

chapitre VIII, section VI du même Code, une sous-section lre qui van hetzelfde Wetboek, wordt een onderafdeling 1 ingevoegd die artikel
contiendra l'article 962, dont l'intitulé est rédigé comme suit : 962 omvat, waarvan het opschrift luidt als volgt :
« Sous-section 1re. Disposition générale. » « Onderafdeling 1. Algemene bepaling. »

Art. 4.L'article 962 du même Code est complété par un alinéa 2,

Art. 4.Artikel 962 van hetzelfde Wetboek wordt aangevuld met een

rédigé comme suit : tweede lid, luidende :
« II n'est point tenu de suivre l'avis des experts si sa conviction « Hij is niet verplicht het advies van de deskundigen te volgen,
s'y oppose. » indien het strijdig is met zijn overtuiging. »

Art. 5.Sont abrogés dans le même Code :

Art. 5.In hetzelfde Wetboek worden opgeheven :

1° les articles 963 et 964; 1° de artikelen 963 en 964;
2° l'article 965, modifié par la loi du 24 juin 1970. 2° artikel 965, gewijzigd bij de wet van 24 juni 1970.

Art. 6.Il est inséré dans la même section du même Code une

Art. 6.In dezelfde afdeling van hetzelfde Wetboek wordt een

sous-section 2 qui contiendra les articles 966 à 971 inchangés, dont onderafdeling 2 ingevoegd die de artikelen 966 tot 971 omvat, waarvan
l'intitulé est rédigé comme suit : het opschrift luidt als volgt :
« Sous-section 2. De la récusation des experts. » « Onderafdeling 2. Wraking van de deskundigen. »

Art. 7.L'article 969 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 7.Artikel 969 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

suivante : « Aucune récusation ne peut être proposée après la réunion « Na de installatievergadering, of, bij gebreke daarvan, na aanvang
d'installation, ou, à défaut, après le début des travaux de l'expert, van de werkzaamheden van de deskundige, mag geen wraking meer worden
à moins que la cause de la récusation n'ait été révélée ultérieurement voorgedragen tenzij de partij eerst nadien kennis heeft gekregen van
à la partie. » de wrakingsgronden. »

Art. 8.II est inséré dans la même section du même Code une

Art. 8.In dezelfde afdeling van hetzelfde Wetboek wordt een

sous-section 3 qui contiendra les articles 972 à 983, dont l'intitulé onderafdeling 3 ingevoegd die de artikelen 972 tot 983 omvat, waarvan
est rédigé comme suit : het opschrift luidt als volgt :
« Sous-section 3. Du déroulement de l'expertise. » « Onderafdeling 3. Verloop van het deskundigenonderzoek. »

Art. 9.L'article 972 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 9.Artikel 972 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

§ 1. De beslissing waarbij het deskundigenonderzoek wordt bevolen,
suivante : bevat minstens :
§ 1er. La décision qui ordonne l'expertise comporte au moins :
- l'indication des circonstances qui rendent nécessaires l'expertise - de vermelding van de omstandigheden die het deskundigenonderzoek, en
et la désignation éventuelle de plusieurs experts; de eventuele aanstelling van meerdere deskundigen noodzaken;
- l'indication de l'identité de l'expert ou des experts désignés; - de vermelding van de identiteit van de aangestelde deskundige of
deskundigen;
- une description précise de la mission de l'expert; - een nauwkeurig omschrijving van de opdracht van de deskundige;
- l'indication de la date de la réunion d'installation, à moins que le - de vermelding van de datum van de installatievergadering, tenzij de
juge n'y renonce, avec l'accord des parties. rechter ervan afziet met instemming van de partijen.
La notification de cette décision est effectuée par le greffier De kennisgeving van deze beslissing door de griffier gebeurt
conformément à l'article 973, § 2, alinéa 3. overeenkomstig artikel 973, § 2, derde lid.
Après cette notification, l'expert dispose de huit jours pour : - refuser la mission, s'il le souhaite, en motivant dûment sa décision; - si aucune réunion d'installation n'a été prévue : communiquer les lieu, jour et heure du début de ses travaux. L'expert en avise les parties par lettre recommandée à la poste et le juge et les conseils par lettre missive. § 2. La réunion d'installation a lieu en chambre du conseil, devant le juge qui a ordonné l'expertise ou qui est chargé du contrôle de celle-ci. Les parties se présentent devant le juge. L'expert peut être joint téléphoniquement ou par tout autre moyen de télécommunication, à moins qu'une des parties ou le juge ne demande sa comparution personnelle devant ce dernier. La décision prise à l'issue de la réunion d'installation précise : - l'adaptation éventuelle de la mission; - les lieu, jour et heure des travaux ultérieurs de l'expert; Na deze kennisgeving beschikt de deskundige over acht dagen om : - desgewenst de opdracht met behoorlijk omklede redenen te weigeren; - indien geen installatievergadering is bepaald : de plaats, de dag en het uur mee te delen waarop hij zijn werkzaamheden zal aanvangen. De deskundige geeft hiervan kennis bij een ter post aangetekende brief aan de partijen en bij gewone brief aan de rechter en de raadslieden. § 2. De installatievergadering vindt plaats in de raadkamer voor de rechter die, ofwel het deskundigenonderzoek heeft bevolen, ofwel met controle ervan belast is. De partijen verschijnen voor de rechter. De deskundige kan telefonisch of via enig ander telecommunicatiemiddel worden bereikt, tenzij een van de partijen of de rechter vraagt dat hij persoonlijk voor deze verschijnt. De na afloop van de installatievergadering genomen beslissing vermeldt : - de eventuele aanpassing van de opdracht; - de plaats, de dag, en het uur van de verdere werkzaamheden van de deskundige;
- la nécessité pour l'expert de faire appel ou non à des conseillers - de noodzaak voor de deskundige om al dan niet een beroep te doen op
techniques; technische raadgevers;
- l'estimation du coût global de l'expertise ou, à tout le moins, le - de raming van de algemene kostprijs van het deskundigenonderzoek, of
mode de calcul des frais et honoraires de l'expert et des éventuels tenminste de manier waarop de kosten en het ereloon van de deskundige
conseillers techniques; en de eventuele technische raadgevers zullen berekend worden;
- le montant de la provision; - het bedrag van het voorschot;
- la partie raisonnable de la provision pouvant être libérée au profit - het redelijk deel van het voorschot dat kan worden vrijgegeven aan
de l'expert; de deskundige;
- le délai dans lequel les parties pourront faire valoir leurs - de termijn waarbinnen de partijen hun opmerkingen kunnen laten
observations à l'égard de l'avis provisoire de l'expert; gelden aangaande het voorlopig advies van de deskundige;
- le délai pour le dépôt du rapport final. - de termijn voor het neerleggen van het eindverslag.
A défaut de réunion d'installation, le juge peut inclure les mentions Bij gebreke van installatievergadering kan de rechter bovenstaande
susvisées dans la décision qui ordonne !'expertise. vermeldingen opnemen in de beslissing waarbij het deskundigenonderzoek
La notification de cette décision par le greffier a lieu conformément wordt bevolen. De kennisgeving van deze beslissing door de griffier gebeurt
à l'article 973, § 2, alinéa 3. » overeenkomstig artikel 973, § 2, derde lid. »

