Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Loi du 06/06/2017
← Retour vers "Loi portant insertion d'un Titre 3 « L'action en dommages et intérêts pour les infractions au droit de la concurrence » dans le Livre XVII du Code de droit économique, portant insertion des définitions propres au Livre XVII, Titre 3 dans le Livre Ier et portant diverses modifications au Code de droit économique "
Loi portant insertion d'un Titre 3 « L'action en dommages et intérêts pour les infractions au droit de la concurrence » dans le Livre XVII du Code de droit économique, portant insertion des définitions propres au Livre XVII, Titre 3 dans le Livre Ier et portant diverses modifications au Code de droit économique Wet houdende invoeging van een Titel 3 « De rechtsvordering tot schadevergoeding wegens inbreuken op het mededingingsrecht » in Boek XVII van het Wetboek van economisch recht, houdende invoeging van definities eigen aan Boek XVII, Titel 3 in Boek I en houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van economisch recht
SERVICE PUBLIC FEDERAL ECONOMIE, P.M.E., CLASSES MOYENNES ET ENERGIE FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE
6 JUIN 2017. - Loi portant insertion d'un Titre 3 « L'action en 6 JUNI 2017. - Wet houdende invoeging van een Titel 3 « De
dommages et intérêts pour les infractions au droit de la concurrence » rechtsvordering tot schadevergoeding wegens inbreuken op het
dans le Livre XVII du Code de droit économique, portant insertion des mededingingsrecht » in Boek XVII van het Wetboek van economisch recht,
définitions propres au Livre XVII, Titre 3 dans le Livre Ier et portant diverses modifications au Code de droit économique (1) PHILIPPE, Roi des Belges, A tous, présents et à venir, Salut. La Chambre des représentants a adopté et Nous sanctionnons ce qui suit : CHAPITRE 1er. - Dispositions générales houdende invoeging van definities eigen aan Boek XVII, Titel 3 in Boek I en houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van economisch recht (1) FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. De Kamer van volksvertegenwoordigers heeft aangenomen en Wij bekrachtigen hetgeen volgt HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel

Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article 74 de

 74 van de Grondwet.
la Constitution.

Art. 2.La présente loi transpose la directive 2014/104/UE du

Art. 2.Deze wet voorziet in de omzetting van de richtlijn 2014/104/EU
Parlement européen et du Conseil du 26 novembre 2014 relative à van het Europees Parlement en de Raad van 26 november 2014 betreffende
certaines règles régissant les actions en dommages et intérêts en bepaalde regels voor schadevorderingen volgens nationaal recht wegens
droit national pour les infractions aux dispositions du droit de la inbreuken op de bepalingen van het mededingingsrecht van de lidstaten
concurrence des Etats membres et de l'Union européenne. en van de Europese Unie.
CHAPITRE 2. - Modifications du Code de droit économique HOOFDSTUK 2. - Wijzigingen van het Wetboek van economisch recht