Art. 10.Dans le même Code, il est inséré un article 972bis, rédigé

Art. 10.In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 972bis ingevoegd,

comme suit : luidende als volgt :
«

Art. 972bis.§ 1er. Les parties sont tenues de collaborer à

«

Art. 972bis.§ 1. De partijen zijn verplicht mee te werken aan het

l'expertise. A défaut, le juge peut en tirer toute conséquence qu'il deskundigenonderzoek. Bij gebreke daarvan kan de rechter daaruit de
jugera appropriée. conclusies trekken die hij geraden acht.
Au plus tard lors de la réunion d'installation et, à défaut, au début De partijen overhandigen ten laatste op de installatievergadering en,
des travaux, les parties remettent à l'expert un dossier inventorié rassemblant tous les documents pertinents. § 2. La convocation en vue de travaux ultérieurs se fait conformément à l'article 972, § 1er, dernier alinéa, sauf si l'expert a été autorisé par les parties et les conseils à recourir à un autre mode de convocation. Si toutes les parties ou leurs conseils demandent un report, l'expert est tenu d'y consentir. Dans tous les autres cas, il peut refuser ou consentir le report et il notifie sa décision au juge par lettre missive. L'expert dresse un rapport des réunions qu'il organise. II en envoie une copie au juge, aux parties et aux conseils par lettre missive, et, le cas échéant, aux parties qui ont fait défaut, par lettre recommandée. » bij gebreke daarvan, bij de aanvang van de werkzaamheden, een geïnventariseerd dossier met alle relevante stukken aan de deskundige. § 2. De oproeping voor verdere werkzaamheden gebeurt overeenkomstig artikel 972, § 1, laatste lid, tenzij de deskundige van de partijen en de raadslieden toestemming heeft gekregen om gebruik te maken van een andere oproepingswijze. Indien alle partijen of hun raadslieden om uitstel verzoeken, dan moet de deskundige dit toestaan. In alle andere gevallen kan hij het uitstel weigeren of toestaan en geeft hij de rechter bij gewone brief kennis van zijn beslissing. De deskundige stelt een verslag op van de vergaderingen die hij organiseert. Hij stuurt bij gewone brief een afschrift ervan aan de rechter, de partijen en de raadslieden, en, in voorkomend geval, bij een ter post aangetekende brief aan de partijen die verstek hebben laten gaan. »

Art. 11.L'article 973 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 11.Artikel 973 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

suivante :

Art. 973.§ 1er. Le juge qui a ordonné l'expertise, ou le juge désigné à cet effet, suit le déroulement de celle-ci et veille notamment au respect des délais et de son caractère contradictoire. Le juge peut, pour des motifs d'urgence, réduire les délais prévus par la présente sous-section ou dispenser les experts de certains modes de convocation. Les experts exécutent leur mission sous le contrôle du juge, qui peut à tout moment, d'office ou à la demande des parties, assister aux opérations. Le greffier en informe les experts, les parties et leurs conseils par lettre missive, et, le cas échéant, les parties qui ont fait défaut, par pli judiciaire. § 2. Toutes les contestations relatives à l'expertise survenant au cours de celle-ci, entre les parties ou entre les parties et les experts, y compris la demande de remplacement des experts et toute contestation relative à l'extension ou à la prolongation de la mission, sont réglées par le juge. A cet effet, les parties et les experts peuvent s'adresser au juge par lettre missive, motivée. Le juge ordonne immédiatement la convocation des parties et des experts. Dans les cinq jours, le greffier en avise les parties et leurs conseils par lettre missive, ainsi que l'expert et, le cas échéant, les parties qui ont fait défaut, par pli judiciaire. La comparution en chambre du conseil a lieu dans le mois qui suit la convocation. Le juge statue, par décision motivée, dans les huit jours. Le greffier notifie cette décision conformément à l'alinéa 3. En cas de demande de remplacement, la décision est notifiée, selon le cas, à l'expert confirmé, ou à l'expert déchargé et au nouvel expert désigné par pli judiciaire. »