Art. 3.Dans le Livre Ier, Titre 2, Chapitre 13, du Code de droit

Art. 3.In Boek I, Titel 2, Hoofdstuk 13, van het Wetboek van
économique, inséré par la loi du 28 mars 2014, il est inséré un economisch recht, ingevoegd door de wet van 28 maart 2014, wordt een
article I.22 rédigé comme suit: artikel I.22 ingevoegd, luidende:
"Art. I.22. Les définitions suivantes sont applicables au Livre XVII, "Art. I.22. Voor de toepassing van Boek XVII, Titel 3, gelden de
Titre 3: volgende definities:
1° "infraction au droit de la concurrence": une infraction à l'article 1° "inbreuk op het mededingingsrecht": een inbreuk op artikel 101 of
101 ou à l'article 102 du Traité sur le fonctionnement de l'Union 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
européenne (ci-après "TFUE") et/ou à l'article IV.1 ou à l'article (hierna "VWEU") en/of op artikel IV.1 of IV.2;
IV.2; 2° "auteur de l'infraction": l'entreprise ou l'association 2° "inbreukpleger": de onderneming of de ondernemingsvereniging die
d'entreprises qui a commis une infraction au droit de la concurrence; een inbreuk op het mededingingsrecht heeft begaan;
3° "action en dommages et intérêts": une action introduite en vertu de 3° "rechtsvordering tot schadevergoeding": een uit hoofde van artikel
l'article XVII.72 et par laquelle une juridiction est saisie d'une XVII.72 ingestelde vordering waarbij een schadevordering voor een
demande de dommages et intérêts par une partie qui s'estime lésée, par rechterlijke instantie wordt gebracht door een partij die zich
une personne agissant au nom d'une ou de plusieurs parties qui benadeeld acht of door iemand die optreedt namens een of meer partijen
s'estiment lésées, ou par une personne physique ou morale qui a die zich benadeeld achten, of door een natuurlijk persoon of een
succédé dans les droits de la partie qui s'estime lésée, y compris la rechtspersoon op wie de rechten zijn overgegaan van de partij die zich
personne qui a racheté la demande de dommages et intérêts; benadeeld acht, daaronder begrepen de persoon die de schadevordering
heeft verworven;
4° "demande de dommages et intérêts": une demande de réparation pour 4° "schadevordering": een vordering tot vergoeding van de door een
le dommage causé par une infraction au droit de la concurrence; inbreuk op het mededingingsrecht ontstane schade;
5° "partie lésée": une personne qui a subi un dommage causé par une 5° "benadeelde partij": een persoon die schade heeft geleden die is
infraction au droit de la concurrence; ontstaan door een inbreuk op het mededingingsrecht;
6° "autorité nationale de concurrence": l'Autorité belge de la 6° "nationale mededingingsautoriteit": de Belgische
concurrence ou une autre autorité compétente pour appliquer les Mededingingsautoriteit of een andere autoriteit die bevoegd is om de
articles 101 et 102 du TFUE, désignée par un Etat membre en vertu de artikelen 101 en 102 VWEU toe te passen, aangewezen door een lidstaat
l'article 35 du Règlement (CE) n° 1/2003 du Conseil du 16 décembre op grond van artikel 35 van de verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad
2002 relatif à la mise en oeuvre des règles de concurrence prévues aux van 16 december 2002 betreffende de uitvoering van de
articles 101 et 102 du TFUE; mededingingsregels bedoeld in de artikelen 101 en 102 VWEU;
7° "autorité de concurrence": la Commission européenne ou une autorité 7° "mededingingsautoriteit": de Europese Commissie of een nationale
nationale de concurrence, ou les deux, selon le contexte; mededingingsautoriteit, of beiden, indien de omstandigheden dit
8° "juridiction nationale": toute juridiction d'un Etat membre au sens vereisen; 8° "nationale rechterlijke instantie": een rechterlijke instantie van
de l'article 267 du TFUE; een lidstaat in de zin van artikel 267 VWEU;
9° "instance de recours": le Tribunal de première instance de l'Union 9° "beroepsinstantie": het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese
européenne ("TPIUE") statuant sur un recours contre une décision de la Unie ("Gerecht EU") dat uitspraak doet over een beroep tegen een
Commission européenne relative à une procédure d'application de beslissing van de Europese Commissie betreffende een procedure op
l'article 101 et/ou 102 du TFUE, ou le cas échéant, la Cour de justice grond van artikel 101 en/of 102 van het VWEU, of, in voorkomend geval,
statuant sur un pourvoi contre l'arrêt du TPIUE conformément à het Hof van Justitie dat uitspraak doet over een beroep tegen het
l'article 256 du TFUE, ou une juridiction nationale habilitée à réexaminer, par les moyens de recours ordinaires, les décisions d'une autorité nationale de concurrence ou à réexaminer des décisions en appel se prononçant sur ces décisions, que cette juridiction soit ou non compétente elle-même pour constater une infraction au droit de la concurrence; 10° "décision constatant une infraction": une décision concluant à l'existence d'une infraction au droit de la concurrence, prononcée par une autorité de concurrence ou par une instance de recours; 11° "décision définitive constatant une infraction": une décision constatant l'existence d'une infraction au droit de la concurrence qui ne peut pas ou ne peut plus faire l'objet d'un recours par les voies ordinaires; 12° "cartel": tout accord et/ou toute pratique concertée entre deux ou plusieurs entreprises et/ou associations d'entreprises concurrentes - et, le cas échéant, avec une ou plusieurs autres entreprises et/ou associations d'entreprises non concurrentes - visant à coordonner leur comportement concurrentiel sur le marché ou à influencer les arrest van het Gerecht EU conform artikel 256 van het VWEU of een nationale rechterlijke instantie die bevoegd is kennis te nemen van met de gangbare rechtsmiddelen ingestelde beroepen tegen besluiten van een nationale mededingingsautoriteit of tegen uitspraken in beroep tegen deze beslissing ongeacht de vraag of deze rechterlijke instantie al dan niet bevoegd is om een inbreuk op het mededingingsrecht vast te stellen; 10° "inbreukbeslissing": een beslissing op grond waarvan het bestaan van een inbreuk op het mededingingsrecht wordt vastgesteld, uitgesproken door een mededingingsautoriteit of door een beroepsinstantie; 11° "definitieve inbreukbeslissing": een beslissing op grond waarvan het bestaan van een inbreuk op het mededingingsrecht wordt vastgesteld waartegen op grond van gangbare rechtsmiddelen geen of niet langer meer beroep open staat; 12° "kartel": een overeenkomst of onderling afgestemde feitelijke gedraging tussen twee of meer concurrerende ondernemingen en/of ondernemingsverenigingen - met desgevallend één of meer andere niet-concurrerende ondernemingen en/of ondernemingsverenigingen - met
paramètres de la concurrence par des pratiques consistant notamment, als doel hun concurrentiegedrag op de markt te coördineren of de
mais pas uniquement, à fixer ou à coordonner des prix d'achat ou de relevante parameters van mededinging te beïnvloeden via praktijken
vente ou d'autres conditions de transaction, y compris au regard des zoals onder meer, doch niet uitsluitend, het bepalen of coördineren
droits de la propriété intellectuelle, à attribuer des quotas de van aan- of verkoopprijzen of andere contractuele voorwaarden, onder
production ou de vente, à répartir des marchés et des clients, meer met betrekking tot intellectuele-eigendomsrechten, de toewijzing
notamment en présentant des soumissions concertées lors de marchés van productie- of verkoopquota, de verdeling van markten en klanten,
publics, à restreindre l'importation ou l'exportation ou à prendre des met inbegrip van offertevervalsing, het beperken van import of export
mesures anticoncurrentielles dirigées contre d'autres concurrents; of mededingingsverstorende maatregelen tegen andere concurrenten;
13° "programme de clémence": un programme concernant l'application de 13° "clementieregeling": een regeling met betrekking tot de toepassing
l'article 101 du TFUE et/ou de l'article IV.1 du Code de droit van artikel 101 VWEU en/of het artikel IV.1 van het Wetboek van
économique, sur la base duquel un participant à un cartel secret, economisch recht, op basis waarvan een deelnemer aan een geheim kartel
indépendamment des autres entreprises participant au cartel, coopère onafhankelijk van de andere bij het kartel betrokken ondernemingen
avec l'autorité de concurrence dans le cadre de son enquête en meewerkt aan een onderzoek van de mededingingsautoriteit door
présentant spontanément des éléments concernant sa connaissance du vrijwillig informatie te verschaffen over de kennis die deze deelnemer
cartel et le rôle qu'il y joue, en échange de quoi ce participant bénéficie, en vertu d'une décision ou du fait de l'arrêt de la procédure, d'une exonération totale ou partielle d'amendes ou d'une immunité de poursuites pour sa participation au cartel; 14° "déclaration effectuée en vue d'obtenir la clémence": tout exposé oral ou écrit, ou toute transcription d'un tel exposé, présenté spontanément à l'autorité de concurrence par une entreprise ou une personne physique, ou en leur nom, qui décrit la connaissance qu'a cette entreprise ou cette personne physique d'un cartel et qui décrit leur rôle dans ce cartel, dont la présentation a été établie expressément pour être soumise à l'autorité de concurrence en vue d'obtenir une exonération totale ou partielle d'amendes ou l'immunité de poursuites dans le cadre d'un programme de clémence. Sont exclues heeft van het kartel en de rol die hij daarin speelt, in ruil waarvoor de deelnemer, op grond van een besluit of door de procedure stop te zetten, volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten of immuniteit tegen vervolgingen wordt verleend voor betrokkenheid bij het kartel; 14° "clementieverklaring": een vrijwillig door of namens een onderneming of een natuurlijke persoon ten overstaan van een mededingingsautoriteit afgelegde mondelinge of schriftelijke verklaring of een opname daarvan, waarin de onderneming of een natuurlijke persoon mededeelt wat zij of hij weet over een kartel en wat haar of zijn rol daarin was, en die speciaal ten behoeve van die autoriteit is opgesteld met het oog op het krijgen van volledige of gedeeltelijke vrijstelling van geldboeten of immuniteit tegen vervolgingen in het kader van een clementieregeling. Worden
les informations préexistantes, à savoir les preuves qui existent uitgesloten, reeds bestaande informatie, namelijk het bewijsmateriaal
indépendamment de la procédure engagée par une autorité de dat los van de procedure van een mededingingsautoriteit bestaat
concurrence, que celles-ci figurent ou non dans le dossier d'une ongeacht of dit zich al dan niet in het dossier van een
autorité de concurrence; mededingingsautoriteit bevindt;
15° "bénéficiaire d'une exonération totale d'amendes": une entreprise 15° "begunstigde van een volledige vrijstelling van geldboeten": een
ou une association d'entreprises à laquelle une exonération totale onderneming of een ondernemingsvereniging waaraan door een
d'amendes a été accordée par une autorité de concurrence dans le cadre mededingingsautoriteit in het kader van een clementieregeling
d'un programme de clémence; volledige vrijstelling van geldboeten is verleend;
16° "proposition de transaction": la présentation volontaire par une 16° "voorstel met het oog op een schikking": vrijwillige verklaring
entreprise, ou en son nom, à une autorité de concurrence d'une door of namens een onderneming ten overstaan van een
déclaration reconnaissant la participation de cette entreprise à une mededingingsautoriteit waarin de onderneming haar deelname aan een
infraction au droit de la concurrence et sa responsabilité dans cette inbreuk op het mededingingsrecht en haar aansprakelijkheid voor die
infraction au droit de la concurrence, ou renonçant à contester une inbreuk op het mededingingsrecht erkent of ervan afziet deze deelname
telle participation et la responsabilité qui en découle, établie en de daaruit voortvloeiende aansprakelijkheid te betwisten, waarbij
spécifiquement pour permettre à une autorité de concurrence deze verklaring speciaal is opgesteld om de mededingingsautoriteit in
d'appliquer une procédure simplifiée ou accélérée; staat te stellen een vereenvoudigde of spoedprocedure toe te passen;
17° "surcoût": la différence entre le prix effectivement payé et celui 17° "meerkosten": het verschil tussen de daadwerkelijk betaalde prijs
qui aurait été appliqué en l'absence d'une infraction au droit de la concurrence; 18° "résolution amiable des litiges": tout processus permettant aux parties de parvenir à un règlement extrajudiciaire d'un litige relatif à une demande de dommages et intérêts, tel que la médiation, la conciliation extrajudiciaire ou l'arbitrage; 19° "résolution amiable": un accord obtenu grâce à une procédure de résolution amiable des litiges ainsi qu'une sentence arbitrale ; 20° "acheteur direct": une personne physique ou morale qui a acheté directement auprès de l'auteur de l'infraction des produits ayant fait l'objet d'une infraction au droit de la concurrence; 21° "acheteur indirect": une personne physique ou morale qui a acheté, non pas directement auprès de l'auteur de l'infraction, mais auprès d'un acheteur direct ou d'un acheteur ultérieur, des produits ayant fait l'objet d'une infraction au droit de la concurrence, ou des produits les contenant ou dérivés de ces derniers.". en de prijs die zonder een inbreuk op het mededingingsrecht toegepast was; 18° "minnelijke oplossing van geschillen": ieder processus dat de partijen in staat stelt een geschil over een schadevordering buitengerechtelijk te beslechten, zoals bemiddeling, buitengerechtelijke schikkingen of arbitrage; 19° "minnelijke schikking": een door middel van een minnelijke oplossing van geschillen verkregen schikking alsook een scheidsrechterlijk vonnis; 20° "directe afnemer": een natuurlijk persoon of een rechtspersoon die rechtstreeks van een inbreukpleger producten heeft verworven die het voorwerp waren van een inbreuk op het mededingingsrecht; 21° "indirecte afnemer": een natuurlijk persoon of een rechtspersoon die niet van de inbreukpleger maar van een directe afnemer of van een volgende afnemer producten heeft verworven die het voorwerp waren van een inbreuk op het mededingingsrecht, of producten waarin deze zijn verwerkt of die daarvan zijn afgeleid.".

Art. 4.In artikel IV.34, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd door de wet

Art. 4.Dans l'article IV.34, du même Code, inséré par la loi du 3

 van 3 april 2013, wordt het eerste lid aangevuld met de woorden "of om
avril 2013, l'alinéa 1er est complété par les mots "ou à produire des
preuves conformément aux dispositions du Livre XVII, Titre 3, Chapitre bewijzen te leveren conform de bepalingen van Boek XVII, titel 3,
3.". hoofdstuk 3.".

Art. 5.Dans l'article IV.45, § 2, du même Code, inséré par la loi du

Art. 5.In artikel IV.45, § 2, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd door
3 avril 2013, l'alinéa 2 est complété par les mots ", et sans de wet van 3 april 2013, wordt het tweede lid aangevuld met de woorden
préjudice des articles XVII.77, XVII.78 et XVII.79". ", en onverminderd de artikelen XVII.77, XVII.78 en XVII.79.".

Art. 6.Dans l'article IV.46 du même Code, inséré par la loi du 3

Art. 6.In artikel IV.46, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet
avril 2013, le paragraphe 3 est complété par les mots "et des articles van 3 april 2013, wordt paragraaf 3 aangevuld met de woorden "en
XVII.77, XVII.78 et XVII.79.". artikelen XVII.77, XVII.78 en XVII.79" ingevoegd tussen de woorden
"art. IV.69" en "niet anderszins".

Art. 7.Dans l'article IV.70 du même Code, inséré par la loi du 3

Art. 7.In artikel IV.70 van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet
avril 2013, le paragraphe 1er est complété par un troisième alinéa van 3 april 2013, wordt paragraaf 1 aangevuld met een derde lid,
rédigé comme suit: opgesteld als volgt:
"L'Autorité belge de la concurrence peut considérer la réparation d'un "De Belgische Mededingingsautoriteit kan de vergoeding van schade
dommage causé par une infraction au droit de la concurrence qui a été toegebracht door een inbreuk op de mededinging, die werd toegekend
octroyée à la suite d'une résolution amiable, comme une circonstance ingevolge een minnelijke schikking als een verzachtende omstandigheid
atténuante, avant qu'elle ait adopté sa décision d'imposer une in aanmerking nemen, voordat zij haar beslissing neemt om een boete op
amende.". te leggen.".

Art. 8.Dans le même Code, l'article IV.77, inséré par la loi du 3

Art. 8.In hetzelfde Wetboek wordt artikel IV.77, ingevoegd bij de wet
avril 2013, dont le texte actuel formera le paragraphe 1er, est van 3 april 2013, waarvan de bestaande tekst paragraaf 1 zal vormen,
complété par un paragraphe 2 rédigé comme suit: aangevuld met een paragraaf 2, luidende:
" § 2. Dans le cadre d'une procédure relative à une action en dommages " § 2. In het kader van een procedure betreffende een rechtsvordering
et intérêts, l'Autorité belge de la concurrence peut, à la demande tot schadevergoeding kan de Belgische Mededingingsautoriteit op
d'une juridiction nationale, aider ladite juridiction en ce qui verzoek van een nationaal rechtscollege dit rechtscollege bijstaan om
concerne la quantification du montant des dommages et intérêts het schadebedrag te bepalen wanneerzij dergelijke bijstand geschikt
lorsqu'elle estime qu'une telle aide est appropriée, selon les acht, volgens de voorwaarden en nadere regels bepaald in paragraaf
conditions et les modalités prévues au paragraphe 1er.". 1.".

Art. 9.L'article XVII.37 du même Code, inséré par la loi du 28 mars

Art. 9.Artikel XVII.37 van hetzelfde Wetboek, ingevoegd door de wet
2014 et modifié par la loi du 26 octobre 2015, est complété par un 33° van 28 maart 2014 en gewijzigd door de wet van 26 oktober 2015, wordt
rédigé comme suit: aangevuld met een 33°, luidende:
"33° l'article 101 et/ou l'article 102 du TFUE.". "33° artikel 101 en/of 102 van het Verdrag VWEU.".

Art. 10.Dans le Livre XVII, Titre 2, Chapitre 3, Section 2, du même

Art. 10.In Boek XVII, Titel 2, Hoofdstuk 3, Afdeling 3, van hetzelfde
Code, inséré par la loi du 28 mars 2014, il est inséré un article Wetboek, ingevoegd door de wet van 28 maart 2014, wordt een artikel
XVII.70 rédigé comme suit: XVII.70 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.70. Sans préjudice des dispositions de ce titre, les "Art. XVII.70. Onverminderd de bepalingen van deze titel, zijn de
dispositions du livre XVII, titre 3, s'appliquent aux actions en bepalingen van Boek XVII, titel 3, van toepassing op de
réparation collective pour les infractions au droit de la concurrence rechtsvorderingen tot collectief herstel voor inbreuken op het
introduites par le présent titre, à l'exception des articles XVII.83 mededingingsrecht, ingevoerd door deze titel met uitzondering van de
et XVII.89.". artikelen XVII.83 en XVII.89.".

Art. 11.Dans le Livre XVII du même Code, il est inséré un Titre 3

Art. 11.In Boek XVII van hetzelfde Wetboek wordt een Titel 3
intitulé: ingevoegd, luidende:
"Titre 3. L'action en dommages et intérêts pour les infractions au "Titel 3. Rechtsvordering tot schadevergoeding voor inbreuken op het
droit de la concurrence". mededingingsrecht".

Art. 12.Dans le Titre 3, inséré par l'article 11, il est inséré un

Art. 12.In Titel 3, ingevoegd door artikel 11, wordt een Hoofdstuk 1
Chapitre 1er intitulé: ingevoegd, luidende:
"Chapitre 1er. Champ d'application". "Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied".

Art. 13.Dans le Chapitre 1er, inséré par l'article 12, il est inséré

Art. 13.In Hoofdstuk 1, ingevoegd door artikel 12, wordt een artikel
un article XVII.71, rédigé comme suit: XVII.71 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.71. § 1er. Le présent titre s'applique aux actions en "Art. XVII.71. § 1. Deze titel is van toepassing op de rechtsvordering
dommages et intérêts pour les infractions au droit de la concurrence. tot schadevergoedingen voor inbreuken op het mededingingsrecht.
§ 2. Le présent titre énonce des règles qui s'appliquent sans § 2. Deze titel stelt regels vast die van toepassing zijn op de
préjudice du droit commun applicable aux actions en dommages et rechtsvordering tot schadevergoeding onverminderd het gemene recht. In
intérêts. Dans le cas d'un conflit avec le droit commun, les règles geval van enig conflict met het gemene recht primeren de regels
énoncées dans les dispositions de la présente loi priment.". aangehaald in de bepalingen van deze wet.".

Art. 14.Dans le même Titre 3, il est inséré un Chapitre 2 intitulé:

Art. 14.In dezelfde Titel 3 wordt een Hoofdstuk 2 ingevoegd, luidende:
"Chapitre 2. Droit à la réparation intégrale". "Hoofdstuk 2. Recht op volledige vergoeding".

Art. 15.Dans le Chapitre 2, inséré par l'article 14, il est inséré un

Art. 15.In Hoofdstuk 2, ingevoegd door artikel 14, wordt een artikel
article XVII.72, rédigé comme suit: XVII.72 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.72. Toute personne physique ou morale qui a subi un dommage "Art. XVII.72. Iedere natuurlijke persoon of iedere rechtspersoon die
causé par une infraction au droit de la concurrence a le droit de schade heeft geleden door een inbreuk op het mededingingsrecht, heeft
demander et obtenir la réparation intégrale du dommage, conformément het recht om volledige schadevergoeding te vorderen en te verkrijgen,
au droit commun.". overeenkomstig het gemeen recht.".

Art. 16.Dans le même Chapitre 2, il est inséré un article XVII.73,

Art. 16.In hetzelfde Hoofdstuk 2 wordt een artikel XVII.73 ingevoegd,
rédigé comme suit: luidende:
"Art. XVII.73. L'infraction commise dans le cadre d'un cartel est "Art. XVII. 73. Kartelinbreuken worden geacht schade te berokkenen. De
présumée causer un dommage. L'auteur de l'infraction a le droit de inbreukpleger heeft het recht dit vermoeden te weerleggen.".
renverser cette présomption.".

Art. 17.Dans le même Titre 3, il est inséré un Chapitre 3 intitulé:

Art. 17.In dezelfde Titel 3 wordt een Hoofdstuk 3 ingevoegd, luidende:
"Chapitre 3. Preuves". "Hoofdstuk 3. Bewijsmateriaal".

Art. 18.Dans le Chapitre 3, inséré par l'article 17, il est inséré

Art. 18.In Hoofdstuk 3, ingevoegd door artikel 17, wordt een Afdeling
une Section 1re, intitulée: 1 ingevoegd, luidende:
"Section 1re. Production de preuves". "Afdeling 1. Overlegging van het bewijsmateriaal".

Art. 19.Dans la Section 1re, insérée par l'article 18, il est inséré

Art. 19.In Afdeling 1, ingevoegd door artikel 18, wordt een
une Sous-section 1ère intitulée: Onderafdeling 1 ingevoegd, luidende:
"Sous-section 1re. Principes généraux". "Onderafdeling 1. Algemene beginselen".

Art. 20.Dans la même Sous-section 1ère, insérée par l'article 19, il

Art. 20.In Onderafdeling 1, ingevoegd door artikel 19, wordt een
est inséré un article XVII.74, rédigé comme suit: artikel XVII.74 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.74. § 1er. A la demande de chacune des parties au litige "Art. XVII.74. § 1. Op verzoek van elk van de partijen bij het geding
qui a présenté une justification motivée contenant des données die een met redenen omkleed verzoek heeft ingediend met feitelijke
factuelles et des preuves raisonnablement disponibles suffisantes pour gegevens en redelijkerwijs beschikbare en voldoende bewijzen om de
étayer la plausibilité de sa demande, le juge peut ordonner à une aannemelijkheid van zijn verzoek te staven, kan de rechter ten aanzien
autre partie ou à un tiers la production de certains éléments de van een andere partij of een derde de overlegging gelasten van
preuves pertinents ou de catégories pertinentes de preuves qui se specifieke relevante bewijsstukken of relevante categorieën
trouvent en sa possession. Celles-ci doivent être circonscrites de bewijsmateriaal, die zich in zijn bezit bevinden. Deze moeten zo
manière aussi précise et étroite que possible. nauwkeurig en zo eng mogelijk worden omschreven.
§ 2. Le juge limite la production de preuves à ce qui est § 2. De rechter beperkt de overlegging van het bewijsmateriaal tot wat
proportionné. A ce titre, le juge tient compte des intérêts légitimes
de l'ensemble des parties et tiers concernés. En particulier, il prend evenredig is. Hierbij houdt de rechter rekening met de rechtmatige
en considération: belangen van alle betrokken partijen en derden. Hij houdt in het
bijzonder rekening met de volgende elementen:
1° la mesure dans laquelle la demande de production de preuves est 1° de mate waarin het verzoek tot overlegging van het bewijsmateriaal
étayée par des données factuelles et des preuves disponibles la wordt ondersteund door feitelijke gegevens en beschikbare bewijzen die
justifiant; dit verzoek verantwoorden;
2° l'étendue et le coût de la production de preuves, en particulier 2° de omvang en de kosten van het overleggen van het bewijsmateriaal,
pour les éventuels tiers concernés, y compris afin d'éviter toute in het bijzonder voor betrokken derden, onder meer om te voorkomen dat
recherche non spécifique d'informations dont il est peu probable op niet-specifieke wijze toegang wordt gezocht tot informatie waarvan
qu'elles soient pertinentes pour les parties à la procédure; het niet waarschijnlijk is dat zij relevant is voor de partijen in de
3° la possibilité que les preuves dont la production est demandée procedure; 3° de mogelijkheid dat het bewijsmateriaal waarvan de overlegging
contiennent des informations confidentielles, en particulier gevraagd wordt vertrouwelijke informatie bevat, in het bijzonder met
concernant d'éventuels tiers, et les mesures existantes de protection betrekking tot eventuele derden, en de bestaande maatregelen tot
de ces informations confidentielles, conformément à l'article bescherming van deze vertrouwelijke informatie, overeenkomstig artikel
XVII.75.". XVII.75.".