Art. 973.§ 1. De rechter die het deskundigenonderzoek heeft bevolen of de daartoe aangewezen rechter volgt het verloop van het onderzoek op en ziet er met name op toe dat de termijnen worden nageleefd en dat de tegenspraak in acht wordt genomen. De rechter kan om redenen van hoogdringendheid de in deze onderafdeling bepaalde termijnen inkorten of de deskundigen ontslaan van bepaalde oproepingswijzen. De deskundigen vervullen hun opdracht onder toezicht van de rechter, die te allen tijde ambtshalve of op verzoek van de partijen de werkzaamheden kan bijwonen. De griffier verwittigt hiervan bij gewone brief de deskundigen, de partijen en de raadslieden en in voorkomend geval, bij gerechtsbrief, de partijen die verstek hebben laten gaan. § 2. Alle betwistingen die in de loop van het deskundigenonderzoek met betrekking tot dit onderzoek ontstaan tussen de partijen of tussen de partijen en de deskundigen, met inbegrip van het verzoek tot vervanging van de deskundigen en van elke betwisting aangaande de uitbreiding of de verlenging van de opdracht, worden door de rechter beslecht. De partijen en de deskundigen kunnen zich daartoe bij gewone brief, met vermelding van de redenen, tot de rechter wenden. De rechter gelast onmiddellijk de oproeping van de partijen en de deskundigen. De griffier geeft hiervan binnen vijf dagen bij gewone brief kennis aan de partijen en raadslieden en bij gerechtsbrief aan de deskundige en, in voorkomend geval, bij gerechtsbrief aan de partijen die verstek hebben laten gaan. De verschijning in raadkamer vindt plaats binnen een maand na de oproeping. De rechter doet binnen acht dagen uitspraak bij met redenen omklede beslissing. De kennisgeving van deze beslissing door de griffier gebeurt overeenkomstig het derde lid. In geval van een verzoek tot vervanging, gebeurt de kennisgeving naargelang van het geval aan de deskundige wiens taak is bevestigd of aan de deskundige die van zijn taak is ontheven en de nieuw aangestelde deskundige. »

Art. 12.L'article 974 du même Code est remplacé par la disposition suivante :

Art. 12.Artikel 974 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

«

Art. 974.§ 1er. Si le délai fixé pour le dépôt du rapport final est

«

Art. 974.§ 1. Indien de termijn voor het indienen van het

supérieur à six mois, l'expert adresse tous les six mois un rapport eindverslag op meer dan zes maanden is bepaald, bezorgt de deskundige
intermédiaire sur l'état d'avancement de ses travaux au juge, aux parties et aux conseils. Cet état d'avancement mentionne : - les travaux déjà réalisés; - les travaux réalisés depuis le dernier rapport intermédiaire; - les travaux qui restent à réaliser. § 2. Seul le juge peut prolonger le délai pour le dépôt du rapport final. A cet effet, l'expert peut s'adresser au juge en indiquant la raison pour laquelle le délai devrait être prolongé. Le juge refuse de prolonger le délai lorsqu'il estime qu'une prolongation n'est pas raisonnablement justifiée. II motive cette décision. om de zes maanden een tussentijds verslag over de stand van zaken aan de rechter, de partijen en de raadslieden. Deze stand van zaken vermeldt : - de reeds uitgevoerde werkzaamheden; - de werkzaamheden die uitgevoerd zijn sinds het laatste tussentijds verslag; - de nog uit te voeren werkzaamheden. § 2. Alleen de rechter mag de termijn voor de indiening van het eindverslag verlengen. De deskundige kan zich daartoe tot de rechter wenden met opgave van de reden waarom de termijn zou moeten worden verlengd. De rechter weigert de verlenging wanneer hij van oordeel is dat die niet redelijk verantwoord is. Hij motiveert deze beslissing.
§ 3. En cas de dépassement du délai prévu et en l'absence de demande § 3. Bij overschrijding van de vooropgestelde termijn en bij gebreke
de prolongation avenue dans les délais, le juge ordonne d'office la van tijdig ontvangen verzoek tot verlenging gelast de rechter
convocation, conformément à l'article 973, § 2. » ambtshalve de oproeping overeenkomstig artikel 973, § 2. »

Art. 13.L'article 975 du même Code est abrogé.

Art. 13.Artikel 975 van hetzelfde Wetboek wordt opgeheven.

Art. 14.L'article 976 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 14.Artikel 976 van hetzelfde Wetboek, wordt vervangen als volgt

suivante : :
«

Art. 976.A la fin de ses travaux, l'expert envoie pour lecture au

«

Art. 976.Na afloop van zijn werkzaamheden stuurt de deskundige ter

juge, aux parties et à leurs conseils, ses constatations, auxquelles lezing zijn bevindingen waarbij hij reeds een voorlopig advies voegt,
il joint déjà un avis provisoire. Faute de réunion d'installation, aan de rechter, de partijen en hun raadslieden. Bij gebreke van een
l'expert fixe un délai raisonnable, compte tenu de la nature du installatievergadering bepaalt de deskundige, rekening houdende met de
litige, dans lequel les parties doivent formuler leurs observations. aard van het geschil, een redelijke termijn waarbinnen de partijen hun
L'expert reçoit les observations des parties et de leurs conseillers opmerkingen moeten maken. De deskundige ontvangt de opmerkingen van de partijen en van hun
techniques avant l'expiration de ce délai. L'expert ne tient aucun technische raadgevers voor het verstrijken van deze termijn. De
compte des observations qu'il reçoit tardivement. Ces observations deskundige houdt geen rekening met de opmerkingen die hij laattijdig
peuvent être écartées d'office des débats par le juge. » ontvangt. De rechter kan deze ambtshalve uit de debatten weren. »

Art. 15.L'article 977 du même Code est remplacé par la disposition suivante :

Art. 15.Artikel 977 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

«

Art. 977.§ 1er. L'expert tente de concilier les parties.