Art. 21.Dans la même Sous-section 1re, il est inséré un article

Art. 21.In dezelfde Onderafdeling 1 wordt een artikel XVII.75
XVII.75, rédigé comme suit: ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.75. Le juge peut ordonner la production de preuves "Art. XVII.75. De rechter kan de overlegging gelasten van het
contenant des informations confidentielles lorsqu'il l'estime bewijsmateriaal dat vertrouwelijke informatie bevat, indien hij dat
pertinent dans le cadre de l'action en dommages et intérêts. bewijsmateriaal relevant acht voor de rechtsvordering tot
Lorsque le juge ordonne la production de telles informations, il prend schadevergoeding. Wanneer de rechter de overlegging van deze informatie gelast, neemt
des mesures efficaces de protection de ces informations hij doeltreffende maatregelen om deze vertrouwelijke informatie te
confidentielles. Ces mesures peuvent notamment inclure la possibilité beschermen. Tot deze maatregelen behoren, onder meer, de mogelijkheid
d'occulter des passages sensibles en demandant la production de om gevoelige passages te verbergen door de houders van bewijsstukken
versions non confidentielles aux détenteurs de preuves, de demander de overlegging te vragen van niet-vertrouwelijke versies,
des résumés des informations réalisés par des experts sous une forme samenvattingen te vragen van informatie uitgevoerd door deskundigen in
globale ou une forme non confidentielle, de conduire des audiences à een globale of niet-vertrouwelijke vorm, besloten zittingen te houden,
huis clos ou de limiter le cercle des personnes autorisées à prendre of de groep personen die van het bewijsmateriaal kennis kan nemen te
connaissance des preuves.". beperken.".

Art. 22.Dans la même Sous-section 1ère, il est inséré un article

Art. 22.In dezelfde Onderafdeling 1 wordt een artikel XVII.76
XVII.76, rédigé comme suit: ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.76. Préalablement à l'injonction de production de preuves "Art. XVII.76. Alvorens de overlegging van het bewijsmateriaal te
en application des articles XVII.74 et XVII.75, le juge invite, selon gelasten bij toepassing van de artikelen XVII.74 en XVII.75, vraagt de
les modalités et le délai qu'il fixe, la personne concernée par une rechter volgens de nadere regels en de termijn die hij bepaalt, aan de
demande de production de preuves à déposer des observations écrites. persoon die gelast wordt met de overlegging van het bewijsmateriaal om
schriftelijke opmerkingen in te dienen. Hij kan eveneens worden
Elle peut également être entendue, si le juge l'y autorise." gehoord als de rechter hem hiertoe de toelating geeft.".

Art. 23.Dans la même Section 1ère, il est inséré une Sous-section 2

Art. 23.In dezelfde Afdeling 1 wordt een Onderafdeling 2 ingevoegd,
intitulée: luidende:
"Sous-section 2. Production de preuves figurant dans le dossier d'une "Onderafdeling 2. Overlegging van bewijsmateriaal dat zich in het
autorité de concurrence". dossier van een mededingingsautoriteit bevindt".

Art. 24.Dans la Sous-section 2, insérée par l'article 23, il est

Art. 24.In de Onderafdeling 2, ingevoegd door artikel 23 wordt een
inséré un article XVII.77, rédigé comme suit: artikel XVII.77, ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.77. § 1er. Les dispositions de la présente sous-section "Art. XVII.77. § 1. De bepalingen van deze onderafdeling zijn van
s'appliquent sans préjudice des articles XVII.74 à XVII.76 et des toepassing, onverminderd de artikelen XVII.74 tot XVII.76 en de regels
règles et pratiques prévues par le droit de l'Union européenne, le en praktijken die gelden krachtens het recht van de Europese Unie,
Livre IV ou le droit de la concurrence des autres Etats membres en ce Boek IV of het mededingingsrecht van andere lidstaten betreffende de
qui concerne la protection des documents internes des autorités de bescherming van de interne stukken van mededingingsautoriteiten en van
concurrence et de la correspondance entre ces autorités. de briefwisseling tussen mededingingsautoriteiten.
§ 2. Le juge ne peut ordonner la production par l'autorité de § 2. De rechter kan de overlegging van bewijsmateriaal dat zich in het
concurrence de preuves contenues dans son dossier que lorsqu'aucune dossier van de mededingingsautoriteit bevindt enkel gelasten indien
des parties ou aucun tiers ne peut raisonnablement fournir lesdites geen enkele partij of derde het gevraagde bewijsmateriaal
preuves.". redelijkerwijs kan verstrekken.".

Art. 25.Dans la même Sous-section 2, il est inséré un article

Art. 25.In dezelfde Onderafdeling 2 wordt een artikel XVII.78
XVII.78, rédigé comme suit: ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.78. § 1er. Lorsque le juge évalue, conformément à l'article "Art. XVII.78. § 1. Bij het beoordelen van de evenredigheid van een
bevel tot het overleggen van bewijsmateriaal dat zich in het dossier
XVII.74, § 2, la proportionnalité d'une injonction de production de van de mededingingsautoriteit bevindt overeenkomstig artikel XVII.74,
preuves figurant dans le dossier d'une autorité de concurrence, il § 2, neemt de rechter bovendien het volgende in overweging:
tient compte, en outre, des éléments suivants: 1° of het verzoek tot overlegging van het bewijsmateriaal specifiek
1° si la demande de production de preuves a été formulée de façon geformuleerd is wat betreft de aard, het onderwerp of de inhoud van de
spécifique quant à la nature, à l'objet ou au contenu des documents documenten die aan een mededingingsautoriteit zijn voorgelegd of zich
soumis à une autorité de concurrence ou détenus dans le dossier de celle-ci; in het dossier van een mededingingsautoriteit bevinden;
2° si la partie qui demande la production de preuves le fait dans le 2° of de partij die om de overlegging van het bewijsmateriaal
cadre d'une action en dommages et intérêts et verzoekt, zulks doet in het kader van een rechtsvordering tot schadevergoeding en
3° pour ce qui concerne l'article XVII.77, § 2, et XVII.79, § 1er, ou 3° wat artikelen XVII.77, § 2, en XVII.79, § 1, betreft of op verzoek
à la demande d'une autorité de concurrence en application du
paragraphe 2 du présent article, la nécessité de préserver van een mededingingsautoriteit bij toepassing van paragraaf 2 van dit
l'efficacité de la mise en oeuvre du droit de la concurrence par une artikel, de noodzaak om de doeltreffendheid van de tenuitvoerlegging
van het mededingingsrecht te waarborgen door een
autorité de concurrence ou une instance de recours. mededingingsautoriteit of een beroepsinstantie.
§ 2. Le juge invite, selon les modalités et le délai qu'il fixe, § 2. De rechter vraagt volgens de nadere regels en de termijn die hij
l'autorité de la concurrence concernée par une demande de production bepaalt, aan de mededingingsautoriteit tot wie een verzoek tot
overlegging van bewijsmateriaal gericht is om schriftelijke
de preuves à déposer des observations écrites relatives à la opmerkingen in te dienen betreffende de evenredigheid van dit verzoek.
proportionnalité de cette demande. Elle peut également être entendue, Zij kan eveneens worden gehoord als de rechter haar hiertoe de
si le juge l'y autorise.". toelating geeft.".

Art. 26.Dans la même Sous-section 2, il est inséré un article

Art. 26.In dezelfde Onderafdeling 2 wordt een artikel XVII.79
XVII.79, rédigé comme suit: ingevoegd, luidende:
"Art. XVII. 79. § 1er. Le juge ne peut ordonner la production de "Art. XVII. 79. § 1. De rechter kan het overleggen van de volgende
preuves relevant des catégories suivantes que lorsque l'autorité de categorieën bewijsmateriaal alleen gelasten nadat de
concurrence a, en adoptant une décision ou d'une autre manière, clos mededingingsautoriteit door een beslissing te nemen of anderszins haar
sa procédure: procedure heeft beëindigd:
1° les informations préparées par une personne physique ou morale 1° informatie die door een natuurlijke persoon of rechtspersoon
expressément aux fins d'une procédure engagée par l'autorité de specifiek voor de procedure van een mededingingsautoriteit is
concurrence; voorbereid;
2° les informations établies par l'autorité de concurrence et envoyées 2° informatie die een mededingingsautoriteit in de loop van haar
aux parties au cours de sa procédure et procedure heeft opgesteld en aan de partijen heeft toegezonden en
3° les propositions de transaction qui ont été retirées. 3° schikkingsvoorstellen die zijn ingetrokken.
§ 2. Le juge ne peut à aucun moment ordonner à une partie ou à un § 2. De rechter kan op geen enkel moment een partij of een derde
tiers de produire les preuves relevant des catégories suivantes: opdragen toegang te verlenen tot de volgende categorieën
1° les déclarations effectuées en vue d'obtenir la clémence et bewijsmateriaal: 1° clementieverklaringen en
2° les propositions de transaction. 2° voorstellen met het oog op een schikking.
§ 3. Le juge peut, sur la présentation d'une demande motivée du § 3. Een rechter kan op vertoon van een gemotiveerd verzoek van de
demandeur, accéder aux éléments de preuves visés au paragraphe 2, aux eiser toegang krijgen tot bewijsmateriaal als bedoeld in paragraaf 2,
seules fins de s'assurer que leur contenu correspond aux définitions uitsluitend om zich ervan te vergewissen dat de inhoud ervan voldoet
données à l'article I.22, 14° et 16°. Lors de son évaluation visée à l'alinéa 1er, le juge invite, selon les modalités et le délai qu'il fixe, l'auteur des éléments de preuve en question à déposer des observations écrites. Il peut également être entendu, si le juge l'y autorise. Le juge peut également demander l'aide de l'autorité de concurrence compétente, selon les modalités et le délai qu'il fixe. Le juge ne peut en aucun cas autoriser l'accès à ces éléments de preuve à d'autres parties ou à des tiers. § 4. Lorsque seules des parties de preuves demandées sont couvertes par le paragraphe 2, les autres parties de preuves sont produites, en aan de definities van artikel I.22, 14° en 16°. Bij zijn beoordeling bedoeld in het eerste lid vraagt de rechter, volgens de nadere regels en de termijn die hij bepaalt, aan de auteur van het betrokken bewijsmateriaal om, schriftelijke opmerkingen in te dienen. Hij kan ook de mogelijkheid krijgen om gehoord te worden als de rechter het hem toestaat. De rechter kan ook bijstand vragen van de bevoegde mededingingsautoriteit, volgens de nadere regels en de termijn die hij bepaalt. In geen geval verleent de rechter aan andere partijen of derden toegang tot dit bewijsmateriaal. § 4. Indien slechts delen van het bewijsmateriaal ten aanzien waarvan toegang wordt verzocht, onder paragraaf 2 vallen, wordt tot de resterende delen, van het bewijsmateriaal, afhankelijk van de
fonction de la catégorie dont elles relèvent, conformément aux categorie waaronder zij vallen, toegang verleend overeenkomstig de
articles XVII.77, XVII.78 et au présent article. artikelen XVII.77, XVII.78 en het huidige artikel.
§ 5. Le juge peut ordonner, à tout moment, la production de preuves § 5. De rechter mag te allen tijde de overlegging gelasten van
provenant du dossier de l'autorité de concurrence, qui ne relèvent bewijsmateriaal uit het dossier van een mededingingsautoriteit dat
d'aucune des catégories énumérées aux paragraphes 1er et 2.". niet tot één van de in de paragrafen 1 en 2 vermelde categorieën behoort.".

Art. 27.Dans la même Sous-section 2, il est inséré un article

Art. 27.In dezelfde Onderafdeling 2 wordt een artikel XVII.80
XVII.80, rédigé comme suit: ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.80. § 1er. Les preuves relevant des catégories visées à "Art. XVII.80. § 1. Het bewijsmateriaal dat tot één van de in artikel
l'article XVII.79, § 2, obtenues par une personne physique ou morale XVII.79, § 2, vermelde categorieën behoort, dat door een natuurlijke
uniquement grâce à l'accès au dossier d'une autorité de concurrence, persoon of rechtspersoon enkel via toegang tot het dossier van een
ne peuvent être versées au dossier de procédure. Toutefois, si ces mededingingsautoriteit werd verkregen, mag niet aan het dossier van de
procedure worden toegevoegd. Als dit bewijsmateriaal toch wordt
preuves sont versées elles ne sont pas admissibles et sont écartées toegevoegd, is het niet toelaatbaar en wordt het ambtshalve uit alle
d'office des débats. debatten geweerd.
§ 2. Jusqu'à ce qu'une autorité de concurrence ait clos sa procédure § 2. Zolang een mededingingsautoriteit haar procedure niet heeft
en adoptant une décision ou d'une autre manière, les preuves relevant beëindigd door een besluit te nemen of op enige andere manier, mag het
des catégories énumérées à l'article XVII.79, § 1er, qui sont obtenues bewijsmateriaal dat tot één van de in artikel XVII.79, § 1, vermelde
par une personne physique ou morale uniquement grâce à l'accès au categorieën behoort, dat door een natuurlijke persoon of rechtspersoon
dossier d'une autorité de concurrence, ne peuvent être versées au enkel via toegang tot het dossier van een mededingingsautoriteit werd
dossier de procédure. Toutefois, si ces preuves sont versées elles ne verkregen, niet aan het dossier van de procedure worden toegevoegd.
Als dit bewijsmateriaal toch wordt toegevoegd, is het niet toelaatbaar
sont pas admissibles et sont écartées d'office des débats. en wordt het ambtshalve uit alle debatten geweerd.
§ 3. Les preuves obtenues par une personne physique ou morale § 3. Bewijsmateriaal dat door een natuurlijke persoon of rechtspersoon
uniquement grâce à l'accès au dossier d'une autorité de concurrence et enkel via toegang tot het dossier van een mededingingsautoriteit werd
qui ne relèvent pas du paragraphe 1er ou 2, ne peuvent être utilisées verkregen en dat niet onder paragraaf 1 of 2 valt, kan in
dans le cadre d'une action en dommages et intérêts que par cette rechtsvordering tot schadevergoeding enkel worden gebruikt door die
personne ou par une personne physique ou morale qui a succédé dans les persoon of door een natuurlijke persoon of rechtspersoon die zijn
droits de cette personne, y compris la personne qui a racheté sa rechtsopvolger is, daaronder begrepen een persoon die diens vordering
demande.". heeft verworven.".

Art. 28.Dans la même Section 1re, il est inséré une Sous-section 3

Art. 28.In dezelfde Afdeling 1, wordt een Onderafdeling 3 ingevoegd,
intitulée "Sanctions". luidende: "Sancties".

Art. 29.Dans la Sous-section 3, insérée par l'article 28, il est

Art. 29.In dezelfde Onderafdeling 3, ingevoegd door artikel 28, wordt
inséré un article XVII.81 rédigé comme suit: een artikel XVII.81 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.81. Sans préjudice de l'article 1385bis du Code judiciaire, "Art. XVII.81. Onverminderd artikel 1385bis van het Gerechtelijk
le juge peut infliger aux parties, à des tiers ou à leurs Wetboek kan de rechter aan partijen, aan derden of aan hun wettelijke
représentants légaux une amende de 1 000 à 10 000 000 euros, sans préjudice des dommages et intérêts qui seraient réclamés, dans les cas suivants: 1° le non-respect d'une injonction de production de preuves émanant du juge ou le refus de s'y conformer; 2° la destruction de preuves pertinentes; 3° le non-respect des obligations imposées par une injonction du juge protégeant des informations confidentielles, ou le refus de s'y conformer; 4° la violation des restrictions prévues dans le présent chapitre pour l'utilisation des preuves. L'amende doit être effective, proportionnée et dissuasive compte tenu de l'entreprise ou de la personne auxquelles elle est infligée et des vertegenwoordigers een geldboete van 1 000 tot 10 000 000 euro, opleggen onverminderd de schadevergoeding die zou worden gevraagd in de volgende gevallen: 1° niet-nakoming van een door een rechter uitgevaardigd bevel tot overlegging van bewijsmateriaal, of de weigering een dergelijk bevel na te leven; 2° de vernietiging van relevant bewijsmateriaal; 3° niet-nakoming van de op bevel van de rechter opgelegde verplichtingen ter bescherming van vertrouwelijke informatie, of weigering dergelijke verplichtingen na te leven; 4° inbreuk op de beperkingen op het gebruik van bewijsmateriaal waarin dit hoofdstuk voorziet. De geldboete moet doeltreffend, afschrikwekkend en evenredig zijn, rekening houdend met de onderneming of persoon aan wie ze wordt
circonstances concrètes du cas d'espèce, telles que le montant de la opgelegd en met de concrete omstandigheden van het geval, zoals het
demande de dommages et intérêts, le caractère décisif de la preuve bedrag van de schadevordering, het doorslaggevende belang van het
dont la production est ordonnée par le juge, sa valeur probante, la bewijs waarvan de overlegging wordt bevolen door de rechter, zijn
gravité de l'infraction procédurale et l'intention ou non de commettre bewijswaarde, de ernst van de procedurele inbreuk en het al dan niet
l'infraction dans le chef d'une des parties, d'un tiers ou de leurs bestaan van opzet om de inbreuk te plegen in hoofde van één van de
représentants légaux. partijen, een derde of hun wettelijke vertegenwoordigers.
Le recouvrement de l'amende est poursuivi par toutes voies de droit à De boete wordt geïnd door de administratie van de Registratie en
la diligence de l'administration de l'Enregistrement et des Domaines. Domeinen met aanwending van alle middelen van recht.
Lorsqu'un des cas mentionnés à l'alinéa 1er est imputable au Wanneer één van de gevallen vermeld in het eerste lid te wijten is aan
comportement d'une partie, le juge peut, en outre, en tirer toute de gedragingen van een partij kan de rechter hieruit bovendien de
conséquence défavorable qu'il jugera appropriée, telle que présumer nadelige conclusies trekken die hij passend acht, bijvoorbeeld dat een
que le fait litigieux en question est avéré ou rejeter, en tout ou en punt van discussie bewezen is of dat vorderingen en verweermiddelen
partie, les demandes et moyens de défense. Il peut également prononcer geheel of ten dele worden afgewezen. Hij kan eveneens de betaling van
une condamnation aux dépens.". de kosten gelasten.".