«

Art. 977.§ 1. De deskundige poogt de partijen te verzoenen.

Si les parties se concilient, l'expert constate que son expertise est Als de partijen zich verzoenen, stelt de deskundige vast dat zijn
devenue sans objet. Les parties peuvent agir conformément à l'article onderzoek doelloos is geworden. De partijen kunnen handelen
1043. overeenkomstig artikel 1043.
§ 2. Le constat de conciliation, les pièces et notes des parties et un § 2. De vaststelling van verzoening, de stukken en nota's van de
partijen en een gedetailleerde staat van de kosten en het ereloon van
de deskundige, worden ter griffie neergelegd.
état de frais et honoraires détaillé de l'expert sont déposés au Op de dag van de neerlegging van de vaststelling van verzoening zendt
greffe. Le jour du dépôt du constat de conciliation, l'expert envoie, par de deskundige bij een ter post aangetekende brief een afschrift van de
lettre recommandée à la poste, une copie du constat de conciliation et vaststelling van verzoening en een gedetailleerde staat van de kosten
un état de frais et honoraires détaillé aux parties, et, par lettre en het ereloon aan de partijen, en bij gewone brief aan hun
missive, à leurs conseils. » raadslieden. »

Art. 16.L'article 978 du même Code est remplacé par la disposition suivante :

Art. 16.Artikel 978 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

«

Art. 978.§ 1er. Le rapport final est daté et relate la présence des

«

Art. 978.§ 1. Het eindverslag wordt gedagtekend en vermeldt de

parties lors des travaux, leurs déclarations verbales et leurs tegenwoordigheid van de partijen bij de werkzaamheden, hun mondelinge
réquisitions. II contient en outre le relevé des documents et des verklaringen en hun vorderingen. Het bevat bovendien een opgave van de
notes remis par les parties aux experts; il ne peut les reproduire que stukken en nota's die de partijen aan de deskundigen hebben
dans la mesure ou cela est nécessaire à la discussion. overhandigd; het mag de tekst ervan slechts overnemen in zoverre dat
Le rapport est, à peine de nullité, signé par l'expert. nodig is voor de bespreking.
La signature de l'expert est, à peine de nullité, précédée du serment Het verslag wordt op straffe van nietigheid door de deskundige
ainsi conçu : ondertekend.
« Je jure avoir rempli ma mission en honneur et conscience, avec De handtekening van de deskundige wordt, op straffe van nietigheid,
exactitude et probité. »; ou voorafgegaan door de volgende eed :
« Ik zweer dat ik mijn opdracht in eer en geweten, nauwgezet en « Ik zweer dat ik mijn opdracht in eer en geweten, nauwgezet en
eerlijk vervuld heb. »; eerlijk vervuld heb. »;
of « Je jure avoir rempli ma mission en honneur et conscience, avec
exactitude et probité. »;
ou of
« Ich schwöre, dass ich den mir erteilten Auftrag auf Ehre und « Ich schwöre, dass ich den mir erteilten Auftrag auf Ehre und
Gewissen, genau und erlich erfüllt habe. » Gewissen, genau und erlich erfüllt habe. »
§ 2. La minute du rapport, les documents et notes des parties ainsi § 2. De minuut van het verslag, de stukken en nota's van de partijen
en een gedetailleerde staat van de kosten en het ereloon van de
deskundige, worden ter griffie neergelegd.
qu'un état de frais et honoraires détaillé de l'expert sont déposés au greffe. Op de dag van de neerlegging van het verslag zendt de deskundige bij
Le jour du dépôt du rapport, l'expert envoie, par lettre recommandée à een ter post aangetekende brief een afschrift van het verslag en een
la poste, une copie du rapport et un état de frais et honoraires gedetailleerde staat van de kosten en het ereloon aan de partijen, en
détaillé aux parties, et, par lettre missive, à leurs conseils. » bij gewone brief aan hun raadslieden. »

Art. 17.L'article 979 du même Code, modifié par les lois des 27 mai

Art. 17.Artikel 979 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten

1974 et 3 août 1992, est remplacé comme suit : van 27 mei 1974 en 3 augustus 1992, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 979.§ 1er. Si une partie en fait la demande, le juge peut

«

Art. 979.§ 1. Indien een partij hierom verzoekt, kan de rechter de

remplacer l'expert qui ne remplit pas correctement sa mission. deskundige die zijn opdracht niet naar behoren vervult, vervangen.
Si les parties en font conjointement la demande, le juge doit Indien de partijen hier gezamenlijk om verzoeken, moet de rechter de
remplacer l'expert. deskundige vervangen.
Si aucune des parties n'en fait la demande, le juge peut ordonner Indien geen van de partijen hierom verzoekt, kan de rechter ambtshalve
d'office la convocation visée à l'article 973, § 2. in artikel 973, § 2, bedoelde oproeping gelasten.
Le juge motive sa décision de remplacement et procède immédiatement à De rechter motiveert de beslissing tot vervanging en gaat onmiddellijk
la désignation d'un nouvel expert. over tot de aanstelling van een nieuwe deskundige.
§ 2. L'expert remplacé dispose d'un délai de quinze jours pour déposer § 2. De vervangen deskundige legt binnen vijftien dagen ter griffie de
au greffe les documents et notes des parties ainsi qu'un état de frais stukken en nota's van de partijen en een gedetailleerde staat van de
et honoraires détaillé. kosten en het ereloon neer.
Op de dag van de neerlegging zendt de deskundige bij een ter post
Le jour du dépôt, l'expert envoie aux parties, par lettre recommandée aangetekende brief een afschrift van de gedetailleerde staat van de
à la poste, et aux conseils des parties, par simple lettre, une copie kosten en het ereloon aan de partijen, en bij gewone brief aan hun
de l'état de frais et honoraires détaillé. » raadslieden. »

Art. 18.L'article 980 du même Code est remplacé par la disposition suivante : «

Art. 980.Lorsque l'expertise est ordonnée par défaut à l'égard d'une ou de plusieurs parties, celles-ci peuvent prendre part sans autres formalités à n'importe quel stade de l'expertise, soit en étant présentes ou en se faisant représenter, soit en communiquant des observations écrites. En pareil cas, l'expertise et la procédure se poursuivent contradictoirement à l'égard de ces parties, lesquelles ne peuvent faire opposition aux décisions et actes antérieurs. »

Art. 18.Artikel 980 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt : «

Art. 980.Wanneer het deskundigenonderzoek is bevolen bij verstek ten aanzien van een of meer partijen, kunnen deze zonder verdere formaliteiten deel hebben aan elke stand van het deskundigenonderzoek, hetzij door er bij aanwezig te zijn of zich te laten vertegenwoordigen, hetzij door schriftelijke opmerkingen te laten kennen. In dat geval verlopen ten aanzien van die partijen het onderzoek en de verdere rechtspleging op tegenspraak en kunnen die partijen tegen de voorgaande beslissingen en handelingen geen verzet aantekenen. »

Art. 19.L'article 981 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 19.Artikel 981 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

suivante : «

Art. 981.L'expertise est inopposable à la partie appelée en

«

Art. 981.Het deskundigenonderzoek kan niet tegengeworpen worden aan

intervention forcée après l'envoi de l'avis provisoire de l'expert, de partij die gedwongen tussenkomt nadat de deskundige zijn voorlopig
sauf si cette partie renonce au moyen de l'innoposabilité. advies heeft verstuurd, tenzij zij van het middel van de
niet-tegenwerpbaarheid afziet.
Le tiers intervenant ne peut pas exiger que des travaux déjà réalisés De derde die tussenkomst kan niet eisen dat reeds gedane werkzaamheden
soient recommencés en sa présence, à moins qu'il ne justifie de son in zijn bijzijn worden overgedaan, tenzij hij aantoont daar belang bij
intérêt à leur égard. ». te hebben. ».

Art. 20.L'article 982 du même Code, modifié par la loi du 26 juin

Art. 20.Artikel 982 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van

1992, est remplacé par la disposition suivante : 26 juni 1992, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 982.Le juge ne désigne qu'un seul expert à moins qu'il ne juge

«

Art. 982.De rechter stelt slechts één deskundige aan, tenzij het

nécessaire d'en désigner plusieurs. nodig acht om meerdere deskundigen aan te stellen.
Les experts dressent un seul rapport; ils forment un seul avis à la De deskundigen maken één enkel verslag op, zij geven één enkel advies
pluralité des voix, ils indiquent néanmoins, en cas d'avis différents, bij meerderheid van stemmen. Bij verschil van mening vermelden zij de
les motifs des divers avis. Le rapport est signé par tous les experts onderscheiden meningen met de gronden ervan. Het verslag wordt door
judiciaires. alle deskundigen ondertekend.
L'état des frais et honoraires détaillé est collectif s'il y a Voor verscheidene deskundigen in een zelfde zaak wordt een
plusieurs experts judiciaires pour la même cause. Il indique gedetailleeerde gezamenlijke staat vna de kosten en het ereloon
clairement la quote-part de chacun. » opgemaakt, met een duidelijke opgave van ieders aandeel. »

Art. 21.L'article 983 du même Code, modifié par la loi du 21 avril

Art. 21.Artikel 983 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van

1982, est remplacé par la disposition suivante : 21 april 1982, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 983.Le greffier envoie, par simple lettre, une copie du

«

Art. 983.De griffier stuurt bij gewone brief een afschrift van het

jugement définitif à l'expert. » eindvonnis naar de deskundige. »

Art. 22.Il est inséré dans la même seciton du même Code une

Art. 22.In dezelfde afdeling van hetzelfde Wetboek wordt een

sous-section 4 contenant les articles 984 à 986, dont l'intitulé est onderafdeling 4 ingevoegd die de artikelen 984 tot 986 omvat, waarvan
rédigé comme suit : het opschrift luidt als volgt :
« Sous-section 4. De l'intervention limitée des experts. » « Onderafdeling 4. Beperkte tussenkomst van de deskundigen. »

Art. 23.L'article 984 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 23.Artikel 984 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

suivante : «

Art. 984.Si le juge ne trouve pas dans le rapport les

«

Art. 984.Indien de rechter in het verslag niet voldoende

éclaircissements suffisants, il peut ordonner soit la réalisation opheldering vindt, kan hij een aanvullend onderzoek door dezelfde
d'une expertise complémentaire par le même expert, soit la réalisation deskundige ofwel een nieuw onderzoek door een andere deskundige bevelen.
d'une nouvelle expertise par un autre expert.
Le nouvel expert peut demander à l'expert précédemment nommé les De nieuwe deskundige mag aan de vroeger benoemde deskundige de
renseignements qu'il jugera utiles. » inlichtingen vragen die hij dienstig acht. »

Art. 24.L'article 985 du même Code, modifié par la loi du 27 mai

Art. 24.Artikel 985 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van

1974, est remplacé par la disposition suivante : 27 mei 1974, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 985.Le juge peut entendre l'expert à l'audience. Celui-ci peut