Art. 30.Dans le même Chapitre 3, il est inséré une Section 2

Art. 30.In hetzelfde Hoofdstuk 3 wordt een Afdeling 2 ingevoegd,
intitulée: luidende:
"Section 2. Effets des décisions nationales constatant une infraction "Afdeling 2. Doorwerking van de nationale beslissingen waarbij een
au droit de la concurrence". inbreuk op het mededingingsrecht wordt vastgesteld".

Art. 31.Dans la Section 2, insérée par l'article 30, il est inséré un

Art. 31.In Afdeling 2, ingevoegd door artikel 30, wordt een artikel
article XVII.82, rédigé comme suit: XVII.82 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.82. § 1er. Une infraction au droit de la concurrence "Art. XVII.82. § 1. Een inbreuk op het mededingingsrecht vastgesteld
constatée dans le cadre d'une décision définitive de l'Autorité belge in het kader van een definitieve beslissing door de Belgische
de la concurrence ou, le cas échéant, dans le cadre d'un arrêt de la Mededingingsautoriteit of, in voorkomend geval, in het kader van een
Cour d'appel de Bruxelles passé en force de chose jugée et statuant arrest van het Hof van Beroep van Brussel dat in kracht van gewijsde
sur un recours contre une décision de l'Autorité belge de la is getreden en dat uitspraak doet over een beroep tegen een beslissing
concurrence conformément à l'article IV.79, est réputée établie de manière irréfragable aux fins d'une action en dommages et intérêts pour une infraction au droit de la concurrence. § 2. Une décision définitive constatant une infraction au droit de la concurrence prise dans un autre Etat membre de l'Union européenne par une autorité nationale de concurrence ou son instance de recours, est acceptée au moins en tant que début de preuve du fait qu'une infraction au droit de la concurrence a été commise et peut être examinée avec les autres éléments de preuve apportés par les parties.". van de Belgische Mededingingsautoriteit conform artikel IV.79, wordt geacht onweerlegbaar vast te staan voor de behandeling van een rechtsvordering tot schadevergoeding voor een inbreuk op het mededingingsrecht. § 2. Een definitieve beslissing waarbij een inbreuk op het mededingingsrecht wordt vastgesteld, genomen in een andere lidstaat van de Europese Unie door een nationale mededingingsautoriteit of zijn beroepsinstantie, wordt minstens aanvaard als een begin van bewijs van het feit dat zich een inbreuk op het mededingingsrecht heeft voorgedaan en kan onderzocht worden samen met de andere door de partijen aangevoerde bewijselementen.".

Art. 32.Dans le même Chapitre 3, il est inséré une Section 3

Art. 32.In hetzelfde Hoofdstuk 3, wordt een Afdeling 3 ingevoegd,
intitulée: luidende:
"Section 3. Répercussion du surcoût". "Afdeling 3. Doorberekening van meerkosten".

Art. 33.Dans la Section 3, insérée par l'article 32, il est inséré un

Art. 33.In Afdeling 3, ingevoegd door artikel 32 wordt een artikel
article XVII.83, rédigé comme suit: XVII.83 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.83. Le défendeur dans une action en dommages et intérêts "Art. XVII.83. De verweerder in een rechtsvordering tot
peut invoquer, comme moyen de défense contre une demande de dommages schadevergoeding kan als verweer tegen een schadevordering aanvoeren
et intérêts, le fait que le demandeur a répercuté, en tout ou en dat de eiser de door de inbreuk op het mededingingsrecht veroorzaakte
partie, le surcoût résultant de l'infraction au droit de la meerkosten volledig of ten dele heeft doorberekend. De bewijslast dat
concurrence. La charge de la preuve de la répercussion du surcoût de meerkosten zijn doorberekend, rust op de verweerder, die de eiser
incombe au défendeur, qui peut raisonnablement demander la production en/of derden redelijkerwijs om de overlegging van het bewijsmateriaal
de preuves par le demandeur et/ou par des tiers conformément aux kan vragen conform de artikelen van dit hoofdstuk.
articles du présent chapitre. Het recht van een benadeelde partij om in geval van winstderving door
Le premier alinéa s'entend sans préjudice du droit de la partie lésée een volledige of gedeeltelijke doorberekening van de meerkosten
de demander et obtenir réparation pour le manque à gagner en raison de schadevergoeding te vorderen en te verkrijgen, wordt door het eerste
la répercussion partielle ou totale du surcoût.". lid onverlet gelaten.".

Art. 34.Dans la même Section 3, il est inséré un article XVII. 84,

Art. 34.In dezelfde Afdeling 3 wordt een artikel XVII.84 ingevoegd,
rédigé comme suit: luidende:
"Art. XVII.84. Lorsque l'existence d'une demande en dommages et "Art. XVII.84. Wanneer het bestaan van een schadevordering of het
intérêts ou le montant de l'indemnisation dépend de la répercussion du bedrag van de vergoeding afhangt van de doorberekening van de
surcoût ou de son ampleur, le demandeur a la charge de prouver meerkosten of van de omvang ervan, berust de bewijslast van het
l'existence et l'ampleur de cette répercussion du surcoût. A cet bestaan en de omvang van deze doorberekening van de meerkosten bij de
effet, il peut raisonnablement demander la production de preuves par eiser. Hiertoe kan hij redelijkerwijs aan de verweerder of aan derden
le défendeur ou par des tiers conformément aux articles du présent de overlegging van het bewijsmateriaal vragen in overeenstemming met
chapitre. de artikelen van dit hoofdstuk.
Toutefois, lorsque le demandeur est un acheteur indirect, il est Wanneer de eiser echter een indirecte afnemer is, wordt hij geacht het
réputé avoir apporté la preuve d'une répercussion à son encontre bewijs te hebben geleverd dat er doorberekening aan hem heeft
lorsqu'il a démontré que: plaatsgevonden, wanneer hij heeft aangetoond dat:
1° le défendeur a commis une infraction au droit de la concurrence; 1° de verweerder een inbreuk op het mededingingsrecht heeft gemaakt;
2° l'infraction au droit de la concurrence a entraîné un surcoût pour l'acheteur direct du défendeur et 3° l'acheteur indirect a acheté les biens ou services concernés par l'infraction au droit de la concurrence, ou a acheté des biens ou services dérivés de ces derniers ou les contenant. L'alinéa 2 n'est cependant pas d'application si le juge estime que le défendeur a démontré de façon crédible que le surcoût n'a pas été répercuté partiellement ou totalement sur l'acheteur indirect.".

Art. 35.Dans la même Section 3, il est inséré un article XVII.85, rédigé comme suit: "Art. XVII.85. Pour éviter que des actions en dommages et intérêts intentées par des demandeurs situés à différents niveaux de la chaîne de distribution ne donnent lieu à une responsabilité multiple ou à une

 2° de inbreuk op het mededingingsrecht heeft geleid tot meerkosten voor de directe afnemer van de verweerder en 3° de indirecte afnemer de goederen of diensten waarop de inbreuk op het mededingingsrecht betrekking had, heeft afgenomen dan wel goederen of diensten heeft afgenomen die daarvan zijn afgeleid of waarin deze zijn verwerkt. Het tweede lid is echter niet van toepassing indien de rechter meent dat de verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat de meerkosten niet gedeeltelijk of volledig aan de indirecte afnemer werden doorberekend.".

Art. 35.In dezelfde afdeling 3 wordt een artikel XVII.85 ingevoegd, luidende: "Art. XVII.85. Teneinde te voorkomen dat door eisers op verschillende niveaus van de toeleveringsketen rechtsvorderingen tot schadevergoeding worden ingesteld die tezamen aanleiding geven tot een meervoudige aansprakelijkheid of tot het ontbreken van
absence de responsabilité de l'auteur de l'infraction, lorsque le juge aansprakelijkheid van de inbreukpleger, kan de rechter bij wie een
saisi d'une action en dommages et intérêts évalue s'il a été satisfait rechtsvordering tot schadevergoeding aanhangig is gemaakt, bij de
à la charge de la preuve résultant de l'application des articles beoordeling van de vraag of aan de uit de toepassing van de artikelen
XVII.83, alinéa 1er, et XVII.84, il peut, en recourant aux moyens XVII.83, eerste lid, en XVII.84, voortvloeiende bewijslast is voldaan,
disponibles en droit de l'Union européenne ou en droit belge, tenir met gebruikmaking van de in het recht van de Europese Unie of het
Belgisch recht beschikbare rechtsmiddelen naar behoren rekening houden
dûment compte de l'un quelconque des éléments suivants: met een of meer van de volgende factoren:
a) les actions en dommages et intérêts portant sur la même violation a) rechtsvorderingen tot schadevergoeding die verband houden met
du droit de la concurrence, mais intentées par des demandeurs situés à dezelfde inbreuk op het mededingingsrecht, maar die worden ingesteld
d'autres niveaux de la chaîne de distribution; door eisers op een ander niveau van de toeleveringsketen;
b) les décisions de justice prises à la suite d'actions en dommages et b) uitspraken die het gevolg zijn van rechtsvorderingen tot
intérêts visées au point a); schadevergoeding als bedoeld onder a);
c) les informations pertinentes relevant du domaine public qui c) relevante, tot het publiek domein behorende informatie uit zaken
découlent de la mise en oeuvre du droit de la concurrence par une betreffende de handhaving van het mededingingsrecht door een
autorité de concurrence ou une instance de recours.". mededingingsautoriteit of een beroepsinstantie.".

Art. 36.Dans le même Titre 3, il est inséré un Chapitre 4 intitulé:

Art. 36.In dezelfde Titel 3, wordt een Hoofdstuk 4 ingevoegd, luidende:
"Chapitre 4. Responsabilité solidaire". "Hoofdstuk 4. Hoofdelijke aansprakelijkheid".

Art. 37.Dans le chapitre 4, inséré par l'article 36, il est inséré un

Art. 37.In Hoofdstuk 4, ingevoegd door artikel 36 wordt een artikel
article XVII.86, rédigé comme suit: XVII.86 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.86. § 1er. Les entreprises et/ou associations d'entreprises "Art. XVII.86. § 1. Ondernemingen en/of verenigingen van ondernemingen
qui ont commis par un comportement conjoint une infraction au droit de die door een gemeenschappelijk optreden inbreuk hebben gemaakt op het
la concurrence sont solidairement responsables du dommage causé par mededingingsrecht zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de door deze
ladite infraction. inbreuk veroorzaakte schade.
§ 2. Par dérogation au paragraphe 1er, lorsque l'auteur de § 2. Wanneer in afwijking van paragraaf 1, de inbreukpleger een kleine
l'infraction est une petite ou moyenne entreprise (ci-après "P.M.E.")
au sens de la recommandation 2003/361/CE de la Commission européenne of middelgrote onderneming is (hierna "K.M.O.") in de zin van de
du 6 mai 2003 concernant la définition des micros, petites et moyennes entreprises, il n'est solidairement responsable du dommage que: 1° à l'égard de ses acheteurs ou fournisseurs directs ou indirects et 2° à l'égard d'autres parties lésées uniquement lorsqu'une réparation intégrale ne peut être obtenue auprès des autres entreprises impliquées dans la même infraction au droit de la concurrence. Afin de bénéficier de la dérogation prévue à l'alinéa 1er, la P.M.E. doit remplir les conditions suivantes: aanbeveling 2003/361/EG van de Europese Commissie van 6 mei 2003 betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen, is hij enkel hoofdelijk aansprakelijk voor de schade: 1° jegens zijn directe of indirecte afnemers of leveranciers en 2° jegens de andere benadeelde partijen, doch slechts indien geen volledige schadevergoeding kan worden verkregen van de andere bij dezelfde inbreuk op het mededingingsrecht betrokken ondernemingen. Om in aanmerking te komen voor de afwijking bedoeld in het eerste lid, moet de K.M.O. aan de volgende voorwaarden voldoen: 1° haar marktaandeel op de relevante markt moet op gelijk welk moment
1° sa part de marché sur le marché concerné doit être inférieure à 5 % à n'importe quel moment de la durée de l'infraction au droit de la concurrence et 2° l'application des règles de la responsabilité solidaire compromettrait irrémédiablement la viabilité économique de l'entreprise concernée et ferait perdre toute valeur à ses actifs. Cependant, la dérogation prévue à l'alinéa 1er ne s'applique pas lorsque: 1° la P.M.E. a été instigatrice de l'infraction au droit de la concurrence ou a contraint d'autres entreprises à participer à celle-ci ou tijdens de inbreuk op het mededingingsrecht minder dan 5 % bedragen en 2° de toepassing van de regels van hoofdelijke aansprakelijkheid zou haar economische levensvatbaarheid onherstelbaar in gevaar brengen en zou haar vermogensbestanddelen al hun waarde doen verliezen. De uitzondering als bedoeld in het eerste lid geldt echter niet indien: 1° de K.M.O. een leidinggevende rol heeft gespeeld bij de inbreuk op het mededingingsrecht of andere ondernemingen heeft gedwongen om deel te nemen aan de inbreuk of
2° la P.M.E. a précédemment été condamnée pour une infraction au droit 2° de K.M.O. voordien schuldig is bevonden aan een inbreuk op het
de la concurrence. mededingingsrecht.
§ 3. Par dérogation au paragraphe 1er, le bénéficiaire d'une § 3. In afwijking van paragraaf 1, is de begunstigde van een volledige
exonération totale d'amendes n'est solidairement responsable du vrijstelling van geldboetes slechts hoofdelijk aansprakelijk voor de
dommage que: schade jegens:
1° à l'égard de ses acheteurs ou fournisseurs directs ou indirects et 1° zijn directe of indirecte afnemers of leveranciers en
2° à l'égard d'autres parties lésées uniquement lorsqu'une réparation 2° de andere benadeelde partijen, doch slechts indien geen volledige
intégrale ne peut être obtenue auprès des autres entreprises schadevergoeding kan worden verkregen van de andere bij dezelfde
impliquées dans la même infraction au droit de la concurrence.". inbreuk op het mededingingsrecht betrokken ondernemingen.".

Art. 38.Dans le même Chapitre 4, il est inséré un article XVII.87,

Art. 38.In hetzelfde Hoofdstuk 4 wordt een artikel XVII.87 ingevoegd,
rédigé comme suit: luidende:
"Art. XVII.87. § 1er. L'auteur de l'infraction qui a payé tout ou "Art. XVII.87. § 1. De inbreukpleger die het geheel of een deel van
partie du montant de la réparation, peut récupérer auprès de tout het schadebedrag betaald heeft, kan bij elke andere inbreukpleger een
autre auteur de cette infraction une contribution dont le montant bijdrage terugvorderen waarvan het bedrag overeenkomt met de relatieve
correspond à la responsabilité relative de chacun d'eux dans le verantwoordelijkheid van elk van hen voor de door de genoemde inbreuk
dommage causé par ladite infraction. veroorzaakte schade.
§ 2. Par dérogation au paragraphe 1er, le montant de la contribution § 2. In afwijking van paragraaf 1 mag de bijdrage van een
d'un auteur d'une infraction qui est bénéficiaire d'une exonération inbreukpleger die geniet van een volledige vrijstelling van geldboetes
totale d'amendes n'excède pas le montant du dommage que cette is, niet groter zijn dan de omvang van de schade die deze inbreuk aan
infraction a causé à ses propres acheteurs ou fournisseurs directs ou zijn eigen directe of indirecte afnemers of leveranciers heeft
indirects. berokkend.
Dans la mesure où l'infraction au droit de la concurrence a causé un Voor zover de inbreuk op het mededingingsrecht schade heeft
dommage à des parties lésées autres que les acheteurs ou fournisseurs veroorzaakt aan andere benadeelde partijen dan de directe of indirecte
directs ou indirects des auteurs de l'infraction, le montant de la afnemers of leveranciers van de inbreukplegers, mag het bedrag van de
contribution d'un auteur d'une infraction qui est bénéficiaire d'une bijdrage van de inbreukpleger die ontvanger van een volledige
exonération totale d'amendes n'excède pas le montant correspondant à vrijstelling van geldboetes is, niet groter zijn dan het bedrag dat
sa responsabilité relative dans le dommage causé par ladite overeenstemt met zijn relatieve verantwoordelijkheid voor de schade
infraction.". die door de genoemde inbreuk werd berokkend.".