«

Art. 985.De rechter kan de deskundige ter zitting horen. De

deskundige mag zich bij het verhoor van stukken bedienen.
s'aider de documents lors de l'audition. Alvorens hij wordt gehoord, legt de deskundige mondeling de eed af in
de volgende bewoordingen :
L'expert prête, avant d'être entendu, le serment dans les termes « Ik zweer dat ik in eer en geweten, nauwgezet en eerlijk verslag zal
suivants : doen. »; of
« Je jure de faire mon rapport en honneur et conscience, avec « Je jure de faire mon rapport en honneur et conscience, avec
exactitude et probité. »; exactitude et probité. »;
ou « Ik zweer dat ik in eer en geweten, nauwgezet en eerlijk verslag zal doen. »;
ou of
« Ich schwöre mein Gutachten ouf Ehre und Gewissen, genau und ehrlich « Ich schwöre mein Gutachten auf Ehre und Gewissen, genau und ehrlich
abzugeben. » Les déclarations de l'expert sont actées dans un procès-verbal signé par le juge, par le greffier et par lui même après lecture et observations s'il y a lieu. A la demande des parties, le juge peut entendre leurs conseillers techniques. Le juge taxe immédiatement les frais et honoraires de l'expert au bas du procès-verbal et il en est délivré exécutoire contre la partie ou les parties qu'il désigne et dans la proportion qu'il détermine. Dans la décision finale, ces montants seront taxés comme frais de justice. » abzugeben. » De verklaringen van de deskundige worden vermeld in een proces-verbaal dat de rechter, de griffier en hijzelf ondertekenen na lezing en eventuele opmerkingen. Op verzoek van de partijen kan de rechter hun technische raadgevers horen. Het ereloon en de kosten van de deskundige worden door de rechter onmiddellijk begroot onderaan het proces-verbaal met bevel tot tenuitvoerlegging ten laste van de partij of partijen die hij aanwijst en in de verhouding die hij bepaalt. Deze bedragen zullen in de eindbeslissing als gerechtskosten worden begroot. »

Art. 25.L'article 986 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 25.Artikel 986 van hetzelfde Wetboek, wordt vervangen als volgt

suivante : :
«

Art. 986.Le juge peut désigner un expert afin qu'il soit présent lors d'une mesure d'instruction qu'il a ordonnée pour fournir des explications techniques ou pour faire rapport oralement à l'audience fixée à cet effet. Le juge peut également enjoindre à cet expert de produire pendant l'audition des documents utiles pour la solution du litige. L'expert peut s'aider de documents. L'expert prête verbalement serment dans les termes suivants : « Je jure de donner toutes les explications qui me seront demandées, en honneur et conscience, avec exactitude et probité. »; ou :

«

Art. 986.De rechter kan een deskundige aanwijzen die aanwezig moet zijn bij een onderzoeksmaatregel die hij heeft bevolen om technische toelichting te verstrekken of om mondeling verslag te doen op de daartoe vastgestelde zitting. De rechter kan die deskundige ook gelasten tijdens zijn verhoor stukken over te leggen die dienstig zijn voor de oplossing van het geschil. De deskundige mag zich van stukken bedienen. De deskundige legt mondeling de eed af in de volgende bewoordingen :

« Ik zweer dat ik alle gevraagde toelichting in eer en geweten, « Ik zweer dat ik alle gevraagde toelichting in eer en geweten,
nauwgezet en eerlijk zal verstrekken. »; nauwgezet en eerlijk zal verstrekken. »;
of : « Je jure de donner toutes les explications qui me seront demandées,
en honneur et conscience, avec exactitude et probité. »;
ou : of :
« Ich schwöre, alle geforderten Erläuterungen auf Ehre und Gewissen, « Ich schwöre, alle geforderten Erläuterungen auf Ehre und Gewissen,
genau und ehrlich zu geben. » genau und ehrlich zu geben. »
II est dressé procès-verbal des déclarations de l'expert. Van de verklaring van de deskundige wordt procesverbaal opgemaakt.
Le juge taxe immédiatement les frais et honoraires de l'expert au bas Het ereloon en de kosten van de deskundige worden door de rechter
du procès-verbal et il en est délivré exécutoire contre la partie ou onmiddellijk begroot onderaan het proces-verbaal met bevel tot
les parties qu'il désigne et dans la proportion qu'il détermine. Dans tenuitvoerlegging ten laste van de partij of partijen die hij aanwijst
la décision finale, ces montants seront taxés comme frais de justice. en in de verhouding die hij bepaalt. Deze bedragen zullen in de
». eindbeslissing als gerechtskosten worden begroot. ».

Art. 26.II est inséré dans la même section du même Code une

Art. 26.In dezelfde afdeling van hetzelfde Wetboek wordt een

sous-section 5 comprenant les articles 987 à 991bis, dont l'intitulé onderafdeling 5 ingevoegd die de artikelen 987 tot 991bis omvat,
est rédigé comme suit : waarvan het opschrift luidt als volgt :
« Sous-section 5. Des frais et honoraires des experts. » « Onderafdeling 5. Kosten en erelonen van deskundigen. »

Art. 27.L'article 987 du même Code, modifié par la loi du 27 mai

Art. 27.Artikel 987 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van

1984, est remplacé par la disposition suivante : 27 mei 1984, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 987.Le juge peut fixer la provision que chaque partie est