Art. 39.Dans le même Chapitre 4, il est inséré un article XVII.88,

Art. 39.In hetzelfde Hoofdstuk 4 wordt een artikel XVII.88 ingevoegd,
rédigé comme suit: luidende:
"Art. XVII.88. § 1er. Lorsque la partie lésée a conclu une résolution "Art. XVII.88. § 1. Wanneer de benadeelde partij een minnelijke
amiable avec un auteur de l'infraction, le montant de la demande de schikking heeft gesloten met de inbreukpleger wordt de schadevordering
dommages et intérêts de la partie lésée qui a participé à cette van de bij de schikking betrokken benadeelde partij verminderd met het
résolution est diminué de la part du dommage causé à la partie lésée aandeel dat de bij de schikking betrokken inbreukpleger heeft gehad in
par l'infraction au droit de la concurrence qui est imputable à de schade die de benadeelde partij door de inbreuk op het
l'auteur de l'infraction partie à cette même résolution. mededingingsrecht heeft geleden.
Tout reliquat de la demande de la partie lésée qui a participé à la De resterende schadevordering van de bij de schikking betrokken
résolution amiable ne peut être réclamé qu'envers des auteurs de benadeelde partij kan alleen worden uitgeoefend tegen niet bij de
l'infraction qui ne sont pas parties à cette résolution. Les auteurs schikking betrokken inbreukplegers, die daarvoor geen bijdrage kunnen
de l'infraction qui ne sont pas parties à cette résolution ne peuvent terugvorderen van de bij de schikking betrokken inbreukpleger.
exiger de l'auteur de l'infraction partie à cette même résolution une § 2. In afwijking van paragraaf 1, eerste lid, kan de bij de schikking
contribution au reliquat de la demande. betrokken benadeelde partij, wanneer de niet bij de schikking
§ 2. Par dérogation au paragraphe 1er, alinéa 1er, la partie lésée qui a participé à une résolution amiable peut réclamer le reliquat de sa demande envers l'auteur de l'infraction partie à cette résolution lorsque les auteurs de l'infraction qui n'ont pas participé à la résolution ne peuvent payer les dommages et intérêts correspondant à ce reliquat de la demande. La dérogation visée à l'alinéa 1er peut être exclue expressément par les termes de la résolution amiable. § 3. Afin de déterminer le montant de la contribution qu'un auteur de l'infraction peut récupérer auprès de tout autre auteur en fonction de leur responsabilité relative pour le dommage causé par l'infraction au droit de la concurrence, le juge tient compte de tous les dommages et intérêts versés dans le cadre d'une résolution amiable antérieure betrokken inbreukplegers op het mededingingsrecht niet bij machte zijn de met de resterende schadevordering overeenstemmende schade te vergoeden, de resterende schadevordering tegen de bij de schikking betrokken inbreukpleger uitoefenen. De in de eerste alinea bedoelde afwijking kan in de voorwaarden van de minnelijke schikkingen uitdrukkelijk worden uitgesloten. § 3. Bij het bepalen van het bedrag van de bijdrage dat door een inbreukpleger van een andere inbreukpleger kan worden teruggevorderd naar rato van hun relatieve aansprakelijkheid voor de door de inbreuk op het mededingingsrecht berokkende schade, houdt de rechter rekening met schade die reeds vergoed is in het kader van een vroegere
associant l'auteur concerné de l'infraction.". minnelijke schikking waarbij de inbreukpleger in kwestie betrokken

Art. 40.Dans le même Titre 3, il est inséré un Chapitre 5 intitulé:

 was.".

Art. 40.In dezelfde Titel 3, wordt een Hoofdstuk 5 ingevoegd,
"Chapitre 5. Effet suspensif de la résolution amiable des litiges". luidende: "Hoofdstuk 5. Schorsende werking van de minnelijke oplossing van geschillen".

Art. 41.Dans le Chapitre 5, inséré par l'article 40, il est inséré un

Art. 41.In Hoofdstuk 5, ingevoegd door artikel 40, wordt een artikel
article XVII.89 rédigé comme suit: XVII.89 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.89. Sans préjudice de l'article 1682 du Code judiciaire, le "Art. XVII.89. Onverminderd artikel 1682 van het Gerechtelijk Wetboek
juge saisi d'une action en dommages et intérêts peut suspendre la kan de rechter bij wie een rechtsvordering tot schadevergoeding is
procédure pendant une période, non prorogeable, pouvant aller jusqu'à aangebracht de procedure opschorten gedurende een niet-verlengbare
deux ans lorsque les parties à celle-ci participent à une procédure de periode die tot twee jaar kan duren wanneer de partijen bij deze
résolution amiable des litiges concernant la demande couverte par procedure deelnemen aan een minnelijke oplossing van geschillen
l'action en dommages et intérêts.". betreffende de eis gedekt door de rechtsvordering tot

Art. 42.Dans le même Titre 3, il est inséré un Chapitre 6 intitulé:

 schadevergoeding.".

Art. 42.In dezelfde Titel 3 wordt een Hoofdstuk 6 ingevoegd, luidende:
"Chapitre 6. Prescription". "Hoofdstuk 6. Verjaringstermijnen".

Art. 43.Dans le Chapitre 6, inséré par l'article 42, il est inséré un

Art. 43.In Hoofdstuk 6, ingevoegd door artikel 42, wordt een artikel
article XVII.90, rédigé comme suit: XVII.90 ingevoegd, luidende:
"Art. XVII.90. § 1er. Les délais de prescription de droit commun pour "Art. XVII.90. § 1. De verjaringstermijnen van het gemeen recht voor
intenter une action en dommages et intérêts pour les infractions au het instellen van rechtsvordering tot schadevergoeding voor inbreuken
droit de la concurrence commencent à courir à partir du jour qui suit op het mededingingsrecht beginnen te lopen vanaf de dag die volgt op
celui où l'infraction au droit de la concurrence a cessé et où le de dag waarop de inbreuk op het mededingingsrecht is stopgezet en
demandeur a eu connaissance ou aurait dû raisonnablement avoir waarop de eiser weet heeft of redelijkerwijs geacht kan worden weet te
connaissance: hebben van:
1° du comportement et du fait que ce comportement constitue une 1° de gedraging en het feit dat deze gedraging een inbreuk op het
infraction au droit de la concurrence; mededingingsrecht vormt;
2° du fait que l'infraction au droit de la concurrence lui a causé un 2° het feit dat hij door de inbreuk op het mededingingsrecht schade
dommage et heeft geleden en
3° de l'identité de l'auteur de l'infraction. 3° de identiteit van de inbreukpleger.
Pour les infractions continues ou répétées, il est considéré que Voor de voortdurende of herhaalde inbreuken wordt de inbreuk geacht te
l'infraction a cessé le jour où la dernière infraction a pris fin. zijn beëindigd op de dag waarop de laatste inbreuk is geëindigd.
§ 2. Les délais de prescription visés au paragraphe 1er sont § 2. De verjaringstermijnen bedoeld in paragraaf 1 worden gestuit
interrompus par tout acte d'une autorité de concurrence visant à wanneer een mededingingsautoriteit een handeling verricht tot
l'instruction ou à la poursuite d'une infraction au droit de la onderzoek of vervolging van de inbreuk op het mededingingsrecht waarop
concurrence à laquelle l'action en dommages et intérêts se rapporte. de rechtsvordering tot schadevergoeding betrekking heeft. Deze
Cette interruption prend fin le jour qui suit celui où la décision stuiting eindigt op de dag die volgt op de dag na de vaststelling van
constatant une infraction est devenue définitive ou auquel il a été een definitieve inbreukbeslissing of nadat de procedure op een andere
mis un terme à la procédure d'une autre manière.". wijze is beëindigd.".

Art. 44.Dans le même Chapitre 6, il est inséré un article XVII.91,

Art. 44.In hetzelfde Hoofdstuk 6 wordt een artikel XVII.91 ingevoegd,
rédigé comme suit: luidende:
"Art. XVII.91. La résolution amiable des litiges, à l'exception de "Art. XVII.91. De minnelijke oplossing van geschillen, met
l'arbitrage, suspend les délais de prescription fixés pour introduire uitzondering van de arbitrage, schorst de verjaringstermijnen voor het
une action en dommages et intérêts pendant la durée de la procédure de instellen van een rechtsvordering tot schadevergoeding voor de ganse
cette résolution amiable des litiges. Cette suspension ne s'applique duur van die minnelijke oplossing van geschillen . Deze schorsing is
qu'à l'égard des parties qui participent ou ont participé à ladite enkel van toepassing op partijen die bij deze procedure betrokken zijn
procédure ou y ont été représentées.". of betrokken geweest zijn of er vertegenwoordigd werden.".
CHAPITRE 3. - Disposition - transitoire HOOFDSTUK 3. - Overgangsbepaling

Art. 45.Par dérogation à l'article 3 du Code judiciaire, les règles

Art. 45.In afwijking van artikel 3 van het Gerechtelijk Wetboek zijn
de procédure prévues par la présente loi ne s'appliquent pas aux de procedureregels bepaald door deze wet niet van toepassing op de
actions en dommages et intérêts dont une juridiction a été saisie rechtsvorderingen tot schadevergoeding die vóór 26 december 2014 bij
avant le 26 décembre 2014. een rechtscollege werden aangebracht.
Promulguons la présente loi, ordonnons qu'elle soit revêtue du sceau Kondigen deze wet af, bevelen dat zij met 's Lands zegel zal worden
de l'Etat et publiée par le Moniteur belge. bekleed en door het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.
Donné à Bruxelles, le 6 juin 2017. Gegeven te Brussel, 6 juni 2017.
PHILIPPE FILIP
Par le Roi : Van Koningswege :
Le ministre de l'Economie et des Consommateurs, De minister van Economie en Consumenten,
K. PEETERS K. PEETERS
Scellé du sceau de l'Etat : Met 's Lands zegel gezegeld :
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
K. GEENS K. GEENS
_______ _______
Note Nota
Chambre des représentants: Kamer van volksvertegenwoordigers :
(www.lachambre.be) (www.dekamer.be)
Documents : 54-2413 (2016/2017) Stukken : 54-2413 (2016/2017)
Compte rendu intégral : 18 mai 2017. Integraal Verslag : 18 mei 2017
^