«

Art. 987.De rechter kan het voorschot bepalen dat elke partij moet

tenue de consigner au greffe ou auprès de l'établissement de crédit dont les parties ont convenu, ainsi que le délai dans lequel elle doit satisfaire à cette obligation. Le juge ne peut imposer cette obligation à la partie qui, conformément à l'article 1017, ne peut être condamnée aux dépens. Le juge peut déterminer la partie raisonnable de la provision à libérer en vue de couvrir les frais de l'expert. Dès que la provision est consignée, le greffe ou l'établissement de crédit en informe l'expert par lettre missive. Le cas échéant, le greffe verse la partie libérée à l'expert. » consigneren ter griffie of bij de kredietinstelling die de partijen gezamenlijk hebben gekozen, en de termijn waarbinnen zij aan deze verplichting moet voldoen. De rechter kan deze verplichting niet opleggen aan de partij die overeenkomstig artikel 1017 niet in de kosten kan worden verwezen. De rechter kan het redelijk deel van het voorschot bepalen dat wordt vrijgegeven teneinde de kosten van de deskundige te dekken. Zodra het voorschot in consignatie werd gegeven, brengt de griffie of de kredietinstelling de deskundige hiervan op de hoogte bij gewone brief. In voorkomend geval stort de griffie het vrijgegeven deel door naar de deskundige. »

Art. 28.L'article 988 du même Code est remplacé par la disposition suivante :

Art. 28.Artikel 988 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

«

Art. 988.Si l'expert considère que la provision ou que la partie

«

Art. 988.Indien de deskundige meent dat het voorschot of het

libérée de celle-ci ne suffit pas, il peut demander au juge de vrijgegeven deel daarvan niet volstaat, kan hij de rechter om de
consigner une provision supplémentaire ou d'en libérer une plus grande partie. consignatie van een bijkomend voorschot of verdere vrijgave verzoeken.
Une autre libération est également possible pour couvrir une partie Verdere vrijgave is ook mogelijk om een redelijk deel van het ereloon
raisonnable des honoraires afférents aux travaux déjà exécutés. voor reeds uitgevoerde werkzaamheden te dekken.
Le juge refuse la consignation supplémentaire ou la libération d'une De rechter weigert de bijkomende consignatie of verdere vrijgave van
plus grande partie de la provision s'il estime qu'elle n'est pas het voorschot wanneer hij van oordeel is dat die niet redelijk
raisonnablement justifiée. II motive cette décision. » verantwoord is. Deze beslissing wordt met redenen omkleedt. »

Art. 29.L'article 989 du même Code est remplacé par la disposition

Art. 29.Artikel 989 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

suivante : «

Art. 989.Si une partie ne procède pas à la consignation dans le

« Art. 989 Indien een partij niet binnen de termijn consigneert, kan
délai imparti, le juge peut en tirer les conclusions qu'il juge appropriées. » de rechter daaruit de conclusies trekken die hij geraden acht. »

Art. 30.L'article 990 du même Code, modifié par la loi du 24 juin

Art. 30.Artikel 990 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van

1970, est remplacé par la disposition suivante : 24 juni 1970, wordt vervangen als volgt :
«

Art. 990.L'état de frais et honoraires détaillé de l'expertise

«

Art. 990.De gedetailleerde staat van de kosten en het ereloon van

mentionne séparément : het deskundigenonderzoek vermeldt afzonderlijk :
- le tarif horaire; - het uurloon;
- les frais de déplacement; - de verplaatsingskosten;
- les frais de séjour; de verblijfkosten;
- les frais généraux; - de algemene kosten;
- les montants payés à des tiers; - de bedragen die aan derden zijn betaald;
- l'imputation des montants libérés. de verrekening van vrijgegeven bedragen.
Si l'expert ne dépose pas son état de frais et honoraires, les parties Indien de deskundige nalaat zijn staat van kosten en ereloon in te
peuvent demander au juge de procéder à la taxation. » dienen, kunnen de partijen de rechter verzoeken deze te begroten. »

Art. 31.L'article 991 du même Code est remplacé par la disposition suivante :

Art. 31.Artikel 991 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt :

«

Art. 991.§ 1er. Si, dans les quinze jours du dépôt de l'état

«

Art. 991.§ 1. Indien de partijen binnen vijftien dagen na de

détaillé au greffe, les parties ont informé, par écrit, le juge neerlegging ter griffie van de gedetailleerde staat schriftelijk aan
qu'elles sont d'accord sur le montant des honoraires et des frais de rechter hebben medegedeeld dat zij het eens zijn met het bedrag van
réclamés par les experts, ceux-ci sont taxés par le juge au bas de la minute de l'état et il en est délivré exécutoire conformément à l'accord intervenu entre les parties ou contre la ou les parties, ainsi qu'il est prévu pour la consignation de la provision. § 2. Si, dans le délai visé au § 1er, les parties n'ont pas donné leur accord, l'expert ou les parties peuvent, conformément à l'article 973, § 2, saisir le juge afin qu'il procède à la taxation de frais et honoraires. Le juge fixe le montant des frais et honoraires sans préjudice des dommages et intérêts éventuels. II tient surtout compte de la rigueur avec laquelle le travail a été exécuté, du respect des délais impartis et de la qualité du travail fourni. Le juge déclare le jugement exécutoire contre la ou les parties, ainsi qu'il est prévu pour la consignation de la provision. het ereloon en de kosten die door de deskundigen worden aangerekend, worden deze door de rechter begroot onderaan op de minuut van de staat en wordt daarvan een bevel tot tenuitvoerlegging gegeven, overeenkomstig het akkoord dat de partijen gesloten hebben of tegen de partij of partijen, zoals bepaald voor de consignatie van het voorschot. § 2. Indien de partijen niet binnen de in § 1 bedoelde termijn hun instemming hebben betuigd, kunnen de deskundige of de partijen overeenkomstig artikel 973, § 2, beroep doen op de rechter teneinde de kosten en het ereloon te laten begroten. De rechter stelt het bedrag vast van de kosten en het ereloon onverminderd eventuele schadevergoeding en intresten. Hij houdt hoofdzakelijk rekening met de zorgvuldigheid waarmee het werk werd uitgevoerd, de nakoming van de vooropgestelde termijnen en de kwaliteit van het geleverde werk. De rechter verklaart het vonnis uitvoerbaar tegen de partij of partijen zoals bepaald voor de consignatie van het voorschot.
§ 3. Dans la décision finale, ces montants seront taxés comme frais de § 3. Deze bedragen zullen in de eindbeslissing als gerechtskosten
justice. » worden begroot. »

Art. 32.Un article 991bis, rédigé comme suit, est inséré dans le même

Art. 32.In hetzelfde Wetboek, wordt een artikel 991 bis ingevoegd,

Code : luidende als volgt :
«

Art. 991bis.Après la taxation définitive, la provision est retirée

«

Art. 991bis.Na definitieve begroting nemen de deskundigen het

par les experts à concurrence de la somme qui leur est due. Le voorschot op ten belope van de hun verschuldigde som. Het eventuele
reliquat éventuel est remboursé d'office aux parties par le greffier saldo wordt door de griffier ambtshalve aan de partijen terugbetaald
au prorata des montants qu'elles étaient tenues de consigner et in verhouding tot de bedragen die zij in consignatie moesten geven en
qu'elles ont effectivement consigné. die zij ook werkelijk hebben geconsigneerd.
Les experts peuvent seulement recevoir un paiement direct après que De deskundigen mogen slechts een rechtstreekse betaling in ontvangst
leur état de frais et honoraires a été définitivement taxé et pour nemen nadat hun staat van kosten en ereloon definitief is begroot en
autant que la provision consignée soit insuffisante. » voor zover het geconsigneerde voorschot ontoereikend is. »
CHAPITRE III. - Modification du Code pénal HOOFDSTUK III. - Wijziging van het Strafwetboek

Art. 33.L'article 509quater du Code pénal inséré par la loi du 9 mars

Art. 33.Artikel 509quater van het Strafwetboek, ingevoegd bij de wet

1989 et abrogé par la loi du 4 décembre 1990, est rétabli dans la van 9 maart 1989 en opgeheven bij de wet van 4 december 1990, wordt
rédaction suivante : hersteld in de volgende lezing :
«

Art. 509quater.Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à trois

«

Art. 509quater.Met gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden

mois et d'une amende de deux cents euros à quinze cents euros, ou en met geldboete van tweehonderd euro tot vijftienhonderd euro of met
d'une de ces peines seulement, l'expert qui, sachant qu'un paiement een van die straffen alleen wordt gestraft de deskundige die, wetende
direct n'est pas autorisé, l'accepte malgré tout d'une partie à la dat een rechtstreekse betaling niet toegelaten is, deze toch aanvaardt
cause. » van een partij in het geding. »
CHAPITRE IV. - Dispositions transitoires HOOFDSTUK IV. - Overgangsbepalingen

Art. 34.La présente loi s'applique aux expertises ordonnées après

Art. 34.Deze wet is van toepassing op deskundigenonderzoeken die

l'entrée en vigueur de la présente loi. bevolen worden na de inwerkingtreding van deze wet.
Les dispositions suivantes s'appliquent cependant déjà aux expertises Volgende bepalingen zijn evenwel reeds van toepassing op
en cours au moment de l'entrée en vigueur de la présente loi : deskundigenonderzoeken die aanhangig zijn bij de inwerkingtreding van deze wet :
- le nouvel article 875bis ; - het nieuwe artikel 875bis ;
- le nouvel article 972bis, § 1er, alinéa 1er; - het nieuwe artikel 972bis, § 1, eerste lid;
- le nouvel article 973, § 1er; - het nieuwe artikel 973, § 1;
- le nouvel article 974, § 1er; - het nieuwe artikel 974, § 1;
- le nouvel article 991, § 2, alinéas 2 et 3. - het nieuwe artikel 991, § 2, tweede en derde lid.
Promulguons la présente loi, ordonnons qu'elle soit revêtue du sceau Kondigen deze wet af, bevelen dat zij met 's Lands zegel zal worden
de l'Etat et publiée par le Moniteur belge. bekleed en door het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.
Donné à Bruxelles, le 15 mai 2007. Gegeven te Brussel, 15 mei 2007.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
La Vice-Première Ministre et Ministre de la Justice, De Vice-Eerste Minister en Minister van Justitie,
Mme L. ONKELINX Mevr. L. ONKELINX
Scellé du sceau de l'Etat : Met 's Lands zegel gezegeld :
La Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
Mme L. ONKELINX Mevr. L. ONKELINX
_______ _______
Note Nota
(1) Session 2005-2006. (1) Zitting 2005-2006.
Chambre des représentants : Kamer van volksvertegenwoordigers :
Documents parlementaires : Parlementaire stukken :
51-2540 : 51-2540 :
N° 1 : Proposition de loi. Nr. 1 : Wetsvoorstel.
N° 2 : Amendements. Nr. 2 : Amendementen.
N° 3 : Avis du Conseil d'Etat. Nr. 3 : Advies van de Raad van State.
nos 4 à 6 : Amendements. Nrs. 4 tot 6 : Amendementen.
N° 7 : Rapport. Nr. 7 : Verslag.
N° 8 : Texte adopté par la commission. Nr. 8 : Tekst aangenomen door de commissie.
N° 9 : Texte adopté en séance plénière et transmis au Sénat. Nr. 9 : Tekst aangenomen in plenaire vergadering en overgezonden aan
Compte rendu intégral : 12 avril 2007. de senaat. Integraal verslag : 12 april 2007.
Sénat : Senaat :
Documents parlementaires : Parlementaire stukken :
3-2390 : 3-2390 :
N° 1 : Projet non évoqué par le Sénat. Nr. 1 : Ontwerp niet geëvoceerd door de Senaat.
^